11-12 ΦΔΒΡΟΤΑΡΙΟΤ 2010, ΔΒΙΛΛΗ ΓΗΛΩΗ ΣΟΤ ΤΜΒΟΤΛΔΤΣΙΚΟΤ ΩΜΑΣΟ ΓΙΑ ΣΗΝ ΠΑΝΔΤΡΩΠΑΪΚΗ ΔΡΔΤΝΑ ΚΑΣΑΝΑΛΩΗ ΣΡΟΦΙΜΩΝ ΣΙ ΠΔΡΙΛΑΜΒΑΝΔΙ ΣΟ ΔΤΡΩΠΑΪΚΟ ΜΔΝΟΤ; ΜΙΑ ΠΑΝΔΤΡΩΠΑΪΚΗ ΔΡΔΤΝΑ ΚΑΣΑΝΑΛΩΗ ΣΡΟΦΙΜΩΝ (EU Menu) Η πξόηαζε γηα ηελ πξώηε παλεπξσπατθή έξεπλα θαηαλάισζεο ηξνθίκσλ πνπ πξόθεηηαη λα δηελεξγεζεί ζηελ ΔΔ νλνκάδεηαη "What's on the Menu in Europe? (EU Menu)" (Ση πεξηιακβάλεη ην επξσπατθό κελνύ;)". Τπεύζπλε γηα ην ζρεδηαζκό ηεο ζα είλαη ε EFSA, κε ελεξγό ηε ζπκκεηνρή ησλ ελδηαθεξόκελσλ εζληθώλ ηδξπκάησλ ηόζν ζην ζρεδηαζκό όζν θαη ζηελ πινπνίεζε. Η πξνζηηζέκελε αμία απηήο ηεο ζπιινγήο δεδνκέλσλ είλαη ε ρξήζε κεζνδνινγίαο πνπ παξέρεη ζπγθξίζηκεο θαη επαξθώο αλαιπηηθέο πιεξνθνξίεο, θαηάιιειεο γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ θηλδύλνπ ζε όιεο ηηο ρώξεο θαη πεξηθέξεηεο ηεο ΔΔ. Απηή ε ζπληνληζκέλε πξνζπάζεηα ζπληζηά, ζηελ πξάμε, εμέιημε ησλ πξσηνβνπιηώλ πνπ ρξεκαηνδνηνύληαλ από ηελ ΔΔ ζην παξειζόλ. Η ζπιινγή δεδνκέλσλ ζρεηηθά κε ηελ θαηαλάισζε ηξνθίκσλ πξνβιέπεηαη λα δηεμαρζεί κε ηε κνξθή θπιηόκελνπ πξνγξάκκαηνο, από ην 2012 έσο ην 2017, κε έλα πξνπαξαζθεπαζηηθό ζηάδην θαηά ηελ πεξίνδν 2010-2011. Θα δνζεί ηδηαίηεξε πξνζνρή, πξνθεηκέλνπ λα δηαζθαιηζηεί πςειό πνζνζηό ζπκκεηνρήο ζε όιεο ηηο ρώξεο, ώζηε ηα δεδνκέλα πνπ ζα ζπγθεληξσζνύλ λα είλαη αληηπξνζσπεπηηθά. Η πξόηαζε απηή παξνπζηάζηεθε ζην πλέδξην ηνπ πκβνπιεπηηθνύ ώκαηνο, ζηελ Αζήλα, ζηηο 25 Ννεκβξίνπ 2009, θαη επηδνθηκάζηεθε έλζεξκα από ην πκβνπιεπηηθό ώκα, ζαλ έλα έξγν ζπλεξγαζίαο θαηά πξνηεξαηόηεηα κεηαμύ ησλ θξαηώλ κειώλ θαη ηεο EFSA. Ιδηαίηεξε έκθαζε, ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε, όπσο θαη ζε άιια κέξε ηνπ θόζκνπ, δίλεηαη ζηελ ελζάξξπλζε ελόο πην πγηεηλνύ θαη αζθαινύο ηξόπνπ δσήο. εκαληηθόο είλαη πξνο απηήλ ηελ θαηεύζπλζε ν ξόινο ηεο Δπξσπατθήο Αξρήο γηα ηελ Αζθάιεηα ησλ Σξνθίκσλ (EFSA) όζνλ αθνξά ηελ πξνώζεζε θαη ην ζπληνληζκό ηεο ηππνπνηεκέλεο ζπιινγήο δεδνκέλσλ θαη εληαίσλ κεζνδνινγηώλ εθηίκεζεο θηλδύλσλ σο βάζεο γηα ηε δηαζθάιηζε ηεο ηξνθνδνζίαο αζθαιώλ ηξνθίκσλ θαη ηεο πγηεηλήο δηαηξνθήο ζηελ Δπξώπε. Πξνο ην παξόλ, δελ ππάξρνπλ ελαξκνληζκέλεο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηελ θαηαλάισζε ηξνθίκσλ ζε επίπεδν ΔΔ. Η ζπιινγή δεδνκέλσλ θαηαλάισζεο ηξνθίκσλ πςειήο πνηόηεηαο ζε αηνκηθό επίπεδν, εθαξκόδνληαο κηα ηππνπνηεκέλε κεζνδνινγία, πνπ λα θαιύπηεη πιεζπζκνύο από παηδηά κέρξη θαη ειηθησκέλνπο ζε νιόθιεξε ηελ ΔΔ, απνηειεί έξγν πςειήο πξνηεξαηόηεηαο. Έλα ηέηνην εγρείξεκα κπνξεί λα επηηεπρζεί κόλν κε ζηελή ζπλεξγαζία κε όια ηα θξάηε κέιε θαη ηηο νξγαλώζεηο πνπ δξαζηεξηνπνηνύληαη ζην ζπγθεθξηκέλν ηνκέα. Η πξόζβαζε ζε εληαία δεδνκέλα θαηαλάισζεο ηξνθίκσλ γηα όια ηα θξάηε κέιε απνηειεί ζεκέιην γηα πνιιέο ιεηηνπξγίεο ησλ επξσπατθώλ αξρώλ πνπ είλαη ππεύζπλεο γηα ηελ εθηίκεζε θηλδύλσλ, θαζώο θαη άιισλ θνξέσλ θαη ελδηαθεξνκέλσλ παξαγόλησλ. Δθηόο από ηελ παξαθνινύζεζε πθηζηάκελσλ θηλδύλσλ γηα ηελ αζθάιεηα ησλ ηξνθίκσλ θαη ηελ αμηνιόγεζε αλαδπόκελσλ θηλδύλσλ, ηα ηππνπνηεκέλα δεδνκέλα θαηαλάισζεο ηξνθίκσλ ζα θαλνύλ, επίζεο, ρξήζηκα γηα ηε ζέζπηζε λέαο λνκνζεζίαο θαη ηελ ελεκέξσζε ηεο ήδε ππάξρνπζαο ζρεηηθά κε ηελ αζθάιεηα ησλ ηξνθίκσλ. Θα βνεζήζνπλ ζηε δηαηξνθηθή παξαθνινύζεζε πνπ απαηηείηαη γηα ην ζρεδηαζκό, ηελ πινπνίεζε θαη ηελ αμηνιόγεζε πνιηηηθώλ δηαηξνθήο θαη δεκόζηαο πγείαο, ζηελ αλάπηπμε θαη αμηνιόγεζε δξαζηεξηνηήησλ πξόιεςεο γηα ηελ θαηαζηνιή επηδεκηώλ (όπσο ην ππέξβαξν θαη ε παρπζαξθία ή ν ζαθραξώδεο δηαβήηεο ηύπνπ 2), θαζώο θαη ζηελ έξεπλα γηα ηελ ύπαξμε ζπζρεηηζκώλ κεηαμύ 1
πξόζιεςεο ηξνθήο θαη ζπκπεξηθνξηθώλ κνηίβσλ δηαηξνθήο θαη πγείαο θαη ηνπ θηλδύλνπ γηα νμείεο θαη ρξόληεο λόζνπο. Η βειηίσζε ηεο αθξίβεηαο ηεο αμηνιόγεζεο θηλδύλσλ γηα ηελ αζθάιεηα ησλ ηξνθίκσλ θαη, θαηά ζπλέπεηα, ν πεξηνξηζκόο ησλ ζπληεξεηηθώλ ππνζέζεσλ έρνπλ ηε δπλαηόηεηα λα κεηώζνπλ ηηο δαπάλεο ζπκκόξθσζεο γηα ηε βηνκεραλία ησλ ηξνθίκσλ, παξέρνληαο παξάιιεια πιήξε πξνζηαζία γηα ηνλ θαηαλαισηή, κε ακνηβαίν όθεινο γηα όιεο ηηο πιεπξέο. Σν λα γλσξίδνπκε πεξηζζόηεξα γη' απηά πνπ ηξώκε κπνξεί λα απνηειέζεη ηε βάζε καθξνπξόζεζκσλ πνιηηηθώλ πγείαο κε ζηόρν ηελ θαηαζηνιή ηεο θιηκάθσζεο ησλ δαπαλώλ λνζειείαο γηα ηελ αληηκεηώπηζε αζζελεηώλ πνπ ζπλδένληαη κε ηνλ ηξόπν δσήο. ε επίπεδν ΔΔ, δελ πθίζηαληαη πξνο ην παξόλ απαηηήζεηο αλαθνξηθά κε ηελ εζληθή ζπιινγή δεδνκέλσλ θαηαλάισζεο ηξνθίκσλ ζε αηνκηθό επίπεδν. Ωζηόζν, δηελεξγνύληαη εζληθέο δηαηξνθηθέο έξεπλεο ζε πνιιέο επξσπατθέο ρώξεο, νη νπνίεο παξέρνπλ πνιύηηκεο πιεξνθνξίεο γηα ηελ θαηάξηηζε εζληθώλ πνιηηηθώλ θαη απνηεινύλ θεληξηθό ζηνηρείν γηα ηελ επηηήξεζε ηεο επηζηηηζηηθήο θαηάζηαζεο. Ωζηόζν, ε κεζνδνινγία πνπ ρξεζηκνπνηείηαη δελ εμαζθαιίδεη πάληα δεδνκέλα επαξθώο αθξηβή γηα ηελ εθηίκεζε ηεο έθζεζεο. Δπηπιένλ, ηα εζληθά δεδνκέλα θαηαλάισζεο ηξνθίκσλ δελ κπνξνύλ λα ζπγθξηζνύλ άκεζα, εμαηηίαο ηεο πνηθηιίαο ησλ κεζνδνινγηώλ πνπ εθαξκόδνληαη ζε νιόθιεξε ηελ Κνηλόηεηα. Η αλάγθε ηππνπνίεζεο ησλ δεδνκέλσλ θαηαλάισζεο ηξνθίκσλ παξνπζηάζηεθε ζην πιαίζην ηνπ πξνγξάκκαηνο SCOOP task 4.1 θαη, αξρηθά, αληηκεησπίζηεθε ζε πξνγξάκκαηα, όπσο ηα DAFNE, EPIC, FLAIR Eurofoods-Enfant project, COST Action 99 θαη άιια. ηεξηδόκελν επάλσ ζε απηέο ηηο δξαζηεξηόηεηεο, ην ρξεκαηνδνηνύκελν από ηελ ΔΔ πξόγξακκα EFCOSUM θαη ν δηάδνρόο ηνπ, EFCOVAL, ζπλέβαιαλ ζηελ αλάπηπμε κηαο κεζόδνπ γηα κηα επξσπατθή έξεπλα θαηαλάισζεο ηξνθίκσλ πνπ παξέρεη δηεζλώο ζπγθξίζηκα δεδνκέλα. Σν 2005, ε Δπηζηεκνληθή Δπηηξνπή ηεο EFSA δεκνζίεπζε κηα γλώκε ζρεηηθά κε ηελ εθηίκεζε ηεο έθζεζεο, ζπληζηώληαο ηελ επείγνπζα ζπιινγή ησλ δηαζέζηκσλ δεδνκέλσλ θαηαλάισζεο ζε ζπγθεληξσηηθό επίπεδν θαη, θαηόπηλ, ηελ εθηεηακέλε ζπιινγή δεδνκέλσλ ζε αλαιπηηθό επίπεδν. αλ πξώην βήκα απόθξηζεο, ηα θξάηε κέιε ηεο ΔΔ ζπλεξγάζηεθαλ γηα ηε δεκηνπξγία ηεο ζπλνπηηθήο επξσπατθήο βάζεο δεδνκέλσλ θαηαλάισζεο ηξνθίκσλ "Concise European Food Consumption Database", πνπ είλαη ζε ιεηηνπξγία από ηνλ Φεβξνπάξην ηνπ 2008. Έσο ηα ηέιε ηνπ 2008, ε EFSA πινπνίεζε πξνγξάκκαηα κε ζηόρν ηε δεκηνπξγία ηεο εθηεηακέλεο επξσπατθήο βάζεο δεδνκέλσλ θαηαλάισζεο ηξνθίκσλ "Comprehensive European Food Consumption Database", ζηεξηδόκελε, ζε αλαιπηηθό επίπεδν, επάλσ ζηηο ππάξρνπζεο πιεξνθνξίεο γηα ελήιηθεο θαη παηδηά. Αλακέλεηαη πσο όηαλ ε Δθηεηακέλε Βάζε Γεδνκέλσλ ηεζεί ζε ιεηηνπξγία, κέζα ζην 2010, ζα βειηηώζεη ζεκαληηθά ηελ αθξίβεηα ησλ ππνινγηζκώλ εθηίκεζεο ηεο έθζεζεο από ηελ EFSA. Ωζηόζν, ηα δεδνκέλα ζα εμαθνινπζνύλ λα επεξεάδνληαη από ηηο ζεκαληηθέο κεζνδνινγηθέο δηαθνξέο ζπιινγήο ηνπο, θάηη πνπ ζα ηα θαζηζηά κε ζπγθξίζηκα κεηαμύ δηαθόξσλ ρσξώλ εληόο ηεο ΔΔ. Ωο εθ ηνύηνπ, ε ζπιινγή αθξηβώλ θαη ελαξκνληζκέλσλ δεδνκέλσλ θαηαλάισζεο ηξνθίκσλ ζε παλεπξσπατθό επίπεδν απνηειεί πξώηηζην, καθξνπξόζεζκν ζηόρν ηεο EFSA. Σα Μέιε ηνπ πκβνπιεπηηθνύ ώκαηνο πξνζππνγξάθνπλ ηελ παξνύζα δήισζε, αλαγλσξίδνληαο ηελ αμία ησλ δεδνκέλσλ θαηαλάισζεο ηξνθίκσλ ζε παλεπξσπατθό επίπεδν γηα ηελ απνηειεζκαηηθή εθηίκεζε θηλδύλσλ θαη ππνζηεξίδνπλ πιήξσο ηνπο γεληθνύο ζηόρνπο ηνπ EU Menu ζην λα δηαζθαιίζεη θάηη ηέηνην. Σν πκβνπιεπηηθό ώκα δεηά από ηελ EFSA λα αλαπηύμεη πεξαηηέξσ αλαιπηηθά ζρέδηα γηα ην έξγν απηό θαηά ηελ πεξίνδν 2010-2011, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ ηξόπνπ έληαμεο ηνπ EU Menu ζην γεληθό πιαίζην επηηήξεζεο ηεο επηζηηηζηηθήο θαηάζηαζεο ζε εζληθό επίπεδν. 2
ΣΑ ΑΚΟΛΟΤΘΑ ΜΔΛΗ ΣΟΤ ΤΜΒΟΤΛΔΤΣΙΚΟΤ ΩΜΑΣΟ ΠΡΟΤΠΟΓΡΑΦΟΤΝ ΣΗΝ ΠΡΟΑΝΑΦΔΡΟΜΔΝΗ ΓΗΛΩΗ Απζηξία Βέιγην Βνπιγαξία Κύπξνο Σζερία Γαλία Δζζνλία Φηλιαλδία Γαιιία Γεξκαλία Διιάδα Οπγγαξία 3
Ιξιαλδία Ιηαιία Λεηνλία Ληζνπαλία Λνπμεκβνύξγν Μάιηα Ννξβεγία Πνισλία Πνξηνγαιία _ Ρνπκαλία ινβαθία ινβελία Ιζπαλία 4
νπεδία Διβεηία Οιιαλδία Ηλσκέλν Βαζίιεην 5