Εισαγωγή της διαδικτυακής εφαρμογής DropBox στη διοίκηση του σχολείου και στη διδακτική πράξη Γκαράς Γεώργιος 1 ο Πρότυπο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Αθηνών Γεννάδειο ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται η εισαγωγή της διαδικτυακής εφαρμογής DropBox, στη διοίκηση του σχολείου και στη διδακτική πράξη. Το DropBox επιτρέπει την επεξεργασία ηλεκτρονικών αρχείων από διαφορετικές θέσεις εργασίας και από διαφορετικούς χρήστες ενώ αντίγραφα των αρχείων αυτών υπάρχουν σε όλους τους συνεργαζόμενους σταθμούς εργασίας αλλά επίσης φυλάσσονται και στους υπολογιστές της εταιρίας. Στο σχολείο οι καθηγητές συντάσσουν κείμενα σε οποιονδήποτε υπολογιστή είναι ελεύθερος, αρκεί εκεί να έχει εγκατασταθεί η εφαρμογή, και όλοι οι υπολογιστές ενημερώνονται αυτόματα ακόμη και αυτοί στα σπίτια των εκπαιδευτικών που συνεργάζονται. Στο DropBox υπάρχουν πρότυπα, νόμοι, εγκύκλιοι και κανονισμοί καθώς και το πρόγραμμα του σχολείου και άλλα διοικητικά έγραφα κάθε στιγμή ενημερωμένα Με το DropBox μπορεί κανείς να μεταφέρει μεγάλα αρχεία. Έτσι π.χ. ένα video μπορεί να χρησιμοποιηθεί στα πλαίσια ενός μαθήματος σε οποιαδήποτε τάξη έχει τον απαραίτητο εξοπλισμό και το πρόγραμμα εγκατεστημένο. Η εφαρμογή μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο μάθημα «Ερευνητική Εργασία», οπωσδήποτε στην τελική παρουσίαση όπου οι ηλεκτρονικές παρουσιάσεις των ομάδων εγκαθίστανται αυτόματα στους υπολογιστές του σχολείου, αλλά διερευνάται και η δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν το DropBox οι μαθητές στα πλαίσια της λειτουργίας των ομάδων εντός και εκτός της τάξης και του σχολείου. Στα οφέλη από τη χρήση του DropBox συμπεριλαμβάνονται η απλούστευση και η συντόμευση των γραφειοκρατικών διαδικασιών, η μείωση της κατανάλωσης χαρτιού και μελάνης, η εξοικείωση με τις νέες τεχνολογίες μαθητών και εκπαιδευτικών και η ανάπτυξη της συνεργασίας και των άτυπων σχέσεων μεταξύ των εκπαιδευτικών και η εκπαίδευση τόσο των καθηγητών όσο και των μαθητών σε συνεργατικές μορφές μάθησης και δημιουργίας. Λέξεις κλειδιά: dropbox, διοίκηση, σχολείο. 1. Εισαγωγή Στο σύγχρονο σχολείο ο εκπαιδευτικός είναι «πολυρολικός» καθώς καλείται να επιτελέσει ταυτόχρονα πολλούς επιμέρους ρόλους (Ντούσκας 2007). Μεταξύ άλλων είναι: παιδαγωγός, μέντορας, ενθαρρυντής, τράπεζα γνώσεων και πληροφοριών, πρότυπο, πάροχος πρώτων βοηθειών, επόπτης, καθοδηγητής, αξιολογητής. Επίσης είναι οργανωτής-διαχειριστής ή αλλιώς «μάνατζερ» στο επίπεδο του σχολείου, του τμήματος, της τάξης ή της ομάδας. Είναι επιφορτισμένος με την υποχρέωση του συντονισμού των συναδέλφων σαν «προγραμματιστής», υπεύθυνος τάξης, υπεύθυνος εργαστηρίου, υπεύθυνος «πρότζεκτ», ή σαν διευθυντής και υποδιευθυντής. Επίσης αναλαμβάνει επιμέρους διοικητικούς ρόλους σαν υπεύθυνος εκδηλώσεων ή υπεύθυνος μιας συγκεκριμένης εκδήλωσης, υπεύθυνος εορτών, εκδρομών, εκπαιδευτικών προγραμμάτων ή ενός συγκεκριμένου εκπαιδευτικού προγράμματος. Σαν καλός μάνατζερ πρέπει να έχει δεξιότητες και γνώσεις που να τον βοηθούν να προγραμματίζει και να οργανώνει το έργο του. Πρέπει να διαθέτει δεξιότητες στην επικοινωνία, στη συνεργασία και στο συντονισμό των προσώπων που αποτελούν τον σχολικό οργανισμό και των άλλων εμπλεκόμενων κοινωνικών φορέων. Επίσης πρέπει να γνωρίζει τους νόμους και τις εγκυκλίους, τον εξοπλισμό και την υλικοτεχνική υποδομή του σχολείου καθώς και τις δυνατότητες χρηματοδότησης. Τέλος πρέπει να κατέχει τα σύγχρονα τεχνικά εργαλεία που είτε είναι πλέον αναγκαία για την καλή λειτουργία του σχολείου είτε καθιστούν την εργασία του αποδοτικότερη.
470 Πρακτικά 1 ου Πανελληνίου Συνεδρίου ΠΠΣ Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης Ένα από τα σπουδαιότερα σύγχρονα εργαλεία του εκπαιδευτικού είναι το διαδίκτυο και η ηλεκτρονική αλληλογραφία μέσω της οποίας επικοινωνεί με τον διευθυντή, τους συναδέλφους και τους μαθητές και ενημερώνεται για όλα τα τρέχοντα ζητήματα που αφορούν στο έργο του. Όμως ο ρόλος του εκπαιδευτικού δεν περιορίζεται μόνο στην γνώση και στην μετάδοσή της ούτε μόνο στην οργάνωση και στην καθοδήγηση. Είναι ρόλος συμβουλευτικός, συνεργατικός, παρωθητικός στην «κοινωνικογνωστική περιπέτεια των μαθητών» (Ντούσκας 2007, και αναφορές εντός της δημοσίευσης). Ο ρόλος αυτός εκπληρώνεται μέσα από την συνεργασία σε ομάδες είτε αυτές είναι ομάδες συναδέλφων είτε είναι ομάδες μαθητών. Οι εργασία σε ομάδες απαιτεί πειθαρχία και ελεύθερο διάλογο. Ο εκπαιδευτικός είναι ερευνητής και συνεργάτης, δημιουργεί κλίμα συνεργασίας ενθάρρυνσης και αυτενέργειας για τον κοινό σκοπό και παρέχει τις κατάλληλες ευκαιρίες στους μαθητές και στους συναδέλφους του για ανάληψη πρωτοβουλιών ενώ προτείνει τη διερεύνηση προβλημάτων από πολλές πλευρές. Για το σκοπό αυτό χρειάζεται ένα εργαλείο περισσότερο ομαδοκεντρικό από το e-mail. Τέτοιο εργαλείο είναι το Dropbox (Bright 2012). Το Dropbox εισήχθη στη διοίκηση του σχολείου από τον διευθυντή του σχολείου ο οποίος το «ανακάλυψε» όταν μια μαθητική «κατάληψη» τον απελευθέρωσε από την καθημερινή του εργασία και του έδωσε χρόνο για να πειραματιστεί με διάφορες εφαρμογές στο διαδίκτυο. Μπορούμε να πούμε ότι η εισαγωγή του DropBox στη διοίκηση του σχολείου είναι μέσα στα πλαίσια του «σκοπού» λειτουργίας των Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων του νόμου 3966/ 2011, όπου συμπεριλαμβάνεται και η εισαγωγή νέων μοντέλων διοίκησης και λειτουργίας του σχολείου. Η δυνατότητα που δίνει το πρόγραμμα αυτό στον εκπαιδευτικό να αναλάβει μέρος της διοικητικού και γραφειοκρατικού φόρτου του σχολείου ασφαλώς και ήταν ένα κίνητρο του διευθυντή να το προτείνει στους καθηγητές όπως ήταν και η δυνατότητα που δίνει στους εκπαιδευτικούς να διδάξουν ο ένας τον άλλον «δια του παραδείγματος» με απώτερο σκοπό η κουλτούρα της συνεργασίας να εισαχθεί και στην ίδια την τάξη. 2. Το Dropbox Το Dropbox είναι μια υπηρεσία φιλοξενίας και συγχρονισμού αρχείων. Τα αρχεία φυλάσσονται στο «νέφος» και μάλιστα σε όλες τις εκδοχές τους ώστε να ελαχιστοποιείται η πιθανότητα απώλειας δεδομένων, αποθηκεύονται στους υπολογιστές των χρηστών κατά πανομοιότυπο τρόπο και συγχρονίζονται αυτόματα. Επίσης είναι προσβάσιμα μέσω του διαδικτύου και μέσω συσκευών κινητής τηλεφωνίας. Λειτουργεί σε περιβάλλοντα Microsoft Windows, Mac OS X, Linux, Android, ios, BlackBerry OS κ.α.. Η Dropbox, Inc, ιδρύθηκε το 2007 από τους φοιτητές του MIT Drew Houston και Arash Ferdowsi. Σύμφωνα με τον πρώτο, συνέλαβε την ιδέα ο ίδιος, επειδή διαρκώς ξεχνούσε το USB stick του. To λογισμικό του Dropbox είναι γραμμένο στην γλώσσα λογισμικού Python (Wikipedia 2013). To Dropbox επιτρέπει τους χρήστες να τοποθετούν ένα οποιοδήποτε αρχείο στον φάκελο Dropbox ο οποίος κατόπιν συγχρονίζεται με την διαδικτυακή υπηρεσία και με όλες τις συσκευές που χρησιμοποιούν τον ίδιο λογαριασμό. Επίσης οι χρήστες μπορούν να «ανεβάζουν» αρχεία στο Dropbox μέσω του προγράμματος περιήγησης και να στέλνουν αρχεία κατ ευθείαν σ αυτό από οποιαδήποτε θέση μέσω της εφαρμογής DropItToMe. Συγκριτικά με άλλα προγράμματα που παρέχουν παρόμοιες υπηρεσίες (π.χ. το Google Drive και το SkyDrive), το Dropbox υπερέχει σε απλότητα χρήσης και λειτουργικότητα (πάντως άλλα παρόμοια προγράμματα παρέχονται με διαφορετικές προσφορές, π.χ. το SugarSync δίνεται με πολύ μεγαλύτερη αρχική αποθηκευτική δυνατότητα από το Dropbox). Επίσης το Dropbox υποστηρίζεται από διάφορες εφαρμογές είτε της εταιρίας είτε τρίτων, οι οποίες του επεκτείνουν τις δυνατότητες. Π.χ. μπορεί να χρησιμοποιηθεί για απομακρυσμένη διαχείριση συσκευών, συγχρονισμό ρυθμίσεων προγραμμάτων κ.α. Σε κάθε περίπτωση για απρόσκοπτη λειτουργία του συγχρονισμού όταν εργαζόμαστε σε διαφορετικούς υπολογιστές με τα ίδια αρχεία πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι έχουμε σύνδεση στο internet. Επίσης αν και η εταιρία ισχυρίζεται πως κρυπτογραφεί όλα τα δεδομένα που μεταφέρονται μέσω ασφαλούς σύνδεσης
Εισαγωγή της διαδικτυακής εφαρμογής DropBox 471 HTTPS έχουν διατυπωθεί αμφιβολίες για την ασφάλεια των δεδομένων (Afentouli 2012). 3. Η εφαρμογή του DropBox στο 1 ο ΠΠ ΓΕΛ Αθήνας Στο σχολείο ανοίχτηκε λογαριασμός DropBox, εγκαταστάθηκε στους υπολογιστές του σχολείου το λογισμικό DropBox και δημιουργήθηκε ένας κοινός φάκελος με το όνομα «sxoleio» (εικόνα 1). Εικόνα 1: Το Dropbox σε υπολογιστή του σχολείου Ακολούθως οι εκπαιδευτικοί δημιούργησαν προσωπικούς λογαριασμούς DropBox, εγκατέστησαν το λογισμικό DropBox στους υπολογιστές τους και «μοιράστηκαν» τον κοινό φάκελο «sxoleio» (εικόνα 2). Εικόνα 2: Ο φάκελος «Dropbox» και ο κοινός φάκελος «sxoleio» σε υπολογιστή χρήστη Με αυτόν τον τρόπο έχει κανείς τα αρχεία του παντού και δεν είναι αναγκασμένος να τα μεταφέρει με το στικάκι προστατεύοντας τους υπολογιστές από πιθανή φθορά. Τώρα με την
472 Πρακτικά 1 ου Πανελληνίου Συνεδρίου ΠΠΣ Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης εφαρμογή DropBox οι καθηγητές συντάσσουν κείμενα, π.χ τα έντυπα για μια εκπαιδευτική επίσκεψη ή φύλα εργασίας, σε οποιονδήποτε υπολογιστή είναι ελεύθερος, αρκεί εκεί να έχει εγκατασταθεί η εφαρμογή, και όλοι οι υπολογιστές ενημερώνονται αυτόματα ακόμη και αυτοί στα σπίτια των εκπαιδευτικών που συνεργάζονται. Επίσης μπορεί να χρησιμοποιεί μεγάλα αρχεία τα οποία δεν αποστέλλονται με e-mail. Έτσι π.χ. ένα video τοποθετείται στο DropBox για να χρησιμοποιηθεί στα πλαίσια ενός μαθήματος σε οποιαδήποτε τάξη έχει τον απαραίτητο εξοπλισμό και το πρόγραμμα εγκατεστημένο. Στο φάκελο sxoleio, εκτός από τα αρχεία των καθηγητών που τα έχουν σε έναν προσωπικό φάκελο υπάρχουν πρότυπα, νόμοι, εγκύκλιοι και κανονισμοί καθώς και το πρόγραμμα του σχολείου και άλλα διοικητικά έγραφα κάθε στιγμή ενημερωμένα (εικόνα 3). Έτσι οι εκπαιδευτικοί μπορούν να συντάσσουν τα κάθε άλλο παρά λίγα έντυπα που απαιτούνται για την έγκριση των εκπαιδευτικών επισκέψεων, εκδρομών και εκδηλώσεων έχοντας πρόσβαση σε νόμους, πρότυπα, οδηγίες και στον γενικότερο προγραμματισμό του σχολείου. Η εφαρμογή δίνει τη δυνατότητα στους εκπαιδευτικούς να εργαστούν τόσο στο περιβάλλον του σχολείου οπότε μπορούν να ζητούν τη βοήθεια συναδέλφων του και του διευθυντή σε θέματα που δεν έχουν μεγάλη εμπειρία αλλά και στο σπίτι τους όπου μπορούν να συγκεντρωθούν καλύτερα και να χρησιμοποιήσουν πηγές και υλικό που έχουν εκεί. Εικόνα 3: Τα περιεχόμενα του φακέλου «sxoleio» στις 4-4-13 Η εφαρμογή μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο μάθημα «Ερευνητική Εργασία», οπωσδήποτε στην τελική παρουσίαση όπου οι ηλεκτρονικές παρουσιάσεις των ομάδων εγκαθίστανται αυτόματα στους υπολογιστές του σχολείου, αλλά διερευνάται και η δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν το DropBox οι μαθητές στα πλαίσια της λειτουργίας των ομάδων εντός και εκτός της
Εισαγωγή της διαδικτυακής εφαρμογής DropBox 473 τάξης και του σχολείου. Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί το DropBox στην παρακολούθηση των εργασιών των μαθητών από τον καθηγητή στα πλαίσια οποιουδήποτε μαθήματος. Στη βιβλιογραφία προτείνεται η χρήση του DropBox και μέσα στην τάξη από τους μαθητές αλλά αυτό δεν είναι για την ώρα εφικτό για τα τεχνολογικά δεδομένα του σχολείου των μαθητών και του εκπαιδευτικού προσωπικού. 4. Συζήτηση Στην εργασία αυτή παρουσιάσαμε την εισαγωγή της διαδικτυακής εφαρμογής DropBox, στην χωρίς κόστος έκδοσή της, στη διοίκηση του σχολείου και στη διδακτική πράξη. Για τους άπειρους στα ηλεκτρονικά μέσα εκπαιδευτικούς η εφαρμογή αυτή αποδείχτηκε ιδιαίτερα χρήσιμη διότι είναι απλή και εύκολη και ευχάριστη στην εκμάθησή της και τους δίνει όλον τον χρόνο να εξοικειωθούν μ αυτά. Η υιοθέτηση του προγράμματος ήταν σταδιακή και μέχρι σήμερα έχει υιοθετηθεί από τους περισσότερους εκπαιδευτικούς. Μερικοί καθηγητές εξέφρασαν φόβους στο να έχουν οι όλοι οι υπόλοιποι πρόσβαση στα αρχεία τους. Το γεγονός ότι με το DropBox κρατείται ιστορικό οπότε καταγράφεται το τι επεμβάσεις κάνει ο καθένας στα διάφορα αρχεία δεν καθησύχασε τους φόβους όλων. Εικόνα 4: Στο φάκελο ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ-ΕΚΔΡΟΜΕΣ οι καθηγητές ετοιμάζουν τα έγγραφα Οι περισσότεροι πάντως φάνηκε ότι κατέχονται από μια περισσότερο ανοιχτή ιδεολογία και δέχονται να μπορούν και οι άλλοι να βλέπουν τη δουλειά τους. Ο στόχος είναι να εγκαταστήσουν την εφαρμογή στους υπολογιστές τους και να εξοικειωθούν με αυτήν όσο το δυνατόν περισσότεροι εκπαιδευτικοί του σχολείου.
474 Πρακτικά 1 ου Πανελληνίου Συνεδρίου ΠΠΣ Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης Η συμβολή του DropBox ήταν ιδιαίτερα σημαντική στην οργάνωση των εκδρομών, των εκπαιδευτικών και διδακτικών επισκέψεων και άλλων δραστηριοτήτων για τις οποίες απαιτείται προγραμματισμός και σύνταξη εγγράφων απαραίτητων για την έγκρισή τους από την διεύθυνση δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Για κάθε δραστηριότητα ο υπεύθυνος καθηγητής δημιουργεί ένα φάκελο (εικόνα 4) στον οποίο τοποθετεί και επεξεργάζεται σε συνεργασία με άλλους καθηγητές τα αρχεία των εγγράφων που απαιτούνται για την έγκρισή της. Βεβαίως στην αρχή παρατηρήθηκε μια σχετική έλλειψη νοικοκυροσύνης και ένα σχετικό χάος στη δημιουργία αρχείων και φακέλων. Οι άπειροι συνάδελφοι δεν κατανόησαν από την αρχή την ανάγκη δημιουργίας ξεχωριστών αρχείων και φακέλων για την δραστηριότητα που είχαν αναλάβει και συχνά κατέστρεφαν τα πρότυπα ή δημιουργούσαν πολλά αντίγραφα τα οποία τα τοποθετούσαν σε απίθανα μέρη. Ελπίζουμε ότι είναι ζήτημα εξοικείωσης με το μέσο και ότι σύντομα ο φάκελος «sxoleio» θα έχει μια πιο νοικοκυρεμένη εμφάνιση. Πάντως η χρήση του dropbox συνέβαλε και στην αύξηση του πλήθους και της ποιότητας των δραστηριοτήτων και στην καλύτερη οργάνωσή τους και στην αύξηση της νομιμότητάς τους επομένως και στη μείωση του άγχους του εκπαιδευτικού που συχνά αισθάνεται εκτεθειμένος επειδή αναγκάζεται να παραβεί κανόνες χάριν της αναπόφευκτης πολλές φορές αναποτελεσματικότητας του λόγω των πολλαπλών ρόλων του ή απλώς λόγω απρόβλεπτων καθυστερήσεων και άλλων έκτακτων γεγονότων. Στα οφέλη από τη χρήση του DropBox συμπεριλαμβάνονται και η απλούστευση και η συντόμευση των γραφειοκρατικών διαδικασιών, η μείωση της κατανάλωσης χαρτιού και μελάνης, η εξοικείωση με τις νέες τεχνολογίες μαθητών και εκπαιδευτικών και η ανάπτυξη της συνεργασίας και των άτυπων σχέσεων μεταξύ των εκπαιδευτικών και μεταξύ των μαθητών. Επίσης ένα άλλο όφελος είναι η εκπαίδευση τόσο των καθηγητών όσο και των μαθητών σε συνεργατικές μορφές μάθησης και δημιουργίας. Τέλος θα προσθέταμε ότι ένα σημαντικό γραφειοκρατικό και διοικητικό βάρος μετατοπίστηκε από την διεύθυνση προς τους καθηγητές, το οποίο βεβαίως σημαίνει ότι και το διοικητικό κέντρο διαχύθηκε περισσότερο προς ολόκληρο το σχολείο πράγμα που είναι θετικό κατά τη γνώμη μας αλλά και η έλλειψη γραμματέα στο σχολείο αντισταθμίστηκε κατά το δυνατόν. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Stannard Gromisch, E. (2012). Top Tips for Using Dropbox at School. Bright Hub Education. http://www.brighthubeducation.com/teaching-methods-tips/86024-tips-for-using-dropbox-inschools/ Ντούσκας, Ν. Θ. (2007). «Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο σχολείο», Eπιστημονικό Bήμα, τ. 6, Mάρτιος 2007 Wikipedia (2013). Dropbox. http://en.wikipedia.org/wiki/dropbox_(service)#cite_note-about-4 Afentouli, Μ. (2012). Δέκα έξυπνες χρήσεις του Dropbox που ίσως δεν ξέρεις. Osarena.net. http://osarena.net/tutorials/10-chrisis-tou-dropbox-pou-isos-den-xeris.html Pinola, M. (2013). Top 7+ Online Storage and File Syncing Services. About.Com. Mobile Office Technology http://mobileoffice.about.com/od/softwarewebapps/tp/top-10-online-storage-and- File-Syncing-Services.htm