ρaση Α Γυμνaσίου Ενότητα 1 η : Οι πρώτες μέρες σε ένα νέο σχολείο

A N M E κ φ - έ κθεση ρaση Α Γυμνaσίου Ενότητα 1 η : Οι πρώτες μέρες σε ένα νέο σχολείο Το τεύχος αυτό περιλαμβάνει τα εξής μέρη: Α) το λεξιλόγιο, σχετικό με το θέμα της ενότητας καθώς και λεξιλογικές ασκήσεις Β) πλούσιο γνωστικό υλικό, από το οποίο μπορείτε να αντλήσετε χρήσιμες πληροφορίες και γνώσεις για την ανάπτυξη εκθέσεων με θέμα σχετικό με τη θεματική της ενότητας Γ) λογοτεχνικό υλικό, σχετικό με το θέμα της ενότητας, όπως έχει αποτυπωθεί στο χώρο της λογοτεχνίας ) θέματα εκθέσεων αναλυμένα σε σχεδιάγραμμα Ε) κριτήριο αξιολόγησης, σύμφωνα με το νέο τύπο αξιολόγησης των μαθητών του γυμνασίου στο μάθημα της έκθεσης ΣΤ) Απαντήσεις λεξιλογικών ασκήσεων και κριτηρίου αξιολόγησης. Σε αυτή την ενότητα θα μιλήσουμε για τις πρώτες μέρες στο σχολείο.

4 Α. ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ : ΣΧΟΛΕΙΟ - ΜΑΘΗΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΩΝΥΜΑ σχολείο (το) δημόσιο ή ιδιωτικό ί- δρυμα όπου γίνεται διδασκαλία σχολή = χώρος όπου εκπαιδευτήριο γινόταν συζητήσεις στην ώρα ανάπαυσης (νεολλ. = σχόλη). ΟΜΟΡΡΙΖΑ σχολιαρούδι(=ο μικρός και άπειρος μαθητής) σχολή σχολικός (= αυτός που σχετίζεται με το σχολείο) σχολιάζω σχόλασμα (= η ώρα της αποχώρησης του μαθητή από το σχολείο) ΕΝΝΟΙΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΩΝΥΜΑ εκπαίδευση (η) η μόρφωση που αποκτάται σταδιακά (μέσα από τις διάφορες βαθμίδες) στο σχολείο ΟΜΟΡΡΙΖΑ αρχ. ἐκπαιδεύω + (ἐκ + παιδεύω) εκπαίδευσις εκπαίδευση μόρφωση(=το σύνολο των γνώσεων που αποκτά κανείς) μάθηση διδασκαλία διαπαιδαγώγηση(=ο τρόπος με τον οποίο ανατρέφεται και εκπαιδεύεται κανείς) εκπαιδεύσιμος(=αυτός που είναι δυνατόν να εκπαιδευτεί) εκπαιδευτήριο(=ο χώρος στον οποίο παρέχεται εκπαίδευση) εκπαιδευτής(=πρόσωπο που μορφώνει ή εκγυμνάζει σε συγκεκριμένο αντικείμενο) εκπαιδευτικός(=αυτός που σχετίζεται με την εκπαίδευση ή το πρόσωπο που διδάσκει) εκπαιδεύω (= διδάσκω συστηματικά, μεταδίδω σε κάποιον γνώσεις ή αναπτύσσω δεξιότητες σχετικά με συγκεκριμένο αντικείμενο. ΘΥΜΗΘΕΙΤΕ Οι βαθμίδες της εκπαίδευσης που αποτελούν το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας είναι: 1/ Προσχολική εκπαίδευση (Νηπιαγωγείο) 2/ Πρωτοβάθμια εκπαίδευση ( ημοτικό Σχολείο) 3/ Μέση/ ευτεροβάθμια εκπαίδευση (Γυμνάσιο & Λύκειο) 4/ Ανώτατη / Ανώτερη / Τριτοβάθμια εκπαίδευση [Πανεπιστήμια (ΑΕΙ), Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΤΕΙ), άλλες ιδιωτικές σχολές].

5 Λεξιλόγιο που αντιστοιχεί σε καθεμιά από τις βαθμίδες αυτές: 1/ νηπιαγωγείο: νηπιαγωγός 2/ δημοτικό σχολείο: δάσκαλος δασκάλα, μαθητής μαθήτρια, διευθυντής διευθύντρια, συμμαθητής συμμαθήτρια, μάθημα, αίθουσα, ενδεικτικό 3/ γυμνάσιο: γυμνασιακός, γυμνασιάρχης γυμνασιάρχισσα, καθηγητής καθηγήτρια, λύκειο, λυκειακός, λυκειάρχης λυκειάρχισσα, απολυτήριο, εξετάσεις 4/ πανεπιστήμιο: πανεπιστημιακός, σχολή, τμήμα, αμφιθέατρο, σπουδαστής σπουδάστρια, φοιτητής φοιτήτρια, παρακολούθηση, εργαστήριο, συμφοιτητής συμφοιτήτρια, επιστήμες, πτυχίο. ΕΝΝΟΙΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΩΝΥΜΑ παιδεία (η) οι γνώσεις και η καλλιέργεια που αποκτά ο άνθρωπος σ όλη τη διάρκεια της ζωής του και που τον βοηθούν στην ολοκλήρωση της προσωπικότητάς του διδά- αρχ. παιδεύω (=ανατρέφω, σκω) ΟΜΟΡΡΙΖΑ εκπαίδευση παιδευτικός παίδευση(=η μέθοδος, το σύστημα μετάδοσης γνώσεων) μόρφωση καλλιέργεια (=ο πνευματικός πλούτος που διαθέτει κανείς) εκπαίδευση παιδαγωγία ΠΡΟΣΟΧΗ Η έννοια παιδεία έχει δύο σημασίες: α) γενική, που δηλώνει την καλλιέργεια του χαρακτήρα του ανθρώπου μέσα από τη μόρφωση, β) ειδική, που δηλώνει την εκπαίδευση (π.χ. Υπουργείο Παιδείας = το υπουργείο που ασχολείται με τα εκπαιδευτικά θέματα). ΕΝΝΟΙΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΩΝΥΜΑ μόρφωση Η αρμονική ανάπτυξη των ψυχικών και πνευματικών ικανοτήτων του ανθρώπου aρx. μορφῶ = δίνω σχήμα, διαμορφώνω, σχηματίζω ΟΜΟΡΡΙΖΑ μορφώνω μορφωμένος μορφωτικός επιμόρφωση(=η παροχή πρόσθετων γνώσεων σε ένα αντικείμενο) μάθηση, εκπαίδευση, πνευματική καλλιέργεια, παιδεία

6 ΕΝΝΟΙΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΩΝΥΜΑ αγωγή (η) ο τρόπος που χρησιμοποιούν γονείς και εκπαιδευτικοί, για να αναθρέψουν και να μεταδώσουν γνώσεις στα παιδιά και στα νεαρά άτομα ΟΜΟΡΡΙΖΑ ανάγωγος(=αυτός που δεν έχει την πρέπουσα συμπεριφορά) παιδαγωγός διαγωγή(=ο τρόπος συμπεριφοράς απέναντι στους άλλους) αρχ. ἄγω= οδηγώ προς κάποια κατεύθυνση Ανατροφή, καθοδήγηση διαπαιδαγώγηση(=ο τρόπος με τον οποίο ανατρέφεται και εκπαιδεύεται κανείς) εκπαίδευση ΠΡΟΣΟΧΗ Η αγωγή περιορίζεται στη διαπαιδαγώγηση, δηλαδή, την καθοδήγηση των νέων και δεν είναι ακριβώς ίδια ούτε: α) με την παιδεία = γενικότερη καλλιέργεια που αποκτιέται καθ όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου. β) με τη μόρφωση = το σύνολο των γνώσεων που αποκτά κανείς σε διάφορους χώρους. ΕΝΝΟΙΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΩΝΥΜΑ δάσκαλος /α διδάσκαλος αρχ. διδάσκαλος πρόσωπο που διδάσκει επαγγελματικά, που έχει ως επάγγελμα τη διδασκαλία. φροντιστής(=ο καθηγητής φροντιστηρίου, όπου παραδίδονται μαθήματα στους μαθητές) προγυμναστής(=αυτός που προετοιμάζει τους μαθητές στα μαθήματα ή στις εξετάσεις τους) ΟΜΟΡΡΙΖΑ δασκαλεύω (=δίνω σε κάποιον ψεύτικες οδηγίες σχετικά με το πώς να φερθεί δασκαλίκι (=το επάγγελμα του δασκάλου)

7 δασκαλισμός(=η νοοτροπία ή η συμπεριφορά που αρμόζει σε σχολαστικό δάσκαλο) δασκαλίστικος (=αυτός που είναι χαρακτηριστικός του ανθρώπου που αγαπά και παριστάνει την αυθεντία) δασκαλοπαίδι δασκαλοφέρνω (=θυμίζω στην εμφάνιση ή στη συμπεριφορά μου δάσκαλο) διδασκαλείο(=η σχολή για την κατάρτιση ή την επιμόρφωση των δασκάλων) διδασκαλία(=η διαδικασία μετάδοσης γνώσεων) διδάσκω(=μεταφέρω γνώση, μαθαίνω κάτι σε κάποιον) διδάσκων(=το πρόσωπο που διδάσκει) διδαχή(=η διδασκαλία) Καλό είναι να ξέρεις Φράσεις σχετικές με το ουσιαστικό: δάσκαλος «απ τ αφτί και στο δάσκαλο»: για αυστηρή τιμωρία που επιβάλλεται αμέσως, χωρίς χρονοτριβή. «δάσκαλε που δίδασκες και νόμο δεν εκράτεις»: για όποιον υποδεικνύει ή επιβάλλει σε άλλους πράγματα που ο ίδιος δεν τηρεί. «μ όποιον δάσκαλο καθίσεις, τέτοια γράμματα θα μάθεις»: η συμπεριφορά, οι πράξεις, οι ικανότητες, το ποιόν ενός ανθρώπου επηρεάζονται καθοριστικά από αυτόν που τον διδάσκει, τον καθοδηγεί. «βρίσκω το δάσκαλό μου»: συναντώ αυτόν που μπορεί να με νικήσει, να με φέρει σε δύσκολη θέση. ΕΝΝΟΙΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΩΝΥΜΑ Αντώνυμα μάθηση (η) η διαδικασία μέσα από την οποία αποκτούμε εμπειρίες και γνώσεις αρχ. μανθάνω μάθησις μάθηση γνώση εμπειρία αμάθεια(=η έλλειψη γνώσεων για μεγάλο μέρος θεμάτων ή πραγμάτων που θεωρούνται βασικά) απαιδευσία αγραμματοσύνη άγνοια ΟΜΟΡΡΙΖΑ μαθαίνω μάθημα μαθηματικά μαθησιακός(=αυτός που σχετίζεται με τη μάθηση) μαθητεία(=το χρονικό διάστημα κατά το οποίο κάποιος συνδυάζει ή κάνει την πρακτική του εξάσκηση υπό την καθοδήγηση ανωτέρου του)

8 μαθητής(=το πρόσωπο που μαθαίνει γράμματα ή τέχνη υπό την καθοδήγηση δασκάλου) μαθήτρια μαθητικός(=αυτός που σχετίζεται με τους μαθητές) μαθητιώσα νεολαία (= οι μαθητές γενικά) μαθητόκοσμος(=το σύνολο των μαθητών) μαθητολόγιο(=επίσημο βιβλίο του σχολείου, στο οποίο γράφονται κάθε χρόνο τα στοιχεία των μαθητών) μαθητούδι(=ο μικρής ηλικίας μαθητής) μαθός(=αυτός που έμαθε κάτι από πείρα) μάθος(=η μάθηση, η αποκτηθείσα γνώση) Καλό είναι να ξέρεις Φράσεις με το ρήμα: μαθαίνω. «από μικρό και από τρελό μαθαίνεις την αλήθεια»: ειλικρινείς θεωρούνται μόνο οι αυθόρμητοι και οι άδολοι άνθρωποι και τέτοιοι θεωρούνται τα παιδιά και οι παράφρονες. «μαθαίνω απ την καλή κι απ την ανάποδη»: γνωρίζω κάτι / κάποιον και από τη θετική και από την αρνητική του πλευρά. «μαθαίνω κάτι από πρώτο χέρι»: πληροφορούμαι κάτι από την πηγή, έχω άμεση πληροφόρηση. «το πάθημα γίνεται μάθημα ο παθός γίνεται μαθός»: αυτά που παθαίνει κάποιος τον διδάσκουν τι πρέπει να κάνει σε ανάλογες περιπτώσεις. «αυτό να σου γίνει μάθημα»: να παραδειγματιστείς από κάτι, ώστε να μην το ξανακάνεις. ΕΝΝΟΙΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΩΝΥΜΑ μελέτη (η) η συστηματική σπουδή για την εκμάθηση και κατανόηση κάποιου πράγματος αρχ. μελετάω -ῶ ΟΜΟΡΡΙΖΑ μελέτημα(=το έργο, ως αποτέλεσμα συστηματικής έρευνας) μελετηρός(=αυτός στον οποίο αρέσει το διάβασμα, ο επιμελής) μελετητής(=ο ερευνητής) μελετώ(=εξετάζω διεξοδικά με κάθε λεπτομέρεια ένα θέμα) άσκηση σπουδή μάθηση διάβασμα

9 ΕΝΝΟΙΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΩΝΥΜΑ άσκηση (η) εξάσκηση κίνηση ή πράξη που γίνεται κατ επανάληψη με σκοπό τη γύμναση του σώματος ή του πνεύματος ρ. ἀσκῶ = ασχολούμαι με κάτι, εκτελώ ΟΜΟΡΡΙΖΑ εκγύμναση εφαρμογή πράξη ΕΝΝΟΙΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΩΝΥΜΑ γνώση (η) το να γνωρίζει κανείς κάτι/ σοφία/ σύνεση, φρόνηση ΟΜΟΡΡΙΖΑ ρ. γιγνώσκω = αντιλαμβάνομαι απρμφ. γνῶναι γνώσις γνώση γνώστης(=αυτός που έχει βαθιά γνώση ενός θέματος, ο ειδήμων) γνωστικός(=αυτός που σχετίζεται με τη γνώση) γνωστοποιώ(=καθιστώ κάτι γνωστό) γνωστός(=αυτός που έχει ήδη κατακτηθεί ως γνώση) κατανόηση πληροφόρηση μάθηση σοφία Καλό είναι να ξέρεις Φράσεις με το ουσιαστικό: γνωστός και τα παράγωγά του «φέρω εις γνώσιν κάποιου»: παρέχω πληροφορία, ενημέρωση «λαμβάνω γνώση»: ενημερώνομαι για κάτι «είμαι ή τελώ εν γνώσει»: είμαι γνώστης, ενήμερος «εν γνώσει»: με συνείδηση, με επίγνωση «προς γνώση και συμμόρφωση»: για οτιδήποτε έχει χαρακτήρα παραδείγματος προς αποφυγήν. «κοντά στο νου κι η γνώση»: για πράγματα αυτονόητα. «βάζω γνώση»: συνετίζομαι «στερνή μου γνώση να σ είχα πρώτα»: για λανθασμένες επιλογές, που αναγνωρίζονται εκ των υστέρων. «έχουσιν γνώσιν οι φύλακες»: για περιπτώσεις στις οποίες οι αρμόδιοι, οι επιφορτισμένοι με ένα καθήκον έχουν λάβει τα μέτρα τους. «γνωστός και μη εξαιρετέος»: πασίγνωστος

10 ΕΝΝΟΙΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΩΝΥΜΑ ΑΝΤΩΝΥΜΑ πρόοδος (η) η εξέλιξη προς το καλύτερο, η βελτίωση, η προκοπή. αρχ. πρό+ὁδός (=μπροστά + δρόμος) προκοπή εξέλιξη ανάπτυξη ΟΜΟΡΡΙΖΑ προοδευτικός(=αυτός που σχετίζεται με την πρόοδο, ο ριζοσπαστικός) προοδευτισμός(=η τάση να υποστηρίζει κανείς προοδευτικές ιδέες) προοδεύω(εξελίσσομαι, προκόβω) προοδευτικότητα οπισθοδρόμηση

11 Παιδιά, εδώ θα δούμε λεκτικά και ρηματικά σύνολα, δηλαδή, λέξεις (ουσιαστικά, επίθετα, ρήματα) από τη θεματική μας ενότητα, που θα σας βοηθήσουν να εμπλουτίσετε τις λέξεις με περισσότερη σαφήνεια και ακρίβεια. Ας απολαύσουμε, λοιπόν, το όμορφο παιχνίδι της γλώσσας μας. σχολείο: Λεκτικά σύνολα δημοτικό κλασικό ειδικό πειραματικό κατηχητικό ιδιωτικό δημόσιο νυχτερινό πρότυπο μικτό εκπαίδευση: πρωτοβάθμια δευτεροβάθμια τριτοβάθμια επαγγελματική επιστημονική θεωρητική τεχνική παραδοσιακή σύγχρονη μόρφωση: γενική ειδική επαγγελματική επιστημονική εγκυκλοπαιδική τεχνική γυμνασιακή πανεπιστημιακή πλατιά στενή

12 ευρεία(= πλατιά). μαθητής: επιμελής αμελής αδιάφορος μελετηρός συνεπής άτακτος φρόνιμος ευγενικός αγενής απρόσεκτος φιλομαθής γνώση: πολύπλευρη μονομερής διαφωτιστική βασική συμπληρωματική ακριβής εμπεριστατωμένη(=λεπτομερής) τεκμηριωμένη(=αποδεδειγμένη) χρήσιμη ωφέλιμη θεωρητική πρακτική ακαδημαϊκή(= ανώτατη, πανεπιστημιακή) Ρηματικά σύνολα καθηγητής-δάσκαλος: διδάσκει καθοδηγεί εξασκεί εκπαιδεύει μεταδίδει γνώσεις καλύπτει την ύλη ικανοποιεί απορίες

13 μαθητής: μαθαίνει παρακολουθεί εμπεδώνει(κατανοεί,, κάνει κτήμα του κάτι που μαθαίνει) αφομοιώνει καταρτίζεται(=εκπαιδεύεται) ενημερώνεται εμπλουτίζει τις γνώσεις εξασκείται μελετά(=εξετάζει διεξοδικά) διαβάζει(=κάνει προσεκτικές αναγνώσεις)

14 Ασκήσεις Λεξιλογικές 1. Íá äþóåéò ôá áíôßèåôá ôùí åííïéþí ðïõ áíáëýïíôáé óôïõò ðßíáêåò : Αμάθεια άσκηση γνώση...... εκπαίδευση μάθηση μελέτη...... μόρφωση παιδεία πρόοδος...... 2. ÊÜíå ôçí áíôéóôïé ßá : Åðßèåôá επιμελής σύγχρονο συνεργάσιμος ενδιαφέρον καθηγητής μάθημα σχολείο μαθητής ÏõóéáóôéêÜ 3. ÓõìðëÞñùóå ôá êåíü ìå ôçí êáôüëëçëç ëýîç áðü áõôýò ðïõ äßíïíôáé óôçí ðáñýíèåóç : (μýóçò, ó ïëéêü, êáèçãçôýò/äéäüóêïíôåò, íüçìá, ìáèçôýò / äéäáóêüìåíïé, ëõêåßïõ) Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στα... εγχειρίδια. είναι απαράδεκτο βιβλία γυμνασίου ή... να είναι γραμμένα με τέτοιο δυσνόητο τρόπο, ώστε το... κάθε παραγράφου να καταντά γρίφος και για τους... και για τους.... Είναι γνωστό σε όλους ότι τα Γυμνάσια και τα Λύκεια είναι βαθμίδες της... εκπαίδευσης και δε θα πρέπει ούτε απαιτούν ούτε και προσφέρουν γνώσεις τόσο υψηλής στάθμης που να μην ανταποκρίνονται στην ηλικία των μαθητών. 4. Äþóå Ýíá, ôïõëü éóôïí, ðáñüãùãï ãéá êüèå ëýîç : Ðñùôüôõðåò επιστήμη εργάζομαι πειθαρχία εξετάζω διδάσκω ÐáñÜãùãåò

15 5. Να δώσεις τα συνώνυμα των παρακάτω εννοιών: σχολείο = μαθητής = μαθαίνω = δάσκαλος = κατανόηση = απορία = διάλειμμα = εκδρομή = απουσία = 6. Από τις παρακάτω λέξεις να εντοπίσεις εκείνες που δεν ανήκουν στην ίδια οικογένεια λέξεων. σχολείο, εκπαιδεύω, σχολικός, μελετώ, σχόλασμα, παιδαγωγός, σχολιαρούδι................... 7. Να γράψετε τα ουσιαστικά που προκύπτουν από τα παρακάτω ρήματα: μαθαίνω: διαβάζω: αφομοιώνω: εμπεδώνω: ενημερώνομαι: εκπαιδεύομαι: διδάσκω: αντιλαμβάνομαι: 8. Να γράψετε τα ρήματα που προκύπτουν από τα παρακάτω ουσιαστικά: προσπάθεια: διεύθυνση: αντίδραση: γραφή: κόπος: διόρθωση;

16 αξιολόγηση: διάκριση: Μπορείς να λύσεις την παρακάτω ακροστιχίδα; Ποια λέξη σχηματίζεται με τα αρχικά των λέξεων; 1. Ε------ 2. Κ------ 3. Π------- 4. Α--------- 5. Ι------- 6. --------- 7. Ε--------- 8. Υ------- 9. Σ------ 10.Η--- 1. Τέτοιο παίρνουν οι μαθητές, που αριστεύουν στο τέλος της σχολικής χρονιάς (αρσενικό, ο). 2. Γράφουμε με αυτή στον πίνακα του σχολείου (θηλυκό, η) 3. Ο χώρος που περιβάλλει το σχολείο και στον οποίο βγαίνουν οι μαθητές στα διαλείμματα (ουδέτερο, το). 4. Η απομνημόνευση, ώστε να μπορεί να πει το κάτι κανείς από μνήμης (θηλυκό, η). 5. Η εκπαίδευση που δεν ανήκει στο δημόσιο (επίθετο θηλυκού γένους). 6. Η διαδικασία μετάδοσης γνώσεων από το δάσκαλο στο μαθητή (θηλυκό, η). 7. Στο σχολείο οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να εκφράσουν την άποψή τους χωρίς περιορισμό (θηλυκό, η). 8. Ο εκπαιδευτικός, όταν διδάσκει στο δημόσιο σχολείο, λέμε ότι βρίσκεται σε ε- νεργό. (θηλυκό, η). 9. Το ίδρυμα όπου παρέχεται παιδεία (ουδέτερο, το). 10. Το σχολείο έχει σκοπό να διαμορφώσει προσωπικότητες με. (ουδέτερο, το). Ïé ëýóåéò ôùí áóêþóåùí ôïõ Ëåîéëïãßïõ âñßóêïíôáé óôï ôýëïò ôïõ τεύχους στις σελ. 60-61, ãéá íá åëýãîåôå áí áðáíôþóáôå óùóôü Þ ëüèïò.

17 Β) Γνωστικό υλικό Παιδιά, στο μέρος αυτό παραθέτουμε γνωστικό υλικό γύρω από τη θεματική ενότητα: «Σχολείο - Μαθητής». Η ανάγνωσή του θα σας βοηθήσει να εμπλουτίσετε τις ιδέες σας, να εφοδιαστείτε, δηλαδή, με το απαραίτητο πληροφοριακό υλικό, προκειμένου να μπορέσετε να αντεπεξέλθετε σε κάθε θέμα, που θα σας ζητηθεί σχετικό με τις παραπάνω έννοιες. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Από τα πρώτα γραπτά δημιουργήματα του ελληνικού πολιτισμού αποδεικνύεται ο πόθος του Έλληνα για μάθηση, για καλλιέργεια των διανοητικών του ικανοτήτων. Στόχος του ομηρικού ανθρώπου είναι η συνεχής προσπάθεια για την πολύπλευρη βελτίωσή του. Οι Ιωνες φιλόσοφοι θέτουν ως κέντρο των πρωτοποριακών τους αναζητήσεων τον άνθρωπο και τους προβληματισμούς του επιβεβαιώνοντας για άλλη μια φορά το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του Έλληνα για διεύρυνση των πνευματικών του οριζόντων. Ορόσημο για τον παγκόσμιο πολιτισμό και ειδικότερα για την εκπαίδευση αποτελούν ο 5ος και 4ος π.χ. αιώνας της κλασικής Ελλάδας. Οι αρχαίοι Έλληνες ασχολήθηκαν ιδιαίτερα με την εύρεση των κατάλληλων μέσων και μεθόδων για την επίτευξη του υψηλού τους στόχου, την προαγωγή των πνευματικών τους ικανοτήτων. Σπάρτη Την εκπαίδευση των παιδιών στην αρχαία Σπάρτη αναλάμβανε το κράτος από τα επτά τους χρόνια. Ζούσαν σε ομάδες (αγέλες) και είχαν επικεφαλής τον Παιδονόμο. Βάση της αγωγής ήταν η άσκηση του σώματος και η καλλιέργεια της πολεμικής αρετής. Κατά δεύτερο λόγο διδάσκονταν ανάγνωση, γραφή, αριθμητική, μουσική και χορό. Η εκπαίδευση των κοριτσιών ήταν ανάλογη και γίνονταν σε ιδιαίτερους χώρους.

18 Αθήνα Ο "καλός καγαθός" πολίτης, ο μορφωμένος και αναπτυγμένος πνευματικά, αισθητικά, ηθικά και σωματικά ήταν η επιδίωξη της αθηναϊκής πολιτείας. Η εκπαίδευση στην αρχαία Αθήνα ήταν ελεύθερη και υπεύθυνοι γι' αυτήν ήταν οι γονείς του παιδιού. Τα σχολεία ήταν ιδιωτικά. Υποχρεώνονταν όμως να τηρούν κάποιους κανονισμούς, που ρύθμιζαν τη λειτουργία τους. Το πνεύμα της εκπαίδευσης ήταν σύμφωνο με τις παραδόσεις και τα ιδανικά της πόλης. Από τον 5ο αιώνα που άρχισαν να ιδρύονται στην Αθήνα τα Γυμνάσια. Οι νέοι είχαν τη δυνατότητα να ασκούν ταυτόχρονα με το πνεύμα και το σώμα. Το πρώτο στάδιο εκπαίδευσης ήταν της προσχολικής και σχολικής ηλικίας. Την πρώτη την αναλάμβανε η μητέρα ή η τροφός και αποσκοπούσε στην καλλιέργεια των έμφυτων ικανοτήτων του παιδιού και στην προετοιμασία του να δεχθεί τη σχολική εκπαίδευση, που άρχιζε συνήθως στα επτά χρόνια. Ο Παιδαγωγός, οικιακός δούλος, συνόδευε το παιδί στο ιδασκαλείο. Από τον πρώτο του δάσκαλο ο μικρός Αθηναίος μάθαινε ανάγνωση, συλλαβισμό, γραφή, αριθμητική. Αργότερα τον αναλάμβανε ο Κιθαριστής για να τον μυήσει στην τέχνη της μουσικής (μαθήματα λύρας, αυλού και τραγουδιού με συνοδεία λύρας ). Αφού το παιδί αποκτούσε αυτές τις στοιχειώδεις γνώσεις, ερχόταν σε επαφή με την ηρωική και διδακτική ποίηση ( Όμηρο-Ησίοδο ), καθώς και με τη λυρκή. Μάθαινε επιπλέον χορό, ζωγραφική, χειροτεχνία και γεωμετρία. Ο Παιδοτρίβης φρόντιζε για τη σωματική εκγύμναση των μαθητών στην Παλαίστρα("πένταθλον" και "παγκράτιον"). Η διδασκαλία στο σχολείο ήταν εξάωρη. Τα κορίτσια μορφώνονταν στο σπίτι. Μετά το δέκατο τέταρτο έτος οι έφηβοι μπορούσαν να παρακολουθήσουν την ανώτερη εκπαίδευση στα δημόσια γυμνάσια και στις φιλοσοφικές ή ρητορικές σχολές ( Ακαδημεία Πλάτωνα, Περίπατος Αριστοτέλη, ρητορική σχολή Ισοκράτη και άλλες ), που άρχισαν να ιδρύονται από τον 5ο αιώνα κάτω από την επίδραση της διδασκαλίας των σοφιστών, των φιλοσόφων και των ρητόρων. Εκεί διδάσκονταν επιπλέον αστρονομία, μαθηματικά και γραμματική. Παρόμοια μορφή είχε και το εκπαιδευτικό σύστημα των περισσότερων ελληνικών πόλεων αυτής της περιόδου. Στους Ελληνιστικούς χρόνους ( 3ος και 2ος αιώνας ) δε σημειώθηκαν σημαντικές μεταβολές στο χώρο της εκπαίδευσης. Όμως το περιεχόμενό της διευρύνθηκε με την εισαγωγή νέων επιστημών. Οι μέθοδοι επίσης και τα μέσα διδασκαλίας εκσυγχρονίστηκαν. (Το υλικό αντλήθηκε από την ηλεκτρονική διεύθυνση: www.pedia.gr)

19 Περιγραφή του Ελληνικού Εκπαιδευτικού συστήματος Στην Ελλάδα, όπως και σε όλες τις σύγχρονες χώρες, υπάρχει ένα εκπαιδευτικό σύστημα τριών βαθμίδων εκπαίδευσης. Βαθμίδες της ελληνικής εκπαίδευσης α) Στην πρώτη βαθμίδα της Ελληνικής εκπαίδευσης φοιτούν παιδιά από πέντε έως δώδεκα ετών. Αυτή περιλαμβάνει το ημοτικό Σχολείο και το Νηπιαγωγείο (Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση) Σκοπός του νηπιαγωγείου είναι η αρμονική ανάπτυξη και εξέλιξη των ψυχικών δεξιοτήτων του παιδιού, η διατήρηση της υγείας του σώματος και η ανάπτυξη σε μια ευτυχισμένη προσαρμοσμένη προσωπικότητα, ικανή να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της ζωής. Σκοπός του δημοτικού σχολείου είναι η πολύπλευρη και σωματική ανάπτυξη των μαθητών μέσα στα πλαίσια που ορίζει ο ευρύτερος σκοπός της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. β) Στη δεύτερη βαθμίδα φοιτούν παιδιά από δώδεκα έως δέκα οχτώ ετών. Αυτή περιλαμβάνει το Γυμνάσιο (τρία έτη) και το Λύκειο (τρία έτη) ( ευτεροβάθμια εκπαίδευση). Γενικός σκοπός του Γυμνασίου είναι να προωθήσει, μέσα στο πνεύμα του ευρύτερου σκοπού της εκπαίδευσης, την ολόπλευρη ανάπτυξη των μαθητών σε σχέση με τις δυνατότητες που έχουν στην ηλικία αυτή και τις αντίστοιχες απαιτήσεις της ζωής. Το Λύκειο επιδιώκει την ολοκλήρωση των σκοπών της εκπαίδευσης. Ιδιαίτερα βοηθάει τους μαθητές να κατανοούν καλύτερα την κοινωνική πραγματικότητα, να κάνουν σωστές επιλογές για τις παραπέρα σπουδές και την επαγγελματική τους α- ποκατάσταση και να διαμορφώνουν το χαρακτήρα και την προσωπικότητά τους έτσι, ώστε να εντάσσονται αρμονικά στο κοινωνικό σύνολο και να συμβάλουν στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη της πατρίδας. γ) Στην τρίτη βαθμίδα φοιτούν νέοι που θέλουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους μετά το σχολείο. Αυτή περιλαμβάνει το Πανεπιστήμιο, τα Τεχνολογικά ιδρύματα, κ.λπ. (http://www.pedia.gr)

20 Γενικά χαρακτηριστικά του Γυμνασίου Το Γυμνάσιο καλύπτει τα τρία τελευταία χρόνια της υποχρεωτικής εκπαίδευσης και οι μαθητές φοιτούν σ' αυτό από την ηλικία των δώδεκα μέχρι των δεκαπέντε ετών. Η εκπαίδευση που παρέχεται στο Γυμνάσιο, όπως αναφέρεται στο σχετικό Νόμο, έχει ως στόχο να προωθήσει την ολόπλευρη ανάπτυξη των μαθητών με βάση τις δυνατότητες που έχουν στην ηλικία αυτή και τις απαιτήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν στη ζωή. Ειδικότερα, το Γυμνάσιο βοηθά τους μαθητές να διευρύνουν το σύστημα αξιών τους, να συμπληρώσουν και να συνδυάσουν την κατάκτηση της γνώσης με τους ανάλογους κοινωνικούς προβληματισμούς, να καλλιεργήσουν τη γλωσσική τους έκφραση, να αναπτύξουν ομαλά το σώμα τους, να γνωρίσουν τις διάφορες μορφές της τέχνης, να διαμορφώσουν αισθητικό κριτήριο, να συνειδητοποιήσουν τις δυνατότητες, κλίσεις, δεξιότητες και τα ενδιαφέροντά τους. Λειτουργούν ημερήσια Γυμνάσια καθώς και εσπερινά. Στα εσπερινά Γυμνάσια γίνονται δεκτοί εργαζόμενοι μαθητές εφόσον έχουν συμπληρώσει το 14ο έτος της ηλικίας τους. Επίσης, στην Ελλάδα λειτουργούν Μουσικά Γυμνάσια, Γυμνάσια ιαπολιτισμικής Εκπαίδευσης και Γυμνάσια με τμήμα Αθλητικής ιευκόλυνσης. Για τους μαθητές του Γυμνασίου με μαθησιακές δυσκολίες, καθώς και για τους αλλοδαπούς μαθητές παρέχεται Ενισχυτική ιδασκαλία με την παρακολούθηση ι- διαίτερου προγράμματος στα μαθήματα στα οποία έχουν δυσκολίες. Παράλληλα, λειτουργούν Ειδικά Γυμνάσια και Τάξεις Ένταξης για παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Επίσης από το 1996 λειτουργούν Σχολεία ιαπολιτισμικής Εκπαίδευσης για την αντιμετώπιση των εκπαιδευτικών αναγκών ομάδων με κοινωνικές, πολιτισμικές ή θρησκευτικές ιδιαιτερότητες. Η αξιολόγηση στο Γυμνάσιο προκύπτει συνθετικά από την καθημερινή προφορική εξέταση και την όλη συμμετοχή του μαθητή στη διδακτική-μαθησιακή διαδικασία, τις ολιγόλεπτες γραπτές δοκιμασίες, τις ωριαίες υποχρεωτικές γραπτές δοκιμασίες, και τέλος, τις γραπτές ανακεφαλαιωτικές εξετάσεις μετά τη λήξη των μαθημάτων στο τέλος του έτους. Στο τέλος του σχολικού έτους οι μαθητές που δε συμπληρώνουν βαθμό προαγωγής σε κάποια μαθήματα, παραπέμπονται σε συμπληρωματική εξέταση το Σεπτέμβριο. Εκείνοι που δεν κρίνονται άξιοι προαγωγής οφείλουν να φοιτήσουν και πάλι στην ίδια τάξη ή εφόσον πρόκειται για μαθητές της τελευταίας τάξης του Γυμνασίου, έχουν δικαίωμα να προσέρχονται σε επαναληπτική εξέταση στις προβλεπόμενες εξεταστικές περιόδους. Οι απόφοιτοι Γυμνασίου λαμβάνουν απολυτήριο τίτλο, ο οποίος τους παρέχει τη δυνατότητα ένταξης στο Β' Κύκλο της ευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Επίσης, απόφοιτοι Γυμνασίου, ηλικίας άνω των 18 ετών, μπορούν να γίνουν δεκτοί σε Τμήματα των Ινστιτούτων Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι. Ε. Κ.) σε συγκεκριμένες ειδικότη-

21 τες, όπου φοιτούν μέχρι δύο εξάμηνα και αποκτούν Πιστοποιητικό Επαγγελματικής Κατάρτισης επιπέδου 1. Εθνικό Κέντρο Επαγγελματικού Προσανατολισμού Ποια είναι η προσφορά του σχολείου στους μαθητές; Στο σχολείο οι μαθητές μαθαίνουν να: o συνεργάζονται με τους καθηγητές / δασκάλους και τους συμμαθητές τους o σέβονται τις αντίθετες γνώμες o λύνουν προβλήματα με δημοκρατικές διαδικασίες o συμμετέχουν σε πολιτικές διαδικασίες, καθώς εκλέγουν τους συμμαθητές τους στα αντιπροσωπευτικά συμβούλια o συμμετέχουν ενεργά στις πολιτιστικές σχολικές εκδηλώσεις o φροντίζουν για τη σωματική τους υγεία συμμετέχοντας σε αθλητικές εκδηλώσεις o αναπτύσσουν την κριτική τους ικανότητα o προσανατολίζονται σωστά για το μελλοντικό τους επάγγελμα o γίνονται δραστήρια κύτταρα της δημοκρατικής σχολικής ζωής o ακολουθούν το πρόγραμμα και τον κανονισμό του σχολείου Σχολείο κοινωνικοποίηση (ένταξη και προσαρμογή των μαθητών στο κοινωνικό σύνολο) μετάδοση γνώσεων πνευματικών και ηθικών αξιών Παιδεία ανάπτυξη ανθρώπινου νου ηθική και ψυχική καλλιέργεια Μόρφωση Μόρφωση είναι η διάπλαση της ψυχής του ανθρώπου με την επίδραση της παιδείας. Η αληθινή μόρφωση εξευγενίζει την καρδιά και τα συναισθήματα του ανθρώπου. ιαπλάθει τον αδιαμόρφωτο χαρακτήρα του. Αναπτύσσει όλες τις ικανότητές του. ιευρύνει τα ενδιαφέροντά του. Ανυψώνει το νου του ανθρώπου από τις γνώσεις στην αλήθεια.

22 Ο μορφωμένος είναι καλλιεργημένος. Έχει αυτογνωσία, ισχυρή θέληση, υ- πευθυνότητα. Έχει βαθιά συναίσθηση της ατομικής και κοινωνικής ευθύνης. Είναι φιλελεύθερος, ευσυνείδητος, αντικειμενικός, αξιοπρεπής. Αντιμετωπίζει τα προβλήματα της ζωής με λογική, αυτοκυριαρχία και σύνεση. Η σχολική φοβία Με τον όρο "σχολική φοβία" περιγράφεται ο παράλογος φόβος του παιδιού να πάει σχολείο. Έτσι, ενώ λέει ότι φοβάται να πάει σχολείο, δεν ξέρει το λόγο. Συχνά δίνει λογικοφανείς εξηγήσεις, όπως η άσχημη συμπεριφορά ενός δασκάλου απέναντί του, ότι το κοροϊδεύουν τα άλλα παιδιά, ότι αδικήθηκε για κάποιο λόγο κ.λπ. Σωματικά συμπτώματα όπως εμετοί, διάρροια, ταχυκαρδία, πονοκέφαλοι, κοιλιακοί πόνοι, αποτελούν τις αιτίες τις οποίες το παιδί προβάλλει για να μην πάει σχολείο. Τα συμπτώματα επιδεινώνονται όταν πλησιάζει η ώρα του σχολείου, ενώ δεν υ- πάρχουν τα Σαββατοκύριακα και τις αργίες. Ακόμη και αν καταφέρει το παιδί να πάει σχολείο, φαίνεται αξιολύπητο, φοβισμένο, παραπονείται στο δάσκαλο και με την παραμικρή ευκαιρία ζητά να γυρίσει σπίτι. Προσαρμογή στο σχολείο και μαθησιακές δυσκολίες Το ξεκίνημα του σχολείου οδηγεί το παιδί σε μια καινούρια πραγματικότητα. Πρέπει να αντιμετωπίσει τον αποχωρισμό από τους γονείς και την ασφάλεια του οικογενειακού περιβάλλοντος, να κοινωνικοποιηθεί στην τάξη, να ανταγωνιστεί και να αντιμετωπίσει, όταν χρειαστεί, τα άλλα παιδιά. Ταυτόχρονα του ζητούνται αποδείξεις ότι μπορεί να τα καταφέρει, να μάθει, να γίνει καλός μαθητής. Πρέπει να σταθεί στο ύψος των προσδοκιών των γονέων και των δασκάλων του. Όσο μεγαλύτερες είναι αυτές οι προσδοκίες τόσο περισσότερο το παιδί θα δυσκολευτεί να αντεπεξέλθει. Ορισμένοι γονείς προβάλλουν τις δικές τους επιθυμίες και τα δικά τους βιώματα. Αν ήταν οι ίδιοι καλοί μαθητές ή αν έχουν πανεπιστημιακή μόρφωση, απαιτούν από το παιδί τους να ακολουθήσει την ίδια πορεία. Πολλές φορές μπορεί να το πιέζουν υπερβολικά, με αποτέλεσμα εκείνο να αντιδράσει και οτιδήποτε έχει σχέση με το σχολείο να του προξενεί δυσαρέσκεια. Το παιδί θα πρέπει να αναπτύξει μια αυτόνομη σχέση με το σχολείο έτσι ώ- στε το διάβασμα να είναι μια προσωπική του υπόθεση. Οι γονείς είναι εκεί για να ενθαρρύνουν και να βοηθήσουν, αν χρειαστεί, όταν οι συνθήκες της σχολικής πραγματικότητας αποδεικνύονται δύσκολες. Ορισμένα παιδιά θα τα καταφέρουν. Ένα μεγάλο ποσοστό όμως, που σύμφωνα με μελέτες φτάνει το 25 με 30 %, θα παρουσιάσει από την πρώτη τάξη του σχολείου μαθησιακές δυσκολίες και θα βρεθεί αντιμέτωπο με την σχολική αποτυχία, η οποία βιώνεται τις πιο πολλές φορές από τους γονείς με πίκρα και απογοήτευση. Το ίδιο το παιδί έχει μια άσχημη εικόνα για τον εαυτό του. Νιώθει την απογοήτευση των γονιών του και ταυτόχρονα την αδυναμία του να τους ικανοποιήσει. [...]

23 (Από το διαδίκτυο) Γ) Λογοτεχνικό υλικό Παιδιά, σε αυτή την υποενότητα σας δίνουμε κείμενα σχετικά με τη θεματική ενότητα, που θα σας φέρουν πιο κοντά στο χώρο της λογοτεχνίας, απαραίτητο εφόδιο για να γράψετε καλές εκθέσεις. Καλή ανάγνωση!!! 1. Τα σχολειά χτίστε... Λιτά χτίστε τα, απλόχωρα, μεγάλα, γερά θεμελιωμένα, από της χώρας*, ακάθαρτης, πολύβοης, αρρωστιάρας, μακριά μακριά τ ανήλιαγα σοκάκια, τα σκολειά χτίστε! Και τα πορτοπαράθυρα των τοίχων περίσσια ανοίχτε, να ρχεται ο κυρ Ηλιος, διαφεντευτής*, να χύνεται, να φεύγει, ονειρεμένο πίσω του αργοσέρνοντας το φεγγάρι. Γιομίζοντάς τα να τα ζωντανεύουν μαϊστράλια και βοριάδες και μελτέμια με τους κελαηδισμούς και με τους μόσκους. κι ο δάσκαλος, ποιητής και τα βιβλία να είναι σαν κρίνα... Κωστής Παλαμάς *χώρα = πόλη. *διαφεντευτής = υπερασπιστής. εδώ = κυρίαρχος. 2. Από τις ιδαχές Εχετε σχολείον εδώ εις την χώραν σας να διαβάζουν τα παιδιά ; - εν έχομεν, άγιε του Θεού. - Να μαζευτείτε όλοι σεις να κάμετε ένα σχολείον καλόν, να βάλετε και επιτρόπους να το κυβερνούν, να βάνουν διδάσκαλον να μανθάνουν όλα τα παιδιά γράμματα, πλούσια και φτωχά. Καλύτερον, αδελφέ μου, να έχεις ελληνικόν σχολείον εις την χώραν σου, παρά να έχεις βρύσες και ποτάμια. διότι οι

24 βρύσες ποτίζουν το σώμα, τα σχολεία όμως ποτίζουν την ψυχήν. Και ωσάν μάθεις το παιδί σου γράμματα, τότε λέγεσαι άνθρωπος. Κοσμάς ο Αιτωλός 3. "Η έκδυσις και η ένδυσις γινέσθω όλων των μαθητών ενώπιον" Οδηγίες του Καποδίστρια για τη λειτουργία του Ορφανοτροφείου, όσο ήταν ακόμη στον Πόρο, πριν να μεταφερθεί στην Αίγινα. Πόρω 14 Μαρτίου 1828 (...) Η αποταξία *, η απείθεια, η στάσις * και το ψεύδος θέλουσι κολάζεσθαι * ως εφεξής * : την μεν πρώτην φορά έστω νουθέτησις εμβριθής * και δημοσία ενώπιον των άλλων παιδιών, την δε δευτέραν, ολιγόστευσις της τροφής εις το ήμισυ, και την τρίτην, έκδυσις του ενόχου παιδίου από τα καινούργια φορέματα και ένδυσις με τα πρώτα κουρέλια. εν θέλει δε συγχωρηθή, ειμή αφού βαστάση την ποινήν ταύτην εικοσιτέσσερους ώρας τουλάχιστον *, και κατ αίτησιν των παιδίων του τμήματός του. Και η έκδυσις και η ένδυσις γινέσθω όλων των μαθητών ενώπιον. Εκ δε της εκθέσεώς σας θέλω ιδεί αν χρειάζονται και βαρύτεραι ποιναί. (...) Από το βιβλίο του Αλ. ημαρά, "Η Μεταρρύθμιση που δεν έγινε", τ.α. σελ. 18 * αποταξία = απομάκρυνση. * στάσις = εξέγερση, ανταρσία. * κολάζεσθαι = κολάζω = τιμωρώ. * εφεξής = ως εξής, όπως παρακάτω. * νουθέτησις εμβριθής = δασκάλεμα, συμβουλή, παραδειγματισμός που γίνεται με αυστηρό τόνο. * ε θέλει... τουλάχιστον = το νόημα είναι ότι δεν πρόκειται να συγχωρεθεί ο μαθητής παρά μόνο αφού περάσουν εικοσιτέσσερις ώρες τουλάχιστον. 4. "Ο καιρός των διαγωνισμών" Εποχή των θαυμάτων είναι τώρα - το έτος 1919 - όλο και πιο καταπληκτικά είναι τα νέα που μας έρχονται και κάποια μέρα μια βόμβα χαράς πέφτει στην πόλη μας και

25 την τραντάζει. Ο Πόντος θα γίνει ελληνικό κράτος ανεξάρτητο - Ανεξάρτητη ημοκρατία του Πόντου, λένε - με πρωτεύουσα την Τραπεζούντα. Ο καλός και εύτακτος μαθητής της Α τάξης του Φροντιστηρίου Τραπεζούντος πιστεύει ότι το πράγμα είναι πολύ απλό, γιατί δεν ξέρει, βέβαια, το τι σκληροί αγώνες χρειάζονται για τέτοιου είδους ζητήματα και ούτε υποψιάζεται το τι μάχες δίνονται στο μεγάλο τραπέζι της ειρήνης, όπου οι Μεγάλοι κόβουν και ράβουν, για να φτιάξουν τον καινούριο κόσμο που θα βγει από τον πόλεμο. Αλλωστε, τώρα είναι και ο καιρός των διαγωνισμών - ετοιμαζόμαστε για ένα σπουδαίο σκαλί ακόμα παραπάνω, τη Β Γυμνασίου - πού να βρεθεί καιρός για άλλα ενδιαφέροντα μέσα στις τόσες έγνοιες του σχολείου. ιαβάσματα, ξενύχτια με τη λάμπα του πετρελαίου - γαλήνη έξω και νέκρα - τίποτα να μην ακούεται παρά το ρόπαλο του νυχτοφύλακα καθώς αφήνει τους ξερούς του κρότους μέσα στη νυχτιά : - Τακ, τακ, τακ, τακ. Ξυπνά καμιά φορά η μητέρα μου, που πάντα λαγοκοιμάται, μετρά τις ώρες και ύ- στερα φωνάζει σιγανά : - Αιντες, έλα, έλα να πέσεις. Κι αύριο μέρα του Θεού είναι, σώνει πια το διάβασμα. Αλλά ο καλός και εύτακτος* μαθητής δεν τ αποφασίζει ν αποτραβηχτεί, γιατί οι διαγωνισμοί έχουν αρχίσει κιόλας, κι έγιναν όλα σοβαρά - πολύ - μέσα στο σχολείο, αγρίεψε η ατμόσφαιρα και άλλαξαν τα μούτρα των καθηγητών, ακόμα και των πιο καλοσυνάτων. Μα έχουν μια επισημότητα αυτοί οι ευλογημένοι τις μέρες των διαγωνισμών! Λες και γίνονται εχθροί μας, ξαφνικά, τύραννοι, ιεροεξεταστές, καθώς μπαίνουν σοβαροί και αγέ-λαστοι μέσα στην τάξη, ξεροβήχουν αυστηρά και ρίχνουν γύρω τριγύρω τη ματιά τους σ όλους μας, χωρίς να νοιάζονται για την αγωνία και τα καρδιοχτύπια. - Ησυχία! Και σα να μη φτάνει, δόστου και να λένε ότι "αλίμονο εις εκείνον, όστις θα κοιτάξει το γραφτό του πλαϊνού του και αλίμονο εις εκείνον όστις θ ανακαλυφθεί έχων εις τας τσέπας του σημειώσεις και τα τοιαύτα". Ούτε καν παίρνουν υπόψη τους το τι κόπο κατέβαλαν εκείνοι οι καημένοι συμμαθητές μας που κάθισαν και φτιάξαν τις σημειωσούλες μικρά μικρά χαρτάκια, με ψιλά ψιλά γραμματάκια, ψείρες, λες και σπούδασαν την τέχνη της ψειρογραφίας από τους βυζαντινούς μαστόρους, που μπορούσαν να γράψουν επάνω σ ένα αυγό ολόκληρο το κατά Ματθαίο Ευαγγέλιο. Κι οι άλλοι που έχουν γράψει στις παλάμες και στα χέρια και στα στυπόχαρτα και άλλοι που έχουν τα χαρτάκια μέσα στα πουκάμισα, όχι δεν είναι πολλοί, αλλά όλο και βρίσκονται κάμποσοι με ταλέντο εφευρέτη που έχουν εγκαταστάσεις στα θρανία με λαστιχάκια, τραβούν το λαστιχάκι και νάτο το χαρτάκι, αλλά καθώς ζυγώνει ο καθηγητής, τσακ το λαστιχάκι και πάει το χαρτάκι! Ο καλός, όμως, και εύτακτος μαθητής ποτέ δεν κάνει τέτοια - τίποτα - έφαγε ό- λες τις καπνιές της λάμπας και τώρα μαζεμένος στο θρανίο με την καρδιά του να χτυπά και με την άσπρη κόλλα μπροστά του - σ όλα τα θρανία άσπρες κόλλες - α- κούει την επίσημη φωνή : - Ζήτημα δεύτερον!