ΕΚΘΕΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ. Μάιος 2012 Αριθμός προγράμματος: 517861-LLP-1-2011-1-AT-LEONARDO-LMP Παραδοτέο 1 Επίπεδο Διάδοσης: Δημόσιο.

ΕΚΘΕΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ Μάιος 2012 Αριθμός προγράμματος: 517861-LLP-1-2011-1-AT-LEONARDO-LMP Παραδοτέο 1 Επίπεδο Διάδοσης: Δημόσιο Σε συνεργασία με: 1

Case Management for unemployed Youth CHARISM ΕΚΘΕΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ Χαλκίδα ΚΕΚ ΚΡΟΝΟΣ - ΕΛΛΑΔΑ Αυτό το έντυπο/ αναφορά δημιουργήθηκε την 30 Μαΐου 2012. Απόδοση-Μη εμπορική -ShareAlike 3.0 Unported (CC BY-NC-SA 3.0) Για απορίες και ερωτήσεις για το παρόν αλλά και το πρόγραμμα για τις ανάγκες του οποίου δημιουργήθηκε: Τηλ: 049 3843 7736 0 - Φαξ 049 3843 7736 199 - email: info@bilse.de Έργο: Case Management for unemployed Youth CHARISM Πρόγραμμα Lifelong Learning 2007-2013 Αριθμός έργου: 517861-LLP-1-2011-1-AT-LEONARDO-LMP Δικτυακός τόπος έργου: www.charism.eu Συντονισμός Έργου: BFI Tirol Bildungs GmbH (Αυστρία), Ing.-Etzel-Straße 7, AT-6020 Ίνσμπρουκ Εταίροι: Κυριάκος Δημητρίου (GR), Carolin Fraude (DE), Margit Kerschbaumer (AT), Lexl Gerhild (AT), Daniela Päpke (DE), Susann Toni (DE), Heike Kölln-Prisner (DE), Consuelo Garcia Sanchez (ES), Zdenka Wltavsky (SI) Το έργο χρηματοδοτήθηκε με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αυτή η δημοσίευση εκφράζει μόνο τις απόψεις του συντάκτη και η Επιτροπή δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για οποιαδήποτε χρήση που μπορεί να γίνει των πληροφοριών που περιέχονται σε αυτό το έντυπο. 2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 4 2. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ 6 2.1 Δομή και οικονομία 6 2.2 Ανεργία 7 2.3 Εκπαίδευση 11 2.4 Μέτρα για τους άνεργους νέους 11 2.5 Ανακεφαλαίωση 12 3. ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ 13 3.1 Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς Πιστωτικών Μονάδων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ECVET) 13 3.2 Το EQAVET 14 4. Το Case Management 14 4.1 Η θεωρία του Case Management 14 4.2 Το Case Management στις χώρες των εταίρων 17 5. ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ ΣΤΟΧΟΙ 17 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 18 ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ 19 3

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το πρόγραμμα CHARISM ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2012. Υποστηρίζεται από το πρόγραμμα Leonardo da Vinci και το πρόγραμμα δια βίου μάθησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα ολοκληρωθεί το Δεκέμβριο του 2014. Έξι εταίροι από πέντε διαφορετικές χώρες της Ευρώπης, συμμετέχουν στην υλοποίηση του προγράμματος. Ο επικεφαλής εταίρος είναι ο οργανισμός BFI Tirol Bildungs GmbH που εδρεύει στο Ίνσμπρουκ / Αυστρία. Οι υπόλοιποι εταίροι είναι: BilSE-Institut für Bildung und Forschung GmbH (Γκούστροου/ Γερμανία) FUNDACIÓN UNIVERSIDAD EMPRESA DE LA REGIÓN DE MURCIA (Μούρθια/ Ισπανία) Hamburger Volkshochschule (Αμβούργο/ Γερμανία) ΚΕΚ ΚΡΟΝΟΣ ΕΠΕ (Χαλκίδα, Ελλάδα) University Rehabilitation Institute, Republic of Slovenia (Μάριμπορ, Σλοβενία) Εικόνα 1: οι εταιροι του έργου, πηγή: googlemaps 4

Γενικά οι φιλοδοξίες του έργου είναι: Να υποστηρίξει τους άνεργους νέους που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση στην αναζήτηση εργασίας ή μαθητείας, μέσω επικεντρωμένου στην αγορά εργασίας Case Management (ΣΗΜΕΙΩΣΗ: ο όρος δεν έχει γνωστή επίσημη απόδοση στα Ελληνικά και αποδίδεται εδώ ως εξατομικευμένο μάνατζμεντ), προκειμένου να εξασφαλισθεί μια μακροπρόθεσμη και μόνιμη απασχολησιμότητα των νέων. Να υποστηρίξει και συμβουλεύσει τους νέους, σύμφωνα με τις ατομικές ανάγκες τους και να προβάλει τις ιδιαίτερες ικανότητές τους, ώστε να βρουν κατάλληλη εργασία. Να δημιουργήσει περισσότερες και καλύτερες ευκαιρίες για τους νέους στην αγορά εργασίας, λόγω της ειδικής ενημέρωσης που παρέχεται σχετικά με την ισότητα των φύλων και τη διεύρυνση των επαγγελματικών επιλογών. Να χειριστεί προσωπικά και κοινωνικά εμπόδια που εμποδίζουν την ένταξη των νέων στην εργασία, ώστε να διευκολυνθεί η απασχόλησή τους. Να ενισχυθεί η αυτοεκτίμηση, καθώς και η εργασιακή παρακίνηση των συμμετεχόντων. Να συμβάλει στην αγορά εργασίας με την εξασφάλιση βιώσιμης απασχολησιμότητας των άνεργων νέων. Να πετύχει έμμεση κοινωνικο-πολιτική επιστροφή μετά από τη μόνιμη ένταξη των συμμετεχόντων στην αγορά εργασίας. Γρήγορη ανάκτηση της απασχολησιμότητας, με σκοπό την ελαχιστοποίηση του κόστους παρακολούθησης της ανεργίας. Να καταπολεμήσει την ανεργία των νέων στην Ευρώπη. Ο έγκαιρος εντοπισμός και ως εκ τούτου η πρόληψη των προβλημάτων στην αγορά εργασίας. Με λίγα λόγια οι γενικοί στόχοι του έργου είναι: Να υποστηρίξει τους νέους που αναζητούν εργασία μέσω επικεντρωμένου στην αγορά εργασίας εξατομικευμένου μάνατζμεντ Να αναπτύξει την ιδέα και το ιδανικό «επικεντρωμένο στην αγορά εργασίας εξατομικευμένο μάνατζμεντ» σε όλη την Ευρώπη Να προωθήσει την ιδέα του εξατομικευμένου μάνατζμεντ ως τρόπου εργασίας με νέους που αναζητούν εργασία. Η έκθεση αυτή, παρέχει μια σύντομη ανασκόπηση της έρευνας που έγινε σχετικά με την υφιστάμενη κατάσταση στον τομέα της ανεργίας των νέων σε όλη την Ευρωπαϊκή 5

Ένωση. Θα πρέπει να νοηθεί ως εκπόνηση αντίστοιχης μελέτης, ενω συμπεριλαμβάνει και προτάσεις σε θέματα του προγράμματος CHARISM. Για να πλησιάσουμε την ιδέα του Εξατομικευμένου μάνατζμεντ, ο στόχος είναι να δώσουμε μια γενική επισκόπηση με παραδείγματα της υφιστάμενης κατάστασης στις περιοχές των εταίρων. Με βάση τα ευρήματα και τα αποτελέσματα αυτής της έκθεσης, το επόμενο βήμα θα είναι να αναπτύξουμε τη βασική ιδέα του έργου CHARISM. 2. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ Από την αρχή της οικονομικής κρίσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2008, η ανεργία των νέων έχει αυξηθεί και γίνεται όλο και πιο σημαντική για την πολιτική των Ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Αυτό το κεφάλαιο δίνει μια επισκόπηση της υφιστάμενης κατάστασης στις περιοχές των εταίρων. 2.1 Δομή και οικονομία Τα δομικά χαρακτηριστικά των περιοχών των εταίρων διαφέρουν αρκετά από χώρα σε χώρα: Περιοχή Πλησιέστερη πόλη Πλησιέστερο μεγάλο αστικό κέντρο Χαλκίδα (Ελλάδα) Χαλκίδα (103.000 κάτοικοι) Αθήνα (4.500.000 κάτοικοι, 80 χλμ) Γκούστροου (Γερμανία, 30.000 κάτοικοι) Αμβούργο (Γερμανία) Ροστόκ (180.000 κάτοικοι, 50 χλμ) Αμβούργο (1.800.000 κάτοικοι) Αμβούργο (1.800.000 κάτοικοι, 200 χλμ), Βερολίνο (3.400.000 κάτοικοι, 250 χλμ) Αμβούργο (4.000.000 κάτοικοι μητροπολιτικής περιοχής) Ίνσμπρουκ (Αυστρία) Ίνσμπρουκ (120.000 κάτοικοι) Βιέννη (1.500.000 κάτοικοι, 480 χλμ) Μάριμπορ (Σλοβενία) Μάριμπορ (117.000 κάτοικοι) Λουμπλιάνα (280.000 κάτοικοι, 130 χλμ) Μούρθια (Ισπανία) Μούρθια (450.000 κάτοικοι) Βαλένθια (800.000 κάτοικοι, 250 χλμ), Μαδρίτη (3.300.000 κάτοικοι, 400 χλμ) Οι κύριοι τομείς οικονομίας των περιοχών αυτών είναι: Region Main economical fields Χαλκίδα (Ελλάδα) Γκούστροου (Γερμανία) Τουρισμός, Γεωργία, Αλιεία, Υπηρεσίες Τουρισμός, Ναυπηγική Βιομηχανία, Γεωργία, Τομέας Υγείας, Εναλλακτική Ενέργεια 6

Αμβούργο (Γερμανία) Ίνσμπρουκ (Αυστρία) Μάριμπορ (Σλοβενία) Μούρθια (Ισπανία) Ναυτιλία (Εφοδιασμός, Λιμάνι), Αεροπορική Βιομηχανία, Υπηρεσίες Επιχειρήσεων, Τουρισμός, Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, Επιστήμες Ζωής Τουρισμός, Γεωργία Επιχειρήσεις, Μεταφορές, Βιομηχανία, Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας, Γεωργία Τουρισμός, Αγροτοδιατροφικός τομέας (Βιομηχανίες κονσέρβας), Χημικές Βιομηχανίες, Πληροφορική, Έπιπλα Παρά το γεγονός ότι οι περιοχές των εταίρων έχουν παρόμοιους τομείς οικονομίας (π.χ. τουρισμός ή γεωργία), η οικονομική ισχύς είναι πολύ διαφορετική. Η πολιτική κατάρρευση της Ανατολικής Ευρώπης -κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990- οδήγησε σε αποβιομηχάνιση και άλλαξε τις υπάρχουσες οικονομικές δομές (για παράδειγμα η γεωργία έγινε λιγότερο σημαντική), κυρίως στις Νότιες και Ανατολικές Ευρωπαϊκές χώρες. Επίσης, σήμερα, οι χώρες αυτές (κυρίως Ελλάδα, Ισπανία και Σλοβενία), επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από την παρούσα οικονομική κρίση στην Ευρώπη και την παγκόσμια οικονομική ύφεση. 2.2 Ανεργία Ανάλογα με την οικονομική ευρωστία, το ποσοστό της ανεργίας 1 στις χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα κυμαίνεται σήμερα μεταξύ 4,3% (Αυστρία) και 25% (Ισπανία). 1 http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=une_rt_a&lang=en 7

Εικόνα 2: Ποσοστό ανεργίας στην ΕΕ Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να αναφερθεί, ότι τα ποσοστά ανεργίας των νέων είναι γενικά πολύ υψηλότερα από τα ποσοστά γενικής ανεργίας. Τα υψηλά ποσοστά ανεργίας των νέων, αντικατοπτρίζουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι νέοι να βρουν δουλειά. Ωστόσο, αυτό δε σημαίνει απαραίτητα ότι το γκρουπ των ανέργων ατόμων ηλικίας από 15 ως 24 είναι μεγάλο, γιατί πολλοί νέοι σπουδάζουν χρησιμοποιώντας όλο το χρόνο τους για σπουδές, συνεπώς ούτε εργάζονται, ούτε αναζητούν εργασία (έτσι δεν αποτελούν μέρος του εργατικού δυναμικού που χρησιμοποιείται ως παρονομαστής για τον υπολογισμό των ποσοστών 8

ανεργίας). Για αυτό τον λόγο, οι δείκτες ανεργίας των νέων υπολογίζονται με μια κάπως διαφορετική αντίληψη: ο δείκτης ανεργίας υπολογίζει το μερίδιο των ανέργων για όλο τον πληθυσμό. [ ] Το ποσοστό ανεργίας των νέων στην ΕΕ των 27 κρατών-μελών ήταν περίπου διπλάσιο από το ποσοστό για το σύνολο του πληθυσμού την τελευταία δεκαετία. Το ποσοστό ανεργίας των νέων στην ΕΕ των 27, ήταν συστηματικά υψηλότερο από την Ευρωζώνη μεταξύ 2000 και αρχών του 2008; από την περίοδο αυτή, τα δυο αυτά ποσοστά ήταν πολύ κοντά [ ], μέχρι τα μέσα του 2010, όταν το ποσοστό ανεργίας των νέων της ΕΕ- 27 άρχισε να αυξάνεται πιο έντονα από αυτό της Ευρωζώνης των 17 χωρών. Καθώς η ανεργία των νέων αυξήθηκε και στις δυο περιπτώσεις κατά τη διάρκεια της κρίσης, η αύξηση είχε μεγαλύτερη σημασία για την ΕΕ-27 παρά το χαμηλότερο συνολικό ποσοστό ανεργίας στην περιοχή αυτή. (πηγή: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/statistics_explained/index.php/unemployment_statistics). Στις χώρες των εταίρων του έργου, το ποσοστό ανεργίας των νέων κυμαίνεται για το πρώτο τρίμηνο του 2012 μεταξύ 8,1 % (Γερμανία) και 52,3 % (Ελλάδα). Η παρακάτω εικόνα δείχνει το πραγματικό ποσοστό ανεργίας των νέων στις χώρες της ΕΕ (πηγή: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/statistics_explained/index.php?title=file:youth_unemployment _rates,_2009-2012_(%25).png&filetimestamp=20121030183620). 9

Εικόνα 3: Ποσοστό ανεργίας νέων στην ΕΕ Ο επόμενος πίνακας δείχνει το ποσοστό ανεργίας των νέων στις περιοχές των εταίρων: Περιοχή Χαλκίδα (Ελλάδα) Γκούστροου (Γερμανία) Αμβούργο (Γερμανία) Ίνσμπρουκ (Αυστρία) Μάριμπορ (Σλοβενία) Μούρθια (Ισπανία) Ποσοστό ανεργίας νέων 51,8% (στην Εύβοια) 3,8% (στην περιοχή Mecklenburg-Vorpommern) 5,2% (στο Αμβούργο) 5,2% (στην περιοχή Tirol) 25,03% (στην περιοχή Podravje) 40% (στην περιοχή Murcia) 10

2.3 Εκπαίδευση Στις περιοχές των εταίρων προσφέρονται διάφορα είδη εκπαίδευσης και εκπαιδευτικά προγράμματα για νέους που ολοκληρώνουν τη σχολική εκπαίδευση, ανάλογα με τις δομικές και οικονομικές δυνατότητες κάθε περιοχής. Στον παρακάτω πίνακα υπάρχει μια σύντομη γενική επισκόπηση: Περιοχή Χαλκίδα (Ελλάδα) Γκούστροου (Γερμανία) Αμβούργο (Γερμανία) Ίνσμπρουκ (Αυστρία) Μάριμπορ (Σλοβενία) Μούρθια (Ισπανία) Εκπαίδευση/ θέσεις μαθητείας TEI, Πανεπιστήμια στην Αθήνα (80 χλμ). TEI: 600 σπουδαστές ετησίως/ Θέσεις μαθητείας: δεν υπάρχουν στοιχεία Πανεπιστήμιο Ροστόκ (50 χλμ), Πανεπιστήμιο Greifswald (130 χλμ), κολέγιο Güstrow, αγροτικό κολέγιο Güstrow. Πανεπιστήμιο: 27.000 μαθητές / κολέγια: 1.500 μαθητές / Θέσεις μαθητείας: 3.000 (στην περιοχή του Ροστόκ) 17 Πανεπιστήμια (6 δημόσια, 7 ιδιωτικά), ιδιωτικά κολέγια και Πανεπιστήμια (συμπεριλαμβανομένων θρησκευτικών ιδρυμάτων και ειδικού σκοπού). Πανεπιστήμιο / Θέσεις μαθητείας: 70.000 αιτούντες (μαζί με τους αναζητούντες εργασία) 5 Πανεπιστήμια στην περιοχή Τυρόλο. Πανεπιστήμιο: 32.000 μαθητές / Θέσεις μαθητείας: δεν υπάρχουν στοιχεία Πανεπιστήμιο Μάριμπορ (16 σχολές), ανώτερα και ανώτατα σχολεία (9) (το Μάριμπορ είναι το 2 ο πανεπιστημιακό κέντρο) Πανεπιστήμιο: 116.000 μαθητές (σε όλη τη χώρα)/ Θέσεις μαθητείας: δεν υπάρχουν στοιχεία 3 Πανεπιστήμια (2 δημόσια: Πανεπιστήμιο Μούρθια, Πολυτεχνείο Cartagena, 1 ιδιωτικό: Καθολικό Πανεπιστήμιο UCAM) Πανεπιστήμιο: 46.500 μαθητές / Θέσεις μαθητείας: δεν υπάρχουν στοιχεία 2.4 Μέτρα για τους άνεργους νέους Για τη δημιουργία προοπτικής, την προώθηση των περιφερειών και την ανάπτυξη κοινωνικής σταθερότητας, υλοποιούνται μέσω Εθνικών και Ευρωπαϊκών πολιτικών μέτρα για τους άνεργους νέους. Τα πιο συνήθη /καθιερωμένα μέτρα είναι: Εθνικό επιμελητήριο εμπορίου/ βιοτεχνίας/ επιχειρήσεων, με κέντρα κατάρτισης Γραφείο εύρεσης εργασίας/ Κέντρο εργασίας 11

Συμβουλευτική στο τοπικό γραφείο ανεργίας Εργάτες δρόμου (κυρίως στις αστικές περιοχές) Δωρεάν προγράμματα κατάρτισης/ διάφοροι τύποι κέντρων κατάρτισης Επαγγελματική πρακτική άσκηση σε επίπεδο περιφέρειας και ΕΕ (Leonardo da Vinci, Erasmus) Υπηρεσίες υποστήριξης δημιουργίας επιχειρήσεων Επαγγελματική καθοδήγηση. Το φάσμα των οργανώσεων, που εμπλέκονται στην υποστήριξη άνεργων νέων, είναι μεγάλο και κυμαίνεται από επίσημες κυβερνητικές ως μη κυβερνητικές οργανώσεις. Ενώ στις περιοχές των εταίρων από Αυστρία, Γερμανία, Σλοβενία και Ισπανία υπάρχουν πολλά από τα παραπάνω μέτρα ειδικά για άνεργους νέους στη Χαλκίδα (Ελλάδα) δεν υπάρχει κάτι ανάλογο (ειδικό για άνεργους νέους). Μόνο περιστασιακά, όταν το κράτος ανακοινώνει κάποια μέτρα, υπάρχουν συγκεκριμένα μέτρα για αυτή την ομάδα στόχο (τελευταία φορά ήταν πριν από 4 χρόνια). Κατά τη διάρκεια της κρίσης αυτά τα μέτρα μειώθηκαν και υπάρχουν τώρα μόνο κάποια μέτρα που απευθύνονται στο γενικό πληθυσμό. 2.5 Ανακεφαλαίωση Μετά από αυτή τη σύντομη θεωρητική επισκόπηση είναι σαφές, ότι, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των περιοχών που συμμετέχουν στο έργο είναι διαφορετικά: ειδικά Ελλάδα και Ισπανία έχουν σήμερα σε γενικές γραμμές μεγάλα οικονομικά προβλήματα. Αυτό δεν επηρεάζει μόνο την ομάδα-στόχο δηλ τους νέους, αλλά το σύνολο της οικονομικής ανάπτυξης στις χώρες αυτές. Κανονικά υπάρχουν περισσότεροι υποψήφιοι για μια θέση σε πανεπιστήμιο ή μαθητεία από τις ελεύθερες θέσεις. Περιοχές με λιγότερες οικονομικές δυνατότητες όπως το Γκούστροου ή η Χαλκίδα, πρέπει να καταπολεμήσουν τη μετακίνηση πολλών νέων σε μεγάλα αστικά ή μητροπολιτικά κέντρα. Κοινό χαρακτηριστικό οι χαμηλοί μισθοί και οι περιορισμένες δυνατότητες στην οικονομία, τις υποδομές, τις κοινωνικές προοπτικές που προσφέρονται σε μητροπολιτικά κέντρα όπως το Αμβούργο, το Βερολίνο, η Αθήνα. Μητροπολιτικά κέντρα όπως το Αμβούργο και το Ίνσμπρουκ ή περιοχές που είναι εκπαιδευτικοί πόλοι όπως το Μάριμπορ παρουσιάζουν μια συσσώρευση νέων. Ανάλογα με την οικονομική δύναμη της κάθε περιοχής ο αριθμός άνεργων νέων ποικίλει. 12

Εκτός από τις οικονομικές συνθήκες, που δημιουργούν προβλήματα στους νέους στην εύρεση εργασίας, πολλά ακόμα ελλείμματα υπάρχουν στους άνεργους νέους. Λόγω των κακών συνθηκών στην εκπαίδευση (εκπαιδευτικό σύστημα), ορισμένες χώρες έχουν ένα υψηλό ποσοστό μαθητών που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο, πράγμα που σημαίνει ότι αυτοί οι νέοι έχουν χαμηλό επίπεδο δεξιοτήτων (πχ ξένες γλώσσες, γενικές γνώσεις, κ.λπ.). Ακόμα, δεν υπάρχει πάντα εμπιστοσύνη στα εθνικά εκπαιδευτικά συστήματα. Το εκπαιδευτικό σύστημα στις περισσότερες χώρες είναι πολύ εστιασμένο στη θεωρία, συνεπώς πολλοί νέοι δεν έχουν καμία πρακτική εμπειρία ή εργασιακές συνήθειες. Επιπλέον, λόγω προβλημάτων στο κοινωνικό τους περιβάλλον (δυσλειτουργική οικογένεια, διαταραχές συμπεριφοράς και μάθησης, έλλειψη κοινωνικών δεξιοτήτων και ικανοτήτων καθημερινότητας) πολλοί νέοι με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο έχουν κοινωνικά μειονεκτήματα. 3. ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Τα κράτη μέλη της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα επίσημα όργανα των Εθνικών κρατών, έχουν εργαστεί από το 2000 για την ανάπτυξη και την εφαρμογή Κοινού Πλαισίου Προσόντων (EQF) για τη διά βίου μάθηση με σκοπό την υποστήριξη της διαφάνειας και της κινητικότητας. 3.1 Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς Πιστωτικών Μονάδων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ECVET) Το "Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς Πιστωτικών Μονάδων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης" (ECVET), είναι η αρχή ενός συνολικού συστήματος πιστωτικών μονάδων για την επαγγελματική εκπαίδευση σε όλη την Ευρώπη. Από το 2004, μια ομάδα εργασίας από διάφορες χώρες της Ευρώπης, προσπαθεί να δημιουργήσει το σύστημα αυτό ως πρότυπο, για την εφαρμογή ενός συγκριτικού συστήματος για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μέχρι τώρα, το σύστημα ECVET δεν είναι πλήρως αποδεκτό και δεν εφαρμόζεται πλήρως στις χώρες των εταίρων του έργου. Μόνο μερικά πιλοτικά σχέδια υπάρχουν έως τώρα. Κάθε χώρα διαθέτει τα δικά της συστήματα μέτρησης ικανοτήτων (που αποκτήθηκαν άτυπα), αλλά αυτά ποικίλουν. Ο κύριος στόχος του ECVET θα μπορούσε και θα έπρεπε να είναι, η δημιουργία ενός κοινά αποδεκτού συστήματος προτύπων ποιότητας. 13

3.2 Το EQAVET Το EQAVET είναι μια κοινότητα πρακτικής (ερευνητική ομάδα) στην οποία συμμετέχουν τα κράτη μέλη, οι κοινωνικοί εταίροι και η Ε Ε με στόχο την προώθηση της Ευρωπαϊκής συνεργασίας στην ανάπτυξη και βελτίωση της διασφάλισης ποιότητας στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (VET), χρησιμοποιώντας το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς Διασφάλισης Ποιότητας. Η ομάδα EQAVET, εργάζεται σκληρά για να οργανώσει τη συνεργασία με στόχο την προώθηση της ανάπτυξης και τη βελτίωση του συστήματος επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης με τη θέσπιση προτύπων ποιότητας. Το 2010 ιδρύθηκε η EQAF (Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς Διασφάλισης Ποιότητας) παρουσιάζοντας δέκα δείκτες ποιότητας. Οι δείκτες που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για το έργο CHARISM είναι 1, 2, 6, 8 και 9. 4. ΤΟ CASE MANAGEMENT Καθώς το έργο CHARISM βασίζεται στη μεθοδολογική προσέγγιση του Case Management (ΥΠΕΝΘΥΜΙΣΗ: ο όρος αυτός αποδίδεται στο παρόν ως εξατομικευμένο μάνατζμεντ καθώς δεν βρέθηκε κάποια επίσημη απόδοση του όρου στα Ελληνικά) είναι απαραίτητη μια θεωρητική προσέγγιση σαν βάση για το έργο καθώς και η αναφορά στην υφιστάμενη κατάσταση στις χώρες των εταίρων. 4.1 Η θεωρία του Case Management Η Case Management Society of America (κοινωνία του Case Management Αμερικής) ιδρύθηκε το 1990 και ανέπτυξε τα Πρότυπα πρακτικής για το Case Management που αναγνωρίζονται σε όλη τη χώρα με την ακόλουθη προσέγγιση για το Case Management (1995): Πρώτον και κύριο, το Case Management είναι μια προσέγγιση παροχής υπηρεσιών που έχει υιοθετηθεί πλήρως σε διάφορους τομείς στις υπηρεσίες και την υγεία. Οι βέλτιστες πρακτικές στο Case Management, απαιτούν οργανωτικές ρυθμίσεις που να υποστηρίζουν την παροχή της υπηρεσίας, προσωπικό που έχει εκπαιδευτεί για την προσέγγιση και την εφαρμογή της στη συγκεκριμένη ρύθμιση, καθώς και στρατηγικές που διασφαλίζουν ότι ο οργανισμός μπορεί να ανταποκρίνεται σε στοιχεία από την πρακτική και να συνηγορεί για συστημικές αλλαγές και αλλαγές πολιτικής, για να 14

υποστηρίξει την παροχή υπηρεσίας. Η αρχή που διέπει το Case Management, είναι η εξατομικευμένη παροχή υπηρεσιών βασιζόμενη σε ολοκληρωμένη αξιολόγηση, που χρησιμοποιείται για την ανάπτυξη μιας υπόθεσης ή πλάνο για την παροχή της υπηρεσίας. Το πλάνο αναπτύσσεται σε συνεργασία με τον πελάτη και αντικατοπτρίζει τις επιλογές και προτιμήσεις του για τις ρυθμίσεις των υπό ανάπτυξη υπηρεσιών. Ο στόχος είναι, να ενθαρρύνει τον πελάτη και να διασφαλίσει, ότι εμπλέκεται με δυναμικό τρόπο σε όλες τις πτυχές της συμφωνίας σχεδιασμού και παροχής της υπηρεσίας. Ο Case Manager συντονίζει τη διαδικασία, συμβουλευόμενος άτυπους φροντιστές και παρόχους-κλειδιά στην υπηρεσία, ώστε να εξασφαλίσει ότι το πλάνο αναπτύσσεται σωστά, υπάρχει σαφής σύμβαση και παρακολουθείται για την αποτελεσματική και οικονομικά υπεύθυνη παροχή της υπηρεσίας, που βασίζεται σε καθορισμένα και επιθυμητά αποτελέσματα. Ο Case Manager και ο οργανισμός, αναμένεται να διατηρήσουν την ποιότητα στην παροχή της υπηρεσίας για μεμονωμένους πελάτες και τον ευρύτερο πληθυσμό στόχο. Σε κλινικές ρυθμίσεις ο Case Manager μπορεί να παρέχει εξειδικευμένες υπηρεσίες για την αντιμετώπιση των ιδιαίτερων αναγκών του πελάτη. Η προσέγγιση του Case Management προϋποθέτει ότι οι πελάτες με πολύπλοκες και πολλαπλές ανάγκες θα έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες από μια σειρά από φορείς παροχής υπηρεσιών και ο στόχος είναι να επιτευχθεί η απρόσκοπτη παροχή υπηρεσιών. Αυτή η προϋπόθεση, τονίζει ότι η έννοια του Case Management βασίζεται σε συμφωνίες παροχής υπηρεσιών που απαιτούν διαφορετικές απαντήσεις τόσο εντός του οργανισμού όσο και εκτός. Το Case Management περιγράφεται σαν μια στρατηγική που υπερβαίνει τα σύνορα, ώστε να διασφαλίσει ότι η παροχή υπηρεσίας είναι προσανατολισμένη στον πελάτη και όχι στην οργανωτική δομή. Οι Case Managers προσφέρουν το συντονισμό και τις ειδικές δραστηριότητες που πηγάζουν από τη συγκεκριμένη ρύθμιση, το πρόγραμμα και τον αριθμό των πελατών. Είναι σύνηθες να προσδιοριστεί η ακόλουθη διαδικασία ως πυρήνας του Case Management: εξέταση/έλεγχος, αξιολόγηση/διαχείριση κινδύνου, σχεδιασμός αντιμετώπισης (περίθαλψης), εφαρμογή της συμφωνίας για την υπηρεσία, παρακολούθηση /αξιολόγηση και υποστήριξη. Το Case Management έχει προσαρμοστεί σε ένα ευρύ φάσμα ζητημάτων, που περιλαμβάνουν: φροντίδα από την κοινωνία για ηλικιωμένους και άτομα με ειδικές ανάγκες ή προβλήματα ψυχικής υγείας, έντονα προβλήματα υγείας, διαχείριση τραυματισμών και τομείς συναφείς με την ασφάλιση, σωφρονιστικές υπηρεσίες, δικαστικά θέματα, την αντιμετώπιση χρόνιων παθήσεων, πρόνοια για παιδιά και για νέους, πληθυσμούς υψηλού κινδύνου στα σχολεία, διαχείριση της περίθαλψης και προγράμματα απασχόλησης. 15

Οι Case Managers μπορούν να έχουν υπόβαθρο σχετικό με: Ανθρωπιστικά επαγγέλματα, επαγγέλματα υγείας και συναφή, άτομα με εμπειρία στο συγκεκριμένο τομέα όπου υλοποιείται το Case Management, διοικητικό προσωπικό σχετικό με το θέμα. (Πηγή: http://www.cmsa.org.au/definition.html) Το Case Management ορίζεται ως εξής: Το Case Management είναι μια συνεργατική διαδικασία αξιολόγησης, σχεδιασμού, διευκόλυνσης και υπεράσπισης για επιλογές και υπηρεσίες, για την ολιστική κάλυψη των αναγκών ενός ατόμου, μέσω της επικοινωνίας και χρήσης των διαθέσιμων πόρων, για την προώθηση ποιοτικών και οικονομικά αποδοτικών αποτελεσμάτων. (Case Management Society of America [κοινωνία του Case Management Αμερικής]), Πηγή: http://www.cmsa.org.au/definition.html Παρουσιάζει ενδιαφέρον, ότι η Κοινωνία Case Management της Αυστραλίας επέλεξε να υιοθετήσει τον ορισμό αυτό, το 2004. Στην Ευρώπη υπάρχουν πολλές ιδέες για το Case Management, κυρίως στον τομέα της ιατρικής, αλλά δεν υπάρχει γενική κατανόηση του όρου ή ορισμός. Σε ορισμένες διαλέξεις έχει δηλωθεί ή έχει εκληφθεί ως μια «Αγγλόφωνη εισαγωγή όρου", χωρίς να αναφερθεί ποτέ ότι υπάρχει ουσιώδης επιρροή του Εθνικού πολιτισμού. Στην αναζήτηση ενός λειτουργικού και ταιριαστού ορισμού για το Case Management στο έργο «CHARISM», οι ακόλουθοι ορισμοί θα πρέπει να συζητηθούν μεταξύ των εταίρων: Ορισμός 1: Το Case Management είναι μια διαδικασία στις υπηρεσίες και την οργάνωσή τους ώστε, ανάλογα με την ανάγκη, να επιτευχθεί για κάθε άτομο που χρειάζεται στήριξη: θεραπεία, παρακολούθηση, υποστήριξη και κατάλληλη φροντίδα. Η προσέγγιση της δράσης είναι, επίσης, ένα πρόγραμμα που μπορεί να ελεγχθεί από την υπηρεσία κατόπιν επεξεργασίας, σε ένα σύστημα περίθαλψης (και σε ορισμένες περιπτώσεις των κοινωνικών και υγειονομικών υπηρεσιών) αποτελεσματικά και αποδοτικά. Ορισμός 2: Το Case Management είναι μια συνεργατική διαδικασία σχεδιασμού, αξιολόγησης, διευκόλυνσης και γενικών υπηρεσιών, για την κάλυψη των αναγκών ενός ατόμου, μέσω της επικοινωνίας και χρήσης των διαθέσιμων πόρων, για την προώθηση ποιοτικών και οικονομικά αποδοτικών αποτελεσμάτων. 16

Ορισμός 3: Το Case Management είναι μια διαδικασία καθοδήγησης για ανέργους, όπου ο «μάνατζερ» εστιάζει ξεχωριστά σε κάθε άνεργο και συνεργάζεται μαζί του με μια ολιστική προσέγγιση, λαμβάνοντας υπόψη κάθε πτυχή που θα μπορούσε να ενδυναμώσει τον άνεργο. 4.2 Το Case Management στις χώρες των εταίρων Η υφιστάμενη κατάσταση των Case Managers, που συνεργάζονται με άνεργους, δεν είναι συγκρίσιμη στις χώρες των εταίρων. Ενώ η Γερμανία και η Αυστρία έχουν εμπειρία στη συνεργασία με τους Case Managers στον τομέα της ανεργίας και η Σλοβενία έχει εμπειρία στον τομέα της επαγγελματικής αποκατάστασης, η Ελλάδα και η Ισπανία δεν έχουν καμία εμπειρία με τους Case Managers σε επίσημες διαδικασίες. Επιπρόσθετα, οι χώρες με εμπειρία έχουν διαφορετικές απαιτήσεις των απαιτούμενων προσόντων των Case Managers, αλλά καμία από αυτές δεν έχει ένα σαφές σύστημα προσόντων ή συγκεκριμένη εκπαίδευση για απόκτηση των προσόντων. Στην Αυστρία και τη Γερμανία η Αυστριακή κοινωνία μάνατζμεντ και φροντίδας ανά περίπτωση (www.oegcc.at) και η Γερμανική κοινωνία μάνατζμεντ και φροντίδας ανά περίπτωση (www.dgcc.de) προσφέρουν κατευθυντήριες γραμμές για την πιστοποίηση του Case Management. 5. ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ ΣΤΟΧΟΙ Υπάρχουν διάφορες ομάδες στόχοι που πρέπει να απευθυνθούμε στο πλαίσιο του έργου CHARISM. Πρώτα από όλα πρέπει να αναφέρουμε τους άνεργους νέους. Οι νέοι ορίζονται γενικά στην Ευρώπη, ως όλα τα άτομα στην ηλικιακή ομάδα μεταξύ 15 και 29 ετών, στο πέρασμα από την εξαρτημένη παιδική ηλικία στην ανεξάρτητη ενήλικη ζωή. (Πηγή: http://ec.europa.eu/youth/documents/youth_report_final.pdf). Η δεύτερη ομάδα στόχος είναι τα άτομα που εργάζονται άμεσα με άνεργους νέους δηλ οι μελλοντικοί CHARISM Case Managers. Θα πρέπει να έχουν διάφορες δεξιότητες και προσόντα (δεξιότητες ανάλυσης, εκπαίδευση και εμπειρία υψηλής ποιότητας, δεξιότητες επικοινωνίας, γενικές γνώσεις, κλπ.), αλλά μέχρι τώρα δεν υπάρχει ενιαία περιγραφή της θέσης εργασίας τους. Στην καλύτερη περίπτωση οι Case 17

Managers νοούνται ως άτομα που προέρχονται από την κοινωνική εργασία, σε ένα ιδιαίτερο καθεστώς, το καθεστώς του Case Management. Επίσης οι ακόλουθες ομάδες στόχοι θα μπορούσαν να εμπλακούν και να ωφεληθούν από το έργο CHARISM σαν ενδιαφερόμενα μέρη: Εκπαιδευτικοί οργανισμοί Δημόσιες υπηρεσίες που ασχολούνται με νέους και την ανεργία Υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Για να συνοψίσουμε τα παραπάνω, κατ 'αρχάς θα πρέπει να αναφερθεί, ότι η οικονομική ισχύς είναι πολύ διαφορετική μεταξύ των χωρών των εταίρων. Η συνέπεια αυτού είναι, ότι η αρχική κατάσταση σε κάθε χώρα είναι διαφορετική όσον αφορά το σύστημα εκπαίδευσης και απόκτησης προσόντων, τα μέτρα για τους άνεργους νέους, την άνθηση της αγοράς εργασίας και ούτω καθεξής. Επιπλέον, η οικονομική / χρηματοδοτική ισχύς της κάθε χώρας θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη για την υλοποίηση του έργου «CHARISM». Επίσης, η δομή της κάθε περιοχής πρέπει να λαμβάνεται υπόψη για να δημιουργηθεί ένα γενικό και εφαρμόσιμο εργαλείο για την υποστήριξη των άνεργων νέων. Το φαινόμενο της «διαρροής εγκεφάλων», τώρα είναι ένα μεγάλο ζήτημα για τις λιγότερο ισχυρές οικονομικά περιοχές. Νέοι με υψηλή μόρφωση μεταναστεύουν σε οικονομικά αναπτυγμένες περιοχές σε όλη την Ευρώπη / τον κόσμο. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να ερευνηθεί, αν η ομάδα στόχος «νέοι» πρέπει να ομαδοποιείται για να ταιριάζει με τις ανάγκες και τους πόρους όλων των ατόμων-μεταξύ αυτής της ομάδας και επίσης, κατά πόσον το έργο «CAHRISM» είναι σε θέση να βρει λύσεις για το φαινόμενο αυτό. Επιπλέον, πρέπει να αναφερθεί, ότι δεν υπάρχει καθολικός ορισμός του Case Management στον τομέα της εργασίας με ανέργους, ούτε στις συμμετέχουσες χώρες, ούτε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρέπει να συμφωνηθεί μεταξύ των εταίρων μια συνεπής ορολογία των ομάδων-στόχων. 18

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ Κατάλογος εικόνων: Εικόνα 1: Οι εταίροι του έργου Εικόνα 2: Ποσοστά ανεργίας στην ΕΕ Εικόνα 3: Ποσοστά ανεργίας νέων στην ΕΕ Κατάλογος παραπομπών: http://maps.google.de/ http://epp.eurostat.ec.europa.eu/statistics_explained/index.php/unemployment_statistics http://epp.eurostat.ec.europa.eu/statistics_explained/index.php?title=file:youth_unemployment _rates,_2009-2012_(%25).png&filetimestamp=20121030183620 http://www.statista.com/statistics/74795/youth-unemployment-rate-in-eu-countries/: http://ec.europa.eu/youth/documents/youth_report_final.pdf http://www.cmsa.org.au/definition.html 19