ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΗΝ ΤΡΙΠΟΛΗ

Transcript

1 ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΗΝ ΤΡΙΠΟΛΗ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2007 Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΛΙΒΥΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ - ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΟΣ - ΛΙΒΥΗΣ Ευάγγελος Δαϊρετζής Σύμβουλος ΟΕΥ Β Ιούνιος 2008

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Β Η ΛΙΒΥΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 1. Οικονομικό περιβάλλον 2. Κρατικός προϋπολογισμός 3. Απασχόληση 4. Εμπόριο 5. Επενδύσεις Γ ΤΟΜΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 1. Ενέργεια 1.1 Πετρέλαιο 1.2 Φυσικό αέριο 1.3 Ηλεκτρική ενέργεια 2. Αγροτικός τομέας 3. Κατασκευές 4. Αγορά δομικών υλικών 5. Βιομηχανία 6. Τουρισμός 7. Τραπεζικός τομέας 8. Τηλεπικοινωνίες 9. Μεταφορές Δ ΔΙΜΕΡΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΟΣ-ΛΙΒΥΗΣ 1. Γενικά 2. Εξαγωγές Ελλάδος προς Λιβύη -προϊόντα 3. Εισαγωγές Ελλάδος από Λυβύη-προϊόντα 4. Ελληνικές εξαγωγές κατά 8ψηφιο κωδικό συνδυασμένης ονοματολογίας 5. Δυνατότητες διμερούς οικονομικής συνεργασίας Ε ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΣΤΗΝ ΛΙΒΥΗ 1. Κατασκευαστικός τομέας 2. Τομέας υδρογονανθράκων 3. Τομέας τηλεπικοινωνιών 4. Επενδύσεις ΣΤ Ζ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ 2

3 Α. ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Επιφάνεια τ.χλμ, εκ των οποίων 1,03% καλλιεργήσιμο, το 90% της χώρας καλύπτεται από έρημο ή ημιερημικές εκτάσεις. Πληθυσμός κάτοικοι Πυκνότητα 3,3 άτομα ανά km2 Θρήσκευμα Σουνίτες Μουσουλμάνοι (97%) Εθνική Σύνθεση Άραβες και Βέρβεροι 97% Γλώσσα αραβικά Πρωτεύουσα Τρίπολη Σημαντικότερες πόλεις Βεγγάζη, Μισουράτα, Σύρτη Τομπρούκ, Ντέρνα Διοικητικό σύστημα 25 Δήμοι, κατανεμημένοι σε 13 Περιφέρειες Νόμισμα λιβυκό δηνάριο (LYD), Ισοτιμία 1 =1,849 1$=1,192 (1/6/2008) Νομικό σύστημα Ωρα Εθνικές εορτές Θρησκευτικές αργίες Ωράρια εργασίας Κλίμα Βασίζεται στο ιταλικό αστικό νομικό σύστημα και στον ισλαμικό νόμο. Υφίστανται ξεχωριστά ισλαμικά δικαστήρια. Δεν υφίσταται συνταγματική πρόβλεψη δικαστικού ελέγχου των νομοθετικών πράξεων. GMT+2 δηλ. ίδια ώρα με την Ελλάδα κατά την χειμερινή περίοδο και μία ώρα πίσω κατά την θερινή περίοδο 1 Σεπτεμβρίου (1969) Επέτειος Επαναστάσεως, 2 Μαρτίου Ανακήρυξη Εξουσίας Λαού, 11 Ιουνίου Απομάκρυνση των Ξένων Βάσεων, 7 Οκτωβρίου Αποχώρηση Ιταλικών Δυνάμεων Κατοχής Βασίζονται στο σεληνιακό ημερολόγιο και ποικίλουν από έτος σε έτος: Ισλαμικό νέο έτος, Γενέθλια Προφήτη, Αιντ αλ Φιτρ (3 ημέρες), Αιντ αλ Κεμπιρ (4 ημέρες) Ιδιωτικός τομέας Σάββατο -Πέμπτη: 8 πμ 3 μμ & 5 μμ 8 μμ Δημόσιος τομέας Κυριακή -Πέμπτη: Καλοκαίρι (1 η Απρ. 30 η Σεπ): 7:30 πμ 3:30 μμ Χειμώνας (1 η Οκτ. 31 η Μαρ): 8 πμ 3:30 μμ Το ωράριο είναι μικρότερο τον Ιούλιο-Αύγουστο και κατά την διάρκεια του Ραμαζανιού. (το 2008 το Ραμαζάνι αρχίζει την 1 η Σεπτεμβρίου) Οι ξένες εταιρείες αργούν την Παρασκευή και οι Πρεσβείες την Παρασκευή-Σάββατο Μεσογειακό στην παραλιακή ζώνη, ξερό με πολύ υψηλές θερμοκρασίες στην υπόλοιπη χώρα. Η χώρα πλήττεται από τον θερμό νότιο άνεμο Ghibli την Άνοιξη που διαρκεί 1-4 ημέρες και συνοδεύεται από αμμοθύελλες. Στις παραλιακές πόλεις παρατηρείται αυξημένη υγρασία τους θερινούς μήνες Β. ΛΙΒΥΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ $ δις (εκτ.2007), $78,9 δις (εκτ. AΕΠ 2008) AΕΠ (Μονάδες αγοραστικής δύναμης) $ δις (εκτ. 2007) Αύξηση ΑΕΠ 6,8% (εκτ. 2007), 8,8% (εκτ. 2008) 3

4 ΑΕΠ κατά κεφαλήν $ (2008 εκτ. : ) ΑΕΠ κατά κεφαλήν (Μονάδες αγοραστικής δύναμης) $ (2007 εκτ.) Ανεργία 13% (ανεπίσημα 30 40%) Πληθωρισμός 6,7% (εκτ. 2008: 8%) Εργατικό δυναμικό Εργατικό δυναμικό ανά οικονομική δραστηριότητα Α.Ε.Π. ανά οικονομική δραστηριότητα 1,83 εκ. (2007 εκτίμηση) 31% απασχολείται στην βιομηχανία. 27% στις Υπηρεσίες, 24% στον δημόσιο τομέα και 18% στην γεωργία Γεωργία: 7,6%, Βιομηχανία: 49,9%, Υπηρεσίες: 42,5% Επενδύσεις 8,9% ΑΕΠ (εκτ. 2007) Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών $ 24,28 δις (εκτ. 2007) Εξαγωγές Εισαγωγές Εμπορικό ισοζύγιο $ 40,47 δις fob $ 14,47 δις fob $ 26 δις Κάλυψη εισαγωγών από εξαγωγές 279,68% Συναλλαγματικά αποθέματα $ 79,6 δις (εκτ. 2007) Εξωτερικό χρέος $ 4,837 δις (εκτ. 2007) Δημόσιο Χρέος Παραγωγή πετρελαίου Εξαγωγές πετρελαίου Κατανάλωση Πετρελαίου Βεβαιωμένα Αποθέματα Πετρελαίου 4,7% του ΑΕΠ (2007 εκτίμηση) 1,72 εκ. βαρ. Ημερησίως 1,34 εκ. βαρ. Ημερησως Βαρέλια ημερησίως Παραγωγή Φυσικού Αερίου 27,9 κ.μ. (2006) 37 δις Βαρέλια (2007 εκτ. OPEC) Eξαγωγές Φυσικού αερίου 13,4 δις κ.μ. (2006) Βεβαιωμένα Αποθέματα Φυσικού Αερίου 46,4 tcf (τρις κυβικά πόδια) Πηγές : Κεντρική Τράπεζα Λιβύης, ΔΝΤ 1. Οικονομικό περιβάλλον Γενικά για την οικονομία Η λιβυκή οικονομία εξαρτάται από τον τομέα των υδρογονανθράκων, ο οποίος συνεισφέρει το 95% στα έσοδα από τις εξαγωγές ή άλλως το 56% του ΑΕΠ και το 70% των κρατικών εσόδων. Τα σημαντικά έσοδα από τον ενεργειακό τομέα, σε συνδυασμό με τον μικρό πληθυσμό, αποδίδουν στην Λιβύη ένα από τα μεγαλύτερα κατά κεφαλήν εισοδήματα μεταξύ των χωρών της Αφρικής, αλλά ελάχιστο μέρος των εσόδων αυτών διοχετεύεται στις χαμηλότερες εισοδηματικές τάξεις. Η Κυβέρνηση της χώρας τα τελευταία έτη σημείωσε σημαντική πρόοδο στην μεταρρύθμιση της οικονομίας ως μέρος ενός ευρύτερου προγράμματος επανένταξης της χώρας στο διεθνές οικονομικό 4

5 σύστημα. Η προσπάθεια αυτή επιταχύνθηκε μετά την άρση όλων των μονομερών κυρώσεων των Ηνωμένων Εθνών (Απρίλιος 2004) με αποτέλεσμα η Λιβύη να αποτελεί πόλο έλξεως ξένων επενδύσεων, κυρίως στον ενεργειακό τομέα. Ο Εθνικός Οργανισμός Πετρελαίου έθεσε ως στόχο τον διπλασιασμό της παραγωγής πετρελαίου έως το Ενταξη της Λιβύης στο διεθνές πολιτικό & οικονομικό σύστημα Η χώρα έχει να διανύσει μακρύ δρόμο για την απελευθέρωση της σοσιαλιστικού προσανατολισμού οικονομία της. Τα αρχικά βήματα, όπως υποβολή υποψηφιότητας μέλους του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), μερική μείωση των κρατικών επιχορηγήσεων, ανακοίνωση σχεδίων ιδιωτικοποιήσεων και ενθάρρυνσης της ιδιωτικής επιχειρηματικότητας, μολονότι αναγκαία, δεν θεωρούνται επαρκή για την μετάβαση της οικονομίας προς τους νόμους της αγοράς, αν δεν συνοδευτούν και από άλλες δομικές μεταρρυθμίσεις. Οι μη-πετρελαϊκοί κλάδοι της βιομηχανίας και των κατασκευών, η συμμετοχή των οποίων στον σχηματισμό του ΑΕΠ υπολογίζεται στο 20%, έχουν διευρύνει την παραγωγική τους δυνατότητα πέραν από την μεταποίηση αγροτικών προϊόντων, στην παραγωγή πετροχημικών, σιδήρου, χάλυβα και αλουμινίου. Οι κλιματολογικές συνθήκες και τα πτωχά εδάφη, περιορίζουν σημαντικά την αγροτική παραγωγή με αποτέλεσμα η Λιβύη να εισάγει το 75% των προϊόντων διατροφής. Κυρίαρχος ο ρόλος του κράτους Ρευστό θεσμικό πλαίσιο Mικρή επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων έχει επιφέρει, κάποιες αλλαγές στο τραπεζικό σύστημα, στην ανάπτυξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και άρση απαγορεύσεων στην εισαγωγή σειράς προϊόντων. Ωστόσο οι μεταρρυθμίσεις έχουν προκαλέσει αρκετή σύγχυση στους ξένους κυρίως επενδυτές καθώς συχνή εναλλαγή νόμων και το ρευστό θεσμικό πλαίσιο δημιουργούν κλίμα αστάθειας στην αγορά. Η λιβυκή οικονομία παραμένει κρατικά ελεγχόμενη όπου κυριαρχεί ο τομέας των υδρογονανθράκων παρά τις προσπάθειες για ιδιωτικοποίηση κρατικών επιχειρήσεων και τον περιορισμό της γραφειοκρατίας. Η ανεργία ανεπίσημα ανέρχεται στο 30%, ο περιορισμός της οποίας συνιστά εν πολλοίς κίνητρο της κρατικής πολιτικής προσέλκυσης ξένων επενδύσεων σε όλους τους τομείς. Οι υψηλές τιμές υδρογονανθράκων και η συγκράτηση των κρατικών δαπανών έχουν δημιουργήσει ένα σημαντικό απόθεμα περί τα $ 80 δις που χρηματοδοτεί τα μεγάλα έργα υποδομής στην χώρα. Προβλέψεις για την διετία Οι πρόσφατοι νόμοι που υποχρεώνουν τις ξένες επιχειρήσεις να απασχολούν Λίβυους καθώς και να συστήνουν μικτές επιχειρήσεις με λιβυκές εταιρείες φαίνεται να λειτουργεί αποτρεπτικά στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Υπάρχουν μεγάλες ανάγκες για επενδύσεις στον τομέα των υδρογονανθράκων για να επιτύχει η χώρα τους στόχους του διπλασιασμού της παραγωγής πετρελαίου έως το Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ προβλέπεται να συνεχιστεί (6,8% 5

6 το 2008 και 7,6% το 2009) με τους ίδιους ρυθμούς ενώ το μεγάλο δημοσιονομικό πλεόνασμα αν και συρρικνούμενο θα διατηρηθεί.. Tην διετία αναμένεται μέση άνοδος πληθωρισμού 9% λόγω της αύξησης των τροφίμων και πληθωριστικών πιέσεων στον κατασκευαστικό τομέα. Μειονεκτήματα της λιβυκής αγοράς.και ευκαιρίες Τα μειονεκτήματα της αγοράς θα μπορούσαν να συνοψιστούν ως εξής: Ελλιπής πληροφόρηση για τις λιβυκές εταιρείες, ασταθές και αδιαφανές νομικό περιβάλλον, μη ανεπτυγμένο τραπεζικό σύστημα, ελλιπής πληροφόρηση και αδιαφανείς διαδικασίες για τους κρατικούς διαγωνισμούς, μη ανεξάρτητο δικαστικό σύστημα, περιορισμένη αγοραστική δύναμη, διαφθορά, έλλειψη ειδικευμένου και εκπαιδευμένου εργατικού δυναμικού, μικρή πρόσβαση στις αγορές κεφαλαίου, χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες, δυσκολία εξεύρεσης αξιόπιστου λίβυου συνεργάτη/εταίρου. Οι ευκαιρίες εντοπίζονται στις υπηρεσίες στον τομέα των υδρογονανθράκων, στην διϋλιση, τις μεταφορές, τις κατασκευές, έργα μηχανικού & αρχιτέκτονα, υπηρεσίες συμβούλου, πληροφορική-νέες τεχνολογίες, μεταποίηση, τουρισμό, στον ιατρικό τομέα (νοσοκομεία, εξοπλισμός, εκπαίδευση), αφαλάτωση και διαχείριση ύδατος, γεωργία. Εν κατακλείδι, πρόκειται για μια πολλά υποσχόμενη αγορά σε φάση μετάβασης, με σημαντικές ευκαιρίες στο εμπόριο και στις επενδύσεις αλλά και σημαντικές προκλήσεις και κινδύνους. 2. Κρατικός προϋπολογισμός 68% του προϋπολογισμού σε αναπτυξιακά έργα O κρατικός προϋπολογισμός του 2008 ανέρχεται σε 49,47 δις δηνάρια ($41 δις). Ποσό 33,9 δις δηναρίων πρόκειται να απορροφήσουν αναπτυξιακά έργα ενώ 6,6 δις θα κατευθυνθούν ως οικονομική ενίσχυση στους πολίτες της χώρας. Ο ηγέτης της χώρας, κ. Καντάφι δήλωσε ότι ο νέος προϋπολογισμός αποβλέπει στην απευθείας διανομή του πλούτου που συσσωρεύτηκε από τις πωλήσεις πετρελαίου, στους πολίτες. Δήλωσε επίσης ότι η Κυβέρνηση δεν επέτυχε τον στόχο της για ταχεία οικονομική ανάπτυξη ώστε να διαχέεται ο πλούτος στα 6 εκατομμύρια κατοίκων της χώρας. Για τον σκοπό αυτό θα δημιουργηθεί επιτροπή με εκπρόσωπους κρατικών φορέων για να εξετάσουν τον τρόπο διανομής των εσόδων στους πολίτες Την μερίδα του λέοντος θα απορροφήσουν αναπτυξιακά έργα (34 δις δηνάρια). Ο Οργανισμός Ανάπτυξης Διοικητικών Κέντρων (ΟDAC), μεγάλο τμήμα οικιστικών προγραμμάτων πραγματοποιείται μέσω του εν λόγω οργανισμού πρόκειται να απορροφήσει κονδύλια αξίας 6,2 δις δηναρίων εντός του

7 Η συνολικές κρατικές δαπάνες δεν είναι δυνατόν να υπολογιστούν με ακρίβεια δεδομένων των εκτός προϋπολογισμού εξόδων. Γίνονται προσπάθειες να περιοριστούν οι εκτός προϋπολογισμού δαπάνες. Υπάρχει επίσης πρόβλημα στην εκταμίευση των προϋπολογισθεισών δαπανών λόγω ανεπάρκειας κρατικών μηχανισμών και σχετικής τεχνογνωσίας. 3. Απασχόληση Υψηλή ανεργία Μεταναστευτική πολιτική και συνέπειες Eπισήμως η ανεργία είναι 13% αλλά ανεπισήμως το ποσοστό της ανεργίας κυμαίνεται μεταξύ 30 και 40% του ενεργού πληθυσμού. Το εργατικό δυναμικό της χώρας ανέρχεται σε 1, 8 εκ. άτομα εκ των οποίων το 31% απασχολείται στην βιομηχανία. 27% στις Υπηρεσίες, 24% στον δημόσιο τομέα και 18% στην γεωργία. Η εργατική νομοθεσία ρυθμίζει το ελάχιστο ημερομίσθιο, το ωράριο εργασίας, τις απολύσεις και την εκπαίδευση προσωπικού. Η σχετική με τις απολύσεις νομοθεσία είναι αυστηρή και ευνοϊκή προς τον εργαζόμενο. Οι αλλοδαποί εργαζόμενοι αποτελούν ένα σημαντικό ποσοστό του εργατικού δυναμικού. Την δεκαετία του 1980 η Κυβέρνηση θεωρώντας ότι οι ξένοι εργαζόμενοι σπαταλούν πολύτιμο συνάλλαγμα και είναι υπαίτιοι για την αύξηση της ανεργίας επέβαλε σημαντικούς περιορισμούς στα μεταναστευτικά εμβάσματα. Οι ξένοι εργαζόμενοι από 560χιλ το 1983 μειώθηκαν σε 200 χιλ το Η φιλοαφρικανική πολιτική της δεκαετίας του 1990 οδήγησε σε μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα από την υποσαχαρική Αφρική, μέρος του οποίου κατευθύνθηκε στην Ευρώπη επιδεινώνοντας το ήδη σοβαρό πρόβλημα παράνομης μετανάστευσης των χωρών της Νότιας Ευρώπης. Οι ανεξάρτητες ενώσεις εργατών και οι επαγγελματικές οργανώσεις είναι παράνομες στην Λιβύη. Δεν υφίσταται ο θεσμός των συλλογικών διαπραγματεύσεων καθώς ο εργατικός νόμος απαιτεί την κυβερνητική έγκριση για οιανδήποτε ενέργεια σχετίζεται με καθορισμό μισθών. Κατώτατοι μισθοί εργαζομένων Πολιτική μείωσης των εργαζομένων στον δημόσιο τομέα Με κυβερνητική απόφαση του 2006 (νο.277/06) ορίστηκε κατώτατος μισθός 130 δην. ( 80 περίπου) για εργαζόμενο χωρίς προστατευόμενα μέλη, 180 δηνάρια για οικογένεια με 2 μέλη και 220 για οικογένεια με 3 ή περισσότερα μέλη. Τον Ιανούαριο 2007 ορίστηκε κατώτατος μισθός στον ιδιωτικό τομέα (λιβυκές και αλλοδαπές επιχειρήσεις) 220 δηναρίων. Ανακοινώθηκε επίσης η μείωση κατά των εργαζομένων στον δημόσιο τομέα. Κατά τον λίβυο Πρωθυπουργό, όσοι δημόσιοι υπάλληλοι απολυθούν θα λάβουν οικονομική ενίσχυση, η οποία θα ισοδυναμεί με μισθούς τριών ετών (μέσος μηνιαίος μισθός 200 ) ή θα λάβουν δάνειο έως 32,000, προκειμένου να ξεκινήσουν την δική τους επιχείρηση. 7

8 Κυβερνητικά μέτρα προβλέπουν απόκτηση μετοχών κρατικών επιχειρήσεων σε πολίτες με χαμηλό εισόδημα. Ενώ ο υιός και προαλειφόμενος ως διάδοχος του ηγέτη, Seif al-islam ανακοίνωσε την δημιουργία λογαριασμών για Λίβυους που έχουν γεννηθεί μετά τον Αύγουστο Μέτρα για την αντιμετώπιση της ανεργίας Η ανεργία αποτελεί πρόβλημα για την κυβερνητική πολιτική καθώς η επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων θα δημιουργεί κύμα ανέργων δημοσίων υπαλλήλων. Υπάρχουν προτάσεις για προγράμματα πρόωρης συνταξιοδότησης, εκπαίδευσης και κατάρτισης και για δημιουργία κάποιου δικτύου κοινωνικής ασφάλειας. Σειρά κυβερνητικών μέτρων και νόμων ενθαρρύνει ή και υποχρεώνει τις ξένες επιχειρήσεις να απασχολούν Λίβυους. Επικρατεί η άποψη ότι η ανάπτυξη του τουριστικού τομέα (υποδομές και Υπηρεσίες) καθώς και ο τομέας των κατασκευών θα αποτελέσουν άμεση διέξοδο της ανεργίας. Ωστόσο, ζήτημα αποτελεί η έλλειψη εκπαιδευμένου και εξειδικευμένου επιτόπιου προσωπικού. 4. Eμπόριο Σημαντικότεροι πελάτες 2006 Σημαντικότεροι προμηθευτές 2006 Αλλοι 29% Ιταλία 37% Αλλοι 41% Ιταλία 19% Γερμανία 8% Τουρκία 5% Γαλλία 6% Ισπ ανία 9% Γερμανία 14% Μ. Βρεατανία 4% Ν. Κορέα 4% ΗΠΑ 5% Τουρκία 5% Κίνα 8% Τυνησία 6% Επεξεργασία στοιχείων Λιβυκής Στατιστικής Υπηρεσίας Σημαντικότεροι εμπορικοί εταίροι Κυριαρχία των Ιταλών στις εισαγωγές Σημαντικότεροι πελάτες της Λιβύης το 2006 ήταν η Ιταλία (36,8% του συνόλου των εξαγωγών) η Γερμανία (14,3%), η Ισπανία (8,7%), η Γαλλία (5,6%) και η Τουρκία (5,3%). Κυριότεροι προμηθευτές ήταν η Ιταλία (18,9%), η Γερμανία (7,8%), η Κίνα (7,6%) η Τυνησία (6,3%), η Γαλλία (5,8%), η Τουρκία (5,3%) οι ΗΠΑ (4,7%), Η Ν. Κορέα (4,3%) και η Μ. Βρετανία 4%. Το μερίδιο της Ελλάδος ήταν 2,04% στις λιβυκές εξαγωγές και 1,48% στις λιβυκές εισαγωγές. Σημειώνεται ότι το μερίδιο των ιταλικών εξαγωγών στο σύνολο των λιβυκών εισαγωγών είναι μεγαλύτερο αυτού που εμφανίζεται στις στα στατιστικά στοιχεία, διότι μεγάλο τμήμα των ιταλικών εξαγωγών, ιδιαιτέρως του κλάδου τροφίμων, διοχετεύεται στην λιβυκή αγορά μέσω Μάλτας και Τυνησίας, με αποτέλεσμα ιταλικά προϊόντα να δηλώνονται στις στατιστικές εξωτερικού εμπορίου, όχι ως προς την 8

9 προέλευσή τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να εμφανίζεται το μερίδιο των εξαγωγών Μάλτας και Τυνησίας, στο σύνολο της αξίας των λιβυκών εισαγωγών κατά πολύ υψηλότερο του πραγματικού. Σύμφωνα με λιβυκά στοιχεία εξωτερικού εμπορίου, ενώ δεν διαφοροποιείται η σειρά σπουδαιότητας των εμπορικών εταίρων της χώρας (ως ποσοστό επί του συνόλου), καταγράφεται όμως σημαντική απόκλιση ως προς το ύψος της αξίας του διμερούς εμπορίου με κάθε χώρα. Κατάργηση κρατικού μονοπωλίου στα είδη διατροφής Ένα από τα βασικά μέτρα του προγράμματος φιλελευθεροποίησης της οικονομίας είναι η σταδιακή κατάργηση της επιδότησης βασικών ειδών διατροφής Τον Ιανουάριο 2007 ανακοινώθηκε κατάλογος 11 βασικών προϊόντων διατροφής των οποίων παύει πλέον η κρατική επιδότηση. Μεταξύ αυτών είναι η ζάχαρη, το καλαμποκέλαιο και το τσάι. Η κρατική «Εθνική Εταιρεία Προμηθειών» NASCO, αποκλειστικός εισαγωγέας παλαιότερα ειδών πρώτης ανάγκης, απεκδύεται σταδιακά των μονοπωλιακών της αρμοδιοτήτων. Αυτή την στιγμή έχει ακόμη το μονοπώλιο στην εισαγωγή σιταριού, αλεύρων και σκόνης γάλακτος. 5. Επενδύσεις Αμεσες Ξένες Επενδύσεις στην Λιβύη αξία σε εκ. $ ετήσιος μ.ο. Εισροές ,734 Εκροές stock Εισροές Εκροές Εισροές ως % ΑΕΠ 2,3 1,3 1,4 5,4 7.5 Εκροές ως % ΑΕΠ 4,6 5,7 9,1 4,1 3.3 Πηγή : UNCTAD, World Investment Report 2007 Η Λιβύη αναπτύσσει επενδυτική δραστηριότητα στο εξωτερικό βάσει διμερών συμφωνιών και υπό μορφή κοινοπραξιών (joint ventures) στους τομείς κτηνοτροφίας-αγροτικής παραγωγής, αλιείας και εκμετάλλευσης ορυκτών (Αφρική), στον κατασκευαστικό κλάδο (Μάλτα), και βιομηχανικά προϊόντα (Ευρώπη και Λατινική Αμερική). Aρμόδιος οργανισμός για τις επενδύσεις στο εσωτερικό και εξωτερικό είναι η Λιβυκή Αρχή Επενδύσεων (Libyan Investment Authority LIA). Πραγματοποιεί επενδύσεις είτε απευθείας είτε μέσω θυγατρικών εταιρειών μέσω μικτών σχημάτων με εθνικούς ή στρατηγικούς 9

10 Λιβυκές επενδύσεις στο εξωτερικό Νόμος για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων Κίνητρα του επενδυτικού νόμου Προβλήματα στην εφαρμογή κυρίως λόγω γραφειοκρατίας διεθνείς εταίρους. Στον όμιλο ανήκουν το «Long Term Fund» με κεφάλαιο 1,268 δις και έδρα στο Λουξεμβούργο, η Libyan African Investment Portfolio αρμόδια για επενδύσεις στην Αφρική, η LAFICO (Libyan Foreign Investment Corporation ) με έδρα την Ρώμη και το Oil & Gas Fund. Στο τελευταίο υπάγεται η Oilinvest με έδρα στην Ολλανδία και στην οποία υπάγεται η Tamoil. Σήμερα υπολογίζεται ότι η LIA διαχειρίζεται περίπου $ 70 δις. Στόχος της είναι η δραστηριοποίησή της σε επενδύσεις χαρτοφυλακίου μέσω δυτικών τραπεζών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων καθώς και στην αγορά ακινήτων. Η σημαντικότερη θεσμική μεταρρύθμιση των τελευταίων ετών για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων ήταν ο Ν. 5/1997 «περί ξένων επενδύσεων», με τις τροποποιήσεις και το πλαίσιο εφαρμογής του. Aρμόδια αρχή είναι η Libyan Foreign Investment Board. Ο νόμος προβλέπει διευκολύνσεις και προνόμια για εταιρείες στους τομείς της βιομηχανίας, γεωργίας υγείας, τουρισμού κ.α. Ο πλέον ελκυστικός τομέας, ωστόσο, αυτός των τηλεπικοινωνιών, παραμένει κρατικό μονοπώλιο. Tα σημαντικότερα σημεία του επενδυτικού νόμου είναι : - φοροαπαλλαγή για 5 έτη - απαλλάσσονται δασμών τα εισαγόμενα μηχανήματα και ο εξοπλισμός καθώς και τα απαραίτητα για την λειτουργία της επένδυσης οχήματα - απαλλάσσονται δασμών για 5 έτη εισαγόμενα ανταλλακτικά και ό,τι απαιτείται για την λειτουργία της επιχείρησης (δυνατότητα παράτασης για 3 έτη) - η αλλοδαπή εταιρεία επιτρέπεται να απασχολεί το δικό της εξειδικευμένο αλλοδαπό προσωπικό ενώ οφείλει να προσλαμβάνει Λίβυους ανειδίκευτους και ημιειδικευμένους εργαζόμενους. - Η εταιρεία μπορεί να εξάγει όποτε η ίδια επιθυμεί το 100% των κερδών της - Οι εξαγωγές της επιχείρησης απαλλάσσονται φόρων εξαγωγής - Η εταιρεία δικαιούται να αγοράσει γη στο όνομά της για την πραγματοποίηση της επένδυσης Τροποποίηση του νόμου 5/97 το 2006 μείωσε σε 5 εκ. δηνάρια (από 50 εκ.) το ελάχιστο απαιτούμενο κεφάλαιο για ξένη επένδυση με πλήρη κυριότητα του αλλοδαπού επενδυτή και σε 2 εκ. δηνάρια για 50% συμμετοχή Παρά τις καινοτομίες και τις ευκαιρίες που δημιουργούνται από το Νόμο 5/1997, οι ξένες επενδύσεις στη Λιβύη παραμένουν σε χαμηλό επίπεδο, λόγω πολύπλευρων προβλημάτων που πηγάζουν είτε κατά την εφαρμογή του νόμου, είτε εξαιτίας των χρονοβόρων γραφειοκρατικών διαδικασιών. 10

11 Αποτίμηση του έργου του Οργανισμού για τις Επενδύσεις Κατά τον Οργανισμό Προσέλκυσης Επενδύσεων (Foreign Investment Promotion Board), μέχρι στιγμής, το επενδυμένο κεφάλαιο υπερβαίνει τα 5 δις ευρώ. Συνολικά ο Οργανισμός επιβλέπει 249 έργα εκ των οποίων 129 αφορούν κοινά (λιβυκά και ξένα κεφάλαια), 54 λιβυκές επενδύσεις στον τομέα του τουρισμού. Από το σύνολο των έργων, μόνο 87 έχουν εισέλθει στην φάση λειτουργίας και έχουν δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας. 71 έργα που είναι σε εξέλιξη αναμένεται να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας Τα περισσότερα έργα αφορούν τον κατασκευαστικό τομέα (υποδομές) η αξία των οποίων υπολογίζεται σε περίπου 8,3 δις δηνάρια. Περαιτέρω, υπάρχουν ακόμη 92 έργα τα οποία βρίσκονται ακόμη στο στάδιο της αξιολόγησης. Εκτός αρμοδιότητας του Libyan Foreign Investment Board είναι επενδύσεις στην Ελεύθερη Ζώνη Μισουράτας καθώς και επενδύσεις στον τουριστικό τομέα, αρμόδιος των οποίων είναι η Επιτροπή Τουρισμού (Tourism Committee, νόμος 7/2004) Νέος νόμος για την λειτουργία των ξένων επιχειρήσεων Φορολογία αλλοδαπών επιχειρήσεων H θέσπιση νέου νόμου (ν.443/06) για την λειτουργία των αλλοδαπών επιχειρήσεων άλλαξε ριζικά το modus operandi στην Λιβύη Η καινοτομία του νόμου συνίσταται στην υποχρέωση των ξένων επιχειρήσεων να συστήνουν υποχρεωτικά εταιρεία (joint stock company) με συμμετοχή λιβύου εταίρου, άλλως δεν θα δικαιούνται να διεκδικούν έργα και προμήθειες του δημοσίου. Στο νέο εταιρικό σχήμα η λιβυκή συμμετοχή θα πρέπει να είναι 35% τουλάχιστον. Ο νόμος δεν ισχύει για τα γραφεία αντιπροσώπευσης (τα οποία δεν έχουν την δυνατότητα να συμμετέχουν σε διαγωνισμούς) και για τις εταιρείες των νόμων 5/97 και 7/2004 Ο εν λόγω νόμος δημιούργησε αναστάτωση στις αλλοδαπές επιχειρήσεις καθώς η προσαρμογή στο νέο καθεστώς πέρα από ενδεχόμενα προβλήματα φερεγγυότητας του επιτοπίου εταίρου, ανεβάζει σημαντικά και το λειτουργικό κόστος της επιχείρησης. Οι ξένες εταιρείες υπόκεινται στον «φόρο χαρτοσήμου» (stamp tax) 0,5-3% επί της αξίας προϊόντων που εισάγονται στην χώρα και το φόρο «Jihad» 4% στα κέρδη των επιχειρήσεων. Το ύψος του εταιρικού φόρου (corporate tax) είναι αντικείμενο διαπραγματεύσεων μεταξύ της ξένης επιχείρησης και των λιβυκών αρχών ειδικά όταν πρόκειται για μεγάλες εταιρείες και/ή μεγάλα έργα. Εταιρείες που ιδρύθηκαν σύμφωνα με τον νόμο 5/97 χαίρουν φορολογικών απαλλαγών χωρίς ωστόσο οι προϋποθέσεις για την χρήση των ευεργετημάτων αυτών να διατυπώνονται σαφώς. Η Κυβέρνηση ανακοίνωσε το 2004 πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων 360 κρατικών επιχειρήσεων και η διαδικασία συνεχίζεται. Οι ξένες επιχειρήσεις που συμμετέχουν στο πρόγραμμα υπόκεινται σε περιορισμούς της νομοθεσίας που περιλαμβάνει προστασία λιβύων 11

12 εργαζομένων και διασπορά μετοχών σε μεγάλο αριθμό ιδιωτών, κυρίως λιβύων. Πηγές στο διαδίκτυο Libyan Foreign Investment Board HUwww.investinlibya.comU Libyan Investment HUwww.libyaninvestment.comU Libyan Central Bank HUwww.cbl-ly.comU Misurata Free Trade Zone HUwww.mfzly.com/en.htmU Γ. ΤΟΜΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 1. Eνέργεια 1.1 Πετρέλαιο Στόχος ο διπλασιασμός της παραγωγής Το ανακαλύπτονται τα πρώτα κοιτάσματα πετρελαίου στις πετρελαιοφόρες περιοχές Amal και Zilten και το 1961 πραγματοποιήθησαν οι πρώτες εξαγωγές πετρελαίου. Η παραγωγή πετρελαίου το 2006 ανήλθε σε 1,72 εκ. βαρέλια ημερησίως, η εγχώρια κατανάλωση σε βαρέλια ημερησίως και οι εξαγωγές της χώρας διαμορφώθηκαν στα 1,34 εκ. βαρέλια ημερησίως. Σχεδόν το 90% των λιβυκών εξαγωγών αργού πετρελαίου κατευθύνεται σε ευρωπαϊκές χώρες. Η λιβυκή Κυβέρνηση εκτιμά ότι για να επιτύχει τον στόχο για διπλασιασμό της παραγωγής πετρελαίου έως το , θα απαιτηθούν επενδύσεις άνω των 10 δις δολλαρίων Το λιβυκό αργό πετρέλαιο είναι υψηλής ποιότητας, χαμηλής περιεκτικότητας σε θείον, το δε κόστος εξόρυξης και παραγωγής κυμαίνεται (τιμές 2003) περί τα 2-3 USD ανά βαρέλι. Το λιβυκό πετρέλαιο προσφέρεται κυρίως σε προθεσμιακή βάση (on a term basis) στο δίκτυο αγορών Oilinvest στην Ευρώπη, σε ημερήσια BRENT, μέσω εταιρειών όπως: AGIP, OMV, REPSOL YPF, TUPRAS, CEPSA, TOTAL. Δομή της βιομηχανίας υδρογονανθράκων Η πετρελαϊκή βιομηχανία ελέγχεται από την κρατικό Οργανισμό Πετρελαίου (National Oil Corporation - NOC) και τις θυγατρικές του Waha Oil Company, Arabian Gulf Oil Company (Agoco), Zueitina Oil Company (ZOC) και Sirte Oil Company (SOC). Η θυγατρική της ΝΟC, Oilinvest διαθέτει 40 θυγατρικές στο εξωτερικό σημαντικότερες των οποίων είναι η Τamoil και η Gatoil. Η σηματικότερη θυγατρική της Tamoil, η Tamoil Italia διαθέτει δίκτυο σταθμών στην Ιταλία. Το 6Ο% της Tamoil είναι σε διαδικασία πώλησης. Η συμφωνία για πώλησή της στην αμερικανική Colony Capital (έναντι 2,6 δις) τον Μάιο 2007, ακυρώθηκε. 12

13 Τα πετρελαϊκά αποθέματα της χώρας υπολογίζονται σε 37 δις βαρέλια (OPEC 2007). Συμφωνίες έρευνας και εξόρυξης EPSA Η Λιβύη προσελκύει, ιδιαιτέρως μετά την επανένταξή της στην Διεθνή Κοινότητα και την σταδιακή εφαρμογή οικονομικών μεταρρυθμίσεων, το ενδιαφέρον των ξένων πετρελαϊκών εταιρειών, λόγω του χαμηλού κόστους παραγωγής πετρελαίου, της εγγύτητας στις ευρωπαϊκές αγορές και των θετικών προοπτικών αναπτύξεως των υποδομών. Περί τις 130 ξένες πετρελαϊκές εταιρείες κινούνται στο πλαίσιο εκχωρήσεων αδειών των γύρων EPSA. (Εxploration & Production Sharing Agreements). H εκχώρηση αδειών ερεύνης, εξορύξεως και εκμεταλλεύσεως πετρελαϊκών κοιτασμάτων γίνεται από την Κρατική Εταιρεία Πετρελαίων (National Oil Corporation) μέσω διεθνών διαγωνισμών στο πλαίσιο Εκχωρήσεως Αδειών (EPSA). Tο Φθινόπωρο 2003 πραγματοποιήθηκε ο τρίτος γύρος EPSA III της National Oil Corporation, στον οποίο συμμετείχε και η «Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε.» σε κοινοπραξία με την αυστραλιανή Woodside Energy και την ισπανική REPSOL UPF για έρευνα, εξόρυξη και εκμετάλλευση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην Β. Λιβύη (λεκάνη της Σύρτης 5 blocks) και στη Ν. Λιβύη (λεκάνη Murzuq 1 block), εκτάσεως τ.χ. Γύροι προσφορών EPSA ΙV Τoν Ιανουάριο 2005 ολοκληρώθηκε ο Α Γύρος Προσφορών EPSA IV. Η αποσφράγιση των προσφορών ανέδειξε 15 αλλοδαπές εταιρείες (11 αμερικανικών,1 αμερικανικών και αυστραλιανών(woodside) συμφερόντων). Τον Οκτώβριο 2005 ολοκληρώθηκε ο Β Γύρος Προσφορών EPSA IV για 44 κοιτάσματα υδρογονανθράκων εκτάσεως τ.χ. στην λεκάνη της Σύρτης, Ghadames, Murzuk, Buttnan και Kufra, καθώς και σε υπεράκτιες περιοχές. Στον διαγωνισμό συμμετείχαν 51 εταιρείες από 27 χώρες. Η αποσφράγιση των προσφορών ανέδειξε την κατανομή και εκχώρηση των αδειών σε 17 μειοδότριες εταιρείες από: Ιαπωνία, Ινδονησία, Κίνα, ΗΠΑ, Γαλλία, Νορβηγία, Ινδία, Pωσία, Μ. Βρετανία, Τουρκία και Ιταλία. Τον Δεκέμβριο 2006 ολοκληρώθηκε ο Τρίτος Γύρος Προσφορών ΕΠΣΑ IV. Οι ρωσικές εταιρείες Τatneft και GasProm έλαβαν την μερίδα του λέοντος καθώς τους παραχωρήθηκαν 4 από τα 10 συνολικά «blocks», 3 στην πρώτη και 1 στην δεύτερη αντίστοιχα. Τα υπολοιπα blocks παραχωρήθηκαν στην καναδικη PetroCanada, στην κινεζικη Chinese Petroleum και στην γερμανική Wintersall, Η αμερικανική Exxon Mobil, η ινδική ONGV και η ιαπωνική Inpex στις οποίες παραχωρήθησαν οι υπόλοιπες 3 περιοχές είχαν υποβάλει τις μοναδικές προσφορές. 13

14 Στον διαγωνισμό συμμετείχαν 23 ξένες επιχειρήσεις και 11 διεθνή consortia για εκχώρηση αδειών σε 10 blocks στις περιοχές Σύρτη, Μορζουκ, Κούφρα και Μπρέγκα που καταλαμβάνουν συνολική έκταση τ.χλμ Ανάγκη για νέα και εκσυγχρονισμό παλιών διϋλιστηρίων Η χώρα διαθέτει 5 διϋλιστήρια με συνολική δυνατότητα διύλισης 340 χιλ. βαρ. ημερησίως στο Ρας Λανουφ (το μεγαλύτερο με παραγωγή 220 χιλ βαρ. ημερησίως ) στην Ζαουια, στο Τομπρούκ στο Σαρίρ και την Μπρέγκα). Το εργοστάσιο πετροχημικών NAPECTCO παράγει μεθανόλη, αμμωνία και ουρία Κορεατική εταιρεία έχει αναλάβει τον εκσυγχρονισμό του διυλιστηρίου της Ζάουια. Toν Φεβρουάριο 2008 ανακοινώθηκε η ίδρυση μικτής εταιρείας μα την νορβηγική Yara για τον εκσυγχρονισμό της μονάδας παραγωγής ουρίας και αμμωνίας στην Μαρσα Ελ Μπρέγκα Τα διυλιστήρια χρήζουν εκσυγχρονισμού καθώς είναι απαρχαιωμένα και χαμηλής παραγωγικότητας και ξένες εταιρείες συμμετέχουν σε διαγωνισμούς σε έργα αναβάθμισής τους. Πηγές στο διαδίκτυο Νational Oil Corporation HUhttp://en.noclibya.com.lyU 1.2 Φυσικό αέριο 14 η παγκοσμίως σε αποθέματα Τα μέχρι στιγμής βεβαιωμένα αποθέματα φυσικού αερίου της Λιβύης ανέρχονται σε 46,4 tcf (τρις κυβικά πόδια = 1,314 τρις κυβικά μέτρα) κατατάσσοντας την χώρα πλέον στην 14 η θέση παγκοσμίως ενώ υπολογίζεται ότι το σύνολο των αποθεμάτων της χώρας ανέρχεται σε tcf. Εκτιμάται ότι σημαντικά κοιτάσματα υπάρχουν στα χωρικά ύδατα της χώρας. Σύμφωνα με τα κρατικό προγραμματισμό, η Κυβέρνηση επιδιώκει να αυξήσει την κατανάλωση μέχρι το 2015 σε εκ. κ.π. ημερησίως έναντι 700 εκ. κ.π. το Σχεδόν τα 2/3 της ανωτέρω ποσότητας θα κατευθύνονται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για χρήση από τις βιομηχανίες πετροχημικών, σιδηρουργίας και τσιμέντου. 1 ος γύρος αδειών έρευνας και εκμετάλλευσης φυσικού αερίου Τον Δεκέμβριο 2007, έλαβε χώρα ο πρώτος γύρος παραχώρησης αδειών έρευνας και εκμετάλλευσης φυσικού αερίου στην Λιβύη όπου πλειοδότησαν η αγγλοολλανδικών συμφερόντων Shell, η ρωσική Gazprom, η αλγερινή Sonatrach και η πολωνική Polski. Στον διαγωνισμό συμμετείχαν 35 εταιρείες (είχαν προεπιλεγεί τον Σεπτέμβριο 2007) για παραχώρηση 12 συμβολαίων που καλύπτουν 41 περιοχές στην κοιλάδα της Σύρτης στην Κεντρική Λιβύη, στην Κυρηναϊκή στα ανατολικά και στις περιοχές Μούρζουκ νοτιοανατολικά και Γκαντάμες νοτιοδυτικά. 14

15 Η μεγαλύτερη περιοχή που καλύπτει έκταση τ.χλμ, παραχωρήθηκε στην Sonatrach η οποία συμμετείχε στον διαγωνισμό σε συνεργασία με την Oil India. Η Gazprom και η Sonatrach οι «κερδισμένοι» Ο αγωγός Greenstream Στην Gazprom παραχωρήθηκε έκταση τ.χλμ στην κοιλάδα του Γκαντάμες στην νοτιοδυτική Λιβύη. Η ρωσική εταιρεία υπερίσχυσε για την συγκεκριμένη πλούσια σε υδρογονάνθρακες περιοχή (το θεωρούμενο «φιλέτο») των εταιρεία Gaz de France (ο «χαμένος»- έκπληξη του διαγωνισμού), της ιαπωνικής Inpex, της ρωσικής Lukoil και της βρετανικής BG. Το συμβόλαιο της Gazprom προβλέπει παραχώρηση 90% της παραγωγής στην κρατική εταιρεία πετρελαίου της Λιβύης ΝΟC (National Oil Corporation). Στην Shell παραχωρήθηκαν 2 περιοχές ( blocks ) τ.χλμ. στην κοιλάδα της Σύρτης και στην πολωνική Polski παραχωρήθηκαν 2 περιοχές στην περιοχή Murzuk. Το 85% της παραγωγής της Shell και το 87% της Sonatrach θα καταλήγει στην κρατική National Oil Corporation. Μέχρi τον Φεβρουάριο 2008, η ΝΟC υπέγραψε συμβόλαια με τις Occidental, RWE, Shell, Gazprom, Sonatrach, PGNIG. Εχει επίσης υπογράψει συμβόλαια με τις Shell (2005) Eni (2007) και BP (2007) Μέχρι πρόσφατα, η παραγωγή φυσικού αερίου καταλάμβανε δευτερεύουσα θέση σε σχέση με αυτήν του πετρελαίου. Αντιλαμβανόμενη η Κυβέρνηση την σπουδαιότητα του τομέα και τις σημαντικές δυνατότητες ανάπτυξής του, ξεκίνησε το έργο Western Libya Gas Project (εκμετάλλευση χερσαίων κοιτασμάτων στην κοιλάδα του Γκαντάμες και υπεράκτιων 110 χλμ από την λιβυκή ακτή). Ιταλολιβυκή κοινοπραξία με συμμετοχή της NOC και της ΕΝΙ κατασκεύασε τον υποθαλάσσιο αγωγό Greenstream που συνδέει την Mελίτα κοντά στα σύνορα με την Τυνησία με την Σικελία μετά από διαδρομή 520 χλμ. Το έργο κόστισε $ 8,7 δις). Η NOC φέρεται να σχεδιάζει διπλασιασμό των εξαγώμενων ποσοτήτων μέσω του Greenstream τα επόμενα χρόνια. Υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) H εταιρεία SHELL έχει αναλάβει το 2005 την ολοκλήρωση ενός μεγάλου έργου για εκσυγχρονισμό του σταθμού υγροποίησης φυσικού αερίου (LNG) στην πόλη Μπρέγκα παράλληλα με την έρευνα και ανάπτυξη 5 περιοχών στην πλούσια σε υδρογονάνθρακες κοιλάδα της Σύρτης. Επίσης υπάρχουν σχέδια για την κατασκευή ενός νέου σταθμού LNG στο Ρας Λανούφ (στην ανατολική πλευρά του κόλπου της Σύρτης). Επισημαίνεται ότι η Λιβύη το 1971 υπήρξε η δεύτερη χώρα στον κόσμο που εξήγαγε υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) Τον Μάιο 2007 υπεγράφη μεταξύ Λιβυκού δημοσίου και της Στην British πετρελαϊκής εταιρείας Βritish Petroleum συμφωνία αξίας $ 900 εκ. Petroleum για έρευνα και εκμετάλλευση φυσικού αερίου και πετρελαίου σε η μερίδα του 15 λέοντος

16 υπεράκτιες περιοχές στον κόλπο της Σύρτης και χερσαίες στην κοιλάδα του Γκαντάμες σε έκταση συνολικά τ.χλμ. Οι κυβερνητικές προτεραιότητες στον τομέα του φυσικού αερίου είναι η απελευθέρωση της παραγωγής και της διανομής αερίου με προσέλκυση ξένων επενδύσεων και η αντικατάσταση καύσης ντήζελ με φυσικό αέριο, στους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Οι εταιρείες διαχείρισης φυσικού αερίου τελούν υπό κρατικό έλεγχο από το Συμβούλιο Πετρελαϊκών Υποθέσεων μέσω της κρατικής εταιρείας πετρελαίου NOC υπεύθυνης για την έρευνα, ανάπτυξη, διαχείριση και εμπορία. Η «πολιτική αγωγών» της Λιβύης Eνεργειακή ζεύξη Κυρηναϊκής - Κρήτης Η Λιβύη εκτός από την σύνδεση των δικτύων μεταφοράς αερίου με την Ευρώπη επιδιώκει και την διασύνδεσή της με τα δίκτυα των όμορων χωρών Τυνησίας και Αιγύπτου. Βλέπει θετικά επίσης την δημιουργία του Βορειοαφρικανικού αγωγού μήκους 900 χλμ ο οποίος θα είναι σε θέση να μεταφέρει φυσικό αέριο από την Αίγυπτο, Λιβύη, Αλγερία κα μέσω Μαρόκου θα καταλήγει στο δίκτυο της Ισπανίας μέσω του ήδη υπάρχοντος αγωγού. Ωστόσο υπάρχει εμπλοκή από λιβυκής πλευράς στην κατασκευή του προτεινόμενου αγωγού προς την Τυνησία Ενδιαφέρον έχει εκδηλώσει η χώρα για την αξιοποίηση κοιτασμάτων της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Λιβύης για την αξιοποίηση των οποίων έχει προτείνει την κατασκευή αγωγού που θα συνδέει τα παράλια της Κυρηναϊκής με την Ελλάδα (η απόσταση από την Κρήτη είναι περί τα 250 χλμ) και/ή την Τουρκία μέγεθος αγοράς 5,83 δις κ.μ. 15,03 δις κ.μ. παραγωγή 11,3 δις κ.μ 27,89 δις κ.μ. εξαγωγές 5,46 δις κ.μ. 13,42 δις κ.μ. Πηγή : Εθνικός Οργανισμός Πετρελαίου (NOC) Πηγές στο διαδίκτυο Νational Oil Corporation HUhttp://en.noclibya.com.lyU 1.3. Ηλεκτρική Ενέργεια 16

17 Το σύστημα παραγωγής Κατασκευή νέων σταθμών Η παραγωγική δυνατότητα της Λιβύης είναι περίπου 5 gigawatt. Η δημόσια επιχείρηση ηλεκτρισμού Libyan General Electric Company (GECOL) διαχειρίζεται 23 σταθμούς παραγωγής, εκ ων οποίων οι 17 λειτουργούν με φυσικό αέριο ή ντήζελ. Η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αυξάνεται με ποσοστό 8% ετησίως, η δε Κυβέρνηση προτίθεται να διπλασιάσει την παραγωγική της δυνατότητα έως το 2010, γεγονός που θα απαιτήσει επενδύσεις άνω των $ 3,5 δις. Των 60% των υπαρχόντων σταθμών λειτουργούν σήμερα με πετρέλαιο και η GECOL προτίθεται να το αντικαταστήσει με φυσικό αέριο. Οι τομείς της παραγωγής και της διανομής απαιτούν σημαντικές επενδύσεις και αναζητούνται πηγές χρηματοδότησης από τον ιδιωτικό τομέα. Εργασίες έχουν αρχίσει για σύνδεση του λιβυκού δικτύου με τα δίκτυα της Αιγύπτου και της Τυνησίας. Εχουν προκηρυχθεί διαγωνισμοί για κατασκευή σταθμών στο Σαριρ (250MW) και στην Μισουράτα (750MW) και στην Σύρτη (800 MW) Ανακοινώθηκε η υπογραφή συμβολαίων της GECOL με την γαλλική Areva για κατασκευή δικτύου διανομής ($ 440,6 εκ.), με την κορεατική Hyundai Engineering & Construction για κατασκευή θερμοηλεκτρικού σταθμού ($ 717 εκ.) και με την κορεατική Doosan Heavy Industries & Construction για κατασκευή σταθμού ηλεκτροπαραγωγής ($ 267,5 εκ.) Kυβερνητικός στόχος είναι η αύξηση της παραγωγής σε MW έως το 2015 Πηγές στο διαδίκτυο General Electric Company of Lobya (GECOL) HUhttp:// 2. Αγροτικός τομέας Απασχολεί 20% του εργατικού δυναμικού Αν και ο αγροτικός τομέας συνεισφέρει μόνο κατά 5-7% στην δημιουργία του λιβυκού ΑΕΠ εν τούτοις απασχολεί το 20% του εργατικού δυναμικού της χώρας. Μόνο το1% του εδάφους είναι καλλιεργήσιμο κυρίως στην παράκτια ζώνη η οποία δέχεται και το σύνολο σχεδόν των βροχοπτώσεων και 8% είναι κατάλληλο για κτηνοτροφία. Τα σημαντικότερα γεωργικά προϊόντα είναι : σιτάρι, κριθάρι, ντομάτες, πορτοκάλια, πατάτες, ελιές, σύκα, βερύκοκα και χουρμάδες. Μέχρι πρόσφατα η γεωργική δραστηριότητα εξαρτάτο αποκλειστικά σχεδόν από τις ασταθείς βροχοπτώσεις και τα υποτυπώδη αρδευτικά συστήματα. Ωστόσο, το θέμα αντιμετωπίστηκε με την κατασκευή ενός μεγαλόπνοου και πρωτότυπου, από μηχανικής πλευράς, έργου γνωστού ως ο «Ποταμός του Μεγάλου Ανδρός» (The Great Man Made River) το οποίο μεταφέρει νερό από υδάτινα αποθέματα νότια 17

18 «Τhe Great Man Made River» στην έρημο της Σαχάρας (περιοχή Κούφρα) προς τον Βορρά. Η υπερεκμετάλλευση των υπογείων υδάτων στην παράκτια ζώνη για αντιμετώπιση των αναγκών του ταχέως αναπτυσσόμενου πληθυσμού είχε ως αποτέλεσμα την είσοδο θαλασσίου ύδατος στα αποθέματα γλυκού νερού με δυσμενείς επιπτώσεις στην άρδευση και ύδρευση εκτεταμένων περιοχών. Προσπάθειες που έγιναν την δεκαετία του 70 για την δημιουργία καλλιεργήσιμης έκτασης στην έρημο (με σημαντικότερο το έργο Kufra Productive Project για δημιουργία εκταρίων αρδεύσιμης γής με 100 γεωτρήσεις σε μεγάλο βάθος και αυτόματο πότισμα) εγκαταλήφθηκαν λόγω τεχνικών προβλημάτων. Κρατική αγροτική πολιτική Πηγές στο διαδίκτυο Σε μια προσπάθεια της λιβυκής κυβέρνησης να αναχαιτίσει το μεταναστευτικό ρεύμα προς τις παράκτιες πόλεις, προσέφερε σειρά κινήτρων (επιχορηγήσεις και δάνεια) για ενίσχυση της αγροτικής οικονομίας. Με την βοήθεια τεχνικών συμβούλων έχει επιτευχθεί παραγωγή και εξαγωγή μη εποχιακών φρούτων σε περιοχές που αρδεύονται από τον «Μεγάλο Ποταμό». Η εισαγωγή σειράς αγροτικών προϊόντων απαγορεύεται (κυρίως φρούτων και λαχανικών) για προστασία της τοπικής παραγωγής ενώ σημαντικές δυνατότητες υπάρχουν για εξαγωγές αγροτοτεχνικού εξοπλισμού, σπόρων, λιπασμάτων. Επενδυτικές ευκαιρίες υπάρχουν και στον τομέα της ελαιοκαλλιέργειας (παραγωγή, ραφινάρισμα, τυποποίηση) Great Man-made River Project HUwww.gmrp.orgU 3. Κατασκευές Αξονες ανάπτυξης του τομέα Η πλειοψηφία των κατασκευαστικών έργων τα τελευταία χρόνια σχετίζεται με τα έργα ανάπτυξης των πετρελαϊκών κοιτασμάτων και το έργο Great Man Made River αξίας $ 20 δις άντλησης και μεταφοράς νερού από υπόγεια κοιτάσματα της Σαχάρας στα νότια της χώρας προς τον Βορρά. Για τα επόμενα έτη τα κατασκευαστικά έργα θα αφορούν μεγάλα έργα υποδομής (αυτοκινητόδρομοι, λιμένες, αεροδρόμια), σταθμούς παραγωγής ενέργειας, σταθμούς αφαλάτωσης, συγκροτήματα γραφείων, νοσοκομεία, τουριστικές υποδομές και κατοικίες. Οσον αφορά τον ιδιωτικό τομέα, αν και το μερίδιό του είναι μικρό σε σχέση με το δημόσιο, η δραστηριότητά του θα αφορά κατοικίες, ξενοδοχεία, και τουριστικά συγκροτήματα Υπάρχουν μεγάλες ελλείψεις σε δομικά υλικά 18 Τον Νοέμβριο 2007 η Κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι τα επόμενα 5 έτη πρόκειται να δαπανηθεί ποσό $ 123 δις σε δημόσια έργα.

19 Στον τομέα της κατοικίας και παρά την φιλελευθεροποίηση, τα κέντρα αποφάσεων παραμένουν στην Δημόσια Διοίκηση και κυρίως στις τοπικές οργανώσεις (αντίστοιχες των νομαρχιών), τα Shaabiyat. Μεγάλες ανάγκες σε κατοικίες Η κατοικία συνιστά κυβερνητική προτεραιότητα για την Τρίπολη και τις άλλες μεγάλες πόλεις όπου υπάρχει μεγάλο χάσμα μεταξύ αναγκών και υπαρχουσών υποδομών. Εκτιμάται ότι οι ανάγκες που προκύπτουν από την δημογραφική αύξηση (από τις υψηλότερες στην περιοχή) ανέρχονται σε κατοικίες ετησίως πλέον της τρέχουσας ανάγκης για κατοικίες. Το γεγονός αυτό δίνει μια σημαντική ώθηση στον ανάπτυξη του τομέα των κατασκευών καθώς και της βιομηχανίας οικοδομικών υλικών Αν και ο ετήσιος κρατικός προϋπολογισμός δεν λειτουργεί ακόμη αποτελεσματικά (σε όρους τήρησης των χρονοδιαγραμμάτων και εκταμίευσης των προϋπολογισθεισών δαπανών), εν τούτοις, τα ανωτέρω ποσά είναι ενδεικτικά της κυβερνητικής πολιτικής στον τομέα των δημοσίων επενδύσεων. Η Λιβύη έχει μεγάλες ανάγκες σε τουριστικές υποδομές δεδομένης και της πολιτικής της προσέλκυσης τουριστών. Αρμόδιος του τομέα είναι η ο Εθνικός Οργανισμός Κοινωνικής Ασφάλειας, διαχειριστής των ξενοδοχειακών μονάδων Μεγάλα κατασκευαστικά έργα μέσω 2 κρατικών Υπηρεσιών Προϋποθέσεις ανάληψης έργων Τα μεγάλα κατασκευαστικά έργα ανατίθενται μέσω του Οργανισμού Ανάπτυξης Διοικητικών Κέντρων (Organization for Development of Administration Centers ( ODAC ). O εν λόγω οργανισμός έχει προϋπολογισμό για το ,2 δις ΛΔ ( 3,4 δις περίπου) Τα μεγάλα οικιστικά έργα πραγματοποιούνται μέσω του Οργανισμού Εκτέλεσης Οικιστικών έργων & έργων Κοινής Ωφέλειας ( Ηοusing &Utilities Projects Execution Board). Εχει προγραμματιστεί η κατασκευή νέων κατοικιών έως το Μέχρι τον Μάρτιο 2008 είχαν υπογραφεί συμβόλαια για κατοικίες κόστους 11,4 δις ΛΔ ( 6,2 δις) Μία αλλοδαπή εργοληπτική εταιρεία δύναται να αναλάβει έργο στην Λιβύη υπό τις εξής προϋποθέσεις : Ίδρυση μικτής εταιρείας (ελάχιστη λιβυκή συμμετοχή 35%). Νόμοι 171, 443/2006 Ειδικότερα στον Οργανισμό Ανάπτυξης Διοικητικών Κέντρων και στον Οργανισμό Εκτέλεσης Οικιστικών έργων & έργων Κοινής Ωφέλειας οι αλλοδαπές εταιρείες δύνανται να υποβάλουν προσφορές και με την κατακύρωση του έργου τους παραχωρείται ειδική άδεια εκτέλεσης του έργου. Από τα πρόσφατα μεγάλα συμβόλαια που έχουν υπογραφεί είναι : κατασκευή γραφείων αξίας $150 εκ. από την Hydra Properties με έδρα 19

20 τα ΗΑΕ. Εργα υποδομής στην πόλη Τατζούρα από την αυστριακή Strabag αξίας $638 εκ. Επέκταση και εκσυγχρονισμός αεροδρομίου Τριπόλεως αξίας $ 3 δις από consortium εταιρειών στο οποίο συμμετέχει και η CCC (παλαιστινιακών συμφερόντων με έδρα την Αθήνα). Πηγές στο διαδίκτυο Organization for Development of Administration Centers (ODAC ) HUwww.odac.lyU Ηοusing &Utilities Projects Execution Board HUwww.hib.org.lyU Προκηρύξεις μειοδοτικών Στις ιστοσελίδες εφημερίδων HUwww.alfajraljadeed.com HUwww.aljamahiria.com HUwww.alshams.comU διαγωνισμών Επίσης στις ιστοσελίδες HUwww.libyainvestment.com HUwww.libyaonline.comU HUwww.chambersunion.comU 4. Αγορά δομικών υλικών Δεν επαρκεί η τοπική παραγωγή Αύξηση ζήτησης 20-30% την επόμενη πενταετία Η τοπική παραγωγή είναι πολύ εξειδικευμένη και παρά τα σημαντικά αποθέματα σε πρώτες ύλες που διαθέτει η χώρα δεν είναι σε θέση να ικανοποιήσει την εσωτερική ζήτηση και καταφεύγει σε αθρόες εισαγωγές. Υπάρχει πληθώρα εισαγωγέων, στην αγορά, χονδρικής και λιανικής χωρίς να υπάρχει τρόπος να εκτιμηθεί η οικονομική τους επιφάνεια και η αξιοπιστία τους. Εισάγονται σχεδόν στο σύνολο οι υψηλότερες κατηγορίες, όπως πατώματα, χρώματα, πόρτες παράθυρα, ηλεκτρολογικά υδραυλικά προϊόντα. Στην εισαγωγική αγορά κυριαρχούν τα κινεζικά, αιγυπτιακά, τουρκικά, τυνησιακά και σε υψηλή ποιότητα τα ιταλικά προϊόντα. Τα μεγάλα εν εξελίξει έργα στον τομέα στέγασης καθώς και τα φιλόδοξα προγράμματα στον τουριστικό τομέα, έχουν προκαλέσει αξιοσημείωτη αύξηση χωρίς ωστόσο, η κρατική εταιρεία General Company for Construction Materials να είναι σε θέση να ικανοποιήσει την μεγάλη ζήτηση δομικών υλικών. Υπολογίζεται αύξηση 20-30% ζήτησης δομικών υλικών ετησίως για την επόμενη πενταετία. Για τις ανάγκες του πετρελαϊκού τομέα (πετρελαϊκές εγκαταστάσεις) υπάρχουν προοπτικές ανάπτυξης στις μεταλλικές κατασκευές ενώ για το «Εργο του Μεγάλου Ποταμού» και για τα δίκτυα μεταφοράς πετρελαίου και φυσικού αερίου αναμένεται να υπάρχουν σημαντικές ανάγκες σε σιδηροσωλήνες. 20

21 Ορισμένες μεγάλες λιβυκές εταιρείες (Αrab Union for Construction) καθώς και τα γραφεία δημοσίων έργων των Νομαρχιών διαθέτουν τις δικές τους μονάδες παραγωγής δομικών υλικών. Ελλείψεις σε τσιμέντο Οσον αφορά την παραγωγή δομικών υλικών, επισημαίνεται : - η εθνική παραγωγή τσιμέντου εκτιμάται σε 3,7 εκ. τόνους ετησίως τους οποίους παράγουν τρείς κρατικές τσιμεντοβιομηχανίες. Με την θέση σε λειτουργία του νέου εργοστασίου στην πόλη Zliten, η παραγωγή θα μπορούσε να φτάσει τους 6,1 εκ. τόνους. Η ετήσια κατανάλωση υπολογίζεται 7 δις ενώ αναμένεται το 2010 να φτάσει τα 12 δις τόνους. - Η παραγωγή της χαλυβουργίας LISCO στην Μισουράτα εκτιμάται σε 500 χιλ τόνους ετησίως. - Υπάρχουν σημαντικές προοπτικές για ξένες εταιρείες που αποκτούν εγχώρια παραγωγική βάση 5. Βιομηχανία Ασήμαντη βιομηχανική παραγωγή Η Λιβύη καλύπτει τις ανάγκες της κυρίως με εισαγωγές, διαθέτει δε περιορισμένη παραγωγική μηχανή και ασήμαντη βιομηχανική παραγωγή. Η βιομηχανία της χώρας εκτός πετρελαϊκού τομέα, περιλαμβάνει επεξεργασία αγροτικών προϊόντων, πετροχημικά, τσιμεντοβιομηχανίες, επεξεργασία σιδήρου και χάλυβα. Το μεγαλύτερο μέρος των βιομηχανικών της εγκαταστάσεων χρειάζεται εκσυγχρονισμό ενώ είναι χαμηλής παραγωγικότητας και με υπεράριθμο προσωπικό. Εχουν ανακοινωθεί προγράμματα ιδιωτικοποιήσεων στην τσιμεντοβιομηχανία και στην χαλυβουργία ενώ επενδυτικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η κλωστοϋφαντουργία και η επεξεργασία αγροτικών προϊόντων. 6. Τουρισμός Σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης του τομέα Η χώρα διαθέτει ένα σημαντικό τουριστικό δυναμικό που προσδιορίζεται από μια εκτεταμένη ακτογραμμή χλμ, πολύ καλά διατηρημένες ελληνικές (Κυρηναϊκή Πεντάπολις: Κυρήνη, Απολλωνία, Τεύχειρα, Πτολεμαϊς και Βερενίκη) και ρωμαϊκές αρχαιότητες (Μεγάλη Λέπτις, Σαμπράθα) και ιδιαίτερου κάλλους παραδοσιακούς οικισμούς και τοπία στην έρημο (Γκαντάμες, Γκατ, Ακακους). Ωστόσο, έχει μεγάλες ελλείψεις σε τουριστικές υποδομές, σε εκπαιδευμένο προσωπικό, και οι προσφερόμενες υπηρεσίες είναι χαμηλής ποιότητας. Ανασταλτικοί παράγοντες για την ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας είναι η απαγόρευση πώλησης και κατανάλωσης αλκοόλ και οι δυσκολίες στην αγορά -ενοικίαση γης. Το 2006 επισκέφθησαν την χώρα 125 χιλ τουρίστες (μικρός αριθμός συγκρινόμενος με τα 6 εκ. τουριστών στην Αίγυπτο και Μαρόκο) ενώ ο κυβερνητικός στόχος είναι 1 εκατομμύριο ξένοι επισκέπτες έως το 21

22 2015. Το 2006 υπήρχαν διαθέσιμα 6000 δωμάτια ενώ στόχος είναι να αυξηθούν στα δωμάτια το Ξένοι επισκέπτες ανά χώρα προέλευσης % μεταβολή 2007/2006 Ιταλία ,2% Γαλλία ,4% Γερμανία ,0% Μ.Βρετανία ,8% Ισπανία ,2% Βέλγιο ,3% Αυστρία ,9% Ελβετία ,8% Ιαπωνία ,4% Ελλάς ,7% σύνολο ,5% Πηγή : Κρατικός Οργανισμός Τουρισμού Ανακοινώνονται μεγάλα έργα τουριστικής ανάπτυξης Εχει ανακοινωθεί η κατασκευή τουριστικών συγκροτημάτων στην ευρύτερη περιοχή της Τρίπολης ( Αndalus Tourist Center στην Τρίπολη κόστους $ 200 εκ., 600 κλινών, Ghazala Tower ξενοδοχείο 5 αστέρων) καθώς και μεγαλόπνοο σχέδιο τουριστικής ανάπτυξης περιοχής στα σύνορα με την Τυνησία (περιοχές Zuwara - Abu Kamash έκτασης 200 τ.χ. από την Εmaar Properties με έδρα το Ντουμπάι) ενώ έχει υπογραφεί σειρά μνημονίων κατανόησης για κατασκευή τουριστικών συγκροτημάτων. Τον Φεβρουάριο 2007 υπεγράφη μεταξύ Λιβυκού Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης και Γαλλικού Οργανισμού Τουρισμού (ODIT) συμφωνία για τουριστική ανάπτυξη των παραλιακών περιοχών της Σαμπράθας και του Τομπρούκ. Μεγαλόπνοο πρόγραμμα ανάπτυξης της Κυρηναϊκής 22 Tον Σεπτέμβριο 2007 ο υιός του ηγέτη της χώρας Saif Al Islam ανακοίνωσε ένα μεγαλόπνοο έργο φιλικής προς το περιβάλλον, οικολογικής, τουριστικής ανάπτυξης της Κυρηναϊκής. Το εν λόγω έργο με την ονομασία «Πράσινο Βουνό» (Τζέμπελ αλ Αχνταρ) θα καλύπτει παραλιακή, κυρίως, έκταση τ.χμ. μεταξύ της Βεγγάζης και του Τομπρουκ. Κεντρικός άξονας θα είναι η ανάπτυξη του αρχαιολογικού χώρου της Κυρήνης. Το «master plan» του έργου έχει εκπονήσει η βρετανική εταιρεία συμβούλων Foster & Partner ( και στα πρώτα πιλοτικά έργα στον αρχαιολογικό χώρο της Κυρήνης συμμετέχουν οι εταιρείεςghallenger (συμφερόντων Τατανάκη) και η Stanislaw Energy.

23 8. Tραπεζικός τομέας Ο ρόλος της Κεντρικής Τράπεζας Ατελές χρηματοπιστωτικό σύστημα, κρατικός έλεγχος Το 1970 κρατικοποιήθηκε το τραπεζικό σύστημα ενώ επετράπη και πάλι η ίδρυση χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων το Η Κεντρική Τράπεζα είναι αναμφίβολα ο πλέον ισχυρός χρηματοπιστωτικός φορέας στην χώρα και για οιανδήποτε αλλαγή στον τραπεζικό τομέα είναι απαραίτητη η έγκριση ή τουλάχιστον η σιωπηρή της συναίνεση. Σκοπός της Τράπεζας είναι η διατήρηση της νομισματικής σταθερότητας, η προώθηση της ανάπτυξης της οικονομίας σε συμφωνία με την γενικότερη οικονομική πολιτική του κράτους. Μεταξύ άλλων διατηρεί και διαχειρίζεται τα κρατικά συναλλαγματικά αποθέματα την ποσότητα και το κόστος των πιστώσεων, δανείζει τις εμπορικές τράπεζες και τους δημόσιους οργανισμούς, συμβουλεύει την κυβέρνηση για την ακολουθητέα δημοσιονομική πολιτική εκπαιδεύει εργαζομένους τις κρατικές τράπεζες. Το σύστημα διαμεσολάβησης και οι ευκολίες πληρωμής βρίσκονται σε πρωτόγονη κατάσταση καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των συναλλαγών γίνεται τοις μετρητοίς. Οι τραπεζικές συναλλαγές χαρακτηρίζονται από χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες, χωρίς μηχανογράφηση με αποτέλεσμα μεγάλες καθυστερήσεις (η πληρωμή επιταγής μπορεί να καθυστερήσει έως και 30 ημέρες) Η κάλυψη από μηχανήματα ΑΤΜ είναι ανεπαρκής ενώ η δυνατότητα πληρωμής με πιστωτικές κάρτες είναι περιορισμένη. Τούτο σημαίνει αυξημένο κόστος συναλλαγών για όλους τους συναλασσομένους. Δομή Τραπεζικού συστήματος Δομή τραπεζικού συστήματος Κεντρική Τράπεζα της Λιβύης Σημαντικότερες κρατικές εμπορικές τράπεζες Libyan Arab Foreign Bank Umma (συγχώνευση με την Gumhuria) Gumhouria Wahda (υπό ιδιωτικοποίηση) Sahara (BNP Paribas ) National Commercial Commerce & Development National Commercial Bank Γραφεία Αντιπροσώπευσης ABC, Housing Bank Bank of Valetta BACB, Suez Canal Bank, Qatar National Bank 23

24 και η πρώτη μερική ιδιωτικοποίηση Στην λιβυκή τραπεζική αγορά κυριαρχούν 5 τράπεζες που ανήκουν πλήρως ή σε πλειοψηφία στην Κεντρική Τράπεζα. (Umma Bank, Gumhouria Bank, Wahda Bank, Sahara Bank και National Commercial Bank). Oι εν λόγω τράπεζες κατέχουν το 90% της αγοράς όσον αφορά τις καταθέσεις με κεφάλαιο άνω των 100 εκ. δηναρίων η καθεμία ενώ δύο εξ αυτών (Wahda Bank και Sahara Bank) είναι σε διαδικασία ιδιωτικοποίησης. Η γαλλική BNP Paribas απέκτησε τον Ιούλιο 2007 το 19% της Sahara Bank και το «management» της τράπεζας με δυνατότητα αγοράς του 51% τα επόμενα 3-5 έτη. Τον Νοέμβιο 2007 προεπιλέχθησαν 5 ξένες τράπεζες για την ιδιωτικοποίηση της Wahda Bank με όρους αντίστοιχους με την Sahara Bank. H Kεντρική Τράπεζα ανακοίνωσε τον Οκτώβριο 2007 την συγχώνευση της Umma και της Gumhouria Στην Kεντρική Τράπεζα ανήκει η Libyan Arab Foreign Bank η οποία λειτουργεί ως υπεράκτια (off shore) τράπεζα για εξυπηρέτηση των διεθνών τραπεζικών αναγκών της χώρας (εκτός επενδύσεων). Υπάρχει σχέδιο για συγχώνευση 13 από τις μικρότερες σε μέγεθος εθνικές και ιδιωτικές τράπεζες. Η Κεντρική Τράπεζα έχει χορηγήσει άδεια στην Societe Generale στην HSBC και στην μαροκινή Wafa Bank για άνοιγμα γραφείου αντιπροσώπευσης. Από τις 5 οιονεί ιδιωτικές τράπεζες η σημαντικότερη (από άποψη κεφαλαιοποίησης) είναι η Bank of Commerce and Development έχει 1000 μετόχους, διαθέτει 11 υποκαταστήματα και ήταν η πρώτη που προσέφερε προπληρωμένες πιστωτικές κάρτες και traveler check. Υπάρχουν σχέδια για ίδρυση Τράπεζας Τουριστικής Ανάπτυξης για χρηματοδότηση έργων στον τουριστικό τομέα. Συνάλλαγμα και μεταβίβαση χρημάτων Τι ισχύει στις καταθέσεις και στην μεταφορά χρημάτων 24 Σε ιδιώτες με άδεια παραμονής επιτρέπεται να διατηρούν λογαριασμούς σε συνάλλαγμα. Υπάρχει ανώτατο όριο ανάληψης $ σε κάθε τραπεζική συναλλαγή και $ σε traveler check. Ο νόμος 5/97 προβλέπει το άνοιγμα λογαριασμού σε μετατρέψιμο νόμισμα για ξένες εταιρείες Ο λιβυκός τραπεζικός νόμος (ν 1/2005) επιτρέπει στον λίβυο υπήκοο ή σε εταιρεία να διατηρεί λογαριασμό σε συνάλλαγμα και να πραγματοποιεί συναλλαγές σ αυτό. Στις λιβυκές εμπορικές τράπεζες επιτρέπεται να ανοίγουν λογαριασμούς σε συνάλλαγμα και να πραγματοποιούν πληρωμές σε μετρητά και συναλλαγές (και στο εξωτερικό) σε αυτό. Οι εμπορικές τράπεζες που λειτουργούν στην χώρα δύνανται να χορηγούν πιστώσεις σε ξένο νόμισμα και να πραγματοποιούν συναλλαγές μεταξύ τους σε ξένο νόμισμα. Δυνατότητες μετατροπής συναλλάγματος υπάρχουν σε μεγάλα ξενοδοχεία και αεροδρόμια. Η εισαγωγή συναλλάγματος πρέπει να δηλώνεται κατά την είσοδο στην χώρα. Είναι παράνομη η εισαγωγή και εξαγωγή λιβυκών δηναρίων ανεξάρτητα ποσότητας.