Περιεχόμενα Απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας Εισαγωγή Ιστορική αναδρομή θεσμικό πλαίσιο

Transcript

1 Περιεχόμενα 1 Απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας Εισαγωγή Ιστορική αναδρομή θεσμικό πλαίσιο Κοινοτική Οδηγία Νόμος 2773/ Τροποποίηση Νόμου Σύσταση Α.Δ.Μ.Η.Ε. και Λ.Α.Γ.Η.Ε Παράγοντες αγοράς Παραγωγοί Προμηθευτές Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (Ρ.Α.Ε.) Λειτουργός Αγορας Ηλεκτρικής Ενέργειας (Λ.ΑΓ.Η.Ε.) Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (Α.Δ.Μ.Η.Ε) Δ.Ε.Η Παραγωγή από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.) & Μικρή Συμπαραγωγή Κώδικας Διαχείρισης του Συστήματος και Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΚΔΣ & ΣΗΕ) Ορισμός Κύρια Περιεχόμενα Βασικοί στόχοι χαρακτηριστικά Αγορές που δημιουργούνται και αναπτύσσονται Ημερήσιος Ενεργειακός Προγραμματισμός Εισαγωγή Γενικά Αντικείμενο ΗΕΠ Συμμετοχή Ρόλος Λειτουργού του Συστήματος Χρηματοοικονομικό κόστος κάλυψης Δηλώσεις Φορτίου (ΔΦ) Υποβολή Δηλώσεων Φορτίου Περιεχόμενο Δηλώσεων Φορτίου Βεβαίωση Κάλυψης χρηματικών υποχρεώσεων Συντελεστές Προσδιορισμού Κάλυψης Προθεσμία υποβολής και αποδοχής αιτήσεων Προσφορές Έγχυσης Περιεχόμενο Προσφορών Έγχυσης Δηλώσεις διαχείρισης υδάτινων πόρων Προθεσμία υποβολής και αποδοχής προσφορών Μη νόμιμη υποβολή προσφοράς έγχυσης Προσφορές Εφεδρείων Μη διαθέσιμες μονάδες παραγωγής Δήλωση τεχνοοικονομικών στοιχείων Συντελεστές απωλειών Υποχρεώσεις διαχειριστή σχετικά με πρόβλεψη φορτίου - περιορισμούς μεταφοράς ανάγκες εφεδρειών Πρόβλεψη φορτίου Πρόβλεψη Περιορισμών Μεταφοράς... 47

2 Πρόβλεψη αναγκών εφεδρειών Επίλυση ΗΕΠ Εισαγωγή ορισμοί Δεδομένα για το πρόγραμμα ΗΕΠ Εκτίμηση απωλειών φορτίου και εγχύσεων Μεθοδολογία μηχανισμού επίλυσης ΗΕΠ Οριακή τιμή συστήματος Εκκαθάριση λογαριασμών Πληρωμές Εισπράξεις Χρονοδιάγραμμα Καταστάσεις έκτακτης ανάγκης Κατανομή Φορτίου Εισαγωγή Προετοιμασία κατανομής φορτίων Υποχρεώσεις διαχειριστή παραγωγών Κανόνες προγράμματος κατανομής ανταλλαγή πληροφοριών Πρόγραμμα κατανομής κατά την προηγούμενη μέρα Χρονοδιάγραμμα κατάρτισης προγράμματος κατανομής Λειτουργία Συστήματος Κατάρτιση προγράμματος κατανομής κατά την ημέρα κατανομής Πρόγραμμα οικονομικής φόρτισης μονάδων σε πραγματικό χρόνο Παρακολούθηση συστήματος σε πραγματικό χρόνο Καταστάσεις έκτακτης ανάγκης Διαχείριση μετρητών και μετρήσεων Εισαγωγή Υποχρεώσεις και δραστηριότητες στο πλαίσιο της διαδικασίας διαχείρισης μετρητών και μετρήσεων Γενική περιγραφή εξοπλισμού μετρητικών διατάξεων και σημεία μέτρησης Είδη καταχωρημένων μετρητών και εκπροσώπησης Είδη καταχωρημένων μετρητών Μητρώο Καταχωρημένων Μετρητών (ΜΚΜ) Εκπροσώπηση καταχωρημένων μετρητών Περιεχόμενο δήλωσης εκπροσώπησης και υποβολή Συλλογή, έλεγχος και πιστοποίηση μετρήσεων καταχωρημένων μετρητών Συλλογή μετρήσεων Πιστοποίηση και έλεγχος Διαδικασία διόρθωσης και εκτίμησης των μετρήσεων Ενέργειες διαφάνειας και ενημέρωσης Εκκαθάριση Αποκλίσεων Εισαγωγή Γενικά Αντικείμενο διαδικασίας εκκαθάρισης αποκλίσεων Γενικές αρχές διαδικασίας εκκαθάρισης αποκλίσεων Εκκαθάριση των αποκλίσεων παραγωγής-ζήτησης και των επιβεβλημένων μεταβολών παραγωγής Γενικά-χρονοδιαγράμματα Υπολογισμός πιστώσεων-χρεώσεων αποκλίσεων Ενδεικτικό παράδειγμα εκκαθάρισης με εντολή για αύξηση παραγωγής Λογαριασμοί προσαυξήσεων Είδη Λογαριασμών

3 6.3.2 Ενδεικτική αναφορά σε ΛΠ Περι επικουρικών υπρεσιών Γενικά Δεδομένα Εισόδου Απαραίτητα για την Εκκαθάριση Μηχανισμός Διασφάλισης Επάρκειας Ισχύος Γενικά Ορισμοί-βασικές αρχές Ο ρόλος των Συµµετεχόντων στο Μηχανισµό ιασφάλισης Επαρκούς Ισχύος Αποδεικτικά Διαθεσιμότητας Ισχύος Γενικά Μητρώο ΑΔΙ Προαγορά ΣΔΙ από τον διαχειριστή του συστήματος Πώληση ΣΔΙ από τον διαχειριστή του συστήματος Λειτουργία - Συντήρηση - Ανάπτυξη Συστήματος και Σύνδεση Χρηστών Λειτουργία Συστήματος Προδιαγραφές Συστήματος Ενέργειες Διαχειριστή Προστασία Συστήματος Έλεγχοι Διαχειριστή Συντήρηση του Συστήματος Πρόγραμμα Απομονώσεων Ανάπτυξη Συστήματος Ορισμοί και πεδίο εφαρμογής Μελέτη Ανάπτυξης Συστήματος (ΜΑΣΜ) Ευστάθεια του Συστήματος Σύνδεση χρηστών στο σύστημα Βασικοί ορισμοί αρχές σκοπός Διαδικασία σύνδεσης Επίλογος Πριν την Απελευθέρωση Η κατάσταση σήμερα Υπέρμαχοι Απελευθέρωσης Συμπερασματικα Βιβλιογραφία

4 1 Απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας 1.1 Εισαγωγή Από την πρώτη στιγμή της εμφάνισής της η ηλεκτρική βιομηχανία, τόσο εξαιτίας της άμεσης επιρροής που ανέκαθεν ασκούσε στην καθημερινότητα του ανθρώπου όσο και λόγω της δυνατότητας που του παρείχε να ικανοποιήσει βασικές του ανάγκες, διαδραμάτισε σημαντικότατο ρόλο στην εξασφάλιση κοινωνικής ομαλότητας και ισορροπίας. Στα πλαίσια αυτά, όπως ήταν λογικό άλλωστε, η βιομηχανία υπέστη σημαντικές δομικές αλλαγές μέχρις ότου αποκτήσει τη σημερινή της μορφή. Από τα τέλη του 19 ου αιώνα, οπότε και οι πρώτες μεγάλες πόλεις απέκτησαν ενεργειακή αυτονομία, μέχρι και τη σημερινή εποχή της βιομηχανοποίησης, η ενεργειακή παραγωγική διαδικασία, με μεγάλο αρωγό την τεχνολογική εξέλιξη, πέρασε πολλά στάδια, τόσο σε ότι αφορά τα μέσα παραγωγής όσο και σχετικά με την ικανότητά της να καλύψει στο σύνολό τους τις ανάγκες της κοινωνίας σε ηλεκτρική ενέργεια. Παράλληλα, αποτελώντας μια τεράστια αγορά με πρωταρχική σημασία για την ανθρώπινη ευημερία, η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας ήταν φυσιολογικό να εγείρει ένα τεράστιο ζήτημα σχετικά με το καθεστώς ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής και διανομής, όπως συμβαίνει με όλες τις αγορές αντιστοίχου βεληνεκούς γύρω από τον έλεγχο των οποίων δημιουργούνται συγκρούσεις οικονομικών συμφερόντων. Παρά τις έντονες συζητήσεις γύρω από το συγκεκριμένο θέμα επί μεγάλο χρονικό διάστημα, τόσο στη χώρα μας όσο και στο εξωτερικό, ο έλεγχος της όλης διαδικασίας ασκούνταν από το ίδιο το κράτος. Τις τελευταίες όμως δεκαετίες, με την πλήρη αλλαγή των οικονομικών και κατά συνέπεια κοινωνικών δομών, παραδοσιακά μονοπώλια άρχισαν να περνούν στη σφαίρα επιρροής των νόμων της ελεύθερης αγοράς, γεγονός που τις περισσότερες φορές οδήγησε στην πλήρη απελευθέρωση. Αναπόφευκτα, οι ίδιες επιδράσεις και επιρροές διοχετεύθηκαν και στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, με αποτέλεσμα, μετά από ένα απαραίτητο χρονικό διάστημα προσαρμογής στα νέα και συνεχώς διαμορφούμενα δεδομένα, να τεθούν και επισήμως οι βάσεις για την επικράτηση του ελεύθερου ανταγωνισμού και σε αυτό το χώρο. Από τη στιγμή, λοιπόν, που ξεκίνησε η απελευθέρωση των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας κατέστη σαφές ότι η διαχείρηση του Συστήματος Ηλεκτρικής Ενέργειας και οι Συναλλαγες αυτης σε περιβάλλον ελεύθερης αγορας, που αποτελεί 4

5 και το κυρίως θέμα της παρούσας εργασίας, θα αποτελούσε σημαντικό παράγοντα διαμόρφωσης κλίματος ομαλότητας και ευημερίας, σε μια εποχή μάλιστα που η αύξηση των ενεργειακών απαιτήσεων παρουσιάζει συνεχώς κατακόρυφη αύξηση, ως αποτέλεσμα της συνεχούς βιομηχανοποίησης. 1.2 Ιστορική αναδρομή θεσμικό πλαίσιο Η ανάπτυξη της βιομηχανίας ηλεκτρικής ενέργειας σε διεθνές επίπεδο άρχισε περίπου το 1880 με την εμφάνιση των πρώτων τοπικών εταιρειών που τροφοδοτούσαν τις μεγάλες πόλεις με συνεχές ρεύμα. Με την πρόοδο της τεχνολογίας η χρήση του εναλλασσόμενου ρεύματος επιβλήθηκε εν τέλει έναντι του συνεχούς και περί τα μέσα της δεκαετίας του 1920 εμφανίστηκαν τα πρώτα Εθνικά Διασυνδεδεμένα Δίκτυα Υψηλής Τάσης, συνδέοντας όλες τις ανεξάρτητες τοπικές εταιρείες παραγωγής και διανομής ηλεκτρισμού. Μετά το πέρας του Β Παγκοσμίου Πολέμου τα διασυνδεδεμένα αυτά συστήματα εθνικοποιήθηκαν με αποτέλεσμα τη δημιουργία των Κάθετα Ολοκληρωμένων Επιχειρήσεων Ηλεκτρισμού (ΚΟΕΗ), που αποτελούν και κρατικά μονοπώλια. Από την εμφάνισή της, λοιπόν, η βιομηχανία ηλεκτρικής ενέργειας περνά κάθε τόσο από μία φάση κατά την οποία υπόκειται σε μια μεγάλη διαρθρωτική αλλαγή. Ένα σημείο, παρόλα αυτά, παρέμεινε εξ αρχής αναλλοίωτο. Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των μέσων παραγωγής και διανομής υπήρξε ανέκαθεν θέμα μακράς συζήτησης, αναφορικά με το κατά πόσον ο πλήρης κρατικός έλεγχος, στηριζόμενος στη μονοπωλιακή δύναμη, μπορεί να λειτουργήσει προς ώφελος του καταναλωτή ή εάν οι νόμοι μιας ελεύθερης αγοράς μπορούν να αυξήσουν την αποδοτικότητα του τομέα, με ευεργετούμενο τελικά τον καταναλωτή. Οι υποστηρικτές της ελεύθερης αγοράς αμφισβητούσαν ολοένα και περισσότερο την ήδη υπάρχουσα δομή, θεωρώντας ότι είναι τελείως απομονωμένη από τα μηνύματα της αγοράς που αντανακλούν τις ανάγκες και το συμφέρον των καταναλωτών. Πίστευαν ότι η αύξηση της αποδοτικότητας του ενεργειακού τομέα μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την είσοδο της ανταγωνιστικότητας και την απελευθέρωση της αγοράς, καθώς ο κεντρικός προγραμματισμός μιας μονοπωλιακής ΚΟΕΗ δεν αναλαμβάνει κανένα ουσιαστικό ρίσκο για μακροπρόθεσμες αποφάσεις που λαμβάνονται αφού, διατηρώντας τα αποκλειστικά δικαιώματα διάθεσης του προϊόντος, μπορεί να περάσει το κόστος μιας λανθασμένης απόφασης στον καταναλωτή χωρίς επιπτώσεις για την ίδια την επιχείρηση. Παρότι, λοιπόν, το θέμα της ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής και διανομής αποτέλεσε για μεγάλο διάστημα σημείο τριβής, επί δεκαετίες ο κρατικός 5

6 παράγοντας ήταν αυτός που ασκούσε τον έλεγχο της όλης διαδικασίας. Από τις αρχές όμως της δεκαετίας του 80, οπότε και πρώην μονοπωλιακές αγορές τέθηκαν στο καθεστώς της απελευθέρωσης, αντίστοιχες εξελίξεις άρχισαν να δρομολογούνται και για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Μεγάλη ώθηση προς αυτή την κατεύθυνση έδωσε η πτώση της τιμής του φυσικού αερίου (καύσιμο που θεωρούνταν εν ανεπαρκεία μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες), ενθαρρύνοντας ιδιωτικές επιχειρήσεις να πραγματοποιήσουν επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα. Έτσι, το Φεβρουάριο του 1999, η Ευρωπαϊκή Ένωση έθεσε τα θεμέλια για την απελευθέρωση της ενεργειακής αγοράς, δίνοντας τη δυνατότητα σε μεγάλους καταναλωτές (βιομηχανίες με κατανάλωση άνω των 40 MWh το χρόνο) να διαλέγουν οι ίδιοι τον προμηθευτή τους, χωρίς να δεσμεύονται από την κρατική εταιρεία. Αυτό συνεπάγεται ότι η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας διαμορφώνεται πλέον από τον ελεύθερο ανταγωνισμό μεταξύ ανεξάρτητων παραγωγών Κοινοτική Οδηγία Το θεσμικό πλαίσιο και η λειτουργία της απελευθερωμένης αγοράς αποσαφηνίστηκαν με την ψήφιση της Κοινοτικής Οδηγίας 96/92 από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, βάση της οποίας ρυθμίζονται θέματα και θεσπίζονται κανόνες σχετικά με την παραγωγή, μεταφορά και διανομή ηλεκτρικής ενέργειας. Σύμφωνα, λοιπόν, με την Οδηγία αυτή, οι πελάτες διακρίνονται σε επιλέγοντες, οι οποίοι έχουν δικαίωμα επιλογής προμηθευτού ηλεκτρικής ενέργειας (αρχικά ισχύει για όσους συνδέονται σε υψηλή και μέση τάση), και μη επιλέγοντες, οι οποίοι προμηθεύονται ηλεκτρική ενέργεια από τις κρατικές εταιρείες. Σκοπός της απελευθέρωσης είναι σταδιακά όλοι οι πελάτες να μεταβούν στην πρώτη κατηγορία (επιλέγοντες). Επιπλέον, οποιοσδήποτε ιδιώτης έχει δυνατότητα παραγωγής ή προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, εφόσον κατέχει σχετική άδεια για παραγωγή ή προμήθεια. Οι κρατικές εταιρείες, στα πλαίσια του ελεύθερου ανταγωνισμού που πρέπει να διέπει την απελευθερωμένη αγορά, μπαίνουν σε διαδικασία μετατροπής τους σε ανώνυμες εταιρείες με σαφώς διαχωρισμένες τις δραστηριότητες παραγωγής, μεταφοράς και διανομής (καθετοποιημένες επιχειρήσεις). Όσον αφορά τις άδειες προς ιδιώτες, τα κράτη-μέλη επιλέγουν μεταξύ της διαδικασίας χορήγησης αδειών και του συστήματος υποβολής προσφορών, χωρίς να απαγορεύεται η ταυτόχρονη υιοθέτηση και των δύο μεθόδων. Σε κάθε περίπτωση, τα κριτήρια για τη χορήγηση αδειών και την πραγματοποίηση των προσφορών πρέπει να είναι αντικειμενικά και διαφανή. 6

7 Σχετικά με την εκμετάλλευση των δικτύων μεταφοράς και διανομής, τα κράτη-μέλη ορίζουν ή ζητούν από τις επιχειρήσεις που είναι ιδιοκτήτριες των αντίστοιχων δικτύων να ορίσουν διαχειριστή υπεύθυνο για την εκμετάλλευση, συντήρηση και ανάπτυξη (εφόσον κριθεί απαραίτητο) των δικτύων και των διασυνδέσεών τους με άλλα δίκτυα, με στόχο την εξασφάλιση του εφοδιασμού. Ο διαχειριστής του δικτύου μεταφοράς είναι επίσης υπεύθυνος για την κατανομή των φορτίων στις εγκαταστάσεις παραγωγής και τον καθορισμό της χρήσης των διασυνδέσεων με άλλα δίκτυα, ενώ ο διαχειριστής του δικτύου διανομής εξασφαλίζει την αξιοπιστία, αποδοτικότητα και ασφάλεια του δικτύου. Οι διαχειριστές αναλαμβάνουν το ρόλο τους για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, το οποίο καθορίζεται από τα κράτη-μέλη και οφείλουν να τηρούν την εμπιστευτικότητα των εμπορικά ευαίσθητων πληροφοριών τις οποίες διαχειρίζονται. Τα κράτη-μέλη ή οι αρμόδιες αρχές έχουν δικαίωμα πρόσβασης στους λογαριασμούς των επιχειρήσεων παραγωγής, μεταφοράς ή διανομής, τους οποίους και συμβουλεύονται κατά τη διενέργεια των ελέγχων τους. Οι ολοκληρωμένες επιχειρήσεις ηλεκτρισμού οφείλουν να τηρούν ξεχωριστούς λογαριασμούς για τις δραστηριότητες παραγωγής, μεταφοράς και διανομής, προκειμένου να αποφεύγονται διακρίσεις, φαινόμενα σταυροειδών επιδοτήσεων και στρεβλώσεις του ανταγωνισμού. Στην περίπτωση του μοναδικού αγοραστή, τα κράτη-μέλη εξασφαλίζουν ότι ασκεί τη δραστηριότητά του χωριστά από τις δραστηριότητες παραγωγής και διανομής και ότι δεν υπάρχει ροή πληροφοριών μεταξύ των δραστηριοτήτων του μοναδικού αγοραστή και των δραστηριοτήτων παραγωγής και διανομής, παρά μόνο των αναγκαίων για την τέλεση των καθηκόντων του. Επίσης, προβλέπεται η δημιουργία κατάλληλων μηχανισμών για τον έλεγχο και τη διαφάνεια της απελευθερωμένης αγοράς, ώστε να αποφεύγεται κάθε κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης και εξοντωτική συμπεριφορά. Τέλος, τα κράτη-μέλη μπορούν να επιβάλλουν στις επιχειρήσεις ηλεκτρισμού υποχρεώσεις παροχής υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, με στόχο το γενικότερο κοινωνικό συμφέρον. Οι υποχρεώσεις αυτές μπορεί να αφορούν την ασφάλεια, την παροχή, την ποιότητα και την κοστολόγηση της ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και την προστασία του περιβάλλοντος, στοιχεία τα οποία δεν εγγυάται αναγκαστικά μόνος του ο ελεύθερος ανταγωνισμός. Στην κατεύθυνση αυτή, όσα κράτη επιθυμούν μπορούν να εφαρμόσουν μακροπρόθεσμο προγραμματισμό. Η απαραίτητη εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με την Κοινοτική Οδηγία πραγματοποιήθηκε με την ψήφιση του νόμου 2773/99, ο οποίος άνοιξε το δρόμο για τη διαμόρφωση μιας νέας πραγματικότητας στην ελληνική ενεργειακή αγορά. 7

8 1.2.2 Νόμος 2773/99 Ο Νόμος 2773/99 ρυθμίζει θέματα που σχετίζονται με την ευρύτερη ενεργειακή πολιτική της χώρας και επικεντρώνεται στα ζητήματα που προκύπτουν από την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας. Πιο συγκεκριμένα, ο νόμος ορίζει τη σύσταση και διάρθρωση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (Ρ.Α.Ε.), καθορίζοντας παράλληλα το ρόλο και τις αρμοδιότητές της, καθώς και τον Κανονισμό Εσωτερικής Λειτουργίας και Διαχείρισης. Καθορίζονται, επίσης, οι προϋποθέσεις και η διαδικασία για τη λήψη άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, οι νόμιμες εξαιρέσεις της διαδικασίας αυτής και το καθεστώς που εφαρμόζεται στα μικρά μη διασυνδεδεμένα νησιά (το ρόλο του Διαχειριστή αναλαμβάνει η Δ.Ε.Η., επιτρέποντας όμως την ιδιωτική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και απορροφώντας ηλεκτρική ενέργεια προερχόμενη από ανανεώσιμες πηγές ή συμπαραγωγή). Επιπλέον, ορίζονται η σύσταση του Διαχειριστή του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (Δ.Ε.Σ.Μ.Η.Ε.), ο ρόλος και οι αρμοδιότητές του, καθώς και θέματα ιδιοκτησίας. Στα πλαίσια αυτά, καθορίζονται η κυριότητα και διαχείριση του Δικτύου Διανομής και οι αρμοδιότητες του Διαχειριστή του (Δ.Ε.Η.). Γίνεται επίσης αναφορά στη διαδικασία λήψης άδειας προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας και σε θέματα που έχουν να κάνουν με την προμήθεια επιλεγόντων και μη επιλεγόντων πελατών, καθώς και με την ασφάλεια προσωπικού και εγκαταστάσεων, ενώ γίνεται ιδιαίτερη μνεία στα τιμολόγια λογαριασμών και στις ποινικές κυρώσεις των παραβατών των διατάξεων του νόμου. Καθορίζεται, τέλος, το καθεστώς για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και συμπαραγωγή, αλλά και η διαδικασία σταδιακής μετατροπής της Δ.Ε.Η. σε ανώνυμη εταιρεία. Όπως είναι φανερό, ο νόμος αυτός δημιουργεί μια νέα πραγματικότητα στην ελληνική ενεργειακή αγορά, τα κυριότερα στοιχεία της οποίας συνοψίζονται στα παρακάτω: Διαχωρισμός πελατών σε επιλέγοντες και μη, δικαίωμα των πρώτων για επιλογή προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας Παραγωγή και Προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας από οποιονδήποτε διαθέτει σχετική άδεια Ρυθμιζόμενη πρόσβαση όλων τόσο στο Σύστημα Μεταφοράς όσο και στο Δίκτυο Διανομής 8

9 Ανεξάρτητοι Ρ.Α.Ε. και Δ.Ε.Σ.Μ.Η.Ε., καθετοποιημένη Δ.Ε.Η. και ξεκαθάρισμα ρόλων και αρμοδιοτήτων του καθενός στην απελευθερωμένη αγορά Μοναδικός Αγοραστής (Δ.Ε.Η.) στα μη διασυνδεδεμένα νησιά Ο Νόμος 2773/99, που αποτελεί τη βάση για τη λειτουργία της απελευθερωμένης ελληνικής αγοράς ενέργειας, αναφέρεται σε τέσσερις κώδικες, οι οποίοι καθορίζουν τους κανόνες που διέπουν τις συναλλαγές που πραγματοποιούνται στα πλαίσια της απελευθερωμένης αγοράς, τη διαδικασία προμήθειας των επιλεγόντων πελατών, καθώς και τους τεχνικούς κανόνες που ακολουθούνται κατά τη λειτουργία του συστήματος Μεταφοράς και Διανομής. Στη συνέχεια γίνεται σύντομη ανάλυση των συγκεκριμένων κωδίκων Τροποποίηση Νόμου Από τις 23/07/2003 ισχύει η τροποποίηση του Νόμου 2773/99, η οποία επιφέρει σημαντικές αλλαγές στη λειτουργία της απελευθερωμένης ελληνικής αγοράς, στην κατεύθυνση πάντα της όσο το δυνατόν πιο ομαλής μετάβασης από τη μονοπωλιακή κατάσταση στον ελεύθερο ανταγωνισμό. Πιο συγκεκριμένα, με την τροποποίηση του νόμου καθορίζεται με σαφήνεια το χρονοδιάγραμμα που απαιτείται να ακολουθηθεί για τη σταδιακή απελευθέρωση της ελληνικής αγοράς ενέργειας. Από την 01/07/2004 δικαίωμα επιλογής προμηθευτή αποκτούν όλοι οι καταναλωτές, πλην των μεμονομένων νοικοκυριών, ενώ από την 01/07/2007 όλοι οι καταναλωτές μεταπίπτουν στην κατηγορία των επιλεγόντων πελατών. Εξαίρεση αποτελούν τα μη διασυνδεδεμένα νησιά, όπου, όπως προαναφέρθηκε, το ρόλο του Διαχειριστή αναλαμβάνει η Δ.Ε.Η. Μεταρρυθμίζεται, επίσης, το καθεστώς χορήγησης άδειας προς τους προμηθευτές, καθώς απαιτείται πλέον λεπτομερής έλεγχος για την αξιοπιστία και την επάρκεια κεφαλαίου του υποψηφίου. Εξασφαλίζεται, τέλος, η δυνατότητα για απευθείας ανάπτυξη οικονομικών σχέσεων μεταξύ προμηθευτών και καταναλωτών, δίχως παρεμβάσεις και περιορισμούς Σύσταση Α.Δ.Μ.Η.Ε. και Λ.Α.Γ.Η.Ε. Ο Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) Α.Ε. συστάθηκε σύμφωνα με το Ν. 4001/2011 και σε συμμόρφωση με την Οδηγία 9

10 2009/72/ΕΚ της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την οργάνωση των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας, με σκοπό να αναλάβει τα καθήκοντα του Διαχειριστή του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ). Στο πλαίσιο αυτό σκοπός του ΑΔΜΗΕ είναι η λειτουργία, συντήρηση και ανάπτυξη του ΕΣΜΗΕ ώστε να διασφαλίζεται ο εφοδιασμός της χώρας με ηλεκτρική ενέργεια με τρόπο ασφαλή, αποδοτικό και αξιόπιστο. Επιπλέον, ο ΑΔΜΗΕ Α.Ε. μετεξελίσσεται στο Λειτουργό της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (Λ.ΑΓ.Η.Ε Α.Ε.). Ο Λ.ΑΓ.Η.Ε. λειτουργεί την Ημερήσια Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας και προβαίνει σε κάθε ενέργεια που είναι αναγκαία για την έγκαιρη και συντονισμένη δημιουργία της εσωτερικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδίως μέσω της μετάβασης, το αργότερο μέχρι το Δεκέμβριο του 2014, προς το ενιαίο ευρωπαϊκό μοντέλο αγοράς (target model). 1.3 Παράγοντες αγοράς Γίνεται επομένως σαφές ότι η λειτουργία της ενεργειακής αγοράς σε ανταγωνιστικά πρότυπα είναι μία πραγματικότητα που αργά ή γρήγορα θα βιώσουμε και στη χώρα μας, παρά το γεγονός ότι το υψηλό κόστος των επενδύσεων που απαιτούνται για την είσοδο νέων παραγωγών στην ενεργειακή βιομηχανία αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα στην πορεία της απελευθέρωσης, σε αντίθεση με την αντίστοιχη αγορά τηλεπικοινωνιών, όπου η απελευθέρωση συντελέστηκε με γοργούς ρυθμούς, συνεπικουρούμενη από το σαφώς χαμηλότερο απαιτούμενο επενδυτικό κόστος. Το γεγονός αυτό καθιστά απαραίτητη τη σύσταση ρυθμιστικών αρχών και φορέων που θα εξασφαλίζουν την ομαλή, αξιόπιστη και διαφανή λειτουργία της νέας αγοράς και όλων των εμπλεκόμενων σε αυτή παραγόντων. Στη συνέχεια, λοιπόν, γίνεται αναφορά στους παράγοντες της απελευθερωμένης αγοράς και στον τρόπο που αυτοί δραστηριοποιούνται στα πλαίσια του ανταγωνισμού Παραγωγοί Πρόκειται για τους ιδιώτες που κατέχουν άδεια για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία τους χορηγείται από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας. Πέραν της Δ.Ε.Η., στον τομέα της παραγωγής δραστηριοποιούνται και άλλες τέσσερις εταιρείες (ΡΟΚΑΣ, ΤΕΡΝΑ, Μυτιληναίος, Μηχανική), ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται σχέδια για την απόσχιση των ενεργειακών δραστηριοτήτων των περισσοτέρων κατασκευαστικών και τη δημιουργία μικρών και αυτόνομων ενεργειακών εταιρειών Προμηθευτές 10

11 Στην κατηγορία αυτή ανήκουν οι ιδιώτες οι οποίοι κατέχουν άδεια για προμήθεια επιλεγόντων πελατών, με τους οποίους συνάπτουν συμβόλαια πώλησης. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνεται και η Δ.Ε.Η., η οποία είναι και η μοναδική υπεύθυνη για την προμήθεια μη επιλεγόντων πελατών Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (Ρ.Α.Ε.) Η Ρ.Α.Ε. συστήθηκε βάση του νόμου 2773/99, καθώς αποτελεί απαραίτητο βήμα στην προσπάθεια επίτευξης των αναγκαίων διαρθρωτικών αλλαγών στην αγορά. Πρόκειται για μια ανεξάρτητη διοικητική αρχή, οικονομικά και διοικητικά αυτοτελή, με αρμοδιότητες κυρίως γνωμοδοτικού και εισηγητικού χαρακτήρα πάνω στη λειτουργία της ενεργειακής αγοράς. Η Ρ.Α.Ε. συγκροτείται από πέντε μέλη με ιδιαίτερα εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία στον ενεργειακό τομέα. Κατά τη διάρκεια της θητείας τους, που είναι πενταετής, τα μέλη αυτά απαγορεύεται να εμπλέκονται καθ' οποιονδήποτε τρόπο σε επιχειρήσεις, οι οποίες δραστηριοποιούνται στον τομέα της ενέργειας. Ως αρχή, εποπτεύεται από τον Υπουργό Ανάπτυξης σε ό,τι αφορά τον έλεγχο του νομίμου των πράξεων των μελών της, αλλά και τον πειθαρχικό έλεγχο αυτών. Η Ρ.Α.Ε. γνωμοδοτεί για τη χορήγηση αδειών, παρακολουθεί και ελέγχει τη διαδικασία χορήγησης αυτών, καθώς και τη γενικότερη λειτουργία της απελευθερωμένης ενεργειακής αγοράς. Αρμοδιότητά της αποτελεί, επίσης, η επιβολή προστίμων στους παραβάτες των διατάξεων του νόμου 2773/99. Επιπλέον, συνεργάζεται με αντίστοιχες αρχές άλλων χωρών ή διεθνείς οργανισμούς και ενημερώνει την αρμόδια Επιτροπή της Ε.Ο.Κ. για την πορεία απελευθέρωσης της ενεργειακής αγοράς στη χώρα μας. Στρατηγικό στόχο και άμεση προτεραιότητα της Ρ.Α.Ε αποτελεί η δημιουργία κλίματος ελεύθερου και υγιούς ανταγωνισμού στην ενεργειακή αγορά, με σκοπό την ποιοτική και ασφαλή εξυπηρέτηση των καταναλωτών, με παράλληλη μείωση του κόστους παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και την ανάδειξη των πραγματικά υγιών επιχειρήσεων και την εξασφάλιση της βιωσιμότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Στα πλαίσια αυτά μπορεί να επιτευχθεί η παροχή οικονομικών και ποιοτικών υπηρεσιών σε όλους τους καταναλωτές, ανεξαρτήτως γεωγραφικής θέσης (π.χ. νησιά, ακριτικές περιοχές) ή κοινωνικής τάξης, αλλά και η προστασία του περιβάλλοντος, σύμφωνα και με τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας μας. Βασικό, επίσης, στόχο της Ρ.Α.Ε αποτελεί και η ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, συμπαραγωγής και νέων τεχνολογιών στον ενεργειακό τομέα, πάντα υπό το πρίσμα του ελεύθερου ανταγωνισμού, καθώς και η δημιουργία όσο το δυνατόν 11

12 επαρκέστερης υποδομής σε ό,τι αφορά την παραγωγή, μεταφορά και διανομή ηλεκτρικής ενέργειας, αποσκοπώντας στη διευκόλυνση της πρόσβασης νέων επιχειρήσεων στο ενεργειακό χρηματιστήριο, αλλά και στην παροχή καλύτερων υπηρεσιών στους καταναλωτές. Στην προσπάθεια επίτευξης των παραπάνω στόχων, η Ρ.Α.Ε αναλαμβάνει μια σειρά από πρωτοβουλίες, πάντα μέσα στο πνεύμα των αρμοδιοτήτων και του χαρακτήρα της. Μια τέτοια πρωτοβουλία αποτελεί και η παροχή πλήρους, αντικειμενικής και δωρεάν πληροφόρησης προς όλους τους ενδιαφερόμενους μέσω του διαδικτύου (στατιστικά στοιχεία, τιμές, προβλέψεις κατανάλωσης κ.λ.π.), ενισχύοντας τον ελεύθερο ανταγωνισμό και καταπολεμώντας τυχόν μονοπωλιακές καταστάσεις. Παράλληλα, η Ρ.Α.Ε προτείνει διαρθρωτικά μέτρα, τα οποία ενισχύουν την είσοδο νέων επιχειρήσεων στην αγορά και εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητα των ήδη υπαρχόντων. Εισηγείται, επίσης, διατάξεων οι οποίες καλύπτουν νομικά ή θεσμικά κενά που αφορούν τους παράγοντες της απελευθερωμένης αγοράς και ελέγχει τις τιμές και το κόστος της ενέργειας, καθώς και τη λειτουργία των συστημάτων προμήθειας. Επιπλέον συλλέγει όλα τα αναγκαία οικονομικά και λογιστικά στοιχεία που αφορούν πρόσωπα και επιχειρήσεις με δραστηριότητα στον ενεργειακό τομέα, ενώ στη συνέχεια τα επεξεργάζεται και τα αξιολογεί με στόχο τη χρηματοδότηση ζητημάτων δημοσίου συμφέροντος (ανανεώσιμες πηγές, ισότιμη πρόσβαση σε όλους τους καταναλωτές) και την αποφυγή του φαινομένου των σταυροειδών επιδοτήσεων σε μεγάλες επιχειρήσεις. Καλλιεργεί, τέλος, διεθνείς συνεργασίες τόσο με χώρες των Βαλκανίων (αγορά στην ανάπτυξη της οποίας η χώρα μας δίνει μεγάλο βάρος), όσο και στα πλαίσια της Ε.Ο.Κ., με τελικό στόχο τη συγκρότηση μιας ενιαίας εσωτερικής αγοράς ενέργειας Λειτουργός Αγορας Ηλεκτρικής Ενέργειας (Λ.ΑΓ.Η.Ε.) Ο Λειτουργός της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας Α.Ε. (ΛΑΓΗΕ ΑΕ) ιδρύθηκε με βάση το ν 4001/2011 για τη Λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου, για Έρευνα, Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσεις. Ο ΛΑΓΗΕ εφαρμόζει τους κανόνες για τη λειτουργία της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 4001/2011. Στο πλαίσιο του σκοπού του, ο Λειτουργός της Αγοράς ασκεί, ιδίως, τις ακόλουθες αρμοδιότητες: Διενεργεί τον Ημερήσιο Ενεργειακό Προγραμματισμό 12

13 Συνεργάζεται με τον Διαχειριστή του ΕΣΜΗΕ σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις του Κώδικα Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας και του Κώδικα Διαχείρισης του ΕΣΜΗΕ. Τηρεί ειδικό Μητρώο Συμμετεχόντων στην Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας και εγγράφει τους Συμμετέχοντες, σύμφωνα με τις ειδικότερες διατάξεις του Κώδικα Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας. Παρέχει έγκαιρα και με κάθε πρόσφορο τρόπο στους Συμμετέχοντες στην Αγορά αυτή Ηλεκτρικής Ενέργειας τις απαραίτητες πληροφορίες για τη συμμετοχή τους στην Αγορά. Αποφεύγει κάθε διάκριση μεταξύ των Συμμετεχόντων στην Αγορά Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας και εφαρμόζει κατά την παροχή των υπηρεσιών του διαφανή, αντικειμενικά και αμερόληπτα κριτήρια. Συμμετέχει σε κοινές επιχειρήσεις, ιδίως με διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς, καθώς και χρηματιστήρια ηλεκτρικής ενεργείας και άλλους ανάλογους φορείς, με στόχο τη δημιουργία περιφερειακών αγορών στο πλαίσιο της εσωτερικής αγοράς ενέργειας. Εισπράττει από τους Συμμετέχοντες τέλη για τη διαχείριση και λειτουργία της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας και τηρεί τους αναγκαίους λογαριασμούς, σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις του Κώδικα Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας. Συμμετέχει σε ενώσεις, οργανώσεις ή εταιρείες, μέλη των οποίων είναι λειτουργοί αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και χρηματιστήρια ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίες έχουν σκοπό την επεξεργασία και διαμόρφωση κανόνων κοινής δράσης που συντείνουν, στο πλαίσιο της κοινοτικής νομοθεσίας, στη δημιουργία ενιαίας εσωτερικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Συνάπτει συμβάσεις πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 12 του ν. 3468/2006 και καταβάλει τις πληρωμές που προβλέπονται. Διενεργεί τη διευθέτηση των χρηματικών συναλλαγών στο πλαίσιο του Ημερήσιου Ενεργειακού Προγραμματισμού. Κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του, ο Λειτουργός της Αγοράς διευκολύνει κατά κύριο λόγο την ολοκλήρωση της ενιαίας εσωτερικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και για το σκοπό αυτόν αναλαμβάνει κάθε αναγκαία ενέργεια, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων που του έχουν ανατεθεί Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (Α.Δ.Μ.Η.Ε) 13

14 Ο ΑΔΜΗΕ ως Διαχειριστής του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ) εκτελεί όλα τα καθήκοντα που ορίζονται στο Άρθρο 94 του Νόμου 4001/2011.Συγκεκριμένα τα καθηκοντα αυτα ειναι : Διασφάλιση ότι η μακροχρόνια ικανότητα του Συστήματος ανταποκρίνεται σε εύλογες ανάγκες για μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας, υπό οικονομικά βιώσιμες συνθήκες, λαμβάνοντας υπόψη την προστασία του περιβάλλοντος. Παροχή πρόσβασης στο Σύστημα στους κατόχους άδειας παραγωγής, προμήθειας ή εμπορίας ηλεκτρικής ενέργειας, σε όσους έχουν νόμιμα εξαιρεθεί από την υποχρέωση κατοχής τέτοιων αδειών και στους Επιλέγοντες Πελάτες. Διαχείριση των ροών της ηλεκτρικής ενέργειας στο Σύστημα, συνεκτιμώντας τις ανταλλαγές με άλλα διασυνδεδεμένα συστήματα μεταφοράς. Παροχή στους Χρήστες του Συστήματος κάθε αναγκαίας πληροφορία για την εξασφάλιση της αποτελεσματικής πρόσβασής τους στο Σύστημα. Παροχή των πάσης φύσεως υπηρεσιών του εφαρμόζοντας διαφανή, αντικειμενικά και αμερόληπτα κριτήρια, ώστε να αποτρέπεται κάθε διάκριση μεταξύ των Χρηστών ή των κατηγοριών Χρηστών του Συστήματος και ιδίως κάθε διάκριση υπέρ των συνδεδεμένων με αυτόν επιχειρήσεων. Εκπόνηση σε ετήσια βάση, κατόπιν διαβούλευσης με όλους τους υφιστάμενους και μελλοντικούς Χρήστες του ΕΣΜΗΕ, Δεκαετούς Προγράμματος Ανάπτυξης του ΕΣΜΗΕ. Δημοσίευση στην ιστοσελίδα του καταλόγου όλων των εγκεκριμένων από τη ΡΑΕ τιμολογίων με τα οποία χρεώνει τους Χρήστες του Συστήματος και υπολογισμός Οριακής Τιμής Αποκλίσεων. Εκκαθάριση των Αποκλίσεων Παραγωγής Ζήτησης και διευθέτηση των χρηματικών συναλλαγών στο πλαίσιο της διευθέτησης των Αποκλίσεων Παραγωγής Ζήτησης σε συνεργασία με το ΛΑΓΗΕ και το Διαχειριστή του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ). Σύναψη, κατόπιν διαγωνισμού, συμβάσεων αγοραπωλησίας ηλεκτρικής ενέργειας, περιλαμβανομένων συμβάσεων διαχείρισης της ζήτησης, μόνον εφόσον αυτό απαιτείται για την παροχή των επικουρικών υπηρεσιών και για τις ανάγκες εξισορρόπησης των αποκλίσεων παραγωγής ζήτησης κατά τη λειτουργία του συστήματος σε πραγματικό χρόνο και στο πλαίσιο των ρυθμίσεων του Κώδικα Διαχείρισης του Συστήματος. 14

15 Συνεργασία με το ΛΑΓΗΕ, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Συναλλαγών και του Κώδικα Διαχείρισης του Συστήματος Δ.Ε.Η. Από την 01/01/2001 η Δ.Ε.Η. έχει μετατραπεί σε ανώνυμη εταιρεία (Δ.Ε.Η. Α.Ε.) με κύριο στόχο την εμπορική και βιομηχανική της δραστηριοποίηση στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ είναι ο αποκλειστικός ιδιοκτήτης του δικτύου μεταφοράς και διανομής στα μικρά μη διασυνδεδεμένα νησιά. Ως αποκλειστικός προμηθευτής των περιοχών αυτών, η Δ.Ε.Η. υποχρεούται να απορροφά την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές, καθώς και το πλεόνασμα ηλεκτρικής ενέργειας των αυτοπαραγωγών, εφόσον αυτό προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ή μονάδες συμπαραγωγής. Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση οι τοπικές συνθήκες να μην επιτρέπουν τη διάθεση ηλεκτρικής ενέργειας, οπότε η Δ.Ε.Η. απαλλάσσεται από την παραπάνω υποχρέωση. Στα μεγαλύτερα νησιά η Δ.Ε.Η απορροφά την ενέργεια οποιουδήποτε ανεξάρτητου παραγωγού. Είναι, τέλος, υπεύθυνη για την προμήθεια των μη επιλεγόντων πελατών (καταναλωτές χαμηλής τάσης) Παραγωγή από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.) & Μικρή Συμπαραγωγή Ο ΑΔΜΗΕ υποχρεούται να δίνει προτεραιότητα κατά την κατανομή του φορτίου σε μονάδες παραγωγής, όπου η ηλεκτρική ενέργεια παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ή αποτελεί προϊόν συμπαραγωγής, καθώς και σε υδροηλεκτρικές μονάδες, ενώ παράλληλα οφείλει να απορροφά την ενέργεια των παραγωγών αυτών αμείβοντάς τους σε σταθερή προκαθορισμένη τιμή. Ειδικότερα για τον τομέα των Α.Π.Ε θα πρέπει να τονίσουμε ότι τα τελευταία χρόνια η ανάπτυξη και προώθησή του, μέσα και από τις διαδικασίες της απελευθέρωσης, αποτελεί μέγιστη προτεραιότητα. Ο σταδιακός περιορισμός των φυσικών αποθεμάτων συμβατικών (ορυκτών) καυσίμων σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις της χρήσης τους στο περιβάλλον (φαινόμενο θερμοκηπίου, κλιματικές 15

16 αλλαγές) έχουν οδηγήσει τη διεθνή κοινότητα σε μια προσπάθεια απεξάρτησης της Ευρώπης από ρυπογόνα εισαγόμενα καύσιμα, αντικαθιστώντας τα με εγχώριες και ανεξάντλητες πηγές, όπως η ηλιακή ενέργεια. Επιπλέον ώθηση προς την κατεύθυνση αυτή δημιουργήθηκε και από τη συνεχώς αυξανόμενη διεθνή τιμή του αργού πετρελαίου, γεγονός που απειλεί την ευστάθεια ολόκληρου του ευρωπαϊκού οικονομικού συστήματος. Στα πλαίσια αυτά εφαρμόζεται και στη χώρα μας μια περισσότερο επιθετική πολιτική προώθησης των Α.Π.Ε, παρέχοντας μια σειρά από κίνητρα και διευκολύνοντας την ευρύτερη διάδοση των πιο καινοτόμων τεχνολογικά εφαρμογών, όπως είναι τα φωτοβολταϊκά τόξα. Ειδικά η ανάπτυξη της συγκεκριμένης τεχνολογίας θα πρέπει να αποτελέσει μία από τις μεγαλύτερες προτεραιότητες για την Ελλάδα, καθώς οι καιρικές συνθήκες είναι εξαιρετικά ευνοϊκές. Άλλωστε, επικρατεί η άποψη πως η ηλιακή ενέργεια (στην πλήρη ανάπτυξη των εφαρμογών της) μπορεί να καλύψει ένα σεβαστό ποσοστό των ετήσιων αναγκών της χώρας μας σε ηλεκτρισμό, υποκαθιστώντας δαπανηρά εισαγόμενα καύσιμα και εξασφαλίζοντας οφέλη τόσο για την εθνική οικονομία, όσο και για το στρατηγικό στόχο της διασφάλισης της ενεργειακής τροφοδοσίας. 2 Κώδικας Διαχείρισης του Συστήματος και Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΚΔΣ & ΣΗΕ) 2.1 Ορισμός Κύρια Περιεχόμενα Ο Κώδικας Διαχείρισης Συστήματος και Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας είναι μια Υπουργική Απόφαση που εκδίδεται μετά από γνωμοδότηση της ΡΑΕ. Για την δημιουργία του συγκεκριμένου σχεδίου του Κώδικα ακολουθήθηκαν οι εξουσιοδοτικές διατάξεις του νόμου 3175/2003, και ως εκ τούτου περιλαμβάνει ένα σύνολο διατάξεων που καθορίζουν τις λεπτομέρειες εφαρμογής του προαναφερθέντος νόμου και δεν θέτουν νέους κανόνες δικαίου. Οι περαιτέρω λεπτομέρειες εφαρμογής του Κώδικα αποφασίζονται από τη ΡΑΕ (σύμφωνα με το νόμο 2837/2001). Ο Κώδικας πρέπει να είναι αντικείμενο συνεχούς βελτίωσης, προσαρμογής κι αναθεώρησης, ακριβώς διότι αποτελεί τη ρύθμιση της αγοράς, τους κανόνες που επιβάλλεται να ακολουθούν οι «παίχτες». Ο Κώδικας χαρακτηρίζεται από την 16

17 απουσία κάθε ασύμμετρης ρύθμισης (εκτός αν προβλέπεται από άλλους νόμους), από πλήρη συμβατότητα με την εγχώρια νομοθεσία και τις ευρωπαϊκές οδηγίες, αλλά και τον επιθυμητό συγχρονισμό με τους στόχους για την ανάπτυξη της αγοράς και των καταναλώσεων φυσικού αερίου. Τα κύρια περιεχόμενα του Κώδικα είναι : οι Γενικές Αρχές, ο Ημερήσιος Ενεργειακός Προγραμματισμός, η Κατανομή Φορτίου σε πραγματικό χρόνο, η Μέτρηση Παραγωγής και Κατανάλωσης, η Εκκαθάριση Αποκλίσεων, ο Μηχανισμός Διασφάλισης Επάρκειας Ισχύος, η Λειτουργία, συντήρηση, ανάπτυξη και χρήση Φυσικού Συστήματος, και σύνδεση Χρηστών με αυτό. Όσον αφορά τη δομή, πιο συγκεκριμένα, ο Κώδικας αποτελείται από 14 «ΤΜΗΜΑΤΑ», καθένα εκ των οποίων από διαφορετικό αριθμό από «ΚΕΦΑΛΑΙΑ», κι αυτά με τη σειρά τους από «Άρθρα» και «Παραγράφους». Επίσης στο τέλος του Κώδικα περιέχεται κι ένα «Τεχνικό Παράρτημα», το «Σχέδιο Τεχνικών Προδιαγραφών και Απαιτήσεων Καταχωρημένων Μετρητών». Τα «ΤΜΗΜΑΤΑ» του Κώδικα τιτλοφορούνται ως εξής : i.) ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ii.) ΗΜΕΡΗΣΙΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ iii.) ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ iv.) ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ v.) ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΜΕΤΡΗΤΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ vi.) ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗ ΑΠΟΚΛΙΣΕΩΝ vii.) ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΠΑΡΚΟΥΣ ΙΣΧΥΟΣ viii.) ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ix.) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ x.) ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΧΡΗΣΤΩΝ xi.) ΜΕΤΡΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ xii.) ΣΥΝΔΕΣΗ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ xiii.) ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ xiv.) ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Το Σύστημα Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας αποτελείται από : Ημερήσιο Ενεργειακό Προγραμματισμό συναλλαγές για τη συνολική ενέργεια που καταναλώνεται ανά ημέρα 17

18 Εκκαθάριση Αποκλίσεων εκκαθάριση διαφορών και υπηρεσιών για την εξισορρόπηση του συστήματος Μηχανισμό Διασφάλισης Επαρκούς Ισχύος μέσω του μηχανισμού αυτού εξασφαλίζεται η κάλυψη μέρους του κόστους κεφαλαίου της παραγωγικής ισχύος Διαδικασία Κατανομής προσαρμογές και αλλαγές στο πρόγραμμα ΗΕΠ σε πραγματικό χρόνο Χρεώσεις για μη συμμόρφωση και τέλη για ισοσκέλιση των λογαριασμών προσαυξήσεων Στο Σύστημα Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας ο ρόλος του Λειτουργού και «Διαχειριστή του Συστήματος» επιτελείται από το ΛΑΓΗΕ. Προκειμένου να συμμετέχει κάποιος στο Σύστημα Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας, πρέπει να εγγραφεί πρώτα στο Μητρώο Συμμετεχόντων, το οποίο τηρεί ο Λειτουργός του Συστήματος. Οι Συμμετέχοντες είναι οι ακόλουθοι : α)παραγωγοί κάτοχοι άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Μονάδες εγγεγραμμένες στο Μητρώο Μονάδων. β)προμηθευτές κάτοχοι άδειας προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, αντιπροσωπεύουν φορτία πελατών, εισάγουν,εξάγουν ηλεκτρική ενέργεια. γ)αυτοπρομηθευόμενοι Πελάτες επιλέγοντες πελάτες, οι οποίοι επιλέγουν να προμηθεύονται ενέργεια μέσω του Συστήματος Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας προς ιδία αποκλειστική χρήση. 2.2 Βασικοί στόχοι χαρακτηριστικά 18

19 Γενικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο νέος Κώδικας διευρύνει την δυνατότητα εισόδου στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας εκτός από την ΔΕΗ, ιδιωτών παραγωγών και προμηθευτών. Η δυνατότητα αυτή δημιουργείται με την θέσπιση βραχυχρόνιων αγορών ενέργειας και εφεδρειών καθώς και μακροχρόνιας αγοράς διαθεσιμότητας ισχύος. Στις αγορές αυτές προσφέρουν και αγοράζουν ηλεκτρική ενέργεια, επικουρικές υπηρεσίες, και διαθεσιμότητα ισχύος, οι συμμετέχοντες, στους οποίους θα συμπεριλαμβάνονται πλέον, εκτός από την ΔΕΗ, ιδιώτες Παραγωγοί, Προμηθευτές και Αυτοπρομηθευόμενοι Πελάτες. Κύριος στόχος του Κώδικα είναι η δημιουργία των συνθηκών για την ανάπτυξη του ανταγωνισμού με ίσους όρους, η διασφάλιση της αξιοπιστίας και της διαφάνειας των επιμέρους αγορών και η ανάπτυξη δευτερογενών αγορών που θα μεγιστοποιούν το κοινωνικό όφελος από τη λειτουργία του τομέα. Οι κανόνες της αγοράς, διασφαλίζουν, ότι οποιοσδήποτε επιθυμεί να εισέλθει σε αυτήν, έχει τη δυνατότητα να το πράξει χωρίς διοικητικά ή άλλα εμπόδια να περιορίζουν την δυνατότητα δραστηριοποίησής του. Παρόλα αυτά, η επιτυχία του εγχειρήματος αυτού να εισχωρήσει στην αγορά, εξαρτάται από το βαθμό αποδοτικότητάς του σε σχέση με τους ανταγωνιστές του, δηλαδή από το βαθμό, στον οποίο είναι σε θέση, να παράγει ή να πουλάει ηλεκτρική ενέργεια, σε τιμή χαμηλότερη από αυτούς και διασφαλίζοντας καλύτερη ποιότητα προϊόντων κι υπηρεσιών. Συμπερασματικά, η είσοδος ανεξαρτήτων παραγωγών ή προμηθευτών στην αγορά, θα έχει ως αποτέλεσμα την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της χώρας, την αύξηση των επενδύσεων στο χώρο της ενέργειας και τη λειτουργία του ανταγωνισμού σε όφελος των καταναλωτών. Προκειμένου, βέβαια, να υπάρξουν οι συνθήκες, οι κατάλληλες για τη δημιουργία αγορών, στις οποίες όλοι οι εν δυνάμει συμμετέχοντες θα μπορούν να ανταγωνιστούν με ίσους όρους, θα πρέπει να πληρούνται και να τηρούνται δυο βασικές προϋποθέσεις : Οι αγορές να λειτουργούν με διαφάνεια, δηλαδή οι τιμές να αντικατοπτρίζουν διακριτά το πραγματικό κόστος παροχής της δέσμης προϊόντων και υπηρεσιών που συνιστούν την απαιτούμενη ποιότητα της παρεχόμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Η δέσμη αυτή περιλαμβάνει την ενέργεια που μετριέται σε κιλοβατώρες, την απαιτούμενη συχνότητα και την τάση της ενέργειας αυτής (π.χ. το ρεύμα να έχει συχνότητα 50 Hz και τάση 220 Volt), την βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη αξιοπιστία παροχής ηλεκτρικής ενέργειας που απαιτεί βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες εφεδρείες, τη μεταφορά από την παραγωγή στην κατανάλωση, την άρση προσωρινών συνθηκών συνωστισμού κατά την μεταφορά από την 19

20 παραγωγή στην κατανάλωση που συνεπάγεται από την χωροθέτηση των μονάδων παραγωγής, τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις (π.χ. την εκπομπή ρύπων), τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ωφελείας (π.χ. την επιδότηση των καταναλωτών στα μη διασυνδεδεμένα νησιά όπου η ενέργεια στοιχίζει πολύ περισσότερο) Η πρόσβαση προμηθευτών, παραγωγών, και πελατών στα φυσικά μονοπώλια του Συστήματος Μεταφοράς και Δικτύου Διανομής ηλεκτρικής ενέργειας να είναι απρόσκοπτη για όλους και δυνατή με το ίδιο κόστος και όρους (διοικητικούς, αδειοδοτικούς, οικονομικούς) ανεξάρτητα από την σχέση τους με την ΔΕΗ. 2.3 Αγορές που δημιουργούνται και αναπτύσσονται Συνολικά, κατά τις διατάξεις του «ΚΔΣ & ΣΗΕ» προβλέπονται οι εξής επιμέρους αγορές και μηχανισμοί, οι όποιοι συνθέτουν τη συνολική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας : A.) Χονδρεμπορική Αγορά Ενέργειας (ΗΕΠ) Ο Ημερήσιος Ενεργειακός Προγραμματισμός (ΗΕΠ) συνιστά τη χονδρεμπορική αγορά με στόχο το βέλτιστο προγραμματισμό της λειτουργίας των θερμικών και υδροηλεκτρικών μονάδων παραγωγής του Συστήματος, των μονάδων ΑΠΕ και της διαθέσιμης ενέργειας από εισαγωγές, προκειμένου να καλύπτεται σε ημερήσια βάση η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας από καταναλωτές και η ζήτηση για εξαγωγές ενέργειας από τη χώρα. Αποτελεί, στην ουσία, το χώρο στον οποίο συναλλάσσεται το σύνολο της ηλεκτρικής ενέργειας και των συμπληρωματικών προϊόντων αυτής που θα παραχθούν, θα καταναλωθούν και θα διακινηθούν, την επόμενη ημέρα στην ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Στον ΗΕΠ ενσωματώνονται οι εξής επιμέρους αγορές, οι οποίες βελτιστοποιούνται, ταυτόχρονα, ώστε να μεγιστοποιείται το κοινωνικό όφελος: 20

21 Ημερήσια Χονδρεμπορική Αγορά Ενέργειας : Στην αγορά αυτή επί της ουσίας συναλλάσσεται το σύνολο της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται και καταναλώνεται στην επικράτεια, κι επίσης καλύπτονται οι ποσοτικές ανάγκες των καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας κατά τις ώρες που είναι απαραίτητη. Εδώ, προσφέρουν ηλεκτρική ενέργεια και αμείβονται οι εγχώριοι παραγωγοί (θερμικών σταθμών, υδροηλεκτρικών και ΑΠΕ) και οι εισαγωγείς, και αντίστοιχα απορροφούν (αγοράζουν ενέργεια) και χρεώνονται οι εκπρόσωποι του εγχώριου φορτίου (προμηθευτές και αυτοπρομηθευόμενοι πελάτες) και οι εξαγωγείς (προμηθευτές και παραγωγοί). Ημερήσια Αγορά Επικουρικών Υπηρεσιών και Εφεδρειών Ενέργειας : Στην αγορά αυτή εξασφαλίζονται οι αναγκαίες επικουρικές υπηρεσίες και εφεδρείες. Η αγορά επικουρικών υπηρεσιών καλύπτει τις ανάγκες των καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας για διασφάλιση της ποιότητας και αξιοπιστίας της τροφοδοσίας τους. Εδώ, προσφέρουν και αμείβονται οι εγχώριοι παραγωγοί (θερμικών και υδροηλεκτρικών σταθμών), και αντίστοιχα αγοράζουν και καταβάλλουν το αντίστοιχο αντίτιμο οι εκπρόσωποι του εγχώριου φορτίου (προμηθευτές και επιλέγοντες πελάτες), και οι εξαγωγείς (προμηθευτές και παραγωγοί). Μηχανισμός αγοράς για την χωροθέτηση της παραγωγής κοντά στα κέντρα κατανάλωσης : Παρέχει κίνητρα χωροθέτησης των νέων μονάδων παραγωγής κατά το δυνατόν εγγύτερα στα κέντρα κατανάλωσης, στο βαθμό που αυτά είναι πραγματικά αναγκαία. Ειδικότερα προβλέπει τον διαχωρισμό της αγοράς στην περίπτωση που διαπιστώνεται συμφόρηση στο σύστημα μεταφοράς, δηλαδή τις λίγες ώρες που παρατηρείται συνωστισμός στην μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας από το βορρά στο νότο. Για το λόγο αυτό διαμορφώνει διαφορετικές τιμές πληρωμής για τους παραγωγούς στα βόρεια της χώρας (αυξημένη συμμετοχή στην ετήσια χρέωση χρήσεως συστήματος στους παραγωγού του βορρά), όπου βρίσκεται εγκατεστημένο και το μεγαλύτερο μέρος του παραγωγικού δυναμικού, και στα νότια όπου βρίσκονται τα μεγαλύτερα κέντρα κατανάλωσης (αυξημένη 21

22 αμοιβή παραγωγών στο νότο), και η ηλεκτρική ενέργεια έχει μεγαλύτερη αξία λόγω της ως άνω συμφόρησης του Συστήματος μεταφοράς. Η Επίλυση του ΗΕΠ προσδιορίζει τον τρόπο λειτουργίας κάθε μονάδας για κάθε ώρα της επόμενης ημέρας, ώστε να μεγιστοποιείται το κοινωνικό όφελος που προκύπτει από την ικανοποίηση του ενεργειακού ισοζυγίου καθώς και των αναγκών βραχυχρόνιων εφεδρειών που είναι δυνατόν να επιτευχθούν ενόσω τηρούνται οι περιορισμοί του Συστήματος μεταφοράς. Με την ενσωμάτωση στον ΗΕΠ των αναγκών εφεδρείας, επικουρικών υπηρεσιών και των τεχνικών περιορισμών του Συστήματος, οι οποίοι ενδεχομένως περιορίζουν την ποσότητα ενέργειας που δύναται να διακινείται από το Βορρά προς το Νότο, αποκαλύπτεται η πραγματική συνολική αξία της καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ενέργειας, λαμβάνοντας υπόψη τις δεδομένες συνθήκες ως προς τα ποσοτικά χαρακτηριστικά της (όγκος και χρόνος κατανάλωσης) και τα αντίστοιχα ποιοτικά (απαιτούμενη αξιοπιστία και θέση κατανάλωσης). Η τιμή στην οποία εκκαθαρίζεται η αγορά ενέργειας του ΗΕΠ (Οριακή Τιμή Συστήματος ή ΟΤΣ), αποτελεί την ενιαία τιμή στην οποία οι Προμηθευτές αγοράζουν την ενέργεια που αναμένουν ότι θα απορροφήσουν από το Σύστημα οι Πελάτες τους, και αντίστοιχα την τιμή με την οποία αμείβονται οι Παραγωγοί. Η Οριακή Τιμή του Συστήματος, αφενός μεν συνιστά την τιμή εκκαθάρισης των συναλλαγών σε ημερήσια βάση, αφετέρου επιτρέπει την ανάπτυξη καμπυλών αναφοράς. Αυτές αποτελούν σημείο αναφοράς ως προς την χρηματοοικονομική διαχείριση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, και την υποκείμενη αξία για επιπλέον συμπληρωματικά προϊόντα όπως για παράδειγμα προϊόντα αντιστάθμισης, προθεσμιακά προϊόντα, παράγωγα και άλλα σύνθετα προϊόντα τα οποία θα εξυπηρετούν ειδικές ανάγκες των συμμετεχόντων. Η διασφάλιση, μέσω όλων των παραπάνω μηχανισμών, της αξιοπιστίας της μεθοδολογίας υπολογισμού της και της πλήρους διαφάνειας των κανόνων, είναι απαραίτητο στοιχείο για την ανάπτυξη, σε επόμενη φάση, δευτερογενούς αγοράς πλήθους άλλων συμπληρωματικών προϊόντων (π.χ. παράγωγα, προθεσμιακές συμβάσεις αγοράς και πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας). Αποτελεί, ακόμη, αναγκαία προϋπόθεση για την εδραίωση της εμπιστοσύνης των συμμετεχόντων στην Οριακή Τιμή του Συστήματος, που είναι εξαιρετικά κρίσιμη παράμετρος για το συνολικό εγχείρημα ανάπτυξης της ηλεκτρικής αγοράς 22

23 B.) Αγορά Μακροχρόνιας Αξιοπιστίας Ισχύος Στην δευτερογενή αυτή αγορά ισχύος, οι παραγωγοί αμείβονται για τη διατήρηση των μονάδων τους σε λειτουργική ετοιμότητα, αμοιβή η οποία έχει ως στόχο τη μείωση του επιχειρηματικού κινδύνου των παραγωγών, ώστε να είναι δυνατή η εγκατάσταση και λειτουργία νέων μονάδων παραγωγής. Ο Μηχανισμός Διασφάλισης Επαρκούς Ισχύος προβλέπει τη δυνατότητα αφενός των Παραγωγών να λαμβάνουν αμοιβή και να ανακτούν μέρος του κεφαλαιουχικού τους κόστους, βάσει τις ετήσιας διαθεσιμότητας τους και όχι της ημερησίας κατανομής τους, και αφετέρου των προμηθευτών, οι οποίοι εξασφαλίζουν την ομαλότερη διακύμανση των τιμών στη χονδρεμπορική αγορά, ακριβώς διότι μειώνεται ο βραχυχρόνιος κίνδυνος των παραγωγών. Ο στόχος είναι, μέσω της αγοράς αυτής να δίνονται τα κατάλληλα μακροχρόνια οικονομικά κίνητρα στους Παραγωγούς για την εγκατάσταση νέων αξιόπιστων Μονάδων και στους Προμηθευτές για την δραστηριοποίηση μέσα σε μια σωστά οργανωμένη αγορά προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας. Η αναγκαιότητα για τη δημιουργία κι ανάπτυξη της αγοράς αυτής βασίζεται στους εξής παράγοντες : Η ηλεκτρική ενέργεια, ως προϊόν που παράγεται αλλά και ως υπηρεσία που χρησιμοποιείται, αποτελεί στην ουσία ένα σύνολο διαφορετικών προϊόντων που το καθένα παράγεται και τιμολογείται διαφορετικά. Ειδικότερα, κάθε καταναλωτής απολαμβάνει τη δυνατότητα κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας (πρώτο προϊόν) τη στιγμή που τη χρειάζεται (δεύτερο προϊόν) και με τη βεβαιότητα και αξιοπιστία που απαιτεί (τρίτο προϊόν). Η παροχή των προϊόντων αυτών εμπεριέχει διαφορετικά κόστη για τον παραγωγό και διαφορετική αξία για τον καταναλωτή. Συνεπώς, η δυνατότητα προμήθειας κάθε προϊόντος, ξεχωριστά, συμβάλλει στη βέλτιστη τιμολόγηση και ικανοποίηση του καταναλωτή. Η ύπαρξη διακριτών αγορών, και ιδιαιτέρως αγορών ισχύος, επιτρέπουν τον αποτελεσματικότερο προγραμματισμό των συμμετεχόντων και την μακροχρόνια εξασφάλισή τους, ως προς την ποιότητα και την μακροχρόνια τιμή του προϊόντος που αγοράζουν. Επίσης, οι ιδιαίτερες συνθήκες της εγχώριας αγοράς ενέργειας, και ειδικότερα η ύπαρξη των λιγνιτικών σταθμών που προσφέρουν ηλεκτρική ενέργεια σε χαμηλότερες τιμές, των νεότερων μονάδων φυσικού αερίου και των μονάδων λιθάνθρακα που κατασκευάζονται, κι οι οποίες καλούνται να ανακτήσουν το 23

24 κεφαλαιουχικό τους κόστος σε συνθήκες απελευθερωμένης αγοράς, απαιτεί τη δημιουργία χωριστής αγοράς ισχύος, στην οποία θα αμείβεται η αξιοπιστία κάθε Μονάδας. Γ.) Εκκαθάριση Αποκλίσεων Με τον μηχανισμό αυτόν εκκαθαρίζονται οποιεσδήποτε έκτακτες συναλλαγές πραγματοποιήθηκαν για την εξασφάλιση της φυσικής ισορροπίας του Συστήματος κατά την Ημέρα Κατανομής. Τέλος, να επισημάνουμε ότι στον Κώδικα συμπεριλαμβάνονται πολλές μεταβατικές διατάξεις, όσον αφορά στον ΗΕΠ, καθώς και τον τρόπο εφαρμογής του Μηχανισμού Επάρκειας Ισχύος. Οι διατάξεις αυτές δεν έχουν σκοπό να αντιτίθενται στη δημιουργία χονδρεμπορικής αγοράς, ούτε στην περίπτωση του ΗΕΠ ούτε στην εισαγωγή των Αποδεικτικών Διασφάλισης Ισχύος, στην περίπτωση του Μηχανισμού Διασφάλισης Επαρκούς Ισχύος, αλλά είναι προσαρμοσμένες στις πραγματικές δυνατότητες και συνθήκες της περιόδου μετά την ψήφιση του Κώδικα. 3 Ημερήσιος Ενεργειακός Προγραμματισμός 3.1 Εισαγωγή Γενικά Ο Ημερήσιος Ενεργειακός Προγραμματισμός αναφέρεται στον προγραμματισμό λειτουργίας των μονάδων παραγωγής και των διασυνδέσεων και διενεργείται από το Λειτουργό Αγοράς, βάση πληροφοριών τις οποίες συγκεντρώνει σε καθημερινή βάση. Οι πληροφορίες αυτές αναφέρονται στη διαθεσιμότητα των κεντρικά κατανεμημένων μονάδων παραγωγής και των επικουρικών υπηρεσιών, στις ημερήσιες προσφορές για κάθε μονάδα, στις ημερήσιες προσφορές που αφορούν την εισαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα και στα λειτουργικά χαρακτηριστικά των μονάδων παραγωγής. 24

25 Σκοπός του Ηµερήσιου Ενεργειακού Προγραµµατισµού («ΗΕΠ») είναι ελαχιστοποίηση της συνολικής δαπάνης για την εξυπηρέτηση του φορτίου ηλεκτρικής ενέργειας σε κάθε Ηµέρα Κατανοµής υπό όρους καλής και ασφαλούς λειτουργίας του Συστήµατος και διασφάλισης επαρκών εφεδρειών. Η Ηµέρα Κατανοµής αποτελείται από έναν αριθµό ωριαίων Περιόδων Κατανοµής, συνήθως 24, εκτός από τις µικρές και µεγάλες ηµέρες το φθινόπωρο και την άνοιξη, αντίστοιχα, όπου η τοπική ώρα µεταβάλλεται µία ώρα µπροστά και πίσω, αντίστοιχα.σε αυτή την περίπτωση οι Περίοδοι Κατανομής ειναι 23 η 24 αντίστοιχα Αντικείμενο ΗΕΠ Ο ΗΕΠ σχετίζεται αμεσα με κατάρτιση ενός βέλτιστου προγράµµατος ένταξης µονάδων και έγχυσης ενέργειας για την εξυπηρέτηση της ζήτησης για κάθε Περίοδο Κατανομής Ημέρας Κατανομής,ώστε να προκύπτει ελάχιστη δαπάνη. κατάρτιση προγραµµάτων Επικουρικών Υπηρεσιών ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες για κάθε Περίοδο Κατανομής της Ημέρας Κατανομής,με φόντο το ελάχιστο δυανατό κόστος προσδιορισµός της Οριακής Τιµής Παραγωγής σε κάθε Λειτουργική Ζώνη για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής υπολογισµός της Οριακής Τιµής του Συστήµατος (ΟΤΣ) για την ενέργεια, για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής και υπολογισµός των Τιµών Εφεδρείας για κάθε τιµολογούµενη Επικουρική για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής Συμμετοχή Στον ΗΕΠ μπορούν να συμμετάσχουν, εφόσον έχουν συνάψει έγκυρη και νόμιμη Σύμβαση Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας, παραγωγοί και εισαγωγείς ηλεκτρικής ενέργειας καθώς και προμηθευτές, αυτοπρομηθευόμενοι πελάτες και 25

26 εξαγωγείς ενέργειας (Εκπρόσωποι Φορτίου), υποβάλλοντας δηλώσεις και προσφορές (ορισμένες υποχρεωτικά, ενώ άλλες δυνητικά, όπως θα διευκρινίσουμε παρακάτω) Παραγωγοί, οι οποίοι υποβάλλουν : Προσφορές Έγχυσης για την ενέργεια που παράγουν Κατανεμόμενες Μονάδες, ως κάτοχοι άδειας παραγωγής (υποχρεωτική υποβολή) Δηλώσεις Διαχείρισης Υδάτινων Πόρων από κατόχους άδειας παραγωγής Υδροηλεκτρικών Μονάδων, περιλαμβανομένων των Υδροηλεκτρικών Μονάδων Άντλησης Προσφορές Εφεδρειών από κατόχους άδειας παραγωγής για Κατανεμόμενες Μονάδες Δηλώσεις Ολικής ή Μερικής Μη Διαθεσιμότητας για Μονάδες, ως κάτοχοι άδειας παραγωγής Δηλώσεις Τεχνικοοικονομικών Στοιχείων για Μονάδες, ως κάτοχοι άδειας Παραγωγής Δηλώσεις Φορτίου για Εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας Δηλώσεις Φορτίου για Αντλητικές Μονάδες σε λειτουργία άντλησης και για τα Βοηθητικά και τα Γενικά Βοηθητικά της Μονάδας τους όταν αυτά δεν καλύπτονται από την παραγωγή της Μονάδας. Προμηθευτές, οι οποίοι υποβάλλουν Δηλώσεις Φορτίου για Πελάτες οι οποίοι καταναλώνουν ηλεκτρική ενέργεια εντός της Ελληνικής Επικράτειας, ως Εκπρόσωποι Φορτίου (υποχρεωτική υποβολή, όπως και για τους Αυτοπρομηθευόμενους Πελάτες) Δηλώσεις Φορτίου για Εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας Δηλώσεις Φορτίου εκ μέρους των κατόχων άδειας παραγωγής για τις δυο περιπτώσεις που σημειώθηκαν παραπάνω Προσφορές Έγχυσης για Εισαγωγές Ηλεκτρικής ενέργειας (το ίδιο ισχύει και για τους Αυτοπρομηθευόμενους Πελάτες) 26

27 Ο Λειτουργός της Αγοράς, ο οποίος υποβάλλει : Προσφορές Έγχυσης για την προβλεπόμενη έγχυση ηλεκτρικής ενέργειας από τις Μονάδες που αναφέρονται στις διατάξεις του άρθρου 35 του Ν.2773/1999 Προσφορές Έγχυσης και Προσφορές Εφεδρειών για τις Συμβεβλημένες Μονάδες Επικουρικών Υπηρεσιών Προσφορές Έγχυσης ή Δηλώσεις Φορτίου που αντιστοιχούν σε προγράμματα διορθώσεων διαφορών των ροών φορτίου στις διασυνδέσεις Δηλώσεις Φορτίου που αντιστοιχούν στο φορτίο των Πελατών των Προμηθευτών, οι οποίοι αδυνατούν να εκπληρώσουν τις οικονομικές τους υποχρεώσεις και άρα καταγγέλλεται γι αυτούς τους Εκπροσώπους Φορτίου η Σύμβαση Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας. Επισημαίνεται ότι στον ΗΕΠ δεν προβλέπονται μακροχρόνια συμβόλαια συναλλαγών ηλεκτρικής ενέργειας. 3.2 Ρόλος Λειτουργού του Συστήματος Ο ρόλος του Λειτουργού του Συστήματος στα πλαίσια του ΗΕΠ και της ομαλής λειτουργίας της Αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας σε ημερήσια βάση είναι καθοριστικός. Τα σημαντικά σημεία αυτού είναι τα εξής : Να συγκεντρώνει τις Δηλώσεις Φορτίου, τις Προσφορές Έγχυσης, τις Προσφορές Εφεδρειών και τις Δηλώσεις Διαχείρισης Υδάτινων Πόρων που υποβάλλονται στα πλαίσια του ΗΕΠ και να αποφασίζει για την αποδοχή ή την απόρριψη αυτών Να προσδιορίζει και να δημοσιοποιεί την Πρόβλεψη Φορτίου, τις ανάγκες παροχής Πρωτεύουσας, Δευτερεύουσας και Τριτεύουσας Εφεδρείας Συστήματος, τους Περιορισμούς Μεταφοράς του Συστήματος (λαμβάνοντας υπόψιν και τα διαθέσιμα στοιχεία για το σύστημα μεταφοράς, τις Μονάδες Παραγωγής, το 27

28 φορτίο του Συστήματος και το δίκτυο διανομής), καθώς και τους Συντελεστές Προσδιορισμού Κάλυψης Να καταρτίζει το Πρόγραμμα ΗΕΠ και υπολογίζει την Οριακή Τιμή του Συστήματος. Ακόμη, να δημοσιοποιεί την Οριακή Τιμή του Συστήματος καθώς και στατιστικά στοιχεία και πληροφορίες σχετικά με την παρακολούθηση της λειτουργίας του ΗΕΠ, αφού αυτός λειτουργεί το Σύστημα Διαχείρισης Πληροφοριών Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας Να τηρεί και λειτουργεί το Σύστημα Εκκαθάρισης ΗΕΠ, να χρεώνει και να πιστώνει τους Λογαριασμούς των Συμμετεχόντων, να εκδίδει τις απαιτούμενες εντολές για την εκκαθάριση των συναλλαγών στο πλαίσιο του ΗΕΠ και να απαιτεί από τους Πελάτες την καταβολή κάθε οφειλής και κάθε ζημίας σε περίπτωση μη εκπλήρωσης χρηματικών υποχρεώσεων εκ μέρους του Προμηθευτή τους Να καθορίζει το Χρηματοοικονομικό Κόστος Κάλυψης, για την κάλυψη τυχόν ελλείμματος των συναλλαγών, καθώς και το Πάγιο και Έκτακτο Αντίτιμο Χρηματοοικονομικού Κόστους Κάλυψης τα οποία δικαιούται να απαιτεί από τους Προμηθευτές Να καταβάλλει στους Προμηθευτές κάθε πλεόνασμα που τυχόν δημιουργείται στο πλαίσιο της διαχείρισης σχετικά με την κάλυψη τυχόν ελλειμμάτων των συναλλαγών και των οικονομικών υποχρεώσεων των Προμηθευτών 3.3 Χρηματοοικονομικό κόστος κάλυψης Το κόστος αυτό αφορά την κάλυψη τυχόν ελλείμματος των συναλλαγών στα πλαίσια του ΗΕΠ, που ενδεχομένως να προκύψει, και χωρίζεται στο Πάγιο Κόστος Χρηματοοικονομικής Κάλυψης και στο Έκτακτο Κόστος Κάλυψης.Συγκεκριμενα, το Πάγιο Κόστος Χρηματοοικονομικής Κάλυψης είναι το πάγιο κόστος για την παροχή της υπηρεσίας χρηματοοικονομικής κάλυψης σύμφωνα με τα στοιχεία της Σύμβασης Χρηματοοικονομικής Κάλυψης 28

29 το Έκτακτο Κόστος Κάλυψης είναι το τυχόν Έλλειμμα Συναλλαγών ΗΕΠ όπωςπροσδιορίζεται κατά την Εκκαθάριση του ΗΕΠ και το αναλογούν κόστος της χρηματοπιστωτικής υπηρεσίας κάλυψής του. Τώρα, όσον αφορά το Πάγιο Κόστος Χρηματοοικονομικής Κάλυψης, αυτό καθορίζεται σε ( /MWh ) ετησίως από τον Διαχειριστή του Συστήματος (μετά κι από γνωμοδότηση της ΡΑΕ), και προκύπτει για κάθε Συμμετέχοντα κάτοχο Άδειας Προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας επιμερίζοντας το ετήσιο Πάγιο Κόστος Χρηματοοικονομικής Κάλυψης με την ποσότητα ενέργειας σε MWh, την οποία ο κάτοχος άδειας προμήθειας προμήθευσε προς Πελάτες ή για Εξαγωγή κατά το τρέχον ημερολογιακό έτος έως την ημερομηνία υπολογισμού. Αν κάποιος κάτοχος άδειας προμήθειας δεν έχει εμφανίσει δραστηριότητα κατά το τρέχον ημερολογιακό έτος, το Αντίτιμο Παγίου Χρηματοοικονομικού Κόστους Κάλυψης καθορίζεται ως εάν ο κάτοχος άδειας προμήθειας προμήθευε κατά το τρέχον ημερολογιακό έτος το 1% της συνολικής ποσότητας ενέργειας που απορροφήθηκε από το Σύστημα κατά το προηγούμενο ημερολογιακό έτος. Αφού υπολογιστεί το πάγιο τμήμα του κόστους, ο κάθε κάτοχος άδειας προμήθειας υποχρεούται να καταβάλλει το ετήσιο Αντίτιμο Παγίου Χρηματοοικονομικού Κόστους Κάλυψης που του αναλογεί το αργότερο 7 ημέρες πριν από την έναρξη κάθε ημερολογιακού έτους στον Ειδικό Λογαριασμό Χρηματοοικονομικής Κάλυψης ΗΕΠ τον οποίο τηρεί ο Διαχειριστής του Συστήματος. Ενδεχόμενη μη έγκαιρη καταβολή το ποσού αυτού μπορεί να επιφέρει καταγγελία της Σύμβασης Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας. 3.4 Δηλώσεις Φορτίου (ΔΦ) Δηλώσεις Φορτίου υποβάλλουν κατά κύριο λόγο οι Προμηθευτές (κάτοχοι άδειας προμήθειας), οι Αυτοπρομηθευόμενοι Πελάτες, αλλά κι οι Παραγωγοί κι ο Διαχειριστής του Συστήματος ενδεχομένως σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Όσοι υποβάλλουν στο πλαίσιο του ΗΕΠ Δηλώσεις Φορτίου σύμφωνα με τον τρόπο και τη διαδικασία που καθορίζεται από τις διατάξεις του Κώδικα ονομάζονται «Εκπρόσωποι Φορτίου». 29

30 3.4.1 Υποβολή Δηλώσεων Φορτίου Όσοι υποβάλλουν στο πλαίσιο του ΗΕΠ Δηλώσεις Φορτίου σύμφωνα με τον τρόπο και τη διαδικασία που καθορίζεται από τις διατάξεις του Κώδικα ορίζονται ως «Εκπρόσωποι Φορτίου». Σε κάθε περίπτωση, κατά τη συμμετοχή τους στον ΗΕΠ, οι Εκπρόσωποι Φορτίου οφείλουν να αποδεικνύουν συμμόρφωση με την Υποχρέωση Επάρκειας Ισχύος (σε αντίθετη περίπτωση όμως, δεν θίγεται το κύρος της Δήλωσης Φορτίου). Υποχρεωτική υποβολή Δηλώσεων Φορτίου σε συσχετισμό με την εκπροσώπηση πελατών : Οι Εκπρόσωποι Φορτίου οι οποίοι για ορισμένη Ημέρα Κατανομής εκπροσωπούν Μετρητή, οφείλουν να υποβάλλουν Δηλώσεις Φορτίου, με τις οποίες δηλώνουν ανά Κατηγορία Μετρητών για κάθε Περίοδο Κατανομής της Ημέρας Κατανομής την ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία κατά την κρίση του Εκπροσώπου Φορτίου προβλέπεται ότι πρόκειται να απορροφηθεί από το σύνολο των Μετρητών της Κατηγορίας Μετρητών, τους οποίους εκπροσωπεί ολικά ή μερικά κατά την υπόψη Ημέρα Κατανομής (σύμφωνα με τον Πίνακα Αντιστοίχισης Μετρητών και Εκπροσώπων Φορτίου) Τώρα, σε περίπτωση που Εκπρόσωποι Φορτίου κατά ορισμένη Ημέρα Κατανομής επιθυμούν να πραγματοποιήσουν Εξαγωγές (αφορά Προμηθευτές και κατόχους άδειας παραγωγής), ή να λειτουργήσουν Αντλητικές Μονάδες σε κατάσταση άντλησης ή να εξυπηρετήσουν τα Βοηθητικά και τα Γενικά Βοηθητικά της Μονάδας τους όταν αυτά δεν καλύπτονται από την παραγωγή της Μονάδας (αφορά κατόχους άδειας παραγωγής), τότε οφείλουν για την Ημέρα αυτή να υποβάλλουν Δήλωση Φορτίου. Τέλος, εφόσον αυτό κρίνεται απαραίτητο, τότε για κάθε Περίοδο Κατανομής κάθε Ημέρας Κατανομής ο Διαχειριστής του Συστήματος δύναται να υποβάλλει Δηλώσεις Φορτίου που αντιστοιχούν σε προγράμματα διορθώσεων διαφορών των ροών φορτίου στις διασυνδέσεις Περιεχόμενο Δηλώσεων Φορτίου 30

31 Ιδιαίτερα μεγάλη σημασία και βαρύτητα έχουν οι διατάξεις αυτές που καθορίζουν το ακριβές περιεχόμενο των Δηλώσεων Φορτίου, που υποβάλλονται στα πλαίσια του ΗΕΠ και τελούν υπό την έγκριση του Λειτουργού της Αγοράς. Καταρχήν, διευκρινίζουμε ότι η ποσότητα ενέργειας που περιλαμβάνεται στις ΔΦ αναφέρεται στην ενέργεια που απορροφάται στους Μετρητές του Συστήματος ή σε κάποιον κόμβο Διασύνδεσης για Εξαγωγή, και ορίζεται με ακρίβεια μιας MWh. Οι Δηλώσεις Φορτίου που αφορούν σε απορρόφηση Πελάτη εντός της Ελληνικής επικράτειας (που αντιστοιχούν δηλαδή σε κατανάλωση ενέργειας από πελάτες στην Ελλάδα, και για τις οποίες η υποβολή είναι υποχρεωτική!), περιλαμβάνουν πίνακα στον οποίο ο Εκπρόσωπος Φορτίου δηλώνει την ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας σε MWh για κάθε Περίοδο Κατανομής της Ημέρας Κατανομής και για κάθε Κατηγορία Μετρητών, εφόσον στην Κατηγορία περιλαμβάνεται Μετρητής ο οποίος εκπροσωπείται, μερικά ή ολικά, κατά την Ημέρα Κατανομής από τον υπόψη Εκπρόσωπο Φορτίου. Όμως, είναι δυνατόν να επιτρέπεται, μετά από απόφαση του Διαχειριστή του Συστήματος (και έγκριση της ΡΑΕ), η Δήλωση Φορτίου που αφορά σε απορρόφηση Πελάτη εντός της Ελληνικής επικράτειας να λαμβάνει τη μορφή κλιμακωτής συνάρτησης τιμής και ποσότητας ηλεκτρικής ενέργειας, κάθε βαθμίδα της οποίας αποτελείται από ένα ζεύγος τιμής ( / MWh) και ποσότητας ενέργειας (MWh). Στην περίπτωση αυτή η συνάρτηση μπορεί να περιλαμβάνει έως δέκα βαθμίδες, όπου οι τιμές της ενέργειας για τις διαδοχικές βαθμίδες πρέπει να είναι μονοτόνως μη αύξουσες. Η τιμή ενέργειας ορίζεται σε Ευρώ με ακρίβεια μέχρι και τριών (3) δεκαδικών ψηφίων. Οι Δηλώσεις Φορτίου για Εξαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από Κόμβο Διασύνδεσης περιλαμβάνουν για κάθε Περίοδο Κατανομής της Ημέρας Κατανομής και για κάθε Κόμβο Διασύνδεσης για Εξαγωγή κλιμακωτή συνάρτηση τιμής και ποσότητας ηλεκτρικής ενέργειας, κάθε βαθμίδα της οποίας αποτελείται από ένα ζεύγος τιμής (Ευρώ ανά MWh) και ποσότητας ενέργειας (MWh). Η συνάρτηση περιλαμβάνει έως δέκα βαθμίδες, όπου οι τιμές της ενέργειας για τις διαδοχικές βαθμίδες πρέπει να είναι μονοτόνως μη αύξουσες. 31

32 Οι Δηλώσεις Φορτίου για Αντλητική Μονάδα αφορούν στην ενέργεια για την άντληση ύδατος και περιλαμβάνουν για κάθε Περίοδο Κατανομής της Ημέρας Κατανομής και για κάθε Μετρητή της Αντλητικής Μονάδας ή για το σύνολο των Μετρητών Αντλητικού Συγκροτήματος κλιμακωτή συνάρτηση τιμής και ποσότητας ηλεκτρικής ενέργειας, κάθε βαθμίδα της οποίας αποτελείται από ένα ζεύγος τιμής (Ευρώ ανά MWh) και ποσότητας ενέργειας (MWh). Ομοίως, η συνάρτηση περιλαμβάνει έως δέκα βαθμίδες, όπου οι τιμές της ενέργειας για τις διαδοχικές βαθμίδες πρέπει να είναι μονοτόνως μη αύξουσες. Όπως αναφέραμε παραπάνω, η μορφή της κλιμακωτής συνάρτησης για τις Δηλώσεις Φορτίου πρέπει (ή δύναται) να περιλαμβάνει βαθμίδες με τιμές ενέργειας για τις διαδοχικές βαθμίδες μονοτόνως μη αύξουσες (δηλαδή μονοτόνως φθίνουσες ή σε περιπτώσεις εντελώς ανελαστικής ζήτησης σταθερές, χωρίς καμία διακύμανση). Αυτό έχει από οικονομικής σκοπιάς ως εξήγηση ότι, σε γενικές γραμμές, πρέπει η κλιμακωτή αυτή συνάρτηση της ΔΦ να προσομοιώνει μια συνάρτηση Ζήτησης, η οποία χοντρικά εκφράζει τη επιθυμία (θέληση) του «παίχτη» να πληρώνει για να εξασφαλίζει ποσότητες προϊόντος, κι εν προκειμένω να αγοράζει ηλεκτρική ενέργεια. Έτσι, εξηγείται ότι όταν έχουμε μια συνάρτηση μη αύξουσα, όσο μειώνεται στον ένα άξονα η τιμή ενέργειας (σε ) τόσο αυξάνεται στον άλλο άξονα η ποσότητα ενέργειας (σε MWh), την οποία είναι πρόθυμος ο Προμηθευτής να αγοράσει (ζεύγη τιμής ποσότητας ενέργειας). Εάν η ποσότητα της ενέργειας φτάνει κοντά στο 0 (ή ακόμα τέμνει τον άξονα των MWh), τότε κάπου θα συναντήσει την συνάρτηση προσφοράς και στο σημείο αυτό θα επέλθει η ισορροπία (σε σπάνιες περιπτώσεις που έχουμε πολύ χαμηλές Προσφορές Έγχυσης υπάρχει πιθανότητα να μην συναντηθούν οι δυο συναρτήσεις δεν υπάρχει σημείο ισορροπίας Βεβαίωση Κάλυψης χρηματικών υποχρεώσεων Μια πολύ σημαντική παράμετρος για τους Εκπροσώπους Φορτίου είναι η Βεβαίωση Κάλυψης χρηματικών υποχρεώσεων που πρέπει να συνοδεύει κάθε Δήλωση Φορτίου που υποβάλλεται στα πλαίσια του ΗΕΠ, κι η οποία εκδίδεται από το πιστωτικό ίδρυμα, στο οποίο ο Εκπρόσωπος Φορτίου τηρεί Λογαριασμό Συμμετέχοντα. Η βεβαίωση αυτή πιστοποιεί ότι στον Λογαριασμό Συμμετέχοντα υπάρχει επαρκές υπόλοιπο για την κάλυψη των χρηματικών υποχρεώσεων που 32

33 προκύπτουν από τη συγκεκριμένη Δήλωση Φορτίου (του αντιτίμου της Δήλωσης), και πρέπει να ισχύει έως την ολοκλήρωση της διαδικασίας Εκκαθάρισης ΗΕΠ. Βέβαια, το ζήτημα εδώ σχετίζεται με τον προσδιορισμό του ποσού που πρέπει να πιστοποιεί η βεβαίωση, το χρηματικό όριο κάλυψης των (χρηματικών) υποχρεώσεων που αντιστοιχούν σε μία Δήλωση Φορτίου για μία Ημέρα Κατανομής. Το ποσό αυτό ισούται με : (Συνολική Ποσότητα ενέργειας σε MWh, όπως αυτή δηλώνεται στη Δήλωση Φορτίου) (Συντελεστή Προσδιορισμού Κάλυψης σε /MWh, ο οποίος ισχύει για την υπόψη Ημέρα Κατανομής). Προφανώς, εάν πρόκειται για Τιμολογημένη Δήλωση Φορτίου ως ποσότητα ενέργειας λογίζεται το σύνολο των ποσοτήτων ενέργειας όλων των βαθμίδων Συντελεστές Προσδιορισμού Κάλυψης Ο καθορισμός των Συντελεστών Προσδιορισμού Κάλυψης γίνεται από τον Διαχειριστή του Συστήματος (μετά κι από έγκριση της ΡΑΕ) για κάθε Ημέρα Κατανομής του ημερολογιακού έτους, κι οι συντελεστές μπορεί να διαφοροποιούνται κατά Εκπρόσωπο Φορτίου λαμβάνοντας υπόψη κριτήρια φερεγγυότητας αυτού. Τα πιο σημαντικά από αυτά τα κριτήρια είναι το ιστορικό ως προς τη φερεγγυότητα του Εκπροσώπου Φορτίου εντός του Συστήματος Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας, χρόνος συμμετοχής, ετήσια ποσότητα ηλεκτρικού φορτίου που αντιπροσωπεύεται, αριθμός πελατών κ.ά.. Βασική παράμετρος για τον καθορισμό των αριθμητικών τιμών των Συντελεστών Προσδιορισμού Κάλυψης είναι να προσεγγίζεται κατά το δυνατόν η αναμενόμενη μέση τιμή της Οριακής Τιμής του Συστήματος για κάθε Ημέρα Κατανομής, και για το σκοπό αυτό λαμβάνονται υπόψιν στατιστικά στοιχεία για την ΟΤΣ παρελθουσών ημερών κατανομής, στοιχεία από μελέτες κ.ά.είναι προφανές ότι ο προσδιορισμός των συντελεστών αυτών, στο βαθμό που αντανακλούν την οικονομική φερεγγυότητα των προμηθευτών, έχει βαρύτητα και πρέπει να γίνεται από τη μεριά του Διαχειριστή με κύριο γνώμονα, αφενός την επίτευξη ασφαλούς περιθωρίου για τη διασφάλιση των συναλλαγών στον ΗΕΠ και την αποφυγή ελλείμματος των συναλλαγών, κι αφετέρου την αποφυγή υπερβολικής χρηματοοικονομικής επιβάρυνσης των Εκπροσώπων Φορτίου. Η δημοσιοποίηση των Συντελεστών Προσδιορισμού Κάλυψης γίνεται 2 μήνες πριν την έναρξη κάθε έτους. 33

34 3.4.5 Προθεσμία υποβολής και αποδοχής αιτήσεων Η Δήλωση Φορτίου που αφορά μία Ημέρα Κατανομής υποβάλλεται το νωρίτερο 48 ώρες πριν και το αργότερο μέχρι τη Λήξη της Προθεσμίας Υποβολής για τη συγκεκριμένη Ημέρα Κατανομής, κι εντός του ίδιου χρονικού διαστήματος επιτρέπεται να αντικαθίσταται η αρχική Δήλωση Φορτίου έως 5 φορές. Η υποβολή ΔΦ είναι δεσμευτική για τον Εκπρόσωπο Φορτίου, ενώ σε περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής ή μη έγκυρης υποβολής ΔΦ, επισύρονται οι κυρώσεις παρακάτω. Η αποδοχή των νομίμως υποβληθέντων ΔΦ γίνεται από το Διαχειριστή του Συστήματος εντός προθεσμίας μίας ώρας από την υποβολή τους και το αργότερο μέχρι 30 λεπτά από τη Λήξη της Προθεσμίας Υποβολής, κι οι Δηλώσεις Φορτίου αυτές μέχρι τη Λήξη της Προθεσμίας Υποβολής λαμβάνονται υπόψιν από το Διαχειριστή για την κατάρτιση του Προγράμματος ΗΕΠ. Για την μη νόμιμη υποβολή Δήλωσης Φορτίου διακρίνουμε τις εξής περιπτώσεις : 1.) Η Δήλωση Φορτίου δεν συνοδεύεται από αποδεκτή βεβαίωση : τότε ο Διαχειριστής του Συστήματος καλεί τον Εκπρόσωπο Φορτίου να υποβάλλει τη βεβαίωση αυτή, θέτοντας για το σκοπό αυτό προθεσμία 90 λεπτών από τη Λήξη της Προθεσμίας Υποβολής. Εάν παρέλθει η προθεσμία αυτή, τότε : Εάν πρόκειται για κάτοχο άδειας προμήθειας (ο οποίος υπέβαλε τη ΔΦ) που εξυπηρετεί Πελάτες εντός της Ελληνικής Επικράτειας, τότε αυτόματα καταγγέλλεται η Σύμβαση Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας, και κοινοποιείται η απόφαση αυτή στους πελάτες του εν λόγω προμηθευτή, ενώ παράλληλα διαγράφονται οι καταχωρήσεις Εκπροσώπησης Μετρητή για τη συγκεκριμένη Ημέρα Κατανομής. Έπειτα δίνεται το περιθώριο για την υποβολή Δήλωσης Φορτίου για τους Πελάτες αυτούς είτε από άλλους κατόχους άδειας προμήθειας είτε από τους ίδιους τους Πελάτες οι οποίοι ενεργούν ως Αυτοπρομηθευόμενοι (χωρίς να απαιτείται εγγραφή στο Μητρώο Συμμετεχόντων και χωρίς να φέρουν υποχρέωση προσκόμισης εγγυήσεων επαρκούς ισχύος). Εάν αυτό δεν συμβεί, τότε ο Διαχειριστής του Συστήματος αναλαμβάνει να υποβάλλει Δήλωση Φορτίου για τους Πελάτες που εκπροσωπεί ο μη συνεπής 34

35 Εκπρόσωπος Φορτίου. Αξιοσημείωτο είναι στην περίπτωση αυτή το γεγονός ότι η χρέωση που αντιστοιχεί στη Δήλωση αυτή συνιστά Έλλειμμα Συναλλαγών για την Ημέρα Κατανομής στην οποία αναφέρεται, και έτσι ο Διαχειριστής του Συστήματος δύναται να στραφεί κατά των Πελατών αυτών για την ανάκτηση κάθε οφειλής και κάθε ζημίας που υπέστη λόγω της μη νόμιμης υποβολής Δήλωσης Φορτίου. 2.) Σε κάθε άλλη περίπτωση μη νόμιμης υποβολής Δήλωσης Φορτίου για μία Ημέρα Κατανομής από Εκπρόσωπο Φορτίου ο οποίος έχει σχετική υποχρέωση, ο Διαχειριστής του Συστήματος χρεώνει τον Εκπρόσωπο Φορτίου με το χρηματικό πρόστιμο.χρηματική καταβολή προστίμου υπάρχει και στην περίπτωση που έχουμε νόμιμη υποβολή Δήλωσης Φορτίου από Εκπρόσωπο Φορτίου, αλλά διαπιστώνεται σημαντική απόκλιση (περίπτωση υποεκτίμησης Φορτίου) μεταξύ της ποσότητας ηλεκτρικής ενέργειας η οποία καταμετρήθηκε στους Μετρητές τους οποίους εκπροσωπεί ο Εκπρόσωπος Φορτίου κατά την υπόψη Ημέρα Κατανομής και της ποσότητας ηλεκτρικής ενέργειας της Δήλωσης Φορτίου του ίδιου Εκπροσώπου Φορτίου. 3.5 Προσφορές Έγχυσης Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, πρωτίστως οι Προσφορές Έγχυσης υποβάλλονται από τους Παραγωγούς (κατόχους άδειας παραγωγής), και δευτερευόντως από κατόχους Άδειας Προμήθειες και Αυτοπρομηθευόμενους Πελάτες, καθώς και σε συγκεκριμένες περιπτώσεις από το Διαχειριστή του Συστήματος. Συγκεκριμένα : Υποχρεωτική υποβολή Προσφορών Έγχυσης : Ο κάτοχος άδειας παραγωγής οφείλει χωριστά για κάθε Κατανεμόμενη Μονάδα να υποβάλλει πλήρως δεσμευτική Προσφορά Έγχυσης για κάθε Περίοδο Κατανομής κάθε Ημέρας 35

36 Κατανομής και για το σύνολο της ισχύος της Μονάδας. Διευκρινίζεται ότι δεν έχουν δικαίωμα υποβολής Προσφοράς Έγχυσης οι κάτοχοι άδειας παραγωγής για Συμβεβλημένες Μονάδες και για Μονάδες Ψυχρής Εφεδρείας. Όμως, στην περίπτωση μονάδας η οποία είναι μερικώς Κατανεμόμενη και μερικώς Συμβεβλημένη, υποβάλλεται από τον κάτοχο άδειας παραγωγής Προσφορά Έγχυσης μόνο για το τμήμα που αντιστοιχεί στην Κατανεμόμενη Μονάδα (το τμήμα αυτό ή η σχετική διαδικασία καθορίζονται με τους όρους της σχετικής Σύμβασης). Εφόσον πρόκειται για Κατανεμόμενη Μονάδα η οποία είτε βρίσκεται σε Προγραμματισμένη Συντήρηση είτε βρίσκεται για τη μονάδα αυτή εν ισχύ Δήλωση Ολικής μη Διαθεσιμότητας, τότε οι παραπάνω υποχρεώσεις αναστέλλονται. Οι κάτοχοι Άδειας Προμήθειας και οι Αυτοπρομηθευόμενοι Πελάτες εφόσον επιθυμούν να πραγματοποιήσουν Εισαγωγές, ασκώντας τις δραστηριότητές τους κατά το Νόμο, οφείλουν να υποβάλλουν Προσφορά Έγχυσης για Εισαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας χωριστά για κάθε Κόμβο Διασύνδεσης. Επισημαίνεται εδώ ότι για τους Αυτοπρομηθευόμενους Πελάτες ισχύει ο περιορισμός (που εξάλλου αυτονόητα προκύπτει κι από την άδεια που κατέχουν ως Αυτοπρομηθευόμενοι Πελάτες), ότι η Προσφορά Έγχυσης για Εισαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας που υποβάλλουν δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει την ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας της Δήλωσης Φορτίου που υποβάλλουν για την ίδια Περίοδο Κατανομής, προσαυξημένη με τον συντελεστή απωλειών (αντιστοιχεί στην Προσφορά Έγχυσης). Εάν πρόκειται για Αυτοπαραγωγό με μονάδα που δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της διάταξης του άρθρου 35 του Ν.2773/1999 η υποχρέωση υποβολής Προσφοράς Έγχυσης αφορά μόνον το τμήμα της ισχύος της Μονάδας το οποίο αντιστοιχεί στην Καθαρή Ισχύ της Μονάδας NCAP. Προσφορές Έγχυσης υποβάλλει κι ο Διαχειριστής του Συστήματος για τις περιπτώσεις τις οποίες θα αναφέρουμε εδώ, και για τις οποίες προσφορές δεν προσδιορίζεται τιμή ενέργειας και για την κατάρτιση του Προγράμματος ΗΕΠ 36

37 λαμβάνεται ίση με 0. Οι προσφορές που υποβάλλονται από τον Διαχειριστή είναι : 1) Εφόσον απαιτείται, για κάθε Περίοδο Κατανομής κάθε Ημέρας Κατανομής υποβάλλονται Προσφορές Έγχυσης που αντιστοιχούν σε προγράμματα διορθώσεων διαφορών των ροών φορτίου στις διασυνδέσεις. 2) Προσφορές Έγχυσης για κάθε μονάδα η οποία ευρίσκεται σε δοκιμαστική λειτουργία, για κάθε Περίοδο Κατανομής κάθε Ημέρας Κατανομής οι οποίες αντιστοιχούν στην έγχυση ενέργειας από τη μονάδα αυτή λόγω δοκιμών λειτουργίας. Επισημαίνεται ότι ο κάτοχος άδειας παραγωγής εισπράττει πληρωμές για την ηλεκτρική ενέργεια που αντιστοιχεί στις ως άνω εγχύσεις, που υπολογίζονται με βάση την Οριακή Τιμή του Συστήματος. 3) Προσφορές Έγχυσης για κάθε Υδροηλεκτρική Μονάδα, περιλαμβανομένων των Υδροηλεκτρικών Μονάδων Άντλησης, που αντιστοιχούν στις υποχρεωτικές λειτουργίες της Μονάδας, σύμφωνα με την αντίστοιχη Δήλωση Εβδομαδιαίας Διαχείρισης Υποχρεωτικών Νερών (Για κάθε Υδροηλεκτρική Μονάδα καθορίζεται η ενδεχόμενη ποσότητα ενέργειας, η οποία εγχέεται υποχρεωτικά στο Σύστημα λόγω χρήσης των υδάτινων πόρων που είναι «δεσμευμένοι» από την εν λόγω μονάδα για κάποιες υποχρεωτικές λειτουργίες όπως ύδρευση, άρδευση κι αποφυγή υπερχείλισης.). 4) Προσφορά Έγχυσης για κάθε Περίοδο Κατανομής κάθε Ημέρας Κατανομής, η οποία προσδιορίζει την ποσότητα ενέργειας η οποία προβλέπεται ότι πρόκειται να εγχυθεί στο Σύστημα και στο Δίκτυο από τις Μονάδες του άρθρου 35 του Ν.2773/1999. Ο Διαχειριστής του Συστήματος λαμβάνει κάθε μέτρο, ώστε η πρόβλεψη να προσεγγίζει κατά το δυνατόν την ποσότητα ενέργειας που πρόκειται να παραχθεί από τις Μονάδες αυτές Περιεχόμενο Προσφορών Έγχυσης Η Προσφορά Έγχυσης πρέπει να περιλαμβάνει για κάθε Περίοδο Κατανομής μίας Ημέρας Κατανομής κλιμακωτή συνάρτηση τιμής και ποσότητας ηλεκτρικής 37

38 ενέργειας, κάθε βαθμίδα της οποίας αποτελείται από ένα ζεύγος τιμής ενέργειας ( /MWh) με αριθμητική τιμή μεγαλύτερη και όχι ίση του μηδενός και ποσότητας ενέργειας (MWh). Η συνάρτηση περιλαμβάνει έως δέκα βαθμίδες, στην οποία οι τιμές της ενέργειας για τις διαδοχικές βαθμίδες πρέπει να είναι μονοτόνως μη φθίνουσες. Αυτή είναι η γενική συνθήκη που ισχύει για όλες τις Προσφορές Έγχυσης που υποβάλλονται. Παρόλα αυτά διακρίνουμε επιμέρους περιπτώσεις ανάλογα με τον τύπο της Μονάδας Παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ή την Εισαγωγή ενέργειας από διασυνδέσεις, για την κάθε μια από αυτές ισχύουν συγκεκριμένοι περιορισμοί και συνθήκες. Πιο συγκεκριμένα : Προσφορές Έγχυσης Θερμικών Μονάδων. Πολύ σημαντικό στοιχείο εδώ είναι ότι ορίζεται άνω και κάτω όριο για την τιμή ενέργειας κάθε βαθμίδας της κλιμακωτής συνάρτησης της Προσφοράς Έγχυσης. Αυτή οφείλει να είναι μικρότερη της Διοικητικά Οριζόμενης Μέγιστης Τιμής Προσφοράς Ενέργειας και δεν επιτρέπεται να είναι μικρότερη του Ελάχιστου Μεταβλητού Κόστους της Μονάδας (για την αντίστοιχη Περίοδο Κατανομής). Όμως ειδικά για την πρώτη βαθμίδα της κλιμακωτής συνάρτησης Προσφοράς Έγχυσης στην οποία αντιστοιχεί χαμηλότερη τιμή ενέργειας μεταξύ όλων των βαθμίδων της ίδιας συνάρτησης η προσφερόμενη τιμή ενέργειας επιτρέπεται να είναι χαμηλότερη του Ελάχιστου Μεταβλητού Κόστους της Μονάδας. Εδώ βέβαια τίθεται ο επιπλέον περιορισμός ότι για μία Περίοδο Κατανομής, η ποσότητα ενέργειας η οποία περιλαμβάνεται στην πρώτη αυτή βαθμίδα της κλιμακωτής συνάρτησης δεν επιτρέπεται να είναι υψηλότερη από το 30% της συνολικής ποσότητας ενέργειας της Προσφοράς Έγχυσης. Και πάντως, σε κάθε περίπτωση, είναι υποχρεωτικό η σταθμισμένη με τις ποσότητες ενέργειας κάθε βαθμίδας μέση τιμή ενέργειας του συνόλου των βαθμίδων της κλιμακωτής συνάρτησης Προσφοράς Έγχυσης να μην είναι μικρότερη του Ελάχιστου Μεταβλητού Κόστους της Μονάδας. 38

39 Τέλος, εάν στην Προσφορά Έγχυσης που υποβάλλει Αυτοπαραγωγός που δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της διάταξης του άρθρου 35 του Ν.2773/1999, ενδεχομένως εγχέεται πρόσθετη ποσότητα ενέργειας πέραν της Καθαρής Ικανότητας της Μονάδας NCAP, τότε η κλιμακωτή συνάρτηση τιμής ενέργειας και ποσότητας ενέργειας αφορά τη συνολική ποσότητα προσφερόμενης ενέργειας. Προσφορές Έγχυσης Υδροηλεκτρικών Μονάδων Προσφορές Έγχυσης, που υποβάλλονται για Υδροηλεκτρικές Μονάδες (περιλαμβανομένων των Υδροηλεκτρικών Μονάδων Άντλησης που βρίσκονται σε λειτουργία παραγωγής), αφορούν τις ποσότητες ενέργειας πέραν αυτής που αντιστοιχεί σε Υποχρεωτική Έγχυση. Η διαφορά με τα όσα αναλύθηκαν παραπάνω για τις θερμικές μονάδες, είναι ότι οι Προσφορές Έγχυσης που υποβάλλονται για Υδροηλεκτρική Μονάδα περιλαμβάνουν μια κλιμακωτή συνάρτηση τιμής και ποσότητας ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία ισχύει για όλες τις Περιόδους Κατανομής της Ημέρας Κατανομής, εκτός εάν πρόκειται για Μονάδες σε λειτουργική αλληλεξάρτηση λόγω ροής υδάτων ή για λόγους καλής και ασφαλούς διαχείρισης των υδάτινων πόρων, που στις περιπτώσεις αυτές ισχύει κατά τα προαναφερθέντα για τις θερμικές μονάδες. Μια ακόμα σημαντική διαφορά είναι ότι στην περίπτωση των Υδροηλεκτρικών Μονάδων το κάτω όριο για την τιμή ενέργειας της Προσφοράς Έγχυσης προσδιορίζεται σύμφωνα με το μεταβλητό κόστος της Μονάδας(καθοριζεται απο ΡΑΕ). Κατά τα λοιπά οι περιορισμοί ισχύουν ανάλογα. Προσφορές Έγχυσης για Εισαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας Αυτού του τύπου οι Προσφορές Έγχυσης υποβάλλονται χωριστά για κάθε Κόμβο Διασύνδεσης για Εισαγωγή και πρέπει να περιλαμβάνουν επιπρόσθετα δήλωση σχετικά με την προέλευση της ενέργειας αυτής σύμφωνα με την UCTE(Union for the Co-ordination of Transmission of Electricity). Για την περίπτωση αυτή δεν υπάρχει άνω περιορισμός στην ποσότητα ενέργειας που μπορεί να περιλαμβάνεται στην Προσφορά Έγχυσης. Όσον αφορά την τιμή ενέργειας των βαθμίδων της κλιμακωτής συνάρτησης, αυτή πρέπει να είναι 39

40 μικρότερη της Διοικητικά Οριζόμενης Μέγιστης Τιμής Προσφοράς Ενέργειας στον ΗΕΠ και μεγαλύτερη του Δηλώσεις διαχείρισης υδάτινων πόρων Αυτού του τύπου οι Δηλώσεις πρέπει να υποβάλλονται από κατόχους άδειας παραγωγής Υδροηλεκτρικών Μονάδων και διακρίνονται σε : α.) Δηλώσεις Εβδομαδιαίας Διαχείρισης Υποχρεωτικών Νερών, και β) τις Δηλώσεις Δωδεκάμηνης Προβλεπόμενης Χρήσης Νερών. Η Δήλωση Εβδομαδιαίας Διαχείρισης Υποχρεωτικών Νερών υποβάλλεται σε εβδομαδιαία βάση και καθορίζει για κάθε Υδροηλεκτρική Μονάδα, και για κάθε Περίοδο Κατανομής των επτά Ημερών Κατανομής αναφοράς της Δήλωσης, την ενδεχόμενη ποσότητα ενέργειας που εγχέεται υποχρεωτικά για τις υποχρεωτικές λειτουργίες της ύδρευσης, της άρδευσης και της αποφυγής υπερχείλισης. Όπως έχουμε αναφέρει για την ποσότητα της υποχρεωτικά εγχεόμενης ενέργειας δεν προσδιορίζεται τιμή ενέργειας. Ο κάτοχος της άδειας παραγωγής οφείλει να τεκμηριώνει τις δηλώσεις ποσότητας ενέργειας για τις υποχρεωτικές λειτουργίες, προσκομίζοντας στοιχεία σχετικά με τις υποχρεώσεις αυτές καθώς και σχετικά με το ισοζύγιο εισροών-εκροών στους ταμιευτήρες, ενώ μπορεί να τροποποιήσει τη Δήλωση αυτή μόνο για λόγους που αφορούν την τεχνική λειτουργία της Μονάδας, έκτακτες συνθήκες και καταστάσεις περί των υποχρεωτικών λειτουργιών ή θέματα ασφαλείας. Η Δήλωση Δωδεκάμηνης Προβλεπόμενης Χρήσης Νερών αναφέρεται στο ερχόμενο δωδεκάμηνο (αλλά συντάσσεται κυλιόμενα) και η λογική της κινείται στην τεκμηρίωση γύρω από την μεγιστοποίηση της αξίας των υδάτινων πόρων και του συνολικού οφέλους που συνεπάγεται για τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας η χρήση των Υδροηλεκτρικών Μονάδων. Σχετικά με το περιεχόμενό της, πρέπει να περιλαμβάνει για κάθε μήνα του επόμενου δωδεκαμήνου και αθροιστικά για όλες τις Υδροηλεκτρικές Μονάδες κάθε κατόχου άδειας παραγωγής με αναφορά τρία υδρολογικά σενάρια (υψηλών, χαμηλών και ενδιάμεσων συνολικών εισροών) τα εξής: α.) το πρόγραμμα προβλεπόμενης έγχυσης ενέργειας λόγω των υποχρεωτικών λειτουργιών, β.) το πρόγραμμα προβλεπόμενης πρόσθετης παραγωγής ενέργειας, γ.) τις αναμενόμενες 40

41 εισροές ύδατος στους ταμιευτήρες, ταμιευτήρες στο τέλος του μήνα. δ.) τα προβλεπόμενα αποθέματα νερού στους Προθεσμία υποβολής και αποδοχής προσφορών Η Προσφορά Έγχυσης που αφορά μία Ημέρα Κατανομής υποβάλλεται το νωρίτερο 48 ώρες πριν και το αργότερο μέχρι τη Λήξη της Προθεσμίας Υποβολής για τη συγκεκριμένη Ημέρα Κατανομής, κι εντός του ίδιου χρονικού διαστήματος επιτρέπεται να αντικαθίσταται έως 5 φορές. Προσφορές Έγχυσης που υποβάλλονται μετά τη Λήξη της Προθεσμίας Υποβολής δεν γίνονται δεκτές, ενώ σε περίπτωση μη νόμιμης υποβολής ΔΦ, επισύρονται οι κυρώσεις παρακάτω. Ο Λειτουργός αποδέχεται τις Προσφορές Έγχυσης εφόσον πληρούνται οι προαναφερθέντες όροι και τις λαμβάνει υπόψη για την κατάρτιση του Προγράμματος ΗΕΠ, ενώ σε περίπτωση απόρριψης αιτιολογεί την απόφασή του Μη νόμιμη υποβολή προσφοράς έγχυσης Αρχικά έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε ότι ένας Παραγωγός ο οποίος δεν έχει υποβάλλει αποδεκτή Προσφορά Έγχυσης, δεν έχει δικαίωμα να απαιτήσει να λάβει πληρωμή για τυχόν ενέργεια που θα εγχύσει στο σύστημα. Τώρα, σε περίπτωση μη νόμιμης υποβολής Προσφοράς Έγχυσης για μία Ημέρα Κατανομής από κάτοχο άδειας παραγωγής ο οποίος έχει σχετική υποχρέωση, ο Λειτουργός χρεώνει τον Παραγωγό για την υπόψη Ημέρα Κατανομής με το χρηματικό πρόστιμο. 3.6 Προσφορές Εφεδρείων Όπως ισχύει και στο προηγούμενο κεφάλαιο για τις Προσφορές Έγχυσης, έτσι και για τις Προσφορές Εφεδρειών, ο κάτοχος της άδειας παραγωγής οφείλει να υποβάλλει, χωριστά για κάθε Κατανεμόμενη Μονάδα, πλήρως δεσμευτική Προσφορά Εφεδρειών για κάθε Περίοδο Κατανομής κάθε Ημέρας Κατανομής και για το σύνολο 41

42 της ικανότητας της Μονάδας για την παροχή Εφεδρείας Πρωτεύουσας Ρύθμισης και Εύρους Δευτερεύουσας Ρύθμισης, σύμφωνα με τα Δηλωμένα Χαρακτηριστικά της. Δεν έχουν δικαίωμα υποβολής Προσφοράς Εφεδρειών οι κάτοχοι άδειας παραγωγής για Συμβεβλημένες Μονάδες και για Μονάδες Ψυχρής Εφεδρείας. Ισχύει ό,τι ακριβώς προβλέπεται στα προηγούμενα για μερικώς κατανεμόμενες μονάδες, μονάδες σε προγραμματισμένη συντήρηση ή σε ολική ή μερική διαθεσιμότητα. Μια διαφορά που εντοπίζεται σε σχέση με το προηγούμενο κεφάλαιο αφορά το περιεχόμενο των Προσφορών Εφεδρειών : η Προσφορά Εφεδρειών περιλαμβάνει για κάθε Περίοδο Κατανομής μίας Ημέρας Κατανομής 2 τιμές ισχύος ( / MW), δηλαδή μία τιμή για την παροχή Εφεδρείας Πρωτεύουσας Ρύθμισης και μία τιμή για την παροχή Εύρους Δευτερεύουσας Ρύθμισης, με αριθμητική τιμή μεγαλύτερη και όχι ίση του μηδενός, και μικρότερη από την Διοικητικά Οριζόμενη Μέγιστη Τιμή Προσφοράς για την Υπηρεσία αυτή. Έτσι, το ζεύγος για καθεμία από τις δυο υπηρεσίες αποτελείται από την τιμή ισχύος για την κάθε υπηρεσία, και από την Εφεδρεία Πρωτεύουσας Ρύθμισης και το Εύρος Δευτερεύουσας Ρύθμισης (τα μεγέθη αυτά καθορίζονται στη Δήλωση Τεχνικοοικονομικών Στοιχείων της Μονάδας). 3.7 Μη διαθέσιμες μονάδες παραγωγής Σχετικά με τη Δήλωση Μη Διαθεσιμότητας διακρίνουμε τις εξής περιπτώσεις: α.) Δήλωση Ολικής Μη Διαθεσιμότητας, β.) Δήλωση Μερικής Μη Διαθεσιμότητας. α.) Σε περίπτωση βλάβης, η οποία οφείλεται αποκλειστικά σε τεχνικά αίτια, που σχετίζονται με τη λειτουργία ή την ασφάλεια των εγκαταστάσεων της Μονάδας, και η οποία καθιστά αδύνατη την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τη Μονάδα, ο κάτοχος της άδειας παραγωγής οφείλει να υποβάλλει πλήρως αιτιολογημένη Δήλωση Ολικής Μη Διαθεσιμότητας της Μονάδας για την Ημέρα Κατανομής κατά την οποία υφίσταται η αδυναμία αυτή, προσδιορίζοντας τις Περιόδους Κατανομής εντός της Ημέρας Κατανομής κατά την οποία υφίσταται η αδυναμία παραγωγής (πιθανόν στη δήλωση να προσδιορίζεται χρονικό διάστημα περισσότερων Ημερών Κατανομής). α.) Σε περίπτωση βλάβης, η οποία οφείλεται αποκλειστικά σε τεχνικά αίτια, που σχετίζονται με τη λειτουργία ή την ασφάλεια των εγκαταστάσεων της Μονάδας, 42

43 ή σε περίπτωση άλλων τεχνικών λόγων, που συνεπάγονται αδυναμία της Μονάδας να παράγει ηλεκτρική ενέργεια που αντιστοιχεί στην Καθαρή Ισχύ της Μονάδας (όπως αυτή αναφέρεται στο Μητρώο Μονάδων) ή για Μονάδα που βρίσκεται σε περίοδο δοκιμαστικής λειτουργίας, ο κάτοχος της άδειας παραγωγής οφείλει να υποβάλλει πλήρως αιτιολογημένη Δήλωση Μερικής Μη Διαθεσιμότητας της Μονάδας για την Ημέρα Κατανομής κατά την οποία υφίσταται η αδυναμία αυτή, προσδιορίζοντας τη μέγιστη διαθέσιμη ισχύ της Μονάδας σε κάθε Περίοδο Κατανομής εντός της Ημέρας Κατανομής κατά την οποία υφίσταται μειωμένη ισχύς παραγωγής. Προκειμένου να ελεγχθεί εάν η Δήλωση Μη Διαθεσιμότητας που υποβλήθηκε είναι αληθής και πληρεί τις προϋποθέσεις του παρόντος Κώδικα, ο Διαχειριστής του Συστήματος και η ΡΑΕ μπορούν να υποβάλλουν ελέγχους και να απαιτήσουν από τον εν λόγω κάτοχο άδειας παραγωγής να καταθέσει όλα τα απαραίτητα έγγραφα σχετικά με τη Δήλωση Μη Διαθεσιμότητας την οποία έχει υποβάλλει. Η συνέπεια μη αποδοχής Δήλωσης μη Διαθεσιμότητας Μονάδων, είναι η χρέωση με χρηματικό πρόστιμο του παραγωγού από τον Διαχειριστή του Συστήματος. Τέλος, σε περίπτωση αδυναμίας λειτουργίας της Μονάδας για τεχνικούς ή άλλους λόγους για μεγάλο χρονικό διάστημα, που συνεπάγεται Μακροχρόνια Μη Διαθεσιμότητα της Μονάδας Παραγωγής, ο κάτοχος άδειας παραγωγής δύναται να υποβάλλει Δήλωση Μείζονος Βλάβης ή Δήλωση Αδυναμίας Λειτουργίας, ενώ σε περίπτωση που επιθυμεί να διακόψει την κανονική λειτουργία της Μονάδας υποβάλλει Δήλωση Πρόθεσης Διακοπής Κανονικής Λειτουργίας. 3.8 Δήλωση τεχνοοικονομικών στοιχείων Η υποβολή Δήλωσης Τεχνικοοικονομικών Στοιχείων χωριστά για κάθε Μονάδα εγγεγραμμένη στο Μητρώο Μονάδων, είναι υποχρεωτική για τον κάτοχο άδειας παραγωγής της Μονάδας. Στις διατάξεις του Κώδικα περιλαμβάνονται αναλυτικά σε πίνακες τα στοιχεία που θα πρέπει να περιλαμβάνει η Δήλωση Τεχνικοοικονομικών Στοιχείων. Όσον αφορά τα μεν τεχνικά στοιχεία της Δήλωσης, θα πρέπει να τελούν σε συμφωνία με τα Καταχωρημένα Χαρακτηριστικά της Μονάδας και να ανταποκρίνονται στα 43

44 πραγματικά τεχνικά στοιχεία λειτουργίας της Μονάδας. Τα δε οικονομικά στοιχεία της Δήλωσης θα πρέπει να είναι κοστοστρεφή, δηλαδή να αντανακλούν τις δαπάνες τις οποίες πράγματι υφίσταται ο κάτοχος της άδειας παραγωγής, όπως αυτές επιμερίζονται κατά περίπτωση και υπολογίζονται σε συμφωνία με τον ορισμό κάθε οικονομικού στοιχείου της Δήλωσης κατά τον Κώδικα. Σημαντικό ρόλο στην Δήλωση Τεχνικοοικονομικών Στοιχείων, καθώς και στον υπολογισμό διαφόρων μεγεθών που προκύπτουν από αυτήν, παίζει το κόστος καυσίμου. Το κόστος αυτό αντιστοιχεί σε πάσης φύσεως δαπάνες που υφίσταται ο κάτοχος άδειας παραγωγής για την προμήθεια του καυσίμου ανεξάρτητα από το είδος των επιμέρους κοστολογικών στοιχείων. Δηλαδή, η προμήθεια ορίζεται ως εάν ο κάτοχος άδειας προμηθευόταν το καύσιμο από ένα ανεξάρτητο πρόσωπο, ο οποίος χρεώνει τιμή καυσίμου ομοιόμορφα για κάθε μονάδα της ποσότητας καυσίμου, την οποία προμηθεύει.το κόστος καυσίμου είναι δυνατόν να ελέγχεται από τη ΡΑΕ. Κομβικής σημασίας για την τήρηση των κανόνων ως προς την ομαλή λειτουργία του ΗΕΠ αλλά και της ημερήσιας αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στο σύνολό της είναι ο υπολογισμός του Ελάχιστου Μεταβλητού Κόστους Θερμικής Μονάδας Παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, που σχετίζεται άμεσα με την υποβολή των Προσφορών Έγχυσης. Αυτό καθίσταται εφικτό μέσω του υπολογισμού του Μεταβλητού Κόστους των Θερμικών Μονάδων που διενεργείται από τον Διαχειριστή του Συστήματος από τα στοιχεία των Δηλώσεων Τεχνικοοικονομικών Στοιχείων. Οι Δηλώσεις Τεχνοοικονομικών στοιχείων περιλαμβάνουν μέχρι 10 βήματα ζευγών ποσότητας ενέργειας και μεταβλητού κόστους παραγωγής. Η τιμή ενέργειας κάθε βήματος πρέπει να είναι μικρότερη της Διοικητικά Οριζόμενης Τιμής. Τώρα το μεταβλητό κόστος των Υδροηλεκτρικών Μονάδων Παραγωγής, αυτό λαμβάνει αριθμητική τιμή (σε / MWh) σταθερή και ενιαία ανά σύνολο Υδροηλεκτρικών Μονάδων που τελούν σε λειτουργική αλληλεξάρτηση. Αυτή καθορίζεται με βάση την αξία χρήσης του νερού, όπως αυτή προσδιορίζεται από την αξία ευκαιρίας του νερού που αντανακλά την εξοικονόμηση μεταβλητού κόστους του θερμικού συστήματος παραγωγής. Όσον αφορά το χρόνο υποβολής, η κάθε Δήλωση πρέπει να υποβάλλεται μέχρι την Λήξη της Προθεσμίας Υποβολής της πρώτης Ημέρας Κατανομής στην οποία αναφέρεται, έχει δεσμευτικό χαρακτήρα και παραμένει σε ισχύ μέχρι ενδεχόμενη αντικατάστασή της από νεότερη νόμιμα υποβληθείσα Δήλωση. Επιπλέον, ο Διαχειριστής του Συστήματος και η ΡΑΕ έχουν την αρμοδιότητα να υποβάλλουν 44

45 ελέγχους και να απαιτήσουν από τον εν λόγω κάτοχο άδειας παραγωγής να καταθέσει όλα τα απαραίτητα έγγραφα σχετικά με τη Δήλωση Τεχνικοοικονομικών Στοιχείων την οποία έχει υποβάλλει. 3.9 Συντελεστές απωλειών Οι δυο βασικές κατηγορίες συντελεστών απωλειών είναι οι Συντελεστές Απωλειών Εγχύσεως και οι Συντελεστές Απωλειών Φορτίου. Για τον σκοπό αυτό καταρτίζονται αντίστοιχοι Πίνακες. Οι αριθμητικές τιμές τους προσδιορίζονται βάσει ειδικής μελέτης που εκπονείται από τον Διαχειριστή του Συστήματος, και για την οποία λαμβάνονται υπόψη οι συντελεστές απωλειών του Δικτύου. Ο Πίνακας Συντελεστών Απωλειών Εγχύσεως καθορίζει την αριθμητική τιμή του συντελεστή απωλειών εγχύσεως ηλεκτρικής ενέργειας που αντιστοιχεί σε κάθε Μετρητή Παραγωγής Μονάδας που εγχέει στο Σύστημα, και σε κάθε Μετρητή Διασύνδεσης για Εισαγωγή. Δηλαδή, ο συντελεστής απωλειών εγχύσεως αντιστοιχεί στο τμήμα των απωλειών του Συστήματος. Ο Πίνακας Συντελεστών Απωλειών Φορτίου καθορίζει την αριθμητική τιμή του συντελεστή απωλειών απορρόφησης ηλεκτρικής ενέργειας που αντιστοιχεί σε κάθε Κατηγορία Μετρητών του Δικτύου. Ο Συντελεστής Απωλειών Φορτίου αντιστοιχεί στο τμήμα των συνολικών απωλειών που επιμερίζεται στο ηλεκτρικό φορτίο το οποίο απορροφάται για κατανάλωση στο Δίκτυο, και για τον υπολογισμό του οποίου λαμβάνονται υπόψη μόνο οι απώλειες φορτίου στο Δίκτυο. 45

46 3.10 Υποχρεώσεις διαχειριστή σχετικά με πρόβλεψη φορτίου - περιορισμούς μεταφοράς ανάγκες εφεδρειών. Ο ρόλος του Διαχειριστή του Συστήματος στο πλαίσιο των διαδικασιών του ΗΕΠ είναι καθοριστικός και αφορά πολλαπλά επίπεδα δραστηριοτήτων. Πιο συγκεκριμένα, πριν (ή και κατά τη διάρκεια) τη διαδικασία υποβολής Προσφορών Έγχυσης και Δηλώσεων Φορτίου, ο Διαχειριστής : Διενεργεί την Πρόβλεψη Φορτίου για κάθε Ημέρα Κατανομής. Εκπονεί τη Μελέτη Περιορισμών Μεταφοράς του Συστήματος και διενεργεί την Πρόβλεψη Περιορισμών Μεταφοράς του Συστήματος καθορίζοντας τις τιμές των Περιορισμών αυτών ανά Περίοδο Κατανομής. Διενεργεί την Πρόβλεψη Αναγκών Εφεδρειών για κάθε Ημέρα Κατανομής Προκειμένου να φέρει σε πέρας τα παραπάνω, ο Διαχειριστής Επιλέγει και εφαρμόζει κατάλληλες μεθόδους πρόβλεψης Φορτίου, Περιορισμών Μεταφοράς του Συστήματος και Αναγκών Εφεδρειών, σύμφωνα με αξιόπιστες και δόκιμες επιστημονικές μεθοδολογίες. Στη συνέχεια, 2 ώρες πριν από τη Λήξη της Προθεσμίας Υποβολής, δημοσιοποιεί τα αποτελέσματα των τριών προαναφερθεισών διαδικασιών, μαζί με τις ποσότητες ενέργειας των Προσφορών Έγχυσης και των Δηλώσεων Φορτίου που υποβάλλει ο ίδιος σύμφωνα με όσα έχουμε πει παραπάνω. Ακόμη, σημαντική είναι η υποχρέωσή του να δημοσιοποιεί μέχρι τις 10:00 π.μ. κάθε ημέρας, απολογιστικά στοιχεία για κάθε Περίοδο Κατανομής της προηγούμενης Ημέρας Κατανομής, αναφορικά με τις αποκλίσεις της πραγματικής λειτουργίας του Συστήματος και των άλλων εγκαταστάσεων από τις Προβλέψεις, τις Προσφορές Έγχυσης και τις Δηλώσεις Φορτίου, καθώς και να τηρεί σχετικό αρχείο Πρόβλεψη φορτίου 46

47 Η Πρόβλεψη Φορτίου ουσιαστικά αποτελεί την απορρόφηση Ενεργού Ισχύος για κάθε Περίοδο Κατανομής της Ημέρας Κατανομής, σε συνάρτηση με το συνολικό Φορτίο του Συστήματος, καθώς και το Φορτίο σε ορισμένους κόμβους του Συστήματος (που επιλέγονται από τον Διαχειριστή του Συστήματος). Ο ρόλος της πρόβλεψης αυτής είναι ενδεικτικός και μόνο για τους Συμμετέχοντες στον ΗΕΠ, και σε καμία περίπτωση δεν τους απαλλάσσει από τις διάφορες υποχρεώσεις τους στο πλαίσιο του ΗΕΠ. Προκειμένου να διενεργήσει την Πρόβλεψη Φορτίου, ο Διαχειριστής του Συστήματος λαμβάνει υπόψιν του τα ακόλουθα στοιχεία για την Ημέρα Κατανομής : Ιστορικά στοιχεία Φορτίου και στατιστικά στοιχεία. Ενδεικτικά αναφέρουμε την εξέλιξη του Φορτίου ανά κατηγορία χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας. Προγνώσεις καιρικών συνθηκών, ιστορικά στοιχεία φορτίου υπό ανάλογες καιρικές συνθήκες, αντίστοιχα στατιστικά στοιχεία και ιδίως στοιχεία συνδιακύμανσης Φορτίου και παραμέτρων καιρικών συνθηκών. Σημαντικά Περιστατικά τα οποία γνωρίζει εκ των προτέρων ότι θα συμβούν. Περικοπές Φορτίου ή/και χειρισμούς του Δικτύου που θα επηρεάσουν το μέσο ωριαίο Φορτίο σε ορισμένο Σημείο Σύνδεσης στο Σύστημα, για τα οποία έχει ενημερωθεί. Άλλα στοιχεία που συλλέγονται ή/και γνωστοποιούνται στον Διαχειριστή του Συστήματος από κατόχους άδειας παραγωγής Πρόβλεψη Περιορισμών Μεταφοράς Καταρχήν θεωρούμε σκόπιμο να επισημανθεί ότι όταν αναφερόμαστε στους Περιορισμούς Μεταφοράς του Συστήματος, εννοούμε τους περιορισμούς φόρτισης του εξοπλισμού του Συστήματος, τήρησης ορίων τάσης και περιθωρίου ευστάθειας τάσης, οι οποίοι περιορίζουν στην περίπτωση ενεργοποίησής τους τη δυνατότητα ροής ενέργειας από τα σημεία έγχυσης στο Σύστημα προς τα σημεία απορρόφησης από το Σύστημα. Ως εκ τούτου σκοπός της Μελέτης Περιορισμών Μεταφοράς του Συστήματος αυτής είναι η ανάλυση και πρόβλεψη των περιπτώσεων ενεργοποίησης των Περιορισμών Μεταφοράς του Συστήματος. Σημαντικό ρόλο σχετικά με την 47

48 πρόβλεψη και τον προσδιορισμό των Περιορισμών Μεταφοράς έχει η Μελέτη των Περιορισμών αυτών, με την οποία ουσιαστικά τεκμηριώνονται : Η Εκτίμηση της πιθανότητας ενεργοποίησης των επιμέρους Περιορισμών Μεταφοράς του Συστήματος, σχετικά με το συνολικό Φορτίο του Συστήματος. Ο ορισμός των Λειτουργικών Ζωνών του Συστήματος, οι οποίες αντιστοιχούν σε τμήματα του Συστήματος τα οποία συνδέονται με γραμμές μεταφοράς η ροή ενέργειας επί των οποίων περιορίζεται στην περίπτωση ενεργοποίησης των Περιορισμών Μεταφοράς του Συστήματος. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η ανισοκατανομή παραγωγής και κατανάλωσης μεταξύ Βορρά και Νότου του διασυνδεδεμένου Συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας αναμένεται να οδηγήσει καταρχήν στον ορισμό αντίστοιχων Λειτουργικών Ζωνών του Συστήματος λόγω Περιορισμών Μεταφοράς που αφορούν στην ευστάθεια του Συστήματος. Η τυποποίηση των περιπτώσεων ενεργοποίησης των Περιορισμών Μεταφοράς του Συστήματος, και η κατάρτιση ενός συνόλου Κανόνων Περιορισμών Συμφόρησης, οι οποίοι συσχετίζουν τη λειτουργία των Μονάδων, των στοιχείων του εξοπλισμού του Συστήματος και το Φορτίο του Συστήματος, με τους Περιορισμούς Μεταφοράς του Συστήματος. Οι Κανόνες Περιορισμών Συμφόρησης συνιστούν πρακτικούς κανόνες που περιγράφουν τους περιορισμούς που επιβάλλονται στη λειτουργία των Μονάδων ανά γεωγραφική περιοχή ή Λειτουργική Ζώνη. Τα έργα ανάπτυξης του Συστήματος με τα οποία δύναται να αποτραπεί η ενεργοποίηση των Περιορισμών Μεταφοράς του Συστήματος, καθώς και τεχνικοοικονομική ανάλυση των αναμενόμενων επιπτώσεων των έργων αυτών ως προς το συνολικό κόστος παραγωγής και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας για τους τελικούς καταναλωτές. Ο Διαχειριστής του Συστήματος είναι αρμόδιος για την εκπόνηση της Μελέτης Περιορισμών Μεταφοράς του Συστήματος, και για το σκοπό αυτό μπορεί να ενσωματώνονται στην μελέτη αυτή μέθοδοι ανάλυσης ροών φορτίου, μέθοδοι ανάλυσης ευστάθειας τάσης και μέθοδοι βελτιστοποίησης ροών φορτίου. Η Πρόβλεψη των Περιορισμών Μεταφοράς συνίσταται στον καθορισμό των Κανόνων 48

49 Περιορισμών Συμφόρησης οι οποίοι αντιστοιχούν στους Περιορισμούς Μεταφοράς του Συστήματος που αναμένεται να ενεργοποιηθούν και των αριθμητικών τιμών των παραμέτρων αυτών των Κανόνων Περιορισμών Συμφόρησης Πρόβλεψη αναγκών εφεδρειών Κατά την Πρόβλεψη των Αναγκών Εφεδρειών του Συστήματος ο Διαχειριστής του Συστήματος εκτιμά την ανάγκη για την παροχή Επικουρικών Υπηρεσιών Ρύθμισης Συχνότητας και Ενεργού Ισχύος ανά επιμέρους Επικουρική Υπηρεσία, δηλαδή για τις Επικουρικές Υπηρεσίες Πρωτεύουσας, Δευτερεύουσας και Τριτεύουσας Ρύθμισης Συστήματος, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η επαρκής ρύθμιση του Συστήματος εντός των ορίων που καθορίζονται στον Κώδικα, λαμβάνοντας υπόψη και τις ιδιαιτερότητες του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας Επίλυση ΗΕΠ Το πιο σημαντικό, ίσως, κεφάλαιο του Κώδικα είναι αυτό που αφορά την κατάρτιση του προγράμματος του ΗΕΠ, τις παραμέτρους, τα δεδομένα και τους περιορισμούς που είναι απαραίτητο να λαμβάνονται υπόψιν και την μεθοδολογία που ακολουθείται από τον Διαχειριστή του Συστήματος για την επίλυσή του. Ας δούμε, λοιπόν, αναλυτικά όλα αυτά τα στοιχεία Εισαγωγή ορισμοί Το Πρόγραμμα ΗΕΠ ουσιαστικά αποτελεί προγραμματισμό ο οποίος καθορίζει για κάθε περίοδο της ημέρας στην οποία αναφέρεται ο ΗΕΠ την παραγωγή Μονάδων που έχουν υποβάλει προσφορές και την ενέργεια τιμολογούμενων εισαγωγών η οποία γίνεται δεκτή, όπως και την παροχή Επικουρικών Υπηρεσιών Εφεδρειών κατά τις Περιόδους Κατανομής της Ημέρας Κατανομής. 49

50 Βασικός άξονας για να καθοριστούν οι προαναφερθείσες ποσότητες είναι να βελτιστοποιείται το κοινωνικό όφελος που προκύπτει από την ικανοποίηση του ενεργειακού ισοζυγίου καθώς και των αναγκών βραχυχρόνιων εφεδρειών και επικουρικών υπηρεσιών που είναι δυνατόν να επιτευχθούν, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται οι περιορισμοί του Συστήματος μεταφοράς. Το κοινωνικό όφελος βελτιστοποιείται με τη μεγιστοποίηση της αξίας του ζητούμενου φορτίου μετά από αφαίρεση του κόστους παραγωγής και παροχής εφεδρειών, υπό την παρουσία περιορισμών. Οι περιορισμοί αφορούν το ενεργειακό ισοζύγιο, τις απαιτούμενες εφεδρείες και επικουρικές υπηρεσίες για την αξιόπιστη ικανοποίηση του ενεργειακού ισοζυγίου, τη διαθέσιμη ισχύ παραγωγής και παροχής επικουρικών υπηρεσιών και εφεδρειών, και τέλος τη δυνατότητα του Συστήματος να μεταφέρει πλεονάζουσα παραγωγή από μία περιοχή της χώρας σε άλλη, πάντα διατηρώντας την ευστάθεια του Συστήματος. Η Οριακή Τιμή του Συστήματος λαμβάνει αριθμητική τιμή για κάθε Περίοδο Κατανομής της Ημέρας Κατανομής, η οποία αντιστοιχεί στην οριακή αύξηση της βέλτιστης δαπάνης του ΗΕΠ που θα προέκυπτε από οριακή αύξηση του φορτίου του Συστήματος. Η οριακή αυτή αύξηση περιλαμβάνει τη δαπάνη για την έγχυση πρόσθετης ενέργειας στο Σύστημα για την κάλυψη της οριακής αύξησης του φορτίου του Συστήματος, η οποία βέβαια πραγματοποιείται έτσι ώστε να συνεχίζει να ικανοποιεί τους ενεργούς περιορισμούς που αφορούν το σύστημα μεταφοράς και τεχνικούς περιορισμούς των μονάδων όπως τα τεχνικά τους ελάχιστα, καθώς και τις απαιτήσεις Εφεδρειών και ετοιμότητας για παροχή Επικουρικών Υπηρεσιών. Ουσιαστικά, δηλαδή, η Οριακή Τιμή του Συστήματος για κάθε ώρα της Ημέρας Κατανομής αντιστοιχεί στην υψηλότερη τιμή βαθμίδας Προσφοράς Έγχυσης που εντάσσεται στο Πρόγραμμα ΗΕΠ. Εάν, κατά την επίλυση του προβλήματος ΗΕΠ, δεν υπάρχουν ενεργοί Περιορισμοί Μεταφοράς του Συστήματος, η οριακή αύξηση του φορτίου επιφέρει την ίδια αύξηση του βέλτιστου κόστους ανεξαρτήτως της γεωγραφικής θέσης στην οποία επιτελείται η οριακή αύξηση του φορτίου. Στην περίπτωση όμως ενεργού Περιορισμού Μεταφοράς του Συστήματος, η αύξηση της βέλτιστης δαπάνης δύναται να διαφέρει ανάλογα με τη Λειτουργική Ζώνη στην οποία επιτελείται η οριακή αύξηση του φορτίου. Στη δεύτερη αυτή περίπτωση, καθορίζονται διαφορετικές μεταξύ τους Οριακές Τιμές Παραγωγής, μία ανά Λειτουργική Ζώνη του Συστήματος, ώστε έκαστη να αντιστοιχεί για την 50

51 αντίστοιχη Ζώνη και για κάθε Περίοδο Κατανομής της Ημέρας Κατανομής στην πρόσθετη συνολική δαπάνη που προκύπτει στην περίπτωση οριακής αύξησης του φορτίου εντός της Ζώνης αυτής. Η Οριακή Τιμή του Συστήματος είναι κοινή για όλες τις Λειτουργικές Ζώνες σε κάθε περίπτωση. Στην περίπτωση ενεργού Περιορισμού Μεταφοράς του Συστήματος, η Οριακή Τιμή του Συστήματος λαμβάνει αριθμητική τιμή ίση με τη σταθμισμένη μέση τιμή των Οριακών Τιμών Παραγωγής όλων των Λειτουργικών Ζωνών του Συστήματος Δεδομένα για το πρόγραμμα ΗΕΠ Όπως ήδη αναφέραμε, προκειμένου ο Λειτουργός της Αγοράς να καταρτίσει με βέλτιστο τρόπο το Πρόγραμμα ΗΕΠ, πρέπει να λαμβάνει υπόψιν του όλα τα δεδομένα που έχει στη διάθεσή του μέχρι και την προηγούμενη ημέρα της Ημέρας Κατανομής, και τα οποία αναφέρονται σε κάθε Περίοδο Κατανομής της υπόψιν Ημέρας Κατανομής. Τα δεδομένα αυτά είναι τα εξής : i.) Οι «Τιμολογούμενες Βαθμίδες Προσφοράς Έγχυσης Τ-ΠΕ», που είναι τα ζεύγη τιμής ενέργειας (σε /MWh) και ποσότητας ενέργειας (σε MWh), που αντιστοιχούν στις βαθμίδες της κλιμακωτής συνάρτησης των Προσφορών Έγχυσης. ii.) Η «Μη Τιμολογούμενη Προσφορά Έγχυσης ΜΤ-ΠΕ», που είναι το άθροισμα των ποσοτήτων ενέργειας (σε MWh), για τις οποίες υποβάλλει Προσφορές Έγχυσης ο Διαχειριστής του Συστήματος και για τις οποίες η τιμή ενέργειας λαμβάνεται ίση με το μηδέν (0). iii.) Η «Μη Τιμολογούμενη Δήλωση Φορτίου ΜΤ-ΔΦ», που είναι η ποσότητα ενέργειας (σε MWh), για την οποία υποβάλλονται Δηλώσεις Φορτίου εκτός των Δηλώσεων Φορτίου για Εξαγωγή και των Δηλώσεων Φορτίου των Αντλητικών Μονάδων, αθροιστικά για όλες τις Κατηγορίες Μετρητών που εκπροσωπούνται από κάθε Εκπρόσωπο Φορτίου. iv.) Οι «Τιμολογούμενες Βαθμίδες Δήλωσης Φορτίου Τ-ΔΦ», που είναι ζεύγη τιμής ενέργειας (σε /MWh) και ποσότητας ενέργειας (σε MWh) των Δηλώσεων Φορτίου για Εξαγωγή και των Δηλώσεων Φορτίου των Αντλητικών Μονάδων v.) Οι «Τιμολογούμενες Βαθμίδες Προσφοράς Πρωτεύουσας Εφεδρείας Τ-Π-ΠΕ», που είναι ζεύγη τιμής ισχύος (σε /MWh) και Εφεδρείας Πρωτεύουσας Ρύθμισης (MW), από τις Προσφορές Εφεδρειών (ζεύγη τιμής ικανότητας). 51

52 vi.) Οι «Τιμολογούμενη Βαθμίδα Προσφοράς Δευτερεύουσας Εφεδρείας Τ-Π-ΔΕ», που είναι ζεύγη τιμής ισχύος (σε /MWh) και Εύρους Δευτερεύουσας Ρύθμισης, σε MW, που αντιστοιχούν στις Προσφορές Εφεδρειών (ζεύγη τιμής εύρους). vii.) Οι Δηλώσεις Τεχνικοοικονομικών Στοιχείων, και ιδίως οι καθοριζόμενες σε αυτές τεχνικές δυνατότητες των Μονάδων σχετικά με την Τεχνικά Ελάχιστη Παραγωγή, το μεταβλητό τους κόστος, τους ρυθμούς μεταβολής της παραγωγής τους, τους χρόνους παραμονής σε κατάσταση ή μεταβολής μεταξύ καταστάσεων, και το ειδικό κόστος εκκίνησης από ψυχρή, ενδιάμεση ή θερμή κατάσταση αναμονής έως το φορτίο με το συγχρονισμό. Ειδικά για τις Συμβεβλημένες Μονάδες Επικουρικών Υπηρεσιών λαμβάνεται περαιτέρω υπόψη η τιμή προσφοράς ενέργειας, η οποία προσδιορίζεται βάσει της σχετικής Σύμβασης Επικουρικών Υπηρεσιών. viii.) Η λειτουργική κατάσταση των Μονάδων όπως προγραμματίζεται να φορτιστούν κατά τις Περιόδους Κατανομής που προηγούνται της πρώτης Περιόδου Κατανομής της Ημέρας Κατανομής. ix.) Οι Δηλώσεις Μη Διαθεσιμότητας (Δηλώσεις Ολικής Μη Διαθεσιμότητας και Δηλώσεις Μερικής Μη Διαθεσιμότητας). x.) Οι Περιορισμοί Μεταφοράς του Συστήματος, με βάση τη σχετική Πρόβλεψη, και τα δεδομένα προσομοίωσης της λειτουργίας του Συστήματος. xi.) Οι ανάγκες Εφεδρείας (Πρωτεύουσας, Δευτερεύουσας και Τριτεύουσας Εφεδρείας του Συστήματος), με βάση την Πρόβλεψη Αναγκών Εφεδρειών για την Ημέρα Κατανομής. xii.) Η διαθέσιμη ικανότητα μεταφοράς των Διασυνδέσεων και ο Πίνακας Δεσμεύσεων των Διασυνδέσεων. xiii.) Ο Πίνακας Συντελεστών Απωλειών Εγχύσεων και ο Πίνακας Συντελεστών Απωλειών Φορτίου. xiv.) Ο Πίνακας Αντιστοίχισης Μετρητών και Εκπροσώπων Φορτίου Εκτίμηση απωλειών φορτίου και εγχύσεων Προκειμένου να επιλύεται με τρόπο όσο το δυνατόν πιο αξιόπιστο ο ΗΕΠ, πρέπει στις Προσφορές Έγχυσης και στις Δηλώσεις Φορτίου να συνεκτιμώνται οι απώλειες του Συστήματος και του Δικτύου, με τον εξής τρόπο : 52

53 Προσφορές Έγχυσης : Από τις ποσότητες ενέργειας σε MWh των Τιμολογούμενων Βαθμίδων Προσφορών Έγχυσης Τ-ΠΕ και των Μη Τιμολογούμενων Προσφορών Έγχυσης ΜΤ-ΠΕ αφαιρούνται οι επιμεριζόμενες σε αυτές απώλειες του Συστήματος,εφαρμόζοντας γραμμικά τις αντιστοιχούσες αριθμητικές τιμές του Πίνακα Συντελεστών Απωλειών Εγχύσεων. Δηλώσεις Φορτίου : Στις ποσότητες ενέργειας σε MWh των Τιμολογούμενων Βαθμίδων Δηλώσεων Φορτίου Τ-ΔΦ και των Μη Τιμολογούμενων Δηλώσεων Φορτίου ΜΤ-ΔΦ προστίθενται οι επιμεριζόμενες σε αυτές απώλειες του Δικτύου, εφαρμόζοντας με γραμμικό τρόπο τις αντιστοιχούσες αριθμητικές τιμές του Πίνακα Συντελεστών Απωλειών Φορτίου Μεθοδολογία μηχανισμού επίλυσης ΗΕΠ Στο σημείο αυτό εισαγωγικά, και πριν περάσουμε στην ανάλυση των περιορισμών και των λοιπών συνιστωσών που καθορίζουν τον τρόπο επίλυσης του ΗΕΠ, να αναφερθούμε στην Μεθοδολογία για την Επίλυση αυτή και κομβικά ορίζοντας με τι αυτή ισοδυναμεί : Ταξινόμηση των Προσφορών Έγχυσης σύμφωνα με αύξουσα σειρά των τιμών ενέργειας συμπεριλαμβάνοντας στην πρώτη θέση τις Μη Τιμολογούμενες Προσφορές Έγχυσης, ταξινόμηση η οποία προσδιορίζει τη συνολική συνάρτηση προσφοράς. Ταξινόμηση των αποδεκτών Δηλώσεων Φορτίου κατά φθίνουσα σειρά των τιμών ενέργειας συμπεριλαμβάνοντας στην πρώτη θέση τις μη Τιμολογούμενες Δηλώσεις Φορτίου, ταξινόμηση που προσδιορίζει τη συνολική συνάρτηση ζήτησης. Προσδιορισμός της Οριακής Τιμής του Συστήματος, η οποία εν γένει αντιστοιχεί στην τιμή ενέργειας του σημείου τομής της συνολικής συνάρτησης προσφοράς με τη συνολική συνάρτηση ζήτησης. Ταξινόμηση των Προσφορών Εφεδρειών σύμφωνα με αύξουσα σειρά των τιμών ισχύος των Προσφορών Εφεδρειών ώστε να επιτευχθεί κάλυψη των Αναγκών Εφεδρειών. Βέβαια, η μεθοδολογία αυτή εφαρμόζεται ταυτόχρονα για όλες τις Περιόδους Κατανομής μίας Ημέρας Κατανομής λαμβάνοντας υπόψη τους τεχνικούς 53

54 περιορισμούς των Μονάδων και τους Περιορισμούς Μεταφοράς του Συστήματος. Φυσικά από την εφαρμογή της Μεθοδολογίας, που κομβικά περιγράψαμε, προκύπτει ως αποτέλεσμα το Πρόγραμμα ΗΕΠ για την υπόψιν Ημέρα Κατανομής, που κατά τα παραπάνω αποτελείται από : α.) τις βαθμίδες των Τιμολογούμενων Προσφορών Έγχυσης των οποίων οι τιμές ενέργειας είναι κατά κανόνα μικρότερες ή ίσες της Οριακής Τιμής Παραγωγής, β.) τις βαθμίδες των Τιμολογούμενων Δηλώσεων Φορτίου των οποίων οι τιμές ενέργειας είναι μεγαλύτερες ή ίσες της Οριακής Τιμής του Συστήματος, γ.) τις μη Τιμολογούμενες Προσφορές Έγχυσης, δ.) τις Τιμολογούμενες Βαθμίδες Προσφορών Εφεδρειών που ελαχιστοποιούν κατά το δυνατόν τη δαπάνη κάλυψης των Αναγκών Εφεδρειών. Αναφέρουμε ότι στην περίπτωση που σε κάποια Λειτουργική Ζώνη του Συστήματος δεν μπορεί να εξισορροπηθεί το ενεργειακό ισοζύγιο, ή να ικανοποιηθούν περιορισμοί του προβλήματος ΗΕΠ (αναφορικά με τις Ανάγκες Εφεδρειών και τους Περιορισμούς Μεταφοράς του Συστήματος), η Οριακή Τιμή Παραγωγής σε κάθε επηρεαζόμενη Λειτουργική Ζώνη ορίζεται από τη ΡΑΕ. Στη συνέχεια, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αναφερθούμε αναλυτικά στις κύριες αρχές, βάσει των οποίων πρέπει να γίνεται η κατάστρωση κι επίλυση του προβλήματος από το Μηχανισμό Επίλυσης ΗΕΠ. Πιο συγκεκριμένα : Στο δυσεπίλυτο αυτό πρόβλημα οι άγνωστες μεταβλητές είναι : i.) Οι ποσότητες ενέργειας, σε MWh, που εντάσσονται στο Πρόγραμμα ΗΕΠ από τις Τιμολογούμενες Βαθμίδες Προσφορών Έγχυσης Τ-ΠΕ και από τις Τιμολογούμενες Βαθμίδες Δηλώσεων Φορτίου Τ-ΔΦ για κάθε Περίοδο Κατανομής της Ημέρας Κατανομής. ii.) Ο συγχρονισμός ή μη κάθε μιας Μονάδας, για κάθε Περίοδο Κατανομής της Ημέρας Κατανομής, ώστε να παρέχει ενέργεια, ή/και Εφεδρεία Πρωτεύουσας Ρύθμισης, Εύρος Δευτερεύουσας Ρύθμισης, Εφεδρεία Τριτεύουσας Ρύθμισης. iii.) Οι ποσότητες Εφεδρείας Πρωτεύουσας Ρύθμισης (από τις Τ-Π-ΠΕ), Εύρους Δευτερεύουσας Ρύθμισης (από τις Τ-Π-ΔΕ), και οι ποσότητες Εφεδρείας Τριτεύουσας Ρύθμισης από συγχρονισμένες ή μη συγχρονισμένες Μονάδες, όλες σε MW, που εντάσσονται στο Πρόγραμμα ΗΕΠ. 54

55 Σημαντικό στοιχείο που πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν, είναι η συνολική δαπάνη παραγωγής που προκύπτει από το άθροισμα : i.) Δαπάνη που προκύπτει από τις Προσφορές Έγχυσης που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα ΗΕΠ. ii.) Δαπάνη που προκύπτει από τις Προσφορές Εφεδρειών που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα ΗΕΠ. iii.) Ενδεχόμενο κόστος αποσυγχρονισμού Μονάδων που έχουν ενταχθεί στον ΗΕΠ το οποίο λαμβάνεται ίσο με το κόστος συγχρονισμού. iv.) Ενδεχόμενο κόστος παροχής Εφεδρείας Τριτεύουσας Ρύθμισης από μη συγχρονισμένες Μονάδες. Το άθροισμα αυτό αναφέρεται σε όλες τις περιόδους Κατανομής της Ημέρας Κατανομής. Είναι σημαντικό να επισημανθούν ακόμα τα παρακάτω, σχετικά με τους όρους για την αμοιβή των διάφορων Μονάδων Παραγωγής. Οι Κατανεμόμενες Μονάδες οι οποίες εντάσσονται στο Πρόγραμμα ΗΕΠ για την κάλυψη των αναγκών ενέργειας ή λόγω ενεργοποίησης Περιορισμών Μεταφοράς του Συστήματος, αμείβονται με βάση τις Οριακές Τιμές Παραγωγής και για την κάλυψη των Αναγκών Εφεδρείας αμείβονται με βάση την υψηλότερη τιμή των Προσφορών Εφεδρειών που εντάσσονται στο Πρόγραμμα ΗΕΠ. Οι Κατανεμόμενες Μονάδες οι οποίες εντάσσονται στο Πρόγραμμα ΗΕΠ βάσει της Τεχνικά Ελάχιστης Παραγωγής τους για την κάλυψη των Αναγκών Εφεδρειών, αμείβονται αποκλειστικά με βάση το μεταβλητό τους κόστος προσαυξανόμενο κατά σταθερό και ενιαίο για όλες τις Μονάδες ποσοστό, το οποίο εγκρίνεται από τη ΡΑΕ ετησίως, και την υψηλότερη τιμή των Προσφορών Εφεδρειών που εντάσσονται στο Πρόγραμμα ΗΕΠ. Οι Συμβεβλημένες Μονάδες Επικουρικών Υπηρεσιών οι οποίες εντάσσονται στο Πρόγραμμα ΗΕΠ αμείβονται αποκλειστικά με βάση τη σχετική σύμβαση. Οι Προσφορές Έγχυσης που αντιστοιχούν στις Μονάδες αυτές συμπεριλαμβάνονται από το Λειτουργό της Αγοράς κατά την επίλυση του προβλήματος ΗΕΠ στα δεδομένα του προβλήματος, βάσει της σχετικής σύμβασης. Ο βασικός άξονας επίλυσης του προβλήματος είναι η ελαχιστοποίηση της συνολικής δαπάνης παραγωγής υπό την προϋπόθεση της ικανοποίησης ορισμένων πολύ σημαντικών περιορισμών, που αναφέρονται παρακάτω. Η 55

56 επίλυση αυτή του ΗΕΠ γίνεται μέσω γραμμικού προγραμματισμού για την αντιστοίχηση του Φορτίου προς απορρόφηση με το Φορτίο προς έγχυση, και έχει ως αποτέλεσμα το πρόγραμμα Φόρτισης των μονάδων και εξυπηρέτησης των τιμολογούμενων Δηλώσεων Φορτίου. Οι περιορισμοί για την κατάρτιση του ΗΕΠ είναι : I.) Οι Τιμολογούμενες Βαθμίδες Δηλώσεων Φορτίου, η τιμή ενέργειας των οποίων είναι μεγαλύτερη ή ίση της Οριακής Τιμής του Συστήματος εντάσσονται στο Πρόγραμμα ΗΕΠ, ενώ αντίθετα δεν εντάσσονται στο Πρόγραμμα ΗΕΠ οι Τιμολογούμενες Βαθμίδες Δηλώσεων Φορτίου η τιμή ενέργειας των οποίων είναι μικρότερη της Οριακής Τιμής του Συστήματος. II.) Το άθροισμα των ποσοτήτων ενέργειας για κάθε Περίοδο Κατανομής της Ημέρας Κατανομής που αντιστοιχούν στις Προσφορές Έγχυσης συμπεριλαμβανομένων των ποσοτήτων ενέργειας των μη Τιμολογούμενων Βαθμίδων Προσφορών Έγχυσης, πρέπει να είναι μεγαλύτερο ή ίσο του αθροίσματος των ποσοτήτων ενέργειας που αντιστοιχούν στις Δηλώσεις Φορτίου που εντάσσονται στο Πρόγραμμα ΗΕΠ, συμπεριλαμβανομένων των μη Τιμολογούμενων Βαθμίδων Δηλώσεων Φορτίου. Σε περίπτωση που διαπιστώνεται μη επάρκεια των προσφερόμενων για έγχυση ποσοτήτων ενέργειας, για την κάλυψη των μη Τιμολογούμενων Βαθμίδων Δηλώσεων Φορτίου, τότε αυτός είναι ο μοναδικός λόγος για τον οποίο επιτρέπεται το πρόβλημα που επιλύει ο Μηχανισμός Επίλυσης ΗΕΠ να κρίνεται αδύνατο. III.) Το άθροισμα των ποσοτήτων Εφεδρείας Πρωτεύουσας Ρύθμισης, Εύρους Δευτερεύουσας Ρύθμισης, και Εφεδρείας Τριτεύουσας Ρύθμισης, που εντάσσονται στο Πρόγραμμα ΗΕΠ, πρέπει να είναι μεγαλύτερο ή ίσο, ανά Επικουρική Υπηρεσία και για κάθε Περίοδο Κατανομής της Ημέρας Κατανομής, της συνολικής ανάγκης για έκαστη Επικουρική Υπηρεσία. Σε περίπτωση που προκύπτει αδύνατο πρόβλημα λόγω περιορισμών σχετικών με τις εν λόγω υπηρεσίες ο Διαχειριστής του Συστήματος οφείλει να συμπεριλάβει πρόσθετες ποσότητας Εφεδρειών από Συμβεβλημένες Μονάδες Συμπληρωματικής Ενέργειας. 56

57 IV.) Το άθροισμα των ποσοτήτων ενέργειας για κάθε Περίοδο Κατανομής της Ημέρας Κατανομής που αντιστοιχεί σε Προσφορές Έγχυσης από Εισαγωγές που εντάσσονται στο Πρόγραμμα ΗΕΠ δεν μπορεί να υπερβαίνει τη διαθέσιμη ικανότητα μεταφοράς των Διασυνδέσεων για Εισαγωγή. Το ίδιο ισχύει για την διαθέσιμη ικανότητα μεταφοράς των Διασυνδέσεων για Εξαγωγή με τις Δηλώσεις Φορτίου για Εξαγωγή. Σε περίπτωση ίσης τιμής ενέργειας (σε /MWh) των Τ-ΠΕ εξυπηρετούνται κατά προτεραιότητα οι έχοντες δέσμευση ικανότητας μεταφοράς των Διασυνδέσεων έναντι εκείνων που υποβάλλουν Προσφορές ή Δηλώσεις χωρίς να διαθέτουν αντίστοιχη δέσμευση. Ακόμη, εάν κριθεί αναγκαίο, προσαυξάνεται καταλλήλως η διαθέσιμη ικανότητα μεταφοράς της υπόψη Διασύνδεσης. V.) Οι Συμβεβλημένες Μονάδες Επικουρικών Υπηρεσιών εντάσσονται στο Πρόγραμμα ΗΕΠ μόνον εάν είναι οικονομικότερες από τις Κατανεμόμενες Μονάδες για την κάλυψη των Αναγκών Εφεδρειών. VI.) Για κάθε Μονάδα και για κάθε Περίοδο Κατανομής της Ημέρας Κατανομής πρέπει να ικανοποιούνται οι τεχνικοί περιορισμοί ως προς τη λειτουργία της Μονάδας, και ιδίως οι περιορισμοί που αφορούν την Τεχνικά Ελάχιστη Παραγωγή, τους ρυθμούς μεταβολής της παραγωγής τους, τους χρόνους παραμονής σε κατάσταση ή μεταβολής μεταξύ καταστάσεων. VII.) Η αναμενόμενη λειτουργία του Συστήματος, βάσει προσομοιώσεων στις οποίες λαμβάνονται υπόψη οι ποσότητες ενέργειας σε MWh που εντάσσονται στο Πρόγραμμα ΗΕΠ για έγχυση ή απορρόφηση από το Σύστημα για κάθε Περίοδο Κατανομής της Ημέρας Κατανομής, πρέπει να ικανοποιεί όλους τους Περιορισμούς Μεταφοράς του Συστήματος. Σε περίπτωση ενεργοποίησης Περιορισμών Μεταφοράς του Συστήματος, η επίλυση γίνεται με την εφαρμογή του Μηχανισμού Επίλυσης ΗΕΠ ανά Λειτουργική Ζώνη του Συστήματος, λαμβάνοντας υπόψιν πρόσθετους περιορισμούς ως προς τη ροή ενέργειας μεταξύ των Λειτουργικών Ζωνών ή/και ως προς την ελάχιστη συνολική έγχυση ενέργειας σε κάθε Λειτουργική Ζώνη, οι οποίοι προκύπτουν από την εφαρμογή των Κανόνων Περιορισμών Συμφόρησης. 57

58 Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι, εάν οι παραπάνω περιορισμοί (εκτός από τους Ι και ΙΙ) οδηγούν σε αδυναμία επίλυσης του προβλήματος, ο Διαχειριστής του Συστήματος οφείλει να επιλύσει εκ νέου το πρόβλημα αίροντας τους πλέον περιοριστικούς από τους περιορισμούς αυτούς και να αντιμετωπίσει το πρόβλημα κατά τη λειτουργία του Συστήματος σε πραγματικό χρόνο μέσω Επικουρικών Υπηρεσιών. Συνοψίζοντας να πούμε σχετικά με την Οριακή Τιμή του Συστήματος ότι σε περίπτωση μη ενεργοποίησης Περιορισμών Μεταφοράς του Συστήματος λαμβάνει αριθμητική τιμή που αντιστοιχεί στην οριακή αύξηση της βέλτιστης συνολικής δαπάνης παραγωγής του ΗΕΠ που θα προέκυπτε από οριακή αύξηση του φορτίου του Συστήματος, και η τιμή αυτή είναι ίδια για όλες τις Λειτουργικές Ζώνες. Όμως, στην περίπτωση που ενεργοποιηθούν οι Περιορισμοί Μεταφοράς του Συστήματος, ορίζεται για κάθε Λειτουργική Ζώνη η Οριακή Τιμή Παραγωγής για την Ζώνη αυτή και η Οριακή Τιμή του Συστήματος λαμβάνει αριθμητική τιμή ίση με τη σταθμισμένη, ως προς τη συνολική έγχυση ενέργειας σε κάθε Ζώνη, μέση τιμή των Οριακών Τιμών Παραγωγής όλων των Λειτουργικών Ζωνών του Συστήματος. Τελειώνοντας το τμήμα αυτό, όπου αναλύθηκαν οι κύριες αρχές για την κατάστρωση κι επίλυση του ΗΕΠ, να εξετάσουμε και την περίπτωση κατά την οποία για την ίδια Περίοδο Κατανομής συμπίπτουν αριθμητικά οι τιμές ενέργειας διαφορετικών Προσφορών Έγχυσης και οι αντίστοιχες ποσότητες ενέργειας των Προσφορών αυτών δεν εντάσσονται στο σύνολό τους στο Πρόγραμμα ΗΕΠ. Τότε, προσδιορίζεται με τυχαίο τρόπο η προτεραιότητα ένταξης στο ΗΕΠ των εν λόγω Προσφορών Έγχυσης ως προς τις κατηγορίες των Προσφορών, δηλαδή επιλέγεται μεταξύ έγχυσης από θερμικές μονάδες, υδροηλεκτρικές μονάδες ή από Εισαγωγές. Εν συνεχεία, από τις κατηγορίες αυτές επιλέγεται ξανά με τυχαίο τρόπο, εκτός αν επιλεγεί έγχυση από υδροηλεκτρικές μονάδες, τότε η ποσότητα ενέργειας που απαιτείται για τη συμπλήρωση του Προγράμματος ΗΕΠ κατανέμεται στις αντίστοιχες Προσφορές Έγχυσης κατ αναλογία των ποσοτήτων ενέργειας που περιλαμβάνεται στις βαθμίδες των προσφορών αυτών. Ομοίως και για τις Δηλώσεις Φορτίου, μέθοδος τυχαίας επιλογής εφαρμόζεται για τον προσδιορισμό της προτεραιότητας ένταξης Δηλώσεων Φορτίου με 58

59 Τιμολογούμενες Βαθμίδες όταν για την ίδια Περίοδο Κατανομής συμπίπτουν αριθμητικά οι τιμές ενέργειας διαφορετικών Δηλώσεων Φορτίου. Τέλος, ανάλογη τυχαία μέθοδος επιλογής διενεργείται και όταν συμπίπτουν αριθμητικά οι τιμές ισχύος διαφορετικών Προσφορών Εφεδρειών για μία Επικουρική Υπηρεσία Οριακή τιμή συστήματος Όπως έχουμε και προηγούμενα ορίσει, η Οριακή Τιμή του Συστήματος (ΟΤΣ) αποτελεί την τιμή της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρισμού για παράδοση την επόμενη ημέρα, και αντιστοιχεί στην οριακή αύξηση της βέλτιστης δαπάνης του ΗΕΠ που θα προέκυπτε από οριακή αύξηση του φορτίου του Συστήματος. Εναλλακτικά μπορεί κάποιος να πει ότι η ΟΤΣ αντιστοιχεί εν γένει στο κόστος παραγωγής της «επόμενης MWh» ηλεκτρικής ενέργειας, όπως αυτό προσδιορίζεται από τις προσφορές των μονάδων παραγωγής. Όμως, λόγω κάποιων βασικών χαρακτηριστικών της ηλεκτρικής ενέργειας, όπως η ανάγκη παραγωγής της την ίδια στιγμή της κατανάλωσης, η ανελαστικότητα της ζήτησης φορτίου και η υψηλή συσχέτισή της κατανάλωσης αυτής με τις μεταβολές των καιρικών συνθηκών, τα απρόβλεπτα συμβάντα που αφορούν τη λειτουργία του Συστήματος παραγωγής και μεταφοράς, αλλά και η ύπαρξη τεχνικών περιορισμών που επηρεάζουν τη λειτουργία των μονάδων και ειδικότερα το σύνολο των μονάδων που δύνανται να παράξουν την «επόμενη MWh», οι τιμές της ΟΤΣ χαρακτηρίζονται από υψηλή μεταβλητότητα και περιοδικότητα. Επομένως, βασικός στόχος είναι ο υπολογισμός της ΟΤΣ να αντικατοπτρίζει όσο το δυνατόν ακριβέστερα την πραγματική κατάσταση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και τις πραγματικές συνθήκες λειτουργίας του Συστήματος, προκειμένου αυτό να έχει ως ομαλό αποτέλεσμα η ΟΤΣ να λαμβάνει χαμηλές τιμές σε περιόδους χαμηλών φορτίων με υψηλή διαθεσιμότητα μονάδων παραγωγής (π.χ. τις βραδινές ώρες), και υψηλές τιμές (συνήθως, όχι απαραίτητα) σε περιόδους υψηλών φορτίων στα όρια του διαθέσιμου παραγωγικού δυναμικού. Είναι γνωστό ότι η κατάρτιση του Προγράμματος ΗΕΠ χωρίς Περιορισμούς Μεταφοράς του Συστήματος αποσκοπεί στην ελαχιστοποίηση της συνολικής δαπάνης η οποία προκύπτει κατά την Ημέρα Κατανομής για την ικανοποίηση του συνολικού 59

60 φορτίου. Για την επίτευξη του στόχου αυτού ορισμένες Μονάδες ενδεχομένως να κληθούν να αποσυγχρονιστούν για ορισμένες Περιόδους Κατανομής. Αντιθέτως, η υποχρεωτική ένταξη όλων των διαθέσιμων Μονάδων, ακόμη και βάσει της Τεχνικά Ελάχιστης Παραγωγής τους, ενδεχομένως να οδηγεί σε αύξηση της συνολικής δαπάνης, αντιβαίνοντας τη βασική αρχή και στόχο της ανάπτυξης του Ημερήσιου Ενεργειακού Προγραμματισμού, η οποία είναι, λαμβάνοντας υπόψη την ασφαλή λειτουργία του ηλεκτρικού συστήματος και την ασφάλεια εφοδιασμού ηλεκτρικής ενέργειας να επιτυγχάνεται η μεγιστοποίηση του κοινωνικού οφέλους Εκκαθάριση λογαριασμών Η Διαδικασία Εκκαθάρισης Λογαριασμών λαμβάνει χώρα την προηγούμενη ημέρα της Ημέρας Κατανομής. Πιο συγκεκριμένα, ο Λειτουργός της Αγοράς υπολογίζει για κάθε Συμμετέχοντα τα ποσά των χρεώσεων και πιστώσεων που του αναλογούν (σύμφωνα με τις αποδεκτές Προσφορές Έγχυσης και Δηλώσεις Φορτίου), 3 ώρες μετά τη Λήξη της Προθεσμίας Υποβολής. Εν συνεχεία, ο κάθε Συμμετέχοντας οφείλει να τακτοποιεί χρεώσεις και εισπράξεις αυθημερόν μέσω τραπεζικών πράξεων, δηλαδή χρεώσεων και πιστώσεων των Λογαριασμών Συμμετεχόντων κατόπιν εντολών οι οποίες εκδίδονται από τον Διαχειριστή του Συστήματος το αργότερο 5 ώρες μετά τη Λήξη της Προθεσμίας Υποβολής. Αυτό συνεπάγεται ότι οι Εκπρόσωποι Φορτίου υποχρεούνται να καταβάλλουν το ποσό που υπολογίζεται μέσω της Εκκαθάρισης ΗΕΠ, ενώ οι υποβάλλοντες Προσφορές Έγχυσης δικαιούνται να εισπράττουν το ποσό που υπολογίζεται μέσω της Εκκαθάρισης ΗΕΠ, ποσά τα οποία αντιστοιχούν στις Δηλώσεις Φορτίου και στις Προσφορές Έγχυσης που υποβάλλονται, όπως αυτές εντάσσονται στο Πρόγραμμα ΗΕΠ. Οι υποβάλλοντες Προσφορές Εφεδρειών δικαιούνται να εισπράττουν ποσό το οποίο υπολογίζεται με όρους που θα αναφερθούν σε αντίστοιχο κεφάλαιο. Ο κάθε Συμμετέχοντας οφείλει να ρυθμίσει τις συναλλαγές που του αναλογούν, όπως αυτές προσδιορίζονται από το Σύστημα Εκκαθάρισης ΗΕΠ, το οποίο αποτελεί μέρος του Συστήματος Διαχείρισης Πληροφοριών Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας, και το οποίο χρησιμοποιεί ο Διαχειριστής του Συστήματος. 60

61 Ακόμη, πρέπει να τηρεί τραπεζικό λογαριασμό σε πιστωτικό ίδρυμα στην Ελλάδα και να διατηρεί σε ισχύ καθ όλη τη διάρκεια συμμετοχής του στον ΗΕΠ εξουσιοδότηση προς τον Διαχειριστή του Συστήματος για την εκτέλεση τραπεζικών πράξεων σχετικά με τον Λογαριασμό του, σύμφωνα με τις αποδεκτές Προσφορές Έγχυσης ή Δηλώσεις Φορτίου που υποβάλλει Πληρωμές Εισπράξεις Όπως ήδη προηγούμενα είπαμε, το ύψος των πληρωμών ή εισπράξεων υπολογίζεται για κάθε Συμμετέχοντα ημερησίως, με βάση τις Προσφορές Έγχυσης, τις Δηλώσεις Φορτίου και το Πρόγραμμα ΗΕΠ που αναφέρονται στην επόμενη ημέρα η οποία αποτελεί την Ημέρα Κατανομής για τις Προσφορές και τις Δηλώσεις. Ο Συμμετέχων που υποβάλλει Προσφορά Έγχυσης η οποία μερικά ή ολικά εντάσσεται στο Πρόγραμμα ΗΕΠ, δικαιούται να εισπράττει για την Προσφορά αυτή και για κάθε Περίοδο Κατανομής το ποσό σε Ευρώ που προκύπτει από την τιμολόγηση στην Οριακή Τιμή του Συστήματος της ποσότητας ενέργειας (σε MWh) που εντάσσεται στο Πρόγραμμα ΗΕΠ για έγχυση και αντιστοιχεί σε Προσφορές Έγχυσης που υποβάλλει ο ίδιος. Ο Συμμετέχων που υποβάλλει Προσφορά Έγχυσης η οποία μερικά ή ολικά εντάχθηκε στο Πρόγραμμα ΗΕΠ, δικαιούται να εισπράττει πρόσθετα ποσά ή υποχρεούται να καταβάλλει ποσά, στην περίπτωση που κατά την επίλυση του προβλήματος ΗΕΠ προκύπτουν Οριακές Τιμές Παραγωγής ανά Λειτουργική Ζώνη του Συστήματος οι οποίες είναι διάφορες μεταξύ τους, και αυτό εφαρμόζεται για τις Περιόδους Κατανομής της Ημέρας Κατανομής που ισχύει η διαφοροποίηση αυτή. Ακόμη στην περίπτωση που στο Πρόγραμμα ΗΕΠ περιλαμβάνονται Κατανεμόμενες Μονάδες, οι οποίες εντάσσονται στο Πρόγραμμα αυτό βάσει της Τεχνικά Ελάχιστης Παραγωγής τους για την κάλυψη των Αναγκών Εφεδρειών (αμείβονται όπως έχουμε καθορίσει). Στην περίπτωση αυτή, ο Συμμετέχων κάτοχος της άδειας παραγωγής δεν δικαιούται να εισπράττει για την έγχυση ενέργειας από τις Μονάδες αυτές τα ποσά που υπολογίζονται με 61

62 βάση τα όσα εδώ αναφέραμε, τα οποία πιστώνεται στο Λογιστικό Λογαριασμό Λ-Δ. Ομοίως, στην περίπτωση που στο Πρόγραμμα ΗΕΠ περιλαμβάνονται Συμβεβλημένες Μονάδες Επικουρικών Υπηρεσιών (που αμείβονται όπως καθορίσαμε νωρίτερα), ο Συμμετέχων κάτοχος της άδειας παραγωγής δεν δικαιούται να εισπράττει για την έγχυση ενέργειας από τις Μονάδες αυτές τα ποσά που υπολογίζονται εδώ. Οι οικονομικές συναλλαγές των Συμμετεχόντων που υποβάλλουν Δήλωση Φορτίου, που μερικά ή ολικά εντάσσεται στο Πρόγραμμα ΗΕΠ, αναφέρονται στο αντίστοιχο κεφάλαιο της εργασίας. Τα ποσά που εισπράττονται για τις Προσφορές Έγχυσης από Συμβεβλημένες Μονάδες Επικουρικών Υπηρεσιών, από Μονάδες που ευρίσκονται σε δοκιμαστική λειτουργία, καθώς και στις περιπτώσεις Προσφορών Έγχυσης που αντιστοιχούν σε Συμπληρωματική Ενέργεια Συστήματος και Προσφορών Έγχυσης που αντιστοιχούν σε προγράμματα διορθώσεων διαφορών των ροών φορτίου στις διασυνδέσεις, πιστώνονται στους λογαριασμούς προσαυξήσεων ΛΠ-7, ΛΠ-3, ΛΠ-8, ΛΠ-3 και ΛΠ-2, αντιστοίχως. Τα ποσά που πληρώνονται για τις Δηλώσεις Φορτίου που αντιστοιχούν σε προγράμματα διορθώσεων διαφορών των ροών φορτίου στις διασυνδέσεις χρεώνονται στο λογαριασμό προσαυξήσεων ΛΠ-2. Ακόμη, να διευκρινίσουμε, ότι η Εκκαθάριση ΗΕΠ δεν περιλαμβάνει πληρωμές ή εισπράξεις για παροχή Εφεδρειών, Επικουρικών Υπηρεσιών και για Διευθέτηση Αποκλίσεων ή για άλλες αιτίες εκτός αυτών που αναφέραμε Χρονοδιάγραμμα Συνοψίζοντας και πριν παραθέσουμε το χρονοδιάγραμμα του ΗΕΠ, να επισημάνουμε ότι η Κατάσταση Αρχικής Εκκαθάρισης και η Κατάσταση Τελικής Εκκαθάρισης αναφέρονται σε μία Ημέρα Κατανομής και περιλαμβάνουν το συνολικό ποσό που οφείλεται από κάθε Συμμετέχοντα (πληρωμή) για κάθε Δήλωση Φορτίου ή το ποσό που οφείλεται (είσπραξη) για κάθε Προσφορά Έγχυσης, χωριστά για κάθε για κάθε Περίοδο Κατανομής καθώς και το συνολικό ποσό χρέωσης για την υπόψη Ημέρα Κατανομής, το πρόσθετο ποσό που χρεώνεται ή πιστώνεται σε κάθε 62

63 Συμμετέχοντα για κάθε Προσφορά Έγχυσης (στην περίπτωση που κατά την επίλυση του προβλήματος ΗΕΠ προκύπτουν Οριακές Τιμές Παραγωγής ανά Λειτουργική Ζώνη του Συστήματος διάφορες μεταξύ τους), και τέλος, διάφορα πληροφοριακά στοιχεία που αφορούν τις δραστηριότητες κάθε Συμμετέχοντα τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό των ποσών της εκκαθάρισης. Xρονοδιάγραμμα D-3, 12:00pm: Οι Συμμετέχοντες μπορούν να υποβάλουν Προσφορές Έγχυσης, Δηλώσεις Φορτίου και Τεχνοοικονομικές Δηλώσεις για την Ημέρα Κατανομής D. D-1, 12:00pm: Λήξη Προθεσμίας Υποβολής Προσφορών και Δηλώσεων, περιλαμβανομένων των Δηλώσεων Μη Διαθεσιμότητας. D-1, 12:30pm: Ο Διαχειριστής κάνει αποδεκτές τις Δηλώσεις Φορτίου και Προσφορές Έγχυσης. Ταυτοχρόνως λήξη προθεσμίας για την κατάθεση Βεβαίωσης Κάλυψης Χρηματικών Υποχρεώσεων από τους Εκπροσώπους Φορτίου. D-1, 13:30pm: Υποβολή Δήλωσης Φορτίου από τον Διαχειριστή ή άλλους Εκπροσώπους Φορτίου για τους Πελάτες Εκπροσώπου Φορτίου ο οποίος δεν υπέβαλε Βεβαίωση Κάλυψης Χρηματικών Υποχρεώσεων. D-1, 14:00pm: Κατάρτιση Προγράμματος ΗΕΠ και Υπολογισμός Οριακής Τιμής Συστήματος και τις Οριακές Τιμές Παραγωγής, και δημοσιοποιεί για κάθε Περίοδο Κατανομής της Ημέρας Κατανομής την Οριακή Τιμή του Συστήματος, τις Οριακές Τιμές Παραγωγής, το σύνολο του φορτίου και το σύνολο της ενέργειας για εισαγωγή και εξαγωγή σε κάθε Διασύνδεση, τα οποία εντάσσονται στο Πρόγραμμα ΗΕΠ. D-1, 15:00pm: Υπολογισμός Χρεώσεων και Πιστώσεων των Συμμετεχόντων και αποστολή Κατάστασης Αρχικής Εκκαθάρισης D-1, 16:00pm: Υποβολή Αντιρρήσεων από τους Συμμετέχοντες D-1, 17:00pm: Απόφαση Διαχειριστή επί των αντιρρήσεων και αποστολή Κατάστασης Τελικής Εκκαθάρισης. Η κοινοποίηση της Κατάστασης Τελικής Εκκαθάρισης καθιστά τις πληρωμές και εισπράξεις ληξιπρόθεσμες. Οι πληρωμές και εισπράξεις εξοφλούνται εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας, 63

64 ανεξαρτήτως ενστάσεων ή υπαγωγής σε δικαστική ή εξώδικη διαδικασία επίλυσης διαφορών. D-1, 18:00pm: Ολοκλήρωση τραπεζικών Συναλλαγών και εξόφληση οφειλών. Εάν μετά την παρέλευση της ανωτέρω προθεσμίας, ο Λογαριασμός Συμμετέχοντα δεν διαθέτει επαρκές χρηματικό ποσό ώστε να πραγματοποιηθεί η τραπεζική πράξη χρέωσης, τεκμαίρεται αδυναμία του Συμμετέχοντα για την καταβολή των σχετικών ποσών. Τότε, το σύνολο των χρηματικών ποσών αδυναμία καταβολής συνιστούν Έλλειμμα Συναλλαγών για την αντίστοιχη Ημέρα Κατανομής Καταστάσεις έκτακτης ανάγκης Στις περιπτώσεις που συντρέχει αδυναμία λειτουργίας του Συστήματος Διαχείρισης Πληροφοριών Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας, η οποία δεν μπορεί να υποκατασταθεί μέσω μη ηλεκτρονικής επικοινωνίας, ή σοβαρή δυσλειτουργία του Συστήματος ή του Δικτύου ή αποκοπή τμήματος του Συστήματος ή του Δικτύου ή όταν προβλέπεται ανάγκη εφαρμογής των διατάξεων περί Περικοπής Φορτίου (ιδίως λόγω ανεπάρκειας της ηλεκτρικής τροφοδοσίας των καταναλωτών), τότε ο Διαχειριστής του Συστήματος εκδίδει άμεσα Δήλωση Έκτακτης Ανάγκης. Τότε, είναι δυνατόν να παραταθεί η Λήξη Προθεσμίας Υποβολής ή να ανασταλεί η υποβολή Προσφορών ή Δηλώσεων για ορισμένους ή όλους τους Συμμετέχοντες. Στην περίπτωση αναστολής της υποβολής Δηλώσεων Φορτίου και Προσφορών Έγχυσης, ο Διαχειριστής του Συστήματος υπολογίζει κατά την κρίση του τις ποσότητες ενέργειας για τις μη υποβληθείσες Δηλώσεις και Προσφορές λαμβάνοντας υπόψιν αντίστοιχη Ημέρα Κατανομής και την Πρόβλεψη Φορτίου. 64

65 4 Κατανομή Φορτίου 4.1 Εισαγωγή Αντικείμενο της Διαδικασίας Κατανομής Φορτίου είναι ο προγραμματισμός της λειτουργίας των Κατανεμόμενων Μονάδων, των Συμβεβλημένων Μονάδων, των Εκτάκτων Εισαγωγών και των Μονάδων Ψυχρής Εφεδρείας, καθώς και η έκδοση των σχετικών Εντολών Κατανομής σε πραγματικό χρόνο από τον Διαχειριστή του Συστήματος, ώστε η συνολική απορρόφηση ηλεκτρικής ενέργειας από το Σύστημα, σύμφωνα με τις προβλέψεις και μετρήσεις του Διαχειριστή του Συστήματος, να διενεργείται υπό όρους καλής και αξιόπιστης λειτουργίας του Συστήματος, ευχέρειας αντιμετώπισης απρόβλεπτων συμβάντων στο Σύστημα και στις Μονάδες, ποιότητας τροφοδότησης του Φορτίου, και ελαχιστοποίησης της συνολικής δαπάνης. Αυτό που έχει μεγάλη σημασία εδώ είναι ότι ενώ ο ΗΕΠ καταστρώνεται την προηγούμενη ημέρα της Ημέρας Κατανομής σε ένα περιβάλλον προσομοίωσης(«virtual περιβάλλον») η διαδικασία της Κατανομής διεξάγεται σε πραγματικό χρόνο και αφορά την ίδια την Ημέρα Κατανομής. Προφανώς και για την Κατανομή του Φορτίου κύριο στόχο αποτελεί η διαφύλαξη της αξιόπιστης και ομαλής λειτουργίας του Συστήματος, καθώς και η ελαχιστοποίηση (για κάθε Ημέρα Κατανομής) της συνολικής δαπάνης έγχυσης ενέργειας στο Σύστημα, παροχής Επικουρικών Υπηρεσιών και Ετοιμότητας Παροχής Συμπληρωματικής Ενέργειας Συστήματος. 4.2 Προετοιμασία κατανομής φορτίων Η εκπόνηση του Προγράµµατος Κατανοµής αρχίζει αµέσως µετά το πέρας της επίλυσης του Ηµερήσιου Ενεργειακού Προγραµµατισµού (ΗΕΠ) Υποχρεώσεις διαχειριστή παραγωγών 65

66 Στο πλαίσιο της ιαδικασίας Κατανοµής ο ιαχειριστής:.επικαιροποιεί την Πρόβλεψη Φορτίου, τις Ανάγκες Εφεδρειών, την Πρόβλεψη των εγχύσεων από Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και την Πρόβλεψη για τους Περιορισµούς Μεταφοράς του Συστήµατος. Λαµβάνει τα απαραίτητα µέτρα για την εξασφάλιση επαρκών Επικουρικών Υπηρεσιών. Καταρτίζει το Πρόγραµµα Κατανοµής για κάθε Ηµέρα Κατανοµής, το οποίο δύναται να τροποποιεί, εφόσον το κρίνει αναγκαίο. Αποστέλλει στους κατόχους άδειας παραγωγής το Πρόγραµµα Κατανοµής το οποίο αφορά τις Μονάδες τους. Επίσης ο ιαχειριστής αποστέλλει το Πρόγραµµα των Επικουρικών Υπηρεσιών τις οποίες οι Μονάδες είναι υποχρεωµένες να παρέχουν σε πραγµατικό χρόνο. Εκδίδει και αποστέλλει στους κατόχους άδειας παραγωγής τις Εντολές Κατανοµής οι οποίες τους αφορούν. ιαχειρίζεται και χρησιµοποιεί το Σύστηµα ιαχείρισης Πληροφοριών Κατανοµής. ηµοσιοποιεί στατιστικά στοιχεία και πληροφορίες σχετικά µε τη ιαδικασία Κατανοµής. Προτείνει τα αναγκαία µέτρα για τη βελτίωση της αποτελεσµατικότητας της ιαδικασίας Κατανοµής. Από τη πλευρα τους οι κατωχοι άδειας παραγωγής υποχρεούνται στο πλαίσιο της ιαδικασίας Κατανµής: Να λαµβάνουν όλα τα αναγκαία µέτρα ώστε οι Μονάδες τους να είναι διαθέσιµες προς λειτουργία σύµφωνα µε τα ηλωµένα Χαρακτηριστικά τους. Να αποστέλλουν άµεσα στον ιαχειριστή δηλώσεις που αφορούν τη µερική ή ολική µη διαθεσιµότητα των µονάδων. Η αποστολή των σχετικών δηλώσεων θα πρέπει να γίνεται µε την χρήση των δυνατοτήτων που παρέχονται στους Παραγωγούς από το Πληροφοριακό Σύστηµα του ιαχειριστή. Να εφαρµόζουν το Πρόγραµµα Κατανοµής και να συµµορφώνονται προς τις Εντολές Κατανοµής που εκδίδει ο ιαχειριστής. 66

67 Να γνωστοποιούν άµεσα στο ιαχειριστή οτιδήποτε σχετίζεται µε την ασφάλεια του προσωπικού ή των εγκαταστάσεων της Μονάδας Κανόνες προγράμματος κατανομής ανταλλαγή πληροφοριών Ο ιαχειριστής καταρτίζει το Πρόγραµµα Κατανοµής και εκδίδει σχετικές Εντολές Κατανοµής µε σκοπό την αξιόπιστη λειτουργία του Συστήµατος και την ελαχιστοποίηση του κόστους λειτουργίας του, µε βάση τις ακόλουθες αρχές: Οι Κατανεµόµενες Μονάδες προγραµµατίζονται για την κάλυψη του Συνολικού Φορτίου του Συστήµατος και την παροχή των αναγκαίων Επικουρικών Υπηρεσιών για την ασφαλή λειτουργία του Συστήµατος. Το Συνολικό Φορτίο του Συστήµατος συνίσταται αφενός µεν από την Πρόβλεψη του Φορτίου του Συστήµατος που διενεργείται από τον ιαχειριστή, αφετέρου δε από το πρόγραµµα των εξαγωγών δια µέσου των διασυνδέσεων και το φορτίο των αντλητικών µονάδων, όπως αυτό προέκυψε από την επίλυση του ΗΕΠ. Οι έκτακτες εισαγωγές ενέργειας προγραµµατίζονται εφόσον οι µονάδες της προηγουµένης παραγράφου δεν επαρκούν για την κάλυψη της ζήτησης και των απαραίτητων εφεδρειών. Επειδή µερικές µονάδες παραγωγής χρειάζονται αρκετό χρόνο από την αφή έως τον συγχρονισµό τους, ο ιαχειριστής δύναται να δίδει εντολή στους παραγωγούς να διατηρούν τις µονάδες σε ετοιµότητα ή να ζητά την αφή τους κατά τη διάρκεια ή πριν την Ηµέρα Κατανοµής, ώστε να διασφαλίζεται επαρκής διαθεσιµότητα παραγωγής. Αλλαγή στη διαθεσιµότητα των µονάδων παραγωγής σε σχέση µε την υποβληθείσα επιτρέπεται µόνο για εύλογη αιτία (όπως βλάβες, διακοπές λειτουργίας, επικίνδυνες καταστάσεις, κ.λ.π.). Για αλλαγή διαθεσιµότητας σε άλλες περιπτώσεις (π.χ. εργασίες συντήρησης) απαιτείται προηγούµενη σύµφωνη γνώµη του ιαχειριστή. Ο προγραµµατισµός χρήσης των διασυνδέσεων, όπως προέκυψε από την επίλυση του ΗΕΠ δεν επιδέχεται γενικά µεταβολές από τους συµµετέχοντες στην αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας. 67

68 Θα πρέπει όµως να σηµειωθεί ότι ο ιαχειριστής του Συστήµατος είναι υποχρεωµένος να εισάγει στο Πρόγραµµα Κατανοµής τα προγράµµατα ανταλλαγών δια µέσου των διασυνδέσεων, όπως αυτά έχουν προκύψει µετά από την διαδικασία επιβεβαίωσης τους (matching), όπως αυτή είναι θεσµοθετηµένο να γίνεται µε τους γειτονικούς ιαχειριστές µε βάση τους κανόνες της UCTE. Στα πλαίσια της αξιόπιστης λειτουργίας του Συστήµατος, ο ιαχειριστής, την προηγουµένη της Ώρας Κατανοµής, καταρτίζει το Πρόγραµµα Κατανοµής για την συγκεκριµένη Ώρα Κατανοµής ως επίσης και για το υπόλοιπο της Ηµέρας Κατανοµής µε βάση όλες τις πληροφορίες που έχει στην διάθεσή του και ενηµερώνει τους παραγωγούς. Η διαδικασία κατάρτισης του ΠΚ [1] είναι παρόµοια µε εκείνη του ΗΕΠ. Ο χρονικός ορίζοντας του ΠΚ είναι όλη η Ηµέρα Κατανοµής αν η κατάρτιση γίνεται την προηγούµενη της Ηµέρας Κατανοµής ή από την επόµενη ώρα κατανοµής έως το τέλος της Ηµέρας Κατανοµής αν η επίλυση γίνεται εντός της Ηµέρας Κατανοµής. Κατά την επίλυση του ΠΚ χρησιµοποιούνται η επικαιροποιηµένη Πρόβλεψη Φορτίου αντί των µη-τιµολογούµενων ηλώσεων Φορτίου που χρησιµοποιούνται στην επίλυση του ΗΕΠ. Επίσης είναι δυνατόν να κατανεµηθεί Στατή Εφεδρεία, εάν αυτό κριθεί απαραίτητο, για την αναπλήρωση ήδη χρησιµοποιούµενης Τριτεύουσας Εφεδρείας. Σχετικά με την ανταλλαγή πληροφοριων στο πλαίσιο της ιαδικασίας Κατανοµής ο ιαχειριστής συλλέγει πληροφορίες σχετικά µε τη διαθεσιµότητα των Μονάδων και την κατάσταση λειτουργίας τους, τη διαθεσιµότητα των ιασυνδέσεων, την κατάσταση λειτουργίας του ικτύου ιανοµής καθόσον αυτή επηρεάζει τη λειτουργία του Συστήµατος, καθώς και την κατάσταση λειτουργίας του Συστήµατος. Οι Χρήστες του Συστήµατος υποχρεούνται να παρέχουν τις πληροφορίες αυτές στον ιαχειριστή άµεσα όταν λάβουν γνώση των σχετικών πραγµατικών περιστατικών, ή όταν η επέλευση αυτών των περιστατικών εύλογα πιθανολογείται. 68

69 4.2.3 Πρόγραμμα κατανομής κατά την προηγούμενη μέρα Διαδικασία προγράμματος κατανομής Μετά την δηµοσίευση των αποτελεσµάτων του Ηµερήσιου Ενεργειακού Προγραµµατισµού (ΗΕΠ) ο ιαχειριστής: λαµβάνει από τους παραγωγούς δηλώσεις αλλαγές στη διαθεσιµότητα των µονάδων τους λαµβάνει υπόψη τυχόν αλλαγές στο σύστηµα όπως µεταβολή στη ζήτηση ή διαφοροποίηση στη ικανότητα µεταφοράς των διασυνδετικών γραµµών του συστήµατος και εκτελεί το Πρόγραµµα Κατανοµής όταν απαιτείται. ώστε να προκύπτει το Πρόγραµµα Φόρτισης των Μονάδων, το πρόγραµµα των Επικουρικών Υπηρεσιών και ο έλεγχος τυχόν ενεργοποίησης του ιαζωνικού Περιορισµού. Από την επίλυση του Ηµερήσιου Ενεργειακού Προγραµµατισµού (ΗΕΠ) προκύπτουν ενδεικτικά αποτελέσµατα για την Πρωτεύουσα, την ευτερεύουσα και την Τριτεύουσα Εφεδρεία. Τα αποτελέσµατα αυτά επικαιροποιούνται κατά την κατάρτιση του Προγράµµατος Κατανοµής ενώ τα αποτελέσµατα για την ευτερεύουσα Εφεδρεία επικαιροποιούνται περαιτέρω κατά την Κατανοµή σε Πραγµατικό Χρόνο. Τα αποτελέσµατα του πρώτου Προγράµµατος Κατανοµής πρέπει να δηµοσιεύονται έως τις 18:00 της προηγούµενης της Ηµέρας Κατανοµής (18:00 D-1). Για κάθε Ηµέρα Κατανοµής, ο ιαχειριστής καταρτίζει το Πρόγραµµα Κατανοµής µε βάση τα ακόλουθα δεδοµένα, τα οποία αφορούν κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής: Τα ζεύγη Τιµής ( /MWh) - Ποσότητας Ενέργειας (MWh) που αντιστοιχούν στις βαθµίδες της κλιµακωτής συνάρτησης των Προσφορών Έγχυσης των Κατανεµόµενων Μονάδων, ανεξάρτητα εάν η αντίστοιχη Προσφορά Έγχυσης εντάχθηκε στο Πρόγραµµα ΗΕΠ ή όχι. Γενικά για τις εισαγωγές λαµβάνεται υπόψη µόνον η ποσότητα ενέργειας που περιλαµβάνεται στις Προσφορές Έγχυσης για Εισαγωγή, κατά το τµήµα που αυτές έχουν ενταχθεί 69

70 στο Πρόγραµµα ΗΕΠ, καθώς επίσης και η έγχυση που αντιστοιχεί στα προγράµµατα διόρθωσης των διαφορών των ροών φορτίου των διασυνδέσεων. Σε περίπτωση που µετά από την επίλυση του Ηµερήσιου Ενεργειακού Προγραµµατισµού και κατά την διάρκεια της επιβεβαίωσης (matching) των ανταλλαγών ενέργειας µε τους γειτονικούς ιαχειριστές προκύψει αλλαγή των προγραµµάτων εισαγωγών, τότε οι τελικά επιβεβαιωµένες ποσότητες είναι εκείνες που λαµβάνονται υπόψη για την κατάρτιση του Προγράµµατος Κατανομής. Τα ζεύγη τιµής ισχύος ( /MW) και Εφεδρείας Πρωτεύουσας Ρύθµισης (MW), και τα ζεύγη τιµής ισχύος ( /MW) και Εύρους ευτερεύουσας Ρύθµισης (MW), που αντιστοιχούν στις Προσφορές Εφεδρειών των Κατανεµόµενων Μονάδων, ανεξάρτητα εάν η αντίστοιχη Προσφορά Εφεδρειών εντάχθηκε στο Πρόγραµµα ΗΕΠ ή όχι. Την επικαιροποιηµένη πρόβλεψη της ποσότητας παραγωγής ενέργειας (MWh) από Ανανεώσιµες Μονάδες (ΑΠΕ). Την ποσότητα ενέργειας (MWh) για την οποία ο ιαχειριστής υποβάλλει Μη Τιµολογούµενες Προσφορές Έγχυσης, όπως αυτή η ποσότητα περιλήφθηκε στο Πρόγραµµα ΗΕΠ. Αυτές αφορούν τα υποχρεωτικά νερά, την παραγωγή των µονάδων σε δοκιµαστική λειτουργία, τις διορθώσεις των διαφορών ροών στις διασυνδέσεις και τα προγράµµατα των διασυνδέσεων που αφορούν εγγύηση εµπορικών προγραµµάτων. Την ποσότητα ενέργειας που περιλαµβάνεται στις ηλώσεις Φορτίου για Εξαγωγή ή για Αντλητικές Μονάδες, κατά το τµήµα που αυτές έχουν ενταχθεί στο Πρόγραµµα ΗΕΠ, καθώς και τις ηλώσεις Φορτίου που αντιστοιχούν σε προγράµµατα διορθώσεων διαφορών των ροών φορτίου στις διασυνδέσεις. Σε περίπτωση εφαρµογής δυνατότητας υποβολής Τιµολογούµενων ηλώσεων Φορτίου για Πελάτες, την ποσότητα ενέργειας που περιλαµβάνεται στο µέρος των ηλώσεων αυτών που είναι τιµολογούµενο και κατά το τµήµα που αυτές έχουν ενταχθεί στο Πρόγραµµα ΗΕΠ. Σε περίπτωση που µετά από την επίλυση του Ηµερήσιου Ενεργειακού Προγραµµατισµού και κατά την διάρκεια της επιβεβαίωσης (matching) των ανταλλαγών ενέργειας µε τους γειτονικούς ιαχειριστές προκύψει αλλαγή των προγραµµάτων εξαγωγών, 70

71 τότε οι τελικά επιβεβαιωµένες ποσότητες είναι εκείνες που λαµβάνονται υπόψη για την κατάρτιση του Προγράµµατος Κατανοµής. Τις ηλώσεις Τεχνοοικονοµικών Στοιχείων και ιδίως αναφορικά µε τις καθοριζόµενες σε αυτές τεχνικές δυνατότητες των Μονάδων σχετικά µε την Τεχνικά Ελάχιστη Παραγωγή των Μονάδων, τους ρυθµούς µεταβολής της παραγωγής τους, τους χρόνους παραµονής σε κατάσταση ή µεταβολής µεταξύ καταστάσεων, την µέγιστη ηµερήσια ποσότητα ενέργειας που µπορεί να παραχθεί, τον µέγιστο αριθµό εναύσεων ανά έτος, καθώς και την παροχή Επικουρικών Υπηρεσιών ανά Υπηρεσία, και το ειδικό κόστος εκκίνησης από ψυχρή, ενδιάµεση ή θερµή κατάσταση αναµονής. Τις ηλώσεις Μη ιαθεσιµότητας (Ολικής ή Μερικής) των Μονάδων. Τις επικαιροποιηµένες Προβλέψεις Φορτίου, Αναγκών Εφεδρειών και ιαζωνικών Περιορισµών Μεταφοράς του Συστήµατος. Τον Πίνακα Συντελεστών Απωλειών Εγχύσεως και τον Πίνακα Συντελεστών Απωλειών Φορτίου για το φορτίο Πελατών που συνδέονται στο ίκτυο ιανοµής. Την Καθαρή Ικανότητα Μεταφοράς κάθε ιασύνδεσης. Το σύνολο των λοιπών Επικουρικών Υπηρεσιών ανά υπηρεσία, οι οποίες εκτιµάται από τον ιαχειριστή ότι είναι απαραίτητο να παρασχεθούν. Τα στοιχεία κόστους σχετικά µε την παροχή των Επικουρικών Υπηρεσιών βασισµένα στις προσφορές Επικουρικών Υπηρεσιών του ΗΕΠ. Τις Έκτακτες Εισαγωγές εφόσον αυτές απαιτούνται. Την υπολογιζόµενη τιµή της επιπλέον προσφερόµενης ενέργειας από Μονάδες που έχουν δηλώσει έκτακτη αύξηση της µέγιστης διαθέσιµης ισχύος τους, καθώς και την επιπλέον ποσότητα ενέργειας η οποία µπορεί να παρασχεθεί από τις Μονάδες αυτές. Τα αντίστοιχα ζεύγη τιµής και ποσότητας ενέργειας θεωρούνται για την επίλυση του προβλήµατος του Προγράµµατος Κατανοµής ως Προσφορές Έγχυσης. Περιστατικά τα οποία γνωστοποιούνται στον ιαχειριστή και Άλλες πληροφορίες που συλλέγονται ή/και γνωστοποιούνται στον ιαχειριστή, καθώς και άλλα τεχνικά δεδοµένα και δεδοµένα προσοµοίωσης της λειτουργίας του Συστήµατος. 71

72 Μεθοδολογία επίλυσης Στην περίπτωση Μονάδας για την οποία µετά τη Λήξη Προθεσµίας Υποβολής της προσφοράς της δηλώνεται έκτακτη αύξηση της µέγιστης διαθέσιµης ισχύος, το Σύστηµα Επίλυσης της Αγοράς υπολογίζει την τιµή της επιπλέον προσφερόµενης ενέργειας από τη Μονάδα αυτή, για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής. Ως επιπλέον προσφερόµενη ενέργεια νοείται η ενέργεια η οποία δύναται να παραχθεί από τη Μονάδα επιπλέον της συνολικά προσφερόµενης ενέργειας που περιλαµβάνεται στην Προσφορά Έγχυσης που υποβλήθηκε στον ΗΕΠ για την ίδια Ηµέρα Κατανοµής, λόγω της δήλωσης έκτακτης αύξησης της µέγιστης διαθέσιµης ισχύος της Μονάδας. Στην περίπτωση που για τη συγκεκριµένη Μονάδα δεν έχει υποβληθεί Προσφορά Έγχυσης ή έχει υποβληθεί ήλωση Ολικής Μη ιαθεσιµότητας για την υπόψη Ηµέρα Κατανοµής, ως επιπλέον προσφερόµενη ενέργεια νοείται το σύνολο της ενέργειας που δύναται να παραχθεί λόγω της δήλωσης έκτακτης αύξησης της µέγιστης διαθέσιµης ισχύος της Μονάδας. Η τιµή της επιπλέον προσφερόµενης ενέργειας από µία Μονάδα προσδιορίζεται κατά Τιµολογούµενη Βαθµίδα Προσφοράς Έγχυσης και προκύπτει ως ο µέσος όρος των τιµών ενέργειας που περιλαµβάνονται στις Προσφορές Έγχυσης που υποβλήθηκαν για τη συγκεκριµένη Μονάδα για την αντίστοιχη Περίοδο Κατανοµής της αντίστοιχης ηµέρας της εβδοµάδας στο διάστηµα 26 εβδοµάδων που προηγούνται της εβδοµάδας της υπόψη Ηµέρας Κατανοµής. Για τον υπολογισµό αυτό λαµβάνονται υπόψη οι Τιµολογούµενες Βαθµίδες Προσφοράς Έγχυσης των ανωτέρω Προσφορών Έγχυσης, των οποίων η ενέργεια αντιστοιχεί στο επίπεδο της επιπλέον προσφερόµενης ενέργειας. Σε κάθε περίπτωση οι τιµές ενέργειας των διαδοχικών βαθµίδων θα πρέπει να είναι µη φθίνουσες.υπάρχουν επίσης οι ακόλουθες περιπτώσεις που αντιµετωπίζονται ως εξής: Στην περίπτωση που η µονάδα έχει ήδη υποβάλλει προσφορά µε 10 βαθµίδες για την ώρα που δηλώνεται πρόσθετη διαθεσιµότητα, τότε η προσφορά για τη 10η βαθµίδα εφαρµόζεται και για την πρόσθετη διαθεσιµότητα. Στην περίπτωση που η µονάδα έχει υποβάλλει προσφορά µε λιγότερες από 10 βαθµίδες για την ώρα που δηλώνεται πρόσθετη διαθεσιµότητα, τότε: 72

73 A. Εάν η σταθµισµένη µέση τιµή (που ο υπολογισµός της περιγράφεται παραπάνω) είναι µικρότερη από την προσφορά για την τελευταία βαθµίδα, τότε η προσφορά για την τελευταία βαθµίδα εφαρµόζεται για την πρόσθετη διαθεσιµότητα. B. Εάν η σταθµισµένη µέση τιµή (που ο υπολογισµός της περιγράφεται παραπάνω) είναι µεγαλύτερη από την προσφορά για την τελευταία βαθµίδα, τότε η σταθµισµένη µέση τιµή εφαρµόζεται για την πρόσθετη διαθεσιµότητα. Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν καθόλου ιστορικά στοιχεία προσφορών για µια µονάδα, και η µονάδα ήταν αρχικά συνολικά µη διαθέσιµη, τότε εφαρµόζεται το ελάχιστο µέσο µεταβλητό κόστος για την πρόσθετη διαθεσιµότητα. Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν καθόλου ιστορικά στοιχεία προσφορών για µια µονάδα, και η µονάδα αυτή ήταν αρχικά µερικώς µη διαθέσιµη, τότε εφαρµόζεται η προσφορά της τελευταίας βαθµίδας για την πρόσθετη διαθεσιµότητα. Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν ιστορικά στοιχεία 26 εβδοµάδων για µια µονάδα, αλλά υπάρχουν ιστορικά στοιχεία για λιγότερες από 26 εβδοµάδες, τότε χρησιµοποιούνται αυτά τα ιστορικά στοιχεία για την αξιολόγηση της σταθµισµένης µέσης τιµής που εφαρµόζεται για την πρόσθετη διαθεσιµότητα. Σε περίπτωση που η µονάδα δηλώνει πρόσθετη διαθεσιµότητα για την τελευταία ώρα της τελευταίας Κυριακής του Οκτωβρίου («25η» ώρα, λόγω εφαρµογής της χειµερινής ώρας), τότε εφαρµόζεται η προσφορά της τελευταίας βαθµίδας της για την πρόσθετη διαθεσιµότητα. Γενικά ισχύει: Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν ιστορικά στοιχεία προσφορών για µια µονάδα, τότε εφαρµόζεται η προσφορά της τελευταίας βαθµίδας για την πρόσθετη διαθεσιµότητα. Η Μεθοδολογία του Μηχανισμού Επίλυσης Προγράμματος Κατανομής συνίσταται στην κατάστρωση και επίλυση προβλήματος αντίστοιχου με το πρόβλημα του ΗΕΠ (εφαρμόζοντας τα ίδια κριτήρια βελτιστοποίησης), με βάση τα δεδομένα του Προγράμματος Κατανομής. Ακόμη, να αναφέρουμε ότι ο Διαχειριστής του Συστήματος μπορεί να λαμβάνει υποψιν για την επίλυση της Κατανομής και Τις άγνωστες µεταβλητές του προβλήµατος συµπεριλαµβανομένων των ποσοτήτων Επικουρικών Υπηρεσιών, όπως αυτές έχουν επικαιροποιηθεί µετά την λύση του Ηµερήσιου Ενεργειακού Προγραµµατισµού (ΗΕΠ). 73

74 Τη συνολική δαπάνη παραγωγής που λαµβάνεται υπόψη κατά την επίλυση του προβλήµατος συµπεριλαµβάνομένης της ενδεχόµενης δαπάνης χρήσης Επικουρικών Υπηρεσιών, όπως αυτές έχουν επικαιροποιηθεί µετά την λύση του Ηµερήσιου Ενεργειακού Προγραµµατισµού (ΗΕΠ). Κατά την κατάστρωση των περιορισµών του προβλήµατος λαµβάνονται υπόψη οι κανόνες ιαδικασίας Κατανοµής (παράγραφος 2.3 του παρόντος). Στο ΠΚ εντάσσονται οι ακόλουθες ποσότητες ενέργειας σε MWh: 1) Το Φορτίο των Εξαγωγών και η έγχυση από τις Εισαγωγές Ηλεκτρικής Ενέργειας που προέκυψε από την επίλυση του Ηµερήσιου Ενεργειακού Προγραµµατισµού, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υπήρξε τροποποίηση κατά την διαδικασία επιβεβαίωσής τους (matching) µε τους γειτονικούς ιαχειριστές. Σε αυτήν την περίπτωση λαµβάνονται υπόψη οι τελικώς συµφωνηθείσες ποσότητες ανταλλαγών. 2) Η Υποχρεωτική παραγωγή των Υδροηλεκτρικών Μονάδων και το πρόγραµµα λειτουργίας των µονάδων που ευρίσκονται σε δοκιµαστική λειτουργία. 3) Το αντλητικό φορτίο όπως αυτό προέκυψε από την επίλυση του Ηµερήσιου Ενεργειακού Προγραµµατισµού ή από ενδεχόµενη χρήση αντλίας για αντιµετώπιση προβληµάτων του Συστήµατος Ηλεκτρικής Ενέργειας (π.χ. πρόβληµα ελαχίστου φορτίου συστήµατος).εγχειρίδιο Κατανοµής Έκδοση Μαρτίου 2010 Σελίδα 25 4) Το ενδεχόµενο τιµολογούµενο φορτίο Πελατών, όπως αυτό προέκυψε από την επίλυση του Ηµερήσιου Ενεργειακού Προγραµµατισµού. 5) Οι υποχρεωτικές εγχύσεις και τα φορτία που αντιστοιχούν σε προγράµµατα διορθώσεων διαφορών των ροών φορτίου στις διασυνδέσεις. 6) Τα προγράµµατα που αντιστοιχούν σε εγγυήσεις εµπορικών προγραµµάτων, επιστροφών εκτάκτων εισαγωγών και επιστροφών εγγυήσεων εµπορικών προγραµµάτων Μαθηµατική διατύπωση του Προβλήµατος Προγράµµατος Κατανοµής Η µαθηµατική διατύπωση του προβλήµατος ΠΚ είναι ίδια µε αυτήν του ΗΕΠ µε την πρόσθετη δυνατότητα της οριοθέτησης (ή του περιορισµού) των µεταβλητών του ΗΕΠ, π.χ. ανάθεση επικουρικών υπηρεσιών. Σε αντίθεση µε τον ΗΕΠ, κατά τον ΠΚ 74

75 χρησιµοποιείται η Πρόβλεψη Φορτίου αντί των µη Τιµολογούµενων ηλώσεων Φορτίου. Κάθε διαφοροποίηση του προβλήµατος ΠΚ από αυτό του προβλήµατος ΗΕΠ καταγράφεται και δηµοσιοποιείται, µαζί µε τα αποτελέσµατα του ΠΚ. Οι σχετικές διαφορές (πχ προσθήκη περιορισµών οριοθέτησης µεταβλητών του ΗΕΠ) συνοδεύονται από την κατάλληλη αιτιολόγηση αυτών, όπου επεξηγείται η ανάγκη προσθήκης τους. Η µέθοδος βελτιστοποίησης του ΠΚ αποβλέπει στη µεγιστοποίηση του κοινωνικού πλεονάσµατος κατά τη διάρκεια µίας Ηµέρας Κατανοµής, λαµβάνοντας υπόψη τα ακόλουθα: Το Κόστος Αποσυγχρονισµού των µονάδων το οποίο λαµβάνεται ίσο µε το Ειδικό Κόστος Εκκίνησης από ενδιάµεση κατάσταση αναµονής. Το Κόστος Παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από µονάδες παραγωγής. Το Κόστος Παροχής Πρωτεύουσας Εφεδρείας των µονάδων παραγωγής. Το Κόστος Παροχής ευτερεύουσας Εφεδρείας των µονάδων παραγωγής Το Κόστος Παροχής Τριτεύουσας Μη-Στρεφόµενης Εφεδρείας των µονάδων παραγωγής. Το πρόβληµα βελτιστοποίησης του ΠΚ έχει δύο τύπους περιορισµών: περιορισµοί σχετικοί µε το Σύστηµα και περιορισµοί σχετικοί µε τις µονάδες του Συστήµατος. Οι πρώτοι αφορούν περιορισµούς Ισοζυγίου Ενέργειας για κάθε Περίοδο Κατανοµής, απαιτήσεις Εφεδρείας για κάθε Περίοδο Κατανοµής ανά Επικουρική Υπηρεσία και περιορισµους ικτύου Περίοδου Κατανοµής. Οι δευτεροι σχετίζονται με τη δυνατότητα παροχής Πρωτεύουσας Εφεδρείας. τη Δυνατότητα παροχής Εύρους ευτερεύουσας Εφεδρείας, δυνατότητα παροχής Τριτεύουσας Στρεφόµενης Εφεδρείας, τη δυνατότητα παροχής Τριτεύουσας µη Στρεφόµενης Εφεδρείας, τον περιορισµός Ισχύος (µέγιστο - ελάχιστο) τον περιορισµός Ρυθµού Μεταβολής Παραγωγής (ανόδου / καθόδου), τη λειτουργία υπό καθεστώς Αυτόµατης Ρύθµισης Παραγωγής (ΑΡΠ),τους τρόπους λειτουργίας, τον περιορισµό Ελάχιστου Χρόνου Ανόδου κατά την εκκίνηση,τον περιορισµό Ελάχιστου Χρόνου Καθόδου κατά τον αποσυγχρονισµό και τον περιορισµο Χρόνου Εκκίνησης Χρονοδιάγραμμα κατάρτισης προγράμματος κατανομής ΗΜΕΡΑ, ΩΡΑ, ΕΝΕΡΓΕΙΑ D-1 14:00 Έναρξη Προθεσµίας Κατάρτισης ΠΚ 75

76 D-1 18:00 Λήξη Προθεσµίας Κατάρτισης πρώτου ΠΚ D-1 14:00-18:00 ηµοσίευση των αποτελεσµάτων του πρώτου ΠΚ και ενηµέρωση των συµµετεχόντων D-1 18:00 24:00 Κατάρτιση νέου ΠΚ εάν προκύψουν νέα δεδοµένα D-1 18:00-24:00 ηµοσίευση των αποτελεσµάτων των νεώτερων ΠΚ 4.3 Λειτουργία Συστήματος Κατάρτιση προγράμματος κατανομής κατά την ημέρα κατανομής Εάν κατά τη διάρκεια της Ηµέρας Κατανοµής υπάρξουν σηµαντικές αποκλίσεις δεδοµένων του προγράµµατος σε σύγκριση µε εκείνα που ελήφθησαν υπόψη στην κατάρτιση του τελευταίου Προγράµµατος Κατανοµής, ο ιαχειριστής εκπονεί νέο Πρόγραµµα Κατανοµής (intraday) για τις επόµενες Περιόδους Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής, λαµβάνοντας υπόψη τα νέα δεδοµένα. Σηµαντικές αποκλίσεις δεδοµένων του προγράµµατος θεωρούνται: Βλάβη µίας ή περισσοτέρων µονάδων ή διασυνδέσεων που καθιστούν απαραίτητη την αναθεώρηση του Προγράµµατος Κατανοµής. Βλάβη σηµαντικού στοιχείου του Συστήµατος Μεταφοράς. Άλλου συµβάντος που οδηγεί ή µπορεί να οδηγήσει σε µια σηµαντική αλλαγή στο Φορτίο του Συστήµατος Αδυναµία κάλυψης του Φορτίου του Συστήµατος και προγραµµατισµός εισαγωγών έκτακτης ανάγκης. Επικαιροποίηση των απαιτήσεων εφεδρειών (Πρωτεύουσα, ευτερεύουσα και Τριτεύουσα) και των ιαζωνικών Περιορισµών, εφόσον τα δεδοµένα που έχουν ληφθεί υπόψη στην κατάρτιση του Προγράµµατος Κατανοµής έχουν µεταβληθεί. Υποβολή νέας ήλωσης Εβδοµαδιαίας ιαχείρισης Υποχρεωτικών Νερών από παραγωγό. Επικαιροποίηση του προγράµµατος δοκιµών µονάδων σε δοκιµαστική λειτουργία.. Επικαιροποίηση της Πρόβλεψης της έγχυσης από µονάδες Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Οι ως άνω αποκλίσεις πρέπει να λαµβάνονται υπόψη κατά την κατάρτιση του επικαιροποιηµένου Προγράµµατος Κατανοµής, ώστε τα αποτελέσµατά του να προσεγγίζουν κατά το δυνατόν την πραγµατική λειτουργία του συστήµατος. Η κατάρτιση του Προγράµµατος Κατανοµής κατά την διάρκεια της Ηµέρας Κατανοµής λαµβάνει χώρα οποιαδήποτε ώρα της Ηµέρας Κατανοµής κριθεί 76

77 απαραίτητο από τον ιαχειριστή για τις υπόλοιπες περιόδους της Ηµέρας Κατανοµής (D) και εκτελείται σύµφωνα µε τις ενέργειες και τις σχετιζόµενες προθεσµίες που περιγράφονται πατακάτω. ΗΜΕΡΑ ΩΡΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ D 00:00 22:00 Κατάρτιση νέου ΠΚ, εάν προκύψουν νέα δεδοµένα D 00:00-22:00 ηµοσίευση των αποτελεσµάτων των ΠΚ Πρόγραμμα οικονομικής φόρτισης μονάδων σε πραγματικό χρόνο Το Πρόγραµµα Οικονοµικής Φόρτισης των Μονάδων σε Πραγµατικό Χρόνο, (Real Time Dispatch - RTD), εκτελείται αυτόµατα κάθε πέντε (5) λεπτά, µε σκοπό τον καθορισµό των τιµών φόρτισης (σε MW) των κατανεµόµενων µονάδων σε πραγµατικό χρόνο λειτουργίας. Ο υπολογισµός αυτός γίνεται µε βάση τις τεχνικοοικονοµικές προσφορές των Παραγωγών, µετρήσεις και άλλα δεδοµένα που λαµβάνονται από τους σταθµούς παραγωγής σε πραγµατικό χρόνο λειτουργίας µέσω του Συστήµατος Ελέγχου Ενέργειας. Οι τιµές οικονοµικής φόρτισης (MW) των µονάδων, που υπολογίζει το RTD χρησιµοποιούνται από το πρόγραµµα Αυτοµάτου Ελέγχου Παραγωγής (Automatic Generation Control - AGC) ως τιµές αφετηρίας (basepoints), για την αυτόµατη δευτερεύουσα ρύθµιση των µονάδων που λειτουργούν µε τηλερύθµιση της ενεργού παραγωγής τους.. Επίσης, οι τιµές οικονοµικής φόρτισης των µονάδων, που εκδίδει το RTD, προωθούνται µέσω του Συστήµατος Ελέγχου Ενέργειας (ΣΕΕ) προς τους σταθµούς παραγωγής και εµφανίζονται σε κατάλληλες συσκευές µε φωτεινή ένδειξη (displays), που έχουν εγκατασταθεί στις αίθουσες ελέγχου των σταθµών. Για τις µονάδες που δεν τηλερυθµίζεται η παραγωγή τους από το AGC, oι τιµές φόρτισης (MW) που εµφανίζονται στα displays αποτελούν Εντολές Κατανοµής, οι οποίες προβλέπεται να υλοποιούνται µε χειρισµούς του αρµόδιου προσωπικού των σταθµών παραγωγής (εκτός εάν κάποια µονάδα έχει µηχανισµό αυτόµατης εκτέλεσης και για αυτού του είδους τις εντολές φόρτισης). ιευκρινίζεται ότι όταν µία µονάδα λειτουργεί υπό τον αυτόµατο έλεγχο της τηλερύθµισης για τους σκοπούς του AGC δεν θα λαµβάνονται υπόψη από τους χειριστές των σταθµών οι επιθυµητές τιµές που µεταδίδονται από το RTD µέσω των displays. 77

78 Το RTD χρησιµοποιεί ένα µοντέλο γραµµικού προγραµµατισµού (Linear Programming LP) για τη βελτιστοποίηση της κατανοµής της τρέχουσας παραγωγής λαµβάνοντας υπόψη τους περιορισµούς λειτουργίας των µονάδων (µέγιστα και ελάχιστα όρια λειτουργίας, ρυθµούς µεταβολής φορτίου) και δεν περιλαµβάνει στην επίλυση του προβλήµατος την έκδοση εντολών για συγχρονισµό / από-συγχρονισµό µονάδων (Unit Commitment) αλλά χρησιµοποιεί ως δεδοµένη την τρέχουσα κατάσταση λειτουργίας (µονάδες εντός ή εκτός λειτουργίας, µονάδες που παρέχουν ή όχι την υπηρεσία της αυτόµατης δευτερεύουσας ρύθµισης) στο χρόνο που λαµβάνει τα δεδοµένα µετρήσεων από το ΣΕΕ. Tο RTD αναγνωρίζει τα τρέχοντα όρια λειτουργίας των µονάδων παραγωγής λαµβάνοντας υπόψη πέραν των τεχνικοοικονοµικών προσφορών των Παραγωγών και τα όρια που θέτουν οι λειτουργοί του συστήµατος (dispatchers) και τις τυχόν επαναδηλώσεις (re-declarations) που κάνουν οι χειριστές των µονάδων παραγωγής µέσω κατάλληλων πληκτρολογίων που συνοδεύουν τα displays που έχουν εγκατασταθεί στις αίθουσες ελέγχου των σταθµών. Το RTD λαµβάνει υπόψη τους περιορισµούς του συστήµατος µεταφοράς, όπως αυτοί εκφράζονται από το µοντέλο των δύο ζωνών (Βορράς Νότος) που χρησιµοποιείται και στην επίλυση του Ηµερήσιου Ενεργειακού Προγραµµατισµού και του Προγράµµατος Κατανοµής. Το RTD είναι ένα επιβοηθητικό εργαλείο για την έκδοση Εντολών Κατανοµής προς τις µονάδες παραγωγής σε πραγµατικό χρόνο λειτουργίας και είναι απαραίτητο λόγω της πολυπλοκότητας των οικονοµικών προσφορών των Παραγωγών, ενώ µε την ηλεκτρονική µετάδοση των εντολών διευκολύνεται παράλληλα και η καταγραφή τους σε βάσεις δεδοµένων. Επισηµαίνεται ότι ο Λειτουργός του Συστήµατος είναι σε θέση να εκδώσει Εντολές Κατανοµής για τη φόρτιση των µονάδων, παρά τη λύση του RTD ώστε να αντιµετωπίσει έκτακτες καταστάσεις του συστήµατος. Σε αυτήν περίπτωση, ο ιαχειριστής του Συστήµατος θα πρέπει να καταγράφει την ακριβή ώρα που δόθηκε η συγκεκριµένη Εντολή Κατανοµής, το περιεχόµενο αυτής, καθώς και την έκτακτη κατάσταση του Συστήµατος που αντιµετώπιζε. Σε περίπτωση που δίδονται συστηµατικά Εντολές Κατανοµής διαφορετικές της λύσης του RTD, ο ιαχειριστής του Συστήµατος ενηµερώνει σχετικά τη ΡΑΕ και προτείνει τρόπους για την αντιµετώπιση των σχετικών προβληµάτων, καθώς τα αίτια αυτών αναπόφευκτα µειώνουν την αποτελεσµατικότητα της αγοράς. 78

79 4.4 Παρακολούθηση συστήματος σε πραγματικό χρόνο Για την ασφάλεια και την οικονοµική λειτουργία του συστήµατος, ο ιαχειριστής οφείλει να παρακολουθεί, να διεξάγει δοκιµές ελέγχου και να ερευνά την απόδοση των εγκαταστάσεων των Χρηστών, ώστε να µπορεί να διακριβώνει εάν αυτές λειτουργούν εντός των απαιτήσεων σχεδιασµού, λειτουργίας και συνδέσεως, όπως αυτές καθορίζονται στον Πίνακα Καταχωρηµένων Χαρακτηριστικών, στις Συµβάσεις Σύνδεσης, στις Συµβάσεις Εφεδρείας Εκτάκτων Αναγκών και σε κάθε άλλη ειδικότερη συµφωνία µεταξύ των Χρηστών και του ιαχειριστή του Συστήµατος. Ως παρακολούθηση, δοκιµές και έλεγχος νοούνται ειδικότερα: Η αξιολόγηση της λειτουργίας των µονάδων παραγωγής σύµφωνα µε τις Εντολές Κατανοµής. Η αξιολόγηση της συµµόρφωσης των κατόχων άδειας παραγωγής προς τις ηλώσεις ιαθεσιµότητας, τα Αποδεικτικά διαθεσιµότητας Ισχύος (Α Ι), την ικανότητα παροχής Επικουρικών Υπηρεσιών, τα Καταχωρηµένα Χαρακτηριστικά, τα ηλωµένα Χαρακτηριστικά και άλλα στοιχεία που καταχωρούνται. Η αξιολόγηση της τήρησης των IEC προτύπων σχετικά µε την ποιότητα ενέργειας, και ιδίως των προτύπων IEC/ και IEC/ Η αξιολόγηση της συµµόρφωσης των Χρηστών προς τις απαιτήσεις προστασίας και τις αντίστοιχες ρυθµίσεις, που προβλέπονται στον Κώδικα, στις Συµβάσεις Σύνδεσης και σε άλλες ειδικές συµφωνίες µεταξύ των Χρηστών και του ιαχειριστή του Συστήµατος. Η παρακολούθηση του Συστήµατος διεξάγεται αδιαλείπτως και αφορά στην καταγραφή και έλεγχο των δεδοµένων και την ανάλυσή τους, σύµφωνα µε τις µεθόδους που ο ιαχειριστής θεωρεί πρόσφορες ή που έχει συµφωνήσει µε τους Χρήστες Η παρακολούθηση διεξάγεται χωρίς προηγούµενη ειδοποίηση των Χρηστών. Εάν η παρακολούθηση διεξάγεται µε την εφαρµογή συστήµατος καταγραφής και ανάλυσης δεδοµένων, ο ιαχειριστής οφείλει να ενηµερώνει σχετικά τους Χρήστες και να τους παρέχει κάθε αναγκαία πληροφορία αφού ζητηθεί. Ο ιαχειριστής µπορεί, βασιζόµενος αποκλειστικά στα αποτελέσµατα της παρακολούθησης και χωρίς να διεξάγει περαιτέρω δοκιµές ελέγχου, να κρίνει ότι κάποιος Χρήστης τελεί σε κατάσταση µη συµµόρφωσης. Εάν ο Χρήστης αµφισβητεί 79

80 την κρίση αυτή, ο ιαχειριστής του Συστήµατος οφείλει να του αποστέλλει τα δεδοµένα που συνέλεξε κατά την παρακολούθηση και τα οποία τεκµηριώνουν τη µη συµµόρφωση. 4.5 Καταστάσεις έκτακτης ανάγκης Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης υφίσταται όταν ανακύπτει πρόβληµα που θέτει ή ενδέχεται να θέσει, για οποιοδήποτε λόγο, το Σύστηµα ή το ίκτυο σε σοβαρό κίνδυνο ή να επηρεάζει την αξιόπιστη και επαρκή τροφοδοσία των καταναλωτών ή να επηρεάζει αρνητικά την οµαλή λειτουργία της ιαδικασίας Κατανοµής, ή να επηρεάζει ή να θέτει σε κίνδυνο την οµαλή λειτουργία γειτονικού ιαχειριστή. Ο ιαχειριστής του Συστήµατος είναι υποχρεωµένος, χωρίς να καθυστερεί τη διενέργεια των απαραίτητων χειρισµών, να ενηµερώνει τους χρήστες που επηρεάζονται από τους χειρισµούς αυτούς, σύµφωνα µε τη Σύµβαση Σύνδεσης στο Σύστηµα και ιδίως: Α) Να γνωστοποιεί στον ιαχειριστή του ικτύου κάθε σηµαντική περίπτωση που επηρεάζει αρνητικά την αξιόπιστη και επαρκή τροφοδοσία σε ορισµένο Σηµείο Σύνδεσης του ικτύου µε το Σύστηµα, ούτως ώστε ο ιαχειριστής του ικτύου να αναζητήσει εναλλακτική τροφοδότηση του ικτύου ή να προβεί σε άλλες ενέργειες, και Β) Να ειδοποιεί κάθε Πελάτη που είναι συνδεδεµένος στο Σύστηµα για περιπτώσεις που επηρεάζουν αρνητικά την αξιόπιστη και επαρκή τροφοδοσία σε ορισµένο Σηµείο Σύνδεσης µε το Σύστηµα, ούτως ώστε ο Πελάτης να αναζητήσει εναλλακτική τροφοδότηση ή να προβεί σε άλλες ενέργειες. Γ) Οµοίως ο ιαχειριστής του Συστήµατος είναι υποχρεωµένος, χωρίς να καθυστερεί τη διενέργεια των απαραίτητων χειρισµών, να ενηµερώνει τους ιαχειριστές γειτονικών συστηµάτων που ενδεχοµένως επηρεάζονται από τους χειρισµούς αυτούς, σύµφωνα µε τους κανόνες του Operation Handbook της UCTE. Σε κατεπείγουσες περιπτώσεις, ο ιαχειριστής δύναται να προβαίνει σε χειρισµούς χωρίς προηγούµενη ειδοποίηση των χρηστών που επηρεάζονται λειτουργικά από αυτούς. Στην περίπτωση αυτή υποχρεούται να τους ενηµερώνει για τους χειρισµούς που έλαβαν χώρα, για την πιθανή διάρκεια της Κατάστασης Έκτακτης Ανάγκης και για την ενδεχόµενη λήξη της, εκτός εάν πρόκειται για 80

81 προσωρινή κατάσταση που έχει αποκατασταθεί πλήρως. Θα πρέπει να σηµειωθεί ότι σε Υποσταθµούς του Συστήµατος Μεταφοράς έχουν εγκατασταθεί διατάξεις τηλεχειρισµού στοιχείων του συστήµατος, µέσω των οποίων ο ιαχειριστής έχει την δυνατότητα να προβαίνει σε άµεσους χειρισµούς στοιχείων του συστήµατος (π.χ. άνοιγµα κλείσιµο διακόπτη). Σε περιπτώσεις απώλειας διασυνδετικών γραµµών µεταφοράς του συστήµατος ο ιαχειριστής έχει άµεση επικοινωνία µε τους όµορους διαχειριστές για την ταχύτερη δυνατή αποκατάσταση της οµαλότητας και της εγγύησης, κατά το δυνατόν, των εµπορικών προγραµµάτων ανταλλαγών ενέργειας. Σχετικές διµερείς συµφωνίες έχουν υπογραφεί ή επίκειται η υπογραφή τους στο άµεσο µέλλον. Στους Κανονισµούς ηµοπρασιών για την εκχώρηση δικαιωµάτων πρόσβασης στις ιασυνδέσεις (δηµοσιεύονται στην ιστοσελίδα του ιαχειριστή) γίνεται επίσης αναλυτική αναφορά για την διασφάλιση (firmness) των δικαιωµάτων των συµµετεχόντων στη αγορά ενέργειας για ανταλλαγή ενέργειας µέσω των διασυνδέσεων σε περίπτωση προβλήµατος σε διασυνδετική γραµµή µεταφοράς. 81

82 5 Διαχείριση μετρητών και μετρήσεων 5.1 Εισαγωγή Η Μέτρηση κατέχει κεντρικό ρόλο στην αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας. Η συλλογή και η διαχείριση των Μετρήσεων είναι οι βασικοί παράγοντες για την πρόβλεψη, τον προγραµµατισµό και τη λειτουργία της απελευθερωµένης αγοράς. Με την απελευθέρωση των αγορών ενέργειας και µε την ανάγκη να ενθαρρυνθεί η ενεργειακή αποδοτικότητα και η ασφάλεια προµήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, η σηµασία της µέτρησης έχει αυξηθεί. Η ακρίβεια και η αξιοπιστία των Μετρήσεων, η ασφαλής και έγκαιρη µεταφορά τους καθώς και η διάθεση των εδοµένων Μετρήσεων είναι η βασικότερη προϋπόθεση για την εύρυθµη λειτουργία του Συστήµατος Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας στα πλαίσια της απελευθερωµένης αγοράς. Στο παρόν τµήµα καθορίζονται τα δικαιώµατα και οι υποχρεώσεις του ιαχειριστή του Συστήµατος, του Κυρίου του Συστήµατος, του ιαχειριστή του ικτύου και των Χρηστών, αναφορικά µε τη διαδικασία και τους όρους εγκατάστασης και συντήρησης των Καταχωρηµένων Μετρητών, τήρησης και ενηµέρωσης του Μητρώου Καταχωρηµένων Μετρητών και του Πίνακα Αντιστοίχισης Μετρητών και Εκπροσώπων Μετρητών, καθώς και τον προσδιορισµό των εδοµένων Μετρήσεων ηλεκτρικής ενέργειας Υποχρεώσεις και δραστηριότητες στο πλαίσιο της διαδικασίας διαχείρισης μετρητών και μετρήσεων Συγκεκριμένα. ο ιαχειριστής του Συστήµατος : προγραµµατίζει και ασκεί τη γενικότερη εποπτεία της προµήθειας, της εγκατάστασης και της συντήρησης των Καταχωρηµένων Μετρητών, καθώς 82

83 και του συναφούς εξοπλισµού καταγραφής και διαβίβασης δεδοµένων που ορίζει ο Κώδικας, προδιαγράφει, προµηθεύεται και λειτουργεί ηλεκτρονικό σύστηµα συλλογής και πιστοποίησης των µετρήσεων, προδιαγράφει και εφαρµόζει διαδικασία πιστοποίησης και ελέγχου των µετρήσεων, προδιαγράφει και εφαρµόζει διαδικασία διόρθωσης ή εκτίµησης των µετρήσεων, μεριµνά ώστε να ενεργοποιείται οποιαδήποτε εγκατάσταση συνδέεται στο Σύστηµα καθώς και να επιτρέπεται η ροή ενέργειας µέσω της σύνδεσης αυτής, µόνον εφόσον η ενέργεια αυτή µετριέται από έναν τουλάχιστον Καταχωρηµένο Μετρητή, μεριµνά για την παροχή πρόσβασης των Χρηστών και των Εκπροσώπων Μετρητών στα δεδοµένα των µετρήσεων που τους αφορούν, μεριµνά για την παροχή πρόσβασης των Χρηστών στους Καταχωρηµένους Μετρητές που τους αφορούν µέσω συστηµάτων συλλογής µετρήσεων, Μέριµνα για την εγκατάσταση τηλεπικοινωνιακής σύνδεσης και διασφαλίζει τη δυνατότητα τηλεµετάδοσης για τους Καταχωρηµένους Μετρητές εκτός των Παραγωγών, Αυτοπαραγωγών και των Πελατών. Όσον αφορά τις δραστηριοτητες του, ο Διαχειριστής του Συστήµατος: συλλέγει τις Μετρήσεις των Καταχωρηµένων Μετρητών συµπεριλαµβανοµένων των µετρητών πελατών µέσης τάσης, αντικαθιστώντας τον ιαχειριστή ικτύου στις αρµοδιότητές του, προσδιορίζει τα δεδοµένα των Μετρήσεων των Καταχωρηµένων Μετρητών, τηρεί και ενηµερώνει την βάση εδοµένων Μετρητών και Μετρήσεων, Τηρεί και ενηµερώνει το Μητρώο Καταχωρηµένων Μετρητών. Ο Κύριος του Συστήματος : διενεργεί την προµήθεια και εγκατάσταση των οργάνων µέτρησης και των υλικών της Μετρητικής ιάταξης, 83

84 μεριµνά για την καλή, ασφαλή και αδιάλειπτη λειτουργία των Μετρητικών ιατάξεων, Πραγµατοποιεί την µελέτη, προµήθεια των υλικών και την εγκατάσταση των νέων και την αντικατάσταση των υπαρχουσών Μετρητικών ιατάξεων, Συντηρεί και αποκαθιστά τις βλάβες των Μετρητικών ιατάξεων, Επικουρεί και υποστηρίζει ενεργά τον ΕΣΜΗΕ στην λήψη και συλλογή των µετρήσεων. Ο Διαχειριστής του Δικτύου : υπολογίζει και παρέχει στον ΕΣΜΗΕ τα ποσοστά εκπροσώπησης των Προµηθευτών που έχουν Πελάτες στο ίκτυο των οποίων οι µετρητές δεν τηλεµετρούνται, επί του συνόλου των Καταχωρηµένων Μετρητών Ορίων ικτύου, μεριµνά για την προµήθεια, την εγκατάσταση και τη συντήρηση των Μετρητικών ιατάξεων που εγκαθίστανται στο ίκτυο, μεριµνά για την εγκατάσταση τηλεπικοινωνιακής σύνδεσης και διασφαλίζει τη δυνατότητα τηλεµετάδοσης για τους Καταχωρηµένους Μετρητές που εγκαθίστανται στο ίκτυο και τους µετρητές πελατών µέσης τάσης, Επικουρεί και υποστηρίζει ενεργά τον ΕΣΜΗΕ στην λήψη και συλλογή των µετρήσεων των Καταχωρηµένων Μετρητών Παραγωγής στη Μέση Τάση. Ο Κύριος του Δικτύου: διενεργεί την προµήθεια, την εγκατάσταση και τη συντήρηση των Μετρητικών ιατάξεων που εγκαθίστανται στο ίκτυο, συντηρεί και αποκαθιστά τις βλάβες των Μετρητικών ιατάξεων των Καταχωρηµένων Μετρητών παραγωγής που είναι εγκατεστηµένοι στο ίκτυο. Οι Χρήστες (Παραγωγοί-Επιλέγοντες Πελάτες) : παρέχουν στο ιαχειριστή του Συστήµατος όλα τα στοιχεία που καθορίζονται στο τµήµα αυτό για τους µετρητές των εγκαταστάσεών τους και για τις σχετικές µετρήσεις, μεριµνούν για την ασφάλεια των Μετρητών και των µετρήσεων, σύµφωνα µε τα οριζόµενα στον Κώδικα, 84

85 μεριµνούν για την εγκατάσταση τηλεπικοινωνιακής σύνδεσης, κάθε Χρήστης οφείλει να επιτρέπει στον ιαχειριστή του Συστήµατος, και ιδίως στους υπαλλήλους, στους εκπροσώπους και στους υπεργολάβους του ιαχειριστή του Συστήµατος την πρόσβαση σε κάθε τµήµα των εγκαταστάσεών του. Οι Εκπρόσωποι των Μετρητών: οφείλουν να προβούν σε κάθε αναγκαία ενέργεια, σε συνεργασία µε τον ιαχειριστή του Συστήµατος, για την αντιµετώπιση του προβλήµατος που διαπιστώνεται σε Καταχωρηµένο Μετρητή τον οποίο εκπροσωπούν αφού λάβουν γνώση του προβλήµατος, παρέχουν στο ΕΣΜΗΕ κάθε δυνατή ενηµέρωση για τα αίτια του προβλήµατος και τις ενέργειες στις οποίες δύνανται να προβούν για την αντιµετώπισή του, παρέχουν στο ΕΣΜΗΕ τεκµηριωµένη εκτίµηση της ποσότητας ενέργειας που δεν µετρήθηκε επιτυχώς Γενική περιγραφή εξοπλισμού μετρητικών διατάξεων και σημεία μέτρησης Ως Μετρητική ιάταξη ορίζεται το σύνολο του ηλεκτροµηχανικού και ηλεκτρονικού εξοπλισµού που απαιτείται για την ακριβή και αξιόπιστη µέτρηση της Ηλεκτρικής Ενέργειας. Ο εξοπλισµός αποτελείται κυρίως από τον Καταχωρηµένο Μετρητή (Κύριο ή Εναλλακτικό ), τα επί µέρους υποστηρικτικά στοιχεία (Μ/Σ οργάνων µέτρησης, τον εξοπλισµό επικοινωνίας για τηλεµέτρηση και τηλεχειρισµό) και λοιπό εξοπλισµό (Κιβώτιο οκιµών, πίνακας ή ερµάριο, καλώδια, κ.λ.π.). Στις συνδέσεις που έχουν ισχύ µεγαλύτερη από 10 MVA προβλέπεται η τοποθέτηση εκτός του Κύριου Μετρητή και Εναλλακτικός Μετρητής (Μετρητής Επαλήθευσης). Οι δύο µετρητές λειτουργούν από ανεξάρτητα τυλίγµατα µετασχηµατιστών τάσης και έντασης. Τα τυλίγµατα των µετασχηµατιστών τάσης και έντασης και τα καλώδια σύνδεσης τέτοιων τυλιγµάτων µε τον κύριο µετρητή εξυπηρετούν αποκλειστικά τις συνδέσεις που αναφέρονται στην προηγούµενη παράγραφο. Τα καλώδια και οι συνδέσεις 85

86 σφραγίζονται µε ασφαλή τρόπο. Ο Εναλλακτικός Μετρητής και τα επιπρόσθετα συνδεδεµένα φορτία, πρέπει να έχουν ανεξάρτητες ασφάλειες στην τροφοδοσία τους από τους µετασχηµατιστές τάσης. Ο εξοπλισµός που χρησιµοποιείται σε µετρητική διάταξη πρέπει να ικανοποιεί συγκεκριμένες προδιαγραφές. Στην έννοια του χώρου ευθύνης του Συστήµατος περιλαµβάνονται οι Γραµµές Μεταφοράς της Υψηλής και Υπερυψηλής Τάσης (150kV και 400kV) στην Ελληνική Επικράτεια, οι εγκατεστηµένες στην Ελληνική Επικράτεια διεθνείς διασυνδέσεις µε άλλες Χώρες,Όλες οι εγκαταστάσεις, εξοπλισµός και εγκαταστάσεις ελέγχου που απαιτούνται για την οµαλή, ασφαλή και αδιάλειπτη διακίνηση της Ηλεκτρικής Ενέργειας από τους Σταθµούς Παραγωγής σε Υποσταθµούς ΥΤ/ΥΤ και ΥΤ/ΜΤ και σε Πελάτες ΥΤ, οι Μετρητικές ιατάξεις των εισροών (παραγωγών αυτοπαραγωγών εισαγωγών ιεθνών ιασυνδέσεων) και εκροών (Πελατών Υ.Τ ίκτυο ιανοµής Μ.Τ εξαγωγών ιεθνών ιασυνδέσεων) Ηλεκτρικής Ενέργειας προς και από το Σύστηµα. Ως όριο ανάµεσα στο Σύστηµα και τις εγκαταστάσεις των χρηστών ορίζεται το όργανο διακοπής (διακόπτης ή αποζεύκτης) που βρίσκεται στη πλευρά της Υψηλής Τάσης του Μετασχηµατιστή Ισχύος του Χρήστη. Κάθε επιµέρους θέµα σχετικά µε τα όρια καθώς και τον προσδιορισµό και την κατανοµή της ευθύνης µεταξύ των δύο µερών καθορίζεται µε την εκάστοτε σύµβαση σύνδεσης. Στο Σύστηµα δεν περιλαµβάνονται οι γραµµές και εγκαταστάσεις Υψηλής Τάσης που έχουν ενταχθεί στο ίκτυο ιανοµής καθώς και το ίκτυο των Μη διασυνδεδεµένων Νησιών. Το οριζόµενο σηµείο µέτρησης βρίσκεται από την πλευρά του σηµείου σύνδεσης του Χρήστη µε το Σύστηµα ή µε το ίκτυο, όπως προβλέπεται στην εκάστοτε σύµβαση σύνδεσης.ωστόσο, το πραγµατικό σηµείο µέτρησης είναι δυνατόν να διαφέρει από το οριζόµενο σηµείο µέτρησης µετά από έγκριση του ιαχειριστή του Συστήµατος. Σε περίπτωση που διαφέρει το πραγµατικό από το οριζόµενο σηµείο µέτρησης γίνεται αναγωγή της µέτρησης µε εφαρµογή του ποσοστού απωλειών Μ/Σ ισχύος, το οποίο είναι 0,5%. Ως Μοναδιαίο Σηµείο Μέτρησης ορίζεται το πραγµατικό σηµείο µέτρησης όπου τοποθετείται ο Καταχωρηµένος Μετρητής. Εάν υπάρχει εγκατεστηµένος και Εναλλακτικός Μετρητής, τότε στο σηµείο του Εναλλακτικού Μετρητή δίδεται ένα ξεχωριστό Μοναδιαίο Σηµείο Μέτρησης. 86

87 5.2 Είδη καταχωρημένων μετρητών και εκπροσώπησης Με την έννοια Καταχωρηµένοι Μετρητές εννοούµε τους Μετρητές που είναι εγκατεστηµένοι στο Σύστηµα ή στο ίκτυο, οι µετρήσεις των οποίων χρησιµοποιούνται για την εφαρµογή του Κ Σ&ΣΗΕ Είδη καταχωρημένων μετρητών Οι Καταχωρηµένοι Μετρητές διακρίνονται σε: Μετρητές Παραγωγής: µετρούν την ενέργεια που εγχέεται από Μονάδες, οι οποίες είναι συνδεδεµένες στο Σύστηµα ή στο ίκτυο στημέση Τάση. Κάθε Μετρητής Παραγωγής µετρά την ενέργεια µίας Μονάδας. Μετρητές Φορτίου: µετρούν την ενέργεια που απορροφάται από εγκαταστάσεις Επιλεγόντων Πελατών ή Αντλητικές Μονάδες, οι οποίες είναι συνδεδεµένες στο Σύστηµα. 87

88 Μετρητές Εσωτερικής Παραγωγής Αυτοπαραγωγών: µετρούν τη συνολική καθαρή ποσότητα ενέργειας που παράγεται από µονάδες Αυτοπαραγωγών, ήτοι την ποσότητα ενέργειας που εγχέεται στο εσωτερικό δίκτυο των εγκαταστάσεων των Αυτοπαραγωγών, µετά την εξυπηρέτηση των βοηθητικών φορτίων των µονάδων αυτών, και διατίθεται για κατανάλωση στις εγκαταστάσεις του Αυτοπαραγωγού ή/και για περαιτέρω έγχυση στο Σύστηµα ή στο ίκτυο. Μετρητές Ορίων ικτύου: µετρούν την ποσότητα ενέργειας η οποία διακινείται από το Σύστηµα προς το ίκτυο. Μετρητές Ελέγχου: µετρούν τη ροή ενέργειας στο Σύστηµα ώστε να διευκολύνεται ο έλεγχος και η διόρθωση των µετρήσεων των Καταχωρηµένων Μετρητών. Εναλλακτικοί Μετρητές: µετρούν τις ποσότητες ενέργειας που µετρώνται και από άλλο Καταχωρηµένο Μετρητή, ο οποίος σε σχέση µε τον εναλλακτικό αναφέρεται ως Κύριος Μετρητής. Μετρητές ιασυνδέσεων: µετρούν τη ροή ενέργειας µέσω των ιασυνδέσεων. Οι Καταχωρημένοι Μετρητές διαφέρουν ανάλογα με το είδος,την τάση σύνδεσης, το είδος καυσίµου και τεχνολογίας αν πρόκειται για µετρητή παραγωγής και το είδος φορτίου αν πρόκειται για µετρητή φορτίου Μητρώο Καταχωρημένων Μετρητών (ΜΚΜ) Ο ιαχειριστής του Συστήµατος καταρτίζει και ενηµερώνει το Μητρώο Καταχωρηµένων Μετρητών. Στο Μητρώο Καταχωρηµένων Μετρητών περιλαµβάνονται τα ακόλουθα στοιχεία για κάθε Καταχωρηµένο Μετρητή. 1. Μοναδιαίο Σηµείο Μέτρησης 2. Κωδικός Καταχωρηµένου Μετρητή 3. Η Κατηγορία Μετρητών στην οποία εντάσσεται ο µετρητής. 4. Εκπρόσωποι Καταχωρηµένου Μετρητή. 5. Πληροφορίες που αφορούν στον µετρητή. 88

89 6. Οι τηλεφωνικοί αριθµοί πρόσβασης στο µετρητή. 7. Προγραµµατισµένες παροχές παλµών προς τρίτους. 8. Πληροφορίες που αφορούν στους µετασχηµατιστές µετρήσεων. 9. Τα πιστοποιητικά του µετρητή. 10. Λεπτοµέρειες ελέγχων που διενεργήθηκαν κατά την εγκατάσταση. 11. Λεπτοµέρειες περιοδικών ελέγχων. 12. Ο κωδικός της εγκατάστασης της οποίας η ενέργεια µετριέται. 13. Για τους Εναλλακτικούς Μετρητές ο κωδικός του Κύριου Μετρητή Εκπροσώπηση καταχωρημένων μετρητών Κάθε Καταχωρηµένος Μετρητής εκπροσωπείται από έναν τουλάχιστο Συµµετέχοντα στην Αγορά.. Ο ιαχειριστής του Συστήµατος καταρτίζει και ενηµερώνει τον Πίνακα Αντιστοίχησης Μετρητών και Εκπροσώπων Μετρητών µε βάση τις παρακάτω παραδοχές. Ο Μετρητής Παραγωγής εκπροσωπείται από τον αντίστοιχο κάτοχο αδειας,για την αντίστοιχη Μονάδα ενώ δεν υποβάλλεται Δήλωση εκπροσώπησης. Ο Μετρητής Αυτοπαραγωγού εκπροσωπείται από τον αντίστοιχο κάτοχο αδειας, για την αντίστοιχη Μονάδα ενώ δεν υποβάλλεται Δήλωση εκπροσώπησης. Ο Μετρητής Φορτίου εκπροσωπείται από έναν ή περισσότερους Εκπρόσωπους Φορτίου με τα αντίστοιχα ποσοστά % ή ποσότητα ενέργειας ανά περίοδο κατανοµής,ενω υποβάλλεται Δήλωση εκπροσώπησης. Ο Μετρητής Ορίου Δικτύου εκπροσωπείται από έναν ή περισσότερους Εκπρόσωπους Φορτίου Πελατών με βάσει τα ποσοστά που υποβάλλει ο ιαχειριστής ικτύου, ενώ δεν υποβάλλεται Δήλωση εκπροσώπησης. Ο Εναλλακτικός Μετρητής εκπροσωπείται από τον εκπρόσωπο του Κύριου Μετρητή και υποβάλλεται Δήλωση εκπροσώπησης. Ο Μετρητής Διασύνδεσης εκπροσωπείται από Συµµετέχοντες στον ΗΕΠ με ήλωση φορτίου για εξαγωγή ή Προσφορά έκχυσης για εισαγωγή, 89

90 αναλογικά προς την ενέργεια που συµπεριλήφθηκε στο Πρόγραµµα ΗΕΠ µε βάση τη δήλωση φορτίου ή την προσφορά έγχυσης και δεν δεν υποβάλλεται Δήλωση εκπροσώπησης. Το άθροισµα των ποσοστών εκπροσώπησης των Συµµετεχόντων για κάθε Καταχωρηµένο Μετρητή και κάθε Περίοδο Κατανοµής είναι ίσο µε εκατό τοις εκατό (100%). Στον Πίνακα καταχωρείται τουλάχιστον ένας Συµµετέχων στον ΗΕΠ ως Εκπρόσωπος Μετρητή για κάθε Καταχωρηµένο Μετρητή, εξαιρούµενων των Μετρητών Ελέγχου και ιασυνδέσεων. Ο ιαχειριστής του Συστήµατος µεριµνά ώστε ο Πίνακας Αντιστοίχησης Μετρητών και Εκπροσώπων Μετρητών να είναι ενηµερωµένος και πλήρης. Στον Πίνακα Αντιστοίχησης Μετρητών και Εκπροσώπων Μετρητών καταγράφεται το ποσοστό ή η ποσότητα ενέργειας κατά το οποίο κάθε Συµµετέχων εκπροσωπεί Καταχωρηµένο Μετρητή. Το άθροισµα των ποσοστών εκπροσώπησης των Συµµετεχόντων για κάθε Καταχωρηµένο Μετρητή και κάθε Περίοδο Κατανοµής είναι ίσο µε εκατό τοις εκατό (100%). Το τµήµα του Πίνακα Αντιστοίχησης Μετρητών και Εκπροσώπων Μετρητών, που καθορίζει την εκπροσώπηση Καταχωρηµένων Μετρητών Φορτίου και Καταχωρηµένων Μετρητών Ορίων ικτύου από Συµµετέχοντες στον ΗΕΠ που υποβάλλουν ηλώσεις Φορτίου, αναφέρεται ως Πίνακας Αντιστοίχησης Μετρητών και Εκπροσώπων Φορτίου. Οι Συµµετέχοντες στο Σύστηµα Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας (Παραγωγοί, Προµηθευτές και Αυτοπροµηθευόµενοι Πελάτες) ορίζονται ως Εκπρόσωποι Φορτίου όταν εκπροσωπούν µετρητές φορτίου και υποβάλλουν ηλώσεις Φορτίου στον ΗΕΠ. Οι Εκπρόσωποι Φορτίου οφείλουν να υποβάλλουν στον ιαχειριστή του Συστήµατος ήλωση Εκπροσώπησης Μετρητή στην οποία καθορίζεται ο Καταχωρηµένος Μετρητής Φορτίου τον οποίο εκπροσωπούν και το ποσοστό ή την ποσότητα ενέργειας που εκπροσωπούν ανά Περίοδο Κατανοµής. Οι ηλώσεις αυτές υποβάλλονται, κατ αρχάς, πριν από την πρώτη ήλωση Φορτίου την οποία υποβάλλει ο Εκπρόσωπος Φορτίου στον ΗΕΠ και κάθε φορά που επέρχεται αλλαγή είτε ως προς τον Καταχωρηµένο Μετρητή Φορτίου είτε ως προς το ποσοστό ή την ποσότητα ενέργειας εκπροσώπησης. Οι Εκπρόσωποι Φορτίου, εφόσον εκπροσωπούν από κοινού ένα Καταχωρηµένο Μετρητή, οφείλουν να υποβάλλουν στον ιαχειριστή του Συστήµατος Συµφωνία Κατανοµής Μετρητή, στην οποία καθορίζεται ο 90

91 Καταχωρηµένος Μετρητής Φορτίου, τον οποίο εκπροσωπούν και το ποσοστό ή την ποσότητα ενέργειας που εκπροσωπούν ανά Περίοδο Κατανοµής. εν απαιτείται υποβολή ήλωσης Εκπροσώπησης Μετρητή στην περίπτωση κατά την οποία ο Εκπρόσωπος Φορτίου επιθυµεί να εκπροσωπήσει Μετρητή ιασύνδεσης. Η εκπροσώπηση αυτή συνάγεται από το Πρόγραµµα ΗΕΠ. Οι ηλώσεις Εκπροσώπησης Μετρητή δεν υποβάλλονται για Καταχωρηµένους Μετρητές Ορίων ικτύου και τέλος Με την υποβολή ήλωσης Εκπροσώπησης Μετρητή ο Εκπρόσωπος Φορτίου δηλώνει υπεύθυνα ότι έχει εξουσιοδοτηθεί από τον Πελάτη σχετικά µε την εκπροσώπηση και το ποσοστό ή την ποσότητα εκπροσώπησης. Υπάρχουν και κάποιες ειδικές περιπτώσεις Εκπροσώπησης όπως όταν Καταχωρηµένος Μετρητής Φορτίου δεν εκπροσωπείται ή το συνολικό ποσοστό εκπροσώπησης είναι µικρότερο του 100%, για µία ή περισσότερες Περιόδους Κατανοµής.Άλλη περίπτωση όπου το άθροισµα των ποσοστών εκπροσώπησης για έναν Μετρητή Φορτίου υπερβαίνει για µία ή περισσότερες Περιόδους Κατανοµής το 100% ή όταν παρατηρέιται µη νόµιµη υποβολή ήλωσης Φορτίου.Ο Διαχειριστής του Συστήματος σε συνεργασία με τη ΡΑΕ επιλύουν το πρόβλημα Περιεχόμενο δήλωσης εκπροσώπησης και υποβολή Η ήλωση Εκπροσώπησης Μετρητή περιλαµβάνει Κωδικό Καταχωρηµένου Μετρητή Φορτίου, στοιχεία σχετικά µε τον Πελάτη που αντιστοιχεί στο Μετρητή Φορτίου, το ποσοστό εκπροσώπησης της εκπροσωπούµενης ενέργειας ανά Ηµέρα Κατανοµής και την την ηµεροµηνία της πρώτης Ηµέρας Κατανοµής κατά την οποία αρχίζει η ισχύς της ήλωσης. Η ήλωση Εκπροσώπησης Μετρητή και η Συµφωνία Κατανοµής Μετρητή υποβάλλονται πριν από την πρώτη υποβολή ήλωσης Φορτίου στον ΗΕΠ που αφορά στο Μετρητή αυτό. Για την αλλαγή των στοιχείων ήλωσης Εκπροσώπησης Μετρητή υποβάλλεται νέα ήλωση.επίσης ισχύουν µετά την παρέλευση πέντε (5) ηµερών τουλάχιστον ψαπό την ηµεροµηνία υποβολής των. 91

92 5.3 Συλλογή, έλεγχος και πιστοποίηση μετρήσεων καταχωρημένων μετρητών Συλλογή μετρήσεων Η συλλογή των µετρήσεων των Καταχωρηµένων Μετρητών διενεργείται από τον Διαχειριστή, µε τηλεµέτρηση µέσω του Συστήµατος Αυτόµατης Συλλογής Μετρήσεων (AMR), το οποίο αυτοµάτως µεταβιβάζει τις µετρήσεις σε αρχεία της Βάσης εδοµένων Μετρητών και Μετρήσεων. Η λήψη των ενδείξεων των Καταχωρηµένων Μετρητών πραγµατοποιείται αυτόµατα σε ηµερήσια βάση αµέσως µετά το πέρας κάθε Ηµέρας Κατανοµής και διαρκεί περίπου 7 ώρες για το σύνολο των Καταχωρηµένων Μετρητών αρχίζοντας από 00:00:00 (hh:mm:ss). Σε περίπτωση που οι ενδείξεις δεν είναι διαθέσιµες κατά την αυτόµατη πρώτη λήψη τότε εξετάζεται η ύπαρξη ενδείξεων από το επικουρικό σύστηµα συλλογής των ενδείξεων. Σε κάθε περίπτωση επαναλαµβάνεται η τηλεµέτρηση από το Κύριο Σύστηµα Συλλογής Μετρήσεων. Κάθε ηµέρα ο ΑΔΜΗΕ, ενηµερώνει τον Κύριο του Συστήµατος για τους Καταχωρηµένους Μετρητές του Συστήµατος που δεν τηλεµετρήθηκαν, ώστε ο Κύριος του Συστήµατος να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες.επιπλέον, Κάθε εβδοµάδα ο ΑΔΜΗΕ ενηµερώνει τον Κύριο του ικτύου για τους Καταχωρηµένους Μετρητές στις Μονάδες Παραγωγής του ικτύου Μέσης Τάσης που δεν τηλεµετρήθηκαν, ώστε ο Κύριος του ικτύου να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες. Όταν λήξει η προθεσµία που προβλέπει ο Κώδικας για την επίλυση των προβληµάτων τηλεµέτρησης των µετρητών, οι µετρήσεις λαµβάνονται επιτόπια µε την βοήθεια Φορητού Καταχωρητή ή PC. 92

93 5.3.2 Πιστοποίηση και έλεγχος Ο έλεγχος και πιστοποίηση των µετρήσεων διενεργείται για όλες τις µετρήσεις Καταχωρηµένων Μετρητών, αµέσως µετά τη συλλογή των µετρήσεων. Στη διαδικασία πιστοποίησης και ελέγχου των µετρήσεων περιλαµβάνεται η διαπίστωση σφαλµάτων στις µετρήσεις, τα οποία µπορεί να οφείλονται στις συνθήκες λειτουργίας, σε βλάβες του λογισµικού ή του τεχνικού εξοπλισµού, σε σφάλµατα του συστήµατος επικοινωνιών, καθώς και σε αποκλίσεις των µετρήσεων από τα προκαθορισµένα όρια ακριβείας των µετρητών. Το πρώτο στάδιο είναι ο πρωτογενής έλεγχος αξιοπιστίας των µετρήσεων ο οποίος περιλαµβάνει: Έλεγχο πληρότητας των Μετρητικών εδοµένων. Έλεγχο συγχρονισµού του ρολογιού του µετρητή. Έλεγχο των σηµάνσεων που λαµβάνονται από το Μετρητή. Έλεγχο συµβατότητας των Μετρήσεων (µη υπέρβασης οριακών τιµών). Μετά τον πρωτογενή έλεγχο ακολουθεί δευτερογενής έλεγχος ο οποίος περιλαµβάνει: Σύγκριση µεταξύ του κύριου και εναλλακτικού µετρητή όπου αυτοί έχουντοποθετηθεί και έχουν συνδεθεί σύµφωνα µε τον Κ Σ&ΣΗΕ. Σύγκριση µεταξύ κύριων µετρητών και µετρητών ελέγχου όπου αυτοί έχουν τοποθετηθεί. Σύγκριση µε τις µετρήσεις του SCADA. Έλεγχο µε τις πληροφορίες που σχετίζονται µε θέµατα συντήρησης καιδιακοπών του µετρητή ή της εγκατάστασης στην οποία είναι τοποθετηµένος. Έλεγχο της ακρίβειας των µετρήσεων µε χρήση του ενεργειακού ισοζυγίου και του ποσοστού απωλειών. Αφού περάσουν τον πρωτογενή και τον δευτερογενή έλεγχο οι µετρήσεις χαρακτηρίζονται ως επιτυχώς πιστοποιηµένες ή ως µη επιτυχώς πιστοποιηµένες. 93

94 Επιτυχώς πιστοποιηµένες µετρήσεις έιναι οι µετρήσεις που έχουν ληφθεί από τους Καταχωρηµένους Μετρητές και πιστοποιήθηκαν επιτυχώς σύµφωνα µε τις παραπάνω επαναληπτικές διαδικασίες συλλογής και ελέγχου, αναγνωρίζονται ως εδοµένα Μετρήσεων και αυτοµάτως διαβιβάζονται στη Βάση εδοµένων Διαδικασία διόρθωσης και εκτίμησης των μετρήσεων Όταν παρατηρείται μια μη επιτυχώς πιστοποιημένη μέτρηση ενημερώνονται οι Εκπρόσωποι των Μετρητών και οι αρμόδιοι. Ο ΑΔΜΗΕ δύναται να ζητά τη συνδροµή των Εκπροσώπων Μετρητών για τη διόρθωση ή εκτίµηση των µετρήσεων και ενηµερώνει σχετικά µε το πρόβληµα : Τους Εκπροσώπους του Μετρητή, αν πρόκειται για Μετρητή Παραγωγής Μετρητή Φορτίου ή Εναλλακτικό Μετρητή αντίστοιχου Κύριου Μετρητή, Τον Κύριο του Συστήµατος αν πρόκειται για Καταχωρηµένο Μετρητή εγκατεστηµένο στο Σύστηµα και Τον ιαχειριστή του ικτύου, αν πρόκειται για Καταχωρηµένο Μετρητή Ορίων ικτύου. Οι Εκπρόσωποι Μετρητών, ο Κύριος του Συστήµατος και ο ιαχειριστής του ικτύου, αφού λάβουν γνώση του προβλήµατος, οφείλουν να προβούν σε κάθε αναγκαία ενέργεια, σε συνεργασία µε τον ΑΔΜΗΕ, για την αντιµετώπιση του προβλήµατος και στη συνέχεια παρέχουν στο ΑΔΜΗΕ κάθε δυνατή ενηµέρωση για τα αίτια του προβλήµατος και τις ενέργειες στις οποίες δύνανται να προβούν για την αντιµετώπισή του αλλά και εκµηριωµένη εκτίµηση της ποσότητας ενέργειας η οποία δεν µετρήθηκε ορθά, ανά Περίοδο Κατανοµής. Ο Κύριος του Συστήµατος και ο ιαχειριστής του ικτύου στις αρµοδιότητες των οποίων περιλαµβάνεται και η τεχνική υποστήριξη στις εγκαταστάσεις των Μετρητικών ιατάξεων Καταχωρηµένων Μετρητών, οφείλουν να προβαίνουν σε κάθε αναγκαία ενέργεια, εντοπισµού και αποκατάστασης του προβλήµατος (βλάβης), εντός εβδοµήντα δύο (72) ωρών. Στην περίπτωση κατά την οποία οι µετρήσεις Κύριου Μετρητή δεν είναι διαθέσιµες ή δεν πιστοποιηθούν επιτυχώς σύµφωνα µε τη διαδικασία πιστοποίησης και ελέγχου, ο ΑΔΜΗΕ χρησιµοποιεί για τον καθορισµό των εδοµένων 94

95 Μετρήσεων τις µετρήσεις του Εναλλακτικού Μετρητή, εφόσον αυτές έχουν πιστοποιηθεί επιτυχώς σύµφωνα µε την παραπάνω διαδικασία. Στην περίπτωση κατά την οποία δεν υφίσταται Εναλλακτικός Μετρητής και οι µετρήσεις του Καταχωρηµένου Μετρητή δεν είναι διαθέσιµες ή δεν πιστοποιηθούν επιτυχώς σύµφωνα µε τη διαδικασία πιστοποίησης και ελέγχου, διενεργείται διόρθωση - εκτίµηση των εδοµένων Μετρήσεων σύµφωνα µε τα οριζόµενα στον Κώδικα. Για την διόρθωση - εκτίµηση της ποσότητας ενέργειας που εγχέεται από Μονάδες Παραγωγής, λαµβάνεται υπόψη εάν η περίοδος κατά την οποία οι µετρήσεις δεν είναι διαθέσιµες αντιστοιχούν σε περίοδο διακοπής (προγραµµατισµένης ή µη), τότε οι τιµές συµπληρώνονται µε µηδέν (0) και χαρακτηρίζονται ως διορθωµένες.επιπλεον,οι μετρήσεις του SCADA,οι μετρησεις των κατάλληλων μετρητών ελέγχου και η τεκµηριωµένη εκτίµηση της ποσότητας ενέργειας από τους εκπροσώπους των µετρητών παραγωγής. Για την διόρθωση - εκτίµηση που αντιστοιχεί σε Καταχωρηµένους Μετρητές Φορτίου ή Μετρητές Ορίων ικτύου διακρίνω τις ακόλουθες περιπτώσεις. 1. Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν τιµές µέτρησης τότε γίνεται εκτίµηση της ποσότητας ενέργειας και λαµβάνονται υπόψη η περίοδος κατά την οποία οι µετρήσεις δεν είναι διαθέσιµες αντιστοιχούν σε περίοδο διακοπής, οι µετρήσεις του SCADA, οι µετρήσεις κατάλληλων Μετρητών Ελέγχου, τεκµηριωµένη εκτίµηση της ποσότητας ενέργειας από εκπροσώπους των µετρητών φορτίου. 2. Εάν η περίοδος κατά την οποία οι µετρήσεις δεν είναι διαθέσιµες ή δεν πιστοποιήθηκαν επιτυχώς σύµφωνα µε τη διαδικασία πιστοποίησης και ελέγχου είναι µικρότερη από µία Περίοδο Κατανοµής ( < 1 h), η εκτίµηση των εδοµένων Μετρήσεων βασίζεται στον σταθµισµένο µέσο όρο των εδοµένων Μετρήσεων του ίδιου Μετρητή αµέσως πριν και αµέσως µετά τη χρονική περίοδο κατά την οποία εµφανίστηκε το πρόβληµα. Η στάθµιση γίνεται µε συντελεστές που αντιστοιχούν στη χρονική απόσταση της εκτιµώµενης µέτρησης από το σηµείο συλλογής των ως άνω εδοµένων Μετρήσεων. 3. Εάν η περίοδος, κατά την οποία οι µετρήσεις δεν είναι διαθέσιµες ή δεν πιστοποιήθηκαν επιτυχώς σύµφωνα µε τη διαδικασία πιστοποίησης και ελέγχου, είναι µεγαλύτερη ( > 1 h ) από µία Περίοδο Κατανοµής, η 95

96 εκτίµηση εδοµένων Μετρήσεων βασίζεται στο Μέσο Όρο των εδοµένων Μετρήσεων που συλλέχθηκαν κατά τρείς πρόσφατες και κατά το δυνατόν παρόµοιες ως προς το φορτίο Ηµέρες Κατανοµής για τις ίδιες Περιόδους Κατανοµής. Οι αντιπροσωπευτικές καµπύλες λαµβάνονται µε βάση ταηµερολογιακά πρόσφατα στοιχεία για Ηµέρα Σαββάτου, Ηµέρα Κυριακής ή αργίας, Καθηµερινής ηµέρας αποκλείοντας ηµέρες οι οποίες περιλαµβάνουν εκτιµήσεις ή διορθώσεις µετρήσεων. 96