Η ΠΡΩΤΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΟΧΥΡΩΣΕΩΝ ΣΕ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟΥΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΑΚΟΥ ΧΩΡΟΥ
|
|
- Ταράσιος Μητσοτάκης
- 8 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 Η ΠΡΩΤΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΟΧΥΡΩΣΕΩΝ ΣΕ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟΥΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΑΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ZUSAMMENFASSUNG: Die Siedlungsbefestigung ist ein Phänomenon, dessen Erscheinung zweiffellos eine große Neugkeit im Rahmen der Siedlungsorganisation darstellt und die kommenden Änderungen in kritischen Sektoren der menschlichen Tätigkeiten wiederspiegelt, wie ζ. Β. der Wirtschaft oder der gesellschaftlichen Struktur. Die Befestigungen bestehen aus Gräben, Palissaden oder Steinmauern, deren Machart bekannt schon seit dem Beginn des Neolithikums war. Das neue Element, das diesen Konstruktionen effektiv gemacht hat, ist ihr Lage in Form von "doppelten Ringen", ein einfaches aber intelligendes System, das wegen seiner Effektivität für Jahrtausende in Gebrauch geblieben ist. In dieser Arbeit werden die frühesten Spuren solcher Konstruktionen untersucht. Ihre Erscheinungszeit sowie der sozioökonomische Rahmen werden ebenfalls diskutiert. Die ersten Indizien solcher Konstruktionen lassen sich auf der Insel Saliagos in Antiparos feststellen und datieren sich in der vordiminizeitlichen Phase des Neolithikums. In den folgenden spätneolithischen und chalkolithischen Phasen sind nur wenige Spuen bekannt. In der Frühbronzezeit dagegen erscheinen sie als mächtige und eindrucksvolle Steinkonstruktionen mit vor- und Hauptmauer, Türme und Toren, die die Siedlungen auf den Inseln schützen. Η οχύρωση των οικισμών στους προϊστορικούς χρόνους είναι ένα φαινόμενο, η παρουσία του οποίου αποτελεί αναμφισβήτητα μια μεγάλη καινοτομία στο ευρύτερο πλαίσιο της οργάνωσης του χώρου και αντανακλά σε μεγάλο βαθμό τις σημειούμενες στην περίοδο εμφάνισης τους διαφοροποιήσεις σε καίριους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, όπως της οικονομίας και της κοινωνικής οργάνωσης. Ανατρέχοντας στη σχετική βιβλιογραφία διαπιστώνει κανείς, ότι τα πρωιμότερα ίχνη οχυρώσεων στο χώρο από την Εγγύς Ανατολή μέχρι τη Βαλκανική εντοπίσθηκαν σε οικισμούς που ανήκουν ήδη στην Αρχαιότερη Νεολιθική 1. Ακριβώς αυτή η πρώιμη εμφάνιση τους καθιστά αναγκαία την αποσαφήνιση του όρου "οχύρωση" που κατά κόρον θα χρησιμοποιηθεί στη συνέχεια. Ως οχύρωση θεωρείται η παρουσία γύρω από τον οικισμό διπλών εμποδίων. Αυτά μπορεί να είναι: (α) δύο λιθοπερίβολοι, (β) δύο πασσαλότοιχοι, (γ) περίβολος και τάφρος, (δ) περίβολος και απόκρημνη πλαγιά. Πρόκειται δηλ. όχι για μεμονωμένα εμπόδια, αλλά για ένα σύστημα οχύρωσης, "των ζευγαρωτών εμποδίων", απλό στην κατασκευή και ευφυές στη σύλληψη. Απλό γιατί γινόταν με τεχνικές ήδη γνωστές, ευφυές γιατί η πρόταξη του εξωτερικού εμποδίου είχε ως στόχο την απορρόφηση της ορμής των επιτιθεμένων και στην περίπτωση που ορισμένοι το ξεπερνούσαν, την απομόνωση τους από τους συντρόφους τους στο μεταξύ των δύο εμποδίων χώρο. Αόγω της αποτελεσματικότητας του, προσαρμοζόμενο συνεχώς στα νέα τεχνικά δεδομένα, το σύστημα αυτό παρέμεινε σε χρήση για χιλιετίες και εγκαταλείφθηκε, όταν άλλαξε πλέον η τακτική υπεράσπισης των πόλεων. Όταν λοιπόν γίνεται αναφορά σε πρώιμες οχυρώσεις, εννοείται η πρώιμη παρουσία αυτού του συστήματος προστασίας των οικισμών, δηλαδή των ζευγαρωτών και όχι των μεμονωμένων εμποδίων (περιβόλων ή τάφρων). Αυτό το σύστημα οχύρωσης φαίνεται να πρωτοεντοπίζεται στη Μ. Ασία στο τέλος της 6ης χιλιετίας, ενώ στη ΝΑ Ευρώπη λίγο αργότερα, στο πρώτο μισό της 5ης χιλιετίας. Στη Μ. Ασία ο πρωιμότερος οχυρωμένος οικισμός που βρίσκεται πλησιέστερα στον αιγαιακό χώρο είναι του Hacilar (φάσεις ΙΙ-Ι) 2. Περιβάλλεται από ψηλό τείχος πάχους 1,3-3μ., το οποίο πιθανώς σε μερικά σημεία ενισχύεται με πύργους. Η πρώτη οχύρωση του χρονολογείται στη μέση της 6ης π.χ. χιλιετίας, στην Πρώιμη Χαλκολιθική Περίοδο της Μ. Ασίας που αντιστοιχεί περίπου στη Μέση Νεολιθική του ελληνικού χώρου. Ο οικισμός συνέχισε να είναι οχυρωμένος μέχρι το 4900 π.χ. περίπου (φάση Ι), οπότε συρρικνώθηκε χάνοντας μεγάλο αριθμό κατοίκων. Μέχρι την οχύρωση της Τροίας, στην ΠΕΧ, δεν αναφέρεται άλλο παράδειγμα οχύρωσης μολονότι στην περιοχή έχουν εντοπισθεί και άλλοι οικισμοί, όπως το Kum Tepe, το Συντομογραφίες: ΠΕΧ = Πρώιμη Εποχή του Χαλκού. 1. Ο. Höckmann, Wehranlagender jüngeren Steinzeit, Ausgrabungen in Deutschland, Monographien der RGZM, 1975, Teil III, 2 Mainz J. Meilart, Excavations at Hacilar, British Institute of Archaeology Ankara, Edinburgh 1970,25 κ.ε.
2 110 Ι. ΑΣΛΑΝΗΣ Curucay (4-6), η Αφροδίσιας, το Beycesultan, οι οποίοι όμως δεν παρέχουν στοιχεία για την οχύρωση τους 3. Το επόμενο χρονικά παράδειγμα είναι το Demircihüyük που όμως ανήκει, όπως και η Τροία, στην ΠΕΧ 4. Θα πρέπει όμως να επισημανθεί, ότι από την οχύρωση των οικισμών της Μ. Ασίας απουσιάζει το δεύτερο εξωτερικό εμπόδιο (τείχος ή τάφρος), ίσως γιατί το τεχνολογικό επίπεδο επέτρεπε την κατασκευή υψηλών τειχών, όπως π.χ. του Hacilar. Στη Βαλκανική οι οχυρώσεις οικισμών εμφανίζονται περίπου μια χιλιετία αργότερα. Παραδείγματα οχυρωμένων οικισμών υπάρχουν σε όλες τις περιοχές της Βαλκανικής. Ως παραδείγματα αναφέρονται από τη Βουλγαρία οι οικισμοί Poljanitsa και Goljamo Delcevo 5, από την κεντρική Γιουγκοσλαβία ο οικισμός Gradac 6 και από τη Ρουμανία ο οικισμός Sucevenj 7. Φαίνεται μάλιστα ότι η οχύρωση ως μέσον προστασίας οικισμών εχρησιμοποιείτο μέχρι τον ποταμό Koros στη δυτική Ρουμανία 8, καθώς βορειότερα δεν περιέκλειε οικισμούς, αλλά άδειους χώρους. Στο διάστημα που στη Βαλκανική εμφανίζονται οι πρώτες συστηματικές οχυρώσεις, στην ηπειρωτική Ελλάδα ανθεί ο γνωστός πολιτισμός του Διμηνίου με τις φάσεις Οτζάκι και κλασικό Διμήνι. Εντασσόμενοι στο πλαίσιο αυτό βρίσκουν μια αξιόπιστη ερμηνεία ως οχυρωματικοί οι τάφροι και τα ίχνη τειχών στην Οτζάκι Μαγούλα και στην Άργισα Μαγούλα, αλλά και οι λιθόκτιστοι περίβολοι του Διμηνίου και του Σέσκλου. Στην Οτζάκι Μαγούλα ο ανασκαφέας κατά τη διάρκεια των ανασκαφών εντόπισε συνολικά 5 τάφρους και ίχνη από 2 χωμάτινους περιβόλους. Όμως το σημαντικότερο είναι, ότι ο εξαίρετος αυτός ανασκαφέας κατόρθωσε να προσδιορίσει τη στρωματογραφική διαδοχή τους: Η τάφρος 1 και το αμέσως δίπλα ευρισκόμενο χωμάτινο τείχος διαπίστωσε ότι ανήκαν στην πρωιμότερη φάση (φάση Οτζάκι Α) 9. Σε μια δεύτερη φάση (φάση Οτζάκι Β), όταν η τάφρος 1 άρχισε να ρηχαίνει, ανοίχθηκε η τάφρος 2 και δίπλα της χτίστηκε τείχος από πλίνθους. Στην επόμενη φάση Οτζάκι C ή κλασικό Διμήνι, η τάφρος 2 παρέμεινε σε χρήση, αλλά σε απόσταση 4μ. από την εσωτερική της πλευρά χτίστηκε τείχος ύψους 4μ. περίπου με πασσάλους και χώμα. Στην επόμενη φάση (Ραχμάνι) ο οικισμός συρρικνώθηκε και προστατευόταν πλέον από τη νέα τάφρο 3 και ίσως από τείχος, ενώ άλλη μικρότερη τάφρος, η 4, χώριζε τον οικισμό σε δύο τμήματα 10. Ίχνη τάφρων που ανήκουν στη φάση Διμήνι αλλά και στην ΠΕΧ, εντοπίσθηκαν και στην Αργισα Μαγούλα 11. Από το παράδειγμα της Οτζάκι Μαγούλας γίνεται φανερό, ότι η οχύρωση των οικισμών ανανεωνόταν, όχι μόνο γιατί αποτελείτο από φθαρτά υλικά, αλλά και ανάλογα με την αύξηση ή μείωση της έκτασης του οικισμού. Ανάλογες περιπτώσεις επέκτασης οικισμών εντοπίσθηκαν και εκτός Ελλάδος. Εδώ αναφέρονται το Goljamo Del-cevo της Βουλγαρίας και το Sucevenj της Ρουμανίας, όπου ο διαχωρισμός των δύο οχυρωματικών φάσεων με τα ζευγαρωτά εμπόδια έγινε δυνατός, γιατί αυτά αποτελούνταν από τάφρους ή πασσαλότοιχους 12. Με βάση τα παραπάνω παραδείγματα ερμηνεύθηκε και η λειτουργία των λίθινων περιβόλων του Διμηνίου 13 : οι συνολικά 6 ομόκεντροι περίβολοι κατανέμονται σε 3 οχυρωματικές φάσεις. Στην πρώτη ανήκουν οι δύο εσωτερικοί περίβολοι. Δεν υπήρχε το μέγαρο και ο χώρος καλυπτόταν από κτίσματα, ίχνη των οποίων αναφέρει ο Τσούντας. Στη δεύτερη φάση κατασκευάσθηκαν οι περίβολοι 3 και 4. Οι εσωτερικοί επειδή δεν ήταν δυνατό, λόγω του υλικού, να ισοπεδωθούν, χρησιμοποιήθηκαν ως τοίχοι σπιτιών, ή διατηρήθηκαν σε πολύ μικρό ύψος. Οι εξωτερικοί περίβολοι 5 και 6 δεν θα πρέπει να περιέτρεχαν τον οικισμό, αλλά να ήσαν προτειχίσματα που σκοπό είχαν να εμποδίσουν την άμεση πρόσβαση των επιτιθεμένων στις εισόδους, οι οποίες αποτελούσαν πάντοτε τα ευπαθέστερα σημεία μιας οχύρωσης. Σε μια τρίτη φάση ο οικισμός συρρικνώθηκε, φαινόμενο που παρατηρήθηκε και στην Οτζάκι Μαγούλα αλλά και σε άλλες θέσεις. Στη φάση αυτή κατασκευάσθηκε το μέγαρο, ανοίχθηκε η αυλή, επισκευάσθηκε ο εσωτερικός περίβολος και ταυτόχρονα ανοίχθηκε τάφρος εμπρός από το τείχος στην πλέον ευπρόσβλητη βόρεια πλευρά. Ο οικισμός έλαβε πλέον τη μορφή ακρόπολης. Η φάση αυτή τοποθετείται χρονικά στην ΠΕΧ. Δεν αποκλείεται όμως η μεταβολή αυτή να 3. Η. Parzinger, Studien zur Chronologie und Kulturgeshichte der Jungstein-, Kupfer- und Frühbronzezeit zwischen Karp mittlerem Taurus, Mainz 1993, 195 κ.ε. 4. M. Korfmann, DemircihüjUk I, Architektur, Stratigraphie und Befunde, Mainz 1983, 189 κ.ε., εικ. 343, Η. Todorova, Kamenno-mednata Epoxa ν Boulgarija, Sofia 1986, 167 κ.ε., εικ , αχ. 83 Η. Todorova -1. Vasjov, Nairannite ykripitelni sistemi ν Bulgarija, Boeno istoritseski sbomik 3, Mai - Juni 1986, Β. Stalio, Gradac, Nar. Musej Beograd 1972, I.T. Dragomir, Eneolithicul din Sud-EstuI Romaniei, Bucuresti P. Ratzky, Late Neolithic settlement patterns in the Tisza region of Hungery, Πρακτικά Συνεδρίου Βερόνας (υπό έκδοση). 9. V. Milojcic, Otzaki Magoula III. Das späte Neolothikum und das Chalkolithikum, Stratigraphie und Baubefunde, Bonn 10. Ididem, 28 ff. ILE. Hanschmann - VI. Milojcic, Die frühe und beginnende Mittlere Bronzezeit, Teil 1, Die deutsche Ausgrabungen auf der Magulain Thessalien 3, Bonn 1976, 12 κ.ε. 12. Η. Todorova - I. Vasjov, Nai-rannite (supra σημ. 5), 73 κ.ε. I.T. Dragomir, Eneolithicul (supra σημ. 7), 28 κ.ε Ασλάνης, Οι οχυρώσεις στους οικισμούς του βορειοελλαδικού χώρου κατά τη χαλκολιθική περίοδο και η περίπτωση του Διμηνίου, ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ 10, Αθήνα 1990,
3 Η πρώτη εμφάνιση οχυρώσεων σε προϊστορικούς οικισμούς του Αιγαιακού χώρου 111 έγινε στο τέλος της φάσης Διμήνι 14. Στην ίδια φάση θα πρέπει τότε να ανήκει και η διμηνιακή ακρόπολη στο Σέσκλο 15. Από την επόμενη περίοδο Ραχμάνι και μέχρι την ΠΕΧ οι πληροφορίες μας για οχυρώσεις των οικισμών είναι ελάχιστες τόσο από τη Θεσσαλία όσο και από την υπόλοιπη ηπειρωτική Ελλάδα. Οι ανασκαφείς συναντούν μερικές φορές ίχνη τέτοιων κατασκευών που δείχνουν ότι παρέμενε η ανάγκη προστασίας των οικισμών. Κατά προτίμηση όμως οι οικισμοί ιδρύονται σε φύσει οχυρές θέσεις πιθανότατα λόγω αδυναμίας των κατοίκων να κατασκευάσουν τόσο μεγάλα έργα, όπως είναι τα οχυρωματικά. Με μια τέτοια εικόνα από τη Μικρά Ασία, τη Βαλκανική και την ηπειρωτική Ελλάδα θα περίμενε κανείς ανάλογα παραδείγματα από τον αιγαιακό χώρο που περιβάλλεται από αυτές τις περιοχές. Δυστυχώς οι πληροφορίες για κατάλοιπα οχυρώσεων στους προϊστορικούς οικισμούς του Αιγαίου είναι πολύ περιορισμένες. Οι παλαιότερες προέρχονται πιθανώς από το Εμπόριο στη Χίο που ανήκουν στη Νεώτερη Νεολιθική. Σύμφωνα με τον ανασκαφέα στην περιοχή Α εντοπίσθηκαν λιθόκτιστα ισχυρά τείχη, τα οποία ανήκουν σε διάφορες περιόδους 16. Τα πρωιμότερα από αυτά ανήκουν στις φάσεις Χ και IX, οι οποίες είναι σύγχρονες με τις αντίστοιχες προδιμηνιακές φάσεις της Θεσσαλίας 17. Ενώ στη φάση Χ αναφέρονται ίχνη μόνο από κάποιους περιβόλους, στη φάση IX η εικόνα γίνεται κάπως σαφέστερη 18 : δύο λιθόκτιστοι ζευγαρωτοί περίβολοι με πλάτος περίπου 1 και 2μ. ο καθένας περικλείουν μια πηγή νερού (εικ. 1). Αν και ο Hood απορρίπτει ως κύρια λειτουργία τους την οχυρωματική και τα θεωρεί ως αναλημματικά τειχίσματα που σκοπό είχαν να περιορίσουν την επέκταση των αποθέσεων του οικισμού 19, θα μπορούσαν εξίσου πειστικά να αποτελούν προέκταση της οχύρωσης του οικισμού με σκοπό να προστατεύσει και να εξασφαλίσει στους κατοίκους το πολύτιμο για την επιβίωση τους νερό. Ενδιαφέρον στο σημείο αυτό παρουσιάζει η παράλληλη σε απόσταση 2μ. περίπου διάταξη τους. Το πάχος των περιβόλων δεν αφήνει αμφιβολία, ότι πρόκειται για τείχη και όχι τοίχους, ενώ η ζευγαρωτή διάταξη θα μπορούσε να δηλώνει την παρουσία του συστήματος οχύρωσης που αναφέρθηκε πιο πάνω. Δυστυχώς τα τείχη χάνονται στις παρειές της ανασκαμμένης περιοχής και δεν έχουμε πλήρη εικόνα της πορείας τους και κυρίως δεν γνωρίζουμε, αν περιτρέχουν και τον οικισμό. Η δεύτερη θέση με πρώιμη κατοίκηση στην περιοχή είναι ο Σάλιαγγος, ο οποίος ανήκει επίσης στις προδιμηνιακές φάσεις της Νεώτερης Νεολιθικής. Ο μικρός σε έκταση οικισμός ήταν κτισμένος σε φύσει προστατευμένη θέση και στη νεώτερη φάση του περιβαλόταν από λιθόκτιστο τείχος, το οποίο ίσως ενισχυόταν και με πύργους 20 (εικ. 2). Δεν υπάρχουν στοιχεία για δεύτερη παράλληλη κατασκευή προστατευτικού χαρακτήρα, την οποία υποκαθιστούσε ίσως η φύσει οχυρή θέση στην οποία ήταν κτισμένος. Ένας τρίτος νεολιθικός οικισμός, το Κάστρο Τιγάνι της Σάμου, έχει ανασκαφεί σε περιορισμένη έκταση και πάντως όχι στην περιφέρεια του, απ ' όπου θα μπορούσαμε ίσως να αντλήσουμε πληροφορίες για πιθανή οχύρωση 21. Για το διάστημα μέχρι την αρχή της ΠΕΧ οι πληροφορίες είναι σχεδόν ανύπαρκτες όχι μόνο για την οχύρωση αλλά και για άλλες πτυχές της ανθρώπινης δραστηριότητας. Οι λίγες υπάρχουσες προέρχονται πάντοτε από το Εμπόριο. Στη φάση VIII, που ανήκει στη Νεώτερη Νεολιθική και ειδικότερα σε φάσεις αντίστοιχες με τις διμηνιακές, η πηγή που έχει πλέον μεταβληθεί σε πηγάδι, εξακολουθεί να περιβάλλεται από ένα ισχυρό λιθόκτιστο τείχος πάχους 2μ. περίπου, αλλά δεν είναι γνωστό, αν περιβάλλεται και από δεύτερο εξωτερικά, όπου ο Hood έχει εντοπίσει κτίσματα 22. Μήπως κι εδώ με την επέκταση του οικισμού ο περίβολος χάνει την αρχική του χρήση και μεταβάλλεται σε κρηπίδα γύρω από την πηγή, όπως αναφέρει ο Hood; Στη φάση VII που αντιστοιχεί χρονικά στη φάση Ραχμάνι της ηπειρωτικής Ελλάδας, το πηγάδι περιβάλλει πλέον τείχος πάχους μόνον 1μ. περίπου, το ύψος του οποίου δεν υπερβαίνει τα εκ. 23. Βελτιωμένη παρουσιάζεται κάπως η εικόνα των οχυρώσεων για την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού. Στην ΠΕ Ι η Πολιόχνη στη Λήμνο στη δεύτερη (ή κυανή) περίοδο κατοίκησης της προστατεύεται από ισχυρό λιθόκτιστο τείχος ενισχυμένο με πύργους 24, ενώ στον προϊστορικό οικισμό στο Ηραίο (Heraion 2) της Σάμου 14. Η. Parzinger, Studien zur Chronologie und Kulturgeschichte (supra σημ. 3), Χρ. Τσούντας, AL προϊστορικοί ακροπόλεις Διμηνίου και Σέσκλου, Αθήνα 1908, 69 κ.ε. 16. S. Hood, Prehistoric Emporio and Hagio Gala, BSA Suppl. 15, London 1981, 93 κ.ε. 17. Ibidem, Ibidem, 93, εικ Ibidem, J.D. Evans - C. Renfrew, Excavations at Saliagos near Antiparos, BSA Suppl. 5, London 1968, 23 W. Ekschmitt, Kunst und Kultur der Kykladen. Teil 1. Neolithikum und Bronzezeit, Mainz 1986, R.C.S. Felsch, Das Kastro Tigani. Die spätneolithische und die chalkolithische Siedlung, Samosl, Bonn 1988, ΙΟκ.ε. 22. S. Hood, Prehistoric Emporio (supra σημ. 16), Ibidem, 94, L. Bernabo-Brea, Poliochnil, 1, Roma 1964, 117 κ.ε., εικ. 62.
4 112 Ι. ΑΣΛΑΝΗΣ εντοπίσθηκε η οχύρωση 25. Στην ΠΕ II η Πολιόχνη συνεχίζει να είναι οχυρωμένη 26, όπως το καλύτερο παράδειγμα προέρχεται από τη Σύρο και ανήκει στο τέλος της Π Ε Π. Στο Καστρί στη Σύρο ισχυρό λιθόκτιστο τείχος προστατεύει τον οικισμό πιθανότατα από όλες τις πλευρές του 27. Κατά διαστήματα είναι ενισχυμένο με πύργους για αποτελεσματικότερη προστασία. Η είσοδος στο εσωτερικό γίνεται από στενές πύλες πλάτους περίπου 1μ. που προστατεύονται από πύργους. Σε απόσταση 5-10μ. από το κύριο τείχος αναπτύσσεται ακόμη ένα μικρότερο προτείχισμα 28. Στην ίδια περίοδο ανήκει και μια μικρή οχυρωμένη ακρόπολη στο Κορφάρι των Αμυγδαλιών, στη νότια πλευρά της Νάξου, η οποία βρίσκεται στην κορυφή ενός λόφου και προστατεύεται από μονό ισχυρό λιθόκτιστο τείχος 29. Στο τέλος της ΠΕ II, ίσως μάλιστα και στην αρχή της ΠΕ III, ανήκει και ένας ακόμη οχυρωμένος οικισμός στο βουνό Κύνθος της Δήλου 30. Ανάλογη εικόνα με το Καστρί παρουσιάζει η οχύρωση του VI προϊστορικού οικισμού στην Αίγινα με τείχος, πύργους, στενές πύλες και προτείχισμα 31, ενώ στα νησιά του βορείου Αιγαίου οχύρωση έχει η Θέρμη της Λέσβου 32. Γενικά στην Π Ε III πολλοί οικισμοί των νησιών του Αιγαίου και της ηπειρωτικής Ελλάδας εμφανίζονται να προστατεύονται από ισχυρές οχυρώσεις, ένδειξη της αβεβαιότητας των καιρών 33. Από όσα αναφέρθηκαν, θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς, αν και με αρκετή επιφύλαξη λόγω των ελάχιστων δεδομένων, ότι στον αιγαιακό χώρο το σύστημα οχύρωσης με ζευγαρωτά εμπόδια εντοπίζεται στο Εμπόριο της Χίου με τη μορφή διπλών λιθόκτιστων περιβόλων και στο Σάλιαγγο με τη μορφή λιθόκτιστου τείχους και απόκρυμνου εδάφους. Η πιθανή εμφάνιση του σε προδιμηνιακές φάσεις, αρχή της 5ης χιλιετίας, έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον, καθώς συναντώνται λίγο πρωιμότερα απ ' ό,τι στη Θεσσαλία και στη Βαλκανική (δεύτερο τέταρτο της ίδιας χιλιετίας), αλλά λίγο αργότερα απ' ό,τι στη Μ. Ασία (δεύτερο μισό της 6ης χιλιετίας). Η διαπίστωση αυτή, με όση επιφύλαξη και αν γίνεται, συμπίπτει με το γενικότερο συμπέρασμα πρόσφατης μελέτης, ότι υπάρχει διαρκής ροή ιδεών και νεωτερισμών από τη Μικρά Ασία προς τη Βαλκανική μέσω του αιγαιακού χώρου 34. Το ίδιο σύστημα προστασίας των οικισμών φαίνεται να συνεχίζεται και στην Πρώιμη Εποχή του Χαλκού, μολονότι τα παραδείγματα από την ενδιάμεση Χαλκολιθική Περίοδο είναι από λίγα έως ανύπαρκτα. Η τόσο πρώιμη εμφάνιση συστηματικά οχυρωμένων οικισμών θέτει βέβαια ένα βασικό ερώτημα: Υπήρχε στη Νεώτερη Νεολιθική ανάγκη να προστατευθούν οι οικισμοί με οχυρώσεις; Ο Renfrew αναφερόμενος στις οχυρώεις της ΠΕΧ σημειώνει: "The defencive works in the Aegean during the third millennium testify to the rise of militarism in the area." 35. Αφού λοιπόν έχουμε την παρουσία του ίδιου συστήματος οχύρωσης των οικισμών ήδη από τη Νεώτερη Νεολιθική μήπως θα πρέπει να δεχθούμε και εχθροπραξίες σε τόσο πρώιμη περίοδο, και πού θα μπορούσαν να οφείλονται; Ο Χουρμουζιάδης στο έργο του "Το νεολιθικό Διμήνι" όμως απορρίπτει την ύπαρξη εχθροπραξιών στη φάση Διμήνι 36, καθώς για την προσβολή ενός οικισμού δεν συνέτρεχαν δύο βασικοί λόγοι: η συγκέντρωση πλούτου σ'αυτόν και η ύπαρξη "άκληρων, άρρωστων και πεινασμένων εισβολέων." 37. Είναι αλήθεια, ότι τα μέχρι σήμερα γνωστά στοιχεία από την Ελλάδα είναι εξαιρετικά περιορισμένα. Αδυνατούν να συνθέσουν από μόνα τους μια σαφή εικόνα και χρειάζεται απαραίτητα η ένταξη τους στον ευρύτερο χώρο της ΝΑ Ευρώπης και της Μ. Ασίας για να αξιολογηθούν ανάλογα. Μήπως όμως εκτός από την έλλειψη ευρημάτων που θα μας οδηγούσαν σε τέτοια συμπεράσματα, απουσιάζει και ο ανάλογος προβληματισμός κατά τη διάρκεια των ανασκαφών; Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα από τις ανασκαφές του Milojcic στη Θεσσαλία, ο οποίος εντοπίζει τις τάφρους και τα τείχη, αλλά δεν τα εντάσσει σε ένα ευρύτερο πλαίσιο οχυρωμένων οικισμών. Αλλά και ο Χουρμουζιάδης εντάσσοντας a priori έναν υπό ανασκαφή οικισμό (Διμήνι) σε ένα συγκεκριμένο θεωρητικό πλαίσιο της Νεολιθικής Εποχής απορρίπτει την 25. Η. Parzinger, Studien zur Chronologie und Kulturgeshichte (supra σημ. 3), 215 VI. Milojcic, Samos 1. Die prähistorische Siedlun unter dem Heraion, Grabung 1953 u. 1955, Bonn 1961,24 κ.ε., πίν. Ι. 26. L. Bernabo-Brea, Poliochni (supra σημ. 24), 271 κ.ε., εικ Ε.-Μ Bossen, Kastri auf Syros, ΑΔ22, 1967, Μελέται, Ibidem, Χρ. Ντούμας, Νάξος, ΑΔ 19, 1964, W. Ekschmitt, Kunst und Kultur der Kykladen (supra σημ. 20), 45 κ.ε., εικ W. Ekschmitt, Kunst und Kultur der Kykladen (supra σημ. 20), 45, εικ. 16b J. A. MacGillivray, Mount Kynthos in Delos. The Early Cycladic settlement, BCH 104, 1980, H. Walter - M. Feiten, Alt-Ägina III, 1, Mainz 1981, εικ W. Lamb, Excavations at Thermi in Lesbos, Cambridge 1936, 12, 15,209, πίν. 2, Χρ. Ντούμας, Όπλα και οχυρωματικές κατασκευές, Κυκλαδικός πολιτισμός. Η Νάξος στην 3η π.χ. χιλιετία., Λ. Μαραγκού (εκδ.), Αθήνα 1990, Η. Parzinger, Studien zur Chronologie und Kulturgeshichte (supra σημ. 3), 353 κ.ε. 35. C. Renfrew, The emergence of civilisation: the Cyclades and the Aegean in the third millenium B.C., London 1972, Γ. Χουρμουζιάδης, To νεολιθικό ^ιμΐ?νι, Βόλος 1979, Ibidem, 70.
5 Η πρώτη εμφάνιση οχυρώσεων σε προϊστορικούς οικισμούς του Αιγαιακού χώρου 113 οχυρωματική λειτουργία των περιβόλων του. Και πόσοι από τους ανασκαφείς ανασκάπτοντας έναν οικισμό της Νεώτερης Νεολιθικής αναζητούν οχύρωση στην άκρη του οικισμού ως βασικό στοιχείο της οργάνωσης του; Αντίθετα, στη Βαλκανική και ιδιαίτερα στο ανατολικό τμήμα της, όπου η έρευνα προσανατολιζόμενη στα δρώμενα της Μ.Ασίας έθεσε ανάλογο προβληματισμό, τα αποτελέσματα ήσαν εντυπωσιακά: Όλα εκείνα τα γνωρίσματα στην οικονομική, την τεχνολογική και την κοινωνική οργάνωση που χαρακτηρίζουν μια πιό προχωρημένη εποχή από τη Νεολιθική, αναγνωρίσθηκαν στην περιοχή ήδη σε οικισμούς της 5ης χιλιετίας και μάλιστα από το δεύτερο τέταρτο της, όταν δηλαδή πρωτοσυναντώνται και οι οχυρώσεις στους οικισμούς. Την εποχή αυτή ονόμασαν Ενεολιθική ή Χαλκολιθική και η αρχή της αντιστοιχεί σε κάποιο στάδιο της Ύστερης Χαλκολιθικής της Μ. Ασίας 38. Μεταφέροντας αυτές τις διαπιστώσεις από τη Μ. Ασία και τη Βαλκανική στην Ελλάδα, θα είχε ενδιαφέρον να μελετήσει κανείς ποια από τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν αυτή την περίοδο στη Βαλκανική, συναντώνται, έστω και αποσπασματικά, στον ελλαδικό χώρο. Σε πρόσφατη έρευνα στο βορειοελλαδικό και στο θεσσαλικό χώρο 39 διαπιστώθηκε, ότι τέτοια στοιχεία, όπως η γνώση της μεταλλοτεχνίας, η βελτίωση της καλλιέργειας 40 ή οι οχυρώσεις είναι γνωστά, αλλά απλώς αναφέρονται ή περιγράφονται. Αν σ ' αυτά προστεθεί κσι η παρατήρηση ότι τα πρώτα μεγάλα μετάλλινα εργαλεία (πελέκεις) που χαρακτηρίζουν κατά τους ειδικούς την πλήρη γνώση της μεταλλοτεχνίας, συναντώνται πρώτα στην Ελλάδα (Σέσκλο) 41 και λίγο αργότερα στη Βαλκανική 42 ή ακόμη τη διαπίστωση του ίδιου, ότι υπάρχει μια διαρκής εισροή γνώσεων και εμπειριών σε όλους τους τομείς από τη Μ. Ασία προς τη Βαλκανική μέσω του αιγαιακού χώρου 43, εύλογα μπορεί να αναρωτηθεί κανείς, μήπως όλοι εκείνοι οι τεχνολογικοί και οικονομικοί νεωτερισμοί που στη Βαλκανική χαρακτηρίζουν μια νέα περίοδο εξέλιξης του προϊστορικού ανθρώπου, τη Χαλκολιθική, προϋπήρξαν στον αιγαιακό χώρο αρχικά και λίγο αργότερα και στην ηπειρωτική Ελλάδα. Τα ίχνη οχύρωσης στον αιγαιακό χώρο (Εμπόριο και ίσως Σάλιαγγος) σε τόσο πρώιμη φάση (προδιμηνιακή) ενισχύουν αυτή την πιθανότητα που έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον να ερευνηθεί εκτενέστερα. Η παρούσα ανακοίνωση φιλοδοξεί να συμβάλλει στον προσανατολισμό της έρευνας σ' αυτή την κατεύθυνση. Ιωάννης ΑΣΛΑΝΗΣ Αθήνα 38. Η. Todorova, Nai-rannite (supra σημ. 5). 39. Ι. Ασλάνης, Η χαλκολιθική περίοδος στο βορειοελλαδικό χώρο. Προβλήματα αναγνώρισης και διάρκειας, 5ο Διεθνές Συμπόσιο για την Αρχαία Μακεδονία, Τόμος 1, Θεσσαλονίκη 1990, Br. Blouet, Development of the settlement pattern. Excavations at Sitagroi, Monumenta Archaeologica 13:1, 1986, H. Parzinger, Studien zur Chronologie und Kulturgeshichte (supra σημ. 3), Ibidem, Ibidem, 353 κ.ε.
6 114 Ι. ΑΣΛΑΝΗΣ 9? stone fill "E PERIOD IX DEFENCE WALL? : co ^ζ, PERIOD X (LOWER) G Skulls χ Pots π ----""" UN EXCAVATED 161 ^ X113 TA > 2 ^bones là Κ CO d3??wall stone Q '\Q> ο v? fill Ο *^edge Εικ. 1. Εμπόριο Χίου. Λιθόκτιστοι περίβολοι των φάσεων Χ και IX (κατά Hood 1982, εικ. 52).
7 Η πρώτη εμφάνιση οχυρώσεων σε προϊστορικούς οικισμούς του Αιγαιακοΰ χώρου! /, / / Ι
ΠΕΜΠΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΜΠΟΣΙΟ
Ιωάννης Ασλάνης Η ΧΑΛΚΟΛΙΘΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΤΟ ΒΟΡΕΙΟΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ. ΠΡΟΒΛΗΑΤΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ Ανάτυπο ΑΡΧΑΙΑ ΑΚΕΔΟΝΙΑ ΠΕΠΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΠΟΣΙΟ ΤΟΟΣ 1 8 Η ΧΑΛΚΟΛΙΘΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΤΟ ΒΟΡΕΙΟΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ.
Διαβάστε περισσότεραΚΕΝΤΡΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΡΩΜΑΪΚΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΟΣ ΕΘΝΙΚΟΝ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ RESEARCH CENTRE FOR GREEK AND ROMAN ANTIQUITY NATIONAL HELLENIC RESEARCH FOUNDATION
ΚΕΝΤΡΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΡΩΜΑΪΚΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΟΣ ΕΘΝΙΚΟΝ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ RESEARCH CENTRE FOR GREEK AND ROMAN ANTIQUITY NATIONAL HELLENIC RESEARCH FOUNDATION ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ ΠΟΙΚΙΛΑ ATHENS 1990 DIFFUSION DE BOCCARD
Διαβάστε περισσότεραΟ Οικισμός Σκάρκος της Ίου
Ο Οικισμός Σκάρκος της Ίου Εργασία στο μάθημα: Το Νησιωτικό Αιγαίο κατά την 3 η Χιλιετία π.χ. Παναγιώτης Καπλάνης Επιβλέπων Καθηγητής: Βλαχόπουλος Ανδρέας Εαρινό Εξάμηνο 2015 Η Θέση Η Ίος βρίσκεται στο
Διαβάστε περισσότεραΤΟ ΝΗΣΙΩΤΙΚΟ ΑΙΓΑΙΟ ΚΑΤΑ ΤΗΝ 3η ΧΙΛΙΕΤΙΑ π.χ. «Η οικιστική αρχιτεκτονική της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού στις Κυκλάδες και το αμυντικό της σύστημα»
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Φιλοσοφική σχολή Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Ελευθερία Καραμήτρου ΤΟ ΝΗΣΙΩΤΙΚΟ ΑΙΓΑΙΟ ΚΑΤΑ ΤΗΝ 3η ΧΙΛΙΕΤΙΑ π.χ. «Η οικιστική αρχιτεκτονική της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού στις
Διαβάστε περισσότεραΤΟ ΠΑΛΑΜΑΡΙ ΤΗΣ ΣΚΥΡΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ
ΤΟ ΠΑΛΑΜΑΡΙ ΤΗΣ ΣΚΥΡΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ Όνομα: Χολέβα Βασιλική Εξάμηνο: Η Μάθημα: Το Αιγαίο κατά την 3η χιλιετία π.χ Διδάσκων: Βλαχόπουλος Ανδρέας ΠΑΛΑΜΑΡΙ I ΠΧ II ΠΑΛΑΜΑΡΙ
Διαβάστε περισσότεραΓιώργος Πρίμπας Ααύγουστος 2017
Γιώργος Πρίμπας Στην περιοχή της πόλης του Άργους έχει διαπιστωθεί αδιάλειπτη ανθρώπινη παρουσία, με σημαντικές πόλεις και οικισμούς, τα τελευταία πεντέμισι με έξι χιλιάδες χρόνια. Αναπόφευκτο λοιπόν να
Διαβάστε περισσότερα2 ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ. 2 nd INTERNATIONAL CONFERENCE ON ANCIENT GREEK TECHNOLOGY ΠΡΑΚΤΙΚΑ PROCEEDINGS
2 ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ 2 nd INTERNATIONAL CONFERENCE ON ANCIENT GREEK TECHNOLOGY ΠΡΑΚΤΙΚΑ PROCEEDINGS ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ Αθήνα 2006 ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ
Διαβάστε περισσότερα- Η νεολιθική στην Θεσσαλία -
Νεολιθική περίοδος στην Β. Ελλάδα - Η νεολιθική στην Θεσσαλία - Ντούσκα Ούρεμ-Κώτσου durem@hist.auth.gr Χρήστος Τσούντας 1901 Alan Wace 1912 Δημήτριος Ρ. Θεοχάρης 1956-1977 Vladimir Milojčić 1955-1977
Διαβάστε περισσότεραΝεολιθική εποχή στην Ελλάδα - Νεότερη και Τελική Νεολιθική (5300 π.χ π.χ.)
Προϊστορικές Κοινωνίες Νεολιθική εποχή στην Ελλάδα - Νεότερη και Τελική Νεολιθική (5300 π.χ. 3200 π.χ.) Ντούσκα Ούρεµ-Κώτσου durem@hist.auth.gr Νεότερη Νεολιθική στην Ελλάδα Η Νεότερη νεολιθική, δηλαδή
Διαβάστε περισσότεραΤο σύστημα των αξιών της ελληνικής κοινωνίας μέσα στα σχολικά εγχειρίδια της Λογοτεχνίας του Δημοτικού Σχολείου
ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ «ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΑΣΤΑΝΟΣ» Το σύστημα των αξιών της ελληνικής κοινωνίας μέσα στα σχολικά εγχειρίδια της Λογοτεχνίας του Δημοτικού
Διαβάστε περισσότεραΜία νέα οπτική στο τοπίο και στην οικιστική οργάνωση της Νεολιθικής Θεσσαλίας μέσα από τη συνεισφορά των γεωφυσικών διασκοπήσεων.
Μία νέα οπτική στο τοπίο και στην οικιστική οργάνωση της Νεολιθικής Θεσσαλίας μέσα από τη συνεισφορά των γεωφυσικών διασκοπήσεων. Σαρρής Απόστολος, Καλογηροπούλου Εβίτα, Kalayci Tuna, Simon François, Donati
Διαβάστε περισσότεραANCIENT MACEDONIA SIXTH INTERNATIONAL SYMPOSIUM VOLUME 1 ΕΚΤΟ ΑΙΕΘΝΕΣ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΤΟΜΟΣ 1 OFFPRINT ΑΝΑΤΥΠΟ
ANCIENT MACEDONIA SIXTH INTERNATIONAL SYMPOSIUM VOLUME 1 OFFPRINT ΑΡΧΑΙΑ MAKEAONIA ΕΚΤΟ ΑΙΕΘΝΕΣ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΤΟΜΟΣ 1 ΑΝΑΤΥΠΟ ^ 6 ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΣΟΕΑΛΑΔΙΚΗ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΜΑΜΑ Ιωάννης Ασλάνης
Διαβάστε περισσότεραΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Εισαγωγικά: ΟΡΙΣΜΟΣ: Με τον όρο μυκηναϊκός πολιτισμός χαρακτηρίζεται ο προϊστορικός πολιτισμός της ΎστερηςΕποχήςτουΧαλκούαπότο1600-1100 π. Χ. που αναπτύχθηκε κυρίως στην κεντρική
Διαβάστε περισσότεραΠολιτισμοί του ΒΑ Αιγαίου. NE Aegean Cultures
Πολιτισμοί του ΒΑ Αιγαίου NE Aegean Cultures Άγιος Ευστράτιος (Άη Στράτης) Ικαρία, Νας Φούρνοι Διαμελισμός ακτών Λέσβος, Θερμή Σαμοθράκη Τροία Ίμβρος Λήμνος Πολιόχνη Κουκονήσι Μύρινα Τένεδος Τροία / Troy
Διαβάστε περισσότεραΙ. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ( π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή.
Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ (3000-1100π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή. - Ο σημαντικότερος οικισμός ήταν η... - Κατά τη 2 η και 3 η χιλιετία
Διαβάστε περισσότεραΗ προϊστορική ακρόπολη στο Κορφάρι των Αμυγδαλιών του Πανόρμου της Νάξου
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας Ακαδημαϊκό έτος 2014-2015 Η προϊστορική ακρόπολη στο Κορφάρι των Αμυγδαλιών του Πανόρμου της Νάξου Μάθημα: Το Νησιωτικό Αιγαίο κατά
Διαβάστε περισσότεραΗ Αρχιτεκτονική των οικισμών
Η Αρχιτεκτονική των οικισμών Ιωάννης Ασλάνης, Δρ. Προϊστορικής Αρχαολογίας, ΚΕΡΑ Η εσωτερική οργάνωση των οικισμών με τον τρόπο διάταξης των σπιτιών και των άλλων κτισμάτων και η τεχνική κατασκευής τους
Διαβάστε περισσότεραΣφραγίδες και σφραγιστική δραστηριότητα στα νησιά του Αιγαίου κατά την 3 η χιλιετία π.χ. Μαστρογιαννόπουλος Λάμπρος Αρ.
Σφραγίδες και σφραγιστική δραστηριότητα στα νησιά του Αιγαίου κατά την 3 η χιλιετία π.χ Μαστρογιαννόπουλος Λάμπρος Αρ.Μητρώου: 10114 Η Νεολιθική Περίοδος Η σφραγιδογλυφία είναι γνωστή στον ελλαδικό χώρο
Διαβάστε περισσότεραΣτο Πλειόκαινο, περ. 3.500.000 χρόνια: πρώτη εμφάνιση ανθρώπου (Αφρική) -Τεταρτογενές - Πλειστόκαινο = από 2 εκατ. χρόνια-10.000 π.χ.
Γεωλογικές Χρονολογίες (ιστορία της γης) Καινοζωϊκός Αιών -Τριτογενές = 65-2 εκατ. χρόνια πριν Τα τέλη του Τριτογενούς: Νεογενές = 20-5 εκατ. χρόνια πριν Τέλος Νεογενούς = Πλειόκαινο = 5-2 εκατ. χρόνια
Διαβάστε περισσότεραΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ. διαιρεί τη δράση του ανθρώπου σε: (πριν τη χρήση γραφής) Β. Εποχή των μετάλλων. μέταλλα. Εποχή του χαλκού
Σελίδα 1 από 14 η διαιρεί τη δράση του ανθρώπου σε: Α. Εποχή του λίθου ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ (πριν τη χρήση γραφής) ΙΣΤΟΡΙΑ (από την επινόηση και χρήση της γραφής) κατασκευή εργαλείων από λίθο (2.500.000-3.000 π.χ.)
Διαβάστε περισσότεραΕίναι αυτή η πρώτη πόλη της υτικής Ευρώπης;
Είναι αυτή η πρώτη πόλη της υτικής Ευρώπης; Μέρος της οχύρωσης Οι αρχαιολογικές ανασκαφές που διενεργούνται στην περιοχή της La Bastida (Totana, Murcia στην Ισπανία) έχουν αποκαλύψει ένα επιβλητικό οχυρωματικό
Διαβάστε περισσότεραΟ προϊστορικός οικισμός της Θερμής στην Πρώιμη Εποχή του Χαλκού
Ο προϊστορικός οικισμός της Θερμής στην Πρώιμη Εποχή του Χαλκού Τριάντος Σπύρος Τμήμα Ιστορίας κ Αρχαιολογίας Πτυχίο Α Α.Μ 6229 Η Λέσβος, το τρίτο μεγαλύτερο σε έκταση, νησί του Αιγαίου Πελάγους με εμβαδόν
Διαβάστε περισσότεραΡ Η Μ Α Τ Ι Κ Η Δ Ι Α Κ Ο Ι Ν Ω Σ Η
Αρ. Φακέλου.: Ku 622.00/3 (Παρακαλούμε να αναφέρεται στην απάντηση) Αριθμός Ρημ. Διακ: 22/14 2 αντίγραφα Συνημμένα: -2- ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ Ρ Η Μ Α Τ Ι Κ Η Δ Ι Α Κ Ο Ι Ν Ω Σ Η Η Πρεσβεία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας
Διαβάστε περισσότεραΚαστρί Σύρου. Τμήμα Ιστορίας- Αρχαιολογίας Τομέας Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης Μάθημα: Το νησιωτικό Αιγαίο κατά την 3 η χιλιετία π.χ.
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Ακαδημαϊκό έτος: 2014-2015 Φιλοσοφική Σχολή Εξάμηνο: Η Τμήμα Ιστορίας- Αρχαιολογίας Τομέας Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης Μάθημα: Το νησιωτικό Αιγαίο κατά την 3 η χιλιετία
Διαβάστε περισσότεραΑλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ
Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ Στην αρχαϊκή εποχή εικάζεται ότι υπήρχε κάποιο είδος θεατρικής κατασκευής στο χώρο που βρίσκονται τα σημερινά ευρήματα του θεάτρου, ενώ στα κλασσικά χρόνια υπήρχε σίγουρα κάποια
Διαβάστε περισσότεραPräpositionen ΠΡΟΣ (Ερώτηση με wohin?) nach προς (χώρα χωρίς άρθρο, πόλη, ήπειρο) προς (τοπικό επίρρημα)
Präpositionen ΠΡΟΣ (Ερώτηση με wohin?) nach προς (χώρα χωρίς άρθρο, πόλη, ήπειρο) Im Sommer fahre ich nach Deutschland, nach Berlin προς (τοπικό επίρρημα) Ich gehe nach oben zu (zum, zur) προς (πρόσωπο,
Διαβάστε περισσότεραΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΜΠΕΚΙΑΡΗΣ Οριοθετήσεις Νεολιθικών Θέσεων στη Βόρεια Ελλάδα: Κοινωνικές Διαστάσεις
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ-ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΜΠΕΚΙΑΡΗΣ Οριοθετήσεις Νεολιθικών Θέσεων στη Βόρεια Ελλάδα: Κοινωνικές Διαστάσεις διπλωματική
Διαβάστε περισσότεραΠανεπιστήμιο Κύπρου Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος Πρόγραμμα Αρχιτεκτονικής ΠΕΡΑ ΟΡΕΙΝΗΣ.
Πανεπιστήμιο Κύπρου Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος Πρόγραμμα Αρχιτεκτονικής ΠΕΡΑ ΟΡΕΙΝΗΣ Βασιλένα Πετκόβα ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Το χωριό βρίσκεται σε απόσταση
Διαβάστε περισσότεραΠεριγραφή Χρηματοδοτούμενων Ερευνητικών Έργων 1η Προκήρυξη Ερευνητικών Έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για την ενίσχυση Μεταδιδακτόρων Ερευνητών/Τριών
Περιγραφή Χρηματοδοτούμενων Ερευνητικών Έργων 1η Προκήρυξη Ερευνητικών Έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για την ενίσχυση Μεταδιδακτόρων Ερευνητών/Τριών Τίτλος Ερευνητικού Έργου «Η καθημερινή ζωή στις κοινότητες της 5ης
Διαβάστε περισσότεραΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΑΡΧΑΙΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ «ΠΛΑΤΙΑΝΑΣ» 1 Μ Α Ρ Ι Α Μ Α Γ Ν Η Σ Α Λ Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ Ε.Μ.Π. MSc Ε.Μ.Π.
Το αρχαίο θέατρο, το επωνοµαζόµενο χάριν συντοµίας «θέατρο της Πλατιάνας», βρίσκεται εντός των τειχών της αρχαίας Ακρόπολης στην κορυφή του όρους Λαπίθα. Η αρχαία ονοµασία της πόλης στην οποία ανήκε θεωρείται
Διαβάστε περισσότεραΚοινωνία και Οικονομία στην Ανατολική Μεσόγειο από τη Νεολιθική έως και την Ύστερη Εποχή του Χαλκού
2 ο Συνέδριο Μεταπτυχιακών Φοιτητών Προϊστορικής Αρχαιολογίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Κοινωνία και Οικονομία στην Ανατολική Μεσόγειο από
Διαβάστε περισσότεραΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ Φ Ι Λ Ο Σ Ο Φ Ι Κ Η Σ Χ Ο Λ Η ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ Τομέας Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ Φ Ι Λ Ο Σ Ο Φ Ι Κ Η Σ Χ Ο Λ Η ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ Τομέας Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης ΜΑΘΗΜΑ: Ο πολιτισμός του Β.Α. Αιγαίου κατά την 3 η χιλιετία π.χ. (ΑΠΡ 528)
Διαβάστε περισσότεραΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10. Το ανάκτορο της Ζάκρου
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10 Το ανάκτορο της Ζάκρου Ανάκτορο της Κάτω Ζάκρου Το ανάκτορο της Κάτω Ζάκρου βρίσκεται στο ΝΑ άκρο της Κρήτης στον ομώνυμο ευρύχωρο όρμο. Η θέση ήταν γνωστή από τον 19 ο αι.
Διαβάστε περισσότεραMission Berlin. Deutsch lernen und unterrichten Arbeitsmaterialien. Mission Berlin 14 Στο παρελθόν για το µέλλον
14 Στο παρελθόν για το µέλλον Η Άννα ανακαλύπτει τη µηχανή του χρόνου και µαθαίνει ότι οι τροµοκράτες θέλουν να εξαλείψουν ένα ιστορικό γεγονός. Αλλά ποιο; Ο παίκτης τη στέλνει στη χρονιά 1961. Της µένουν
Διαβάστε περισσότεραΗ "αφανής" χαλκολίθική εποχή στην Ελλάδα: μια άλλη μεθοδολογική προσέγγιση THE "MISSING" CHALCOLITHIC IN GREECE: ANOTHER METHODOLOGICAL APPROACH
Η "αφανής" χαλκολίθική εποχή στην Ελλάδα: μια άλλη μεθοδολογική προσέγγιση ΔΡ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΣΛΑΝΗΣ Διευθυντής ερευνών, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, ΙΕΡΑ - Παράρτημα Βέροιας, Βέροια E-mail: iaslanis@eie.gr THE "MISSING"
Διαβάστε περισσότεραΗ3η χιλιετία π.χ., περίοδος γνωστή και ως Πρώιμη Εποχή του Χαλκού ή ως Πρώιμη Χαλκοκρατία,
ΚΟΡΦΑΡΙ ΤΩΝ ΑΜΥΓΔΑΛΙΩΝ (ΠΑΝΟΡΜΟΣ) ΝΑΞΟΥ. ΜΙΑ ΟΧΥΡΩΜΕΝΗ ΠΡΩΤΟΚΥ Κ Λ ΑΔΙΚ Η ΑΚ Ρ ΟΠΟΛΗ Αναστασία Αγγελοπούλου Εισαγωγ ή Η3η χιλιετία π.χ., περίοδος γνωστή και ως Πρώιμη Εποχή του Χαλκού ή ως Πρώιμη Χαλκοκρατία,
Διαβάστε περισσότεραDEUTSCHE SCHULE ATHEN ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΘΗΝΩΝ
Herzlich Willkommen zu unserem Elternabend Übergang aus dem Kindergarten in die Vorschule Καλωσορίσατε στη συνάντηση γονέων με θέμα τη μετάβαση από τον παιδικό σταθμό στο νηπιαγωγείο 1 Übergang vom Kindergarten
Διαβάστε περισσότεραΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ
ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ ΔΙΟΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΙΟ ΟΝΟΜΑΣΤΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Το αρχαίο Δίον του Ολύμπου βρίσκεται 15 χλμ. νότια της Κατερίνης, στους πρόποδες του Ολύμπου δίπλα στο
Διαβάστε περισσότεραHessisches Kultusministerium. Schulbücherkatalog. für den Unterricht in Herkunftssprachen in Verantwortung des Landes Hessen.
Hessisches Kultusministerium Schulbücherkatalog für den Unterricht in Herkunftssprachen in Verantwortung des Landes Hessen Schuljahr 2013/2014 Unterrichtsmaterialien, die im uftrag des Hessischen Kultusministeriums
Διαβάστε περισσότεραΚατάλογος εικόνων. Εικ. 1. Χάρτης Αιγαίου (υπό Κατ. Μπούρα). Εικ. 2. Χάρτης της Αμοργού με τις αρχαίες πόλεις (υπό Σ. Δασκαλάκη).
Κατάλογος εικόνων Εικ. 1. Χάρτης Αιγαίου (υπό Κατ. Μπούρα). Εικ. 2. Χάρτης της Αμοργού με τις αρχαίες πόλεις (υπό Σ. Δασκαλάκη). Εικ. 3. Χρονολογικός πίνακας των πρωτοκυκλαδικών πολιτισμικών ενοτήτων.
Διαβάστε περισσότεραΤο σύνολο των βραχογραφιών και κάτω λεπτομέρεια
ΠΡΟΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΚΡΗΤΗ Πριν από τις επιφανειακές έρευνες στην περιοχή του Πλακιά και της Πρεβέλης στη νότια Κρήτη, τα μόνα γνωστά προνεολιθικά ευρήματα προέρχονταν από το εσωτερικό του σπηλαίου Ασφέντου στο
Διαβάστε περισσότεραΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ
ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ Η Σύρος είναι νησί των Κυκλάδων. Πρωτεύουσά της είναι η Ερμούπολη, η οποία είναι πρωτεύουσα της Περιφέριας Νότιου Αιγαίου αλλά και του πρώην Νομού Κυκλάδων. Η Σύρος αναπτύχθηκε ιδιαίτερα
Διαβάστε περισσότεραΝεολιθική εποχή στην Ελλάδα
Προϊστορικές Κοινωνίες Νεολιθική εποχή στην Ελλάδα Ντούσκα Ούρεμ-Κώτσου durem@hist.auth.gr «Νεολιθική επανάσταση» και η καταγωγή της Νεολιθικής στην Ελλάδα Στο θέμα της προέλευσης του παραγωγικού τρόπου
Διαβάστε περισσότεραΑρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης. Γιώργος Πρίμπας
Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης Γιώργος Πρίμπας Το παρόν φωτογραφικό άλμπουμ είναι ένα αφιέρωμα για τους τρεις μεγάλης αρχαιολογικής αξίας χώρους στην περιοχή
Διαβάστε περισσότεραΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΣΤΕΛΛΙΑΝΩΝ «Ο ΚΕΡΑΜΟΣ»
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΣΤΕΛΛΙΑΝΩΝ «Ο ΚΕΡΑΜΟΣ» Εικόνα 1.Διαδρομή προς το Καστέλλι Το Καστέλλι (Τοπική Κοινότητα Καστελλίου Φουρνής) βρίσκεται στην Ανατολική Κρήτη και πιο συγκεκριμένα στην περιφέρεια της
Διαβάστε περισσότεραGriechische und roemische Rechtsgeschichte
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Griechische und roemische Rechtsgeschichte Ενότητα 2: Griechisce Rechtsgeschichte Παπακωνσταντίνου Καλλιόπη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό
Διαβάστε περισσότεραGeometrische Methoden zur Analyse dynamischer Systeme
Geometrische Methoden zur Analyse dynamischer Systeme Markus Schöberl markus.schoeberl@jku.at Institut für Regelungstechnik und Prozessautomatisierung Johannes Kepler Universität Linz KV Ausgewählte Kapitel
Διαβάστε περισσότεραΤΟΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΡΧΑΙΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑΣ γ γυμνασίου
1 ΤΟΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΡΧΑΙΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑΣ γ γυμνασίου 2 Σχετικά με την εργασία Τάξη : γ γυμνασίου Μάθημα : Βιωματικές Δράσεις Θέμα : Τοπική Ιστορία Αρχαίος Πειραιάς Υπεύθυνη καθηγήτρια : Μαραθεύτη Μ. 3 Η Ηετιώνεια
Διαβάστε περισσότεραMission Berlin. Deutsch lernen und unterrichten Arbeitsmaterialien. Mission Berlin 25 Απρόοπτες δυσκολίες
25 Απρόοπτες δυσκολίες Ο χρόνος τελειώνει και η Άννα πρέπει να αποχαιρετήσει τον Paul, για να επιστρέψει στην 9 η Νοεµβρίου 2006. Για την εκπλήρωση της αποστολής της αποµένουν τώρα µόνο 5 λεπτά. Θα φθάσουν;
Διαβάστε περισσότεραΑνεμόσπηλια Αρχανών : τα ευρήματα και η ερμηνεία τους
Ανεμόσπηλια Αρχανών : τα ευρήματα και η ερμηνεία τους Βογιατζόπουλος Σταμάτης Ιστορικό - Αρχαιολογικό Ιωαννίνων Ζ' Εξάμηνο Υπ.Καθ : Αν. Βλαχόπουλος, Μάθημα: Κρητομυκηναϊκή Θρησκεία Δεκέμβριος 2013 Εικόνα
Διαβάστε περισσότεραΟ ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΡΙΑ ΒΕΝΕΤΟΥΛΙΑ, Α1 ΜΑΡΙΑ ΒΟΥΓΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ, Α1 2015-2016 ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΦΟΡΤΣΕΡΑ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΌΣ ΠΟΥ ΈΜΕΙΝΕ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΊΑ Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Διαβάστε περισσότεραΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΑ ΒΛΗΜΑΤΑ ΣΦΕΝΤΟΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΟΛΙΘΙΚΟ ΔΙΣΠΗΛΙΟ
49 ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΑ ΒΛΗΜΑΤΑ ΣΦΕΝΤΟΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΟΛΙΘΙΚΟ ΔΙΣΠΗΛΙΟ «και έθεσεν ο Δαυίδ την χείραν του εις τον σάκκον του και λαβών λίθον εξ αυτού, εξεσφενδόνισεν αυτόν και εκτύπησε τον Φιλισταίον επί του μετώπου
Διαβάστε περισσότεραΑντιπροσωπεία στην Ελλάδα Auslandsbüro Griechenland
Αντιπροσωπεία στην Ελλάδα Auslandsbüro Griechenland Το Ίδρυμα Konrad Adenauer (KAS) είναι ένα γερμανικό πολιτικό ίδρυμα και φέρει το όνομα του πρώτου Καγκελάριου της Γερμανίας. Οι αρχές διακυβέρνησής του
Διαβάστε περισσότεραGriechische und römische Rechtsgeschichte
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Griechische und römische Rechtsgeschichte Ενότητα 5: die Spartanische Verfassung Παπακωνσταντίνου Καλλιόπη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό
Διαβάστε περισσότεραΚέρος, Απρόσμενα αρχαιολογικά ευρήματα ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ. Αθήνα, 24 Ιανουαρίου 2018 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Project2_Layout 1 24/1/2018 1:48 µµ Page 1 Κέρος, απρόσμενα αρχαιολογικά ευρήματα ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ Αθήνα, 24 Ιανουαρίου 2018 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Απρόσμενα
Διαβάστε περισσότεραWenn ihr nicht werdet wie die Kinder...
Wenn ihr nicht werdet wie die Kinder... . Der Memoriam-Garten Schön, dass ich mir keine Sorgen machen muss! Mit dem Memoriam-Garten bieten Ihnen Friedhofsgärtner, Steinmetze
Διαβάστε περισσότεραΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ Μ.Ν. Ντυκέν, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τ.Μ.Χ.Π.Π.Α. Ε. Αναστασίου, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τ.Μ.Χ.Π.Π.Α. ΔΙΑΛΕΞΗ 05 ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ Βόλος, 016-017 1 . Διερευνητική Ανάλυση Μέτρα
Διαβάστε περισσότεραKlausur Strömungsmechanik II Dichte des Fluids ρ F. Viskosität des Fluids η F. Sinkgeschwindigkeit v s. Erdbeschleunigung g
Name, Matr-Nr, Unterschrift) Klausur Strömungsmechanik II 3 8 Aufgabe a) Einflussgrößen: Partikeldurchmesser d P Partikeldichte ρ P Dichte des Fluids ρ F Viskosität des Fluids η F Sinkgeschwindigkeit v
Διαβάστε περισσότεραMission Berlin. Deutsch lernen und unterrichten Arbeitsmaterialien. Mission Berlin 13 Βοήθεια εκ Θεού
13 Βοήθεια εκ Θεού Η εκκλησία φαίνεται πως είναι το σωστό µέρος για να πάρει κανείς πληροφορίες. Ο πάστορας εξηγεί στην Άννα τη µελωδία και της λέει ότι είναι το κλειδί για µια µηχανή του χρόνου. Αλλά
Διαβάστε περισσότεραΑκολούθησέ με... στο ανάκτορο της Τίρυνθας
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ TMHMA ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο
Διαβάστε περισσότεραΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ Α1 Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ Α1 Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΝΕΟΛΙΘΙΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΧΟΙΡΟΚΟΙΤΙΑΣ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΑΓΙΑΣ ΝΑΠΑΣ ΕΝΕΤΙΚΑ ΤΕΙΧΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ
Διαβάστε περισσότεραΟ ΜΥΘΟΣ ΤΗΣ ΛΟΡΕΛΑΪ DIE LORELEY FABEL
Ο ΜΥΘΟΣ ΤΗΣ ΛΟΡΕΛΑΪ DIE LORELEY FABEL Η Λορελάϊ, είναι η Γοργόνα του Μεγαλέξανδρου στη γερμανική της έκδοση Ή μια Σειρήνα απ την Οδύσσεια που απομακρύνθηκε απ τις συντρόφισσές της και βρέθηκε στον Ρήνο.
Διαβάστε περισσότεραΟι απεικονίσεις των Κρητών (Keftiw) στους τάφους Αιγυπτίων αξιωματούχων και οι σχέσεις μεταξύ Αιγύπτου και Κρήτης κατά τη Νεοανακτορική περίοδο
Οι απεικονίσεις των Κρητών (Keftiw) στους τάφους Αιγυπτίων αξιωματούχων και οι σχέσεις μεταξύ Αιγύπτου και Κρήτης κατά τη Νεοανακτορική περίοδο Παναγιώτης Καπλάνης Διδάσκων: Ανδρέας Βλαχόπουλος Σχέσεις
Διαβάστε περισσότερα1. Επεμβάσεις συντήρησης
Έκθεση εργασιών συντήρησης αρχιτεκτονικών καταλοίπων στον αρχαιολογικό του Αζοριά κατά την ανασκαφική περίοδο του 2018 της Σ. Χλουβεράκη, Επιστημονική Συνεργάτιδα, ΙΝΣΤΑΠ Κέντρο Μελέτης Αν Κρήτης Αρ. Άδ.:
Διαβάστε περισσότεραΝεολιθική εποχή στην Ελλάδα
Προϊστορικές Κοινωνίες Νεολιθική εποχή στην Ελλάδα Ντούσκα Ούρεμ-Κώτσου durem@hist.auth.gr Νεολιθική εποχή μόνιμη εγκατάσταση Νεολιθική εποχή Αρχή της παραγωγής της τροφής. Νεολιθική εποχή Αρχή της καλλιέργειας
Διαβάστε περισσότεραNiveau A1 & A2 PHASE 3 ΚΡΑΤΙΚΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΓΛΩΣΣΟΜΑΘΕΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ, ΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ, ΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΓΛΩΣΣΟΜΑΘΕΙΑΣ Griechisches Ministerium für Bildung, Lebenslanges Lernen und Religionsangelegenheiten Griechisches Staatszertifikat
Διαβάστε περισσότεραΠροστατευόμενα μνημεία και χώροι, στην Υπάτη και την ευρύτερη περιοχή
Προστατευόμενα μνημεία και χώροι, στην Υπάτη και την ευρύτερη περιοχή Στη στήλη αυτή σας παρουσιάζουμε μνημεία και χώρους, ευρισκόμενα στην Υπάτη και την ευρύτερη περιοχή, τα οποία η Πολιτεία επισήμως
Διαβάστε περισσότεραΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. - Γενική Εισαγωγή..2. - Iστορική αναδρομή...3-4. - Περιγραφή του χώρου...5-8. - Επίλογος...9. - Βιβλιογραφία 10
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ - Γενική Εισαγωγή..2 - Iστορική αναδρομή....3-4 - Περιγραφή του χώρου.....5-8 - Επίλογος...9 - Βιβλιογραφία 10 1 Γενική Εισαγωγή Επίσκεψη στο Επαρχιακό Μουσείο Πάφου Το Επαρχιακό Μουσείο της
Διαβάστε περισσότεραΤο νησάκι της Δοκού απέχει 7 ναυτικά μίλια από το
ΔΙΑΔΡΟΜΗ 5 ΝΗΣΟΣ ΔΟΚΟΣ Προβλήτα στο ΚΑΣΤΕΛΛΙ ΚΑΣΤΡΟ Κορυφή ΔΟΚΟΥ Μήκος διαδρομής Χρόνος χωρίς στάσεις Ομορφιά διαδρομής 5,8 χλμ. 2 ώρ. 05 3 * Το νησάκι της Δοκού απέχει 7 ναυτικά μίλια από το λιμάνι της
Διαβάστε περισσότεραΠεριγραφή Χρηματοδοτούμενων Ερευνητικών Έργων 1η Προκήρυξη Ερευνητικών Έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για την ενίσχυση Μεταδιδακτόρων Ερευνητών/Τριών
Περιγραφή Χρηματοδοτούμενων Ερευνητικών Έργων 1η Προκήρυξη Ερευνητικών Έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για την ενίσχυση Μεταδιδακτόρων Ερευνητών/Τριών Τίτλος Ερευνητικού Έργου «Από τους κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες στους
Διαβάστε περισσότεραΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Bildung älterer Arbeitnehmer
ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΩΡΙΜΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Bildung älterer Arbeitnehmer Kassandra Teliopoulos IEKEP 06/03/06 ΜΕΡΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΚΛΕΙΔΙΑ Einige Gedankenansätze!Στις περισσότερες χώρες μέλη της Ε.Ε. μεγάλης ηλικίας εργαζόμενοι
Διαβάστε περισσότεραAufgabe 1 Dreierkette Legt mit den Bild- und Wortkarten eine Dreierkette. Τρεις στη σειρά. Σχηματίστε τριάδες με εικόνες και λέξεις που ταιριάζουν.
Station Luft Aufgabe 1 Dreierkette Legt mit den Bild- und Wortkarten eine Dreierkette. Τρεις στ σειρά. Σχματίστε τριάδες με εικόνες και λέξεις που ταιριάζουν. der Sturm die Windkraftanlage θύελλα οι ανεμογε
Διαβάστε περισσότεραΤΑΞΗ Ε. Pc8 ΝΤΙΝΟΣ & ΒΑΣΙΛΙΚΗ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ
ΤΑΞΗ Ε Pc8 ΝΤΙΝΟΣ & ΒΑΣΙΛΙΚΗ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ 4/12/2015 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Η Ακρόπολη Αθηνών είναι ένας βραχώδης λόφος ύψους 156 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας και 70 μ. περίπου από το επίπεδο
Διαβάστε περισσότεραΔιδακτική πρόταση 8: Οργάνωση των ομάδων κατά τη Νεολιθική Εποχή
Πώς οργανωνόμαστε; Διδακτική πρόταση 8: Οργάνωση των ομάδων κατά τη Νεολιθική Εποχή Ερώτημα-κλειδί Πόσο μεγάλες ήταν οι ομάδες των ανθρώπων της Νεολιθικής Εποχής; Ποιοι έπαιρναν τις αποφάσεις; Σύνδεση
Διαβάστε περισσότεραGriechisches Staatszertifikat - Deutsch
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΓΛΩΣΣΟΜΑΘΕΙΑΣ Griechisches Ministerium für Bildung, Lebenslanges Lernen und Religionsangelegenheiten Griechisches Staatszertifikat
Διαβάστε περισσότεραΜΗΛΟΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΦΥΛΑΚΩΠΗΣ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΜΗΛΟΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΦΥΛΑΚΩΠΗΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΜΑΡΙΝΑ ΓΑΡΔΙΚΙΩΤΗ Α.Μ: 9185 ΜΑΘΗΜΑ: ΤΟ ΝΗΣΙΩΤΙΚΟ ΑΙΓΑΙΟ ΚΑΤΑ ΤΗΝ 3 η ΧΙΛΙΕΤΙΑ ΔΙΔΑΣΚΩΝ
Διαβάστε περισσότεραANKÜNDIGUNG ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ANNOUNCEMENT
ANKÜNDIGUNG ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ANNOUNCEMENT»Das DAI Athen und die Aktivitäten deutscher Archäologen in Griechenland 1874 1933«TAGUNG DAI CLUSTER 5 GESCHICHTE DER ARCHÄOLOGIE «Το Γ.Α.Ι. Αθηνών και η δραστηριότητα
Διαβάστε περισσότερα*1 +3*1 - +3*1. - Ideen zu einer reinen Phänomenologie und Phänomenologischen Philosophie. Zweites Buch., Husserliana
+3*1 + +3+- + +3*1, +3*+/+3*, +3*1 / 0 +3*1 +3*1 - +3*1 + Ideen zu einer reinen Phänomenologie und Phänomenologischen Philosophie. Erstes Buch., Husserliana Bd III., +3/*, +/* I-II +32. +/*, Ding und Raum
Διαβάστε περισσότεραΑΜΗΤΟΣ ΤΙΜΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗ Μ. ΑΝΔΡΟΝΙΚΟ ΑΝΑΤΥΠΟ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ /. ΑΣΛΑΝΗΣ 01 ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ Με τον όρο κεντρική Μακεδονία χαρακτηρίζουν τόσο ο Casson
Διαβάστε περισσότεραΚΡΑΤΙΚΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΓΛΩΣΣΟΜΑΘΕΙΑΣ HÖRVERSTEHEN. Mai 2012
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΓΛΩΣΣΟΜΑΘΕΙΑΣ Griechisches Ministerium für Bildung, Lebenslanges Lernen und Religionsangelegenheiten Griechisches Staatszertifikat
Διαβάστε περισσότεραΚακοποίηση Ζώων Συντροφιάς
Κακοποίηση Ζώων Συντροφιάς VPRC VPRC Δ.1 Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ VPRC- - Εμπιστευτικό Proastiakos.net 17993 // Δ.2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η VPRC, με την ευαισθησία που τη διακρίνει σε θέματα που αφορούν στα ζώα συντροφιάς,
Διαβάστε περισσότερα<< ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΩΦΕΛΕΙΕΣ >>
1 Ο ΕΠΑΛ ΝΑΥΠΛΙΟΥ ΤΑΞΗ Α ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 2014 : > ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΜΥΚΗΝΩΝ Από τους πιο σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους στην Ελλάδα. Χτισμένη πάνω
Διαβάστε περισσότεραΕμπορική αλληλογραφία Ηλεκτρονική Αλληλογραφία
- Εισαγωγή Sehr geehrter Herr Präsident, Sehr geehrter Herr Präsident, Εξαιρετικά επίσημη επιστολή, ο παραλήπτης έχει ένα ειδικό τίτλο ο οποίος πρέπει να χρησιμοποιηθεί αντί του ονόματος του Sehr geehrter
Διαβάστε περισσότεραΤΑΧΥΤΗΤΕΣ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΑΧΥ- ΤΗΤΑ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ ΣΕ ΡΑΔΙΟΓΑΛΑΞΙΕΣ;
ΤΑΧΥΤΗΤΕΣ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΑΧΥ- ΤΗΤΑ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ ΣΕ ΡΑΔΙΟΓΑΛΑΞΙΕΣ; Αντώνιος Αναστ. Αντωνίου Αγγελέτου 4 3400 Χαλκίδα Τηλ.: (0) 885 e-mail: ananton@phys.uoa.gr Περίληψη Στην παρούσα εργασία αναπτύσσεται
Διαβάστε περισσότεραΜινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28
Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28 Να περιγράψετε ένα μινωικό ανάκτορο; Μεγάλα Συγκροτήματα κτιρίων, Είχαν πολλές πτέρυγες-δωματίων, Διοικητικά, Οικονομικά, Θρησκευτικά και Καλλιτεχνικά κέντρα της περιοχής,
Διαβάστε περισσότεραΜΗΝΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΗ GRIECHISCH-DEUTSCHE MONATSZEITUNG DEUTSCHLAND UND EUROPA
ΕLLINIKI GNOMI ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2014 ΕΤΟΣ 16ο ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 168 www.elliniki-gnomi.eu ΕΔΡΑ ΒΕΡΟΛΙΝΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ April 2014 η εφημερίδα που διαβάζεται! ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΗ GRIECHISCH-DEUTSCHE
Διαβάστε περισσότεραΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΛΙΝΔΟΥ ΣΟΦΙΑ ΒΑΣΑΛΟΥ ΒΠΠΓ
ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΛΙΝΔΟΥ ΣΟΦΙΑ ΒΑΣΑΛΟΥ ΒΠΠΓ Περιγραφή μνημείου Το αρχαίο θέατρο της Λίνδου διαμορφώνεται στους πρόποδες της δυτικής πλαγιάς του βράχου της λινδιακής ακρόπολης. Το κοίλο χωρίζεται σε
Διαβάστε περισσότεραΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΒΕΡΝΗΣ. 3000 Bern www.grgb.ch
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΒΕΡΝΗΣ COMMUNAUTÈ HELLÈNIQUE DE BERNE 3000 Bern www.grgb.ch Δευτέρα 9 Δεκεμβρίου 2013 Αγαπητά μέλη και φίλοι της Κοινότητας γεια σας Το 2013 φτάνει στο τέλος τους και ήρθε η ώρα να σας
Διαβάστε περισσότεραΚυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα
Ηφαίστειο της Θήρας Η Μινωική Κρήτη λόγω της εμπορικής αλλά και στρατηγικής θέσης της έγινε γρήγορα μεγάλη ναυτική και εμπορική δύναμη. Οι Μινωίτες πωλούσαν τα προϊόντα τους σε όλη τη Μεσόγειο με αποτέλεσμα
Διαβάστε περισσότεραΕνότητα 2 Η Προϊστορική Ανασκαφή
Ενότητα 2 Η Προϊστορική Ανασκαφή Α.Μουνδρέα-Αγραφιώτη Προϊστορικές ανασκαφές Αφορούν ανθρώπινες εγκαταστάσεις, από 2,3 εκ. χρόνια πριν, μέχρι 1000 π.χ. 2.300.000-5.000 πριν (Παλαιολιθική, Μεσολιθική και
Διαβάστε περισσότεραΑρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος
[IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος Πρώιμοι και Γεωμετρικοί χρόνοι (1100-700 π.χ.) (συνέχεια) Οι περίοδοι της αρχαίας ελληνικής
Διαβάστε περισσότεραΚύπρος Ένα νησί ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση
Κύπρος Ένα νησί ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση Ο Πολιτισμός της Φιλιάς (2400/2350-2300 π.χ.) Πρωτοκυπριακή Περίοδος (2300-1900 π.χ.) Μεσοκυπριακή Περίοδος (1900-1650/1600 π.χ) Ο Πολιτισμός της Φιλιάς Μετάβαση
Διαβάστε περισσότεραIδεολογία κατά την Εποχή του Χαλκού. Κική Πιλάλη, Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας (1945-2008)
Iδεολογία κατά την Εποχή του Χαλκού Κική Πιλάλη, Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας (1945-2008) Με την αρχή της ΕΧ παρατηρείται μια αλλαγή στη συμβολική έκφραση των προϊστορικών κοινοτήτων στο βόρειο
Διαβάστε περισσότεραΜάθημα: Το νησιωτικό Αιγαίο κατά την 3 η χιλιετία π.χ.
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Φιλοσοφική σχολή Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Κωνσταντία Κούκουνα Μάθημα: Το νησιωτικό Αιγαίο κατά την 3 η χιλιετία π.χ. Tίτλος εργασίας «Μία συγκριτική προσέγγιση Πολιόχνης και
Διαβάστε περισσότερα3 Lösungen zu Kapitel 3
3 Lösungen zu Kapitel 3 31 Lösungen der Aufgaben zu Abschnitt 31 311 Lösung Die Abbildung D : { R 4 R 4 R 4 R 4 R, a 1, a 2, a 3, a 4 ) D( a 1, a 2, a 3, a 4 ) definiere eine Determinantenform (auf R 4
Διαβάστε περισσότεραΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Το μυστήριο των Δρακόσπιτων
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Το μυστήριο των Δρακόσπιτων Στη Νότια Εύβοια, ανάμεσα στην Κάρυστο και τα Στύρα, υπάρχουν κάτι ιδιόμορφα κτίσματα, τα "Δρακόσπιτα" όπως τα αποκαλούν οι κάτοικοι. Μυστηριώδη και εντυπωσιακά
Διαβάστε περισσότεραΚέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ανατολικού Ολύμπου
Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ανατολικού Ολύμπου Το Κ. Π. Ε Ανατολικού Ολύμπου ιδρύθηκε στις 11-07-2002 με βάση την υπ αριθμό72942/γ2/11-7-2002 απόφαση του Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. και στελεχώθηκε με εκπαιδευτικούς
Διαβάστε περισσότεραΕργασία Ιστορίας. Ελένη Ζέρβα
Εργασία Ιστορίας U«Μυκηναϊκός Πολιτισµός» UΜε βάση τις πηγές και τα παραθέµατα Ελένη Ζέρβα Α1 Μελετώντας τον παραπάνω χάρτη παρατηρούµε ότι τα κέντρα του µυκηναϊκού κόσµου ήταν διασκορπισµένα στον ελλαδικό
Διαβάστε περισσότεραWeihnachtsbrief aus Kindergarten und Vorschule Χριστουγεννιάτικο γράμμα από το προνηπιακό/νηπιακό τμήμα
Weihnachtsbrief aus Kindergarten und Vorschule Χριστουγεννιάτικο γράμμα από το προνηπιακό/νηπιακό τμήμα 13.12.2016 Liebe Eltern des Kindergartens und der Vorschule, Die Weihnachtszeit ist eingeläutet.
Διαβάστε περισσότεραDEUTSCHE SCHULE ATHEN ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΘΗΝΩΝ
Herzlich Willkommen zu unserem Elternabend Übergang aus dem Elternhaus in den Kindergarten Καλωσορίσατε στη συνάντηση γονέων με θέμα τη μετάβαση από το οικογενειακό περιβάλλον στο προνηπιακό τμήμα 1 Überblick
Διαβάστε περισσότερα