ΕΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΔΗΜΟΙΑ ΔΙΟΙΚΗΗ ΙH ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ

Transcript

1 Ε ΕΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΔΗΜΟΙΑ ΔΙΟΙΚΗΗ ΙH ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ ΣΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΗ ΔΙΟΙΚΗΗ ΤΠΗΡΕΙΩΝ ΤΓΕΙΑ ΣΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΙΑ Θέμα: ύγτρονες νοζοκομειακές μονάδες ως πρόησπα θεραπεσηικά περιβάλλονηα: ηετνικοί- λειηοσργικοί περιοριζμοί, προδιαγραθές και βέληιζηες λύζεις Επιβέπων: Κσριάκος οσλιώηης ποσδάζηρια: Υρσζούλα Ανηωνιάδη ΑΘΗΝΑ

2 ΝΓΞΖΓΜΙΓΚΑ ΝΓΞΖΘΕΣΕ... 4 ΓXECUTIVE SUMMARY... 5 ΘΓΛΓΖΟ ΗΘΓΖΔΖΑ... 5 ΓΖΟΑΓΩΓΕ... 6 Α ΙΓΞΜΟ ΖΟΠΜΞΖΗΕ ΑΚΑΔΞΜΙΕ ΠΑ ΓΛΖ ΗΡΙΑΠΑ ΠΕΟΑΞΖΠΓΗΠΜΚΖΗΕΟ ΚΜΟΜΗΜΙΓΖΜΡ ΒΑΟΖΗΜΖ ΝΑΞΑΓΜΚΠΓΟ ΟΓΔΖΑΟΙΜΡ Οςεδιαζμόπ ρπηοεζιώμ ργείαπ Οςεδιαζμόπ μξμάδωμ ργείαπ Μ ΓΛΩΠΓΞΖΗΜΟ ΟΓΔΖΑΟΙΜΟ Αμάλρζη ηωμ βαζικώμ ηύπωμ δξμήπ ηωμ μξζξκξμείωμ Πξ γεμικόηεοξ ενωηεοικό πεοιβάλλξμ Μ ΟΓΔΖΑΟΙΜΟ ΠΜΡ ΓΟΩΠΓΞΖΗΜΡ ΩΞΜΡ Βαζικέπ οξέπ Ε ζρμειζθξοά ηξρ ςοώμαηξπ και ηξρ θωηιζμξύ ζηξ μξζξκξμειακό πεοιβάλλξμ Γιδικόηεοεπ ηεςμικέπ ποξδιαγοαθέπ Β ΙΓΞΜΟ ΠΜ ΘΓΞΑΝΓΡΠΖΗΜ ΝΓΞΖΒΑΘΘΜΚ Μ ΟΓΔΖΑΟΙΜΟ ΝΜΡ ΒΑΟΖΔΓΠΑΖ ΟΓ ΓΚΔΓΖΛΓΖΟ ΦΡΟΖΗΜ ΝΓΞΖΒΑΘΘΜΚ ΗΑΖ ΚΜΟΜΗΜΙΓΖΜ [2]

3 3.1 Ιείωζη ηξρ άγςξρπ και ηηπ κόπωζηπ ηξρ ποξζωπικξύ και αύνηζη ηηπ απξηελεζμαηικόηηηαπ ζηημ παοεςόμεμη θοξμηίδα Βεληίωζη ηηπ αζθάλειαπ ηωμ αζθεμώμ Ιείωζη ηξρ άγςξρπ και βεληίωζη ηωμ απξηελεζμάηωμ Βεληίωζη ηηπ ζρμξλικήπ παοεςόμεμηπ θοξμηίδαπ ργείαπ ΝΑΞΑΔΓΖΓΙΑ ΓΦΑΞΙΜΓΕΟ Γvidence Based Design ΓΓΚΖΗΑ ΟΡΙΝΓΞΑΟΙΑΠΑ ΒΖΒΘΖΜΓΞΑΦΖΑ [3]

4 ΝΓΞΖΘΕΣΕ Η εξγαζία ζα αζρνιεζεί κε ηελ ηάζε πνπ θπξηαξρεί ηα ηειεπηαία ρξφληα ζηα λνζνθνκεηαθά δεδνκέλα θαη ζπλδέεηαη κε ηελ εθαξκνγή πξφηππσλ ζεξαπεπηηθψλ πεξηβαιιφλησλ. Οη θχξηεο ζπληζηψζεο ηεο εξγαζίαο είλαη νη αθφινπζεο: o χληνκε ηζηνξηθή αλαδξνκή o Βαζηθέο αξρέο εμσηεξηθνχ θαη εζσηεξηθνχ ζρεδηαζκνχ o Δηδηθφηεξεο πξνδηαγξαθέο o Αλάιπζε ηεο έλλνηαο ηνπ ζεξαπεπηηθνχ πεξηβάιινληνο o Πεξηγξαθή βέιηηζησλ πξαθηηθψλ o Δλδεηθηηθά παξαδείγκαηα Δίλαη ζεκαληηθφ πξηλ πξνρσξήζνπκε ζηελ αλάιπζε ηεο εξγαζίαο λα πξνβνχκε ζε κεξηθέο δηεπθξηλίζεηο κεζνδνινγηθνχ ραξαθηήξα, θαζψο επίζεο θαη λα απνηππψζνπκε ηα πξνβιήκαηα πνπ ζπλαληήζακε θαηα ηε ζπγθέληξσζε ζρεηηθψλ πιεξνθνξηψλ κε ην ζέκα. Η κεζνδνινγία αλάπηπμεο ηνπ ζέκαηνο ινηπφλ, ζηεξίρζεθε θπξίσο ζε πιεξνθνξίεο πνπ αληιήζεθαλ κέζσ δηαδηθηχνπ θαη κέζσ δεκνζηεπκέλσλ άξζξσλ θαη πξαθηηθψλ ζπλεδξίσλ. Η βηβιηνγξαθία είλαη ζρεδφλ αλχπαξθηε, ιφγσ ηνπ φηη ε έλλνηα ηνπ ρεδηαζκνχ Βάζεη Δλδείμεσλ, ε αλάιπζε ηνπ νπνίνπ απνηειεί ην ζηφρν ηεο εξγαζίαο, είλαη αθφκα ζε θάζε δηεξεχλεζεο, αλ θαη ηα πξψηα επεξγεηηθά ηνπ απνηειέζκαηα έρνπλ ήδε θαηαγξαθεί. Ίζσο είλαη ε πξψηε θνξά πνπ επηρεηξείηαη κηα νξγαλσκέλε θαηαγξαθή ηεο βέιηηζηεο πξαθηηθήο ζηνλ ζρεδηαζκφ ηνπ λνζνθνκεηαθνχ πεξηβάιινληνο. [4]

5 ΓXECUTIVE SUMMARY The present paper will analyze the tendency that dominates the last years in the hospital data and is connected with the application of the model of therapeutic environments. The main consistencies of this paper are the following: Short historical retrospection Basic principles of exterior and internal design More technical specifications Analysis of the meaning of the therapeutic environment Description of best practices Indicative example First of all it is important to set out certain methodological clarifications, as well as we set the problems that we met during the collection of information relative with the subject. Consequently, the collection of resources was supported mainly in information that was drawn via internet and via published articles. The bibliography is almost non-existent due to the fact that Evidence Based Design, the analysis of which constitutes the objective of the paper, is still in phase of investigation, even if its first beneficial results already have been recorded. Perhaps, it is the first time that an organised effort of recording the best practice in the planning of hospital environment, is attempted. ΘΓΛΓΖΟ ΗΘΓΖΔΖΑ: Παξάγνληεο ζρεδηαζκνχ, ζρεδηαζκφο κνλάδσλ πγείαο, γεληθέο πξνδηαγξαθέο, θαηεπζπληήξηεο νδεγίεο, βαζηθνί ηχπνη δνκήο λνζνθνκείσλ, αληηζεηζκηθή πξνζηαζία, ππξνπξνζηαζία, ζεξαπεπηηθφ πεξηβάιινλ, ζρεδηαζκφο βάζεη ελδείμεσλ, θπζηθφ πεξηβάιινλ. [5]

6 First we shape our buildings; thereafter, they shape us Winston Churchill ΓΖΟΑΓΩΓΕ ηελ παξνχζα εξγαζία, ζα αζρνιεζνχκε κε ηνλ ηξφπν ζρεδηαζκνχ ησλ λνζνθνκείσλ. Έηζη, ζην πξψην κέξνο αλαιχνπκε ηηο βαζηθέο αξρέο ζρεδηαζκνχ, ηφζν ησλ ππεξεζηψλ πγείαο φζν θαη ησλ κνλάδσλ πγείαο. Δμεηάδνπκε ηελ πνιππινθφηεηα ηνπ λνζνθνκεηαθνχ πεξηβάιινληνο θαη δίλνπκε ηηο βαζηθέο πξνδηαγξαθέο θαη θαηεπζπληήξηεο νδεγίεο γηα ηνλ ζπλνιηθφ ζρεδηαζκφ ελφο λνζνθνκείνπ. ηε ζπλέρεηα, δηαρσξίδνπκε ηνλ ζρεδηαζκφ ζε εμσηεξηθφ θαη εζσηεξηθφ. ηνλ εμσηεξηθφ ινηπφλ, αλαιχνπκε ηνπο βαζηθνχο ηχπνπο δνκήο ησλ λνζνθνκείσλ, ηα πιενλεθηήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηά ηνπο θαζψο θαη δηάθνξεο γεληθέο νδεγίεο γηα ην εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ. ηελ αλάιπζε ηνπ εζσηεξηθνχ ρψξνπ, αλαθεξφκαζηε ζηηο βαζηθέο ξνέο ιεηηνπξγηψλ, αλζξψπσλ θαη πιηθψλ βάζεη ησλ νπνίσλ, θαζνξίδνληαη νη ρψξνη πνπ ζα ηνπο θηινμελνχλ θαη νη κεηαμχ ηνπο ζρέζεηο. Αλαιχνπκε ηε ζπλεηζθνξά ηνπ ρξψκαηνο, ηνπ θσηηζκνχ αιιά θαη εηδηθφηεξεο ηερληθέο πξνδηαγξαθέο φζνλ αθνξά ηελ αληηζεηζκηθή πξνζηαζία, ηελ ππξνπξνζηαζία θ.ι.π. ην δεχηεξν κέξνο ηεο εξγαζίαο αλαιχνπκε ηηο λέεο ηάζεηο δηεζλψο θαη ηηο βέιηηζηεο πξαθηηθέο ζην ζρεδηαζκφ ηνπ λνζνθνκεηαθνχ πεξηβάιινληνο. Δμεηάδνπκε ηελ αλαγθαηφηεηα κεηάβαζεο πξνο έλα αζζελνθεληξηθφ ζεξαπεπηηθφ πεξηβάιινλ θαη ηνπο ηξφπνπο κεηάβαζεο πξνο απηφλ, κε θπξηφηεξν ηνλ ρεδηαζκφ Βάζεη Δλδείμεσλ (ΒΔ). Ο ΒΔ, είλαη ε πην λέα ηάζε κε απνδεδεηγκέλα ζεηηθά απνηειέζκαηα ζηελ ζπλνιηθφηεξε παξνρή θξνληίδαο πγείαο. Αλαιχνπκε έηζη, ηηο βαζηθφηεξεο αξρέο ηνπ κνληέινπ απηνχ,ηηο ιχζεηο πνπ πξνηείλεη γηα ηνλ επαλαζρεδηαζκφ ησλ λνζνθνκείσλ ζε ζρέζε κε ην θπζηθφ πεξηβάιινλ. Σέινο παξαζέηνπκε έλα ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα εθαξκνγήο ηνπ ζην εμσηεξηθφ, κε ηα ζεηηθά ηνπ απνηειέζκαηα θαη ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο εξγαζίαο καο. [6]

7 Α ΙΓΞΜΟ 1.ΖΟΠΜΞΖΗΕ ΑΚΑΔΞΜΙΕ ΠΑ ΓΛΖ ΗΡΙΑΠΑ ΠΕΟΑΞΖΠΓΗΠΜΚΖΗΕΟ ΚΜΟΜΗΜΙΓΖΜΡ Τπάξρνπλ 6 αλαγλσξηζκέλεο πεξίνδνη ζηελ ηζηνξία ηεο αξρηηεθηνληθήο ησλ λνζνθνκείσλ, νη νπνίεο ζπκβαδίδνπλ θαη κε ξηδηθέο αιιαγέο θαηά ην πέξαζκα ησλ αηψλσλ. Απηά ηα ζηάδηα απνηεινχληαη απφ πέληε ηζηνξηθά «θχκαηα» θαζψο θαη απφ έλα λέν πνπ αλαδεηθλχεηαη κε ην πέξαζκα ζηνλ θαηλνχξην αηψλα. 1 Απηέο νη πεξίνδνη είλαη ε Αξραία, ε Μεζαησληθή, ε Αλαγελλεζηαθή, ε επνρή Nightingale, ε πεξίνδνο ηνπ Μνληέξλνπ Τπεξλνζνθνκείνπ θαη ε πεξίνδνο ηνπ Δηθνληθνχ Υψξνπ Τγείαο πνπ αλαδχεηαη απ επζείαο απφ ηελ πέκπηε. Ε Αοςαία πεοίξδξπ Η πξψηε πεξίνδνο μεθηλά κε ηηο πξψηεο ζεξαπεπηηθέο πξαθηηθέο ησλ αξραίσλ Αηγππηίσλ, Διιήλσλ θαη θαηνίθσλ ηεο Μέζεο Αλαηνιήο. Η θχζε θαη ε κεηά ζάλαηνλ δσή θαηείραλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηε ζεξαπεπηηθή δηαδηθαζία. Ο ζάλαηνο ζεσξνχληαλ αλαπφθεπθηνο, αλ θαη ηα πξψηα ζεξαπεπηήξηα ιεηηνπξγνχζαλ θαη ζαλ πλεπκαηηθά ζεξαπεπηηθά θέληξα επεμίαο. Σα θέληξα επεμίαο αλαπηχρζεθαλ απφ ηνπο Έιιελεο κεηαμχ ηνπ 1000 π.υ. θαη ηνπ 100 κ.υ. Απφ ην μεθίλεκα ηεο νξγαλσκέλεο θξνληίδαο, νη αλψηεξεο ηάμεηο απνιάκβαλαλ θαιχηεξσλ παξνρψλ απφ ηνπο νηθνλνκηθά αδχλαηνπο. Σα κνλφθιηλα δσκάηηα πξσηνεκθαλίζηεθαλ πεξίπνπ ηξεηο ρηιηάδεο ρξφληα πξηλ, ζην Αζθιεπηείν. 1 Healthcare Architecture in an era of radical transformation, ςελ [7]

8 Σχήμα 1: Tο Αςκληπιείο Πηγή : Barach Paul, σελ.5 Η κεηάβαζε απφ ηελ πξψηε πεξίνδν ζηε δεχηεξε ζπκπέθηεη ρξνληθά κε ηελ πηψζε ηεο Διιάδαο θαη ηελ άλνδν ηεο Ρψκεο θαη δηαξθεί κέρξη ηελ πηψζε ηεο, ην 340 κ.υ. Οη πην ζεκαληηθέο ζεξαπεπηηθέο εγθαηαζηάζεηο ήηαλ ηα Βαιεηνπδηλάξηα, δειαδή ζηξαηησηηθά λνζνθνκεία, ηα νπνία θαηαζθεπάδνληαλ ζηελ πξψηε γξακκή ηνπ πνιέκνπ ζηελ Δπξψπε θαη ζηε Μέζε Αλαηνιή. Σν ζθεπηηθφ ήηαλ νη ζηξαηηψηεο λα κπνξνχλ λα γπξίδνπλ φζν ην δπλαηφ πην γξήγνξα ζην πεδίν ηεο κάρεο. Η πηψζε ηεο Ρψκεο άθεζε θελφ σο πξνο ηελ νξγαλσκέλε παξνρή θξνληίδαο ζηελ ηεξάζηηα πξψελ Ρσκατθή απηνθξαηνξία. Σχήμα 2:Σα Βαλετουδινάρια των Ρωμαίων, Πηγή: Barach Paul, σελ.6 [8]

9 Ε Ιεζαιτμική πεοίξδξπ Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ Μεζαίσλα, ε Καζνιηθή Δθθιεζία ήηαλ ν βαζηθφο πάξνρνο θξνληίδαο πγείαο. Σεξάζηηα κνλαζηεξηαθά λνζνθνκεία ρηίδνληαλ ζηα ζχλνξα ρσξηψλ θαη πφιεσλ φιν ηνλ ηξίην αηψλα θαη γηα δεθαηξείο αηψλεο. Απηά ηα λνζνθνκεία απνηέιεζαλ ηε βάζε ηνπ ζχγρξνλνπ ηαηξηθνχ θέληξνπ. πλήζσο νη πφιεηο αλαπηχζζνληαλ γχξσ απφ ηα λνζνθνκεία, αλ θαη φζα βξίζθνληαλ ζε κεγάια πιεζπζκηαθά θέληξα έθηαλαλ λα επεθηείλνληαη σο θαη πέληε θνξέο σο πξνο ην αξρηθφ ηνπο κέγεζνο. Σν γεγνλφο απηφ απνηέιεζε θαη ηελ αξρή ηνπ επεθηαηηζκνχ ησλ λνζνθνκείσλ. Η άλνδνο ησλ δηνηθνχκελσλ απφ ην θξάηνο, αζχισλ αληάησλ θαη αζηηθψλ λνζνθνκείσλ, ζεκαηνδφηεζε ηε κεηάβαζε ζηελ επφκελε πεξίνδν. Σχήμα 3: Μοναςτηριακό νοςοκομείο ςτη Γαλλία Πηγή: Barach Paul, σελ.7 Ε Αμαγεμμηζιακή πεοίξδξπ Η Αλαγέλλεζε είλαη γλσζηή γηα ηα βαζηιηθά λνζνθνκεία ηεο Δπξψπεο ηα νπνία θεκίδνληαλ γηα ηελ εκκνλή ηνπο ζηελ λενθιαζηθή αξρηηεθηνληθή. Η πεξίνδνο ηεο θιαζζηθήο θαη λενθιαζηθήο αλαγέλλεζεο, ε νπνία ραξαθηεξίδεηαη απφ ζπκκεηξηθέο, αμνληθέο κνξθέο θαη απζηεξέο πξνζφςεηο, δηήξθεζε απφ ην 1650 έσο ηα ηέιε ηνπ 19 νπ αηψλα. Γλσζηφ παξάδεηγκα απηήο ηεο ηάζεο είλαη ην Bedlam ηνπ Λνλδίλνπ. ηε Γαιιία, ην Ecole des Beaux Arts, ππήξμε ην θέληξν ηνπ λενθιαζηθνχ ζρεδηαζκνχ λνζνθνκείνπ. Σν 1785, έλαο [9]

10 απφ ηνπο δηεπζπληέο ηεο, αλέιαβε ηνλ επαλαζρεδηαζκφ πεπαιαησκέλσλ λνζνθνκείσλ ζηα φξηα ηεο πφιεο αιιά θαη ηνπ Hotel Dieu, ην νπνίν είρε επεθηαζεί ζε 2600 θιίλεο δηαζθνξπηζκέλεο ζε πνιιά θαηεζηξακκέλα θηίξηα. Ο λενθιαζζηθηζκφο απνξξίθζεθε απφ ηνπο avant - gard ηνπ 20 ν αηψλα, επαλάθακςε φκσο ζαλ επηξξνή ηελ επνρή ηνπ Μεηακνληέξλνπ, ζηα ηέιε ηνπ 20 νπ αηψλα. Σχήμα 4: Hotel Dieu ςτο Παρίςι Πηγή : Ε.Κάστρο σελ.23 Σχήμα 5: Σο εςωτερικό του Hotel Dieu Πηγή : Ε.Κάστρο σελ.24 [10]

11 Ε πεοίξδξπ Nightingale Ο λενθιαζζηθηζκφο ηνπ κέζνπ ηνπ 20 νπ αηψλα ζπλέπεζε κε ηελ εγθαζίδξπζε θαη ηελ άλνδν ησλ πξψησλ ζρεδηαζηηθψλ πξνδηαγξαθψλ απφ ηελ Florence Nightingale. Έδσζε κεγάιε έκθαζε ζηε ιεηηνπξγηθφηεηα, πεξίπνπ δχν αηψλεο πξηλ ηε θξάζε ηνπ Ακεξηθαλνχ αξρηηέθηνλα Louis Sullivan «ε θφξκα αθνινπζεί ηε ιεηηνπξγηθφηεηα», ε νπνία απνηειεί ηελ επηηνκή ηεο ζχγρξνλεο αξρηηεθηνληθήο. Παξ φια απηά ηα λνζνθνκεία πνπ πηνζέηεζαλ ηηο αξρέο ηεο Nightingale δηαηήξεζαλ ην λενθιαζηθφ ραξαθηήξα ηνπο, θαζψο απηέο δελ παξελέβαηλαλ ζηνλ βαζηθφ αξρηηεθηνληθφ ζρεδηαζκφ. Σν ηέηαξην απηφ θχκα μεθίλεζε απφ ηε Nightingale ην 1850 θαη φζν βξηζθφηαλ ζηελ πξψηε γξακκή ηνπ πνιέκνπ ηεο Κξηκαίαο.ε δχν βηβιία ηεο 2, αλέπηπμε ηηο απφςεηο ηεο, ηφζν γηα ηε λνζειεπηηθή, φζν θαη γηα πιήζνο άιισλ ζεκάησλ. Υαξαθηεξηζηηθά αλέθεξε φηη ηα ειαηηψκαηα ησλ ζχγρξνλσλ λνζνθνκείσλ ήηαλ ν αλεπαξθήο θσηηζκφο, ν θαθφο εμαεξηζκφο, ε έιιεηςε ρψξνπ θαη ε ζπγθέληξσζε κεγάινπ αξηζκνχ αξξψζησλ ζηνλ ίδην ρψξν. Θεσξνχζε επίζεο, φηη ηα πνιηηηθά λνζνθνκεία ήηαλ ηφζν βιαβεξά γηα ηελ πγεία ησλ αξξψζησλ φζν θαη ηα ζηξαηησηηθά (Δ. Κάζηξν,1975). Η δνπιεηά ηεο απηή είρε πνιιέο εθαξκνγέο ηα επφκελα 100 ρξφληα ζηελ νξγάλσζε θαη ζηνλ ζρεδηαζκφ λνζνθνκείσλ, θαζψο επεξέαζε αθφκα θαη ηα λνζνθνκεία ησλ Βεηεξάλσλ ζηηο ΗΠΑ, ζηηο αξρέο ηνπ 2 νπ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ. Οη πξνδηαγξαθέο ηεο γηα ηηο λνζνθνκεηαθέο κεηαξξπζκίζεηο, νη νπνίεο πεξηιακβάλνπλ ηα κέγηζηα επηηξεπφκελα κήθε θαη πιάηε ησλ ζαιάκσλ, ην κέγεζνο ησλ παξαζχξσλ θαη ηε ζέζε ηνπο ζην ρψξν, ην γεληθφ πεξηβάιινλ, ηα ζπζηήκαηα αεξηζκνχ θαη ζέξκαλζεο θαζψο θαη ηε ρξήζε ζπγθεθξηκέλσλ πιηθψλ π.ρ. νη γπαιηζηεξνί, ιεπθνί ηνίρνη θαη ηα θαινγπαιηζκέλα, μχιηλα παηψκαηα, ήηαλ θαηλνηφκεο θαη πνιιέο απφ απηέο έρνπλ εθαξκνγή κέρξη θαη ζήκεξα. Σν λνζνθνκείν St. Thomas ηνπ Λνλδίλνπ, ην νπνίν ιεηηνχξγεζε ην 1871, ρξεζηκνπνίεζε ηηο ζεσξίεο ηεο γηα ηνλ εζσηεξηθφ ζρεδηαζκφ: ηε γξακκηθή δηάηαμε ησλ ζαιάκσλ, ηνπο ζπνλδπισηνχο δηαδξφκνπο γηα ηελ 2 Πρόκειται για τα βιβλία «Νotes on Nursing»(1858) και «Notes on Hospitals» (1859) [11]

12 θίλεζε αλζξψπσλ θαη πξνκεζεηψλ θαη ζχγρξνλα ζπζηήκαηα ζέξκαλζεο θαη θπζηθνχ αεξηζκνχ. Η Nightingale επίζεο δεκηνχξγεζε ην πξφηππν ηνπ ζαιάκνπ, ν νπνίνο ήηαλ έλα ζηελφ θαη αλεμάξηεην δσκάηην κε θξεβάηηα ζηηο δπν κεγάιεο πιεπξέο. ε απηέο ππήξραλ πνιιά θαη κεγάια παξάζπξα, ηα νπνία εμαζθάιηδαλ θαιφ θπζηθφ θσηηζκφ θαη δηακπεξή εμαεξηζκφ. Οη ρψξνη πγηεηλήο ήηαλ ζηε κηα απφ ηηο άιιεο πιεπξέο ηνπ δσκαηίνπ κε αλεμάξηεην θσηηζκφ θαη αεξηζκφ, ελψ απέλαληη ππήξρε θαη ν ζηαζκφο αδειθήο ζε ηέηνηα ζέζε ψζηε λα κπνξεί λα παξαθνινπζεί 40 αξξψζηνπο καδί κε ην ππφινηπν πξνζσπηθφ (Δ. Κάζηξν,1975). Βαζηθή αξρή ηεο Nightingale ήηαλ ε αλάγθε θπζηθνχ θσηηζκνχ ησλ ζαιάκσλ. Όηαλ φκσο ζηα λνζνθνκεία εηζήιζαλ θαηλνηνκίεο, φπσο ν ειεθηξηθφο θσηηζκφο θαη νη αλειθπζηήξεο ζηα ηέιε ηνπ 1880, νη αξρέο ηεο ζε έλα βαζκφ ππνβαζκίζηεθαλ. Οη γλσζηνί ζάιακνη ηεο Nightingale ηνπνζεηνχληαλ ζπρλά ν έλαο πίζσ απφ ηνλ άιινλ θαη αλαπηχζζνληαλ ζε 12 κε 15 νξφθνπο, παξαβαίλνληαο ηελ απαίηεζε γηα ηνπιάρηζηνλ δπν πιεπξέο θπζηθνχ θσηφο ζε θάζε ζάιακν. Κάηη ηέηνην φκσο ηειηθά ήηαλ αλαπφθεπθην θαζψο ηα πςειά θφζηε ηεο γεο ζηα κεγάια αζηηθά θέληξα, νδήγεζαλ ζηελ θαηαθφξπθε αλάπηπμε ησλ λνζνθνκείσλ. Σχήμα 6:Συπικόσ θάλαμοσ Nightingale, Πηγή: Barach Paul, σελ.9 [12]

13 Πξ μιμιμαλιζηικό ρπεομξζξκξμείξ Οη δεθαεηίεο πνπ αθνινχζεζαλ ην Β Παγθφζκην Πφιεκν απνηέιεζαλ ηα «γαιήληα» ρξφληα ηνπ λνζνθνκείνπ. Σν Γηεζλέο ζηπι πηνζεηήζεθε απφ ηνπο ππεχζπλνπο ζαλ ηελ αξρηηεθηνληθή έθθξαζε πνπ ηαίξηαδε ζηελ επνρή ηεο ηαηξηθήο ηερλνινγίαο. Δίρε δνζεί ινηπφλ, ε επθαηξία ζην λνζνθνκείν λα δηαηεξήζεη ηελ ζηαηηθή ηνπ δνκή θαη λα αλαπηπρζεί ζε ρψξν ζπγθέληξσζεο ζπζθεπψλ ίαζεο θαη ζεξαπείαο. Καζψο ην λνζνθνκείν άξρηζε λα γίλεηαη πεξηζζφηεξν εμεηδηθεπκέλν θαη λα πεξηιακβάλεη λέεο δψλεο, θάζε κηα απφ ηηο νπνίεο είρε ηηο δηθέο ηεο ιεηηνπξγηθέο θαη νξγαλσηηθέο απαηηήζεηο γηα δηάγλσζε, ζεξαπεία, δηνίθεζε, ηξνθνδνζία θαη άιιεο ππνζηεξηθηηθέο ιεηηνπξγίεο, άξρηζε λα επεθηείλεηαη εθζεηηθά ηφζν ζε κέγεζνο, φζν θαη ζε ρσξηθή πνιππινθφηεηα. Η εκθάληζε ησλ δνκηθψλ ζπζηεκάησλ κεγάισλ αλνηγκάησλ θαη ησλ ζχγρξνλσλ κεζφδσλ αεξηζκνχ θαη θιηκαηηζκνχ νδήγεζε ζηελ απνκάθξπλζε απφ ην πξφηππν ησλ ζαιάκσλ ηεο Nightingale θαη ζηελ πηνζέηεζε, ηηο δεθαεηίεο ηνπ 60 θαη ηνπ 70,λνζνθνκείσλ ηχπνπ block κε ηεξάζηηεο αλήιηεο πεξηνρέο ζην θέληξν θάζε νξφθνπ. Η απνζέσζε ηνπ ππεξλνζνθνκείνπ ήηαλ ηα ηεξάζηηα λνζνθνκεία ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80 κε ζεκαληηθφηεξν εθθξαζηή ηνπο ην Veterans Administration Medical Center ζην Υηνχζηνλ θαη ζην Λνο Άληδειεο, ην νπνίν δηέζεηε 1050 θιίλεο. χληνκα φκσο, ηα παξαπάλσ λνζνθνκεία έγηλαλ αλαρξνληζηηθά, θαζψο μεθίλεζαλ ηε ιεηηνπξγία ηνπο ηελ επνρή ζεκαληηθψλ κεηαξξπζκίζεσλ ζην ρψξν ηεο πγείαο θαη ηελ απνθέληξσζε ησλ κνλάδσλ πγείαο. Έηζη, ηα παξαπάλσ λνζνθνκεία ζπκβνιίδνπλ γηα ηνπο θξηηηθνχο, φια ηα δεηλά ησλ ζπζηεκάησλ πγείαο ζηηο αλαπηπγκέλεο βηνκεραληθέο ρψξεο θαη αληηκεησπίδνληαη κε ζθεπηηθηζκφ πάλσ ζηνλ πξαγκαηηθφ ξφιν ηνπο γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο αζζέλεηαο. Μ εικξμικόπ ςώοξπ ργείαπ Η αλαδπφκελε έθηε πεξίνδνο ηεο αξρηηεθηνληθήο άλζηζε ηε δεθαεηία ηνπ 90. Έηζη κεηαθεξφκαζηε απφ ην ηεξάζηην λνζνθνκείν - κεραλή, ην επηθεληξσκέλν ζηνλ παξνρέα, ζην ζχγρξνλν λνζνθνκείν κε αζζελνθεληξηθή [13]

14 πξνζέγγηζε, ην εηζεγκέλν ζην επξχηεξν πεξηβάιινλ ηεο θνηλφηεηαο. πγρξφλσο, ε ζεκεξηλή επνρή ηεο πιεξνθνξίαο θαη ν ζχγρξνλνο ηξφπνο δσήο επεξεάδεη άκεζα ηνλ ηξφπν πνπ αληηιακβαλφκαζηε ηε ζεξαπεία θαη ηε θξνληίδα πγείαο γεληθφηεξα. Βξηζθφκαζηε ινηπφλ ζε κηα θαηάζηαζε πιήξνπο αλαζεψξεζεο ησλ δηαθφξσλ αξρψλ γηα ηνλ πξνγξακκαηηζκφ θαη ηε ζρεδίαζε ζπζηεκάησλ πγείαο. Αλαγλσξίδνληαη θαη άιιεο δηαδηθαζίεο πνπ ζα κπνξνχζαλ λα ζπκβάιινπλ ζηε κείσζε ηεο ζλεζηκφηεηαο θαη ζηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο. Παξάιιεια κε ηε ζχγρξνλε ηερλνινγία θαη ηηο δπλαηφηεηεο ηεο ηαηξηθήο, κηα νιφθιεξε ζεηξά θαζαξά ζεξαπεπηηθψλ δηαδηθαζηψλ, κπνξνχλ θαη έρνπλ αξρίζεη λα βγαίλνπλ έμσ απφ ην λνζνθνκείν θαη λα αληηκεησπίδνληαη νηθνλνκηθφηεξα θαη νξζνινγηθφηεξα ζε άιια θέληξα. 2.ΒΑΟΖΗΜΖ ΝΑΞΑΓΜΚΠΓΟ ΟΓΔΖΑΟΙΜΡ 2.1 Οςεδιαζμόπ ρπηοεζιώμ ργείαπ Οη ππεξεζίεο πγείαο πξέπεη λα ζρεδηάδνληαη πξνζεθηηθά, πξνθεηκέλνπ λα κπνξνχλ λα εθπιεξψλνπλ ηελ απνζηνιή ηνπο, δειαδή λα ζπκβάιινπλ απνηειεζκαηηθά ζηελ θαηαπνιέκεζε ηεο αξξψζηηαο θαη ζηελ πξνζηαζία θαη ηελ πξναγσγή ηεο πγείαο Έηζη, ν ζρεδηαζκφο πεξηιακβάλεη πξσηίζησο ηε ζπζηεκαηηθή εθηίκεζε ησλ αλαγθψλ πγείαο ελφο πιεζπζκνχ, ηελ αλάιπζε ησλ ελαιιαθηηθψλ δπλαηνηήησλ γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ αλαγθψλ απηψλ θαη ηελ επηινγή ηεο θαιχηεξεο δπλαηήο ιχζεο. Η απφθαζε γηα ηελ αλέγεξζε ή επέθηαζε κηαο λνζνθνκεηαθήο κνλάδαο ιακβάλεηαη κεηά απφ κηα ζεηξά κειεηψλ θαη εξεπλψλ σο πξνο ηε ζθνπηκφηεηα, ηε ρσξνηαμία θαη ηελ θηηξηνινγία, κεηά απφ ζπλεθηίκεζε πνιιψλ παξαγφλησλ. Μειεηψληαη ινηπφλ, πιεζπζκηαθά θαη γεσγξαθηθά δεδνκέλα ηεο πεξηνρήο εμππεξέηεζεο. Σα πιεζπζκηαθά πεξηιακβάλνπλ δεκνγξαθηθνχο δείθηεο, εθηίκεζε ησλ αλαγθψλ πγείαο θαζψο θαη ηεο ρξήζεο θαη ηεο δήηεζεο ησλ ππεξεζηψλ πγείαο. Σα γεσγξαθηθά δεδνκέλα πεξηιακβάλνπλ 3 βαζηθέο παξακέηξνπο: ηελ απφζηαζε, ην ρξφλν πξφζβαζεο θαη ην θφζηνο κεηαθνξάο. Όζν πην δχζθνιε γίλεηαη ε κεηάβαζε [14]

15 ζε κηα ππεξεζία, ηφζν κεηψλεηαη ε πνηφηεηά ηνπο. ε ηνπηθφ επίπεδν, σο δείθηεο ζρεδηαζκνχ ρξεζηκνπνηνχληαη θπξίσο ν ρξφλνο αλακνλήο θαη ν ζπλνιηθφο πξνυπνινγηζκφο. Γηα παξάδεηγκα, ε ειαρηζηνπνίεζε ηνπ ρξφλνπ κεηάβαζεο ζε ηκήκα επεηγφλησλ πεξηζηαηηθψλ είλαη πνιχ πην ζεκαληηθή απφ ηε κεηάβαζε ζε κνλάδα ρξφλησλ παζρφλησλ. Όιεο απηέο νη πξνζπάζεηεο βέιηηζηνπ ζρεδηαζκνχ απνζθνπνχλ ζηε βειηίσζε ηεο πξνζβαζηκφηεηαο ζηηο ππεξεζίεο πγείαο θαη ζηελ ηζφηεηα ζηελ πεξίζαιςε. Γεσγξαθηθή πξνζβαζηκφηεηα είλαη ε απφζηαζε κεηαμχ θαηνηθίαο θαη ππεξεζίαο θαη απνθηά κεγαιχηεξε αμία γηα ζεξαπεπηηθέο ππεξεζίεο αληί γηα πξνιεπηηθέο, γηα πξσηνβάζκηα θξνληίδα αληί γηα εμεηδηθεπκέλε θαη γηα ήπηα λνζήκαηα αληί γηα ζνβαξά, θαζψο ε εθηίκεζε ηεο ζνβαξφηεηαο ηεο λφζνπ απνηειεί θαζνξηζηηθφ παξάγνληα ζηελ πξνζπκία γηα κεηαθίλεζε. Καζψο φκσο, ηα ηειεπηαία ρξφληα ηα δεκνγξαθηθά δεδνκέλα θαη νη αλάγθεο πγείαο αιιάδνπλ κε ηαρείο ξπζκνχο, κεηαβάιινληαο ζεκαληηθά ηε δήηεζε, φπσο ζπκβαίλεη κε ηε γήξαλζε ηνπ πιεζπζκνχ, ην ζχγρξνλν ηξφπν δσήο ή κε ηελ αλάπηπμε ηεο βηνηαηξηθήο ηερλνινγίαο, ν ζρεδηαζκφο έρεη λα θάλεη πιένλ ζε ζεκαληηθφ βαζκφ κε ηε γεσγξαθηθή θαηαλνκή ησλ αιιαγψλ απηψλ θαη ηηο επηπηψζεηο πνπ έρνπλ ζηνπο πιεζπζκνχο απηνχο. Δθηφο απφ ηε γεσγξαθηθή θαηαλνκή ησλ πφξσλ, ν ζρεδηαζκφο αζρνιείηαη θαη κε ηελ θαηαλνκή αλάκεζα ζηηο δηάθνξεο ηαηξηθέο εηδηθφηεηεο, αλάκεζα ζε δηαθνξεηηθέο θαηεγνξίεο αζζελψλ θαη ζε ελαιιαθηηθέο κνξθέο ζεξαπείαο. 2.2 Οςεδιαζμόπ μξμάδτμ ργείαπ Γεμικέπ ποξδιαγοαθέπ Σν λνζνθνκείν, είλαη έλαο απφ ηνπο πην πνιχπινθνπο ηχπνπο θηηξίσλ. Κάζε λνζνθνκείν απνηειείηαη απφ έλα επξχ πιέγκα ππεξεζηαθψλ θαη ιεηηνπξγηθψλ κνλάδσλ. Απηέο κπνξεί λα είλαη δηαγλσζηηθέο θαη ζεξαπεπηηθέο, φπσο γηα παξάδεηγκα εξγαζηήξηα, εμσηεξηθά ηαηξεία, ρεηξνπξγεία αιιά θαη ιεηηνπξγίεο παξνρήο ππεξεζηψλ, φπσο γηα παξάδεηγκα ζίηηζε θαη θαζαξηφηεηα κε πην βαζηθή θπζηθά ηελ θξνληίδα ησλ λνζειεπφκελσλ. Απηή ε πνηθηινκνξθία αληηθαηνπηξίδεηαη απφ ηελ αθξίβεηα θαη ην εχξνο ησλ θαλνληζκψλ, ησλ πξνδηαγξαθψλ θαη ησλ θσδίθσλ πνπ ηζρχνπλ γηα ηελ [15]

16 θαηαζθεπή ηνπο. Κάζε κηα απφ ηηο ζπλερψο εμειηζζφκελεο θαη πνιχπινθεο ιεηηνπξγίεο ηνπ λνζνθνκείνπ ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ πνιχπινθσλ κεραλνινγηθψλ, ειεθηξνινγηθψλ θαη πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ, απαηηνχλ εμεηδηθεπκέλεο γλψζεηο θαη εκπεηξία. Όιεο απηέο νη ιεηηνπξγηθέο κνλάδεο κπνξεί λα έρνπλ αληηθξνπφκελεο αλάγθεο θαη πξνηεξαηφηεηεο. Σα ηδαληθά ζελάξηα θαη νη επηθξαηνχζεο, αηνκηθέο πξνηηκήζεηο πξέπεη λα εμηζνξξνπεζνχλ κε ηηο ππνρξεσηηθέο απαηηήζεηο, ηηο πξαγκαηηθέο ιεηηνπξγηθέο αλάγθεο (ζέκαηα εζσηεξηθήο θπθινθνξίαο θαη ζρέζεηο κε ηα άιια ηκήκαηα) θαη ηελ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ηνπ νξγαληζκνχ. Δθηφο απφ ην επξχ θάζκα ππεξεζηψλ πνπ νθείινπλ λα πεξηβάιινπλ, ηα λνζνθνκεία πξέπεη λα εμππεξεηνχλ θαη λα ππνζηεξίδνπλ πνιινχο θαη δηαθνξεηηθνχο ρξήζηεο θαη κεηφρνπο (stakeholders). Ιδαληθά, ε δηαδηθαζία ζρεδηαζκνχ πξέπεη λα ιακβάλεη ππ φςηλ ζε αξρηθφ ζηάδην, εθηφο απφ ηηο βαζηθέο απαηηήζεηο, ηηο πξνηάζεηο θαη γλψκεο ζηειερψλ ηνπ πξνζσπηθνχ. Ο ζρεδηαζηήο πξέπεη επίζεο λα είλαη ζπλήγνξνο των αζζελψλ, ησλ επηζθεπηψλ, ηνπ ππνζηεξηθηηθνχ πξνζσπηθνχ, ησλ εζεινληψλ θαη ησλ πξνκεζεπηψλ, θαζψο φινη απηνί δελ έρνπλ απεπζείαο ζπκκεηνρή ζην ζρεδηαζκφ. Ο θαιφο ζρεδηαζκφο ζπλδπάδεη ηηο ιεηηνπξγηθέο απαηηήζεηο κε ηηο αλζξψπηλεο αλάγθεο ησλ πνηθίισλ ρξεζηψλ ηνπ. Καηαιαβαίλνπκε ινηπφλ, φηη ην λνζνθνκείν είλαη έλαο πνιχπινθνο, ζπλερψο εμειηζζφκελνο νξγαληζκφο κε εμαηξεηηθέο θπθινθνξηαθέο απαηηήζεηο. Οη βαζηθνί παξάγνληεο πνπ νθείινληαη γηα απηή ηελ πνιππινθφηεηα είλαη: Η πνηθηιία ησλ κεηαθηλνχκελσλ νκάδσλ ηνπ (αζζελείο, πξνζσπηθφ, επηζθέπηεο, θνηηεηέο θ.α.) αιιά θαη ησλ αγαζψλ (εμνπιηζκφο, θάξκαθα, ηξφθηκα θ.α.) Οη ηδηαίηεξεο απαηηήζεηο ηαρχηεηαο ησλ κεηαθηλήζεσλ (έθηαθηα πεξηζηαηηθά θαη γξήγνξεο κεηαθηλήζεηο αζζελνθφξσλ ή θαη αξγέο αηφκσλ κε εηδηθέο αλάγθεο θ.ι.π.) Οη πνιιαπιέο απαηηήζεηο δηαζχλδεζεο, ηφζν ζην εζσηεξηθφ πεξηβάιινλ ηνπ λνζνθνκείνπ, φζν θαη κε ην εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ. [16]

17 Οη πςειέο απαηηήζεηο εηδηθψλ ζπλζεθψλ θαζαξηφηεηαο, αζεςίαο, ππξαζθάιεηαο, εζπρίαο θαη αζθάιεηαο ησλ αλζξψπσλ. Δίλαη εμαηξεηηθά δχζθνινο ν ζρεδηαζκφο, ν νπνίνο κπνξεί λα ηθαλνπνηεί ηηο παξαπάλσ καδί κε ηηο ππφινηπεο γεληθέο απαηηήζεηο πνπ πξναλαθέξακε θαη πνπ ζα αλαθέξνπκε θαη ζηε ζπλέρεηα. Απαηηείηαη ινηπφλ, ζρεδηαζκφο ν νπνίνο θαιχπηεη ηηο αλάγθεο ηεο ζσζηήο επηθνηλσλίαο ησλ δηαθφξσλ νκάδσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ην θηίξην θαζψο θαη ηελ νξζνινγηθή δηαθίλεζε ησλ αγαζψλ, ελψ παξάιιεια ζα παξέρεη δπλαηφηεηεο επειημίαο θαη επέθηαζεο ησλ δηαθφξσλ ηκεκάησλ ηνπ λνζνθνκείνπ. Τπάξρνπλ φκσο θαη δπν άιινη βαζηθνί παξάγνληεο πνπ δεκηνπξγνχλ ην νινθιεξσκέλν πιαίζην κέζα ζην νπνίν πξέπεη λα θηλεζεί ν ζρεδηαζκφο. Απηνί νη παξάγνληεο είλαη ην θφζηνο θαηαζθεπήο θαη ιεηηνπξγίαο θαη ε θάιπςε ησλ ςπρνινγηθψλ αλαγθψλ ηνπ πξνζσπηθνχ θαη ησλ αζζελψλ. Μπνξνχκε λα πνχκε ινηπφλ, φηη βαζηθά ζηνηρεία ζηε ζρεδίαζε κηαο λνζνθνκεηαθήο κνλάδαο, εθηφο ησλ άιισλ πνπ πξναλαθέξακε είλαη θαη ηα εμήο: o Ύπαξμε δπλαηφηεηαο επεθηάζεσλ, έηζη ψζηε απηέο λα επεξεάδνπλ ζην ειάρηζην δπλαηφ ηε ιεηηνπξγία ηνπ θηηξίνπ. o Ύπαξμε δπλαηφηεηαο αλεμάξηεηεο επέθηαζεο ησλ δηαθφξσλ ηκεκάησλ, ρσξίο πάιη λα επεξεάδεηαη ε ιεηηνπξγία ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ηκήκαηνο ή ηνπ ζπλφινπ ηνπ θηηξίνπ. o ηελ πεξίπησζε αιιαγήο ηνπ ηξφπνπ ιεηηνπξγίαο ηνπ νξγαληζκνχ, λα ππάξρεη ε επειημία ζηα επηκέξνπο ηκήκαηα λα αιιάδνπλ δηάηαμε. Έηζη ζηελ Διιάδα, ππάξρνπλ εηδηθά θηηξηνινγηθά πξνγξάκκαηα γηα θάζε ηχπν θαη κέγεζνο λνζνθνκείνπ πνπ θαζνξίδνπλ ηηο κέγηζηεο θαη ηηο ειάρηζηεο δηαζηάζεηο ησλ ρψξσλ, φπσο επίζεο θαη νξηζκέλεο πξνδηαγξαθέο γηα ηελ πνηφηεηα ηνπ πεξηβάιινληνο ησλ ρψξσλ (ειάρηζηεο απνζηάζεηο θηηξίνπ απφ άιια θηίξηα, επηθάλεηεο αλνηγκάησλ γηα ην ζσζηφ αεξηζκφ θαη θσηηζκφ ησλ ρψξσλ, έιεγρν ζηηο δηαηνκέο θαη ζηα πιηθά γηα ηελ επίηεπμε παξαδεθηψλ ζπλζεθψλ ερνκφλσζεο θαη ζεξκνκφλσζεο, θ.η.ι.). Σα θηηξηνινγηθά πξνγξάκκαηα έρνπλ εθπνλεζεί απφ ηελ Σερληθή Τπεξεζία ηνπ Τ.Τ.Κ.Α., [17]

18 ελέρνπλ ηελ ηζρχ θαλνληζκνχ θαη εθαξκφδνληαη θαηά πεξίπησζε γηα ηελ αλέγεξζε λνζνθνκεηαθψλ εγθαηαζηάζεσλ αλάινγα πάληνηε κε ηνλ ραξαθηεξηζκφ ησλ λνζνθνκείσλ, ηε δπλακηθφηεηά ηνπο θαη ηελ απνζηνιή ηνπο. Έηζη ζπγθεθξηκελνπνηείηαη ε εηθφλα ηνπ ππφ αλέγεξζε λνζνθνκείνπ, θαζψο θαηαλέκνληαη νη ζπγθεθξηκέλεο ιεηηνπξγίεο θαη ηα κεγέζε ηνπ, ζηα ηκήκαηα θαη ζηηο κνλάδεο ηνπ. Η κειέηε θάζε λνζνθνκείνπ γίλεηαη κε βάζε ηηο επίζεκεο πξνδηαγξαθέο πνπ ζέηεη ην Π.Γ.517/91 (ΦΔΚ 202). ε απηφ νξίδνληαη νη γεληθέο ηερληθέο πξνδηαγξαθέο ηνπ θηηξίνπ, αιιά θαη νη ηερληθέο πξνδηαγξαθέο ησλ επηκέξνπο ηκεκάησλ, ηνπ ηαηξηθνχ εμνπιηζκνχ θαη ην απαξαίηεην πξνζσπηθφ αλάινγα κε ηα ηκήκαηα, ηηο εηδηθέο κνλάδεο, ηα ζπγθξνηήκαηα επεκβάζεσλ, ηα δηαγλσζηηθά εξγαζηήξηα θαη ηηο ππεξεζίεο θεληξηθήο ππνζηήξημεο ηνπ λένπ λνζνθνκείνπ. Παξέρνληαη ινηπφλ, νη ηνπνγξαθηθέο απαηηήζεηο ησλ νηθνπέδσλ, νη πξνδηαγξαθέο ηνπ πεξηβάιινληα ρψξνπ, αιιά θαη ηνπ θηηξίνπ γεληθφηεξα δει. φηη αθνξά ηελ θάζεηε θαη νξηδφληηα θπθινθνξία, ηε ζήκαλζε, ηνλ θπζηθφ θσηηζκφ θαη αεξηζκφ, ηελ ερνκφλσζε, ηηο απαηηήζεηο ζε αληηζεηζκηθφηεηα,ζε ειεθηξνκεραλνινγηθέο εγθαηαζηάζεηο θαη ηηο θαηάιιειεο παξνρέο χδξεπζεο, απνρέηεπζεο, ελέξγεηαο, θπζηθνχ αεξίνπ, ηαηξηθψλ αεξίσλ. Δπίζεο, πξνβιέπεηαη ε εμαζθάιηζε ζπλζεθψλ αζεςίαο, αζθαινχο δηαθίλεζεο θαη πξνζηαζίαο απφ ρεκηθά πιηθά ή αθηίλεο. Δηδηθφηεξα, παξέρνληαη γηα θάζε ηκήκα νη αξρέο ζρεδηαζκνχ φζνλ αθνξά ηε ζέζε ηνπ ζην θηίξην θαη ηε ζρέζε κε ηα άιια ηκήκαηα, ηε ιεηηνπξγηθή ηνπ νξγάλσζε, πίλαθεο κε κεηξηθά ζηνηρεία ησλ απαξαίηεησλ ρψξσλ θαζψο θαη ελδεηθηηθά δηαγξάκκαηα θπθινθνξηψλ. Αθφκε ζηα πιαίζηα ηνπ Γεληθνχ Κηηξηνδνκηθνχ Καλνληζκνχ θαη ζπγθεθξηκέλα ζηα άξζξν 28, επηβάιιεηαη ε δηακφξθσζε ησλ ρψξσλ ησλ λνζνθνκείσλ κε ηέηνην ηξφπν ψζηε λα είλαη πξνζπειάζηκνη απφ άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο (ΑΜΔΑ). Ηαηερθρμηήοιεπ ξδηγίεπ Δθηφο φκσο απφ ηηο παξαπάλσ πξνδηαγξαθέο, νη νπνίεο κπνξνχκε λα πνχκε φηη επηβάιινληαη θαη απφ ηελ θείκελε λνκνζεζία, ππάξρνπλ θαη άιιεο γεληθέο θαη πην εηδηθέο απαηηήζεηο γηα ην λνζνθνκεηαθφ πεξηβάιινλ, ηφζν ην [18]

19 εμσηεξηθφ φζν θαη ην εζσηεξηθφ, νη νπνίεο ιεηηνπξγνχλ ζαλ θαηεπζπληήξηεο νδεγίεο θαη νη νπνίεο έρνπλ ζαλ ζηφρνπο ηα εμήο: Δμνηθνλφκεζε ρξφλνπ αζζελψλ θαη πξνζσπηθνχ. Δπίιπζε πνιχπινθσλ ιεηηνπξγηθψλ θαη νηθνλνκηθψλ πξνβιεκάησλ πνπ δεκηνπξγνχληαη απφ ηελ έιιεηςε ζρεδηαζκνχ αλάπηπμεο λνζνθνκείσλ. Οπζηαζηηθφο πεξηνξηζκφο ελδνλνζνθνκνηαθψλ ινηκψμεσλ. Οκαιή θαη νηθνλνκηθή ιεηηνπξγία ησλ πνιχπινθσλ λνζειεπηηθψλ ή ζεξαπεπηηθψλ ηκεκάησλ θαη ρψξσλ, κέζσ εξγνλνκηθνχ ζρεδηαζκνχ. Σε γεληθή βειηίσζε ηνπ θαη ηνλ εμαλζξσπηζκφ ηνπ λνζνθνκεηαθνχ πεξηβάιινληνο Έηζη γηα παξάδεηγκα, ν ζρεδηαζκφο ησλ ηκεκάησλ (θιηληθψλ) είλαη έλα πνιχ ζεκαληηθφ κέξνο ηνπ φινπ εζσηεξηθνχ ζρεδηαζκνχ ησλ λνζνθνκείσλ θαζψο είλαη ην κφλν ηκήκα ην νπνίν επαλαιακβάλεηαη ζρεδφλ απηνχζην πνιιέο θνξέο θαη απφ κφλνη ηνπο θαηαιακβάλνπλ πεξηζζφηεξν απφ ην 50% ηνπ ζπλνιηθνχ φγθνπ ηνπ λνζνθνκείνπ. Κξηηήξηα ζρεδηαζκνχ ινηπφλ είλαη: o Η επηδίσμε ηνπ επκελέζηεξνπ πξνζαλαηνιηζκνχ γηα φινπο ηνπο ζαιάκνπο. o Η επηδίσμε δηαρσξηζκνχ ηεο θπθινθνξίαο ησλ επηζθεπηψλ. o Η επηδίσμε ειαρηζηνπνίεζεο ησλ απνζηάζεσλ ηηο νπνίεο δηαλχεη ην λνζειεπηηθφ πξνζσπηθφ εληφο ηνπ ηκήκαηνο. o Η επηδίσμε ειαρηζηνπνίεζεο ησλ απνζηάζεσλ κεηαμχ ησλ γεηηνληθψλ λνζειεπηηθψλ κνλάδσλ θαη ν ζπλδπαζκφο ησλ ππεξεζηψλ ηνπ. o Η επηδίσμε θπζηθνχ θσηηζκνχ θαη αεξηζκνχ γηα φια ηα ηκήκαηα. o Η επηδίσμε ειαρηζηνπνίεζεο ησλ ζεξκηθψλ απσιεηψλ. [19]

20 3.Μ ΓΛΩΠΓΞΖΗΜΟ ΟΓΔΖΑΟΙΜΟ Ο ζρεδηαζκφο ηνπ εμσηεξηθνχ ζρήκαηνο θαη ηεο εκθάληζεο κηαο λνζνθνκεηαθήο κνλάδαο είλαη επηηπρεκέλνο φηαλ θαηαθέξλεη λα «παληξέςεη» ηελ αηζζεηηθή κε ηε ιεηηνπξγηθφηεηα θαη ηελ έκπλεπζε κε ηηο απαηηήζεηο, ηνπο πεξηνξηζκνχο, ηηο πξνδηαγξαθέο θαη ηελ ηππνπνίεζε πνπ αλαγθαζηηθά ππάξρεη ζε απηνχ ηνπ είδνπο ηηο θαηαζθεπέο. Σν θηίξην πξέπεη λα πεξηβάιιεη ηηο ππεξεζίαο πγείαο πνπ πξνζθέξεη θαη φρη λα αλαγθάδεη ηνπο ρξήζηεο λα πξνζαξκφδνπλ ηηο αλάγθεο ηνπο ζε απηφ. ηε ζπλέρεηα ηνπ θεθαιαίνπ ζα αζρνιεζνχκε κε ηνπο βαζηθνχο ηχπνπο δνκήο ησλ λνζνθνκείσλ, κε γεληθέο απαηηήζεηο ηνπ εμσηεξηθνχ πεξηβάιινληφο ηνπο, θαζψο θαη κε δηάθνξεο ιχζεηο, θαιέο ηδέεο θαη πξαθηηθέο γηα ηνλ επαξθή θαη ζσζηφ ζρεδηαζκφ ηνπο. 3.1Αμάλρζη ητμ βαζικώμ ηύπτμ δξμήπ ητμ μξζξκξμείτμ Πξ μξζξκξμείξ μξοθήπ πεοιπηέοξρ: ε πξψηε θαη ίζσο πην δηαδεδνκέλε κνξθή λνζνθνκείνπ ηεο αξρήο ηνπ 20 νπ αηψλα, εηδηθά χζηεξα απφ ηελ επηηπρία πνπ είρε ε εθαξκνγή ηνπ ζην Βαζηιηθφ λνζειεπηήξην ηνπ Stonehouse, φπνπ ζεσξήζεθε φηη είρε πνιχ ηθαλνπνηεηηθά απνηειέζκαηα σο πξνο ηνλ θσηηζκφ, ηνλ αεξηζκφ θαη ηελ αληηκεηψπηζε ησλ κνιχλζεσλ, θπζηθά πάληα θαηά ηηο αληηιήςεηο ηεο επνρήο. Πξφθεηηαη ινηπφλ γηα δηάθνξα ρακειά θηίξηα, κε αξθεηά ρακειέο απνζηάζεηο κεηαμχ ηνπο πνπ ζπλδένληαη κε έλαλ θεληξηθφ δηάδξνκν. Οη δηάθνξνη εηδηθνί ρψξνη ζεξαπείαο θαη δηάγλσζεο θηινμελνχληαη ζε θάπνηα απν απηά ηα θηίξηα ελψ ηα ππφινηπα θαιχπηνπλ ηηο αλάγθεο λνζειείαο. Ο ζπγθεθξηκέλνο ηχπνο βέβαηα θαηαξγήζεθε κε ηελ επηθξάηεζε λεφηεξσλ αληηιήςεσλ πεξί αζεςίαο θαη κε ηελ αλάπηπμε δηαγλσζηηθψλ θαη ζεξαπεπηηθψλ ηκεκάησλ, ηα νπνία πξέπεη λα ζρεηίδνληαη άκεζα κε ηηο λνζειεπηηθέο κνλάδεο. [20]

21 Σχήμα 7 : Σο νοςοκομείο Stonehouse κοντά ςτο Plymouth Πηγή : Ε. Κάστρο σελ.27 Σν βαζηθφ πιενλέθηεκα απηνχ ηνπ ηχπνπ είλαη ε αλάπηπμε επλντθνχ θαη επράξηζηνπ πεξηβάιινληνο, ηφζν γηα ηνπο αζζελείο πνπ εληάζζνληαη αλψδπλα ζε απηφ, φζν θαη γηα ηνπο εξγαδφκελνπο. Δμ αηηίαο ηνπ κεγάινπ νηθνπέδνπ πνπ θαηαιακβάλνπλ θαη ηεο απηνλνκίαο πνπ κπνξνχλ λα απνιακβάλνπλ ηα δηάθνξα ηκήκαηα, επηηξέπεηαη ε ζρεηηθά εχθνιε ηξνπνπνίεζε θαη επέθηαζε ηνπο. Οη ζπλζήθεο αεξηζκνχ θαη θσηηζκνχ γίλνληαη κε θπζηθφ ηξφπν, ελψ αλ εμαηξέζνπκε ην θφζηνο ηνπ κεγάινπ νηθνπέδνπ πνπ απαηηείηαη, θαηά ηα άιια είλαη αξθεηά νηθνλνκηθά ζηελ θαηαζθεπή θαη ζηε ζπληήξεζή ηνπο. Σα θπξηφηεξα κεηνλεθηήκαηα ηεο κνξθήο πεξηπηέξνπ είλαη ε δέζκεπζε ησλ κεγάισλ νηθνπέδσλ πνπ απαηηνχλ θαη ε κεησκέλε επαθή κεηαμχ ησλ ηκεκάησλ. Δπίζεο, ιφγσ ηεο αλεμαξηεζίαο ησλ πεξηπηέξσλ ηνπνζέηεζε θεληξηθψλ ζπζηεκάησλ παξνρήο ππεξεζηψλ θαη εγθαηαζηάζεσλ θαζίζηαηαη αξθεηά δχζθνιε. Σν κεγάιν κέγεζφο ηνπο ηέινο, ππνρξεψλεη ην πξνζσπηθφ λα θαιχπηεη πνιχ κεγάιεο απνζηάζεηο κε ηα πφδηα, κε απνηέιεζκα επηπιένλ θφπσζε θαη θαζπζηέξεζε ζηελ ζεξαπεία (νξηδφληηα κφλν θπθινθνξία). [21]

22 Σχήμα 8: Συπική διάταξη νοςοκομείου ςε περίπτερα Πηγή : Ε.Κάστρο σελ.52 Μηα παξαιιαγή ηνπ παξαπάλσ ηχπνπ είλαη ε ηνπνζέηεζε ησλ δηαθφξσλ πεξηπηέξσλ πνπ πεξηιακβάλνπλ ηηο λνζειεπηηθέο κνλάδεο, πάλσ ζε κηα εληαία πιαηθφξκα, φπνπ ζπγθεληξψλνληαη φινη νη ρψξνη δηάγλσζεο θαη ζεξαπείαο. Η ιχζε απηή δφζεθε ζε κηα πξνζπάζεηα κείσζεο ησλ απνζηάζεσλ κεηαμχ ησλ κνλάδσλ θαη ησλ ρψξσλ ζεξαπείαο κε ηελ εηζαγσγή θαηαθφξπθεο θπθινθνξίαο, εηο βάξνο φκσο ηεο επειημίαο θαη ηεο εχθνιεο δπλαηφηεηαο επέθηαζεο. Άιιν κεηνλέθηεκα είλαη ε κείσζε ηνπ θπζηθνχ αεξηζκνχ θαη θσηηζκνχ ηεο πιαηθφξκαο, γηα ηελ νπνία πιένλ πξέπεη λα ππάξρεη πξφβιεςε θιηκαηηζκνχ εθ φζνλ δελ είλαη εμνπιηζκέλε κε ηα θαηάιιεια αίζξηα. Σέινο, έρεη δηαπηζησζεί φηη ν ζπγθεθξηκέλνο ηχπνο γίλεηαη εμαηξεηηθά δπζιεηηνπξγηθφο φηαλ ε δπλακηθφηεηα μεπεξάζεη ηηο 200 θιίλεο. Πξ μξζξκξμείξ πύογξπ: πξφθεηηαη γηα ην λνζνθνκείν πνπ αλαπηχζζεηαη ζε φκνηνπο νξφθνπο. Ο πχξγνο κπνξεί λα πάξεη δηάθνξεο κνξθέο (νξζνγσληθή, ηξηγσληθή, πνιπγσληθή). πλήζσο νη θνηλφρξεζηεο ιεηηνπξγίεο, θαζψο θαη νη ρψξνη δηάγλσζεο θαη ζεξαπείαο ηνπνζεηνχληαη ζηνπο πξψηνπο νξφθνπο πάλσ απφ ην έδαθνο, ελψ νη ππφινηπνη θαιχπηνληαη απφ ηηο λνζειεπηηθέο κνλάδεο, νη νπνίεο κπνξνχλ λα έρνπλ δηπιφ ή κνλφ δηάδξνκν. Ο ζπγθεθξηκέλνο ηχπνο ινηπφλ έρεη κφλν έλα πιενλέθηεκα: ηο ζσεηικά μικπό οικόπεδο πος απαιηείηαι για ηην καηαζκεςή ηος. Απφ ηελ άιιε, έρεη αξθεηά κεηνλεθηήκαηα. Έηζη θαη αξρήλ, παξνπζηάδεη ειάρηζηεο δπλαηφηεηεο [22]

23 επέθηαζεο θαη ηπρφλ ηξνπνπνηήζεηο ζε θάπνηνλ φξνθν πξνυπνζέηνπλ αλαζηάησζε φινπ ηνπ θηηξίνπ. Δπίζεο, θαζψο νη φξνθνη πξέπεη λα είλαη φκνηνη, ε θάηνςε παξακέλεη ίδηα θαζ χςνο, θαινχκελε λα ππεξεηήζεη δηαθνξεηηθέο ιεηηνπξγίεο π.ρ. ρεηξνπξγεία- λνζειεπηηθέο κνλάδεο. Δπηπιένλ, ζεσξείηαη αληηνηθνλνκηθή, αθνχ απαηηεί ηελ επαλάιεςε θάπνησλ ζηνηρείσλ πνπ νθείινπλ λα ππάξρνπλ ζε θάζε φξνθν. Σέινο, ε επαθή ησλ δηαθφξσλ ηκεκάησλ είλαη κεησκέλε θαη ε θαηαθφξπθε επηθνηλσλία κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη πξνβιήκαηα. Σχήμα 9: Συπική διάταξη νοςοκομείου πφργου Πηγή : Ε.Κάστρο σελ.53 Πξ μξζξκξμείξ πύογξπ πάμτ ζε πλαηθόομα: ζηνλ ζπγθεθξηκέλν ηχπν έρνπκε ην πιενλέθηεκα ηεο απνδέζκεπζεο απφ ην πεξίγξακκα ηεο θάηνςεο θαη έηζη δηαθνξνπνηνχληαη νη λνζειεπηηθέο κνλάδεο πνπ ζπλήζσο ηνπνζεηνχληαη ζηνλ πχξγν απφ εθείλν ησλ ρψξσλ δηάγλσζεο θαη ζεξαπείαο πνπ ηνπνζεηνχληαη ζηελ πιαηθφξκα. Καη ζε απηήλ ηελ πεξίπησζε αληηκεησπίδνπκε ην ίδην πξφβιεκα ηεο κεγάιεο απφζηαζεο ησλ λνζειεπηηθψλ κνλάδσλ απφ ηηο θεληξηθέο ηαηξηθέο ππεξεζίεο. Δπίζεο, κφλν ε πιαηθφξκα έρεη δπλαηφηεηα επέθηαζεο. [23]

24 Σχήμα 10: Συπική διάταξη νοςοκομείου μορφήσ πφργου ςε πλατφόρμα Πηγή : Ε.Κάστρο σελ.54 Άιιν κεηνλέθηεκα είλαη θαη ε κεγάιε έθηαζε νηθνπέδνπ πνπ απαηηείηαη, θαζψο ε πιαηθφξκα θαηαιακβάλεη αξθεηά κεγάιε επηθάλεηα. Οη λνζειεπηηθέο κνλάδεο κπνξνχλ λα νξγαλψλνληαη ζε κνλφ ή δηπιφ δηάδξνκν αλάινγα κε ηνλ πξνζαλαηνιηζκφ θαη ηνλ αξηζκφ πνπ εμππεξεηνχλ. Δπίζεο, ε πιαηθφξκα κπνξεί λα έρεη αίζξηα ζηνπο ρψξνπο πνπ δελ θαιχπηνληαη απφ ηνλ πχξγν, βειηηψλνληαο έηζη ηηο ζπλζήθεο θπζηθνχ θσηηζκνχ θαη αεξηζκνχ. Μηα παξαιιαγή ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ηχπνπ είλαη θαη ε ηνπνζέηεζε ηνπ πχξγνπ φρη επάλσ, αιιά ζην πιάη ηεο πιαηθφξκαο. Πιενλέθηεκα ηεο παξαιιαγήο απηήο είλαη ην φηη ππάξρεη δπλαηφηεηα θάπνηεο λνζειεπηηθέο κνλάδεο λα βξίζθνληαη ζην ίδην επίπεδν κε θάπνηνπο ρψξνπο ζεξαπείαο θαη δηάγλσζεο γηα παξάδεηγκα, νη ρεηξνπξγηθνί ζάιακνη κε ηα ρεηξνπξγεία. Δπίζεο, άιιν έλα βαζηθφ πιενλέθηεκα είλαη θαη ε επθνιία επέθηαζεο ηεο πιαηθφξκαο θαζ χςνο. Πξ μξζξκξμείξ «block»: πξφθεηηαη γηα θηίξηα φρη ηδηαίηεξα ςειά, ζηα νπνία νη λνζειεπηηθέο κνλάδεο αλαπηχζζνληαη πεξηκεηξηθά αθήλνληαο ζην θέληξν ηνπ θηηξίνπ ηνλ απαξαίηεην ρψξν γηα ηηο θνηλφρξεζηεο ιεηηνπξγίεο θαη ηαηξηθέο εμππεξεηήζεηο. Σα ζεηηθά θαη ηα αξλεηηθά ηνπ είλαη παξφκνηα κε απηά πνπ αλαθέξζεθαλ θαη ζην λνζνθνκείν πχξγν. Οη ηχπνη απηφο ρξεζηκνπνηνχληαη ζε πεξηπηψζεηο πεξηνξηζκέλνπ ρψξνπ νηθνπέδσλ θαη δχζθνια επηηξέπνπλ επηπιένλ αλάπηπμε. Έλα βαζηθφ [24]

25 ηνπο πιενλέθηεκα φκσο πνπ δελ πξναλαθέξακε, είλαη νη πνιχ κηθξέο ζεξκηθέο απψιεηεο πνπ παξνπζηάδνπλ. Σχήμα 11: Συπική διάταξη νοςοκομείου block Πηγή : Ε.Κάστρο σελ.55 Πξ μξζξκξμείξ μξοθήπ πεοιπηέοξρ και «block»: πξφθεηηαη γηα ηνλ ηχπν πνπ πξνζπαζεί λα ζπλδπάζεη ηα πιενλεθηήκαηα ησλ πεξηπηέξσλ κε ην ζπκπαγέο ηνπ block, αθήλνληαο αξθεηνχο ρψξνπο γηα αίζξηα. Δίλαη ζπλήζσο ρακειά θηίξηα, ηα νπνία κπνξνχλ λα αλαπηχμνπλ κέρξη 500 θιίλεο ρσξίο ηδηαίηεξα πξνβιήκαηα. Δπίζεο, εάλ ην κέγεζνο θαη ε ζέζε ησλ αίζξησλ, θαζψο θαη ην θπθινθνξηαθφ πιέγκα κειεηεζνχλ ζσζηά απφ ηελ αξρή, είλαη δπλαηφλ λα εμαζθαιηζζεί ε νπζηαζηηθή δηαζχλδεζε ησλ δηαθφξσλ ρψξσλ. Λφγσ ησλ αίζξησλ βέβαηα, αλαπηχζζεηαη εμαηξεηηθά επράξηζην πεξηβάιινλ γηα αζζελείο θαη πξνζσπηθφ, ην νπνίν επηηξέπεη ηνλ θπζηθφ αεξηζκφ θαη θσηηζκφ. Οη λνζειεπηηθέο κνλάδεο δηαηάζζνληαη ζηελ πεξίκεηξν ηνπ θηηξίνπ, ελψ ζην θέληξν θαη εδψ ππάξρνπλ νη θνηλφρξεζηεο ππεξεζίεο. [25]

26 Σχήμα 12: Συπική διάταξη νοςοκομείου με αίθρια Πηγή : Ε.Κάστρο σελ.56 Βαζηθφ κεηνλέθηεκα είλαη νη ειάρηζηεο δπλαηφηεηεο επεθηάζεσλ, εθηφο θαη αλ θαιπθζνχλ ηα αίζξηα κε ηαπηφρξνλε πξφβιεςε εηδηθψλ δηθηχσλ γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπ. 3.2 Πξ γεμικόηεοξ εντηεοικό πεοιβάλλξμ Ο ζρεδηαζκφο ηνπ εμσηεξηθνχ ζρήκαηνο θαη ηεο εκθάληζεο κηαο θαηαζθεπήο γηα ηνπο ζρεδηαζηέο, είλαη κηα άζθεζε κε πνιιαπιέο δπλαηφηεηεο θαη πεξηνξηζκνχο, πνπ ζπλδέεη ην φξακα κε ηελ πξαγκαηηθφηεηα θαη ην θφζηνο. Καλείο δελ κπνξεί λα επηβάιιεη ζηνλ αξρηηέθηνλα γηα παξάδεηγκα, εθηφο απφ ηελ ηζρχνπζα λνκνζεζία, ηνπο φξνπο δφκεζεο θαη ηνλ γεληθφ θηηξηνινγηθφ θαλνληζκφ, πσο λα ζρεδηάζεη ηηο πξνζφςεηο θαη ηνλ πεξηβάιινληα ρψξν ελφο λνζνθνκείνπ. Τπάξρνπλ παξ φια απηά θάπνηεο ηδέεο ιεηηνπξγηθνχ ραξαθηήξα, νη νπνίεο πξνέθπςαλ κέζα απφ ηελ πξάμε θαη ηελ εθαξκνγή ζε άιια λνζνθνκεία. Έηζη γηα παξάδεηγκα, πξέπεη λα ππάξρεη μεθάζαξε θαη εκθαλήο απφ φινπο, θεληξηθή είζνδνο θαη έμνδνο γηα ηα νρήκαηα. Δπίζεο, πξέπεη λα ππάξρεη μερσξηζηφο δξφκνο κε ρψξν γηα επηηφπνπ αλαζηξνθή, γηα ηα κεγάια θνξηεγά ηξνθνδνζίαο ηξνθίκσλ, θαπζίκσλ θαη ηκαηηζκνχ. Δάλ επίζεο ε λέα εγθαηάζηαζε πξφθεηηαη λα αλεγεξζεί ζε πεξηνρή κε πςειέο ρηνλνπηψζεηο, [26]

27 πξέπεη λα πξνβιεθζεί επηπιένλ ρψξνο γηα ηελ ηνπνζέηεζε ηνπ ζπζζσξεπκέλνπ ρηνληνχ. Δπηπιένλ, αξθεηφο ρψξνο ζηάζκεπζεο πξέπεη λα ππάξρεη γηα λα θαιχπηεη ηηο αλάγθεο γηαηξψλ, εξγαδνκέλσλ, αζζελψλ, επηζθεπηψλ, ηαηξηθψλ επηζθεπηψλ. πλήζσο νη ζέζεηο ζηάζκεπζεο πνπ ζρεδηάδνληαη δελ είλαη αξθεηέο θαη κάιηζηα ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο φηαλ δξνκνινγείηαη θάπνηα επέθηαζε ησλ εγθαηαζηάζεσλ γίλεηαη εηο βάξνο ηνπο. Δίλαη δχζθνιν λα πξνβιέςεη θάπνηνο εάλ ην ηειηθφ ζρήκα κνξθή πνπ ζέινπκε λα δψζνπκε ζε έλα λνζνθνκείν ζα θαληάδεη αλζξψπηλν θαη εάλ ζα θαηαθέξεη κε ηελ θιίκαθά ηνπ λα κελ πξνθαιεί αξλεηηθά ζπλαηζζήκαηα. Σα κηθξά θηίξηα ελζσκαηψλνληαη θαιχηεξα ζην πεξηβάιινλ θαη γίλνληαη πην εχθνια νπηηθά απνδεθηά απφ ηνλ πιεζπζκφ εμππεξέηεζεο, αιιά ηα λνζνθνκεία είλαη ππνρξεσηηθά πνιχ κεγάια ζε φγθν απφ ηα ππφινηπα είδε θηηξίσλ. Έηζη ζηελ Αγγιία, ζηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 70, παξνπζηάζηεθαλ ηα λνζνθνκεία «best buy», ζε κηα πξνζπάζεηα κείσζεο, ηφζν ηνπ φγθνπ, αιιά βαζηθά θαη ηνπ θφζηνπο, θαζψο εθείλε ηελ επνρή δηάθνξα έξγα είραλ αξρίζεη λα πεξηθφπηνληαη ιφγσ ηνπ πιεζσξηζκνχ. 4.Μ ΟΓΔΖΑΟΙΜΟ ΠΜΡ ΓΟΩΠΓΞΖΗΜΡ ΩΞΜΡ Όπσο αλαθέξακε, ν ζρεδηαζκφο κπνξεί λα δηαηξεζεί ζε δπν κεγάιεο, μερσξηζηέο θαηεγνξίεο, θάζε κηα απφ ηηο νπνίεο έρεη ηηο δηθέο πξννπηηθέο θαη πεξηνξηζκνχο: ηνλ εμσηεξηθφ θαη ηνλ εζσηεξηθφ ζρεδηαζκφ. ηνλ ηειεπηαίν ινηπφλ, νη βαζηθέο πηπρέο είλαη νη εζσηεξηθέο ιεηηνπξγηθέο απαηηήζεηο θαη νη εμσηεξηθνί θαλνληζκνί. Έηζη ην δεηνχκελν γηα ην ζσζηφ ζρεδηαζκφ, είλαη ην πφζν θαιά κπνξνχλ απηνί νη εμσηεξηθνί θαη εζσηεξηθνί παξάγνληεο λα ζπλδπαζηνχλ θαη λα παξάγνπλ έλα επαξθψο νξγαλσκέλν θαη ιεηηνπξγηθφ θηίξην. Ο ζρεδηαζκφο εζσηεξηθνχ ρψξνπ απφ κφλνο ηνπ κπνξεί λα δηαηξεζεί ζε δπν θαηεγνξίεο: ζηε ιεηηνπξγηθφηεηα θαη ζηελ αηζζεηηθή, παξάγνληεο πνπ πξέπεη λα ζπλδπαζηνχλ αξκνληθά. [27]

28 Η θπθινθνξία κέζα ζην θηίξην είλαη δήηεκα πςίζηεο ζεκαζίαο, θαζψο φιεο νη ιεηηνπξγίεο ζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο. Σν θνηλφ γηα παξάδεηγκα, δελ πξέπεη λα εκπιέθεηαη ζηηο εζσηεξηθέο δηαδηθαζίεο ηνπ λνζνθνκείνπ. Έηζη νη πξνζάιακνη, νη αίζνπζεο αλακνλήο, ηα εκπνξηθά θαηαζηήκαηα, θαη νη θαθεηέξηεο, πξέπεη λα ηνπνζεηνχληαη κε πξνζνρή έηζη ψζηε λα κελ παξεκπνδίδεηαη ή δηαθφπηεηαη ε εζσηεξηθή θίλεζε. Δπίζεο, ην θνηλφ πξέπεη λα έρεη ηε δπλαηφηεηα γξήγνξεο θαη άκεζεο πξφζβαζεο ζηηο πεξηνρέο πνπ επηζπκεί λα επηζθεθζεί, ρσξίο λα δηαζηαπξψλεηαη ν δξφκνο ηνπ κε άιινπ είδνπο θπθινθνξίεο. Απηφ κπνξεί λα επηηεπρζεί κε ρξήζε απνθιεηζηηθψλ δηαδξφκσλ ή αλειθπζηήξσλ πνπ ζα νδεγνχλ ζε ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρέο, κεηψλνληαο έηζη ηελ πηζαλφηεηα λα ράζεη ην δξφκν ηνπ ή θαη λα θηάζεη ζε ιάζνο πξννξηζκφ. εκαληηθή επίζεο, είλαη θαη ε πξψηε εληχπσζε πνπ απνθηά θάπνηνο θαζψο εηζέξρεηαη απφ ηελ θεληξηθή είζνδν. Έγθεηηαη, ινηπφλ, ζηελ ηθαλφηεηα ηνπ αξρηηέθηνλα ην λα θαηαθέξεη λα δεκηνπξγήζεη ζηνπο επηζθέπηεο έλα αίζζεκα ζχγρξνλνπ, θαζαξνχ θαη αζθαινχο πεξηβάιινληνο. Σν ρξψκα, ε επίπισζε, ε χπαξμε θπηψλ, ηα αίζξηα, ηα πιηθά ησλ ηνίρσλ θαη ν θσηηζκφο είλαη εμίζνπ ζεκαληηθά. Δίλαη γεγνλφο φηη νη ρψξνη νη νπνίνη δελ ζπλδπάδνπλ ιεηηνπξγηθφηεηα θαη αηζζεηηθή, είλαη ηα εμσηεξηθά θαη ηα έθηαθηα ηαηξεία. πρλά απηνί νη ρψξνη δείρλνπλ παγσκέλνη θαη απνζηεηξσκέλνη, ελψ θαλνληθά ζα έπξεπε λα αληηκεησπίδνληαη κε πεξίζθεςε θαη θξνληίδα. Μεγάιε πξνζνρή ινηπφλ, πξέπεη λα δίλεηαη ζε απηνχο ηνπο ρψξνπο πξψηεο επαθήο ηνπ αζζελή κε ην λνζνθνκείν. Πξέπεη λα ππάξρνπλ μεθάζαξνη δξφκνη,έηζη ψζηε ν αζζελήο λα μέξεη ηνλ πξννξηζκφ ηνπ απφ ηελ είζνδν. Γηα ηελ ζήκαλζε κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ αθφκα θαη δηαθνζκεηηθά ζηνηρεία. Σν ρξψκα θαη ηα πιηθά ηεο επίπισζεο θαη ηεο δηαθφζκεζεο φπσο θαη ν θσηηζκφο, είλαη βαζηθά ζηνηρεία πνπ δεκηνπξγνχλ κηα αίζζεζε εκπηζηνζχλεο θαη εξεκίαο ζηνλ αζζελή. Δπίζεο, ηα επράξηζηα ρξψκαηα δεκηνπξγνχλ επράξηζην πεξηβάιινλ θαη γηα ηνπο εξγαδφκελνπο, θαζψο δνπιεχνπλ θαιχηεξα κε ηελ παξνπζία ηνπο. Έρεη απνδεηρζεί φηη ζπγθεθξηκέλα ρξψκαηα ζην ρψξν εξγαζίαο απνθέξνπλ θαιχηεξεο απνδφζεηο. Έηζη ν ζρεδηαζκφο ησλ εξγαζηεξίσλ, ησλ καγεηξείσλ, ησλ γξαθείσλ ηεο δηνίθεζεο θαη γεληθά θάζε [28]

29 ρψξνπ ζηνλ νπνίν νη εξγαδφκελνη πεξλάλ αξθεηφ ρξφλν, πξέπεη λα πξνζθέξεη επράξηζην θαη παξαγσγηθφ εξγαζηαθφ πεξηβάιινλ. Αξθεηνί ρψξνη αθφκα ζε έλα λνζνθνκείν ρξήδνπλ αλάινγεο πξνζνρήο. Οη δηάδξνκνη γηα παξάδεηγκα κπνξνχλ λα είλαη θσδηθνπνηεκέλνη κε ρξψκα. Οη ζάιακνη δελ ρξεηάδεηαη λα είλαη άθακπηνη γηα λα ζεσξνχληαη θαζαξνί. Η επίπισζε ζε έλα ρψξν κπνξεί λα είλαη θαη ιεηηνπξγηθή, αιιά θαη αηζζεηηθά ηαηξηαζηή. Δπίζεο, ππάξρνπλ αξθεηνί πιελφκελνη πίλαθεο νη νπνίνη λα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζε έλα λνζνθνκείν. 4.1Βαζικέπ οξέπ Η βαζηθή θφξκα-κνξθή ελφο λνζνθνκείνπ εμαξηάηαη απφ ηηο θχξηεο ιεηηνπξγίεο ηνπ, νη νπνίεο είλαη: o Οη ιεηηνπξγίεο πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηνπο εζσηεξηθνχο αζζελείο. o Απηέο πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηνπο εμσηεξηθνχο αζζελείο. o Γηαγλσζηηθέο θαη ζεξαπεπηηθέο ιεηηνπξγίεο. o Γηνηθεηηθέο ιεηηνπξγίεο. o Λεηηνπξγίεο παξνρήο ππεξεζηψλ (ζίηηζε, πξνκήζεηεο). o Λεηηνπξγίεο έξεπλαο θαη αλάπηπμεο. Οη θπζηθέο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ παξαπάλσ ιεηηνπξγηψλ θαζνξίδνπλ ηε δηάηαμε ηνπ λνζνθνκείνπ. Πην γεληθά, νη επηζπκεηέο ξνέο απεηθνλίδνληαη ζην παξαθάησ ζρήκα. [29]

30 Διοίκηςη Εςωτερικοί αςθενείσ Εξωτερικοί αςθενείσ Διάγνωςη και θεραπεία Παροχή υπηρεςιϊν Ζρευνα και ανάπτυξη Σχήμα 13: Βαςικζσ νοςοκομειακζσ ροζσ ην εζσηεξηθφ ινηπφλ, ησλ εγθαηαζηάζεσλ, ππάξρνπλ αξθεηέο ιεηηνπξγίεο πνπ πξέπεη λα είλαη πξνζηηέο ζηνλ αζζελή ή επηζθέπηε. Έηζη, ν θχξηνο πξνζάιακνο ζα πξέπεη λα πεξηιακβάλεη ρψξν ππνδνρήο θαη πιεξνθνξηψλ, ρψξν αλακνλήο, εκπνξηθά θαηαζηήκαηα θαη εζηηαηφξηα, ηειεθσληθνχο ζαιάκνπο θαη ρψξνπο μεθνχξαζεο. Οη πξνζάιακνη ησλ εμσηεξηθψλ θαη ησλ έθηαθησλ ηαηξείσλ πξέπεη λα έρνπλ άκεζε, θαζνιηθή πξφζβαζε απφ ΑΜΔΑ θαη γεληθά απφ άηνκα κε θηλεηηθά πξνβιήκαηα. Θα πξέπεη επίζεο, λα είλαη εμνπιηζκέλνη κε ρψξνπο πιεξνθνξηψλ, αλακνλήο, δεκφζηεο ηνπαιέηεο, ηδησηηθνχο ρψξνπο αζζελψλ θαη γξαθείν δηνίθεζεο. Οη ηξεηο παξαπάλσ πξνζάιακνη, θαιφ είλαη λα επηθνηλσλνχλ έσο έλα βαζκφ. ε κηθξέο λνζειεπηηθέο κνλάδεο βέβαηα κπνξνχλ λα είλαη θαη απφιπηα δηαρσξηζκέλνη. Γηα ηνπο ρψξνπο ησλ εξγαζηεξίσλ θαη ησλ ρεκεηνζεξαπεηψλ πνπ εμππεξεηνχλ ηα εμσηεξηθά ηαηξεία θαη ηα επείγνληα πξέπεη λα πξνβιέπεηαη ε δηαζχλδεζε κεηαμχ ηνπο, κε δηαδξνκή μεθάζαξε θαη εγθαζηδξπκέλε. Δάλ πξνβιέπεηαη θαη ηξάπεδα αίκαηνο ζηε κνλάδα θαη απηή πξέπεη λα επηθνηλσλεί κε ηα εμσηεξηθά ηαηξεία. [30]

31 Καη ηα επείγνληα θαη ηα εμσηεξηθά ηαηξεία πξέπεη λα έρνπλ άκεζε πξφζβαζε πξνο ηα ρεηξνπξγεία. Η αίζνπζα ηνθεηψλ γηα επείγνληα πεξηζηαηηθά πξέπεη λα επηθνηλσλεί άκεζα θαη κε ην ρψξν ησλ επεηγφλησλ. ηελ νπζία, απηφ πνπ ζέινπκε λα πεηχρνπκε είλαη νη αζζελείο λα κπνξνχλ λα θαηεπζπλζνχλ εθεί πνπ ζέινπλ απφ ηνλ ζπληνκφηεξν θαη πην μεθάζαξν δξφκν, ρσξίο λα πεξλνχλ απφ ή κέζα ζε άιια ηκήκαηα. Έλαο άιινο παξάγνληαο πνπ πξέπεη λα ιεθζεί ππ φςελ, είλαη θαη ε εχθνιε κεηαθνξά ηνπ θηλεηνχ εμνπιηζκνχ (νζφλεο, αλαπλεπζηήξεο θ.ι.π.) πξνο ηα δσκάηηα ησλ αζζελψλ. ηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο θαιφ είλαη λα πξνβιέπεηαη έλαο θαζαξφο, αλνηθηφο δηάδξνκνο θαη αλειθπζηήξεο γηα ηε γξήγνξε θαη απξφζθνπηε κεηαθνξά ηνπο. Δπίζεο, νη αλειθπζηήξεο είλαη θαιφ λα πξννξίδνληαη γηα ζπγθεθξηκέλεο ρξήζεηο: γηα εμσηεξηθνχο επηζθέπηεο, γηα θνξεία, γηα θαγεηφ θαη γηα πξνζσπηθφ. Υψξνη κε απαηηήζεηο αζεςίαο θαη θαζαξηφηεηαο (ρεηξνπξγεία, αίζνπζεο ηνθεηψλ θ.ι.π.), είλαη δπλαηφλ λα απνκνλψλνληαη. Παξ φια απηά πξέπεη λα ππάξρεη άκεζε, αλεκπφδηζηε δηαδξνκή απφ θαη πξνο ηα δσκάηηα ησλ αζζελψλ. Σα απνζηεηξσκέλα πιηθά θαη εξγαιεία εθηφο απφ ην φηη πξέπεη λα έρνπλ άκεζε πξφζβαζε πξνο ηα ρεηξνπξγεία, πξέπεη θαη ε κεηαθνξά ηνπο λα αθνινπζνχλ δηαδξνκή πνπ δελ ηα θέξλεη ζε επαθή κε αθάζαξηα πιηθά θαη απνξξίκαηα. Οη ρψξνη πνπ ζηεγάδνπλ ηηο ηερληθέο ππεξεζίεο θαη ηηο εγθαηαζηάζεηο ειεθηξηθνχ, χδξεπζεο, θιηκαηηζκνχ θαη πιπληεξίσλ κπνξνχλ λα είλαη απνκνλσκέλνη, ε πξφζβαζε φκσο είλαη ζεκαληηθή. Δπίζεο ζεκαληηθφο παξάγνληαο είλαη θαη ην θαζαξφ χςνο ησλ νξφθσλ. Η ρσξνηαμηθή θαηαλνκή ησλ παξαπάλσ ρψξσλ δελ είλαη ππνρξεσηηθά γξακκηθή, θαζψο κπνξνχλ άλεηα λα ηνπνζεηεζνχλ ζε έλαλ ελδηάκεζν ρψξν. Η ηνπνζέηεζε ησλ κνλάδσλ θιηκαηηζκνχ θαη αεξηζκνχ ζηηο νξνθέο είλαη ζπλήζεο πξαθηηθή. [31]

32 4.2 Ε ζρμειζθξοά ηξρ ςοώμαηξπ και ηξρ θτηιζμξύ ζηξ μξζξκξμειακό πεοιβάλλξμ Η Florence Nightingale, «ε θπξία κε ηελ ιάκπα» φπσο πξναλαθέξακε, έζεζε θάπνηεο ηδέεο γηα ηελ δηάηαμε θαη ηνλ θσηηζκφ ησλ ζαιάκσλ, πνπ αθφκα θαη ζηηο κέξεο καο γίλνληαη απνδεθηέο. Σν ζέκα ηνπ ζσζηνχ θσηηζκνχ ζηα λνζνθνκεία είλαη ηφζν ςπρνινγηθ, φζν θαη αξρηηεθηνληθφ. Τπάξρνπλ πέληε ηνκείο ζην λνζνθνκεηαθφ ρψξν πνπ πξέπεη λα εθηηκεζνχλ: νη ζάιακνη, νη αίζνπζεο αλακνλήο, ηα εξγαζηήξηα, εηδηθνί ρψξνη φπσο ηα ρεηξνπξγεία θαη ηα εμεηαζηήξηα. Τπάξρνπλ βέβαηα θαη ηα γξαθεία ηεο δηνίθεζεο, απηά φκσο αληηκεησπίδνληαη φπσο φια ηα ππφινηπα θηίξηα γξαθείσλ. Δπίζεο, ν θσηηζκφο φισλ ησλ ρψξσλ ηνπ λνζνθνκείνπ, κπνξεί λα εμεηαζζεί θάησ απφ δχν πξίζκαηα: πξψηνλ, ηνπ απαξαίηεηνπ επηπέδνπ θσηηζκνχ θαη δεχηεξνλ ηνπ βαζκνχ νπηηθήο άλεζεο, δειαδή ηεο παξνπζίαο ή απνπζίαο ιάκςεο, ησλ πεγψλ θσηφο πνπ απνζπνχλ ηελ πξνζνρή ή ησλ αλεπηζχκεησλ θαληαρηεξψλ ρξσκάησλ. Όινη νη άλζξσπνη ζε θάπνηνλ βαζκφ, άιινη ζε κεγαιχηεξν θαη άιινη ζε κηθξφηεξν, επεξεάδνληαη πλεπκαηηθά θαη ςπρηθά απφ απηφ πνπ ιακβάλνπλ απφ ην πεξηβάιινλ πνπ ηνπο πεξηθιείεη. Καη απηφ δηαξθεί, φρη κφλν φζν ην βηψλνπλ, αιιά θαη γηα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα κεηά, αθφκε θαη γηα θάπνηα ρξφληα. Όηαλ νη άλζξσπνη αζζελνχλ γίλνληαη πεξηζζφηεξν επαίζζεηνη ζε φηη ηνπο πεξηβάιιεη. Δπίζεο, φηαλ ε εξγαζία είλαη θνπξαζηηθή, δχζθνιε ή δπζάξεζηε, νη θαθέο ζπλζήθεο πεξηβάιινληνο γίλνληαη πην αληηιεπηέο απφ ην φηαλ ε εξγαζία είλαη επράξηζηε θαη ζε θαλνληθέο ζπλζήθεο. Οη απαηηήζεηο πγηεηλήο ζην λνζνθνκεηαθφ πεξηβάιινλ ηεξνχληαη παξαδνζηαθά κε ηε ρξήζε πιηθψλ φπσο βεξληθσκέλνη ηνίρνη, αλνμείδσηα κέηαιια, γπαιηζηεξά ρξψκαηα θαη βεξλίθηα. Σα παξαπάλσ πιηθά αλ θαη δηεπθνιχλνπλ ηνλ θαζαξηζκφ, απφ ηελ άιιε θαζψο δηεπθνιχλνπλ ηηο αληαλαθιάζεηο, είλαη δπλαηφ λα πξνθαινχλ δπζθνξία κε ηελ έληνλε ιάκςε ηνπο. Αληίζεηα, εάλ απηά ηα πιηθά αληηθαηαζηαζνχλ κε καη ή αλάγιπθα πιηθά, ζα κεηψζνπλ θαη ηηο αληαλαθιάζεηο θαη ηελ ελφριεζε απφ απηέο, ρσξίο ζεκαληηθή αχμεζε ηεο δπζθνιίαο θαζαξηζκνχ. Οη επηθάλεηεο απηέο επίζεο, θξχβνπλ θαιχηεξα δηάθνξα ζεκάδηα θαη γδαξζίκαηα. [32]

33 Εικόνα 1:Σο ςφγχρονο νοςοκομειακό δωμάτιο Πηγή: Οη απνζηεηξσκέλνη ρψξνη ελφο λνζνθνκείνπ φπσο γηα παξάδεηγκα ηα ρεηξνπξγεία, είλαη νη πεξηνρέο εθείλεο φπνπ νη νπηηθέο απαηηήζεηο, φπσο ε ηθαλφηεηα λα δηαθξίλνπκε ιεπηνκέξεηεο θαη ε έιιεηςε απνζπάζεσλ,είλαη εμίζνπ ζεκαληηθά κε ηηο απαηηήζεηο θαζαξηφηεηαο θαη γηα ην ιφγσ απηφ πξέπεη λα ζρεδηάδνληαη κε ηδηαίηεξε πξνζνρή. Απφ ηελ άιιε, νη ζάιακνη, νη δηάδξνκνη, νη ρψξνη εηζφδνπ θ.ι.π. κπνξνχλ λα ζρεδηάδνληαη πεξηζζφηεξν κε αηζζεηηθά θξηηήξηα θαη ιηγφηεξν κε θξηηήξηα πγηεηλήο. Έηζη, δχλαηαη λα ρξεζηκνπνηνχληαη πιηθά ιφγσ ηεο εκθάληζήο ηνπο, δίλνληαο κε ην ζρέδην θαη ηελ πθή ηνπο νπηηθφ ελδηαθέξνλ ζην ρψξν. Η πθή ηνπ πιηθνχ κηαο επηθάλεηαο, φπσο ην μχιν ή ην χθαζκα, κπνξεί λα πην ειθπζηηθή εάλ θσηηζηεί θαηάιιεια απφ θάπνηα πεγή θσηφο ππφ γσλία. Μπνξεί λα δνζεί έηζη κηα αίζζεζε απαιφηεηαο ή ζθιεξφηεηαο απφ πιηθά ζθιεξά ή καιαθά, ε νπνία δελ παξεκβαίλεη ζηνλ αξρηθφ ζθνπφ ηνπ λνζνθνκεηαθνχ πεξηβάιινληνο. Η ρξήζε ζπγθεληξσκέλνπ θσηηζκνχ ζε ζπγθεθξηκέλα ζεκεία ηνπ λνζνθνκείνπ, φπσο ζηελ θχξηα είζνδν, ζε πξνζάιακνπο θαη ζε αίζνπζεο αλακνλήο θάλεη ην ρψξν πην επράξηζην γηα εξγαζία, επίζθεςε ή παξακνλή αθφκα θαη γηα ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα. Σν παιηφ επηρείξεκα πνπ [33]

34 ππνζηήξηδε φηη ηα λνζνθνκεία δελ πξέπεη λα είλαη πνιχ επράξηζηα γηα λα κελ απνηξέπνπλ ηνπο αζζελείο λα θχγνπλ, έρεη πεξάζεη αλεπηζηξεπηί. 4.3 Γιδικόηεοεπ ηεςμικέπ ποξδιαγοαθέπ Αμηιζειζμική ποξζηαζία Η αζθάιεηα ησλ αζζελψλ θαη ησλ εξγαδνκέλσλ ζηα λνζνθνκεία απφ ηνλ ζεηζκφ, ζπλδέεηαη άκεζα κε ηελ θαηάζηαζε ησλ θηηξίσλ, αιιά θαη κε ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ζπληεινχληαη κέζα ζε απηά. Η αλαδήηεζε πιεξνθνξηψλ γηα ηε ζεηζκηθφηεηα ηεο πεξηνρήο, ηε θχζε ηνπ εδάθνπο θαη ν αληηζεηζκηθφο ζρεδηαζκφο θαη έιεγρνο, ζε πεξηπηψζεηο πθηζηακέλσλ θηηξίσλ, δίλνπλ ηα ραξαθηεξηζηηθά βάζεη ησλ νπνίσλ ζα ιεθζνχλ ηα θαηάιιεια κέηξα. ηα λνζνθνκεία ινηπφλ, φπνπ ν βαζκφο επηθηλδπλφηεηαο είλαη απμεκέλνο, ηδηαίηεξα γηα ηνπο αζζελείο πνπ δελ έρνπλ ηελ ηθαλφηεηα απηνεμππεξέηεο, επηβάιινληαη κηα ζεηξά απφ ελέξγεηεο γηα ηελ πξνεηνηκαζία αληηκεηψπηζεο ελφο ζεηζκνχ. Δλέξγεηεο απηήο ηεο θχζεο είλαη ν έιεγρνο ησλ εγθαηαζηάζεσλ, ηεο δηαξξχζκηζεο, ηεο επάξθεηαο θαη ηεο βαηφηεηαο ησλ εμφδσλ θηλδχλνπ, αιιά θαη ε δηεξεχλεζε ηνπ βαζκνχ πηνζέηεζεο ησλ πξνβιεπφκελσλ απφ ηε λνκνζεζία κέζσλ αζθαιείαο. Ο πξνζδηνξηζκφο ησλ θηλδχλσλ γηα θάζε ηκήκα ηνπ λνζνθνκείνπ, αλάινγα κε ηε ζέζε ηνπ θαη ηελ θαηαζθεπή ηνπ, αιιά θαη ηε ζνβαξφηεηα ηεο θαηάζηαζεο ησλ λνζειεπφκελσλ αζζελψλ, είλαη κηα απφ ηηο απνιχησο απαξαίηεηεο ελέξγεηεο. Οη ρψξνη ηνπ λνζνθνκείνπ, ιφγσ ησλ εηδηθψλ ζπλζεθψλ πνπ επηθξαηνχλ ζε απηνχο απαηηνχλ πξφζζεηνπο θαη εμεηδηθεπκέλνπο ειέγρνπο. Δλδεηθηηθά αλαθέξνληαη: έιεγρνο δηθηχσλ παξνρήο ειεθηξηζκνχ γηα πηζαλέο αζηνρίεο, έιεγρνο δηθηχσλ παξνρήο αεξίσλ (ηαηξηθά αέξηα, θπζηθφ αέξην, πγξαέξην), έιεγρνο αζθαινχο ιεηηνπξγίαο θαη ζηήξημεο ηαηξηθνχ εμνπιηζκνχ (ζθπαιηηηθέο ιπρλίεο, ρεηξνπξγηθά ηξαπέδηα, αθηηλνινγηθά ζπγθξνηήκαηα, εμνπιηζκφο ππνζηήξημεο αζζελνχο επί ηεο θιίλεο), έιεγρνο αζθάιεηαο ζεκείσλ λνζειείαο θαη ζέζεσλ εξγαζίαο, έιεγρνο ρψξσλ θαη ζπλζεθψλ απνζήθεπζεο επηθίλδπλσλ ρεκηθψλ, πηεηηθψλ ή εχθιεθησλ νπζηψλ. [34]

35 Ιδηαίηεξε ζπνπδαηφηεηα θαηά ηνλ ζρεδηαζκφ έρνπλ : Οη απνζήθεο θαπζίκσλ θαη ηα ιεβεηνζηάζηα. Οη απνζήθεο εχθιεθησλ πιηθψλ. Σν Φαξκαθείν (απνζήθεπζε νηλνπλεχκαηνο, πηεηηθψλ πγξψλ, ραξηνβάκβαθα, θ.α.). Οη ρψξνη θχιαμεο ρξσκάησλ ή εχθιεθησλ πγξψλ. Σν θεληξηθφ καγεηξείν θαη νη θνπδίλεο (χπαξμε θιφγαο, θίλδπλνο βξαρπθπθιψκαηνο ειεθηξηθψλ εγθαηαζηάζεσλ, δηαξξνήο θαπζίκνπ αεξίνπ). Σα πιπληήξηα ζηδεξσηήξηα (επηθάλεηεο κε πςειέο ζεξκνθξαζίεο, δίθηπα αηκνχ, θαιψδηα). Οη ρψξνη ζπληήξεζεο. Σα θέληξα ηαηξηθψλ αεξίσλ. Οη ρψξνη ειεθηξνινγηθψλ εγθαηαζηάζεσλ (θίλδπλνο βξαρπθπθιψκαηνο). Σα εξγαζηήξηα (χπαξμε ρεκηθψλ θαη βηνινγηθψλ παξαγφλησλ κε παζνγφλνπο νξγαληζκνχο). Δπηπιένλ, νη ρψξνη απμεκέλεο επηθηλδπλφηεηαο θαηά ηε δηάξθεηα ελφο ζεηζκνχ κπνξεί λα ζεσξεζνχλ θαη αξρήλ νη ρψξνη ζπγθέληξσζεο θνηλνχ, νη ζάιακνη βαξεηψλ πεξηζηαηηθψλ, θαη νη εηδηθέο κνλάδεο φπνπ νη αζζελείο δελ έρνπλ ηε δπλαηφηεηα ηεο απηνεμππεξέηεζεο. ηα πιαίζηα απηά, ε άκπλα ησλ λνζνθνκείσλ απέλαληη ζηνλ ζεηζκφ απνηειείηαη απφ δηάθνξα κέηξα ηα νπνία κπνξνχλ λα θαηαηαγνχλ ζε 3 κεγάιεο θαηεγνξίεο αλάινγα κε ηε θχζε ηνπο : ηα ηερληθά, ηα δηνηθεηηθά θαη ηα νηθνλνκηθά κέηξα. [35]

36 Τεχνικά: ηέηνηα κέηξα κπνξεί λα είλαη ν έιεγρνο θαη ε πξνιεπηηθή ζπληήξεζε ηνπ κεραληθνχ εμνπιηζκνχ (π.ρ. αλειθπζηήξεο, ιέβεηεο), ε ηνπνζέηεζε πηλαθίδσλ κε επηγξαθέο πνπ θαζνδεγνχλ ηνπο εξγαδφκελνπο, ηνπο αζζελείο θαη ηνπο επηζθέπηεο, ε δεκηνπξγία ελαιιαθηηθψλ νδεχζεσλ δηαθπγήο (π.ρ. έλα κεηαιιηθφ εμσηεξηθφ θιηκαθνζηάζην), ε πξφβιεςε επαξθψλ κέζσλ δηάζσζεο. Δπίζεο, δηάθνξα κέηξα γηα ηελ παξεκπφδηζε δηαξξνψλ εχθιεθησλ πιηθψλ θαη πηζαλήο ππξθαγηάο, πξνζηαηεπηηθά κέηξα γηα ηελ απνθπγή δηαζπνξάο λνζνγφλσλ νξγαληζκψλ θαη άιια. Διοικηηικά: ηέηνηα κέηξα είλαη ν έγθαηξνο ζρεδηαζκφο θαη πξνγξακκαηηζκφο, ν έιεγρνο θαηαιιειφηεηαο ηνπ πξνζσπηθνχ, ν θαηακεξηζκφο ησλ αξκνδηνηήησλ θαη ε εμεηδίθεπζε θαη εθπαίδεπζε ηνπ πξνζσπηθνχ, ε ζσζηή νξγάλσζε θαη νη ζσζηνί έιεγρνη θαη αζθήζεηο πξνζνκνίσζεο γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο εηνηκφηεηαο εθαξκνγήο ηνπ ζρεδηαζκνχ. Οικονομικά κέηξα φπσο: ε αζθάιηζε γηα αλακελφκελνπο θηλδχλνπο ζε αζθαιηζηηθέο εηαηξίεο αιιά θαη ε δεκηνπξγία απνζεκαηηθψλ απφ ηνλ νξγαληζκφ γηα λα είλαη ζε ζέζε λα αληηκεησπίζεη πηζαλνχο θηλδχλνπο. πγθεληξψλνληαη ινηπφλ, δηάθνξα απνζεκαηηθά κε ηε κνξθή ρξεκαηηθψλ θεθαιαίσλ ή εκπνξεπκάησλ, ηα νπνία ρξεζηκνπνηνχληαη γηα αληηκεηψπηζε έθηαθησλ θαηαζηάζεσλ (ζθελέο, ζεξκάζηξεο πγξαεξίνπ, θξεβάηηα εθζηξαηείαο, πγεηνλνκηθφ πιηθφ θ.α.). Μεξηθά πξαθηηθά πξνιεπηηθά κέηξα πεξηζζφηεξν εηδηθά πνπ πξέπεη λα ιακβάλνληαη είλαη: o Ο θαηάιιεινο αζθαιηζκφο νπνηνπδήπνηε αληηθεηκέλνπ κπνξεί λα αλαηξαπεί, λα θηλεζεί ή λα ζπάζεη θαηά ηε δηάξθεηα ελφο ζεηζκνχ ή ησλ κεηαζεηζκηθψλ δνλήζεσλ. o Η εγθαηάζηαζε εχθακπησλ ζπλδέζεσλ αεξίνπ θαη χδαηνο ζε φιεο ηηο ζπζθεπέο, θαζψο έηζη κεηψλνληαη ζεκαληηθά νη πηζαλφηεηεο γηα κηα δηαξξνή ή ππξθαγηά κεηά απφ έλα ζεηζκφ. [36]