ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΣΟ ΠΡΑΓΜΑΣΙΚΟ ΡΙΚΟ ΓΙΑ ΣΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΜΕΣΟΧΩΝ ΑΠΟ ΣΙ ΔΙΑΦΑΙΝΟΜΕΝΕ ΠΛΗΘΩΡΙΣΙΚΕ ΠΙΕΕΙ

Transcript

1 ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΣΟ ΠΡΑΓΜΑΣΙΚΟ ΡΙΚΟ ΓΙΑ ΣΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΜΕΣΟΧΩΝ ΑΠΟ ΣΙ ΔΙΑΦΑΙΝΟΜΕΝΕ ΠΛΗΘΩΡΙΣΙΚΕ ΠΙΕΕΙ Αποτελεί ο πλθκωριςμόσ μια υπό διαμόρφωςθ απειλι για τισ αποτιμιςεισ των Ελλθνικών μετοχών; Οι επιδράςεισ από τισ διεκνείσ αγορζσ. Η ανακοίνωςθ του πλθκωριςμοφ τόςο του Δεκεμβρίου 2016 όςο και του Ιανουαρίου 2017, ςτα επίπεδα του 0,00% και 1,20% αντίςτοιχα, από τθν Ελλθνικι τατιςτικι Αρχι άρχιςε να διαμθνφει τισ πρϊτεσ ενδείξεισ περί πικανισ εξάντλθςθσ των αποπλθκωριςτικϊν πιζςεων ςτθν Ελλθνικι οικονομία. Είναι αςφαλϊσ πρόωρο να διατυπωκεί με βεβαιότθτα ζνα τζτοιο ςενάριο, ιδιαίτερα ςε μια περίοδο κατά τθν οποία θ δθμοςιονομικι κρίςθ παραμζνει ςε ιςχφ και είναι ανοικτι θ δεφτερθ αξιολόγθςθ του τρίτου προγράμματοσ τθσ Ελλάδασ. ε μια εποχι που οι διεκνείσ αγορζσ μετοχϊν δοκιμάηουν και υπερβαίνουν τα ιςτορικά υψθλά τουσ, τα πρώτα δείγματα ανόδου του πλθκωριςμοφ ίςωσ να κζςουν ερωτθματικά για τθν πραγματικι δυναμικι των αγορών μετοχών και των αποτιμιςεων τουσ. Αυτό μάλιςτα κα μποροφςε να ςυμβεί εάν τα επίπεδα του πλθκωριςμοφ ςτισ μεγάλεσ οικονομίεσ υπερβοφν τα όρια που κζτουν οι αντίςτοιχεσ κεντρικζσ τράπεηεσ αναφορικά με τθν πολιτικι τικάςευςθσ των εκάςτοτε πλθκωριςτικϊν πιζςεων. τθν Ευρωηϊνθ, θ Ευρωπαϊκι Κεντρικι Σράπεηα (ΕΚΣ) παρακολουκεί το γενικό επίπεδο τιμϊν ςτοχεφοντασ ςτθ διατιρθςι του κάτω από το 2% ςε ετιςια βάςθ. Αντίςτοιχθ πολιτικι όμωσ φαίνεται να ακολουκεί και θ Ομοςπονδιακι Σράπεηα των ΗΠΑ (FED), θ οποία διαχρονικά είναι επίςθσ προςθλωμζνθ ςτον καίριο ζλεγχο των πλθκωριςτικϊν πιζςεων. Όμωσ προσ το παρόν ο πλθκωριςμόσ φαίνεται να παραμζνει ελεγχόμενοσ και ςτισ δφο πλευρζσ του Ατλαντικοφ, αν και περιςςότερο ςτθν Ευρωηώνθ λόγω τθσ πιο εφκραυςτθσ κατάςταςθσ και ηιτθςθσ που χαρακτθρίηει οριςμζνεσ οικονομίεσ τθσ. ε αντίκετθ περίπτωςθ, αν οι πλθκωριςτικζσ πιζςεισ ςτο μζλλον γίνουν περιςςότερο αιςκθτζσ και υπερβοφν το όριο του 2%, ι ακόμθ και του 3%, θ πρϊτθ παρενζργεια κα είναι ότι οι κεντρικζσ τράπεηεσ κα αρχίςουν να αυξάνουν ςταδιακά τα βαςικά τουσ επιτόκια και με αυτόν τον τρόπο να ανθςυχοφν τουσ επενδυτζσ και τισ αγορζσ μετοχϊν. ΠΩ ΣΟ ΔΙΕΘΝΕ ΚΗΝΙΚΟ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΣΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΜΕΣΟΧΩΝ Σα παρακάτω αποτελοφν μερικά μόνο από τα βαςικά ερωτιματα που φαίνεται να απαςχολοφν εκ νζου τουσ επενδυτζσ ςτισ χρθματιςτθριακζσ αγορζσ: Σι αρχίηει να ςθμαίνει θ ςταδιακι άνοδοσ του πλθκωριςμοφ για τισ αποτιμιςεισ μετοχϊν; Μιπωσ οι οικονομίεσ και οι αγορζσ ειςζρχονται ςε νζο κφκλο ανόδου των πλθκωριςτικϊν πιζςεων μετά από μινεσ ςτάςιμου πλθκωριςμοφ ι και αποπλθκωριςμοφ; 1

2 Μάλιςτα τα ερωτιματα αυτά γίνονται ακόμθ πιο ςθμαντικά κακϊσ από τθν άλλθ πλευρά υπάρχει ζνασ κφκλοσ αφξθςθσ των εταιρικϊν κερδϊν ςε πολλζσ διεκνείσ οικονομίεσ και μάλλον από ότι φαίνεται και ςτθν Ελλάδα. Όπωσ ζχει ιδθ ξεδιπλωκεί ςε αρκετζσ αναδυόμενεσ οικονομίεσ, ο κφκλοσ αυτόσ κα αρχίςει λογικά, εκτόσ ςοβαροφ απροόπτου, να ξεδιπλϊνεται και ςτο βαςικό κορμό των Ελλθνικϊν ειςθγμζνων εταιριϊν (με ι χωρίσ εξαίρεςθ τισ τράπεηεσ). Μιπωσ λοιπόν θ άνοδοσ των εταιρικϊν κερδϊν ςε ςυνδυαςμό με τθ ςταδιακι ενίςχυςθ του πλθκωριςμοφ κα μποροφςε να κζςει για τα καλά πάνω ςτο τραπζηι τθν αφξθςθ των βραχυπρόκεςμων επιτοκίων από τισ κεντρικζσ τράπεηεσ; Η απάντθςθ είναι «ίςωσ». Όμωσ από τθν άλλθ πλευρά δεν μπορεί να παραβλεφκεί το γεγονόσ ότι βριςκόμαςτε ακόμθ πολφ πίςω για να ανθςυχοφμε για μια υπερκζρμανςθ των οικονομιών όπωσ ςυνζβαινε ςτισ δεκαετίεσ του 1990 και του υνεπϊσ ςε επίπεδο νομιςματικισ πολιτικισ δεν πρζπει να αναμζνονται κεαματικζσ κινιςεισ αφξθςθσ των επιτοκίων, ςτοιχείο που υποδθλϊνει ότι οι κεντρικζσ τράπεηεσ δεν ανθςυχοφν ακόμθ για τισ πλθκωριςτικζσ πιζςεισ αφοφ αυτζσ μάλλον δείχνουν ελεγχόμενεσ. Εκείνο όμωσ το ςτοιχείο που φαίνεται να ενιςχφεται είναι ότι οι οικονομίεσ, τόςο οι διεκνείσ όςο και θ Ελλθνικι, αρχίηουν να απομακρφνονται από τισ περιόδουσ αποπλθκωριςμοφ ι ςτάςιμου πλθκωριςμοφ που τισ χαρακτιριηαν. Ενδεικτικά και ςφμφωνα με ςτοιχεία τθσ Thomson Reuters Datastream, το ποςοςτό των οικονομιϊν - αγορϊν με αποπλθκωριςτικζσ πιζςεισ υποχϊρθςε από το επίπεδο του ~40% ςτισ αρχζσ του ζτουσ 2015 ςτο επίπεδο του 10%-15% προσ τα τζλθ του ζτουσ Αυτι θ παρατιρθςθ φαίνεται να ενιςχφει το επιχείρθμα ότι ο αποπλθκωριςμόσ ι ο ςταςιμοπλθκωριςμόσ αρχίηει να κλείνει τον κφκλο του διεκνϊσ. Ενδεικτικά τοιχεία Δεκεμβρίου Ιανουαρίου 2017 Ευρωηώνθ ΗΠΑ Ιαπωνία Βρετανία Κίνα Πλθκωριςμόσ 1,8% Ιαν. 2,1% Δεκ. 0,3% Δεκ. 1,6% Δεκ. 2,1% Δεκ. Βαςικό Επιτόκιο Κεντρικισ Σράπεηασ 0,00% 0,50%-0,75% 0,00% 0,25% 4,35% Επιτόκιο - Απόδοςθ ςτθ Λιξθ 10ετοφσ Ομολόγου 0,371% (Γερμανία) 2,41% 0,102% 1,31% 3,45% Από τον παραπάνω πίνακα παρατθρείται επίςθσ ότι τα πιο χαμθλά επιτόκια ςε ςφγκριςθ με τον αντίςτοιχο πλθκωριςμό επικρατοφν ςτθν Ευρωηϊνθ όπου λόγω των κινιςεων τθσ ΕΚΣ για επαναγορζσ χρεογράφων, αρκετζσ τιμζσ αυτϊν των χρεογράφων κρατοφνται υψθλζσ πιζηοντασ τισ αποδόςεισ ςτθ λιξθ. τθν Ευρωηϊνθ άλλωςτε φαίνεται να υπάρχει εδϊ και καιρό το λεγόμενο ςυγκεκαλυμμζνο ρίςκο ςτισ αγορζσ χριματοσ και κεφαλαίου. 2

3 Ιανουάριοσ 2004 Ιανουάριοσ 2005 Ιανουάριοσ 2006 Ιανουάριοσ 2007 Ιανουάριοσ 2008 Ιανουάριοσ 2009 Ιανουάριοσ 2010 Ιανουάριοσ 2011 Ιανουάριοσ 2012 Ιανουάριοσ 2013 Ιανουάριοσ 2014 Ιανουάριοσ 2015 Ιανουάριοσ 2016 Ιανουάριοσ 2017 Ο ΠΛΗΘΩΡΙΜΟ ΚΑΙ Η ΑΓΟΡΑ ΜΕΣΟΧΩΝ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ τθν περίπτωςθ τθσ Ελλθνικισ αγοράσ μετοχϊν κα πρζπει να αναφερκεί το γεγονόσ ότι θ μεγαλφτερθ άνοδοσ του Γενικοφ Δείκτθ, ζςτω και ςε επίπεδο υπερβολισ, ςυνζπεςε με τθν πιο ραγδαία αποκλιμάκωςθ των πλθκωριςτικϊν πιζςεων και των επιτοκίων ςτθν Ελλθνικι οικονομία ςτθν πρόςφατθ ιςτορία τθσ. Αυτό ζλαβε χϊρα τθν περίοδο , αλλά αςφαλϊσ τότε το επίπεδο του πλθκωριςμοφ ιταν υψθλό, κακϊσ ξεπερνοφςε το 10%. Ο Πλθκωριςμόσ ςτθν Ελλάδα (%), Περίοδοσ Σα τελευταία 15 περίπου ζτθ, ο πλθκωριςμόσ ςτθν Ελλάδα δεν ξεπζραςε το 6%, ενϊ ςτθ διάρκεια των τελευταίων ετϊν κυμάνκθκε ςε αρνθτικά επίπεδα φκάνοντασ ζωσ το -3%. το παρακάτω διάγραμμα αφινεται να εννοθκεί ότι ο Ελλθνικόσ πλθκωριςμόσ κα κυμαίνεται ςχετικά ςφντομα ςε κετικά επίπεδα και ότι κα τερματιςκεί ο αποπλθκωριςμόσ. Από τθν άλλθ πλευρά, ςτθν Ελλθνικι αγορά με τθν εκτόσ απροόπτου ςταδιακι άνοδο του ΑΕΠ ςτο μζλλον, κα είναι δφςκολο να μθν αντιδράςει προσ τα επάνω και ο πλθκωριςμόσ. Ο Πλθκωριςμόσ ςτθν Ελλάδα (%), Περίοδοσ % 6.0% 5.0% 4.0% 3.0% 2.0% 1.0% 0.0% -1.0% -2.0% -3.0% -4.0% 3

4 Ιανουάριοσ 2004 Ιανουάριοσ 2005 Ιανουάριοσ 2006 Ιανουάριοσ 2007 Ιανουάριοσ 2008 Ιανουάριοσ 2009 Ιανουάριοσ 2010 Ιανουάριοσ 2011 Ιανουάριοσ 2012 Ιανουάριοσ 2013 Ιανουάριοσ 2014 Ιανουάριοσ 2015 Ιανουάριοσ 2016 Ιανουάριοσ 2017 Κατά τα τελευταία 12 και πλζον ζτθ ςτθν εγχώρια αγορά μετοχών φαίνεται ότι ο ςταςιμοπλθκωριςμόσ ι / και ο αποπλθκωριςμόσ δεν ευνοεί τισ αποτιμιςεισ, και επίςθσ φαίνεται ότι ο Γενικόσ Δείκτθσ προεξοφλεί κετικά τα χρονικά διαςτιματα τθσ όποιασ ελεγχόμενθσ ανόδου του πλθκωριςμοφ. Παλαιότερα, οι αποτιμιςεισ επθρεάηονταν αρνθτικά από τα υψθλά επίπεδα πλθκωριςμοφ όπωσ για παράδειγμα από τα επίπεδα των δεκαετιϊν του 1980 και του 1990 (όταν θ Ελλθνικι οικονομία βριςκόταν ςε ςτάδιο υπερπλθκωριςμοφ). Σώρα όμωσ οι αποτιμιςεισ των Ελλθνικών μετοχών δεν φαίνονται να ευνοοφνται από τα εντελώσ χαμθλά ι και αρνθτικά επίπεδα του πλθκωριςμοφ. Ελλάδα: Πλθκωριςμόσ (%) και Γενικόσ Δείκτθσ Χρθματιςτθρίου Περίοδοσ , , , , , , % 6.0% 5.0% 4.0% 3.0% 2.0% 1.0% 0.0% -1.0% -2.0% -3.0% -4.0% ΓΔ ΠΛΗΘΩΡΙΜΟ υνεπϊσ το πραγματικό ρίςκο τθσ Ελλθνικισ αγοράσ μετοχϊν από τθν ελεγχόμενθ άνοδο του πλθκωριςμοφ είναι μάλλον χαμθλό όχι μόνο βάςει τθσ ανωτζρω παρατιρθςθσ αλλά και για ζνα πρόςκετο παράγοντα. Ήδθ ςτθν Ελλθνικι αγορά το κόςτοσ κεφαλαίου (cost of capital) παραμζνει υψθλό και κατά αυτόν τον τρόπο εμπεριζχει ζμμεςα τουσ παράγοντεσ ενόσ μεγάλου επενδυτικοφ κινδφνου και ενόσ υψθλότερου επιπζδου πλθκωριςμοφ ςε ςφγκριςθ με το ςθμερινό. ΕΛΛΑΔΑ Πιςτολθπτικι Αξιολόγθςθ Β- (S&P), Caa3 (MOODY S) Ιανουάριοσ 2017 Απόδοςθ ςτθ Λιξθ 10ετοφσ Ομολόγου 8% Αςφάλιςτρο Κινδφνου (Risk Premium) 6% Κόςτοσ Κεφαλαίου (Cost of Capital) >14% 4

5 Επίςθσ κακϊσ τα μελλοντικά κζρδθ των Ελλθνικϊν ειςθγμζνων εταιριϊν κα επιςτρζψουν ςε μια τροχιά ανόδου, ζςτω ςυγκρατθμζνθσ, οι επιπτϊςεισ από ζνα ελεγχόμενο πλθκωριςμό ςτισ χρθματοοικονομικζσ επιδόςεισ των εταιριϊν κα είναι μάλλον κετικζσ τόςο ςε ονομαςτικοφσ όρουσ όςο και ςε επίπεδο επενδυτικισ ψυχολογίασ. ΟΙ ΠΛΗΘΩΡΙΣΙΚΕ ΠΡΟΔΟΚΙΕ Ο πλθκωριςμόσ ςτθν Ευρωηϊνθ ανιλκε ςτο 1,8% τον Ιανουάριο του 2017 από το 1,1% το Δεκζμβριο του 2016 ςφμφωνα με τθ Eurostat δείχνοντασ ότι αρχίηει πλζον να αντιδρά προσ τα επάνω. τθν Ευρωηϊνθ, είχε προθγθκεί μια βφκιςθ του πλθκωριςμοφ (deflation scare) τον Ιανουάριο του 2015, ενϊ ακριβϊσ δφο χρόνια μετά, τον Ιανουάριο του 2017, το παραπάνω επίπεδο πλθκωριςμοφ, 1,8%, μάλλον φαίνεται να ζπιαςε τουσ επενδυτζσ ςε κακεςτϊσ μεγάλθσ ζκπλθξθσ ι ςτον φπνο. Βάςει του δείκτθ Citi Eurozone Inflation Surprise Index τζτοια ζκπλθξθ είχε να ςυμβεί από τθν περίοδο των ετϊν Βζβαια θ άνοδοσ του πλθκωριςμοφ εξακολουκεί να αντιςτακμίηεται από τισ μθ ενκαρρυντικζσ ςυνκικεσ ηιτθςθσ αλλά και απαςχόλθςθσ ςτθν Ευρωηϊνθ. Όμωσ ςε επίπεδο προςδοκιϊν, τόςο από τθν πλευρά των καταναλωτϊν όςο και από τθν πλευρά των επιχειριςεων αναμζνεται άνοδοσ του γενικοφ επιπζδου τιμϊν τουλάχιςτον ςτο κοντινό μζλλον. Η δε διλωςθ τθσ ΕΚΣ «acute deflation risks have disappeared» (Ντράγκι, 6/2/2017) δείχνει ότι αν υπάρχει μια κατεφκυνςθ για τα επιτόκια ςτο μζλλον είναι μάλλον προσ τα επάνω, εκτόσ εάν επιςτρζψουν ακραίεσ πολιτικοοικονομικζσ και γεωπολιτικζσ ςυνκικεσ ςτισ αγορζσ. Ωςτόςο προσ το παρόν δεν κινδυνεφει θ πολιτικι των ενζςεων ρευςτότθτασ τθσ ΕΚΣ (quantitative easing) και αυτό είναι κετικό για τισ αποτιμιςεισ διαφόρων περιουςιακϊν ςτοιχείων όπωσ και εμμζςωσ των ελλθνικϊν μετοχϊν. Όςο ο πλθκωριςμόσ κα κινείται γφρω από το 2% μπορεί να είναι μζχρι και ευεργετικόσ για τισ μετοχικζσ αξίεσ κακϊσ επιδρά ςτθν ονομαςτικι διεφρυνςθ των εταιρικϊν εςόδων και κερδϊν. Με άλλα λόγια αυξάνει τισ ονομαςτικζσ προςδοκίεσ. ΤΜΠΕΡΑΜΑ Διατθρώντασ όλεσ τισ άλλεσ παραμζτρουσ ςχετικά ςτακερζσ, μζχρι ο πλθκωριςμόσ να υπερβεί τα όρια ςυναγερμοφ των κεντρικών τραπεηών κα μποροφςε ενδεχομζνωσ να δράςει ευνοϊκά ςτισ αποτιμιςεισ των μετοχών και να προςφζρει ευκαιρίεσ ανόδου ςε βραχυχρόνιο κυρίωσ ορίηοντα. Αυτό μάλλον υπό προχποκζςεισ κα μποροφςε να ιςχφει και για τθν περίπτωςθ τθσ Ελλθνικισ αγοράσ μετοχών εφόςον βζβαια δεν υπάρξουν αρνθτικζσ εκπλιξεισ ςτον τομζα του δθμοςιονομικοφ προγράμματοσ και τθσ αξιολόγθςθσ τθσ Ελλθνικισ οικονομίασ. Με άλλα λόγια, μικρόσ ι χαμθλόσ πλθκωριςμόσ μετά από ζναν κφκλο αποπλθκωριςμοφ δφναται υπό προχποκζςεισ να αποτελζςει ζνα κετικό νζο για τθν αγορά μετοχών. Νικόλαοσ Ηρ. Γεωργιάδθσ, PhD VRS (Valuation & Research Specialists) 5

6 Η πλθροφόρθςθ που περιλαμβάνεται ςτο παρόν ζγγραφο βαςίηεται ςε δεδομζνα που ζχουν λθφκεί από αναγνωριςμζνεσ ςτατιςτικζσ υπθρεςίεσ, δθμοςιευμζνεσ αναφορζσ ι πλθροφορίεσ, ι άλλεσ πθγζσ που κεωροφνται αξιόπιςτεσ. Ωςτόςο, θ πλθροφόρθςθ αυτι δεν ζχει εξακριβωκεί από τθ VRS και θ VRS δεν παρακζτει δθλϊςεισ για τθν ακρίβεια και τθν πλθρότθτά τθσ. Η πλθροφόρθςθ αλλά και οποιαδιποτε δθλωκείςα άποψθ δεν αποτελοφν προςφορά για πϊλθςθ ι πρόταςθ για προςφορά πϊλθςθσ οποιωνδιποτε μετοχϊν, δικαιωμάτων προτίμθςθσ, μετατρζψιμων αξιόγραφων ι δικαιωμάτων προαίρεςθσ των «καλυπτόμενων εταιριϊν» ςε οποιαδιποτε περίπτωςθ. 6