Ρευματοειδής αρθρίτιδα. Δημήτριος Βασιλόπουλος B Παθολογική Κλινική Ιατρική Σχολή Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Ιπποκράτειο ΓΝΑ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ρευματοειδής αρθρίτιδα. Δημήτριος Βασιλόπουλος B Παθολογική Κλινική Ιατρική Σχολή Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Ιπποκράτειο ΓΝΑ"

Ἀμήνὄφις Παπάγος
4 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Ρευματοειδής αρθρίτιδα Δημήτριος Βασιλόπουλος B Παθολογική Κλινική Ιατρική Σχολή Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Ιπποκράτειο ΓΝΑ

2 Μυοσκελετικά νοσήματα Φλεγμονώδεις παθήσεις: - μυοσκελετικού συστήματος - συνδετικού ιστού - αγγείων Εκφυλιστικές παθήσεις: - αρθρώσεων - σπονδυλικής στήλης Μεταβολικές παθήσεις αρθρώσεων/οστών Παθήσεις μαλακών μορίων (εξωαρθρικών) Συστηματικές παθήσεις (εσωτερικών οργάνων/νευρικού συστήματος) που σχετίζονται με τις ανωτέρω παθήσεις

3 Aρθρίτιδα - Υμενίτιδα Δέρμα Παθήσεις αρθρικού υμένα (αρθρίτιδα) Μυς Οστούν Παθήσεις αρθρικού χόνδρου Θύλακας Τένοντας Αρθρικό διάστημα Υμένας Παθήσεις μαλακών μορίων - Περιαρθρίτιδα - Τενοντίτιδα - Θυλακίτιδα Ένθεση Χόνδρος Παθήσεις μυών Παθήσεις οστών

4 Παθήσεις αρθρώσεων ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΕΙΣ ΜΗ ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΕΙΣ Ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ) Κρυσταλλογενείς Σπονδυλοαρθρίτιδες Συστηματικές ρευματικές παθήσεις - ΣΕΛ - Αγγειΐτιδες - Ρευματική πολυμυαλγία - Σκληροδερμία - Πολυ/δερματο-μυοσίτιδα - Ν. Still - Σ. Αδαμαντιάδη Behcet - Υποτροπιάζουσα πολυχονδρίτιδα Οστεοαρθρίτιδα

5 Ρευματοειδής αρθρίτιδα Αποτελεί την πιο συχνή αυτοάνοση πάθηση που προσβάλλει αρθρώσεις και εξωαρθρικούς ιστούς Χρόνια νόσος που χαρ/ζεται από: - φλεγμονή/προοδευτική καταστροφή αρθρώσεων - παραμορφώσεις - αναπηρία - αυξημένη θνησιμότητα

6 Ρευματοειδής αρθρίτιδα Robert Adams, 1857

7 Συμμετρική πολυαρθρίτιδα με συχνότητα % παγκοσμίως = 80% Ρευματοειδής αρθρίτιδα n=454 Papadopoulos et al Rheumatol Int 2003

8 Συχνότητα φλεγμονωδών ρευματικών παθήσεων στην Ελλάδα ασθενείς Andrianakos et al 0,8 % 0,6 0.67% 0.47% J Rheumatol ,4 0,2 0.24% 0.17% 0.15% 0.15% % ΡΑ Ουρική ΑΣ Ψωριασική Σύνδρομο Ρευματική ΣΕΛ αρθρίτιδα αρθρίτιδα Sjögren πολυμυαλγία

9 Παθογένεια - Φυσική πορεία ΡΑ Smolen J et al, Lancet 2016

10 Ρευματοειδής αρθρίτιδα: Γενετική προδιάθεση Γενικός πληθυσμός 0.5-1% Διζυγωτικά δίδυμα ~ 5 % Μονοζυγωτικά δίδυμα % Γενετική συμβολή ~ 35 %

11 Ρευματοειδής αρθρίτιδα: Γενετική προδιάθεση HLA-DRB1 Modified from Plenge RM, Curr Opin Rheumatol 2009 MHC-II Genes Non-MHC genes Arend WP, Nat Rev Rheumatol 2012

12 Ρευματοειδής αρθρίτιδα: Γενετική προδιάθεση Κοινός επίτοπος Shared epitope (SE) QKRAA HLA-DRB1 Position Conserved, common region: QK(R)RAA Gregersen PK Nat Genet 2009 Bax M, Immunogenetics 2011

13 ΡA: Παθογένεση Klareskog L, Ann Rev Immunol 2008

14 ΡA: Ρόλος του καπνίσματος Klareskog L, Ann Rev Immunol 2008

15 ΡA: Ρόλος του καπνίσματος και γονιδίων ACPA + Α&R 54(1), 2006, pp 38 46

16 ΡA: Aυτο-αντισώματα (RF ACPA) Χρόνια πριν την εμφάνιση νόσου IgM-RF or anti-ccp Anti-CCP IgM-RF Αρθρίτιδα Nielen M et al, A&R 2004 Trouw LA et al, Ann Rheum Dis 2013

17 Φυσική πορεία ΡΑ

18 Παθογένεια ΡΑ Pannus

19 ΡΑ Κλινική εικόνα Συμμετρική πολυαρθρίτιδα

20 ΡΑ - Κλινική εικόνα

21 ΡΑ - Κλινική εικόνα Βλάβη τύπου λαιμού κύκνου ( swan-neck deformity) Βλάβη τύπου κομβιοδόχης ( boutonnière deformity )

22 ΡΑ - Κλινική εικόνα

23 ΡΑ - Κλινική εικόνα

24 ΡΑ Εξωαρθρικές εκδηλώσεις ΔΕΡΜΑ Υποδόρια οζία (ρευματοειδή) Αγγειΐτιδα ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ Πλευριτική συλλογή Διάμεση πνευμονίτιδα Ρευματοειδή οζία ΟΦΘΑΛΜΟΙ Ξηρή κερατοεπιπεφυκίτιδα Επι-/Σκληρίτιδα

25 ΡΑ Εξωαρθρικές εκδηλώσεις ΚΑΡΔΙΑ Περικαρδίτιδα Πρώιμη αθηροσκλήρυνση ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΟ Αναιμία Θρομβοκυττάρωση Λεμφαδενοπάθεια Σύνδρομο Felty (σπληνομεγαλία, WBC) ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΟ Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα Περιφερική νευροπάθεια Πολλαπλή μονονευρίτιδα

26 Ρευματοειδή οζία

27 Ρευματοειδή οζία

28 Αγγειΐτιδα

29 Πνεύμονες: Ρευματοειδή οζία

30 ΡΑ: Επισκληρίτιδα

31 ΡΑ: Σκληρίτιδα

32 ΡΑ: Διαβρωτική σκληρίτιδα

33 Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα

34 Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα

35 Διάγνωση Χαρακτηριστική κλινική εικόνα Εργαστηριακά ευρήματα - Αnti-CCP - RF Απεικονιστικά ευρήματα - Απλές ακτινογραφίες - Υπερηχογράφημα αρθρώσεων - CT/MRI

36 Κριτήρια ταξινόμησης ΡΑ-2010 κατά ACR/EULAR 6/10 Ευαισθησία ή οίδημα (± MRI/US) Α. Προσβολή αρθρώσεων (0-5) Σκορ (0-10) 1 μεγάλη άρθρωση μεγάλες αρθρώσεις μικρές αρθρώσεις μικρές αρθρώσεις 3 > 10 αρθρώσεις ( 1 μικρή άρθρωση) 5 Β. Ορολογικός έλεγχος (0-3) RF και anti-ccp = (-) 0 RF ή anti-ccp = (+) (< 3x ULN) 2 RF ή anti-ccp = (++) (> 3x ULN) 3 Γ. Δείκτες οξείας φλεγμονής (0-1) TKE και CRP = κ. φ. 0 ΤΚΕ ή CRP = 1 Δ. Διάρκεια συμπτωμάτων (0-1) < 6 εβδομάδες 0 > 6 εβδομάδες 1

Still Ρευματική πολυμυαλγία Αγγειΐτιδες Σπονδυλοαρθροπάθειες - Ψωριασική

37 Διαφορική διάγνωση πολυαρθρίτιδας ( 5 αρθρώσεις) Οστεοαρθρίτιδα Συστηματικές ρευματικές παθήσεις - ΣΕΛ/Σ. Sjogren/N. Still Ρευματική πολυμυαλγία Αγγειΐτιδες Σπονδυλοαρθροπάθειες - Ψωριασική αρθρίτιδα - Σχετιζόμενη με φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου Κρυσταλλογενείς αρθρίτιδες - Ουρική/Ψευδο-ουρική αρθρίτιδα Σηπτική αρθρίτιδα

38 Εργαστηριακά ευρήματα Ρευματοειδής παράγοντας (rheumatoid factor-rf) Anti-CCP αντισώματα ΤΚΕ/C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP) Αναιμία χρονίας νόσου Θρομβοκυττάρωση Αρθρικό υγρό: Φλεγμονώδες (5, ,000/mm 3 )

39 Ρευματοειδής παράγοντας (RF) Ευαισθησία: ~ 65 % Ειδικότητα: ~ 75% - Ρευματικές παθήσεις - Λοιμώξεις Συνδρ. Sjögren 60 % Σκληρόδερμα 45 % ΣΕΛ 30 % Μικτή νόσος 25 % συνδ. ιστού Πολυμυοσίτιδα 20 % Ενδοκαρδίτιδα 40 % Ηπατίτιδα C 40 % - Yγιείς 5-15 %

40 Αντι-CCP (ACPA) αντισώματα Κιτρουλινοποίηση Διαφορετικά όργανα - Πνεύμονες (κάπνισμα) - Ούλα (χρόνια περιοδοντίτιδα) - Αρθρώσεις - Μύες - Λεμφικά όργανα Klareskog L, Ann Rev Immunol 2008 Trouw LA et al, Ann Rheum Dis 2013

41 Αντι-CCP αντισώματα Παρόμοια ευαισθησία (~65%) Υψηλότερη ειδικότητα (> 95 %) σε σχέση με τον RF Προγνωστικός παράγοντας νόσου 1/3 των ασθενών με πρώιμη ΡΑ: RF/anti-CCP= (-)

42 Ακτινολογικά ευρήματα ΡΑ Φυσιολογική α/α άκρας χειρός ΡΑ

43 Ακτινολογικά ευρήματα ΡΑ

44 Ακτινολογικά ευρήματα ΡΑ

45 Ακτινολογικά ευρήματα ΡΑ

46 Ακτινολογικά ευρήματα ΡΑ

47 Ακτινολογικά ευρήματα ΡΑ

48 Ρευματοειδής αρθρίτιδα Διάρκεια νόσου: 6 μήνες Ostendorf B et al A&R 2001

49 Ρευματοειδής αρθρίτιδα Διάρκεια νόσου: 3.5 χρ. Ostendorf B et al A&R 2001

50 Βαρύτητα Φυσική πορεία ΡΑ Ανικανότητα Ακτινολογικές αλλοιώσεις Φλεγμονή Διάρκεια νόσου (έτη) Kirwan JR. J Rheumatol. 1999

51 Φυσική πορεία ΡΑ Klareskog L et al Lancet 2009

52 ΡΑ: Θνησιμότητα Rochester (ΗΠΑ) Κυρίως λόγω καρδιαγγειακού θανάτου Gabriel SE, Ann Rheum Dis 2008

53 Συμμετρική πολυαρθρίτιδα μικρών αρθρώσεων = 80% Mέση ηλικία: ~ 50 χρ. 2/3: RF/anti-CCP (+)

Σχετικά έγγραφα

Εισαγωγή στη νοσολογία του μυοσκελετικού συστήματος

Εισαγωγή στη νοσολογία του μυοσκελετικού συστήματος Δημήτριος Βασιλόπουλος B Παθολογική Κλινική και Ομώνυμο Εργαστήριο Ιατρική Σχολή Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Ιπποκράτειο ΓΝΑ Μυοσκελετικά