ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΟΥΤ ΤΡΙΩΝ ΠΟΝΤΩΝ ΣΕ ΑΓΩΝΕΣ ΚΑΛΑΘΟΣΦΑΙΡΙΣΗΣ ΣΤΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ EUROLEAGUE Του Φοιτητή: Γρηγόριος Σακελλίων Επιβλέπων Καθηγητής: Γεώργιος Καραμουσαλίδης Θεσσαλονίκη, 2018

2 Πίνακας περιεχομένων ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 4 Ιστορικά στοιχεία: Euroleague... 4 Τεχνική Ανάλυση του Σουτ... 5 Σημαντικότητα του σουτ τριών πόντων... 6 Σκοπός της Εργασίας... 7 Μέθοδος και Υλικό... 7 Αποτελέσματα... 9 Συμπεράσματα Βιβλιογραφία

3 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΣΚΟΠΟΣ: Πολλές έρευνες των τελευταίων ετών έχουν δείξει τη σημαντικότητα του σουτ τριών πόντων στην εξέλιξη ενός αγώνα καλαθοσφαίρισης. Σκοπός της εργασίας ήταν να εξετάσει την αποτελεσματικότητα των σουτ τριών πόντων στους αγώνες καλαθοσφαίρισης στο πρωτάθλημα αντρών της Euroleague για την αγωνιστική περίοδο ΥΛΙΚΟ & ΜΕΘΟΔΟΣ: Αναλύθηκαν 773 φάσεις από 18 αγώνες, που περιλάμβαναν σουτ τριών πόντων. Για την σημειογραφική ανάλυση χρησιμοποιήθηκε το πρόγραμμα Sports Scouts STA 3.2 για Η/Υ. Το σχήμα ανάλυσης περιλάμβανε τις προσπάθειες για σουτ τριών πόντων, το χρόνο και το χώρο εκτέλεσης του, τη θέση του αθλητή, τον τύπο άμυνας και επίθεσης, τον αριθμό ντριπλών ή πασών και την ενέργεια πριν από την προσπάθεια. Για την επεξεργασία των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το λογισμικό πακέτο SPSS22 και για να διαπιστωθούν τυχόν διαφορές στις μεταβλητές πραγματοποιήθηκε Crosstabulation Analysis με τη x 2 (Chisquare) με επίπεδο σημαντικότητας p<.05. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπήρξαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στις προσπάθειες των σουτ τριών πόντων (πετυχημένα ή αποτυχημένα) ως προς την ενέργεια πριν από την προσπάθεια (x 2 =7,80 p<.05), στο εάν προηγείται ή όχι ντρίπλα (x 2 =3,79 p<.05) και ως προς τον αριθμό των ντριπλών πριν από το σουτ (x 2 =12,09 p=.007). ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Συμπερασματικά, τα αποτελέσματα αυτά είναι χρήσιμα για την προπονητική διαδικασία, καθώς έτσι οι προπονητές μπορούν να αξιολογούν όλα εκείνα τα ποσοτικά και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που επηρεάζουν την αποτελεσματικότητας ενός σουτ τριών πόντων και κατά επέκταση την εξέλιξη ενός παιχνιδιού. 3

4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ιστορικά στοιχεία: Euroleague Το Ευρωπαϊκό Κύπελλο Πρωταθλητριών της FIBA δημιουργήθηκε από τη FIBA και λειτουργούσε ύπο την εποπτεία της από το 1958 μέχρι και το τέλος της αγωνιστικής περιόδου Η ιδέα της γέννησης των ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων πιστώνεται σε μεγάλο βαθμό στη γαλλική εφημερίδα L Equipe, αρχικά στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο και ακολούθως στο ευρωπαϊκό μπάσκετ. Η αρχή έγινε με τον Γενικό Γραμματέα της FIBA William Jones, ο οποίος κάλεσε σε συμβούλιο τους Borislav Stanković, Raimundo Saporta, Robert Busnel, Miloslav Kriz και Nikolai Semashko για να οργανωθεί ένα ευρωπαϊκό πρωτάθλημα. Το συμβούλιο κάλεσε τις ομοσπονδίες καλαθοσφαίρισης των ευρωπαϊκών χωρών να στείλουν την εγχώρια πρωταθλήτρια ομάδα, η L equipe έκανε δωρεά το τρόπαιο και το 1958 δημιουργήθηκε το Ευρωπαϊκο Κύπελλο Πρωταθλητριών της FIBA, το οποίο μετονομάστηκε σε Euroleague το Ωστόσο, το 2000 δημιουργήθηκε η Euroleague Basketball ως εταιρία και επειδή η FIBA δεν είχε πνευματικά δικαιώματα για το όνομα Euroleague, αναγκάστηκε να αλλάξει το όνομα της δικής της διοργάνωσης σε FIBA SuproLeague. Με αυτό τον τρόπο δημιουργήθηκε ένα ρήγμα μεταξύ των μεγάλων ευρωπαϊκών ομάδων και την αγωνιστική χρονιά υπήρχαν δύο πρωταθλητές Ευρώπης, η Maccabi Tel Aviv στη FIBA SuproLeague και η Kinder Bologna στη Euroleague. Αυτή η εξέλιξη οδήγησε στην ανάγκη να βρεθεί λύση, γεγονός που προκάλεσε την επόμενη χρονιά την ενσωμάτωση όλων των μεγάλων ευρωπαϊκών ομάδων στη Euroleague (ομάδες όπως ο Παναθηναϊκός, η Maccabi Tel Aviv, CSKA Μόσχα και Efes Pilsen αγωνίζονταν στη FIBA SuproLeague). Η χρονιά θα ήταν η τελευταία που η FIBA θα είχε διασυλλογική διοργάνωση καθώς η δημιουργία του ULEB Cup (γνωστού σήμερα ως EuroCup) έκανε περιττή την ύπαρξη των διοργανώσεων όπως ήταν ο Korac Cup και το Saporta Cup

5 Ιστορικά Στοιχεία: Σουτ τριών πόντων Η πρώτη απόπειρα χρήσης του σουτ τριών πόντων έγινε το 1945, στον αγώνα μεταξύ του Columbia και του Fordham στο NCAA, χωρίς όμως η εφαρμογή του να είναι μόνιμη σε αυτό το επίπεδο. Το πρώτο πρωτάθλημα καλαθοσφαίρισης που εφάρμοσε συστηματικά την γραμμή των τριών πόντων ήταν η American Basketball League που το 1961 την υιοθέτησε σε απόσταση 7.62 μέτρα. Το επόμενο πρωτάθλημα που θα έκανε χρήση του νέου κανονισμού θα ήταν το ABA (American Basketball Association) μετά την ίδρυσή του το Το ΝΒΑ θα άρχιζε την εφαρμογή του σουτ τριών πόντων από την αγωνιστική περίοδο , αφού πρώτα τη δοκίμασε στους φιλικούς αγώνες της προαγωνιστικής περιόδου της ίδιας χρονίας. Η FIBA ακολούθως έκανε χρήση του νέου κανονισμού και εφάρμοσε για όλα τα πρωταθλήματά της, την γραμμή των 6.25 το 1984 και αργότερα επεκτάθηκε σε Για πολλά χρόνια στο NCAA οι περιφέρειες διαφωνούσαν σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής της γραμμής του σουτ τριών πόντων και έτσι υπήρχαν μεγάλες διαφορές αγωνιστικά. Η κοντινότερη γραμμή ήταν στην Atlantic Coast Conference σε απόσταση 5.41 ενώ η μεγαλύτερη ήταν στην Big Sky Conference σε απόσταση Τεχνική Ανάλυση του Σουτ Το σουτ είναι η προσπάθεια του παίκτη να πετύχει πόντους υπέρ της ομάδας του βάζοντας τη μπάλα στο καλάθι της αντίπαλης ομάδας, με τις μεθόδους να ποικίλουν ανάλογα με τον παίκτη και την κατάσταση στη οποία γίνεται το σουτ. Συνηθέστερα, ο παίκτης κοιτάει προς το καλάθι και έχει τις μύτες των ποδιών του στραμμένες προς αυτό. Η μπάλα είναι τοποθετιμένη στο «δυνατό» χέρι του παίκτη (αυτό με το οποίο σουτάρει) λίγο πάνω από το κεφάλι του, με το άλλο χέρι να στηρίζει τη μπάλα από το πλάι. Η εκτέλεση του σουτ γίνεται συνήθως, αλλά όχι πάντα, με άλμα και τέντωμα του χεριού που σουτάρει. Το χέρι που σουτάρει είναι πλήρως τεντωμένο μετά το σουτ και ο καρπός του χεριού σε κάμψη («σπάσιμο του καρπού»). Συνήθως, οι παίκτες δίνουν στροφές στη μπάλα και η πορεία της είναι με καμπύλη προς το καλάθι. 4 Η καμπύλη που θα έχει η μπάλα κατά την πορεία της προς το καλάθι εξαρτάται από τέσσερις βασικούς εμβιομηχανικούς δείκτες, οι οποίοι είναι: α)το ύψος απελευθέρωσης, β) η ταχύτητα και η γωνία απελευθέρωσης, γ) η γωνία εισόδου της μπάλας στο καλάθι, δ) η ισορροπία και θέση του κέντρου βάρους του σώματος. Το ύψος απελευθέρωσης της μπάλας κυμαίνεται ανάμεσα στο 1.74m έως 2.88m ανάλογα με το ύψος του παίκτη και το είδος του σουτ. Η γωνία απελευθέρωσης κυμαίνεται μεταξύ των 44 και 55 μοιρών. Η ταχύτητα απελευθέρωσης της μπάλας, που είναι αλληλοεξαρτώμενη με την γωνία απελευθέρωσης της μπάλας, είναι 3.04 ms έως 8.39 ms. Το κατώτερο όριο για την είσοδο της μπάλας στο καλάθι είναι οι μοίρες. Η γωνία εισόδου στο καλάθι εξαρτάται από την καμπύλη, την ταχύτητα και το ύψος απελευθέρωσης της μπάλας και το αποτελεσματικότερο όριο παρατηρείται A reaserch Article Basketball Basketball. Dr. Ramakrishnan, D.Y. Patil University, Navi Mumba 5

6 πως είναι μεταξύ των 40 και 45 μοιρών. Τέλος, η ισορροπία και θέση του κέντρου βάρους του σώματος φαίνεται πως μεταβάλεται όσο ο παίκτης απομακρύνεται από το καλάθι. Αυτό γίνεται δίοτι από την αρχική θέση στήριξης ο αθλητής κάνει άλμα προς τα εμπρός και η απελευθέρωση της μπάλας γίνεται πιο κοντά προς το καλάθι. 5 Σημαντικότητα του σουτ τριών πόντων Η σύλληψη του κανονισμού του σουτ τριών πόντων, ήρθε πολύ αργότερα από τη δημιουργία του αθλήματος της καλαθοσφαίρισης. Κυριότεροι λόγοι εμφάνισης και ανάγκης αυτού του κανόνα ήταν πως θα πρόσφερε περισσότερο θέαμα, αλλά ταυτόχρονα θα έδινε την ευκαιρία στους αθλητές με λιγότερα σωματικά και αθλητικά χαρίσματα να μπορούν να επιρρεάσουν την έκβαση του αγώνα. Δεν έλειπαν βέβαια και αυτοί που ήταν επιφυλλακτικοί σχετικά με αυτή την αλλαγή. 3 Σήμερα η σημασία του τριπόντου είναι φανερή από τη συχνότητα που επιχειρούνται τέτοιου είδους προσπάθειες σε σχέση με παλαιότερα χρόνια, ειδικότερα στα δύο μεγαλύτερα πρωταθλήματα του κόσμου: To NBA και τη Euroleague. Πιο συγκεκριμένα, την πρώτη αγωνιστική περίοδο της Euroleague οι ομάδες επιχείρησαν κατά μέσο όρο στη χρονία 238 τρίποντα, 18.1 ανά αγώνα με μέσο όρο 13 αγώνες κάθε ομάδα. Την αγωνιστική χρονία για πρώτη φορά καταγράφηκαν 403 προσπάθειες κατά μέσο όρο για κάθε ομάδα όλη τη χρονιά με 20.8 προσπάθειες ανά αγώνα. Το ποσό αυτό μειώθηκε και έμεινε σχετικά σταθερό από το μεταξύ σουτ από τη γραμμή των 6.75 ενώ τις χρονιές μεταξύ 2012 και 2016 υπήρξε ξανά σταθερή άνοδος από 431 το μέχρι τις 471 το Τις δύο τελευταίες χρονίες η χρήση αλλά και η ευστοχία έχουν αυξηθεί αφού το επιχειρήθηκαν 735 σουτ τριών πόντων κατά μέσο όρο από κάθε ομάδα με ποσοστό ευστοχίας 37.1% και το έγιναν 741 σουτ κατά μέσο όρο με ποσοστό 37.5% 6. Στο ΝΒΑ την πρώτη σεζόν που εφαρμόστηκε το τρίπονο οι ομάδες εκτελούσαν μόλις 2.8 σουτ από την περιφέρεια με ποσοστό 28%. Ο αριθμός αυτός αποτελούσε το 3.1% του συνόλου των προσπαθειών κάθε ομάδας. Η χρονιά ήταν η τελευταία που θα είχε μέσο όρο λιγότερο από 5 προσπάθειες, με τον αριθμό να φτάνει τις 4.7, δηλαδή το 5.2% του συνόλου και η ευστοχία ήταν στο 30%. Τη χρονιά υπήρξε μια αύξηση αφού επιχειρούνταν 16.7 τρίποντα ανά αγώνα κατι που δεν κράτησε για πολύ αφού τις χρονιές μεταξυ του οι προσπάθειες κυμαίνονταν από 12 εως 15 ανά αγώνα. Από το 2005 μέχρι το 2012 παρατηρήθηκε σταθερή επιλογή του σουτ 3 πόντων γύρω στις προσπάθειες ανά αγώνα με την πρώτη «έκρηξη» να έρχεται το και να φτάνει για πρώτη φορά ο μέσος όρος τις 20 προσπάθειες ανά αγώνα με ποσοστό χρήσης 24.2% ενώ την αγωνιστική περίοδο εκτελούνταν 27 τρίποντα σε κάθε 5 Εμβιομηχανική Ανάλυση του Σουτ στην Καλαθοσφαίριση: Συνδέοντας την Έρευνα με την Πράξη, Βασιλική Κουβελιώτη 1, Νικόλαος Σταυρόπουλος 2, Ελευθέριος Κέλλης 1, 1 ΤΕΦΑΑ Σερρών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 2 ΤΕΦΑΑ, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 6 6

7 αγώνα με ποσοστό χρήσης 31.7% και τη χρονιά έγιναν 29 τρίπονταν ανα αγώνα με ποσοστό χρήσης 33.7%, δηλαδή το 1/3 των σουτ ήταν από το τρίποντο. 7 Εκτός από τα παραπάνω, μεγαλή σημασία σε αυτό το είδος σουτ δίνει το γεγονός πως έχουν υπάρξει πολλές ιστορικές στιγμές που γράφτηκαν χάρη σε εύστοχα σουτ τριών πόντων, όπως για παράδειγμα το τρίποντο του Δημήτρη Διαμαντίδη το 2005 στον ημιτελικό εναντίον της Εθνικής ομαδάς της Γαλλίας στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα. Σκοπός της Εργασίας Σκοπός της εργασίας ήταν η παρατήρηση της αποτελεσματικότητας του σουτ τριών πόντων σε αγώνες του πρωταθλήματος της Euroleague κατά την αγωνιστική περίοδο Παράλληλα, έγινε προσπάθεια παρατήρησης των τρόπων που δημιουργούνταν ευκαιρίες για εκτέλεση σουτ τριών πόντων καθώς και η παρατήρηση των προϋποθέσεων υπό τις οποίες γινόταν η εκτέλεση. Μέθοδος και Υλικό Για την παρατήρηση των φάσεων και των αγώνων έγινε χρήση ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή με λογισμικό πρόγραμμα Windows 10, το πρόγραμμα παρατήρησης ήταν το Sports Scout STA ver. 3.2 και για την ανάλυση των δεδομένων λογισμικό πακέτο SPSS22 και για να διαπιστωθούν τυχόν διαφορές στις μεταβλητές πραγματοποιήθηκε Crosstabulation Analysis με τη x2 (Chisquare) με επίπεδο σημαντικότητας p<.05. Για την εκπόνηση αυτής της εργασίας, έγινε παρατήρηση δείγματος 18 αγώνων της Euroleague που επιλέχθηκαν τυχαία και συμπεριελάμβαναν 773 σουτ τριών πόντων, από την αγωνιστική περίοδο Η παρατήρηση περιελάμβανε ορισμένες παραμέτρους του αθλήματος οι οποίες ήταν: Η χρονική στιγμή εκτέλεσης Ο διαχωρισμός αφορούσε τις 4 περιόδους στις οποίες χωρίζεται ένας αγώνας καλαθοσφαίρισης (1 η, 2 η, 3 η, 4 η ) Ο χώρος διεξαγωγής του αγώνα Το σημείο εκτέλεσης του σουτ Η θέση που παίζει ο παίκτης Τύπος επίθεσης Διαχωρίσαμε τις προσπάθειες σε αυτές που έγιναν από ομάδες που έπαιζαν στο γήπεδό τους και σε αυτές που έπαιζαν εκτός έδρας. Παρατηρήθηκε το σημείο πάνω στο γήπεδο από το οποίο γινόνταν οι εκτελέσεις των σουτ τριών πόντων. Ο διαχωρισμός έγινε σε θέσεις Guard που περιλάμβαναν τους Playmakers και Shooting Guard (θέσεις 1 και 2) και Forward που περιλάμβαναν τους παίκτες που παίζουν στις θέσεις Small Forward, Power Forward και Centre (θέσεις 3,4 και 5). Ο διαχωρισμός του τύπου επίθεσης έγινε σε πέντε διαφορετικές κατηγορίες οι οποίες συναντώνται σε όλους τους αγώνες 7 7

8 καλαθοσφαίρισης και είναι ο αιφνιδιασμός, η στημένη επίθεση, ο εισαγωγή της μπάλας από τη βασική γραμμή κάτω από το καλάθι της άμυνας, η εισαγωγή της μπάλας από την πλάγια γραμμή από την πλευρά της άμυνας και εκτέλεση μετά από επιθετικό ριμπάουντ. Ενέργειες πριν από το σουτ Σε αυτή την κατηγορία ταξινομήθηκαν οι ενέργειες που έκανε ή η κατάσταση στην οποία βρισκόταν ο παίκτης που εκτέλεσε το σουτ και διαχωρίστηκαν σε ελεύθεση προσπάθεια, ατομική προσπάθεια, εκτέλεση μετά το Pick and Roll και εκτέλεση μετά από χρήση screen μακριά από τη μπάλα. Τύπος άμυνας Έγινε κατηγοριοποίηση των δύο βασικότερων ομαδικών αμυντικών λειτουργιών, της άμυνας man to man και της άμυνας ζώνης. Ντρίπλες Έγινε διαχωρισμός στον αριθμό των ντριπλών που έκανε ο σουτέρ ξεκινώντας από μηδέν ντρίπλες (δηλαδή άμεση εκτέλεση), 1-2 ντρίπλες, 3-4 και 5 ή Τελευταία ντρίπλα Πάσες Τελευταία Πάσα παραπάνω Διαχωρίσαμε την χρήση της ντρίπλας όσον αφορά το «δυνατό» χέρι του σουτέρ, δηλαδή αν η τελευταία ντρίπλα ήταν με το ίδιο χέρι που εκτέλεσε το σουτ τριών πόντων ή με το αντίθετο χέρι ή αν δεν έγινε καμία ντρίπλα Έγινε διαχωρισμός στον αριθμό πασών της επίθεσης πριν γίνει εκτέλεση του σουτ και ο διαχωρισμός περιελάμβανε μηδέν πάσες, 1-2 πάσες, 3-4 πάσες και 5 ή παραπάνω. Σε αυτή την κατηγορία ταξινομήθηκαν οι πάσες βάση τεχνικής εκτέλεσης, δηλαδή Πάσα στήθους, Σκαστή Πάσα, Πάσα πάνω από το κεφάλι, Push Pass, Πάσα χέρι με χέρι, Σκαστή Push Pass ή άλλη πάσα. 8

9 Αποτελέσματα Ο χρονικός διαχωρισμός περιελάμβανε τις 4 περιόδους στις οποίες χωρίζεται ένας αγώνας καλαθοσφαίρισης. Για να διαπιστωθεί η επίδραση που μπορεί να έχει η στην αποτελεσματικότητα ο χρονικός παράγοντας των 4 δεκαλέπτων του αγώνα, πραγματοποιήθηκε crosstabulation analysis x 2 κατανομή (chisquare) με επίπεδο σημαντικότητας p<.05. Διαπιστώθηκε από το δείγμα, πως δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά στην ευστοχία ή αστοχία του σουτ τριών πόντων μεταξύ των περιόδων (x 2 = 7,1 p =.0.69) ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΥΣΤΟΧΙΑΣ ΤΡΙΠΟΝΤΩΝ ΑΝΑ ΠΕΡΙΟΔΟ 1η Περίοδος 2η Περίοδος 3η Περίοδος 4η Περίοδος Σύνολο Εύστοχα Άστοχα Σύνολο Ποσοστό Ευστοχίας 37.8% 39.7% 34.8% 27.5% 35% Πίνακας 1. Στον παραπάνω πίνακα αποτυπώνονται τα στατιστικά δεδομένα σχετικά με την ευστοχία των σουτ τριών πόντων, ανά περίοδο Παρατηρήθηκε αν υπάρχει διαφορά στην αποτελεσματικότητα του σουτ τριών πόντων, ανάμεσα σε ομάδες που αγωνίζονταν εντός έδρας και ομάδες που αγωνίζονταν εκτός έδρας. Για να διαπιστωθεί η επίδραση στην αποτελεσματικότητα (ευστοχίααστοχία) του σουτ τριών πόντων σε σχέση με το γήπεδο διεξαγωγής του αγώνα (εντός έδρας-εκτός έδρας) πραγματοποιήθηκε crosstabulation analysis x 2 κατανομή (chisquare) με επίπεδο σημαντικότητας p<.05. Διαπιστώθηκε πως δεν υπήρχε στατιστικά σημαντική διαφορά στην ευστοχία ή αστοχία του σουτ τριών πόντων σε σχέση με τον τόπο διεξαγωγής του αγώνα (x 2 = 3.433, p = 0.64). ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΥΣΤΟΧΙΑΣ ΤΡΙΠΟΝΤΩΝ ΑΝΑ ΕΔΡΑ Εντός Έδρας Εκτός Έδρας Σύνολο Εύστοχα Άστοχα Σύνολο Ποσοστό Ευστοχίας 38.5% 32.1% 35% Πίνακας 2. Στον παραπάνω πίνακα αποτυπώνονται τα στατιστικά δεδομένα σχετικά με την ευστοχία των σουτ τριών πόντων, ανάλογα με το αν η ομάδα εκτελούσε προσπάθεια εντός ή εκτός έδρας. 9

10 Έγινε ανάλυση των στοιχείων σχετικά με τη θέση του παίκτη την στιγμής της εκτέλεσης του σουτ.για να διαπιστωθεί αν ο παράγοντας της θέσης του παίκτη πάνω στο γήπεδο επηρεάζει την αποτελεσματικότητα εκτέλεσης του σουτ τριών πόντων (εύστοχο-άστοχο) πραγματοποιήθηκε crosstabulation analysis x 2 κατανομή (chisquare). Δεν διαπιστώθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των εύστοχων και άστοχων σουτ όσον αφορά την περιοχή εκτέλεσης της προσπάθειας (x 2 = 1.390, p =.846). Ο τρόπος διαχωρισμού του γηπέδου σε 5 διαφορετικά μέρη έγινε με βάσει το γράφιμα από Miguel A. Gomez, Francisco Alacron και Enrique Ortega 8 ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΥΣΤΟΧΙΑΣ ΑΝΑ ΣΗΜΕΙΟ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ Κορυφή Τριπόντου Δ. Φτερό Α. Φτερό Δ. Γωνία Α. Γωνία Σύνολο Εύστοχα Άστοχα Σύνολο Ποσοστό Ευστοχίας 34.2% 34.4% 33.1% 39.5% 37.1% 35% Πίνακας 3. Στον παραπάνω πίνακα αποτυπώνονται τα στατιστικά δεδομένα σχετικά με την ευστοχία των σουτ τριών πόντων, σύμφωνα με τη θέση του παίκτη στο γήπεδο. Ο διαχωρισμός έγινε σε θέσεις Guard που περιλάμβαναν τους Playmakers και Shooting Guard (θέσεις 1 και 2) και Forward που περιλάμβαναν τους παίκτες που παίζουν στις θέσεις Small Forward, Power Forward και Centre (θέσεις 3,4 και 5). Για να διαπιστωθεί η πιθανή επιρροή της θέσης του παίκτη ως ρόλο στον αγώνα (Guard-Forward) σε σχέση με την επιτυχία ή αποτυχία σε προσπάθειες εκτέλεσης σουτ τριών πόντων (εύστοχα ή άστοχα), πραγματοποιήθηκε crosstabulation analysis x 2 κατανομή (chisquare). Δεν διαπιστώθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των θέσεων των παικτών που εκτελούσαν τις προσπάθειες, ούτε σχετικά με την επιτυχία ή αποτυχία (x 2 = 0.05, p =.946) 8 Miguel A. Gomez, Francisco Alacron, Enrique Ortega

11 ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΥΣΤΟΧΙΑΣ ΤΡΙΠΟΝΤΩΝ ΑΝΑ ΘΕΣΗ ΠΑΙΚΤΗ Guard Forward Σύνολο Εύστοχα Άστοχα Σύνολο Ποσοστό Ευστοχίας 35.1% 34.9% 35% Πίνακας 4. Στον παραπάνω πίνακα αποτυπώνονται τα στατιστικά δεδομένα σχετικά με την ευστοχία των σουτ τριών πόντων, ανάλογα με τη θέση που παίζει ο παίκτης. Πραγματοποιήθηκε στατιστική ανάλυση σχετικά με τον τρόπο προσέγγισης της επίθεσης για τη δημιουργία και εκτέλεση σουτ από την περιφέρεια. Για να διαπιστωθεί η επίδραση της αποτελεσματικότητας του σουτ τριών πόντων (εύστοχο-άστοχο) σε σχέση με τον τύπο επίθεσης της ομάδας που εκτέλεσε το σουτ πραγματοποιήθηκε crosstabulation analysis x 2 κατανομή (chisquare). Διαπιστώθηκε πως δεν υπήρξαν στατιστικά σημαντικές διαφορές σχετικά με την προσέγγιση της επίθεσης για την δημιουργία και εκτέλεση του σουτ τριών πόντων (x 2 = 0.734, p =.947 ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΥΣΤΟΧΙΑΣ ΑΝΑ ΕΙΔΟΣ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Επαναφορά Στημένη Επιθετικό Επαναφορά από Αιφνιδιασμός από Πλάγια Σύνολο Επίθεση Rebound Βασική Γραμμή Γραμμή Εύστοχα Άστοχα Σύνολο Ποσοστό Ευστοχίας 34.1% 34.8% 36.5% 32.1% 40.4% 35% Πίνακας 5. Στον παραπάνω πίνακα αποτυπώνονται τα στατιστικά δεδομένα σχετικά με την ευστοχία των σουτ τριών πόντων, ανάλογα με τον τρόπο που κάνει επίθεση η ομάδα που έχει κατοχή της μπάλας. Σε αυτή την κατηγορία ταξινομήθηκαν οι ενέργειες που έκανε ή η κατάσταση στην οποία βρισκόταν ο παίκτης που εκτέλεσε το σουτ και διαχωρίστηκαν σε ελεύθεση προσπάθεια, ατομική προσπάθεια, εκτέλεση μετά το Pick and Roll και εκτέλεση μετά από χρήση screen μακριά από τη μπάλα. Για να διαπιστωθεί ο βαθμός στον οποίο επέδρασε στην αποτελεσματικότητα του σουτ τριών πόντων η προηγούμενη ενέργεια πριν από το σουτ, πραγματοποιήθηκε crosstabulation analysis x 2 κατανομή (chisquare). Διαπιστώθηκε πως σε αυτή την κατηγορία υπήρχαν στατιστικά σημαντικές διαφορές τόσο σε σχέση με την αποτελεσματικότητα του σουτ τριών πόντων 11

12 (εύστοχα-άστοχα) όσο και με την τελευταία ενέργεια του παίκτη πριν εκτελέσει την προσπάθεια του σουτ (x 2 = 7.8, p =.5).Πιο συγκεκριμένα τα περισσότερα σουτ τριών πόντων επιτεύχθηκαν σε ελεύθερες απλώς προσπάθειες. ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΥΣΤΟΧΙΑΣ ΤΡΙΠΟΝΤΩΝ ΑΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΠΡΙΝ ΤΟ ΣΟΥΤ Screen Ελεύθερη Ατομική Pick & Roll μακρία από Εκτέλεση Προσπάθεια τη μπάλα Σύνολο Εύστοχα Άστοχα Σύνολο Ποσοστό Ευστοχίας 36.4% 26.4% 34.1% 43.3% 35% Πίνακας 6. Στον παραπάνω πίνακα αποτυπώνονται τα στατιστικά δεδομένα σχετικά με την ευστοχία των σουτ τριών πόντων, ανάλογα με την ενέργεια του σουτέρ πριν εκτελέσει το σουτ τριών πόντων. Έγινε κατηγοριοποίηση των δύο βασικότερων ομαδικών αμυντικών λειτουργιών, της άμυνας man to man και της άμυνας ζώνης. Για να διαπιστωθεί η επίδραση του τύπου της άμυνας (man-to-man, zone) στην αποτελεσματικότητα του σουτ τριών πόντων (εύστοχο-άστοχο) πραγματοποιήθηκε crosstabulation analysis x 2 κατανομή (chisquare). Διαπιστώθηκε ότι δεν υπήρχαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στην αποτελεσματικότητα των σουτ τριών πόντων σε σχέση με την συμπεριφορά της αντίπαλης άμυνας (x 2 =.043, p =.836). ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΥΣΤΟΧΙΑΣ ΤΡΙΠΟΝΤΩΝ ΑΝΑ ΕΙΔΟΣ ΑΜΥΝΑΣ Man-to-Man Ζώνη Σύνολο Εύστοχα Άστοχα Σύνολο Ποσοστό Ευστοχίας 35% 37.5% 35% Πίνακας 7. Στον παραπάνω πίνακα αποτυπώνονται τα στατιστικά δεδομένα σχετικά με την ευστοχία των σουτ τριών πόντων, σύμφωνα με το είδος της άμυνας που έπαιζε η αντίπαλη ομάδα του σουτέρ. Έγινε παρατήρηση με βάση την ποσοτική χρήση της ντρίπλας από τον σουτέρ πριν την εκτέλεση. Για να διαπιστωθούν οι διαφορές στις μεταβλητές πραγματοποιήθηκε crosstabulation analysis με τη x 2 κατανομή (chisquare) και επίπεδο σημαντικότητας p<

13 Διαπιστώθηκε πως υπήρχε σημαντικά στατιστική διαφορά σχετικά με το σύνολο του αριθμού της ντρίπλας που χρησιμοποιούσε ο επιθετικός παίκτης πριν εκτελέσει προσπάθεια για σουτ τριών πόντων (x 2 = 12.09, p =.007). Τα περισσότερα εύστοχα σουτ ήταν μετά από καθόλου ντρίπλες πριν την προσπάθεια και στη συνέχεια μετά από 1-2 ντρίπλες. ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΥΣΤΟΧΙΑΣ ΤΡΙΠΟΝΤΩΝ ΑΝΑ ΑΡΙΘΜΟ ΝΤΡΙΠΛΩΝ 5 ή Ντρίπλες παραπάνω Ντρίπλες Ντρίπλες Ντρίπλες Σύνολο Εύστοχα Άστοχα Σύνολο Ποσοστό Ευστοχίας 37.1% 39.8% 18.1% 25.6% 35% Πίνακας 8. Στον παραπάνω πίνακα αποτυπώνονται τα στατιστικά δεδομένα σχετικά με την ευστοχία του σουτ τριών πόντων, σύμφωνα με το πόσες ντρίπλες χρησιμοποίησε ο σουτέρ πριν την εκτέλεση του σουτ. Έγινε ανάλυση σχετικά με την τελευταία ντρίπλα πριν το σουτ και αν ο παίκτης την έκανε με το «δυνατό» ή «αδύνατο» χέρι. Για να διαπιστωθεί η επίδραση της αποτελεσματικότητας του σουτ τριών πόντων (εύστοχο-άστοχο) σε σχέση με τον τύπο επίθεσης της ομάδας που εκτέλεσε το σουτ πραγματοποιήθηκε crosstabulation analysis x 2 κατανομή (chisquare). Διαπιστώθηκε πως υπήρχαν στατιστικά σημαντικές διαφορές όσον αφορά τη χρήση της ντρίπλας ή όχι, ανεξάρτητα με το αν χρησιμοποιήθηκε το «δυνατό» ή «αδύνατο» χέρι (x 2 = 3.79, p =.05) μιας και τα περισσότερα τρίποντα ήταν χωρίς να προηγηθεί κάποια ντρίπλα. ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΥΣΤΟΧΙΑΣ ΤΡΙΠΟΝΤΩΝ ΒΑΣΕΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΝΤΡΙΠΛΑΣ Δυνατό Χέρι Αδύνατο Χέρι Χωρίς Ντρίπλα Σύνολο Εύστοχα Άστοχα Σύνολο Ποσοστό Ευστοχίας 32.3% 29.1% 37% 35% Πίνακας 9. Στον παραπάνω πίνακα αποτυπώνονται τα στατιστικά δεδομένα σχετικά με την ευστοχία του σουτ τριών πόντων, ανάλογα με το αν ο σουτερ έκανε την τελευταία ντρίπλα με το δυνατό ή το αδύνατό του χέρι πριν σουτάρει. 13

14 Παρατηρήθηκε η αποτελεσματικότητα του σουτ τριών πόντων σε σχέση με τον αριθμό πασών που πραγματοποίησε η ομάδα πριν την εκτέλεση.για να διαπιστωθεί η επίδραση της αποτελεσματικότητας του σουτ τριών πόντων (εύστοχο-άστοχο) σε σχέση με την ποσότητα των πασών που της επιτηθέμενης ομάδας σε μια κατοχή πραγματοποιήθηκε crosstabulation analysis x 2 κατανομή (chisquare). Διαπιστώθηκε πως δεν υπήρχαν στατιστικά σημαντικές διαφορές όσον αφορά την αποτελεσματικότητα εκτέλεσης σουτ τριών πόντων (x 2 =.168, p =.983). ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΥΣΤΟΧΙΑΣ ΤΡΙΠΟΝΤΩΝ ΑΝΑ ΑΡΙΘΜΟ ΠΑΣΩΝ 5 ή 0 Πάσες 1-2 Πάσες 3-4 Πάσες παραπάνω Σύνολο Πάσες Εύστοχα Άστοχα Σύνολο Ποσοστό Ευστοχίας 33.3% 35.6% 34.5% 36.3% 35% Πίνακας 10. Στον παραπάνω πίνακα αποτυπώνονται τα στατιστικά δεδομένα σχετικά με την ευστοχία του σουτ τριών πόντων, σε σχέση με το πόσες πάσες αντάλλαξαν οι επιθετικοί παίκτες πριν γίνει το σουτ τριών πόντων. Σε αυτή την κατηγορία ταξινομήθηκαν οι τελικές πάσες πριν το σουτ, ανάλογα με το είδος της τεχνικής που χρησιμοποίησε ο παίκτης. Για να διαπιστωθεί η σχέση μεταξύ της αποτελεσματικότητας του σουτ τριών πόντων (εύστοχο-άστοχο) και του είδους της τελικής πάσας πριν την εκτέλεση πραγματοποιήθηκε crosstabulation analysis x2 κατανομή (chisquare). Δεν διαπιστώθηκε καποία στατιστικά σημαντική διαφορά σχετικά με το είδος τελικής πάσας και την αποτελεσματικότητα του σουτ τριών πόντων (x 2 = 9.61, p =.211). ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΥΣΤΟΧΙΑΣ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΕΙΔΟΣ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΠΑΣΑΣ Πάσα Στήθους Πάσα Σκαστή Πάσα Πάνω από το Κεφάλι Πάσα χέρι με χέρι Πάσα Ώθησης Σκαστή Πάσα Ώθησης Άλλο Είδος Πάσας Χωρίς Πάσα Σύνολο Εύστοχα Άστοχα Σύνολο Ποσοστό Ευστοχίας 33.2% 47.2% 42.1% 29.8% 30.9% 22.2% 51.5% 28.9% 35% Πίνακας 11. Στον παραπάνω πίνακα αποτυπώνονται τα στατιστικά δεδομένα σχετικά με την ευστοχία του σουτ τριών πόντων, ανάλογα με το είδος της τελευταίας πάσας που έγινε πριν εκτελεστεί το σουτ τριών πόντων 14

15 Συμπεράσματα Καταληκτικά, φαίνεται πως ανάμεσα στις παραμέτρους που λάβαμε υπόψιν σχετικά με την αποτελεσματικότητα του σουτ τριών πόντων, στατιστικά σημαντικές διαφορές υπάρχουν σε μόνο τρεις από αυτές: στην ενέργεια πριν από την προσπάθεια (x 2 =7,80 p<.05), στο αν υπήρξε χρήση ντρίπλας πριν από την εκτέλεση (x 2 =3,79 p<.05) και ως προς τον αριθμό της ντρίπλας που έκανε ο παίκτης πριν την εκτέλεση(x 2 =12,09 p=.007). Συνοψίζοντας, μπορούμε να παρατηρήσουμε χρήσιμα στατιστικά στοιχεία σε κάθε μια από τις κατηγορίες που αναλύθηκαν. Βάσει στατιστικής ανάλυσης φαίνεται πως τα περισσότερα εύστοχα τρίποντα προήλθαν κατά τη 2 η περίοδο (78 εύστοχα) ενώ επίσης ήταν η πιο αποτελεσματική περίοδος με ποσοστό ευστοχίας 39.7%, το οποίο ήταν το υψηλότερο συγκριτικά με κάθε άλλη περίοδο του αγώνα. Επίσης, παρατηρείται πως τα ποσοστά της 1 ης (37.8%) και της 2 ης περιόδου( 39.7%) είναι μεγαλύτερα από ότι της 3 ης (34.8%) και της 4 ης (27.5%), αυτό μπορεί να οφείλεται κυρίως στον παράγοντα της κόπωσης που έχουν οι παίκτες κατά τη διάρκεια του αγώνα. Όπως είναι λογικό, κατά την πρώτη και δεύτερη περίοδο μπορεί να είναι πιο ξεκούραστοι οι αθλητές, ενώ στην τρίτη και τέταρτη, μπορεί να είναι πιο κουρασμένοι. Σύμφωνα με έρευνα που έγινε σε νεαρούς αθλητές (ηλικίας 16 και 17 ετών) σχετικά με τη Μέγιστη Καρδιακή Συχνότητα και την επιρροή της στην ευστοχία του σουτ τριών πόντων, φάνηκε πως σε κατάσταση ηρεμίας οι αθλητές είχαν ποσοστό ευστοχίας 46.8% κατά μέσο όρο. Όταν οι αθλητές εκτελούσαν σουτ τριών πόντων στο 50% της Μέγιστης Καρδιακής Συχνότητας τότε το ποσοστό έπεφτε στο 41.3% κατά μέσο όρο, ενώ όταν οι προσπάθειες έγιναν στο 80% της Μέγιστης Καρδιακής Συχνότητας το ποσοστό έπεφτε ακόμα περισσότερο, στο 36.8%. 9 Επιπλέον, σε έρευνα σχετικά με την κούραση στο άθλημα του τέννις φάνηκε πως οι αθλητές με έντονη κόπωση στα άνω άκρα είχα μικρότερες επιδόσεις όσον αφορά την ευστοχία και τη συστηματικότητα (δηλαδή να στείλουν τη μπάλα το τέννις στο συγκεκριμένο στόχο όσο πιο συχνά γίνεται). 10 Επίσης, σύμφωνα με έρευνα που έγινε σε αθλητές της Υδατοσφαίρισης, φάνηκε πως σε κατάσταση μετά από έντονη προσπάθεια η δυνατότητα για σωστές επιλογές περιορίστηκε, σε σχέση με την κατάσταση ξεκούρασης 11, κάτι που μπορεί να σημαίνει πως και στο άθλημα της Καλαθοσφαίρισης, οι αθλητές επιχειρούν προσπάθειες με χειρότερες προϋποθέσεις όταν ο αγώνας πλησιάζει στο τέλος και οι παίκτες είναι ιδιαίτερα καταπονεμένοι. Όσον αφορά το χώρο διεξαγωγής των αγώνων, μπορεί να παρατηρηθεί διαφορά στο ποσοστό των άστοχων προσπαθειών των εκτός έδρας ομάδων καθώς και στη συχνότητα εκτέλεσης. Οι εκτός έδρας ομάδες σούταραν περισσότερα τρίποντα και με χειρότερο ποσοστό ευστοχίας (32.1% σε 420 προσπάθειες) ενώ οι εντός έδρας ομάδες είχαν καλύτερο ποσοστό ευστοχίας αλλά σούταραν με 9 Luca P. Ardigo Goran Kuvacic, Antonio D. Iacono, Giacomo Dascanio, Johnny Padulo - Effect of Heart rate on Basketball Three-Point Shot Accuracy 10 Samuel Rota, Baptiste Morel, Damien Saboul, Isabelle Rogowski, Christophe Hautier - Influence of fatigue on upper limb muscle activity and performance in tennis 11 Kylie A. Royal, Damian Farrow, Iñigo Mujika, Shona L. Halson, David Pyne & Bruce Abernethy - The effects of fatigue on decision making and shooting skill performance in water polo players 15

16 μικρότερη συχνότητα (38.5% σε 353 προσπάθειες). Η αστοχία μπορεί να οφείλεται σε ψυχολογικούς και σωματικούς παράγοντες όπως έχει παρατηρηθεί και σε άλλες έρευνες που ανέλυαν την ψυχολογική κατάσταση αθλητών πριν από εντός και εκτός έδρας αγώνες 12 καθώς και σε δείγματα που φανερώνουν μεγαλύτερο άγχος και πίεση στους αθλητές πριν την αρχή αγώνων σε ξένο γήπεδο 13. Επιπλέον, στατιστική ανάλυση δείχνει την επιρροή στην αστοχία στο σουτ τριών πόντων κυρίως σε εκτός έδρας αγώνες, ενώ δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά σε αγώνες εντός έδρας όσον αφορά την ευστοχία 14. Παρατηρήθηκε επίσης, το σημείο εκτέλεσης του σουτ τριών πόντων πάνω στο γήπεδο. Σε αυτή την κατηγορία έγινε διαχωρισμός του γηπέδου σε 5 σημεία και τα πιο εύστοχα ήταν οι δύο γωνίες (39.5% στη δεξιά γωνία και 37.1% στην αριστερή γωνία), αλλά μεγαλύτερη συχνότητα εκτέλεσης παρατηρήθηκε από την κορυφή (222 προσπάθειες), καθώς επίσης, από αυτό το σημείο επιτεύχθηκαν τα περισσότερα εύστοχα σουτ. Πιθανή εξήγηση για αυτά τα αποτελέσματα είναι πως, οι γωνίες είναι λιγο πιο κοντά στο καλάθι λόγω της ευθέιας γραμμής του τριπόντου σε αυτά τα σημεία, ωστόσο η μικρή χρήση του σουτ από αυτά μπορεί να οφείλεται στη δυσκολία παραγωγής σουτ με καλές προϋποθέσεις από αυτά τα σημεία, αντίθετα η δημιουργία σουτ από την κορυφή μπορεί να είναι πιο εύκολη, λόγω του μεγαλύτερου χώρου. Σύμφωνα με στατιστική έρευνα στο ΝΒΑ, φαίνεται πως το μεγαλύτερο ποσοστό ευστοχίας συναντάται στις δύο γωνίες, συγκριτικά με τα υπόλοιπα σημεία του τριπόντου, ενώ το μικρότερο ποσοστό ευστοχίας ήταν από την κορυφή. Πιο συγκεκριμένα, στις δεξιά γωνία το ποσοστό ευστοχίας ήταν 57.9%, ενώ στην αριστερή 57.1%. Στο δεξί φτερό 52.2% και στο αριστερό 53.4% και τέλος το ποσοστό στην κορυφή ήταν 51.8%. Να σημειωθεί πως τα ποσοστά είναι μετρημένα με EFG (Effective Field Goal Percentage) και δίνουν μεγαλύτερη αξία στο σουτ τριών πόντων 15. (Τύπος του EFG: efg% = (FGM + (0.5 x 3PTM)) / FGA). Επιπλέον, αναφορικά με τη θέση του φάνηκε πως οι παίκτες στη θέση guard εκτελούσαν με μεγαλύτερη συχνότητα σε σχέση με τους forward, παρόλα αυτά το ποσοστό επιτυχίας ήταν παρόμοιο (35.1% guard, 34.9% forward). Η μόνη διαφορά φαίνεται να υπάρχει στο σύνολο των εύστοχων σουτ, με τους guard να έχουν περισσότερα, κάτι που είναι λογικό εφόσον εκτελούν περισσότερες προσπάθειες και είχαν ανάλογο ποσοστό ευστοχίας. Σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα, που ανέλυε τις προσπάθειες τριών πόντων βάσει της θέσης των παικτών σε 3 μεγάλα πρωταθλήματα ανδρών (ΝΒΑ, ACB, LCB), φαίνεται πως υπάρχει μια σχετική ισορροπία στο σύνολο των σουτ τριών πόντων στην ACB και LCB μεταξύ Guard και Forward. Πιο συγκεκριμένα στην ACB οι Guards εκτελούσαν 2.8 προσπάθειες κατά μέσο όρο με 1 εύστοχη ανά αγώνα (35.7%) ενώ 12 Peter C. Terry, Nicholas Walrond I & Albert V. Carron - The Influence of Game Location on Athletes Psychological State 13 Steven R. Bray, Marc V. Jones, Stephanie Owen, September The influence of competition location on athletes' psychological states 14 Jaime Sampaio & Manuel Janeira (2003) - Statistical analyses of basketball team performance: understanding teams wins and losses according to a different index of ball possessions 15 Yu-Han Chang, Rajiv Maheswaran, Jeff Su, Sheldon Kwok, Tal Levy, Adam Wexler, Kevin Squire Second Spectrum, Inc - Quantifying Shot Quality in the NBA 16

17 οι Forwards ευστοχούσαν σε 1.1 ανά 3 προσπάθειες (36.6%). Στην LCB οι Guards εκτελούσαν 1.1 εύστοχο ανα 3 προσπάθειες (36.6% ευστοχία) ενώ οι Forwards 1.5 ανά 5 προσπάθειες (30%). Αντίθετα, στο ΝΒΑ φαίνεται πως τα σουτ τριών πόντων γίνονταν κατά κύριο λόγο από Guards 2.4 προσπάθειες κατά μέσο όρο με 0.9 εύστοχες ανά αγώνα (37.5%), ενώ οι Forwards ευστοχούσαν σε 0.6 προσπάθειες ανά αγώνα σε 1.2 προσπάθειες (50%). 16 Ορισμένα τεχνικά χαρακτηριστικά της εκτέλεσης του σουτ από μακρινή απόσταση φαίνεται πως διαφοροποιούνται ανάμεσα στις θέσεις Guard και Forward, βάσει παλαιότερης έρευνας (η οποία έκανε διαχωρισμό στις θέσεις Guard, Forward και Center), φαίνεται πως οι Guards είχαν τη χαμηλότερη ταχύτητα απελευθέρωσης της μπάλας (8.39ms) σε σχέση με τους Forwards (7.36ms) ή τους Centers (7.68ms), αλλά είχαν το μεγαλύτερο ύψος απελευθέρωσης της μπάλας αναλογικά (2.3m), ενώ οι Forwards είχαν το υψηλότερο σημείο απελευθέρωσης (2.52m), με τους Centers να έχουν το χαμηλότερο (2.23m), παρόλο που είναι οι ψηλότεροι παίκτες στο γήπεδο. Επίσης, οι Guards είχαν για περισσότερο χρόνο επαφή με τη μπάλα από τη στιγμή που έχαναν επαφή με το έδαφος για το σουτ (0.1s) ενώ οι Forwards απελευθέρωναν τη μπάλα γρηγορότερα (0.2s), με τους Centers να απελευθερώνουν τη μπάλα πριν κάνουν το άλμα (-0.2s). 17 Στη συνέχεια, τα στατιστικά στοιχεία του είδους της επιθετικής ενέργειας δείχνουν πως η μεγαλύτερη προτίμηση για τη δημιουργία και εκτέλεση σουτ τριών πόντων ήταν από στημένη επίθεση, δηλαδή ενάντια σε οργανωμένη άμυνα. Ώστοστο παρατηρείται πως δεν υπάρχει κάποια κατηγορία που να προσφέρει σημαντική διαφορά στην αποτελεσματικότητα του σουτ τριών πόντων, εκτός από το επιθετικό rebound μετά το οποίοι οι ομάδες σούταραν με ποσοστό ευστοχίας 40% (17/42). Παρόμοια στοιχεία δίνει και η ερεύνα των Suarez-Cadenas, E. και Courel- Ibanez, J. σε παλαιότερη αγωνιστική περίοδο της Euroleague συνδέοντας την επιτυχία σε μακρινά σουτ μετά από επιθετικό rebound σε μεγάλο βαθμό με τη νίκη 18. Φαίνεται επίσης, σύμφωνα με στατιστική έρευνα σε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Νέων Ανδρών πως η κυριότερη επιθετική προσέγγιση των ομάδων είναι η στημμένη επίθεση, με ποσοστό 74.6%, όπως ακριβώς και στην παρούσα έρευνα, καθώς 577/773 προσπάθειες ήταν σε στημμένη επίθεση, με ποσοστό ακριβώς 74.6%. 19 Επιπλέον, σύμφωνα με έρευνα στο Ισπανικό Πρωτάθλημα Καλαθοσφαίρισης, μεταξύ των ετών 2008 έως 2011 η χρήση του Pick & Roll (συνεργασία δύο παικτών με χρήση screen) είχε ποσοστό 12.7%, ενώ στην παρούσα έρευνα το ποσοστό χρήσης του Pick & Roll είναι μεγαλύτερο στο 15.9%, 20 αλλά και σε έρευνα που ανέλυε διεθνείς αγώνες σχετικά με την τακτική συμπεριφορά της 16 Jaime Sampaio, Manuel Janeira, Sergio Ibanez, Alberto Lorenzo - Discriminant analysis of gamerelated statistics between basketball guards, forwards and centres in three professional leagues 17 Stuart Miller, Roger Bartlett The relationship between basketball shooting kinematics, distance and playing position 18 Suarez-Cadenas, E. και Courel-Ibanez, J Shooting strategies and effectiveness after offensive rebound and its impact on game result in Euroleague basketball teams 19 Fernando Tavares & Núbio Gomes - The offensive process in basketball a study in high performance junior teams 20 Miguel-Ángel Gomez, Otavio Battaglia, Alberto Lorenzo, Jorge Lorenzo, Sergio Jimenez & Jaime Sampaio - Effectiveness during ball screens in elite basketball games 17

18 επίθεσης, φαίνεται πως το άμεσο screen στη μπάλα, δηλαδή το Pick & Roll, χρησιμοποιείται σε ποσοστό 12.7% και το screen μακριά από τη μπάλα (off-ball screen) χρησιμοποιείται περισσότερο με ποσοστό 25.5% σε οργανωμένες επιθέσεις 21, σε αντίθεση με ότι φαίνεται να προτιμάται από τις ομάδες της Euroleague, που χρησιμοποιούσαν τα screen μακριά από τη μπάλα σε ποσοστό μόλις 11.6%, παρόλο που είχε το καλύτερο ποσοστό ευστοχίας (43.3%). Παρατηρείται πως η εκτέλεση του σουτ τριών πόντων από παίκτη που ήταν σταθερός και δέχτηκε την πάσα χωρίς αμυντικό κοντά του ήταν η πιο συχνή επιλογή και η πιο επιτυχημένη όσον αφορά το σύνολο τον εύστοχων προσπαθειών (153 εύστοχες προσπάθειες). Το καλύτερο ποσοστό όμως, φαίνεται πως προέρχεται από προσπάθειες για τις οποίες ο σουτέρ έκανε χρήση κάποιου screen μακριά από τη μπάλα (43.3%). Αντίθετα, φαίνεται πως η λιγότερο αποτελεσματική επιλογή ήταν η ατομική προσπάθεια πριν την εκτέλεση σουτ τριών πόντων, έχοντας το μικρότερο σύνολο εύστοχων προσπαθειών (37 εύστοχα) και τη δεύτερη μεγαλύτερη συχνότητα (140 προσπάθειες) με τελικό ποσοστό επιτυχίας 26.4% Από την ανάλυση των δειγμάτων, είναι εμφανής η προτίμηση των ομάδων να αντιμετωπίζουν τους αντιπάλους τους παίζοντας άμυνα Man-to-man σε αντίθεση με τη ζώνη (757 φάσεις έγιναν εναντίον άμυνας Man-to-man). Ώστόσο, η προτίμηση αυτή δεν φαίνεται να επηρεάζει σε πολύ μεγάλο βαθμό την ευστοχία, καθώς το ποσοστό εναντίον άμυνας ζώνης βρίσκεται στο 37.5%, ενώ εναντίον άμυνας man to man πέφτει στο 33.8%. Αυτά τα δείγματα φαίνεται πως επιβεβαιώνονται και από παλαιότερη έρευνα που δείχνει πως νικήτριες και ηττημένες ομάδες έχουν παρόμοια αποτελέσματα σε κατοχές που πέτυχαν 3 ή περισσότερους πόντους όταν αντιμετωπίζουν άμυνα man to man ή ζώνης στο μισό γήπεδο 22. Επίσης, επιβεβαιώνεται το ποσοστό χρήσης την άμυνας ζώνης, σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα που ανέλυε στατιστικά του ελληνικού πρωταθλήματος καλαθοσφαίρισης και διεθνών διοργανώσεων, καθώς στην παρούσα έρευνα, οι ομάδες χρησιμοποιούσαν άμυνα Man-to-Man σε ποσοστό 97.9%, ενώ αντίστοιχα παρατηρήθηκε ποσοστό χρήσης Man-to-Man σε ποσοστό 90.7%. 23 Κατά κύριο λόγο η συχνότερη εκτέλεση σουτ τριών πόντων ήταν όταν ο παίκτης δεν έκανε καμία ντρίπλα και αποτέλεσε το ¼ των εύστοχων προσπαθειών και πάνω από τα 2/3 των συνολικών προσπαθειών. Παρόλα αυτά, φαίνεται πως η διαφορά μεταξύ καμίας ντρίπλας και η χρήση μίας ή δύο ντριπλών είναι πολύ μικρή, αφού χωρίς καμία ντρίπλα το ποσοστό ευστοχίας φτάνει το 37.1%, ενώ με μία ή δύο ντρίπλες το ποσοστό αυτό έχει μια μικρή αύξηση στο 39.8%. Αντίθετα, το μικρότερο ποσοστό ευστοχίας φαίνεται πως είναι στην εκτέλεση σουτ τριών πόντων μετά από τρεις ή τέσσερις ντρίπλες με μόλις 18.1% και στις 5 ή παραπάνω ντρίπλες το ποσοστό ευστοχίας είναι στο 25.6%. Η ανάλυση της τελευταίας ντρίπλας έδειξε την σημαντικά στατιστική διαφορά όσον αφορά τη χρήση της ντρίπλας από τον σουτέρ ή όχι. Φάνηκε πως περισσότερα σουτ έγιναν χωρίς ντρίπλα και επίσης είχαν και το μεγαλύτερο 21 Hubert Remmert - Analysis of Group-Tactical Offensive Behavior in Elite Basketball on the Basis of a Process Orientated Model 22 Gomez Miguel Angel, Tsamourtzis Evangelos, Lorenzo Alberto Defensive Systems in basketball ball possesions K. Mexas, G. Tsitskaris, D. Kyriakou & A. Garefis - Comparison of effectiveness of organized offences between two different championships in high level basketball 18

19 ποσοστό ευστοχίας, σε σχέση με σουτ μετά από ντρίπλα είτε με το δυνατό είτε με το αδύνατο χέρι. Σε μεγάλο ποσοστό (68.7%) η εκτέλεση του τριπόντου έγινε χωρίς ντρίπλα, ενώ όσον αφορά τα εύστοχα σουτ τριών πόντων, το ¼ αυτών ήταν μετά τη χρήση καμίας ντρίπλας. Η περιορισμένη χρήση της ντρίπλας πριν από εκτέλεση σουτ τριών πόντων φαίνεται να δικαιολογείται και από πλευράς επιτυχίας, καθώς παρόλο που υπήρχε μεγαλύτερη συχνότητα σε τέτοιου είδους προσπάθειες, υπήρχε και καλύτερο ποσοστό ευστοχίας (37% ευστοχία) σε σχέση με προσπάθειες που ακολούθησαν ντρίπλες με το «δυνατό» χέρι (32.3% ευστοχία) ή με το αδύνατο (29.1% ευστοχία). Παρόμοια αποτελέσματα φαίνεται πως είχε έρευνα που ανέλυε την διαφορά μεταξύ του σουτ με ή χωρίς ντρίπλα στο ΝΒΑ. Φαίνεται πως από όλες τις πλευρές της γραμμής του τριπόντου, οι προσπάθειες που έγιναν χωρίς τη χρήση ντρίπλας ήταν πιο αποτελεσματικές. Πιο συγκεκριμένα, από την κορυφή του τριπόντου τα σουτ που έγιναν χωρίς ντρίπλα είχαν ποσοστό ευστοχίας 54.2%, ενώ με ντρίπλα το ποσοστό πέφτει στο 47.5%. Στο δεξί φτερό το ποσοστό χωρίς ντρίπλα ήταν 54.9%, ενώ με ντρίπλα 45.1% (διαφορά 9.8%), στο αριστερό φτερό 55.2% χωρίς ντρίπλα και 49.3% με ντρίπλα (διαφορά 5.9%). Στη δεξία γωνία 59.3% χωρίς ντρίπλα, 46.4% με ντρίπλα (διαφορά 12.9%) και στην αριστερή γωνία 57.8% χωρίς ντρίπλα και 51.8% με ντρίπλα (διαφορά 6.6%) 24. Να σημειωθεί ότι τα ποσοστά στη συγκεκριμένη έρευνα έχουν μετρηθεί βάσει του EFG, δηλαδή Effective Field Goal Percentage. Έπειτα, βάση της στατιστικής ανάλυσης φαίνεται πως οι ομάδες επέλεγαν να σουτάρουν περισσότερο μετά από 1 με 2 πάσεις, επιλογή που φαίνεται πως είναι και η πιο πετυχημένη βάση ποσοστού (35.6%), ενώ μεταξύ των υπόλοιπων κατηγοριών δεν υπάρχουν μεγάλες παρεκκλίσεις όσον αφορά το ποσοστό ευστοχίας (0 πάσες πριν την εκτέλεση με ποσοστό ευστοχίας 33.3%, 3-4 πάσες είχαν ποσοστό ευστοχίας 34.5%, 5 ή παραπάνω πάσες είχαν ποσοστό ευστοχίας 35.8%). Σε παλαιότερες έρευνες, οι οποίες ανέλυαν την σχέση της νίκης με την χρήση της πάσας ανά κατοχή φαίνεται πως υπήρχαν στατιστικά σημαντικές διαφορές όσον αφορά τον τύπο άμυνας και τον αριθμό πασών. Αναλυτικότερα, νικήτριες ομάδες που αντιμετώπιζαν άμυνα ζώνης στο μισό γήπεδο χρησιμοποιούσαν περισσότερες πάσες από τις ηττημένες ομάδες εναντία στον ίδιο τύπο άμυνας, ενώ αντίθετα οι ηττημένες ομάδες χρησιμοποιούσαν περισσότερες πάσες εναντίον άμυνας ζώνης σε όλο το γήπεδο. Επίσης φαίνεται πως και οι νικήτριες ομάδες και οι ηττημένες, δεν είχαν σημαντικές διαφορές στον αριθμό πασών εναντίον άμυνας man to man 25. Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε έφηβους αθλητές ηλικίας ετών, τα στοιχεία δείχνουν πως δεν υπήρχαν σημαντικές διαφορές στον αριθμό πασών μεταξύ νικητών και ηττημένων 26. Επιπρόσθετα, σε έρευνα που ανέλυε την επιρροή της κόπωσης στην ευστοχία των πασών, φαίνεται πως και έμπειροι αθλητές, όταν 24 Yu-Han Chang, Rajiv Maheswaran, Jeff Su, Sheldon Kwok, Tal Levy, Adam Wexler, Kevin Squire Second Spectrum, Inc - Quantifying Shot Quality in the NBA 25 Gomez Miguel Angel, Tsamourtzis Evangelos, Lorenzo Alberto 2006 Defensive Systems in Basketball ball possessions 26 Ortega, E., Cárdenas, D., Sainz de Baranda, P. & Palao, J.M. - Differences Between Winning and Losing Teams in Youth Basketball Games (14-16 Years Old) 19

20 βρίσκονται υπό έντονη κόπωση, έχουν μικρότερο ποσοστό επιτυχημένων πάσων 27, γεγονός που πιθανόν εξηγεί γιατί, μετά από αρκετές πάσες το ποσοστό ευστοχίας του τριπόντου μειώνεται. Πιο συγκεκριμένα, εφόσον οι παίκτες λόγω της έντασης του αγώνα κουράζονται, δεν κάνουν αρκετά εύστοχες πάσες ώστε οι συμπαίκτες τους να εκτελούν σουτ τριών πόντων υπό τις καλύτερες δυνατές προϋποθέσεις. Τέλος, έγινε ανάλυση του είδους της τελευταίας πάσας πριν την εκτέλεση του σουτ. Η πιο συχνή τελική πάσα ήταν η πάσα στήθους, ωστόσο ή πιο αποτελεσματική σε σχέση με την ευστοχία του σουτ τριών πόντων ήταν η σκαστή πάσα. Τα αποτελέσματα βάση της στατιστικής παρατήρησης δείχνουν πως μεγαλύτερη χρήση για τελική πάσα είχε η πάσα στήθους (ποσοστό χρήσης 37%) και δεύτερη η πάσα πάνω από το κεφάλι (ποσοστό χρήσης 22.1%). Το είδος πάσα που οδήγησε στην πιο αποτελεσματική εκτέλεση ήταν η σκαστή πάσα, καθώς σουτ που ακολούθησαν χρήση σκαστής πάσας είχαν ποσοστό ευστοχίας 47.2%, αλλά ήταν σπάνια (4.7% ποσοστό χρήσης), ενώ το μικρότερο ποσοστό ευστοχία προήλθε από σκαστές πάσες ώθησης (bounce push pass) με ποσοστό ευστοχίας 22.2%, αλλά και με το μικρότερο ποσοστό χρήσης (1.2% ποσοστό χρήσης), γεγονός που δεν επιτρέπει ασφαλεί συμπεράσματα, λόγω της μικρής συχνότητας αυτών των ειδών στις πάσες. Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας, θα μπορούν να αξιοποιηθούν από προπονητές για την βελτίωση της προπόνησης ώστε να είναι πιο στοχευμένη σε συγκεκριμένα σημεία του παιχνιδιού με αποτέλεσμα την καλύτερη αξιοποίηση του χρόνου προπόνησης, αλλά και την πιο αποδοτική προσπάθεια των αθλητών κατά τη διάρκεια του αγώνα. 27 Mark Lyons, Yahya Al-Nakeeb, and Alan Nevill - The Impact of Moderate and High Intensity Total Body Fatigue on Passing Accuracy in Expert and Novice Basketball Players 20

21 Βιβλιογραφία Ardigo P. L, Kuvacic G., Iacono D. A., Dascanio G., Padulo J. (2018) - Effect of Heart rate on Basketball Three-Point Shot Accuracy, Frontiers in Physiology Bray S. R., Jones V. R., Owen S., September (2002) - The influence of competition location on athletes' psychological states, Journal of Sport Behavior, vol. 25 issue Cadenas S., Courel-Ibanez E., (2007) - Shooting strategies and effectiveness after offensive rebound and its impact on game result in Euroleague basketball teams, Cuadernos de Psicología del Deporte, vol. 17, 3, Chang Y., Maheswaran R., Su J., Kwok S., Levy T., Wexler A., Kevin Squire Second Spectrum, Inc (2014) - Quantifying Shot Quality in the NBA, 8th Annual MIT Sloan Sports Analytic Conference Gomez M., Alacron F., Ortega E. (2015b) Analysis of shooting effectiveness in elite basketball according to match status, Revista de Psicología del Deporte, vol. 24, Gomez M., Battaglia O., Lorenzo A., Lorenzo J., Jimenez S. & Sampaio J. (2015a) - Effectiveness during ball screens in elite basketball games, Journal of Sports Sciences, Gomez M., Tsamourtzis E., Alberto L. (2006) Defensive Systems in basketball ball possesions, International Journal of Performance Analysis in Sport, Kouvelioti V., Stavropoulos N., Kellis E. (2006) Biomechanical Analysis of Shooting in Basketball: Relating Research with Training Practice, Inquiries in Sport & Physical Education, vol. 4, Lyons M., Al-Nakeeb Y., and Nevill A. (2006) - The Impact of Moderate and High Intensity Total Body Fatigue on Passing Accuracy in Expert and Novice Basketball Players, Journal of Sport Science and Medicine, Mexas K., TsitskarisG., Kyriakou D. & Garefis A. (2005) - Comparison of effectiveness of organized offences between two different championships in high level basketball, International Journal of Performance Analysis in Sport, Miller S., Bartlett R. (1996) The relationship between basketball shooting kinematics, distance and playing position, Journal of Sports Science, Ortega, E., Cárdenas D., Sainz de Baranda P., & Palao J.M. (2006) - Differences Between Winning and Losing Teams in Youth Basketball Games (14-16 Years Old), International Journal of Applied Sports Sciences, vol. 18, no.2,

22 Ramakrishnan K.S., D.Y. Patil University, Navi Mumba (2016) - A reaserch Article Basketball Remmert H. (2003) - Analysis of Group-Tactical Offensive Behavior in Elite Basketball on the Basis of a Process Orientated Model, European Journal of Sport Science, 1-12 Royal A. K., Farrow D., Mujika I., Halson L. S., Pyne D. & Abernethy B. (2006) - The effects of fatigue on decision making and shooting skill performance in water polo players, Journal of Sports Sciences Rota S., Morel B., Saboul D., Rogowski I., Hautier C. (2014) - Influence of fatigue on upper limb muscle activity and performance in tennis, Journal of Electromyography and Kinesiology 24, Sampaio J. & Janeira M. (2003) - Statistical analyses of basketball team performance: understanding teams wins and losses according to a different index of ball possessions, International Journal of Performance Analysis in Sport Sampaio J., Janeira M., Ibanez S., Lorenzo A. (2006) - Discriminant analysis of gamerelated statistics between basketball guards, forwards and centres in three professional leagues, European Journal of Sport Science Tavares F. & Gomes N. - The offensive process in basketball (2003) A study in high performance junior teams, International Journal of Performance Analysis in Sport, Terry C. P., Walrond N., Carron A. V. (1998) - The Influence of Game Location on Athletes Psychological State, Journal of Science and Medicine in Sports, vol. 1, issue 1,