Φαινολικά οξέα. Διακρίνονται σε υδροξυ-βενζοϊκά και υδροξυκινναμικά

Transcript

1

2 Φαινολικά οξέα Διακρίνονται σε υδροξυ-βενζοϊκά και υδροξυκινναμικά οξέα Περιέχονται σε φρούτα και λαχανικά κυρίως με τη μορφή εστέρων ή αμιδίων τους. Η αντιοξειδωτική δράση τους σχετίζεται με τη χημική τους δομή. Eίναι αντιοξειδωτικά in vitro, παρεμποδίζουν την οξείδωση των λιποπρωτεϊνών χαμηλής πυκνότητας και μελετώνται συστηματικά για βιολογικές ιδιότητες όπως αντι-γονιδιοτοξικότητα και πρόληψη από καρκίνους.

3 Δομή υδροξυ-βενζοϊκών οξέων απαντούν σε σοκολάτα, κακάο, τσάι, κρασί, κλπ. HO HO COOH HO COOH HO Γαλλικό οξύ (gallic acid) MeO Βανιλικό οξύ (vanilic acid) HO COOH HO Πρωτοκατεχινικό οξύ (protocatechinic acid)

4 Δομή υδροξυ-κινναμικών οξέων απαντούν σε μήλα, κίτρα, ελαιόλαδο, σπορέλαια, κράμβη, εδώδιμο κραμβέλαιο, γλυκιά πιπεριά, τομάτα, ραδίκια, κλπ HO COOH COOH HO καφεϊκό οξύ (caffeic acid) OH ο-κουμαρικό οξύ (o-coumaric acid) HO COOH HO COOH MeO φερουλικό οξύ (ferulic acid) p-κουμαρικό οξύ (p-coumaric acid)

5 Τα παράγωγα του κινναμικού οξέος είναι ισχυρότερα αντιοξειδωτικά Η ομάδα -CH=CH-COOH αυξάνει τη σταθερότητά τους λόγω του συντονισμού του διπλού δεσμού με το καρβονύλιο. Παρουσία δεύτερης υδροξυλομάδας σε ορθο- ή παρα-θέση και η υποκατάσταση του αρωματικού δακτυλίου με μία ή δύο μεθοξυ-ομάδες, αυξάνουν την αντιοξειδωτική δράση.

6 Φλαβονοειδή Φυτικές φαινολικές ενώσεις, με σημαντικές αντιοξειδωτικές ιδιότητες Βρίσκονται σε μεγάλες συγκεντρώσεις σε φρούτα, λαχανικά, κρασί, τσάι, κακάο Είναι υπεύθυνα για τη γεύση και το χρώμα των τροφίμων αυτών. Διακρίνονται σε φαινολικά και πολυφαινολικά. Είναι βενζοπυρανικά παράγωγα που περιέχουν φαινολικό και πυρανικό δακτύλιο Διαφέρουν ως προς την υποκατάσταση των δακτυλίων με υδροξυ- μεθοξυ- και γλυκοζιτικές ομάδες και ως προς τη συζυγία μεταξύ των δακτυλίων Α και Β.

7 Στα φυτικά τρόφιμα περιέχονται είτε ως γλυκοζίτες, μονομερή, διμερή, ολιγομερή (ταννίνες) ή πολυμερή και ως πολύπλοκα μίγματα είτε σχηματίζουν μεταλλικά σύμπλοκα. Περισσότερες από 4000 διαφορετικές φυσικές δομές φλαβονοειδών έχουν ανιχνευθεί σε τρόφιμα και αποτελούν συνήθη συστατικά της καθημερινής δίαιτας. Οι γλυκοζίτες των φλαβονοειδών περιέχουν ως κύριο σάκχαρο τη γλυκόζη και σπανιότερα την γαλακτόζη, την ραμνόζη, την ξυλόζη και την αραβινόζη. Παρουσιάζουν μεγαλύτερη διαλυτότητα στο νερό από τις άγλυκες δομές.

8 Γενική δομή φλαβονοειδών 7 6 2' 8 1 O 1' A C Κατατάσσονται σε 14 τάξεις με βάση την οξειδωτική κατάσταση του ετεροκυκλικού τους δακτυλίου C. Οι κυριότερες τάξεις είναι 7: οι ανθοκυανιδίνες, οι φλαβανόλες, οι φλαβονόλες, οι φλαβόνες, οι κατεχίνες, οι φλαβανόνες, και τα ισοφλαβονοειδή. 3' B 6' 4' 5'

9 O 3 2' Γενική δομή ανθοκυανιδινών OH 3' 6' 4' 5' Περιέχονται σε μήλο, μαύρα μούρα, μαύρη σταφίδα, κεράσι, ροδάκινο, αχλάδι, καρότο, λάχανο, κούμαρο, κόκκινο κρεμμύδι, κόκκινα φασόλια, κόκκινο κρασί, κακάο. Περιέχονται σε άνθη από όπου προκύπτει και η ονομασία τους. Έχουν κυανό ή κόκκινο ή ιώδες χρώμα. Χρησιμοποιούνται και ως φυσικές χρωστικές. Αύξηση των υποκατεστημένων υδροξυλομάδων ευνοεί την κυανή απόχρωση ενώ μεθυλίωση των ομάδων αυτών ευνοεί την κόκκινη.

10 Ανθοκυανιδίνες Κυανιδίνη (cyanidin) 5, 7, 3, 4 -ΟΗ Χλωρο-κυανιδίνη (cyaniding chloride) 5, 7, 3, 4 -ΟΗ και 1 - Cl Δελφινιδίνη (delphinidin) 5, 7, 3, 4, 5 -ΟΗ Χλωρο-δελφινιδίνη (delphinidin chloride) 5, 7, 3, 4, 5 -ΟΗ και 1 -Cl Πεονιδίνη (peonidin) 5, 7, 4 -ΟΗ 3 -OCH 3 Μαλβιδίνη (malvidin) 5, 7, 4 -ΟΗ 3, 5 -OCH 3 Πελουνιδίνη (pelunidin) 5, 7, 4, 5 -ΟΗ 3 -OCH 3 Πελαργονιδίνη (pelargonidin) 5, 7, 4 -ΟΗ

11 Γενική δομή φλαβανολών (κατεχινών) O 3 3' 2' 6' OH 4' 5' Περιέχονται σε μήλο, βερύκοκκο, νεκταρίνι, ροδάκινο, αχλάδι, πράσινα φασόλια, κόκκινο κρασί, μαύρο και πράσινο τσάι, σοκολάτα, κακάο. Είναι άχρωμες και επίσης ονομάζονται προανθοκυανιδίνες, φλαβαν-εόλες ή κατεχίνες.

12 Φλαβανόλες (Κατεχίνες) Κατεχίνη (catechin) (2R, 3S) 5, 7, 3, 4 -ΟΗ Επικατεχίνη (epicatechin) (2R, 3R) 5, 7, 3, 4 -ΟΗ Επιγαλλοκατεχίνη (epigallocatechin) (2R, 3R) 5, 7, 3, 4, 5 -ΟΗ Γαλλική επικατεχίνη (epicatechin gallate) (2R, 3R) 5, 7, 3, 4 -ΟΗ, 3-εστέρας γαλλικού οξέος Γαλλική επιγαλλοκατεχίνη (epigallocatechin gallate) (2R, 3R) 5, 7, 3, 4,5 -ΟΗ, 3-εστέρας γαλλικού οξέος

13 Γενική δομή φλαβανών O 4 2' 3 3' 6' 4' 5' Περιέχονται σε μήλο, μούρο, κούμαρο, φράπα, βερύκοκκο, νεκταρίνι, ροδάκινο, αχλάδι, πράσινα φασόλια, κόκκινο κρασί, μπύρα, μαύρο τσάι, αμύγδαλα, φιστίκια, καλαμπόκι, κριθάρι, σοκολάτα, κακάο. Είναι άχρωμες. Η στυφή γεύση της μπύρας, ορισμένων φρούτων, των φρουτοχυμών, του κρασιού και του τσαγιού οφείλεται στις διφλαβάνες.

14 Φλαβάνες (μονο-, δι- και τριφλαβάνες) Προκυανιδίνη (procyanidin) Θεαφλαβίνη (theaflavin) Λουτεοφορόλη (luteoforol) Προανθοκυανιδίνες Θεαρουμπιγίνες

15 Γενική δομή φλαβανονών O O 2' 3 3' 6' 4' 5' Περιέχονται σε φράπα, λεμόνι, πορτοκάλι, ντομάτα, μέλι, κύμινο, μέντα. Είναι άχρωμες ή υποκίτρινες. Η νεοεσπεριδίνη και η ναρινγκίνη έχουν πικρή γεύση.

16 Φλαβανόνες Εσπερετίνη (hesperetin) 5, 7, 3 -ΟΗ και 4 -OCH 3 Εσπεριδίνη (hesperidin) 5, 3 -ΟΗ, 7 Rh-Gluc και 4 - OCH 3 Εριοδικτυόλη (Eriodictyol) 5, 7, 3, 4 -ΟΗ Ισοσακουρανετίνη (isosakuranetin) 5, 7 -ΟΗ και 4 - OCH 3 Νεοεσπεριδίνη (neohesperidin) (φράπα, πορτοκάλι) Ναρινγκίνη (naringin) 7, 4 -ΟΗ και 5 O- Rh-Gluc Ναρινγκενίνη (naringenin) 5, 7, 4 -ΟΗ

17 Γενική δομή φλαβονών O O 3 2' 3' 6' 4' 5' Περιέχονται σε φράπα, λεμόνι, πορτοκάλι, καρότο, σέλινο, μαϊντανός, κόκκινο πιπέρι, αρωματικά βότανα. Έχουν απαλό κίτρινο χρώμα. Προσδίδουν το χρώμα αυτό σε κάποια άνθη.

18 Φλαβόνες Απιγκενίνη (apigenin) 5, 7, 4 -ΟΗ Λουτεολίνη (luteolin) 5, 7, 3, 4 -ΟΗ Διοσμετίνη (diosmetin) 5, 7, 3 -ΟΗ και 4 -OCH 3 Νομπιλετίνη (nobiletin) 5, 6, 7, 8, 3, 4 -OCH 3 Τανγκερετίνη (tangeretin) 5, 6, 7, 8, 4 -OCH 3 Σινενσετίνη (sinensetir) 5, 6, 7, 3, 4 -OCH 3 Τριχίνη (tricin) 5, 7, 4 -ΟΗ και 3, 5 -OCH 3

19 Γενική δομή φλαβονολών 3' 2' 4' Περιέχονται σε αχλάδι, μήλο, 8 βερύκοκκο, πορτοκάλι μαύρο O 7 5' μούρο, κεράσι, μαύρη σταφίδα, 6' κόκκινο και λευκό σταφύλι, 6 OH φράπα, λεμόνι, ροδάκινο, 5 O δαμάσκηνο, πράσινα φασόλια, μπρόκολο, λαχανάκι Βρυξελλών, κουνουπίδι, γογγύλι, ντομάτα, λάχανο, μαρούλι, κρεμμύδι, κράμβη, λυκίσκο, πιπέρι, κόκκινο κρασί, τσάι. Είναι τα πιο διαδεδομένα φλαβονοειδή στη φύση. Απαντούν ελεύθερες ή με τη μορφή γλυκοζιτών τους συνήθως με γλυκόζη. Έχουν απαλό κίτρινο χρώμα και λέγονται και ανθοξανθίνες.

20 Φλαβονόλες Κερσετίνη (quercetin) 5, 7, 3, 4 -ΟΗ Μυρισετίνη (myricetin) 5, 7, 3, 4, 5 -ΟΗ Καεμπφερόλη (kaempferol) 5, 7, 4 -ΟΗ Ισοραμνετίνη (isorhamnetin) 5, 7, 4 -ΟΗ και 3 - OCH 3 Ρομπινετίνη (robinetin) 7, 3, 4, 5 -ΟΗ Γκοσιπετίνη (gossipetin) 5, 7, 8, 3, 4 -ΟΗ Ρουτίνη (rutin)

21 Γενική δομή ισοφλαβονών HO O R1 OH O R2 OH Περιέχονται σε πράσινα φασόλια, σόγια, όσπρια. Είναι άχρωμες. Δαϊδζεϊνη (daidzein) 5, 7, 4 -ΟΗ Γενιστεϊνη (genistein) 7, 4 -ΟΗ

22 Τα φλαβονοειδή έχουν αντιοξειδωτική, αντιβακτηριακή, αντιφλεγμονώδη, αντιθρομβωτική, αγγειοχαλαρωτική και αντιαλλεργική δράση και είναι γενικώς μη τοξικά. Δρουν ως δεσμευτές οξειδωτικών ομάδων, όπως ανιόντων υπεροξειδίων, υπεροξειδικών ριζών, υδροξυριζών και ελευθέρων ριζών οξυγόνου. Σε πειράματα in vitro φαίνεται να έχουν αποτελεσματικότερη αντιοξειδωτική δράση από τις τοκοφερόλες και την βιταμίνη C. Προστατεύουν τους ιστούς από τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου και από την υπεροξείδωση των λιπιδίων Μπορούν είτε να εμποδίσουν είτε να ενισχύσουν τη δράση πολλών ενζυμικών συστημάτων στα θηλαστικά.

23 Παράγοντες που επιδρούν στην αντιοξειδωτική δράση φλαβονοειδών Παρουσία υδροξυ-υποκαταστάτη στον C-3 του C δακτυλίου Παρουσία διπλού δεσμού μεταξύ των C-2 και C-3 του C δακτυλίου Παρουσία καρβονυλίου στον C-4 του C δακτυλίου Τον αριθμό των υποκατεστημένων υδροξυ-ομάδων των δακτυλίων Α και Β Την ταυτόχρονη ύπαρξη 4-καρβονυλο- και 3- ή 5- υδροξυ-υποκατάσταση, που ευνοούν την δημιουργία συμπλόκων με μεταλλικά ιόντα

24 Παρουσία της κατεχολικής ομάδας του δακτυλίου Β, που εξασφαλίζει μέγιστη σταθερότητα. Την κατανομή των υδροξυλίων. Μόρια με υποκατεστημένα υδροξύλια στις θέσεις C-2 και C-3 του δακτυλίου Α, στις C-3 και C-4 του δακτυλίου Β και στην θέση C-3 του δακτυλίου C, σχετίζονται με την αναστολή της αυτοξείδωσης των λιπιδίων. Την παρουσία μορίων σακχάρων. Τα άγλυκα φλαβονοειδή αναστέλλουν περισσότερο παραγωγή δευτερογενών προϊόντων αυτοξείδωσης. Την παρουσία υποκατεστημένων μεθοξυ-ομάδων, που περιορίζουν in vitro την αντιϋπεροξειδωτική δράση των μορίων λόγω στερεοχημικών παρεμποδίσεων.

25 Ταννίνες Είναι φυσικές πολυφαινολικές ενώσεις με ΜΒ κυμαινόμενο από 500 ως Περιέχονται στα καρύδια, στο ελαιόλαδο, στο κακάο και στο κόκκινο κρασί. Διαφέρουν ως προς των βαθμό πολυμερισμού τους και δεν παρουσιάζουν καμία ομοιομορφία στη χημική τους δομή. Διακρίνονται σε υδρολυόμενες και συμπυκνωμένες. Οι υδρολυόμενες διαθέτουν γλυκοζιτικό δεσμό με μόριο σακχάρου ή πολυσακχαρίτη, των οποίων πολλά υδροξύλια είναι εστεροποιημένα με φαινολικά οξέα και κυρίως με γαλλικό ή ελλαγικό οξύ

26 Οι συμπυκνωμένες ταννίνες (προανθοκυανιδίνες) είναι μια ομάδα από πολυυδροξυφλαβαν-3-ολολιγομερή ή πολυμερή όπου οι δομικές μονάδες των φλαβανολών ενώνονται με δεσμό άνθρακα-άνθρακα Ανάλογα με το βαθμό πολυμερισμού τους το χρώμα τους ποικίλλει από ασθενώς κίτρινο μέχρι κεραμέρυθρο.

27 Γενική δομή συμπυκνωμένων ταννινών OH OH HO O R OH OH OH OH HO HO R OH HO 6 OH O 4 OH R OH n O 4 OH HO 8 O OH R OH OH Terminal unit OH

28 Οι ταννίνες δεσμεύουν τις πρωτεΐνες και τα ένζυμα της πέψης των υδατανθράκων και των λιπών και καθυστερούν την απορρόφησή τους, προκαλούν μείωση των επιπέδων σακχάρου και χοληστερόλης στο αίμα και αυξάνουν τα επίπεδα των HDL λιποπρωτεϊνών μειώνοντας ταυτόχρονα τις LDL λιποπρωτεϊνες.

29 Ιριδοειδή Τα ιριδοειδή είναι παράγωγα του τερπενίου και παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία βιολογικών δράσεων. Έχουν αντιμικροβιακές, αντικαρκινικές και ηπατοτοξικές ιδιότητες και είναι υπεύθυνα για την πικρή γεύση των καρπών.

30 Διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες: α) τα μη γλυκοζιτικά ιριδοειδή που δεν περιέχουν στο μόριό τους σάκχαρο, β) τους ιριδοειδείς γλυκοζίτες που περιέχουν στο μόριό τους γλυκόζη και έναν κυκλοπεντανικό δακτύλιο και γ) τους σεκοϊριδοειδείς γλυκοζίτες που περιέχουν ένα μόριο γλυκόζης χωρίς κυκλοπεντανικό δακτύλιο.

31 HO HO Χημική δομή του γλυκοζίτη της ελαιοευρωπεϊνης O H 3 C H O H OMe O O O -Glucose Η ελαιοευρωπεϊνη ανήκει στους σεκοϊριδοειδείς γλυκοζίτες και είναι εστέρας του ελενολικού οξέος με την 3,4- διυδροξυφαινυλ-αιθανόλη (υδροξυτυροσόλη). Περιέχεται σε μεγάλες συγκεντρώσεις στους άγουρους καρπούς και στα φύλλα της ελιάς. Είναι ο κύριος γλυκοζίτης της ελιάς και σε αυτήν οφείλεται η πικρή γεύση των άγουρων και μη επεξεργασμένων ελιών

32 Χημική δομή τυροσόλης και υδροξυτυροσόλης HO HO OH HO OH τυροσόλη (tyrosol) υδροξυτυροσόλη (hydroxytyrosol) Η υδροξυτυροσόλη (3,4-διυδροξυφαινυλ-αιθανόλη) βρίσκεται στο παρθένο ελαιόλαδο Παρεμποδίζει την οξείδωση των λιποπρωτεϊνών χαμηλής πυκνότητας, την τροποποίηση του DNA από οξειδωτικές αλλοιώσεις που οφείλονται σε ενεργά είδη οξυγόνου, έχει ευεργετική επίδραση στα αιμοπετάλια και γενικώς συμβάλλει στη διατροφική αξία και στη σταθερότητα του ελαιολάδου

33 Τα ιριδοειδή παρουσιάζουν σημαντικές βιολογικές δράσεις όπως αγγειοδιασταλτική, αντιμικροβιακή, υπογλυκαιμική, αντιϋπερτασική και αντιοξειδωτική. Έχουν ισχυρή μικροβιοκτόνο δράση in vitro για την καταπολέμηση πολλών παθογόνων. Δίνουν στην ελιά αντοχή κατά των βλαβών από έντομα, μικρόβια και βακτήρια Παρεμποδίζουν την οξείδωση των λιποπρωτεϊνών χαμηλής πυκνότητας (LDL) και την τροποποίηση του DNA από οξειδωτικές αλλοιώσεις. Έχουν ευεργετική επίδραση στα αιμοπετάλια. Μειώνουν τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και αθηροσκλήρωσης.

34 Λιγνάνες Η σησαμόλη, η σεσαμινόλη, η σησαμίνη και τα διμερή της σησαμόλης είναι ισχυρά αντιοξειδωτικά με πολύ σημαντικές βιολογικές ιδιότητες. Οι λιγνάνες ενισχύουν τη δράση της βιταμίνης Ε, έχουν ισχυρή ικανότητα σάρωσης υπεροξειδικών ή υδροξυλικών ριζών, παρεμποδίζουν οξειδώσεις στα μικροσωμάτια του ήπατος και προστατεύουν από την οξείδωση τις λιποπρωτεϊνες χαμηλής πυκνότητας. Περιέχονται σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά, προϊόντα σόγιας, σησαμέλαιο, τσάι, σπορέλαιο και προϊόντα σίτου.

35

36 Αρωματικά φυτά - μπαχαρικά

37 Παρελθόν και μέλλον Τα μπαχαρικά και τα βότανα στους αρχαίους πολιτισμούς και τις βιβλικές εποχές αποτελούσαν υπερ-τροφή και τους αποδίδονταν σημαντικές θεραπευτικές ιδιότητες. Μπορούν να αποτελέσουν τις νέα γενιά πολυβιταμινών και να συμπεριληφθούν στην διατροφική πυραμίδα

38 Από τον 1 ο έως τον 4 ο αιώνα, αναπτύχθηκαν τεχνικές για την απόσταξη των αιθερίων ελαίων από αρωματικά φυτά, και τη χρήση εκχυλισμάτων τους με θεραπευτικές ιδιότητες

39 Αρωματικά φαρμακευτικά φυτά Στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί 6000 είδη φυτών από τα οποία τα χαρακτηρίζονται ως αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά Περιέχουν δραστικά συστατικά με θεραπευτικές και λειτουργικές ιδιότητες για την πρόληψη ή την θεραπεία ασθενειών

40 Καλλιέργεια στην Ελλάδα Διαθέτει ιδανικές εδαφοκλιματικές συνθήκες Μικρές απαιτήσεις σε λιπάσματα και φυτοπροστατευτικά γιατί είναι ανθεκτικά σε ασθένειες Χρήση για παραγωγή αιθερίων ελαίων, σε βιομηχανίες τροφίμων, φαρμακοβιομηχανίες, αρωματοποιίες, για παραγωγή καλλυντικών, συμπληρωμάτων διατροφής, κλπ. Χρήση για τις ξηρές δρόγες τους

41 Συστατικά αρωματικώνφαρμακευτικών φυτών Φαινολικά παράγωγα (φαινολικά οξέα, φλαβονοειδή, λιγνάνες, ταννίνες, πολυφαινόλες) Τερπένια (διτερπένια, σεσκιτερπένια, ιριδοειδή) Αλκαλοειδή Καροτενοειδή

42 Παραλαβή αιθερίων ελαίων Με απόσταξη (υδραπόσταξη, υδρο-ατμοαπόσταξη, απόσταξη με υδρατμούς) Με εκχύλιση (με πτητικούς οργανικούς διαλύτες, με ψυχρό λίπος, με θερμό λίπος, με υδρόφιλους διαλύτες) Με μηχανικά μέσα (πιεστήρια). Με εκχύλιση με υπέρηχους ή χρήση μικροκυμάτων

43

44 ΛΟΥΙΖΑ (Aloysia citrodora) Επίσημη ονομασία lippia citriodora ή Aloysia citrodora Οικογένεια Verbenaceae. Τα εκχυλίσματα της λουίζας εμφανίζουν ισχυρή αντιοξειδωτική ικανότητα in vitro. Έχουν ενδιαφέρουσες εφαρμογές στα καλλυντικά, τροφοφάρμακα και λειτουργικά τρόφιμα.

45 ΦΥΛΛΑ ΕΥΚΑΛΥΠΤΟΥ (Eucalyptus globulus ) Εμφανίζει αντιμικροβιακές, αντιρρευματικές, αντισηπτικές, σπασμολυτικές, ορεξιογόνες, αποχρεμπτικές, αντιπυρετικές, υπογλυκαιμικές και τονωτικές ιδιότητες. Τα φύλλα του είναι καλή πηγή τερπενοειδών, ταννινών, φλαβονοειδών, ελλαγικού οξέος και παραγώγων και ελλαγιτανινών.

46 ΔΑΦΝΗ (Laurus nobilis) Τα εκχυλίσματα των φύλλων της έχουν αντιοξειδωτικές, αντιμικροβιακές, αντιρευματικές, αναλγητικές, αντι-ιικές, αντιφλεγμονώδεις, αντισηπτικές και διουρητικές ιδιότητες. Είναι πλούσια πηγή τερπενοειδών, φαινολών, φλαβονών και φλαβονολών.

47 ΓΛΥΚΟΡΙΖΑ (Glycyrrhiza glabra) Τα εκχυλίσματά της έχουν αντιοξειδωτικές, αντιβακτηριακές, αποχρεμπτικές, αντιβακτηριακές, αντιιικές αντιφλεγμονώδεις, αντιελονοσιακές, αντιυπεργλυκαιμικές, αντιπηκτικές ιδιότητες. Είναι σημαντική πηγή βιοδραστικών συστατικών όπως η γλυκυρριζίνη, το γλυκυρριζικό οξύ, η λαμπρίνη Α και Β και ισοφλαβόνες.

48 ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ (Senna Alexandrina) Τα φύλλα και οι λοβοί περιέχουν β-σιτοστερόλη, ρεΐνη, χρυσοφαινικό οξύ, ναφθαλινογλυκοζίτες και φλαβανοειδή. Τα εκχυλίσματά τους έχουν αντιβακτηριακή, αντιμυκητιακή, αντιοξειδωτική και αντικαρκινική δράση.

49 ΤΣΟΥΚΝΙΔΑ (Urtica urens) Έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία ασθενειών ή διαταραχών όπως η αρθρίτιδα, ο ρευματισμός και το έκζεμα.

50 ΚΑΝΕΛΑ ΙΝΔΟΝΗΣΙΑΣ (Cinnamomum burmannii) Έχει αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές, αντιβακτηριακές και αντιικές ιδιότητες, βελτιώνοντας την ανταπόκριση στην ινσουλίνη και μειώνοντας τα λιπίδια του ορού. Οι κύριες βιοδραστικές της ενώσεις είναι η κουμαρίνη, το στυρόλιο, η κινναμαλδεΰδη, το κινναμικό οξύ, η ευγενόλη οι προκυανιδίνες και οι κατεχίνες.

51 ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ (Syzygium aromaticum) Έχει αντιφλεγμονώδη, αντιοξειδωτική, αντιβακτηριακή και αντιμυκητιακή δράση. Είναι πλούσιο σε καμφερόλη, μυρισετίνη, γαλλικό οξύ, ελλαγικό οξύ και φλαβονοειδή.

52 ΓΙΑΣΕΜΙ (Jasminum officiale) Τα λουλούδια του περιέχουν φλαβονοειδή τανίνες, κουμαρίνες και σαπωνίνες. Τα εκχυλίσματα λουλουδιών παρουσιάζουν αντι-λιπιδική, αντιβακτηριακή, αντιοξειδωτική και αντιριζική δράση

53 ΙΠΠΟΦΑΕΣ (Hippophae rhamnoides) Τα εκχυλίσματά του έχουν αντιφλεγμονώδεις, ανοσορρυθμιστικές, αντιαθηρογόνες, αντιοξειδωτικές, αντικαρκινικές, αντιβακτηριακές και αντιϊκές δράσεις Περιέχει ασκορβικό οξύ, τοκοφερόλες, καροτενοειδή και φλαβονοειδή.

54 ΙΒΙΣΚΟΣ (Hibiscus sabdariffa) Έχει αντισηπτικές, διουρητικές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες Είναι σημαντική πηγή βιταμινών, ανόργανων συστατικών, οργανικών οξέων, φυτοστερολών και πολυφαινολών.

55 ΓΚΟΤΖΙ ΜΠΕΡΙ (Lycium Barbarum) Τα φύλλα του περιέχουν σημαντικές ποσότητες φλαβονοειδών, με κυριότερα τη ρουτίνη και το χλωρογενικό οξύ

56 ΡΙΓΑΝΗ (Origanum vulgare L.) Περιέχει ως κύρια συστατικά την καρβακρόλη (υπεύθυνη για το χαρακτηριστικό άρωμα της ρίγανης) το ροσμαρινικό, το πρωτοκατεχινικό και το καφεϊκό οξύ. Έχει αντιοξειδωτικές, αντιμικροβιακές, αντιριζικές ιδιότητες

57 ΔΥΟΣΜΟΣ (Mentha spicata L.) Τα εκχυλίσματά του έχουν αντιοξειδωτικές, αντιριζικές, αντιμικροβιακές και τονωτικές ιδιότικες. Κύριο συστατικό του είναι το ρουσμαρινικό οξύ

58 ΜΕΝΤΑ (Mentha piperita L.) Έχει αντιβακτηριακή, ισχυρή αντιοξειδωτική και αντιαλλεργική δράση Περιέχει καφεϊκό οξύ, φλαβονοειδή, καροτενοειδή, τοκοφερόλες, χολίνη και ταννίνες.

59 ΧΑΜΟΜΗΛΙ (Matricaria chamomilla) Το χαμομήλι είναι πλούσιο σε φαινολικά συστατικά όπως το χλωρογενικό οξύ, το καφεϊκό οξύ, η απιγκενίνη και η κερσετίνη τα οποία ευθύνονται για τις αντιοξειδωτικές του ιδιότητες.

60 ΦΑΣΚΟΜΗΛΟ (Salvia officinalis L.) Περιέχει αλκαλοειδή, υδατάνθρακες, λιπαρά οξέα, φαινολικές ενώσεις (π.χ. κουμαρίνες, φλαβονοειδή, ταννίνες), στεροειδή και τερπένια. Το αφέψημα των φύλλων του χρησιμοποιείται ως τονωτικό του νευρικού συστήματος, αντιβακτηριακό, αντισηπτικό, καρδιοτονωτικό και σπασμολυτικό, κατά των νευρικών διαταραχών, της κατάθλιψης, του ιλίγγου, των νευραλγιών και υπέρ της βελτίωσης της μνήμης