ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΧΛΩΡΙΔΑ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΤΗΤΗ ΑΝΟΣΙΑ ΣΤΑΦΥΛΟΚΟΚΚΟΙ ΣΤΡΕΠΤΟΚΟΚΚΟΙ

Transcript

1 ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΧΛΩΡΙΔΑ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΤΗΤΗ ΑΝΟΣΙΑ ΣΤΑΦΥΛΟΚΟΚΚΟΙ ΣΤΡΕΠΤΟΚΟΚΚΟΙ 1

2 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΧΛΩΡΙΔΑ Το συνολο των βακτηρίων που κάτω υπό φυσιολογικές συνθηκες καλύπτουν το Δέρμα και τους βλεννογόνους των ανοικτων κοιλοτητων Η εγκατασταση της φυσιολογικής χλωρίδας αρχίζει με τον τοκετό και εγκαθίσταται τη 12 ημερα ζωής Η κατανομή της φυσιολογικής χλωρίδας δεν είναι τυχαία 2

3 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΧΛΩΡΙΔΑ Οι διαφοροι μικροοργανισμοί εμφανίζουν προτίμηση (τροπισμό) για συγκεκριμένες περιοχές Διακρινεται σε μόνιμη (αποκαθίσταται όταν διαταραχθεί) και παροδική (αποκίζει περιοδικά για ημέρες ή εβδομάδες) 3

4 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΧΛΩΡΙΔΑ Τα βακτηρια της φυσιολογικής χλωρίδας μπορεί να αυξηθούν αν δε λειτουργησουν οι ρυθμιστικοί μηχανισμοί οι σπουδαιοτεροι από τους οποίους είναι Η κινητικότητα του εντερου Σίελος και καταποτικές κινήσεις Ροή ούρων Παραγωγη γαλακτικού οξέος 4

5 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΧΛΩΡΙΔΑ Τα βακτηρια της φυσιολογικής χλωρίδας μπορεί να λειτουργησουν σαν παθογονα όταν Προκληθεί τραυματισμός Υπάρχει ανοσοανέπάρκεια πχ AIDS Διαραχθεί η ισορροπία των μικροβίων και επικρατησουν παθογονα στελέχη πχ μετα τη χρηση αντιβιοτικών Μεταφερθούν σε περιοχή που δεν υπάρχουν παθογόνα 5

6 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΧΛΩΡΙΔΑ Οι μικροοργανισμοί της φυσιολογικής χλωρίδας εχουν ένα τεραστιο φάσμα μεταβολικών δραστηριοτητων οι οποίες είναι χρησιμες πχ συνθεση βιταμινών Αντισταση αποικισμού: προστασία του ξενιστή από αλλους μικροοργανισμούς που θα μπορούσαν να είναι βλαβεροι (ανταγωνισμός για την προσληψη θρεπτικών συστατικών, για την κάλυχψη των ιδιων υποδοχέων στα κυτταρα του ξενιστή, παραγωγη τοξικών ουσιών για τα άλλα βακτηρια, παραγωγη τοξικών μεταβολιτων, διεγερση ανοσοποιητικού συστηματοςν ξενιστή) 6

7 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΧΛΩΡΙΔΑ δερματος και αυτιών Corynebacterium Micrococcus Neisseria Staphylococcus aureus Staphylococcus epidermidis Streptococcus viridans Oμεσος και εσω ακουστικός πόρος είναι υπό φυσιολογικές συνθηκες στείρος μικροβίων Ο επιπιφυκότας των μιατιών φερει κάποια μικρόβια του δερματος 7

8 Enterococcus ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΧΛΩΡΙΔΑ αναπνευστικής οδού Enterobacteriacae Neisseria Staphylococcus aureus Staphylococcus epidermidis Streptococcus viridans Streptococcus pneumoniae Φυσιολογικά στη μύτη, στο στόμα και στο φαρυγγα Μετα το λάρυγγα υπάρχει περιοδική διέλευση μικροβίων Oι παραρρίνιοι κόλποι είναι στειροι υπό φυσιολογικές συνθηκες 8

9 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΧΛΩΡΙΔΑ γαστρεντερικου συστηματος Αναεροβια (90%) Αερόβια (10%) Enterobacteriacae (κυρίως Esherichi, coli, Enterococcus, μύκητες) Χλωρίδα αναπτυσσεται στο κατωτερο τμημα του εντερου και ειδικά στον ειλεό και στο παχύ έντερο Φυσιολογικά στον οισοφαγο, στο στομαχο και στο ανω τμημα του λ.ε. υπάρχει μόνο παροδική διέλευση μικροβίων Το 25% του βάρους των κοπράνων οφείλεται στα βακτηρια 9

10 Enterococcus ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΧΛΩΡΙΔΑ ουρογεννητικού συστηματος Enterobacteriacae Staphylococcus aureus Neisseria Staphylococcus epidermidis Mycoplasma Clostiridium Χλωρίδα αναπτυσσεται στο εξωτερικά γεννητικά όργανα, στην πρόσθια ουρηθρα και στον κόλπο Τα υπόλοιπα τμήματα είναι στειρα 10

11 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΧΛΩΡΙΔΑ Φυσιολογικά οι κλειστές κοιλότητες και τα εντός αυτών υγρά δεν έχουν χλωριδα (πχ αίμα, ΕΝΥ, ουροδόχος κύστη, μήτρα, σάλπιγγες, παραρρίνιοι κόλποι) 11

12 Μικροβιακό φορτίο Περιοχή Φορτίο Ρινικές εκκρίσεις 10 5 /ml Οδοντική πλάκα /g Σίελος 10 8 /ml Στόμαχος 10 3 /ml Λεπτό έντερο 10 4 /ml Παχύ έντερο /g Κολπικές εκκρίσεις 10 9 /g Ουροδόχος κύστη <10 3 /ml Περιγεννητική περιοχή 10 6 /cm 2 Δέρμα άλλων περιοχών 10 3 /cm 2

13 ΑΝΟΣΙΑ ΦΥΣΙΚΗ ΜΗ ΕΙΔΙΚΗ ΕΠΙΚΤΗΤΗ ΕΙΔΙΚΗ

14 Ανοσία Φυσική ανοσια: Αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας Επίκτητη ανοσία: παραγωγή ουσιών ειδικών για κάθε λοιμογόνο παραγοντα, μνημη

15 Ανοσία ΦΥΣΙΚΗ ΜΗ ΕΙΔΙΚΗ ΕΠΙΚΤΗΤΗ ΕΙΔΙΚΗ

16 16

17 Φυσική ανοσία Δέρμα Επιδερμίδα (πάχος κυττάρων) ph 3-5 (αναστέλλει την ανάπτυξη) Ιδρώτας - λυσοζύμη (πέψη βακτηριακού τοιχώματος) Δερμίδα φορές πιο παχιά από την επιδερμίδα Υποδόριο Πεπτικό συστημα Σίελος Όξινο περιβάλλον Αναπνευστικό συστημα Βλεννοκροσσωτό σύστημα Μακροφάγα Ουρογεννητικό σύστημα Κολπικές εκκρίσεις όξινες και κολλώδεις Ούρα-όξινα

18 ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΟΣΙΑ # Ουδετερόφιλα # Μονοκύτταρα # Μακροφάγα # Βασεόφιλα # Ηωσινόφιλα # Μαστοκύτταρα Συμπλήρωμα Ιντερφερόνες Πρωτεΐνες οξείας φάσης Κυτταροκίνες

19 ΕΠΙΚΤΗΤΗ ΑΝΟΣΙΑ Προκειμενου να κινητοποιηθει το συστημα της επίκτητης ανοσίας είναι απαραίτητο αν ερθει σε επαφη με τα αντιγόνα των μικροοργανισμών ειδική ανοσολογική απάντηση Δυο τυποι αντιδρασεων χυμική και κυτταρική ανοσία που συνηθως εξελίσσονται παράλληλα Χυμική ανοσία εμφάνιση αντισωμάτων που παραγονται από πλασματοκύτταρα (ενεργοποιημένα Β κυτταρα) Κυτταρική ανοσία Τ λεμφοκύτταρα, μακρφάγα Ενεργητική επίκτητη ανοσία επαγωγή από λοίμωξη ή εμβολιασμό Παθητική επίκτητη ανοσία χορηγηση προσχηματισμένων ειδικών αντισωμάτων (προσωρινή προστασία)

20 20

21 21

22 22

23 23

24 GRAM-ΘΕΤΙΚΟΙ ΚΟΚΚΟΙ 16 ΓΕΝΗ ΚΑΤΑΛΑΣΗ ΘΕΤΙΚΑ ΓΕΝΗ Staphylococcus Micrococcus Stomatococcus KAΤΑΛΑΣΗ ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΓΕΝΗ Streptococcus Enterococcus Pneumococcus

25 25

26 GRAM ΘΕΤΙΚΟΙ ΚΟΚΚΟΙ

27 Τι είναι η καταλάση? Ενζυμο που διασπά το Η 2 Ο 2 προς Ο 2 και Η 2 0 Διαχωρίζει τους σταφυλοκόκκους από τους υπόλοιπους Gram-θετικούς κόκκους

28 ΣΤΑΦΥΛΟΚΟΚΚΟΙ Staphylococcus aureus CoNS (κοαγκουλάση-αρνητικοί σταφυλόκοκκοι) Staphylococcus epidermidis Staphylococcus haemolyticus Staphylococcus hominis Staphylococcus saprophyticus

29 Χρυσίζων σταφυλόκοκκος S. aureus Διαχωρίζεται από τους υπόλοιπους σταφυλοκόκκους λόγω της ικανότητάς του να παράγει κοαγκουλάση Προκαλεί πήξη του πλάσματος του κουνελιού και του ανθρώπου

30 ΤΟΞΙΝΕΣ S. aureus Aιμολυσίνες (λύση ερυθρων αιμοσφαιρίων) Λευκοκτονίνες καταστροφή λευκών (Panton-Valentin) Kοαγκουλάση Υαλουρονιδάση (διασπαση υαλουρονικού οξέος ευνοεί επέκταση της λοίμωξης)

31 ΤΟΞΙΝΕΣ Εντεροτοξίνες (παραγωγη όταν αναπτυχθει σε τροφιμα) θερμοανθεκτικές (δεν χανουν την τοξίκή τους δράση στοςυ 100C για 30λεπτα, ανθεκτικές στο ΗCL στομάχου) Β συχνότερη Αποφολιδωτική τοξίνη (ΤΕΝ, παραγεται από ορισμένα στελεχη Staph. Aureus και προκαλεί νεκρωση και απόπτωση της επιδερμίδας των νεογνών) Τοξίνη του συνδρόμου τοξικής καταπληξίας

32 S. aureus και λοιμώξεις ενδοκαρδίτιδα Τροφική δηλητηρίαση δοθιήνας κυτταρίτιδα Scalded Skin Syndrome πυοδερματίτιδα ενδοφθαλμίτιδα Toxic Shock Syndrome οστεομυελίτιδα πνευμονία

33 ΝΟΣΟΙ από χρυσίζοντα σταφυλόκοκκο πυώδεις φλεγμονώδεις σταφυλοκοκκικές νόσοι δοθιήνες μολυσματικό κηρίο ερυσίπελας αποστήματα οστεομυελίτις σταφυλοκοκκική πνευμονία σταφυλοκοκκική σηψαιμία σταφυλοκοκκική ενδοκαρδίτιδα

34 Μολυσματικό κηρίο, φυσαλιδώδες Bullous impetigo Τοπική μορφή αποφολιδωτικής δερματίτιδας Έναρξη από μύτη και στόμα φυσαλίδες (πύο) διασπορά

35 ακμή

36 ακμή

37 ακμή

38 Μολυσματικό κηρίο (φλυκταινώδες)

39 Κριθή

40 Ψευδάνθρακας

41 Κυτταρίτιδα

42 Διαπύηση τραύματος

43 ΝΟΣΟΙ από χρυσίζοντα σταφυλόκοκκο Νόσοι από τοξίνες 1. τροφική δηλητηρίαση (ναυτία, έμετοι, ζάλη) 2. τοξική επιδερμική νεκρόλυση (σύνδρομο ζεματισμένου δέρματος) 3. σύνδρομο τοξικής καταπληξίας

44 ΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟΙ ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ Υποψία τροφικής δηλητηρίασης Χρόνος επωάσεως <6 h (ΕΜΕΤΟΙ) S. aureus, B. cereus, Mέταλλα >6 h (12-18 h) (ΔΙΑΡΡΟΙΕΣ) Salmonella, Shigella, E. coli, C. perfringens Νευρολογικά σημεία C. botulinum

45 Σύνδρομο τοξικής καταπληξίας TSS Toxic Shock Syndrome Τοξίνη TSST-1 Γυναικείος κόλπος (ταμπόν), τραύματα Πυρετός, υπόταση, εξάνθημα Πολυοργανική ανεπάρκεια Υποτροπές 65% (χωρίς αποτελεσματική θεραπεία)

46 Αποφολιδωτική δερματίτιδα Νόσος του Ritter Αποφολιδωτικές ή επιδερμολυτικές τοξίνες Α και Β Παιδιά <5 ετών Περιστοματικό ερυθηματώδες εξάνθημα Κορμός και άκρα (θετικό σημείο Nicolsky)

47 EΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ S. aureus ρινικές θαλάμες 50-75% των υγιών, φάρυγγας δέρμα (περίνεο, μασχάλες) έντερο Διασπορά με αέρα και σκόνη

48 Εργαστηριακά χαρακτηριστικά Gram θετικοί κόκκοι (1μm), ακίνητοι, μη-σπορογόνοι Xαρακτηριστική διάταξη, σαν τα σταφύλια Καλλιεργούνται εύκολα στα συνήθη υλικά Αναπτύσσονται αερόβια και δυνητικά αναερόβια, 37 ο C Αποικίες S. aureus (κίτρινες) Εκλεκτικά υλικά με NaCl 5-10%

49 ΣΤΑΦΥΛΟΚΟΚΚΟΙ Gram χρώση

50 αντιβιοτικά Β-λακταμικά αντιβιοτικά Μακρολίδες Λινκοσαμίδες Αμινογλυκοσίδες Γλυκοπεπτίδια Τετρακυκλίνες Νεότερα (λινεζολίδη, νταλφοπριστίνη)

51 Επίκτητη αντοχή Πενικιλλίνη (99% των στελεχών) Οξακιλλίνη ( + όλα τα β-λακταμικά) Μειωμένη ευαισθησία σε γλυκοπεπτίδια

52 Αντοχή στα αντιβιοτικά του S. aureus S. aureus Penicillin 1941 Penicillin-resistant S. aureus Methicillin 1961 Methicillin-resistant S. aureus MRSA 1997 Vancomycin 1988 Vancomycinresistant S. aureus 2002 Vancomycin intermediateresistant S. aureus VISA/GISA Vancomycin-resistant enterococci VRE

53

54 ΣΤΑΦΥΛΟΚΟΚΚΟΙ οξακιλλίνη ευαίσθητοι : β-λακταμικό Οξακιλλίνη ανθεκτικοί : Βανκομυκίνη

55 Aντιβιόγραμμα Μέθοδος δισκίων

56 Aντιβιόγραμμα Ε-test

57 Vancomycin Intermediate/Resistant S. aureus

58 Κοαγκουλάση-αρνητικο/ι σταφυλόκοκκοι καταλάση θετικοί κοαγκουλάση αρνητικοί

59 Staphylococcus haemolyticus

60 Σταφυλόκοκκοι αιματούχο

61 CoNS ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ S. epidermidis (slime) ενδοκαρδίτιδα (χρήστες) λοιμώξεις προσθέσεων (μοσχεύματα, βαλβίδες, τεχνητά υλικά) λοιμώξεις καθετήρων S. saprophyticus ουρολοιμώξεις

62 1ο ΘΕΜΑ Bιομεμβράνη (slime) Κοινότητα μικροβιακών κυττάρων εντός μήτρας πολυμερούς ουσίας, που αυτά παράγουν και η οποία προσκολλάται σε αδρανείς ή ζώσες επιφάνειες Science 1999, 284: 1318

63 Λοιμώξεις από βιομεμβράνες Biofilms CDC > 65% όλων των μικροβιακών λοιμώξεων προκαλούνται από βιομεμβράνες Antim Agents Chemother 2001, 45: 999 J Clin Invest 2003, 112: 1626

64 Biofilm Πηγή πρόκλησης χρονίων λοιμώξεων Μυοσκελετικές λοιμώξεις οστεομυελίτις Μέση ωτίτιδα - παραρινοκολπίτιδες Τερηδόνα-περιοδοντίτιδα Λοιμώξεις χοληφόρων Βακτηριακή προστατίτιδα Νοσοκομειακές λοιμώξεις 65% Καθετήρες - Προσθέσεις Καρδιακές βαλβίδες

65 Λοιμώξεις από Biofilm 50% των νοσοκομειακών λοιμώξεων στις ΗΠΑ προκαλούνται από ενσωματωμένες συσκευές ξένα σώματα (καθετήρες- εμφυτεύματα) 2/3 από σταφυλοκόκκους N Engl J Med 2004, 350: 1472

66 SLIME (βιομεμβράνη) Πτωχή διείσδυση αντιβιοτικών Αναστολή λειτουργίας των ουδετεροφίλων (φαγοκυττάρωση)

67 78

68 Στρεπτοκοκκοι 29 ειδη Gram- θετικοί κόκκοι Σφαιρικοι ή ωοειδείς Διατασσονται σε ζευγη ή σχηματίζουν αλυσίδες Ακίνητοι ασποροι Εκλεκτικά αναερόβιοι Δεν παραγουν το ενζυμο καταλάση Αρκετοί είναι παθογονοι, καποιοι ανήκουν στη φυσιολογική χλωρίδα

69 Gram- θετικοί κόκκοι Προκαταρκτική ταυτοποίηση των καταλάση αρνητικών κόκκων 1. Gram χρώση-καταλάση 2. Ανάπτυξη σε υλικά χωρίς αίμα ανάπτυξη μη-ανάπτυξη Eντερόκοκκοι Πλήρης αιμόλυση (βαιμολυτικοί στρεπτοκοκκοι) Ατελής αιμόλυση (ααιμολυτικοί στρεπτοκοκκοι) S. pyogenes S. agalactiae πρασινίζοντες S. pneumoniae

70 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΣΤΡΕΠΤΟΚΟΚΚΩΝ Aιμόλυση στο αιματούχο άγαρ α = ατελής λύση, πράσινη ζώνη β = πλήρης λύση

71 β-αιμολυτικοί στρεπτόκοκκοι A, B, C, D, F, G β-αιμολυτικός στρεπτόκοκκος ομάδας Α (πυογόνος στρεπτόκοκκος, S. pyogenes) β-αιμολυτικός στρεπτόκοκκος ομάδας C, E, F, G (μικρή κλινική σημασία) H ταυτοποίηση βασίζεται στη συγκόλληση χρησιμοποιώντας ειδικούς αντιορούς έναντι αντιγόνων επιφανείας

72 Ομάδα Α ΠΥΟΓΟΝΟΣ ΣΤΡΕΠΤΟΚΟΚΚΟΣ S. pyogenes Σφαιρικοί κόκκοι 0,7-1,0 μm Βραχείες αλυσίδες (κλινικά υλικά), μακρές αλυσίδες (ζωμό) β-αιμόλυση (μεγάλη) Ευαισθησία στη βασιτρακίνη

73 Τοξίνες του πυογόνου στρεπτόκοκκου Στρεπτολυσίνη Ο (ανοσογόνος, τα αντισωματα που παραγονται από τη δραση της στρεπτολυσίνης Ο λεγονται αντιστερπτολυσίνες και χρησιμοποιούνται στη διάγνωση της στρεπτοκοκκικής λοίμωξης) Στρεπτολυσίνη S (μη-ανοσογόνος) Ερυθρογόνος τοξίνη (εξάνθημα οστρακιάς) Πυρετογόνος τοξίνη (τοξικό σοκ, ομοιότητα με την TSST-1) Υαλουρονιδάση (παράγων διασποράς) Στρεπτοκινάση (παράγων διασποράς)

74 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ Φορεία παροδική 10-20%, στον οροφάρυγγα των παιδιών και νεαρών ενηλίκων Η νόσος προκαλείται από πρόσφατα αποκτώμενα στελέχη Μετάδοση μέσω των σταγονιδίων μεταξύ των ατόμων (φαρυγγίτιδα) Στις λοιμώξεις των μαλακών ιστών (πυόδερμα, ερυσίπελας κ.α.) προηγείται αποικισμός του δέρματος

75 ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ Αμυγδαλίτιδα και Φαρυγγίτιδα (η συχνοτερη νόσος που προκαλειται από S.pyogenes) Ωτίτιδα, μαστοειδίτιδα, κολπίτιδα Οστρακιά Πυόδερμα (μολυσματικό κηρίο- impetigo,) Ερυσίπελας Σύνδρομο τοξικού σοκ

76 Στρεπτοκοκκική κυνάγχη

77 Οστρακιά

78 Οστρακιά

79 Μολυσματικό κηρίο

80 Ερυσίπελας

81 Ερυσίπελας

82 Ερυσίπελας

83 Κυτταρίτις

84 Σηψαιμία

85 ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ (ανοσολογική οντότητα) 1-4 εβδομάδες μετά την έναρξη της στρεπτοκοκκικής νόσου Ρευματικός πυρετός (ρευματική καρδίτιδα) Σπειραματονεφρίτιδα ΥΨΗΛΟΣ ΤΙΤΛΟΣ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΣΤΡΕΠΤΟΛΥΣΙΝΗΣ 0

86 Στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα Η φαρυγγίτιδα από τον β-αιμολυτικό στρεπτόκοκκο της ομάδας Α είναι η μόνη συνήθης μορφή οξείας φαρυγγίτιδας που επιβάλλεται η χορήγηση αντιβιοτικών ΣΥΝΕΠΩΣ Απαιτείται εργαστηριακή διερεύνηση με κύριο στόχο την ορθή χορήγηση αντιβιοτικών (70% είναι άστοχη)

87 Οξεία φαρυγγίτιδα Αιτιολογία ΙΟΙ Rhinovirus Coronavirus Adenovirus HSV 1 και 2 Parainfluenza virus Coxsackievirus A Epstein-Barr virus HIV Influenza A και B Κοινό κρυολόγημα Κοινό κρυολόγημα Οξεία αν. νόσος-επιπεφ. Ουλοστοματίτιδα Κρυολόγημα-Λαρυγγίτιδα Ερπητική φαρυγγίτιδα Λοιμ. Μονοπυρήνωση HIV λοίμωξη πρωτοπαθής Γρίππη

88 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Απευθείας ανίχνευση αντιγόνου Α (Strep test) αμεσα, ελεγχος αν μια φαρυγγιτιδα προκαλείται από Strep Pyogenes Μικροσκόπηση? όχι Καλλιέργεια Ταυτοποίηση με ανίχνευση αντιγόνου Α Ανίχνευση αντισωμάτων (ΑSTO, 3-4 εβδομάδες μετα την έκθεση, σε ρευματικό πυρετό και όχι σπειραματονεφρίτιδα)

89 100

90 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Ανίχνευση αντισωμάτων (ΑSTO, anti-dnase B) Άχρηστα για την οξεία φαρυγγίτιδα Χρήσιμα για τον ρευματικό πυρετόνεφρίτιδα

91 ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΡΕΠΤΟΚΟΚΚΙΚΗΣ ΦΑΡΥΓΓΙΤΙΔΑΣ Πενικιλλίνη Αντιβιοτικό εκλογής Στενού φάσματος Δραστική Ασφαλής Χαμηλό κόστος Αμοξυκιλλίνη

92 ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΕ ΠΕΝΙΚΙΛΛΙΝΗ Ατελής θεραπεία - διάρκεια Παραγωγή β-λακταμασών (Staphylococci, Bacteroides) Ενδοκυττάρια παραμονή

93 ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΡΕΠΤΟΚΟΚΚΙΚΗΣ ΦΑΡΥΓΓΙΤΙΔΑΣ Ερυθρομυκίνη επί αλλεργίας Κλινταμυκίνη επί αλλεργίας και αντοχής στην ερυθρομυκίνη Διάρκεια 10 ημέρες (για τα περισσότερα από του στόματος)

94 Ομάδα Α Streptococcus pneumoniae (πνευμονιόκοκκος) Αποικιζει φυσιολογικα το στοματοφαρυγγα Είναι παθογόνο μικρόβιο Προκαλεί κυρίως λοιμώξεις μέσου ωτός, παραρρίνιων κόλπων, πνευμόνων, αρθρωσεων, περιτοναίου, ενδοκαρδίου, χοληφόρων, μηνίγγων

95 Streptococcus pneumoniae (πνευμονιόκοκκος) Η πλειοψηφία των λοιμώξεων σχετίζεται με προδιαθεσικούς παραγοντες Η μεταδοση από ανθρωπο σε ανθρωπο είναι σπάνια

96 Streptococcus pneumoniae (πνευμονιόκοκκος) Η πνευμονία είναι αποτέλεσμα εισρόφησης πνευμονιοκοκκων που περιεχονται στις εκκρίσεις του ανωτερου αναπνευστικού διαταραχή επιπέδου συνείδησης Ιογενεις λοιμώξεις Χρονια βρογχιτιδα (καπνισμα) Η ωτιτιδα ή παραρρινοκολπίτιδα παρατηρείται σε κατά τα άλλα υγιή άτομα συνηθως επειτα από μια ιογενή λοίμωξη ανωτερου αναπνευστικού

97

98 Streptococcus pneumoniae (πνευμονιόκοκκος) Αλλοι προδιαθεσικοί παραγοντες Βαλβιδοπάθειες, ισχαιμική καρδιοπάθεια ΧΝΑ ΣΔ Ca πνευμονα Προχωρημένη ηλικία Ανοοσοανεπάρκειες (υπογαμμασφαιριναιμία, ασπληνία, κακοήθειες όπως το πολλαπλούν μυέλωμα, HIV)

99 Streptococcus pneumoniae (πνευμονιόκοκκος) Ιδιαίτερο κίνδυνο λοίμωξης έχουν οι ασθενείς με διαταραχή της λειτουργίας του σπληνα όπως ασθενείς με συγγενή ασπληνία, λειτουργική ασπληνία πχ δρεπανοκυτταρική αναιμία, σπληνεκτομή Ένα πεπτίδιο που παραγεται από τον σπλήνα (tuftsin) παιζι σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του πνευμονιοκοκκου

100 Streptococcus pneumoniae (πνευμονιόκοκκος) Ιδιαίτερο κίνδυνο λοίμωξης έχουν οι ασθενείς με διαταραχή της λειτουργίας του σπληνα όπως ασθενείς με συγγενή ασπληνία, λειτουργική ασπληνία πχ δρεπανοκυτταρική αναιμία, σπληνεκτομή Ένα πεπτίδιο που παραγεται από τον σπλήνα (tuftsin) παιζι σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του πνευμονιοκοκκου εμβολιασμός

101 112

102 ΕΝΤΕΡΟΚΟΚΚΟΣ Γένος με 12 είδη (4 τα κύρια) E. faecalis (80-90%) E. faecium (5-10%) E. durans και E. avium

103 Enterococcus

104 ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Μικροσκοπικά : Gram - θετικοί κόκκοι κατά ζεύγη ή αλυσίδες (στρεπτοί), 0,7-0,9 μm Kαλλιέργεια : NA, AIM, McConkey II Βιοχημικές : καταλάση αρνητικοί, esculin (+), ΑPI Strep Αντιγόνο D κατά Lanciefeld

105 ΕΝΤΕΡΟΚΟΚΚΟΣ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ Γαστρεντερικός σωλήνας (περίνεοστοματοφάρυγγας) Γυναικείος κόλπος (ευκαιριακά) ΠΑΘΟΓΟΝΟΣ ΔΡΑΣΗ Πλασμίδια, μεταθετά στοιχεία (λοιμογόνοιαντοχή) Προσκόλληση στο ενδοκάρδιο και νεφρικό επιθήλιο

106 ΕΝΤΕΡΟΚΟΚΚΟΙ Λοιμώξεις Ουρολοιμώξεις περινεφρικά αποστήματα, Ενδοκοιλιακές και πυελικές λοιμώξεις

107 ΕΝΤΕΡΟΚΟΚΚΟΙ Λοιμώξεις Ενδοκαρδίτις Μηνιγγίτις Σηψαιμία

108 ΕΝΤΕΡΟΚΟΚΚΟΙ Χαμηλής παθογονικότητος βακτήρια Μέλη της φυσιολογικής χλωρίδος του εντέρου Ανθεκτικοί σε δυσμενή περιβάλλοντα ph 9,6 NaCl 6,5% χολικά άλατα 40% θερμοκρασίες ο C ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΤΟΧΗ

109 ΕΝΤΕΡΟΚΟΚΚΟΙ Κινητικότητα μεταφοράς γονιδίων Νέοι κλώνοι Επιβίωση σε δυσμενή οικοσυστήματα Παθογονικότητα Επίκτητη αντοχή

110 ΠΑΘΟΓΟΝΟΣ ΔΡΑΣΗ ΒΙΟΜΕΜΒΡΑΝΕΣ Αυξημένη ικανότητα πρόκλησης νόσου βιομεμβράνες - biofilm J Med Microbiol 2003, 52: 547 esp enterococcal surface protein fsr geletinase, serine protease CMLS 2003, 60:262

111 ΕΠΙΚΤΗΤΗ ΑΝΤΟΧΗ ΤΩΝ ΕΝΤΕΡΟΚΟΚΚΩΝ Αναπτύσσεται επίκτητη αντοχή + μεταφορά γονιδίων αντοχής μέσω πλασμιδίων, μεταθετών στοιχείων ή μεταλλάξεων. Επίκτητη αντοχή σε β-λακταμικά Επίκτητη αντοχή σε γλυκοπεπτίδια Επίκτητη αντοχή σε αμινογλυκοσίδες (συνδυασμός με β-λακταμικά και γλυκοπεπτίδια). Επίκτητη αντοχή σε λινεζολίδη.

112 Σχόλια Ευαισθησία σε αμπικιλλίνη σημαίνει ευαισθησία σε αμοξικιλλίνη, αμοξικιλλίνη + κλαβουλανικό, αμπικιλλίνη σουλβακτάμη, πιπερακιλλίνη και πιπερακιλλίνη ταζομπακτάμη. SOS PENICILLIN Αντοχή σε αμπικιλλίνη συνήθως E. faecium. Σε στελέχη που απομονώνονται από αίμα η ΕΝΥ απαραίτητος ο έλεγχος για παρουσία πενικιλλινάσης χρησιμοποιώντας δίσκο νιτροσεφίνης.

113 Εντερόκοκκοι και γλυκοπεπτίδια VRE αναδύθηκαν το 1988 συσχέτιση με χρήση αβοπαρσίνης στην κτηνοτροφία vana, vanb, vand D-Ala D-Lac vanc, vane, vang D-Ala---D-Ser

114 Νέα αντιβιοτικά κατά των ανθεκτικών Gram θετικών κόκκων ΝΕΑ ΑΝΤΙΜΙΚΡΟΒΙΑΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ Οξαζολιδινόνες Linezolid Στρεπτογραμίνες Quinupristin-Dalfopristin (Synercid)

115 ΟΞΑΖΟΛΙΔΙΝΟΝΕΣ μετά το 2003 Linezolid Zyvoxid ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ Χορηγείται από του στόματος Εντερόκοκκοι Ευαίσθητοι: <= 2 μg/ml Μέτρια ευαίσθητοι: 4 μg/ml Ανθεκτικοί: >= 8 μg/ml

116 ΟΞΑΖΟΛΙΔΙΝΟΝΕΣ Δράση: Αναστολή πρωτεϊνοσύνθεσης Μηχανισμός αντοχής: Τροποποίηση στόχου δράσης Κριτήρια CLSI: Ευαισθησία 2μg/ml Αντοχή 8μg/ml Συσχέτιση επιπέδου αντοχής στο αντιβιοτικό: - με τον αριθμό μεταλλάξεων - με το χρόνο θεραπείας Παράταση επώασης E-test (δεύτερο 24ωρο)

117 Quinupristin-Dalfopristine Xρήση στην Ελλάδα το 2002 Dalfopristin 70% Quinupristin 30% Φυσικά προïόντα - Ημισυνθετικά Synercid Ενέσιμα

118 Quinupristin-Dalfopristine E. faecium Ευαίσθητοι E. faecalis Ενδογενής αντοχή

119 Ε Υ Χ Α Ρ Ι Σ Τ Ω

120 148