Αυτοανοσία και εγκυµοσύνη 1

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Αυτοανοσία και εγκυµοσύνη 1"

Transcript

1 25 Αυτοανοσία και εγκυµοσύνη 1 ΣΤ.Χ. ΝΙΚΟΠΟΥΛΟΥ, 2 Ι. ΗΛΙΑΣ 1 Ενδοκρινολόγος, Διευθύντρια ΕΣΥ, Επιστημονική Υπεύθυνη Τμήματος Ενδοκρινολογίας-Διαβήτου και Μεταβολισμού, Νοσοκομείο-Μαιευτήριο Αθηνών «Έλενα Βενιζέλου» 2 Ενδοκρινολόγος, Επιμελητής ΕΣΥ, Τμήμα Ενδοκρινολογίας-Διαβήτου και Μεταβολισμού, Νοσοκομείο-Μαιευτήριο Αθηνών «Έλενα Βενιζέλου» I. Εισαγωγή ρόλος του ανοσοποιητικού συστήματος είναι να εξασφαλίζει την άμυνα του Ο οργανισμού έναντι της πληθώρας των παθογόνων που απειλούν τον άνθρωπο κατά τη διάρκεια της ζωής του. Ο στόχος αυτός επιτυγχάνεται με την ύπαρξη περίπου 1 Χ 1012 διαφορετικών υποδοχέων των Τ λεμφοκυττάρων και 1 Χ 1010 αντισωμάτων που παράγονται από το ανοσολογικό σύστημα. Η ανοχή έναντι των ίδιων αντιγόνων συνδέεται κύρια με την λειτουργία του θύμου αδένα κατά την εμβρυϊκή ζωή και συνιστά την «κεντρικού τύπου ανοσολογική ανοχή». Εκτός όμως από την κεντρικού τύπου ανοχή, σημαντικό ρόλο στην ανοσολογική ανοχή φαίνεται να διαδραματίζεται και από την «περιφερικού τύπου ανοχή» η οποία στο παρελθόν είχε συνδεθεί με τα Τ-κατασταλτικά λεμφοκύτταρα, την έννοια των οποίων έχει σήμερα αντικαταστήσει αυτή των Τ-ρυθμιστικών λεμφοκυττάρων (T-Regulator, TREG). Κατά την κύηση ο γυναικείος οργανισμός εκτίθεται σε πληθώρα ξένων αντιγόνων, καθώς το κύημα, φέροντας και πατρικά αντιγόνα, αποτελεί κατά το ήμισυ ένα ξένο οργανισμό. Παρ όλα αυτά υπάρχει, εκ μέρους της μητέρας, ανοσολογική ανοχή, για τη δημιουργία της οποίας ότι σημαντικό ρόλο παίζει η παραγωγή των TREG τα οποία δημιουργούν, τόσο τοπικά στη μήτρα, όσο και συστηματικά, συνθήκες ανοσολογικής ανοχής, τόσο ως προς το κύημα όσο και, με διασταυρούμενο πιθανότατα τρόπο, ως προς άλλες αυτοάνοσες καταστάσεις, που μπορεί να συνυπάρχουν. Η παραγωγή, τοπική και η δράση των TREG ρυθμίζεται από τις ορμονικές αλλαγές της κύησης, κύρια την χοριονική γοναδοτροπίνη (hcg) και την προγεστερόνη, και, λιγότερο, των οιστρογόνων και της πλακουντιακής αυξητικής ορμόνης. Τα αυτοάνοσα νοσήματα, συχνά σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, θέτουν ενδιαφέρουσες προκλήσεις στην αντιμετώπιση τόσο της μητέρας όσο και των συνεπειών της νόσου αλλά και της θεραπείας της στο έμβρυο, το νεογνό, το παιδί αργότερα και γιατί όχι και στο μελλοντικό ενήλικα. Μετά την 16η εβδομάδα της κύησης η πλακουντιακή αγγειοσυγκυτιακή μεμβράνη καθίσταται διαπερατή σε -365-

2 ΕΝΤΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ: 14ΟΣ ΚΥΚΛΟΣ - ΘΥΡΕΟ ΕΙΔΗΣ μεγαλύτερα μόρια και επομένως τα μητρικά αντισώματα κλάσης IgG μπορούν να περάσουν στην εμβρυϊκή κυκλοφορία και να επηρεάσουν το έμβρυο. Τα αυτοάνοσα νοσήματα που έχουν συνδεθεί με κύηση επιβαρύνοντας και ευαισθητοποιώντας την εξέλιξή της παρατίθενται στον πίνακα 1 Πίνακας 1. Αυτοάνοσα νοσήµατα και κύηση Από το σύνολο των άνω νοσημάτων στην παρούσα ανασκόπηση θα παρουσιαστούν τα νοσήματα του θυρεοειδούς που αφορούν την κύηση: ο υπο- και ο υπερθυρεοειδισμός αλλά και η αυτοάνοση θυρεοειδίτις με απλή παρουσία των αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων, χωρίς σύγχρονη απορρύθμιση της θυρεοειδικής λειτουργίας. II. Υποθυρεοειδισμός και κύηση II.1. Συχνότητα - Αιτιολογία Αποτελεί συχνή θυρεοειδοπάθεια της κύησης με συχνότητα σε μη επιλεγμένο υλικό, διαφέρουσα στις διάφορες μελέτες σε παγκόσμιο επίπεδο, που κυμαίνεται μεταξύ % (από %). Παρά τις προσπάθειες που έχουν καταβληθεί η παρουσία ιωδιοπενίας αφορά πάνω από 2 δισεκατομμύρια ανθρώπους παγκόσμια, έτσι η ιωδιοπενία αποτελεί την κυριότερη αιτία υποθυρεοειδισμού και κατά την κύηση. Αντίθετα σε περιοχές με επάρκεια ιωδίου την κύρια αιτία του αποτελεί η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα (ΑΑΘ) καθώς η παρουσία των αντισωμάτων έναντι περοξειδάσης και θυρεοσφαιρίνης στις εγκύους με θυρεοειδική υπολειτουργία κυμαίνεται από 25-77% είναι δε, κατά μέσο όρο, υπερπενταπλάσια αυτής των ευθυρεοειδικών εγκύων. Στις περιπτώσεις αυτές η ΑΑΘ μπορεί να συνδέεται τόσο με κλινικό όσο και με υποκλινικό υποθυρεοειδισμό. Μια ιδιαίτερη ομάδα που έχει αναφερθεί να συνδέεται με την κύηση είναι η μεμονωμένη μείωση των επιπέδων της ελεύθερης Τ4(FT4), χωρίς δηλαδή σύγχρονη αύξηση της TSH. Η κατάσταση αυτή περιγράφηκε για πρώτη φορά σε περιοχές με ένδεια ιωδίου και ερμηνεύτηκε ως αδυναμία του θυρεοειδούς να ανταποκριθεί -366-

3 ΣΤ.Χ. ΝΙΚΟΠΟΥΛΟΥ, Ι. ΗΛΙΑΣ: ΑΥΤΟΑΝΟΣΙΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ στην κατά την κύηση παρατηρούμενη αύξηση της θυρεοδεσμευτικής σφαιρίνης και την ταυτόχρονη μείωση των ελεύθερων κλασμάτων. Η συχνότητά της κυμαίνεται από 1.3-2,1% αυξάνει δε δραματικά στις ιωδιοπενικές περιοχές όπου μάλιστα συνεχίζει επιδεινούμενη κατά την κύηση σε ποσοστό>25%. Εκτός από τα ως άνω αίτια κατά την κύηση παρατηρούνται και όλα τα άλλα αίτια που συνδέονται με υποθυρεοειδισμό (θυροειδεκτομή, προηγηθείσα αγωγή με 131Ι, αντιθυρεοειδικά φάρμακα κλπ). Συνήθως αποτελούν αιτία γνωστού υποθυρεοειδισμού και βέβαια οι έγκυοι βρίσκονται ήδη σε αγωγή με θυροξίνη, η οποία απαιτεί προσαρμογή, με δεδομένη την αύξηση των αναγκών σε θυροξίνη κατά την κύηση, και φυσικά τακτική παρακολούθηση. II.3. Συνέπειες του υποθυρεοειδισμού κατά την κύηση Η δυσκολία της αξιολόγησης των αναφερόμενων στη βιβλιογραφία συνεπειών του υποθυροειδισμού έγκειται στο ότι στις περισσότερες μελέτες δε διευκρινίζεται (1) ο χρόνος της διάγνωσης της διαταραχής (πριν ή μετά τη σύλληψη), (2) πότε και αν άρχισε αγωγή υποκατάστασης με θυροξίνη και (3) η επάρκεια της υποκατάστασης κατά την κύηση. Αυτό εν μέρει εξηγεί τις διαφορές που παρατηρούνται στη συχνότητα εμφάνισης των επιπλοκών αλλά και τη βαρύτητά τους (Πίνακας 2). Ιδιαίτερη μνεία χρειάζεται στις συνδεόμενες με την κύηση αιτίες υποθυρεοειδισμού, δηλαδή την ΑΑΘ, την ιωδιοπενία και την συνδεόμενη με αυτήν μείωση της FT4. Η παρουσία ΑΘΑ(+) ακόμη και επί ευθυρεοειδισμού απαιτεί συνεχή παρακολούθηση της εγκύου καθώς παραδόξως, παρά τη μείωση του τίτλου των αντισωμάτων κατά την κύηση, μπορεί να εμφανιστεί υποθυρεοειδισμός, προφανώς εξ αιτίας των μειωμένων εφεδρειών του αδένα. Επομένως σε παρουσία των ΑΘΑ(+) κατά το 1ο τρίμηνο, ακόμη επί ευθυρεοειδισμού, επιβάλλεται παρακολούθηση για την έγκαιρη διάγνωση υπολειτουργίας και υποκλινικού υποθυρεοειδισμού. Η μεμονωμένη μείωση της FT4 παρουσίασε ιδιαίτερο ενδιαφέρον μετά την παρατήρηση ότι τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών κατά το 1ο τρίμηνο συνδέονται με τη φυσιολογική νευροψυχοκινητική ανάπτυξη του εμβρύου. Οι δυσκολίες στην ακριβή μέτρηση της FΤ4 αποτελούν ένα σημαντικό εμπόδιο στον καθορισμό της οντότητας αυτής και τη δημιουργία σαφών οδηγιών. Από την άλλη πλευρά έχει δειχθεί ότι από τις εγκύους που εμφανίζουν αυτήν τη διαταραχή μόνο το 14% θα συνεχίσουν να είναι υποθυρεοειδικές, ενώ από τις υπόλοιπες το μεν 26% θα εμφανίσει αυτόματη πλήρη αποκατάσταση της θυρεοειδικής λειτουργίας και το 60% μερική αποκατάσταση. Επί πλέον δείχθηκε ότι οι διαταραχές στο έμβρυο εξαρτώνται εν πολλοίς από την ικανότητα της μητέρας να αποκαταστήσει ευθυρεοειδισμό κατά την πορεία της κύησης, καταδεικνύοντας ότι αυτή καθ αυτή η μείωση των επιπέδων της Τ4 κατά το πρώτο διάστημα της κύησης δεν είναι αρκετή για να προκαλέσει τις διαταραχές οι οποίες φαίνεται να συνδέονται και με τη μετέπειτα -367-

4 ΕΝΤΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ: 14ΟΣ ΚΥΚΛΟΣ - ΘΥΡΕΟ ΕΙΔΗΣ θυρεοειδική επάρκεια. Όλα τα ως άνω δεδομένα καθιστούν το πρόβλημα αρκετά σύνθετο και βέβαια την αντιμετώπισή του, εκτός από την αναμφισβήτητη ανάγκη ενίσχυσης της επάρκειας ιωδίου, με τη χορήγηση θυροξίνης αμφιλεγόμενη. Πίνακας 2. Εξέλιξη της κύησης σε γυναίκες µε υποθυρεοειδισµό Συνοψίζοντας, δεν υπάρχει αμφισβήτηση σχετικά με τη σχέση της παρουσίας διαφόρου βαθμού υποθυρεοειδισμού και μαιευτικής ή νεογνικής νοσηρότητας. Παρ όλα αυτά, τα δεδομένα ποικίλλουν αφήνοντας πολλά ερωτήματα αναπάντητα κύρια όσον αφορά το ρόλο της βαρύτητας της νόσου, της έγκαιρης διάγνωσής της και κύρια της θεραπευτικής παρέμβασης με θυροξίνη. Στα ερωτήματα αυτά αναμένεται να δοθεί απάντηση με τα αποτελέσματα της μελέτης CATS (Controlled Antenatal Thyroid Screening) η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η μελέτη αυτή είναι προοπτική και αφορά τον έλεγχο της θυρεοειδικής λειτουργίας εγκύων με βασικό ερώτημα τη σχέση της με τη νευροεγκεφαλική (neurocognitive) εξέλιξη των παιδιών που γεννήθηκαν. Από τα πρώτα αποτελέσματα που έγιναν γνωστά είναι η διάκριση των θυρεοειδικών δυσλειτουργιών διακρίνεται σε 2 ομάδες (1) την ομάδα της μεμονωμένης μείωσης -368-

5 ΣΤ.Χ. ΝΙΚΟΠΟΥΛΟΥ, Ι. ΗΛΙΑΣ: ΑΥΤΟΑΝΟΣΙΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ της FΤ4 που αποτελεί το 50% και (2) την ομάδα που εμφανίζει υποκλινικό ή κλινικό υποθυροειδισμό και αποτελεί το έτερο 50%. II.4. Θεραπεία του υποθυρεοειδισμού στην κύηση 1 Κύηση με γνωστό υποθυρεοειδισμό: αύξηση κατά 30-50%, κατά μέσο όρο, της δόσης πριν την κύηση. Αν ληφθεί υπ όψιν η δόση σύμφωνα με το βάρος σώματος συστήνεται αύξηση από μg/kg σε μg/kg. Η ανάγκη αύξησης της δόσης εκδηλώνεται από την 4η-8η εβδομάδα κύησης και φυσικά εξατομικεύεται. Στόχος είναι η διατήρηση της τιμής της TSH κάτω των 2.5 miu/ml. Είναι αυτονόητο ότι το εύρος της αύξησης εξαρτάται από τη διάγνωση αλλά και τη δόση πριν την κύηση πχ το εύρος είναι σαφώς μικρότερο στις περιπτώσεις αγωγής καταστολής μετά ολική θυρεοειδεκτομή για καρκίνο θυρεοειδούς. Σημαντικό είναι να θυμάται κανείς ότι το ένα τέταρτο των γυναικών με φυσιολογικό έλεγχο της θυρεοειδικής λειτουργίας στην αρχή της κύησης παρουσιάζουν επιδείνωση του υποθυρεοειδισμού κατά την εξέλιξή της και επομένως απαιτούν διαφοροποίηση της δόσης θυροξίνης. Η παρακολούθηση των επιπέδων της TSH πρέπει να γίνεται ανά 6-8 εβδομάδες. Στις περιπτώσεις όμως διαφοροποίησης της δόσης η επανεκτίμηση πρέπει να γίνει στις 4 εβδομάδες. Όπως ήδη αναφέρθηκε η τιμή της TSH για το 1ο τρίμηνο δεν πρέπει να υπερβαίνει το 2.5 miu/ml, ενώ για το 2ο και 3ο τρίμηνο τα 3.0 miu/ml. 2 Διάγνωση του υποθυρεοειδισμού για 1η φορά κατά την κύηση: άμεση έναρξη αγωγής με θυροξίνη σύμφωνα με τα ως άνω και επί σοβαρού βαθμού υποθυρεοειδισμού συστήνεται η χορήγηση αρχικά έως και τριπλάσιας της υπολογιζόμενης τελικής δόσης προκειμένου να αποκατασταθεί άμεσα η εξωθυρεοειδική δεξαμενή της Τ4. 3 Μετά τον τοκετό: επάνοδος στη δόση την προ της κύησης κατά τη διάρκεια των 4 πρώτων εβδομάδων. Σημειώνεται βέβαια ότι οι γυναίκες με διάγνωση αυτοάνοσης θυρεοειδίτιδας έχουν αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης θυρεοειδίτιδας μετά τον τοκετό και πρέπει να βρίσκονται σε τακτική παρακολούθηση τουλάχιστον για τους επόμενους 4 μήνες. II.5. Έλεγχος για υποθυρεοειδισμό κατά την κύηση Οδηγίες Δεν υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των ενδοκρινολόγων και των μαιευτήρων σχετικά με την αναγκαιότητα ελέγχου της θυρεοειδικής λειτουργίας σε όλες τις εγκύους. Η ένωση των Αμερικανών κλινικών ενδοκρινολόγων συστήνει το συστηματικό έλεγχο της TSH σε όλες τις εγκύους, αντίθετα, το αμερικανικό κολέγιο μαιευτήρων γυναικολόγων θεωρεί ότι δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα που να δικαιολογούν κίνδυνο από μη διάγνωση υποκλινικού υποθυρεοειδισμού κατά την κύηση. Παρ όλα -369-

6 ΕΝΤΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ: 14ΟΣ ΚΥΚΛΟΣ - ΘΥΡΕΟ ΕΙΔΗΣ αυτά: (1) η συχνότητα του 2.8% του υποθυρεοειδισμού της κύησης (2) το ποσοστό 5-20% των γυναικών με ασυμπτωματική αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα μια κατάσταση που προδιαθέτει, όπως αναφέρθηκε για ανάπτυξη υποθυρεοειδισμού κατά την εξέλιξη της κύησης και (3) το υπολογιζόμενο ποσοστό ~2% της μεμονωμένης μείωσης της ελεύθερης Τ4 αποτελούν επαρκείς λόγους για τη σύσταση ελέγχου σε όλες τις εγκύους. Πρέπει να σημειωθεί ότι ανεξάρτητα της γνώμης και άποψης επί του θέματος ο έλεγχος επιβάλλεται σε περιπτώσεις υψηλού κινδύνου που είναι: Παρουσία ατομικού ή οικογενειακού ιστορικού θυρεοειδοπάθειας Συμπτωματολογία θυρεοειδικής δυσλειτουργίας Ιστορικό άλλης αυτοάνοσης νόσου Υπογονιμότητα ΣΔ τύπου 1 Ιστορικό ακτινοβολίας τραχήλου Γυναίκες με ΑΘΑ (+) Τρεις μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες είναι ήδη σε εξέλιξη με τη μία να έχει πρόσφατα δημοσιευθεί σχετικά με την θυρεοειδική ανεπάρκεια στην κύηση. Η πρώτη ήδη αναφέρθηκε είναι η μελέτη CATS στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η δεύτερη αποτελεί πολυκεντρική μελέτη στις ΗΠΑ, με την υψηλή επιμέλεια του ΝΙΗ και μελετά το αποτέλεσμα αγωγής με θυροξίνη στις περιπτώσεις υποκλινικής νόσου ή μεμονωμένης ανεπάρκειας της Τ4. Η τρίτη, από την ομάδα Negro και συν, δημοσιεύτηκε πρόσφατα, αφορά 4562 εγκύους που τυχαιοποιήθηκαν σε συστηματικό έλεγχο και κατά περίπτωση. Παρά το γεγονός ότι και οι δύο ομάδες δε διέφεραν ως προς τις ανεπιθύμητες μαιευτικές επιπλοκές, η ομάδα που πήρε αγωγή με θυροξίνη παρουσίασε σημαντικά μικρότερη επιβάρυνση. Καταλήγοντας, παρά τη μη ομοφωνία σχετικά με το συστηματικό έλεγχο της θυρεοειδικής λειτουργίας των εγκύων και αναμένοντας τα αποτελέσματα των μεγάλων υπό εξέλιξη μελετών, κανείς πρέπει να είναι ευαισθητοποιημένος ως προς την κατεύθυνση αυτή στην παρακολούθηση της εγκύου, επανεξετάζοντας τη σχετική διερεύνηση στην τακτική παρακολούθηση. III. Υπερθυρεοειδισμός και κύηση III.1. Συχνότητα Αιτιολογία Ο υπερθυρεοειδισμός αποτελεί μία αρκετά σπανιότερη θυρεοειδοπάθεια κατά την κύηση καθώς η συχνότητά του στις περισσότερες μελέτες δεν ξεπερνά το 1.0% (0.4% συμπτωματικός και 0.6% υποκλινικός). Εκτός από τις γνωστές αιτίες που προκαλούν τη νόσο και εκτός κύησης, δύο είναι οι βασικές αιτίες που συνδέονται με την παρουσία του επί εγκυμοσύνης: 1. Η νόσος του Graves που είναι αυτοάνοσης αιτιολογίας, και -370-

7 ΣΤ.Χ. ΝΙΚΟΠΟΥΛΟΥ, Ι. ΗΛΙΑΣ: ΑΥΤΟΑΝΟΣΙΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ 2. Ο παροδικός υπερθυρεοειδισμός της κύησης, μη αυτοάνοση υπερλειτουργία του αδένα που παρατηρείται κατά την αρχή της κύησης και οφείλεται πιθανότατα στη διασταυρούμενη με την TSH δράση της hcg, της οποίας ως γνωστόν τα επίπεδα αυξάνουν δραματικά το πρώτο ήμισυ της κύησης. Η συχνότητά του ποικίλλει στις διάφορες σειρές 0.1% έως και 11% με τη μέση συχνότητα να υπολογίζεται στο 2.4% και συνδέεται συνήθως με ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα της hcg, όπως συμβαίνει σε δίδυμη κύηση. Στις περισσότερες περιπτώσεις η θυρεοειδική υπερλειτουργία παραμένει υποκλινική, έχει όμως συνδεθεί, στις σοβαρότερες μορφές με υπερέμεση της κύησης Η διάκριση των δύο αυτών παθολογικών καταστάσεων είναι σημαντική αλλά και συχνά δύσκολη καθώς αποτελούν δύο τελείως διαφορετικές καταστάσεις, με διαφορετική πορεία, διαφορετική επίπτωση στην υγεία της εγκύου και την εξέλιξη της κύησης και φυσικά απαιτούν τελείως διαφορετική θεραπευτική προσέγγιση. Τέλος, μία αιτία που συνδέεται με την κύηση αλλά σήμερα είναι σπάνια καθώς η διάγνωσή της τίθεται έγκαιρα είναι η τροφοβλαστική νόσος. III.2. Διάγνωση Παρά το γεγονός ότι η κλινική εικόνα του υπερθυρεοειδισμού δε διαφέρει κατά την κύηση, συχνά τα συμπτώματα, ιδίως των ήπιων μορφών, δε διαφοροποιούνται από αυτά που παρατηρούνται στην κύηση όπως, κόπωση, ευερεθιστότητα, ταχυκαρδία, δυσανεξία ζεστού, υπεριδρωσία. Ένα χρήσιμο σύμπτωμα είναι η απώλεια βάρους παρά την αυξημένη όρεξη, εκτός αν συνυπάρχει υπερέμεση οπότε και αυτό καθίσταται επισφαλές. Η εργαστηριακή προσέγγιση, επί κλινικής υπόνοιας της νόσου, παρουσιάζει και αυτή τις δυσκολίες της. Η συνήθως αξιόπιστη μέτρηση της TSH, στην κύηση και ιδίως στο 1ο τρίμηνο είναι επισφαλής καθώς η συνυπάρχουσα αυξημένη hcg, ακόμη και όταν δεν προκαλεί ήπιο υπερθυρεοειδισμό, καταστέλλει όμως την παραγόμενη από τη μητρική υπόφυση TSH. Για το λόγο αυτό έχει ήδη προταθεί διαφοροποίηση των κατώτερων ορίων της TSH ανάλογα με την ηλικία της κύησης όπως αναφέρεται στον πίνακα 3 Πίνακας 3. Προτεινόµενα κατώτερα όρια TSH κατά την κύηση -371-

8 ΕΝΤΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ: 14ΟΣ ΚΥΚΛΟΣ - ΘΥΡΕΟ ΕΙΔΗΣ H συνύπαρξη αυξημένων επιπέδων θυρεοειδικών ορμονών σε συνδυασμό με την αντίστοιχη κλινική εικόνα και την κατεσταλμένη TSH θέτουν φυσικά τη διάγνωση της νόσου. III.3. Νόσος Graves Αποτελεί, τη συχνότερη αιτία υπερθυρεοειδισμού στην κύηση καθώς αφορά ποσοστό>85% των περιπτώσεων. Η χαρακτηριστική παρουσία των αντισωμάτων έναντι του υποδοχέα της TSH (TR-Ab) στα οποία οφείλεται και η παθογένεια της νόσου βάζει τη διάγνωση μαζί με τον υπόλοιπο κλασικό εργαστηριακό έλεγχο. Η κλινική της παρουσία μπορεί να αφορά: 1. Γυναίκες με ενεργό νόσο πριν τη σύλληψη και υπό αντιθυρεοειδική αγωγή 2. Γυναίκες με θετικό ιστορικό της νόσου, αλλά σε ύφεση 3. Γυναίκες με θετικό ιστορικό της νόσου και «ριζική» αντιμετώπισή της με 131Ι ή θυρεοειδεκτομή 4. Γυναίκες με πρώτη διάγνωση της νόσου κατά την κύηση 5. Γυναίκες με ιστορικό προηγούμενου τοκετού νεογνού με θυρεοειδοπάθεια Τόσο η κλινική της πορεία όσο και η παρουσία και η μέτρηση των TR-Ab υπακούει στο γενικότερο κλίμα της ανοσολογικής ανοχής κατά την κύηση, έτσι ενώ κατά το 1ο τρίμηνο η νόσος μπορεί να παρουσιάσει έξαρση ή/και υποτροπή (εξ αιτίας πιθανότατα των αυξημένων επιπέδων hcg), στη συνέχεια περιορίζεται. Η μέτρηση των TR-Ab θεωρείται ιδιαίτερα χρήσιμη και συστήνεται στις περιπτώσεις ύφεσης ή ιστορικού αμφίβολου για ύπαρξη της νόσου, καθόσον η παρουσία τους μπορεί να συνδέεται με εμβρυϊκή ή νεογνική νόσο. Η αναζήτηση των TR-Ab αντισωμάτων γίνεται το 1ο τρίμηνο. Τόσο η πορεία όσο και οι επιπτώσεις και οι επιπλοκές της νόσου είναι άμεσα εξαρτημένες από τον έλεγχό της. Πλημμελής έλεγχος έχει συνδεθεί με διάφορες επιπλοκές όπως φαίνεται στον πίνακα 4. Η βλαπτική επίδραση του υψηλού επιπέδου των θυρεοειδικών ορμονών στην πορεία της κύησης και το έμβρυο δείχθηκε σε μία περίπτωση κύησης σε γυναίκα με αντίσταση στις θυρεοειδικές ορμόνες, καθώς τα ιδιαίτερα υψηλά επίπεδά τους στην ευθυρεοειδική μητέρα οδήγησαν σε υπερθυρεοειδισμό του εμβρύου, πρόωρο τοκετό και νεογνό χαμηλού βάρους. Πίνακας 4. Επιπτώσεις της ν. Graves στην εξέλιξη της κύησης -372-

9 ΣΤ.Χ. ΝΙΚΟΠΟΥΛΟΥ, Ι. ΗΛΙΑΣ: ΑΥΤΟΑΝΟΣΙΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ III.4. Θεραπευτική αντιμετώπιση υπερθυρεοειδισμού κατά την κύηση Η αντιμετώπιση των υψηλών επιπέδων των θυρεοειδικών ορμονών κατά την κύηση είναι επιβεβλημένη. Στόχος της αντιθυρεοειδικής αγωγής είναι η διατήρηση των επιπέδων αυτών στα ανώτερα φυσιολογικά με τη μικρότερη δυνατή δόση, καθώς όλα τα αντιθυρεοειδικά φάρμακα διέρχονται τον πλακούντα. Η κύηση δε φαίνεται να επηρεάζει την κινητική των φαρμάκων αυτών. Ιστορικά το φάρμακο επιλογής αποτέλεσε η προπυλθειουρακίλη (PTU) καθώς αφενός θεωρήθηκε ότι διέρχεται σε μικρότερο βαθμό τον πλακούντα, ως υδατοδιαλυτή και περισσότερο συνδεδεμένη με λευκωματίνη, αφετέρου η χρήση της μεθιμαζόλης (MMI) συνδέθηκε με τη λεγόμενη «εμβρυοπαθεια της μεθιμαζόλης» που συνίστατο σε δερματική απλασία, ατρησία του οισοφάγου και της χοάνης. Η σχετικά πρόσφατη παρατήρηση ότι η χρήση της προπυλθειουρακίλης στην παιδιατρική συνδέθηκε με σημαντικό κίνδυνο ηπατικής ανεπάρκειας, η οποία μάλιστα αναφέρθηκε ως ιδιοσυγκρασιακή, περιόρισε σημαντικά το χαρακτηρισμό της ως φάρμακου επιλογής και συστήνεται η χρήση της στο 1ο τρίμηνο, όπου είναι ανεπιθύμητη η έκθεση του εμβρύου στην παρουσία της μεθιμαζόλης. Όμως από το 2ο τρίμηνο συστήνεται αλλαγή σε μεθιμαζόλη. Συγκριτικές μελέτες του σχετικού κινδύνου των δύο φαρμάκων στην κύηση δεν υπάρχουν. Οι οδηγίες για την φαρμακευτική αγωγή του υπερθυρεοειδισμού στην κύηση φαίνονται στον πίνακα

10 ΕΝΤΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ: 14ΟΣ ΚΥΚΛΟΣ - ΘΥΡΕΟ ΕΙΔΗΣ Πίνακας 5. Οδηγίες θεραπευτικής αντιµετώπισης υπερθυρεοειδισµού (ν. Graves ) στην κύηση III.5. Επιπτώσεις του υπερθυρεοειδισμού της κύησης στο έμβρυο-νεογνό Αποτελούν ένα από τα σοβαρά προβλήματα που τίθενται στον κλινικό στις περιπτώσεις υπερθυρεοειδικής εγκύου. Ο εμβρυϊκός θυρεοειδής καθίσταται από την 12η εβδομάδα σταδιακά ενεργός και πριν το μέσον της κύησης αρχίζει την παραγωγή θυροξίνης ευαισθητοποιούμενος τόσο στη ρύθμιση μέσω της TSH αλλά και των κυκλοφορούντων TR-Ab. Επομένως οι επιπτώσεις στο έμβρυο υπερθυρεοειδικής εγκύου μπορεί να διακριθούν σε 2 κατηγορίες: 1. Δευτεροπαθείς λόγω διαπλακουντιακής διέλευσης των αντι-tsh αντισωμάτων από τη μητέρα στο έμβρυο: αφορά ποσοστό 1-5% των νεογνών μητέρων με ν. Graves. Η συχνότητα είναι μικρή γιατί αφενός η αυτοάνοση δραστηριότητα καταστέλλεται σημαντικά μετά το 1ο τρίμηνο και αφετέρου η παρουσία TR-Ab δε σημαίνει απαραίτητα διεγερτική δράση στον υποδοχέα καθώς ορισμένα από αυτά μπορεί να έχουν ανασταλτική δράση ή /και ουδέτερη. Ιδιαίτερη ομάδα που αξίζει προσοχής είναι αυτή των γυναικών με ιστορικό θεραπευθείσας ν. Graves (με θυρεοειδεκτομή ή 131Ι) οι οποίες μπορεί μάλιστα να βρίσκονται σε αγωγή υποκατάστασης με θυροξίνη. Στην ομάδα αυτή συστήνεται η μέτρση των TR-Ab, ή εφόσον αυτό δεν είναι εφικτό, η παρακολούθηση τόσο του εμβρύου όσο και του νεογνού για εμφάνιση σημείων υπερθυρεοειδισμού. Σημεία εμβρυϊκού υπερθυρε

11 ΣΤ.Χ. ΝΙΚΟΠΟΥΛΟΥ, Ι. ΗΛΙΑΣ: ΑΥΤΟΑΝΟΣΙΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ οειδισμού είναι η παρουσία ταχυκαρδίας, η επιταχυνόμενη οστική ηλικία σε συνδυασμό με ενδομήτρια καθυστέρηση της ανάπτυξης. Ο νεογνικός υπερθυρεοειδισμός εμφανίζεται την 7η-10η ημέρα μετά τον τοκετό καθώς έχει μηδενισθεί η αντιθυρεοειδική προστασία από τη μητρική αγωγή. Η κλινική εικόνα αφορά την παρουσία απώλειας βάρους, αφυδάτωσης, εμέτων, διάρροιας, ταχυκαρδίας, ευερεθιστότητας, μειωμένης θρέψης, και σπάνια καρδιακής ανεπάρκειας. Θεραπευτικά συστήνεται στήριξη του νεογνού, καθώς η διαταραχή είναι παροδική και υφίεται με την απομάκρυνση των μητρικών αντισωμάτων περίπου στις 4-8 εβδομάδες. 2. Αποτέλεσμα της θεραπείας της μητέρας με αντιθυρεοειδικά φάρμακα: η θεραπεία με τα υπάρχοντα αντιθυρεοειδικά σκευάσματα, παρά το γεγονός της διέλευσής τους από τον πλακούντα, θεωρείται σήμερα γενικά ασφαλής, με την προϋπόθεση ότι τηρούνται επιμελώς οι οδηγίες. Επισημαίνεται ξανά ότι το σημαντικότερο είναι η αποκατάσταση ευθυρεοειδισμού στη μητέρα καθώς αυτό εξασφαλίζει την απρόσκοπτη συνέχιση της κύησης και την ελαχιστοποίηση των επιπλοκών στη μητέρα και στο έμβρυο-νεογνό. Αυτό φαίνεται σε όλες τις σύγχρονες σειρές, όπου στην πλειοψηφία των εγκύων με ν. Graves και τακτική παρακολούθηση δεν υπήρξαν προβλήματα, ενώ τα προβλήματα που σημειώθηκαν οφείλονταν είτε σε χαμηλά επίπεδα TR-Ab και υψηλές δόσεις αντιθυρεοειδικής αγωγής με αποτέλεσμα νεογνικό υποθυρεοειδισμό, είτε σε υψηλά επίπεδα TR-Ab και χαμηλή δοσολογία αντιθυρεοειδικών με αποτέλεσμα νεογνικό υπερθυρεοειδισμό. Μια ιδιαίτερη και σπάνια κατηγορία συγγενούς υποθυρεοειδισμού, αποτέλεσμα πλημμελώς ρυθμιζόμενου στη μητέρα υπερθυρεοειδισμού, οφείλεται στην καταστολή της εμβρυϊκής TSH λόγω των υψηλών επιπέδων της θυροξίνης στο έμβρυο. Παρά το γεγονός ότι η διαταραχή αποκαθίσταται σε μερικές εβδομάδες, υποστηρίζεται ότι τα παιδιά αυτά βρίσκονται σε κίνδυνο απορρύθμισης της θυρεοειδικής τους ομοιοστασίας, πιθανόν ως αποτέλεσμα του μακροχρόνιου κεντρικού υποθυρεοειδισμού. III.6. Παραμένοντα ερωτήματα - Καθορισμός αξιόπιστης μεθόδου μέτρησης της FT4 και των φυσιολογικών ορίων της TSH κατά την κύηση - Καθορισμός επιπέδων-στόχων της FT4 κατά τη θεραπεία με αντιθυρεοειδικά - Καθορισμός των επιλογών για αντιθυρεοειδική αγωγή - Νέες μη επεμβατικές μέθοδοι εκτίμησης της εμβρυϊκής θυρεοειδικής λειτουργίας -375-

12 ΕΝΤΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ: 14ΟΣ ΚΥΚΛΟΣ - ΘΥΡΕΟ ΕΙΔΗΣ IV. Αντιθυρεοειδικά αντισώματα και κύηση IV.1. Εισαγωγή-Αυτοανοσία και κύηση Όπως αναφέρθηκε, η κύηση διαφοροποιεί το ανοσολογικό σύστημα καθώς στοχεύει στη διατήρηση και ανοχή του κυήματος το οποίο φέρει και πατρικά αντιγόνα. Αποτέλεσμα αυτού είναι ότι διάφορα αυτοάνοσα νοσήματα όπως η ρευματοειδής αρθρίτις, η ψωριασική αρθρίτις, η αγκυλοποιητική σπονδυλίτις κ.ά. σημειώνουν σημαντική κλινική βελτίωση κατά τη διάρκειά της. Το 1975 περιγράφηκε για πρώτη φορά η παρουσία ενός αντιπηκτικού παράγοντα σε γυναίκα με καθ έξιν αποβολές και λίγο αργότερα προσδιορίστηκε ότι το αντιπηκτικό αυτό ήταν του ερυθηματώδους λύκου. Έκτοτε πολλά κέντρα μελέτησαν και συνέδεσαν την παρουσία του φωσφολιπιδικού συνδρόμου, όπως αυτό ονομάστηκε, με τον κίνδυνο εμβρυϊκού θανάτου και καθ έξιν αποβολών, ιδίως μετά το 1ο τρίμηνο. Η πρόγνωση τη κύησης, επί συνύπαρξης αυτοάνοσου νοσήματος εξαρτάται από το είδος του εκάστοτε αντισώματος. Παρ όλα αυτά δεν υπάρχει μέχρι σήμερα κάποιο αντίσωμα που να έχει συνδεθεί παθογνωμονικά με ειδικές επιπλοκές της κύησης. Η παρουσία διαφόρων αντισωμάτων έχει συνδεθεί με διάφορα προβλήματα από υπογονιμότητα (αντιφωσφολιπιδικά αντισώματα όπως, το αντιπηκτικό του λύκου, αντίσωμα έναντι της καρδιολοπίνης και της β2 γλυκοπρωτεΐνης) ως τις διάφορες άλλες επιπλοκές της κύησης (ΑΘΑ, ΑΝΑ, αντισώματα έναντι της προθρομβίνης κλπ). Οι επιπλοκές της κύησης που έχουν συνδεθεί με την παρουσία αντισωμάτων είναι: Αποβολή κυήματος Καθυστέρηση ανάπτυξης εμβρύου Υπέρταση-προεκλαμψία Πρόωρος τοκετός Τοκετός νεκρού εμβρύου Πηγές των πληροφοριών μας όσον αφορά τη σχέση των εκάστοτε αντισωμάτων με τις ως άνω επιπλοκές, είναι: 1. Ανοσοδιεγερμένα πειραματόζωα 2. Εκτίμηση παρουσίας του ή των αντισωμάτων προς μελέτη σε υπογονιμότητα ή σε γυναίκες με επιπλοκές στην κύηση (prevalence studies) 3. Αυξημένη παρουσία επιπλοκών κύησης σε γυναίκες με υψηλό τίτλο αντισωμάτων (cohort studies) 4. Συγκριτικές μελέτες μετά από θεραπεία, που εξετάζουν κατά πόσον η θεραπευτική παρέμβαση μείωσης των επιπέδων των αντισωμάτων ή των κλινικών τους συνεπειών σχετίζονται θετικά με την έκβαση της κύησης

13 ΣΤ.Χ. ΝΙΚΟΠΟΥΛΟΥ, Ι. ΗΛΙΑΣ: ΑΥΤΟΑΝΟΣΙΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ Με τα ως άνω δεδομένα καθορίζεται η θετική προγνωστική αξία σε κάθε είδους αντίσωμα που εκφράζει το ποσοστό των θετικών στο αντίσωμα ασθενών που εμφανίζουν συγκεκριμένες επιπλοκές (Positive Predictive Value, PPV). IV.2. ΑντιΘυρεοειδικά Αντισώματα (ΑΘΑ) Η παρουσία των ΑΘΑ σε ποσοστό 5-15% στο γενικό πληθυσμό, καθιστά την αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα την πιο συχνή ενδοκρινοπάθεια σε γυναίκες της αναπαραγωγικής ηλικίας, η οποία μάλιστα είναι συχνά αδιάγνωστη καθώς δε συνοδεύεται απαραίτητα από θυρεοειδική δυσλειτουργία. Παρά τις εγγενείς δυσκολίες αξιολόγησης των δεδομένων, οι περισσότερες μελέτες συνδέουν την παρουσία των ΑΘΑ με προβλήματα υπογονιμότητας, είτε αυτά συνίστανται σε υπογονιμότητα -αδυναμία επίτευξης κύησης, είτε σε αδυναμία διατήρησής της και ιστορικό καθ έξιν αποβολών. Δε έχει συνδεθεί η παρουσία τους με άλλη επιπλοκή από τις αναφερθείσες ως άνω. Η παρουσία των ΑΘΑ(+) έχει προταθεί ως ανεξάρτητος δείκτης «επικινδυνότητας» στην κύηση καθώς δείχθηκε ότι, αφενός η παρουσία τους στις γυναίκες υπογόνιμων ζευγαριών είναι πολλαπλάσια (ως και τέσσερις φορές) αυτής των γυναικών χωρίς πρόβλημα υπογονιμότητας, αφετέρου ευθυρεοειδικές γυναίκες με ιστορικό καθ έξιν αποβολών παρουσιάζουν συχνότερα υψηλό τίτλο ΑΘΑ και αντίθετα, δηλαδή γυναίκες με υψηλό τίτλο ΑΘΑ έχουν μεγαλύτερο ποσοστό αποβολών το οποίο μάλιστα υπολογίστηκε σε 20-25% έναντι αυτού γυναικών με φυσιολογικά εξελισσόμενη κύηση που ήταν 15-20%). Συγχρόνως ενδείξεις σε πειραματόζωα επιβεβαιώνουν ότι η πρόκληση παραγωγής αντιθυρεο-σφαιρινικών αντισωμάτων σε ποντίκια είχε ως αποτέλεσμα αυξημένο ποσοστό απώλειας των κυήσεων, αλλά και πλακούντες με χαμηλότερο βάρος. IV.3. ΑΘΑ και υπογονιμότητα Ο ή οι λόγοι της σχέσης της αυξημένης παρουσίας των ΑΘΑ στις γυναίκες υπογόνιμων ζευγαριών δεν έχουν διευκρινισθεί, καθώς τα δεδομένα από τα πειραματόζωα αλλά και από τα in vitro πειράματα είναι ανεπαρκή. Από τη άλλη πλευρά πρέπει κανείς να λαμβάνει υπ όψιν ότι, με τη χρήση, σήμερα, ιδιαίτερα ευαίσθητης μεθόδου μέτρησης της β-hcg, έχει βρεθεί ότι το 31% των βιοχημικών κυήσεων καταλήγουν σε αποβολή πριν την κλινική διαπίστωση και βέβαια οι λόγοι είναι πολλαπλοί (ανατομικοί, ορμονικοί, θρομβωτικοί γενετικοί, λοιμώδεις, αυτοάνοσοι κλπ). Επομένως η αναφερόμενη υπογονιμότητα είναι πολύ πιθανόν να αποτελεί μία πρώιμη αποβολή. IV.4. ΑΘΑ και καθ έξιν αποβολές Με δεδομένο ότι η παρουσία των ΑΘΑ μπορεί να εκφράζει και γενικευμένη διέγερση του ανοσοποιητικού, το 1990 για πρώτη φορά η ομάδα του Stagnaro-Green και -377-

14 ΕΝΤΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ: 14ΟΣ ΚΥΚΛΟΣ - ΘΥΡΕΟ ΕΙΔΗΣ συν μελέτησε τη σχέση των ΑΘΑ με τη συχνότητα των αποβολών σε 552 γυναίκες. Η ομάδα των γυναικών με θετική παρουσία ΑΘΑ εμφάνισαν διπλάσια συχνότητα αποβολών σε σύγκριση με τις γυναίκες με αρνητικά ΑΘΑ και αυτό ανεξάρτητα από άλλους παράγοντες όπως η ηλικία της μητέρας, παρουσία άλλων αντισωμάτων όπως αυτών της καρδιολοπίνης, μαιευτικό ιστορικό αλλά και του ίδιου του τίτλου των ΑΘΑ. Στη συνέχεια μελέτες από διάφορα κέντρα επιβεβαίωσαν αυτή τη σχέση, τόσο σε αυτόματες κυήσεις (πίνακας 6), όσο και σε κυήσεις με μεθόδους υποστηριζόμενης αναπαραγωγής (σχήμα 1), συνηγορώντας υπέρ της χρήσης των ΑΘΑ ως παραμέτρου εκτίμησης του κινδύνου αποτυχίας της κύησης. Πίνακας 6. Σχέση µεταξύ αποβολών και ΑΘΑ (+) Σημειώνεται ότι σε καμία μελέτη δε δείχτηκε ρόλος του τίτλου των ΑΘΑ, ενώ σε κάποιες από τις μελέτες συνδέθηκε ενίσχυση της σχέσης αυτής με την παρουσία υψηλότερων επιπέδων της TSH στην ομάδα με ΑΘΑ (+). Τρεις πιθανοί παθολογοφυσιολογικοί μηχανισμοί έχουν προταθεί για τη σχέση των ΑΘΑ με τις αποβολές: 1. Η παρουσία των ΑΘΑ εκφράζει μια γενικευμένη ενεργοποίηση του αυτοάνοσου μηχανισμού έναντι της εμβρυο-πλακουντιακής μονάδας. Πρέπει βέβαια να σημειωθεί εδώ ότι, η παρουσία των ΑΘΑ συνδέεται με αυξημένη συχνότητα αποβολών κατά το 1ο τρίμηνο ενώ του φωσφολιπιδικού συνδρόμου μετά την 22η εβδομάδα

15 ΣΤ.Χ. ΝΙΚΟΠΟΥΛΟΥ, Ι. ΗΛΙΑΣ: ΑΥΤΟΑΝΟΣΙΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ 2. Η παρουσία των ΑΘΑ μπορεί να δρα, όπως ήδη αναφέρθηκε, ως παράγοντας υπογονιμότητας (πχ αποτυχία συνέχισης βιοχημικής κύησης) καθυστερώντας την επίτευξη κύησης και μεταθέτοντάς την σε μεγαλύτερη ηλικία, που από μόνη της επιβαρύνει την επιτυχία της συνέχισης. Παρ όλα αυτά η μέση ηλικία των ομάδων που έχουν μελετηθεί (θετικών και αρνητικών ΑΘΑ) ήταν αντίστοιχη. 3. Η παρουσία των ΑΘΑ πιθανόν να συνδέεται από υποκλινική αύξηση της TSH ή μικρότερη ικανότητα προσαρμογής της λειτουργίας του θυρεοειδούς στις ανάγκες της κύησης. Σε αυτό συνηγορεί το γεγονός ότι στις ομάδες με ΑΘΑ(+) η TSH παρουσίαζε σημαντική αύξηση των επιπέδων της κατά την πορεία της κύησης σε σχέση με την ομάδα των ΑΘΑ(-), τα δε επίπεδα αυτά πολλές φορές υπερέβαιναν τα ανώτερα φυσιολογικά για την ηλικία της κύησης και ως εκ τούτου ήταν ενδεικτικά υποκλινικού υποθυρεοειδισμού. Σε αυτό συνηγορεί το γεγονός ότι, όπως ήδη αναφέρθηκε η παρουσία ΑΘΑ(+) σε εγκύους με υποκλινικό υποθυρεοειδισμό είναι 5πλάσια απ ότι στις ευθυρεοειδικές με ποσοστό που ποικίλλει μεν στις διάφορες μελέτες, υπολογίζεται κατά μέσο όρο 48%. Οι ως άνω εξηγήσεις δεν αναιρούν φυσικά η μία την άλλη, αντίθετα μπορεί κάλλιστα να αποτελούν συνεργαζόμενους παράγοντες στην παθογένεια της δράσης των ΑΘΑ στην εξέλιξη της κύησης. IV.5. Προληπτική χορήγηση θυροξίνης κατά την κύηση σε γυναίκες με ΑΘΑ(+) Η συνήθης αντιμετώπιση των καθ έξιν αποβολών στις οποίες πιθανολογείται αυτοάνοση αιτία και κύρια παρουσία φωσφολιπιδικού συνδρόμου είναι με συγχορήγηση ηπαρίνης, ασπιρίνης και ανοσοσφαιρίνης. Το 2000 για πρώτη φορά η ομάδα του Vaquero χορήγησε μικρή δόση θυροξίνης σε γυναίκες με ΑΘΑ(+) και τις σύγκρινε με ομάδα ΑΘΑ(+) γυναικών στις οποίες χορηγήθηκε αγωγή με ανοσοσφαιρίνη. Το αποτέλεσμα δικαίωσε την ιδέα της θυροξίνης καθώς το 81% των γυναικών που την πήραν είχαν επιτυχή ολοκλήρωση της κύησης έναντι του 54.5% της ομάδας της ανοσοσφαιρίνης. Λίγα χρόνια αργότερα η ομάδα Negro και συν επιβεβαιώνουν το αποτέλεσμα και σε δύο συνεχόμενες μελέτες δείχνουν ότι, η χορήγηση θυροξίνης σε εγκύους με ΑΘΑ(+) είχε ως αποτέλεσμα να μειώσει τον κίνδυνο αποβολής στο επίπεδο της ομάδας ελέγχου, δηλαδή της ΑΘΑ(-) εγκύων. Προχωρώντας περισσότερο η ομάδα αυτή πρότεινε ότι τιμές TSH>2.5mU/L σε εγκύους ΑΘΑ(+), πρέπει να θεωρείται παθολογική και να αποτελεί ένδειξη έναρξης αγωγής με θυροξίνη. Πρότειναν μάλιστα, ως καλύτερο, την έναρξη της χορήγησης θυροξίνης πριν από την κύηση. Σημειώνεται πάντως ότι ανάλογη μελέτη σε γυναίκες που χρησιμοποιούν μεθόδους υποστηριζόμενης αναπαραγωγής δεν έδωσε αντίστοιχα ευρήματα. Το 2003 οι Poppe και Glinoer προτείνουν μέτρηση TSH, ελεύθερης Τ4 και ΑΘΑ στην αρχή της κύησης και -379-

16 ΕΝΤΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ: 14ΟΣ ΚΥΚΛΟΣ - ΘΥΡΕΟ ΕΙΔΗΣ Αν η TSH είναι αυξημένη ή η ελεύθερη Τ4 κάτω από τα φυσιολογικά όρια επιβάλλεται έναρξη αγωγής με θυροξίνη. Αν τα ΑΘΑ είναι θετικά και η TSH βρεθεί <2.5mU/L δεν είναι απαραίτητη η αγωγή με θυροξίνη, παρ όλα αυτά, στο τέλος του 2ου τριμήνου, πρέπει να επαναληφθούν οι μετρήσεις καθώς, όπως αναφέρθηκε η πιθανότητα αύξησης της TSH>2.5mU/L είναι πολλή μεγάλη, και τότε πρέπει ν αρχίσει η αγωγή με θυροξίνη. Τέλος υπενθυμίζεται ο ρόλος του σεληνίου στη θυρεοειδική ορμονογένεση καθώς η χορήγησή του είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των επιπέδων των ΑΘΑ. Παρά τις συγκλίνουσες πληροφορίες σχετικά με το ρόλο των ΑΘΑ στην εξέλιξη της κύησης, είναι σχετικά νωρίς να εξαχθούν τελικά αποτελέσματα κύρια όσον αφορά την προληπτική χορήγηση θυροξίνης. Από όλους σημειώνεται η ανάγκη περισσότερων και καλά σχεδιασμένων μελετών. Ήδη, όπως αναφέρθηκε μία τέτοια προοπτική πολυκεντρική μελέτη βρίσκεται σε εξέλιξη στις ΗΠΑ, υπό την επίβλεψη του ΝΙΗ. ΑΘΑ και θυρεοειδίτις μετά τον τοκετό Εκτός της σχέσης τους με την εξέλιξη της κύησης και τον κίνδυνο αποβολής της, όπως ήδη αναφέρθηκε, η παρουσία ΑΘΑ(+), στην αρχή της κύησης, ακόμη και επί ελέγχου ενδεικτικού ευθυρεοειδισμού, επιβάλλει την παρακολούθηση της εγκύου καθώς, παρά την μείωση του τίτλου και της παραγωγής τους στα επόμενα τρίμηνα, η πιθανότητα εμφάνισης υποθυρεοειδισμού είναι πολύ μεγάλη. Ένας επί πλέον λόγος όμως ελέγχου για παρουσία ΑΘΑ(+) είναι το γεγονός ότι η παρουσία τους συνδέεται σε μεγάλο ποσοστό με την πιθανότητα εμφάνισης θυρεοειδίτιδας μετά τον τοκετό. Για το λόγο αυτό επιβάλλεται η παρακολούθηση των λεχωίδων με θετικά αντι-tpo αντισώματα ανά 4-6 εβδομάδες μετά τον τοκετό και για τουλάχιστον 6-12 μήνες. V. Βιβλιογραφία - Weetman A.P: Immunity, thyroid function and pregnancy: molecular mechanisms. Nature Reviews, June 2010, vol 6, Krassas E.G, Poppe K, Glinoer D: Thyroid Function and Human Reproductive Health. Endocrine Reviews, 2010, vol 31, Toulis K.A, Goulis D.G, Venetis C.A, Kolibianakis E.M, Negro R, Tarlatzis B.C, Papadimas J: Risk of spontaneous miscarriage in euthyroid women with thyroid autoimmunity undergoing IVF: a meta-analysis. Europ J Endocrinol, 2010, vol 162, Stagnaro-Green A: Maternal Thyroid Disease and Preterm Delivery. JCEM 2009, vol 94, Carp H.J.A, Meroni P.L, Shoenfeld Y: Autoantibodies as predictors of pregnancy complications. Rheumatolory, 2008, vol 47, iii6-iii8 - Karpara A, Krassas E: Thyroid autoimmunity and miscarriage. Hormones, 2008, vol 7(4), Lakasing L, Williamson C: Obstetric complications due to autoantibodies. Best Practice & Research Clinical Endocrinology & Metabolism, 2005, vol 19(1),

17 ΣΤ.Χ. ΝΙΚΟΠΟΥΛΟΥ, Ι. ΗΛΙΑΣ: ΑΥΤΟΑΝΟΣΙΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 1. Ο υποθυρεοειδισμός στην κύηση έχει συχνότητα: α. 0,01%-0,02% β. 0,05%-0,10% γ. 0,14%-11% 2. Η θεραπεία του υποθυρεοειδισμού στην κύηση έχει στόχο τη διατήρηση της TSH α. <5 miu/ml β. <4 miu/ml το πρώτο τρίμηνο γ. <2,5 miu/ml το πρώτο τρίμηνο 3. Σχετικά με τον υπερθυρεοειδισμό της κύησης α. Είναι πάντοτε αυτοάνοσης αιτιολογίας β. Δεν εμφανίζεται σε πολύδυμες κυήσεις γ. Μπορεί να είναι μη αυτοάνοσης αιτιολογίας 4. Θεραπεύοντας τον υπερθυρεοειδισμό στην κύηση α. Προσπαθούμε να φέρουμε τις θυρεοειδικές ορμόνες σε υποθυρεοεδικά επίπεδα β. Χορηγούμε μεθιμαζόλη ως φάρμακο πρώτης επιλογής γ. Δεν επιχειρείται αποκατάσταση της TSH σε φυσιολογικά επίπεδα 5. Για τα αντιθυρεοειδικά αντισώματα α. Ο τίτλος τους παίζει ρόλο στη γονιμότητα β. Εάν είναι θετικά και η TSH>2,5 miu/ml στην αρχή της κύησης πρέπει να χορηγείται αγωγή με θυροξίνη γ. Εάν είναι θετικά και η TSH <2,5 miu/ml στην αρχή της κύησης πρέπει να χορηγείται αγωγή με θυροξίνη Σωστές απαντήσεις κατά σειρά γ,γ,γ,γ,β -381-

gr

gr Μεταβολές θυρεοειδικής λειτουργίας κατά την κύηση αύξηση θυρεοδεσµευτικής σφαιρίνης (TBG)( διέγερση του υποδοχέα της TSH από την χοριακή γοναδοτροπίνη (hcg( hcg) αυξηµένη µεταβολική κάθαρση της Τ 4 αυξηµένη

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Καθ' έξιν Αποβολών

Τμήμα Καθ' έξιν Αποβολών Τμήμα Καθ' έξιν Αποβολών Αν. Καθηγητής Σ. Δενδρινός 1 / 7 Το Τμήμα Επανειλημμένων Αποβολών αποτελεί ειδικό Τμήμα της Β Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών με αντικείμενο τη

Διαβάστε περισσότερα

gr

gr Η επίδραση της περίσσειας θυρεοειδικών ορµονών στα οστά ήταν γνωστή πριν από την εµφάνιση των αντιθυρεοειδικών φαρµάκων. Μία από τις πρώτες αναφορές καταγράφηκε το 1891από τον von Recklinghausen και αναφέρει

Διαβάστε περισσότερα

Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη διάγνωση και παρακολούθηση διαταραχών λειτουργίας του θυρεοειδούς σε ενήλικες

Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη διάγνωση και παρακολούθηση διαταραχών λειτουργίας του θυρεοειδούς σε ενήλικες Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη διάγνωση και παρακολούθηση διαταραχών λειτουργίας του θυρεοειδούς σε ενήλικες Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) Εργαστήριο Κλινικών Κατευθυντηρίων Οδηγιών για εργαστηριακές

Διαβάστε περισσότερα

Πεδίο Εφαρμογής. Πρόληψη και Παράγοντες Κινδύνου

Πεδίο Εφαρμογής. Πρόληψη και Παράγοντες Κινδύνου Εξετάσεις λειτουργίας του θυρεοειδούς: διάγνωση και παρακολούθηση των διαταραχών λειτουργίας του θυρεοειδούς σε ενήλικες για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας Πεδίο Εφαρμογής Οι παρούσες κατευθυντήριες οδηγίες

Διαβάστε περισσότερα

Οζώδης βρογχοκήλη και κύηση

Οζώδης βρογχοκήλη και κύηση 26 Οζώδης βρογχοκήλη και κύηση Σ.Θ. ΚΟΥΤΜΟΣ Ενδοκρινολόγος Διευθυντής Ενδοκρινολογικής Κλινικής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς» 1. Εισαγωγή οζώδης διόγκωση του θυρεοειδούς μπορεί να συνοδεύει σχεδόν κάθε πάθηση

Διαβάστε περισσότερα

Σιωπηλή και µετά τοκετό θυρεοείτιδα

Σιωπηλή και µετά τοκετό θυρεοείτιδα 14 Σιωπηλή και µετά τοκετό θυρεοείτιδα Α. ΤΣΑΤΣΟΥΛΗΣ Καθηγητής Παθολογίας Ενδοκρινολογίας Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Εισαγωγή σιωπηλή θυρεοειδίτιδα χαρακτηρίζεται από προσωρινή φάση θυρεοτοξίκωσης ακολουθούμενη

Διαβάστε περισσότερα

«ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΣΕ ΟΜΑΔΑ ΥΠΟΚΛΙΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΘΥΡΟΞΙΝΗΣ»

«ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΣΕ ΟΜΑΔΑ ΥΠΟΚΛΙΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΘΥΡΟΞΙΝΗΣ» «ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΣΕ ΟΜΑΔΑ ΥΠΟΚΛΙΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΘΥΡΟΞΙΝΗΣ» Θ. Στρατηγού 1,2, Γ. Αντωνάκος 3, Ε. Καραμπελά 5, Γ.Σ. Χριστοδουλάτος 1,

Διαβάστε περισσότερα

Από: Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογικών Ερευνών

Από: Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογικών Ερευνών Από: Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογικών Ερευνών Οι ρευματικές παθήσεις είναι συχνές στην αναπαραγωγική ηλικία των γυναικών. Στην πρόσφατη πανελλήνια επιδημιολογική έρευνα για τις ρευματικές παθήσεις στο γενικό

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ ΒΑΣ. ΣΙΔΕΡΗΣ, ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 6, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ 115 27, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ: 210 7777.654, FAX

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ ΒΑΣ. ΣΙΔΕΡΗΣ, ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 6, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ 115 27, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ: 210 7777.654, FAX ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ Μικροβιολογικό & Ερευνητικό Εργαστήριο Καθ έξιν Αποβολές Οι καθ 'έξιν αποβολές είναι μια ασθένεια σαφώς διακριτή από τη στειρότητα, και που ορίζεται ως δύο ή περισσότερες αποτυχημένες

Διαβάστε περισσότερα

-Αναστολή της οργανικής σύνδεσης του ιωδίου που προσλαμβάνεται από το θυρεοειδή αδένα -Ανοσοκατασταλτική δράση με αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής

-Αναστολή της οργανικής σύνδεσης του ιωδίου που προσλαμβάνεται από το θυρεοειδή αδένα -Ανοσοκατασταλτική δράση με αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής Άννα Ναξάκη Επιμελήτρια Α Γ Παθολογική Κλινική ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΘΕΙΟΥΡΙΑΣ(ΠΡΟΠΥΛΟ ΚΑΙ ΜΕΘΥΛΟΘΕΙΟΥΡΑΚΙΛΗ) ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΙΜΙΔΑΖΟΛΗΣ(ΚΑΡΒΙΜΑΖΟΛΗ ΚΑΙ ΘΕΙΑΜΑΖΟΛΗ) -Αναστολή της οργανικής σύνδεσης του ιωδίου που προσλαμβάνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ

ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ 8o Πανελλήνιο Συνέδριο Ιατρικής Βιοπαθολογίας Αθήνα 29-31 Μαΐου2014 ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Β. Ζουρνατζή-Κόϊου Ομότιμη Καθηγήτρια ΑΠΘ Κόϊος Γεώργιος Δρ Ενδοκρινολόγος Θυρεοειδική λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

Η εγκυμοσύνη, ακόμα περισσότερο σε γυναίκες με αυτοανοσία θυροειδούς, προκαλεί σημαντικές αλλαγές στα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών.

Η εγκυμοσύνη, ακόμα περισσότερο σε γυναίκες με αυτοανοσία θυροειδούς, προκαλεί σημαντικές αλλαγές στα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών. Τρέχουσα γνώση σχετικά με τη φυσιολογία και την αυτοανοσία του θυρεοειδούς στην κύηση και μετά τον τοκετό ΑΥΤΟΑΝΟΣΙΑ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ 4 η ΕΚΔΟΣΗ, 06/02/2017 Β ΤΕΥΧΟΣ Η εγκυμοσύνη, ακόμα περισσότερο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ

ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ Οι όζοι του θυρεοειδούς είναι συχνοί και αποτελούν το συχνότερο ενδοκρινολογικό πρόβλημα σε πολλές χώρες. Οι πιθανότητες ότι κάποιος θα ανακαλύψει έναν τουλάχιστον όζο θυρεοειδούς είναι 1 στις 10 ενώ σε

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Χάρης Χηνιάδης, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, τ. Επιμελητής Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης Παν/κού Νοσοκομείου St Bart's, London

Γράφει: Χάρης Χηνιάδης, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, τ. Επιμελητής Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης Παν/κού Νοσοκομείου St Bart's, London Γράφει: Χάρης Χηνιάδης, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, τ. Επιμελητής Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης Παν/κού Νοσοκομείου St Bart's, London Στη διαδικασία της τεχνητής γονιμοποίησης (IVF) μεταφέρονται

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

35. ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ

35. ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ 35. ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ ΟΡΙΣΜΟΙ Θυρεοτοξίκωση είναι η κλινική και βιοχημική κατάσταση που οφείλεται στην εκσεσημασμένη παραγωγή και έκθεση στις θυρεοειδικές ορμόνες κάθε αιτιολογίας. Αντίθετα, υπερθυρεοειδισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΟΝΤΟΓΕΝΕΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΘΑΛΑΜΟ-ΥΠΟΦΥΣΕΟ ΥΠΟΦΥΣΕΟ- ΘΥΡΕΟΕΙ ΙΚΟΥ ΑΞΟΝΑ ρ. Γεώργιος ΜΑΣΤΟΡΑΚΟΣ Ενδοκρινολόγος Β ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ, ΑΡΕΤΑΙΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Chromosome Location

Διαβάστε περισσότερα

AΣΘΜΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΣΘΜΑΤΟΣ & ΚΥΗΣΗΣ

AΣΘΜΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΣΘΜΑΤΟΣ & ΚΥΗΣΗΣ AΣΘΜΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ Το άσθμα είναι ένα από τις πιο συχνές νόσους που περιπλέκει την εγκυμοσύνη. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν πως περίπου 8-10% των εγκύων έχουν άσθμα και μπορεί να επηρεάσει την εγκυμοσύνη

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΙΡΗΣ Παρασκευή, 30 Σεπτέμβριος :08 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 02 Μάρτιος :48

Συντάχθηκε απο τον/την ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΙΡΗΣ Παρασκευή, 30 Σεπτέμβριος :08 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 02 Μάρτιος :48 Ένας πολύ σημαντικός αδένας, επιστάτης του οργανισμού στην σωστή διαχείριση των ενεργειακών αποθεμάτων του, είναι ο θυρεοειδής. Βρίσκεται στο κατώτερο τριτημόριο του πρόσθιου τμήματος του τραχήλου, έχει

Διαβάστε περισσότερα

Με ποια συμπτώματα μπορεί να εκδηλώνεται η κοιλιοκάκη;

Με ποια συμπτώματα μπορεί να εκδηλώνεται η κοιλιοκάκη; ΚΟΙΛΙΟΚΑΚΗ Σαββίδου Αβρόρα Η κοιλιοκάκη είναι η δυσανεξία (κάτι που ο οργανισμός δεν ανέχεται) στη γλουτένη, πρωτεΐνη που υπάρχει στο σιτάρι, το κριθάρι, τη βρώμη και τη σίκαλη. Η αντίδραση του οργανισμού

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ

ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΥΠΕΡ-& ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ ΠΡΟΛΑΚΤΙΝΩΜΑ ΣΥΓΓΕΝΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ (ανεπάρκεια 21- υδροξυλάσης) ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

Υποθυρεοειδισμός. www.endokrinologos.com. Διάγνωση Η πιο σημαντική και απαραίτητα εξέταση για τη διάγνωση του

Υποθυρεοειδισμός. www.endokrinologos.com. Διάγνωση Η πιο σημαντική και απαραίτητα εξέταση για τη διάγνωση του ΘΥΡΕΟΕΙΔΗΣ Υποθυρεοειδισμός Η ετυμολογία της λέξης θυρεοειδής δείχνει τη σημαντική θέση που κατέχει στην λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Προέρχεται από τη λέξη 'θυρεός' που σημαίνει έμβλημα και αυτό

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ. Φαρμακα. Θυροξίνη (Τ 4 ), Τριιωδοθυρονίνη (Τ 3 ) Αντιθυρεοειδικά

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ. Φαρμακα. Θυροξίνη (Τ 4 ), Τριιωδοθυρονίνη (Τ 3 ) Αντιθυρεοειδικά ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ Φαρμακα Θυροξίνη (Τ 4 ), Τριιωδοθυρονίνη (Τ 3 ) Αντιθυρεοειδικά Θυροειδής Πρόσθια και οπίσθια επιφάνεια Κύτταρα θυρεοειδούς κολλοειδές ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΕΣ ΟΡΜΟΝΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΚΕ ΔΙΑΣΑΡΑΧΕ ΘΤΡΕΟΕΙΔΟΤ

ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΚΕ ΔΙΑΣΑΡΑΧΕ ΘΤΡΕΟΕΙΔΟΤ 1 ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΚΕ ΔΙΑΣΑΡΑΧΕ ΘΤΡΕΟΕΙΔΟΤ Μήπως τελευταία νιώθετε υποτονικά, ή βρίσκεστε συνεχώς σε υπερένταση; Νυστάζετε συνεχώς και ενώ δεν έχετε αλλάξει τις διατροφικές σας συνήθειες, παίρνετε πολύ εύκολα

Διαβάστε περισσότερα

Τί είναι ο θυρεοειδής αδένας;

Τί είναι ο θυρεοειδής αδένας; Τί είναι ο θυρεοειδής αδένας; Ο θυρεοειδής είναι ένας από τους πιο σημαντικούς αδένες του ενδοκρινικού μας συστήματος. Βρίσκεται στο λαιμό ακριβώς μπροστά από το θυρεοειδή χόνδρο του λάρυγγα (γνωστό και

Διαβάστε περισσότερα

Θυρεοειδής και τρίτη ηλικία

Θυρεοειδής και τρίτη ηλικία 27 Θυρεοειδής και τρίτη ηλικία Γ. ΜΙΣΙΧΡΟΝΗΣ Ενδοκρινολόγος αύξηση της επιβίωσης του ανθρώπου, κάνει τα προβλήματα υγείας της 3ης Η ηλικίας ολοένα και περισσότερο επίκαιρα και ενδιαφέροντα. Στη διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

ΘΤΡΕΟΕΙΔΙΚΑ ΥΑΡΜΑΚΑ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑ ΓΙΩΡΓΟ ΜΙΙΦΡΟΝΗ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟ ΚΕΝΣΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ

ΘΤΡΕΟΕΙΔΙΚΑ ΥΑΡΜΑΚΑ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑ ΓΙΩΡΓΟ ΜΙΙΦΡΟΝΗ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟ ΚΕΝΣΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ ΘΤΡΕΟΕΙΔΙΚΑ ΥΑΡΜΑΚΑ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑ ΓΙΩΡΓΟ ΜΙΙΦΡΟΝΗ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟ ΚΕΝΣΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ Θυρεοειδικές ορμόνες - δράσεις Οι θυρεοειδικές ορμόνες επηρεάζουν όλους τους ιστούς και τα οργανικά συστήματα στο σωμα

Διαβάστε περισσότερα

25. RHESUS (Rh) ANOΣΟΠΟΙΗΣΗ

25. RHESUS (Rh) ANOΣΟΠΟΙΗΣΗ Η Rh ανοσοποίηση οφείλεται σε εμβρυο-μητρική μετάγγιση (ΕΜΜ), όπου ποσότητα Rh θετικού εμβρυϊκού αίματος εισέρχεται στη μητρική κυκλοφορία Rh αρνητικής εγκύου και δημιουργούνται αντισώματα κατά του παράγοντα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΠΑΜΠΑΤΣΙΑΣ ΛΑΜΠΡΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ-ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ

ΜΠΑΜΠΑΤΣΙΑΣ ΛΑΜΠΡΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ-ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ ΚΑΘ` ΕΞΙΝ ΑΠΟΒΟΛΕΣ (πληροφορίες για το κοινό σύμφωνα με το Βρετανικό κολλέγιο μαιευτήρωνγυναικολόγων) για περισσότερες πληροφορίες η γυναίκα πρέπει να συμβουλεύεται το γυναικολόγο της. ΓΕΝΙΚΑ Αποβολή είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΝΤΟ ΠΑΙΔΙ. Σαββίδου Αβρόρα

ΚΟΝΤΟ ΠΑΙΔΙ. Σαββίδου Αβρόρα ΚΟΝΤΟ ΠΑΙΔΙ Σαββίδου Αβρόρα Ως χαμηλό ανάστημα θεωρείται το ανάστημα ενός ατόμου όταν βρίσκεται μείον δύο σταθερές αποκλίσεις κάτω από τη μέση τιμή, δηλαδή κάτω από την 3η Εκατοστιαία Θέση στις καμπύλες.

Διαβάστε περισσότερα

gr

gr Η µετά τοκετό θυρεοειδίτιδα είναι ένα σύνδροµο προσωρινής ή µόνιµης διαταραχής της λειτουργίας του θυρεοειδούς που εµφανίζεται τον πρώτο χρόνο µετά τον τοκετό και οφείλεται σε αυτοάνοση καταστροφή του

Διαβάστε περισσότερα

Αιμορραγίες κατά την εγκσμοσύνη. Σωηήξεο Ν. Μήηξνπ

Αιμορραγίες κατά την εγκσμοσύνη. Σωηήξεο Ν. Μήηξνπ Αιμορραγίες κατά την εγκσμοσύνη Σωηήξεο Ν. Μήηξνπ 12/11/2012 127.000 θάνατοι κατά την κύηση και τον τοκετό λόγω αιμορραγίας παγκοσμίως Η αιμορραγία αποτελεί μία από τις κυριότερε ς αιτίες άμεσου θανάτου

Διαβάστε περισσότερα

Dr ΣΑΡΡΗΣ Ι. - αµ. επ. καθηγ. ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι. gr

Dr ΣΑΡΡΗΣ Ι. - αµ. επ. καθηγ. ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι.  gr Dr ΣΑΡΡΗΣ Ι. - αµ. επ. καθηγ. ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι ΕΙΣΑΓΩΓΗ Κατά τη διάρκεια υποσιτισµού ή βαριάς µη θυρεοειδικής νόσου, παρατηρούνται µεταβολές των επιπέδων των θυρεοειδικών ορµονών στο αίµα, που

Διαβάστε περισσότερα

Υπεύθυνος επιστημονικής εκπαίδευσης. Επ. καθηγητής Ν. Πανουλής B MAIEYTIKH KAI ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΑΡΕΤΑΙΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

Υπεύθυνος επιστημονικής εκπαίδευσης. Επ. καθηγητής Ν. Πανουλής B MAIEYTIKH KAI ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΑΡΕΤΑΙΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Υπεύθυνος επιστημονικής εκπαίδευσης Επ. καθηγητής Ν. Πανουλής B MAIEYTIKH KAI ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΑΡΕΤΑΙΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΔΕΥΤΕΡΑ 1 / 25 12.00-13.00 Συγγενείς ανωμαλίες

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΛΗΜΜΕΝΩΝ ΑΠΟΒΟΛΩΝ

ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΛΗΜΜΕΝΩΝ ΑΠΟΒΟΛΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΛΗΜΜΕΝΩΝ ΑΠΟΒΟΛΩΝ Σ. ΔΕΝΔΡΙΝΟΣ ΑΝ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Β ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ-ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΟΡΙΣΜΟΣ 2 ή 3 αποβολές προ των 20 wks ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

12. ΚΑΘ ΕΞΙΝ ΑΠΟΒΟΛΕΣ

12. ΚΑΘ ΕΞΙΝ ΑΠΟΒΟΛΕΣ 12. ΚΑΘ ΕΞΙΝ ΑΠΟΒΟΛΕΣ Καθ έξιν αποβολές ορίζονται ως η απώλεια τριών ή περισσοτέρων διαδοχικών κυήσεων. Καθ έξιν αποβολές είναι μια ετερογενής κατάσταση που έχει πολλά πιθανά αίτια, ενώ πολλοί παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης διαβήτης και οστεοπόρωση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 23 Νοέμβριος :22

Σακχαρώδης διαβήτης και οστεοπόρωση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 23 Νοέμβριος :22 Δημήτρης Ι. Χατζηδάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας - Ενδοκρινολογίας, Υπεύθυνος Ενδοκρινολογικής Mονάδας Β' Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ ΦΥΣΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ ΦΥΣΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ ΦΥΣΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Νόσοι θυρεοειδούς Υποθυρεοειδισμός Υπερθυρεοειδισμός Υπερπλασία θυρεοειδούς : βρογχοκήλη (διάχυτη) οζώδης Νεοπλάσματα θυρεοειδούς Υπερπλασία

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα»

Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» Παρακάτω θα αναφερθούμε χωριστά στις επιπτώσεις και την αντιμετώπιση (α) του

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ Αντιμετώπιση παθογόνων μικροοργανισμών με εμβόλια και ορούς

ΘΕΜΑ Αντιμετώπιση παθογόνων μικροοργανισμών με εμβόλια και ορούς ΘΕΜΑ Αντιμετώπιση παθογόνων μικροοργανισμών με εμβόλια και ορούς Ονόματα: Γωγώ Μουρίζι Έρικα Μπαλίου Τμήμα: Γ 3 Τί ονομάζουμε εμβόλια; ΕΜΒΟΛΙΑ Εμβόλια ονομάζονται τα σκευάσματα εκείνα, που χορηγούμενα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ- ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΤΟΥ 2014

ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ- ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΤΟΥ 2014 ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ- ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΤΟΥ 2014 Βασιλική Δηµ. Μιχαλίτση Μαιευτήρ-Γυναικολόγος, MD, PhD, MSc, RCR/RCOG in Maternal Medicine, Heart Disease and Pregnancy Specialist, Υπότροφος ΕΚΠΑ,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΛΕΜΦΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ. Βιβλιογραφική ενημέρωση, ΓΝΑ Ευαγγελισμός Θ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΛΕΜΦΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ. Βιβλιογραφική ενημέρωση, ΓΝΑ Ευαγγελισμός Θ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΛΕΜΦΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ Βιβλιογραφική ενημέρωση, ΓΝΑ Ευαγγελισμός Θ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ 17-10-2013 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1:6000 περιπτώσεις κακοήθειας κατά την κύηση / έτος στις ΗΠΑ 1:1000 κυήσεις Λέμφωμα 4 ο σε

Διαβάστε περισσότερα

Θυρεοειδική λειτουργία και αµιοδαρόνη

Θυρεοειδική λειτουργία και αµιοδαρόνη 28 Θυρεοειδική λειτουργία και αµιοδαρόνη Α. ΧΡΥΣΟΥΛΙΔΟΥ, Ε. ΔΟΥΜΑΛΑ, Π. ΗΛΙΑΔΟΥ Τμήμα Ενδοκρινολογίας-Ενδοκρινικής Ογκολογίας, «Θεαγένειο» Νοσοκομείο, Θεσσαλονίκη Εισαγωγή αμιοδαρόνη είναι ένα βενζοφουρανικό

Διαβάστε περισσότερα

Εντοπίζεται συνήθως τυχαία διότι δεν εκδηλώνεται με πόνο. Εξαίρεση αποτελούν κάποιες πολύ σπάνιες προχωρημένες περιπτώσεις.

Εντοπίζεται συνήθως τυχαία διότι δεν εκδηλώνεται με πόνο. Εξαίρεση αποτελούν κάποιες πολύ σπάνιες προχωρημένες περιπτώσεις. 8SELIDO ENTIPO AGALIAZO.indd 1 Εισαγωγή Το έντυπο που κρατάτε στα χέρια σας έχει γραφτεί για να ρίξει φως στα σημαντικά σημεία για τον καρκίνου του θυρεοειδούς ο οποίος αποτελεί έναν από τους πιο σπάνιους

Διαβάστε περισσότερα

Προεκλαμψία. Έγκαιρη εκτίμηση κινδύνου στις 11 13+6 εβδομάδες

Προεκλαμψία. Έγκαιρη εκτίμηση κινδύνου στις 11 13+6 εβδομάδες Προεκλαμψία Έγκαιρη εκτίμηση κινδύνου στις 11 13+6 εβδομάδες Ο έλεγχος για προεκλαμψία μεταξύ των εβδομάδων 11 έως 13+6 μπορεί να εντοπίσει κυήσεις υψηλού κινδύνου, επιτρέποντας τη θεραπεία με α σπιρίνη

Διαβάστε περισσότερα

Πρόκληση ωορρηξίας. Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος. Επίκουρος Καθηγητής Ενδοκρινολογίας. Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Πατρών

Πρόκληση ωορρηξίας. Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος. Επίκουρος Καθηγητής Ενδοκρινολογίας. Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Πατρών Πρόκληση ωορρηξίας Κριτήρια επιλογής ασθενών Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Πατρών Ερωτηματολόγιο πρόκλησης ωορρηξίας

Διαβάστε περισσότερα

Οδός Ξενίας 1, 115 27 Αθήνα, T ηλ.: 210 7775444 Fax: 210 7775420 e-mail: info@diamedica.gr http://www.diamedica.gr. Πίνακας 1.

Οδός Ξενίας 1, 115 27 Αθήνα, T ηλ.: 210 7775444 Fax: 210 7775420 e-mail: info@diamedica.gr http://www.diamedica.gr. Πίνακας 1. Ενημερωτικό Δελτίο Τεύχος 1 Δεκέμβριος 2007 Εργαστήριο Κλινικής Βιοχημείας και Εργαστηριακής Ιατρικής Οδός Ξενίας 1, 115 27 Αθήνα, T ηλ.: 210 7775444 Fax: 210 7775420 e-mail: info@diamedica.gr http://www.diamedica.gr

Διαβάστε περισσότερα

Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών

Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών Σχέση μεταξύ εμβολίων και αυτισμού Θέση ύπνου των βρεφών και συχνότητα εμφάνισης του

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογία θυρεοειδούς στην εγκυµοσύνη

Φυσιολογία θυρεοειδούς στην εγκυµοσύνη 24 Φυσιολογία θυρεοειδούς στην εγκυµοσύνη Ε.Γ. ΚΟΥΚΚΟΥ Ενδοκρινολόγος Νοσοκομείο - Μαιευτήριο «Έλενα Βενιζέλου», Αθήνα. ανάγκη υποστήριξης του νεοσχηματιζόμενου οργανισμού παράλληλα με την Η ανάγκη κάλυψης

Διαβάστε περισσότερα

Thyroid disease during pregnancy

Thyroid disease during pregnancy Thyroid disease during pregnancy George Valsamakis Athens Medical School, Areteieon University Hospital Visiting Assoc ProfeWsor Warwick Medical School, UK TBG (thyroid-binding-globulin) Αυξάνεται από

Διαβάστε περισσότερα

«ΜΑΙΕΥΤΙΚΑ» ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΗ ΘΗΛΥΚΗ ΓΑΤΑ. Μαρία Μαλιδάκη, Χαράλαμπος Ν. Βερβερίδης Κτηνιατρική Σχολή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

«ΜΑΙΕΥΤΙΚΑ» ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΗ ΘΗΛΥΚΗ ΓΑΤΑ. Μαρία Μαλιδάκη, Χαράλαμπος Ν. Βερβερίδης Κτηνιατρική Σχολή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης «ΜΑΙΕΥΤΙΚΑ» ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΗ ΘΗΛΥΚΗ ΓΑΤΑ Μαρία Μαλιδάκη, Χαράλαμπος Ν. Βερβερίδης Κτηνιατρική Σχολή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης «ΜΑΙΕΥΤΙΚΑ» ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΗ ΘΗΛΥΚΗ ΓΑΤΑ Ο ωοθηκικός κύκλος και

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΗΣΗ & ΡΕΥΜΑΤΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ

ΚΥΗΣΗ & ΡΕΥΜΑΤΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ Ελένη Κομνηνού, Ρευματολόγος, Επιστημονικά Υπεύθυνη Ρευματολογικού Τμήματος ΙΑΣΩ General ΚΥΗΣΗ & ΡΕΥΜΑΤΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ Οι ρευματικές παθήσεις αφορούν,σε ένα μεγάλο ποσοστό, νέες γυναίκες που βρίσκονται σε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ ΚΡΙΘΑΡΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ ΙΜΠΡΙΣΙΜΗ ΑΝΝΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Γ.Ν.

ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ ΚΡΙΘΑΡΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ ΙΜΠΡΙΣΙΜΗ ΑΝΝΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Γ.Ν. ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ ΚΡΙΘΑΡΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΙΜΠΡΙΣΙΜΗ ΑΝΝΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Γ.Ν.Θ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΕΝΑ ΜΑΓΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ Ένα μακρύ «υπεραντλαντικό αεροπορικό

Διαβάστε περισσότερα

Αν. Καθηγήτρια Ε. Λαμπρινουδάκη

Αν. Καθηγήτρια Ε. Λαμπρινουδάκη Αν. Καθηγήτρια Ε. Λαμπρινουδάκη upadate swfobject.embedswf('/plugins/content/avreloaded/mediaplayer.swf','avreloaded0','400',' 320','7.0.14','/plugins/content/avreloaded/expressinstall.swf', {file:'http://www.aretaieio-obgyn.com/images/stories/videos/emino.flv',width:'400',height:'

Διαβάστε περισσότερα

Αντιφωσφολιπιδικό Σύνδρομο

Αντιφωσφολιπιδικό Σύνδρομο 10 η Ημερίδα Ελληνικής Εταιρίας Αιμαφαίρεσης Αντιφωσφολιπιδικό Σύνδρομο Δημήτριος Ε. Μπούτσης Διευθυντής Αιματολογικής Κλινικής Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών Ορισμός Αντιφωσφολιπιδικού Συνδρόμου Αρτηριακή

Διαβάστε περισσότερα

Η βρογχοκήλη δεν είναι ψηλαφητή ή ορατή ακόμα και σε έκταση του τραχήλου

Η βρογχοκήλη δεν είναι ψηλαφητή ή ορατή ακόμα και σε έκταση του τραχήλου Βρογχοκήλη είναι η διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα. Η βρογχοκήλη ποικίλλει σημαντικά σε μέγεθος, και η διόγκωση μπορεί να είναι διάχυτη καθ 'όλη την έκταση του αδένα ή ακανόνιστη και να επηρεάζει μέρος

Διαβάστε περισσότερα

Υποκλινικές θυρεοειδικές παθήσεις και οστεοπόρωση. Δήμητρα Ζιάννη, Ενδοκρινολόγος

Υποκλινικές θυρεοειδικές παθήσεις και οστεοπόρωση. Δήμητρα Ζιάννη, Ενδοκρινολόγος Υποκλινικές θυρεοειδικές παθήσεις και οστεοπόρωση Δήμητρα Ζιάννη, Ενδοκρινολόγος Υπερθυρεοειδισμός 1891 von Recklinghausen «σκωληκόβρωτη» εμφάνιση των μακρών οστών νεαρής γυναίκας που πέθανε από υπερθυρεοειδισμό

Διαβάστε περισσότερα

Τρέχουσα γνώση σχετικά με τη φυσιολογία και την αυτοανοσία του θυρεοειδούς στην κύηση και μετά τον τοκετό

Τρέχουσα γνώση σχετικά με τη φυσιολογία και την αυτοανοσία του θυρεοειδούς στην κύηση και μετά τον τοκετό Τρέχουσα γνώση σχετικά με τη φυσιολογία και την αυτοανοσία του θυρεοειδούς στην κύηση και μετά τον τοκετό ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ 3 η ΕΚΔΟΣΗ, 20/12/2016 Α ΤΕΥΧΟΣ Η εγκυμοσύνη, ακόμα και σε γυναίκες

Διαβάστε περισσότερα

Κύηση και συγγενείς καρδιοπάθειες. Στέλλα Μπρίλη Α! Καρδιολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών

Κύηση και συγγενείς καρδιοπάθειες. Στέλλα Μπρίλη Α! Καρδιολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών Κύηση και συγγενείς καρδιοπάθειες Στέλλα Μπρίλη Α! Καρδιολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών Αιµοδυναµικές αλλαγές κατά την εγκυµοσύνη Όγκος αίµατος 30-50% Μέγιστο 20-24 εβδ Όγκος παλµού Καρδιακή Συχνότητα

Διαβάστε περισσότερα

Τµήµα Υπερήχων & Εµβρυοµητρικής Ιατρικής. Το θαύµα... της ζωής!

Τµήµα Υπερήχων & Εµβρυοµητρικής Ιατρικής. Το θαύµα... της ζωής! Τµήµα Υπερήχων & Εµβρυοµητρικής Ιατρικής Το θαύµα... της ζωής! Οι Υπέρηχοι Εγκυμοσύνης... Τμήμα Υπερήχων & Εμβρυομητρικής Ιατρικής Στο Τμήμα Υπερήχων & Εμβρυομητρικής Ιατρικής της ΡΕΑ Μαιευτικής Γυναικολογικής

Διαβάστε περισσότερα

Θυρεοειδής αδένας: όσα πρέπει να γνωρίζει ο παιδίατρος

Θυρεοειδής αδένας: όσα πρέπει να γνωρίζει ο παιδίατρος Θυρεοειδής αδένας: όσα πρέπει να γνωρίζει ο παιδίατρος Συγγενής υποθυρεοειδισμός Επίκτητος υποθυρεοειδισμός Αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα Υποκλινικός υποθυρεοειδισμός Νόσος Graves Όζοι θυρεοειδούς Νεογνό μητέρας

Διαβάστε περισσότερα

Ενδοκρινοπάθειες. Μ.Αλεβιζάκη Β.Βασιλείου Λ.Ζαπάντη Ε. Κασσή Α.Πολυμέρης Κ.Σαλτίκη Κ.Στεφανάκη

Ενδοκρινοπάθειες. Μ.Αλεβιζάκη Β.Βασιλείου Λ.Ζαπάντη Ε. Κασσή Α.Πολυμέρης Κ.Σαλτίκη Κ.Στεφανάκη Ενδοκρινοπάθειες Μ.Αλεβιζάκη Β.Βασιλείου Λ.Ζαπάντη Ε. Κασσή Α.Πολυμέρης Κ.Σαλτίκη Κ.Στεφανάκη ΘΥΡΕΟΕΙΔΗΣ Θεραπεία εκλογής για την αντιμετώπιση της οφθαλμοπάθειας Graves παραμένει η i.v. χορήγηση γλυκοκορτικοειδών,

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας

Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας Επιστημονικά πορίσματα Λαμβάνοντας υπόψη την έκθεση αξιολόγησης της PRAC σχετικά με την (τις) Έκθεση(-εις)

Διαβάστε περισσότερα

Νεογνικές και παιδιατρικές μεταγγίσεις. Ελισάβετ Γεωργίου Αιματολόγος, Επίμ. Β Αιματολογικό Τμήμα Γ. Ν. Παπαγεωργίου

Νεογνικές και παιδιατρικές μεταγγίσεις. Ελισάβετ Γεωργίου Αιματολόγος, Επίμ. Β Αιματολογικό Τμήμα Γ. Ν. Παπαγεωργίου Νεογνικές και παιδιατρικές μεταγγίσεις Ελισάβετ Γεωργίου Αιματολόγος, Επίμ. Β Αιματολογικό Τμήμα Γ. Ν. Παπαγεωργίου Μεταγγίσεις σε νεογνά και παιδιά Μεταγγίσεις στον νεογνικό πληθυσμό Μεταγγίσεις στον

Διαβάστε περισσότερα

Φλεγμονωδης πολυσυστηματικη αυτόάνοση νοσος που αφορα συχνοτερα νεες γυναικες αναπαραγωγικης ηλικιας.

Φλεγμονωδης πολυσυστηματικη αυτόάνοση νοσος που αφορα συχνοτερα νεες γυναικες αναπαραγωγικης ηλικιας. Φλεγμονωδης πολυσυστηματικη αυτόάνοση νοσος που αφορα συχνοτερα νεες γυναικες αναπαραγωγικης ηλικιας. Ηλίας Κουρής - Ρευματολόγος Η κλινική εικόνα της πάθησης περιλαμβάνει την παρουσια γενικων συμπτωματων

Διαβάστε περισσότερα

Μέρος Ι Υπερβολικό άγχος;

Μέρος Ι Υπερβολικό άγχος; Μέρος Ι Υπερβολικό άγχος; Η Ellie δεν είχε καλή επίδοση στο µάθηµα Φυσιολογίας παρά τις προσπάθειές της: µελέτησε πριν και µετά τις παραδόσεις, διάβασε και καθαρόγραψε τις σηµειώσεις της, Μελέτησε µε την

Διαβάστε περισσότερα

Κλινική περιγραφή μεταγεννητική ομοιόσταση της γλυκόζης σε μεγάλα πρόωρα και τελειόμηνα νεογνά

Κλινική περιγραφή μεταγεννητική ομοιόσταση της γλυκόζης σε μεγάλα πρόωρα και τελειόμηνα νεογνά Κλινική περιγραφή μεταγεννητική ομοιόσταση της γλυκόζης σε μεγάλα πρόωρα και τελειόμηνα νεογνά Clinical Report Postnatal Glucose Homeostasis in Late-Preterm and Term Infants David H. Adamkin, MD and COMMITTEE

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα IV. Επιστημονικά πορίσματα

Παράρτημα IV. Επιστημονικά πορίσματα Παράρτημα IV Επιστημονικά πορίσματα 1 Επιστημονικά πορίσματα Από τη στιγμή χορήγησης της άδειας κυκλοφορίας του Esmya έχουν αναφερθεί τέσσερις περιπτώσεις σοβαρής ηπατικής βλάβης που οδήγησαν σε μεταμόσχευση

Διαβάστε περισσότερα

Μήπως έχω Σκληρόδερµα;

Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Για να πληροφορηθώ µýëïò ôçò Σπάνιος ναι... Μόνος όχι Η Πανελλήνια Ένωση Σπανίων Παθήσεων (Π.Ε.Σ.ΠΑ) είναι ο μόνος φορέας, μη κερδοσκοπικό σωματείο, συλλόγων ασθενών σπανίων παθήσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ

ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ Α. Γκιομίση 1, Α. Αναστασιλάκης 2, Α. Αβραμίδης 2, Ι. Τζαφέττας 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση των παθήσεων του θυρεοειδούς στην εγκυμοσύνη είναι καθοριστική

Διαβάστε περισσότερα

Θυρεοειδικά νοσήματα. Ζ. Μούσλεχ Ενδοκρινολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής ΑΠΘ Διευθυντής Πολυιατρείου ΕΟΠΥΥ Ανάληψης Θεσσαλονίκη

Θυρεοειδικά νοσήματα. Ζ. Μούσλεχ Ενδοκρινολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής ΑΠΘ Διευθυντής Πολυιατρείου ΕΟΠΥΥ Ανάληψης Θεσσαλονίκη Θυρεοειδικά νοσήματα Ζ. Μούσλεχ Ενδοκρινολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής ΑΠΘ Διευθυντής Πολυιατρείου ΕΟΠΥΥ Ανάληψης Θεσσαλονίκη Θυρεοειδής Mοιάζει με θυρεό Μπροστά από την τραχεία Μεγαλύτερος ενδοκρινικός αδένας

Διαβάστε περισσότερα

Καθ' έξιν αποβολές... Ένας εφιάλτης για πολλά ζευγάρια... Υπάρχει έξοδος;

Καθ' έξιν αποβολές... Ένας εφιάλτης για πολλά ζευγάρια... Υπάρχει έξοδος; ... Ένας εφιάλτης για πολλά ζευγάρια... Υπάρχει έξοδος; Ίσως από τα πιο δύσκολα περιστατικά που καλείται να αντιμετωπίσει καθημερινά ο ειδικός της γονιμότητας είναι αυτό των καθ' έξιν αποβολών. Αφορά ζευγάρια

Διαβάστε περισσότερα

Δελτίο Τύπου. ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΥΓΕΙΑ για τις έγκυες γυναίκες και τα νεογνά στην Ευρώπη το έτος 2015

Δελτίο Τύπου. ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΥΓΕΙΑ για τις έγκυες γυναίκες και τα νεογνά στην Ευρώπη το έτος 2015 Δελτίο Τύπου ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΥΓΕΙΑ για τις έγκυες γυναίκες και τα νεογνά στην Ευρώπη το έτος 2015 Τρίτη Ευρωπαϊκή Έκθεση για την Περιγεννητική Υγεία που δημοσιεύθηκε από το έργο Euro

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ 10 ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡ ΙΑΣ. Κέντρο Πρόληψης Γυναικείων Καρδιολογικών Νοσηµάτων Β Καρδιολογική Κλινική. Ενηµερωτικό Έντυπο

ΤΑ 10 ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡ ΙΑΣ. Κέντρο Πρόληψης Γυναικείων Καρδιολογικών Νοσηµάτων Β Καρδιολογική Κλινική. Ενηµερωτικό Έντυπο ΤΑ 10 ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡ ΙΑΣ Β Καρδιολογική Κλινική Ενηµερωτικό Έντυπο ΤΑ 10 ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡ ΙΑΣ Οι γυναίκες σήµερα πληρώνουν (όπως και οι άνδρες) το τίµηµα της σύγχρονης ζωής. Η παράταση

Διαβάστε περισσότερα

Ολα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για τον θυρεοειδή - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τετάρτη, 16 Μάρτιος :52

Ολα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για τον θυρεοειδή - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τετάρτη, 16 Μάρτιος :52 Από: Popular Medicine Πρόκειται για έναν από τους πιο σημαντικούς αδένες του ενδοκρινικού μας συστήματος. Βρίσκεται κάτω από το λάρυγγα, αγκαλιάζοντας από μπροστά και πλάγια την τραχεία. Και, καθότι αδένας,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Α. ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΣΕ ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΣΤΙΚΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ (ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ): ΗΛΙΚΙΑ < 50 ΕΤΩΝ: Κατάγματα χαμηλής βίας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΕΚΤΑΚΤΕΣ ΚΟΙΛΙΑΚΕΣ ΣΥΣΤΟΛΕΣ ΤΖΩΡΤΖ ΔΑΔΟΥΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ.

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΕΚΤΑΚΤΕΣ ΚΟΙΛΙΑΚΕΣ ΣΥΣΤΟΛΕΣ ΤΖΩΡΤΖ ΔΑΔΟΥΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ. ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΕΚΤΑΚΤΕΣ ΚΟΙΛΙΑΚΕΣ ΣΥΣΤΟΛΕΣ ΤΖΩΡΤΖ ΔΑΔΟΥΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2016 Το φάσμα των κοιλιακών αρρυθμιών κυμαίνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΕΦΟΣ Θ.

ΣΤΕΦΟΣ Θ. Επηρεάζει την αύξηση του βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης Επηρεάζει τη μακροχρόνια διατήρηση των προσληφθέντων κιλών κατά τη διάρκεια της κύησης (5-9μήνες) Επηρεάζει την εμφάνιση παχυσαρκίας σε γυναίκες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 1 Ο ΘΕΜΑ 1. Η γέννηση ενός παιδιού με σύνδρομο Down συνήθως οφείλεται: α. στην προσβολή της μητέρας από ερυθρά κατά τη διάρκεια της κύησης, β. στην ανεπαρκή πρόσληψη ασβεστίου

Διαβάστε περισσότερα

Συµµόρφωση στη φαρµακευτική αγωγή. Ευαγγελία Χαρέλα Νοσηλεύτρια MSc Β ΚΚ Ιπποκράτειο Θεσ/νικης

Συµµόρφωση στη φαρµακευτική αγωγή. Ευαγγελία Χαρέλα Νοσηλεύτρια MSc Β ΚΚ Ιπποκράτειο Θεσ/νικης Συµµόρφωση στη φαρµακευτική αγωγή Ευαγγελία Χαρέλα Νοσηλεύτρια MSc Β ΚΚ Ιπποκράτειο Θεσ/νικης Η καρδιακή ανεπάρκεια αποτελεί ένα σύνδροµο µε ζοφερή πρόγνωση :! ΝΥΗΑ Ι-ΙΙ: 2-5% θνητότητα ανά έτος! ΝΥΗΑ

Διαβάστε περισσότερα

Δευτεροπαθης λοίμωξη από CMV στην εγκυμοσύνη. Μπορούμε να τη διαγνώσουμε;

Δευτεροπαθης λοίμωξη από CMV στην εγκυμοσύνη. Μπορούμε να τη διαγνώσουμε; Δευτεροπαθης λοίμωξη από CMV στην εγκυμοσύνη. Μπορούμε να τη διαγνώσουμε; Δρ Ανδρέας Μεντής, Ερευνητής Α Ιατρός Βιοπαθολόγος, Κλινικός Μικροβιολόγος Διαγνωστικό Τμήμα Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς Γρίπης

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο ΤΖΙΝΕΒΗ ΜΥΡΤΩ - ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΕΣ Τ.Ε. Β & Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η καρδιακή ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Μήπως έχω µεγαλακρία; Πώς θα το καταλάβω;

Μήπως έχω µεγαλακρία; Πώς θα το καταλάβω; Μήπως έχω µεγαλακρία; Πώς θα το καταλάβω; MegalakriaBroshure.indd 1 17/11/2010 1:27:39 μμ Η Πανελλήνια Ένωση Σπανίων Παθήσεων (Π.Ε.Σ.ΠΑ) είναι ο μόνος φορέας, μη κερδοσκοπικό σωματείο, συλλόγων ασθενών

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογική Αύξηση Παιδιού & Εφήβου & Διαταραχές

Φυσιολογική Αύξηση Παιδιού & Εφήβου & Διαταραχές Φυσιολογική Αύξηση Παιδιού & Εφήβου & Διαταραχές Φλώρα Μπακοπούλου Επίκουρη Καθηγήτρια Παιδιατρικής - Εφηβικής Ιατρικής Ειδικό Κέντρο Εφηβικής Ιατρικής (Ε.Κ.Ε.Ι.) Α Παιδιατρική Κλινική ΕΚΠΑ Νοσοκομείο

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχειώδεις παθολογικές μεταβολές του Γεννητικού Συστήματος

Στοιχειώδεις παθολογικές μεταβολές του Γεννητικού Συστήματος Στοιχειώδεις παθολογικές μεταβολές του Γεννητικού Συστήματος του Θήλεος ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Προσοχή: Οι παρουσιάσεις μαθημάτων αποτελούν βοήθημα παρακολούθησης των παραδόσεων

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Δρ. Νικηφόρος Κλήμης, Χειρουργός Μαιευτήρας Γυναικολόγος

Γράφει: Δρ. Νικηφόρος Κλήμης, Χειρουργός Μαιευτήρας Γυναικολόγος Γράφει: Δρ. Νικηφόρος Κλήμης, Χειρουργός Μαιευτήρας Γυναικολόγος Η πρόκληση τοκετού αποτελεί μία προσπάθεια ενάρξεώς του σε περιπτώσεις που η συνέχιση της κύησης δεν είναι επιθυμητή για λόγους απειλούμενης

Διαβάστε περισσότερα

Αποκατάσταση ρυθµού ή διατήρηση συχνότητας στην κολπική µαρµαρυγή; Β.Μ. Σκέµπερης. Γ Καρδιολογική Κλινική Α.Π.Θ. Ιπποκράτειο Νοσοκοµείο, Θεσσαλονίκη

Αποκατάσταση ρυθµού ή διατήρηση συχνότητας στην κολπική µαρµαρυγή; Β.Μ. Σκέµπερης. Γ Καρδιολογική Κλινική Α.Π.Θ. Ιπποκράτειο Νοσοκοµείο, Θεσσαλονίκη Αποκατάσταση ρυθµού ή διατήρηση συχνότητας στην κολπική µαρµαρυγή; Β.Μ. Σκέµπερης Γ Καρδιολογική Κλινική Α.Π.Θ. Ιπποκράτειο Νοσοκοµείο, Θεσσαλονίκη Η κολπική µαρµαρυγή (ΚΜ) είναι µία αρρυθµία της ενηλικίωσης

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ηλίας I. Χιντιπάς, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος, Διδάκτορας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Συνεργάτης ΓΑΙΑ

Γράφει: Ηλίας I. Χιντιπάς, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος, Διδάκτορας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Συνεργάτης ΓΑΙΑ Γράφει: Ηλίας I. Χιντιπάς, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος, Διδάκτορας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Συνεργάτης ΓΑΙΑ Η προεκλαμψία είναι μια σοβαρή διαταραχή που εμφανίζεται στην εγκυμοσύνη, η οποία

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος. Νεότερες απόψεις και θεραπείες

Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος. Νεότερες απόψεις και θεραπείες Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μαιευτήρας Γυναικολόγος Νεότερες απόψεις και θεραπείες Το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (ΣΠΩ) είναι η συχνότερη ορμονική πάθηση της σύγχρονης γυναίκας. Υπολογίζεται ότι περίπου

Διαβάστε περισσότερα

Γνωριμία με τα αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα

Γνωριμία με τα αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα Γνωριμία με τα αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα Αντώνης Φανουριάκης Μονάδα Ρευματολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας Δ Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν» Αθήνα, 01/02/2016

Διαβάστε περισσότερα

Ερώτηση Ποιο είδος μελέτης και γιατί θεωρείτε πως είναι το καταλληλότερο για την εκτίμηση της συχνότητας του διαβήτη τύπου 2 στον πληθυσμό μιας πόλης;

Ερώτηση Ποιο είδος μελέτης και γιατί θεωρείτε πως είναι το καταλληλότερο για την εκτίμηση της συχνότητας του διαβήτη τύπου 2 στον πληθυσμό μιας πόλης; είναι το καταλληλότερο για την εκτίμηση της συχνότητας του διαβήτη τύπου 2 στον πληθυσμό μιας πόλης; Μελέτες σε πειραματόζωα βρήκαν ότι η αυξημένη κατανάλωση πράσινου τσαγιού σχετίζεται με μειωμένη συχνότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΘΕΤΙΚΟ ΑΝΤΙΠΗΚΤΙΚΟ ΤΟΥ ΛΥΚΟΥ (LA)

ΚΛΙΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΘΕΤΙΚΟ ΑΝΤΙΠΗΚΤΙΚΟ ΤΟΥ ΛΥΚΟΥ (LA) ΚΛΙΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΘΕΤΙΚΟ ΑΝΤΙΠΗΚΤΙΚΟ ΤΟΥ ΛΥΚΟΥ (LA) Νιώτη Ελένη, Ανδρουλάκης Νικόλαος, Σπαθαράκη Παρασκευή, Παπαδάκης Ιωάννης, Παπαδοπούλου Αναστασία, Νότας Γεώργιος Εργαστήριο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εισαγωγή Μεθοδολογία της Έρευνας ΕΙΚΟΝΑ 1-1 Μεθοδολογία της έρευνας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εισαγωγή Μεθοδολογία της Έρευνας ΕΙΚΟΝΑ 1-1 Μεθοδολογία της έρευνας. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Εισαγωγή Η Μεθοδολογία της Έρευνας (research methodology) είναι η επιστήμη που αφορά τη μεθοδολογία πραγματοποίησης μελετών με συστηματικό, επιστημονικό και λογικό τρόπο, με σκοπό την παραγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Κλαίρη Μ. Εργασία στη Βιολογία Α'2 Λυκείου

Κλαίρη Μ. Εργασία στη Βιολογία Α'2 Λυκείου Κλαίρη Μ. Εργασία στη Βιολογία Α'2 Λυκείου Διαβήτης. Ακούμε καθημερίνα γύρω μας πως εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο πάσχουν από διαβήτη ή παχυσαρκία. Όμως, τι πραγματικά είναι αυτό; Τι ειναι ο σακχαρώδης

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΓΡΙΠΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟ Ο ΓΡΙΠΗΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΓΡΙΠΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟ Ο ΓΡΙΠΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΓΡΙΠΗ 2010-2011 ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟ Ο ΓΡΙΠΗΣ 2010-2011 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΧΡΗΣΗΣ ΑΝΤΙ-ΙΙΚΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΓΡΙΠΗΣ 15 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2011 ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ Κατά την περίοδο

Διαβάστε περισσότερα

Προς Ιατρική Εταιρεία Αθηνών κ. Ε. Θηραίο. Κοινοποίηση: Γεν. Γραμ. Δημόσιας Υγείας κα Χ. Παπανικολάου

Προς Ιατρική Εταιρεία Αθηνών κ. Ε. Θηραίο. Κοινοποίηση: Γεν. Γραμ. Δημόσιας Υγείας κα Χ. Παπανικολάου Πρόεδρος Γ. Μαστοράκος Αντιπρόεδρος Ε. Διαμάντη-Κανδαράκη Γενικός Γραμματέας Μ. Τζανέλα Ταμίας Α. Θωμόπουλος Ειδικοί Γραμματείς Δ. Κιόρτσης M. Μιχαλάκη Μέλος Α. Κούρτης Αθήνα 16/10/2014 Αριθμ. Πρωτ: 28

Διαβάστε περισσότερα

Η ΦΟΙΤΗΣΗ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ

Η ΦΟΙΤΗΣΗ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ Η ΦΟΙΤΗΣΗ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ Μ. Μπουρουτζόγλου Καθηγήτρια Εφαρμογών Τμήμα Μαιευτικής Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας & Πρόνοιας ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η Μαιευτική στη σύγχρονη

Διαβάστε περισσότερα

Ευριπίδης Μαντούδης FRCOG Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Μαιευτήρας

Ευριπίδης Μαντούδης FRCOG Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Μαιευτήρας Ευριπίδης Μαντούδης FRCOG Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Μαιευτήρας Πώς γίνεται η υστεροσκόπηση Η υστεροσκόπηση είναι μια εξέταση με την οποία διερευνάται το εσωτερικό της μήτρας. Γίνεται με τη βοήθεια του

Διαβάστε περισσότερα

Κοντό Ανάστημα - Υπάρχει πρόβλημα? Επιμέλεια football-academies Πέμπτη, 12 Μάιος 2011

Κοντό Ανάστημα - Υπάρχει πρόβλημα? Επιμέλεια football-academies Πέμπτη, 12 Μάιος 2011 Το πόσο ψηλό θα γίνει το παιδί μας είναι ένα από τα κύρια ερωτήματα των γονιών, σε μια κοινωνία που απαιτεί συγκεκριμένα εμφανισιακά πρότυπα. Το ιδεώδες ύψος σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες είναι περίπου

Διαβάστε περισσότερα