Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ Ι ΡΥΣΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ στο ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ (ΤΑΜ ΠΙ) ΟΜΑ Α ΕΡΓΑΣΙΑΣ Καθ. Ι. Π. Γεροθανάσης, Πρύτανης Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων Πολυξένη Μάντζου, Επικ. Καθηγήτρια Τµήµατος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ηµοκρίτειου Πανεπιστηµίου Θράκης Λουκάς Νικήτας Παπαλουκάς, Προϊστάµενος Γραµµατείας Πανεπιστηµίου Ιωανννίνων Κωνσταντίνος Βασδέκης, Προϊστάµενος ιεύθυνσης Οικονοµικής ιαχείρισης Πανεπιστηµίου Ιωανννίνων Γραµµατειακή Υποστήριξη (Γραµµατεία Πρυτανείας Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων) Μ. Καπιτοπούλου, Α. Ντζιόκα και Π. Λώλου Απρίλιος 2008 ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΕΦ. 1: ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ 1.1 ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ (ΣΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΕΝΤΑΣΣΕΤΑΙ ΤΟ Ί ΡΥΜΑ) Η Ήπειρος υπήρξε πάντα και παραµένει ο συνδετικός κρίκος µεταξύ της βορειοδυτικής και νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Η Περιφέρεια Ηπείρου, µία από τις 13 Περιφέρειες της χώρας στο βορειοδυτικό τµήµα της Ελλάδας, έχει έκταση τετραγωνικών χιλιοµέτρων και διαιρείται σε τέσσερις διοικητικές περιοχές, τους νοµούς Άρτας, Θεσπρωτίας, Ιωαννίνων και Πρέβεζας. Η Ήπειρος είναι η πιο ορεινή περιφέρεια της Ελλάδας, αφού οι ορεινές περιοχές καλύπτουν το 70% και οι πεδινές µόνο το 15% της συνολικής της έκτασης. Είναι, επίσης, από τις πλέον αραιοκατοικηµένες περιφέρειες, αφού η πυκνότητα πληθυσµού είναι εξαιρετικά χαµηλή, 40,5 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόµετρο, ενώ ο αντίστοιχος µέσος όρος της χώρας είναι 79,7. Ο πληθυσµός της Ηπείρου, σύµφωνα µε την απογραφή του 2001, ανέρχεται στις Από το σύνολο του πληθυσµού περίπου το 1/3 κατοικεί στα αστικά κέντρα, τα Ιωάννινα, την Άρτα, την Πρέβεζα και την

2 Ηγουµενίτσα. Η σύγκριση των στοιχείων της απογραφής του 1981 και του 2001 δείχνει ότι ο αστικός πληθυσµός παρουσιάζει τάσεις αύξησης, ο αγροτικός πληθυσµός τάσεις µείωσης και καλύπτει το 59% του συνόλου, ενώ ο ηµιαστικός πληθυσµός τάσεις µικρής ανόδου και καλύπτει στο 10% του συνόλου. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Περιφέρειας Ηπείρου παρουσιάζει, επίσης, µεγάλη απόκλιση από το µέσο όρο του συνόλου της χώρας. Συγκεκριµένα, το έτος 1994 ανέρχεται στο 64,3% του µέσου κατά κεφαλήν ΑΕΠ της χώρας, µε συνέπεια η Ήπειρος να κατέχει την τελευταία θέση στις 13 Περιφέρειες της χώρας1a. Είναι όµως άξια επισήµανσης η πρόοδος που έχει συντελεστεί κατά την περίοδο , αφού η µέση ετήσια µεταβολή του ΑΕΠ είναι 11.2%, ενώ στο σύνολο της Χώρας 10.6%. Ο µεγαλύτερος µέσος ετήσιος ρυθµός αύξησης του ΑΕΠ εντοπίζεται στο Ν. Ιωαννίνων,13,4%, και είναι µάλιστα ο µεγαλύτερος σε όλη την επικράτεια κατά τη συγκεκριµένη χρονική περίοδο1b. Αυτό δείχνει ότι ο Νοµός Ιωαννίνων αποτελεί το βασικό πόλο ανάπτυξης, ο οποίος καλύπτει άλλωστε κατά το έτος 2004 το 77,1% του ΑΕΠ της ευρύτερης Περιφέρειας Ηπείρου. Ο Περιφερειακός Εθνικός Συνοπτικός είκτης Καινοτοµίας στην Περιφέρεια Ηπείρου είναι ο 3ος υψηλότερος µεταξύ των 13 περιφερειών της χώρας, ποσοστό 89%, το οποίο υπολείπεται µόνο της Αττικής, 139%, και της Κρήτης, 104%, υπερέχει όµως έναντι πολλών Περιφερειών, όπως της Κεντρικής Μακεδονίας (83%), της υτικής Μακεδονίας (81%) και της υτικής Ελλάδας (72%). Η άνοδος του δείκτη αυτού οφείλεται αναµφίβολα στις δραστηριότητες, κυρίως την έρευνα και την καινοτοµία του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων, όπως επίσης και στο ΤΕΙ Ηπείρου, το Τεχνολογικό Πάρκο και το BIC Ηπείρου. Η Ήπειρος διαθέτει πολλά µνηµεία από όλες τις ιστορικές περιόδους, την προϊστορική, αρχαϊκή, κλασική, ρωµαϊκή, βυζαντινή και µεταβυζαντινή. Παράλληλα, έχει µια ισχυρή παράδοση στα γράµµατα και τις τέχνες, ειδικά στην αρχιτεκτονική, η οποία συντηρείται µέχρι σήµερα. Η συνέχεια αυτής της παράδοσης των γραµµάτων και των τεχνών,οφείλεται σε µεγάλο βαθµό στην ανάπτυξη του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων, ως πυρήνα γνώσης και πολιτισµού. Η πολιτιστική κληρονοµιά και το φυσικό κάλλος της Ηπείρου αποτελούν τους βασικούς παράγοντες που δικαιώνουν την εστίαση στις πολιτικές για την υγιή και αειφόρο τουριστική της ανάπτυξη, τις προσπάθειες για την ανάπτυξη και την αναβάθµιση της περιοχής που έχει περιορισµένες δυνατότητες, λόγω γεωγραφικής αποµόνωσης και γεωµορφολογίας. Στην αποµόνωση και την υστέρηση στην ανάπτυξη της Ηπείρου συνετέλεσε κυρίως η καθυστερηµένη απελευθέρωσή της - το 1913 για τα Ιωάννινα - σε σύγκριση µε την υπόλοιπη Ελλάδα. Αυτή η αργοπορία στην απελευθέρωσή της είχε, επιπλέον, ως συνέπεια οι Ηπειρώτες Εθνικοί Ευεργέτες, ένα εξαιρετικά σηµαντικό κεφάλαιο για την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας1c, να µη µπορέσουν να προσφέρουν την υποστήριξή τους στη γενέτειρά τους και να στρέψουν τη βοήθειά τους στην ήδη απελευθερωµένη Ελλάδα, µε τη δέσµευση όµως ότι η Πολιτεία θα προσφέρει στην Ήπειρο, όταν απελευθερωθεί, ανάλογη υποστήριξη. Η προσφορά των Ηπειρωτών Ευεργετών αναγνωρίζεται από όλους και είναι ανεκτίµητη για την ανάπτυξη των Γραµµάτων, των Τεχνών και των Επιστηµών1d. Έτσι, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο, το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο1e, η Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, η Γεννάδιος Βιβλιοθήκη, το Αστεροσκοπείο Αθηνών, η Ακαδηµία Αθηνών, το Αρσάκειο

3 Παρθεναγωγείο, η Ριζάρειος Εκκλησιαστική Σχολή, το Ζάππειο Μέγαρο, το Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών, το Καλλιµάρµαρο Παναθηναϊκό Στάδιο, αποτελούν µέρος της τεράστιας πολιτιστικής κληρονοµιάς, που άφησαν οι Ηπειρώτες Εθνικοί Ευεργέτες. Για την περιοχή της Ηπείρου η παράδοση της αγάπης για τα Γράµµατα, τις Τέχνες και τις Επιστήµες, παραµένει αναλλοίωτη µέχρι σήµερα και όπως είναι προφανές, η ίδρυση Τµήµατος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στο Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων, θα αποτελέσει ισχυρή βάση για την ανάπτυξη και την τελεσφορία αυτής της παράδοσης. Η πρόταση για την ίδρυση Πολυτεχνικής Σχολής και, ειδικότερα, του Τµήµατος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στο Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων δεν είναι µόνο επιβεβληµένη για ιστορικούς λόγους και εξαιρετικά επωφελής για την Ήπειρο και την ευρύτερη περιοχή της βορειοδυτικής Ελλάδας, είναι και φυσική, αν και καθυστερηµένη, εξέλιξη για την περιοχή της Ηπείρου. Αποτελεί έµπρακτη απότιση φόρου τιµής από την Πολιτεία στους Ηπειρώτες Ευεργέτες, κι ευκαιρία να εκπληρωθεί η επιθυµία τους να υποστηρίξουν την ιδιαίτερη πατρίδα τους, που δεν µπόρεσε για ιστορικούς λόγους να πραγµατοποιηθεί επί των ηµερών τους. Αυτό άλλωστε πίστευαν και οι ίδιοι ότι θα συµβεί καθώς η φροντίδα τους για την ανάπτυξη της υπόλοιπης Ελλάδας ήταν η καλύτερη εγγύηση ότι κι αυτή µε τη σειρά της θα συµπαρασταθεί και θα στηρίξει την προσπάθεια ανάπτυξης της Ηπείρου. Η σκοπιµότητα ίδρυσης Τµήµατος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στην Περιφέρεια Ηπείρου και συγκεκριµένα στο Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων (ΤΑΜ ΠΙ) θα πρέπει να εξεταστεί σε συνάρτηση µε ιστορικά δεδοµένα, µε την αρχιτεκτονική παράδοση του τόπου, µε τα ακαδηµαϊκά κι ερευνητικά θέµατα τα σχετικά µε την αρχιτεκτονική, µε την αγορά εργασίας και τη γεωγραφική κατανοµή των Τµηµάτων Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στη χώρα, αλλά και µε τα χαρακτηριστικά και το πλαίσιο που προσφέρει το Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων, καθώς και τις ανάγκες ανάπτυξης της τοπικής κοινωνίας και της χώρας. Το Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων, ένα από τα µεγαλύτερα περιφερειακά Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύµατα της χώρας, µε παράδοση, ακαδηµαϊκό κύρος και εµπειρία µπορεί να διασφαλίσει την καλή λειτουργία και την ευδοκίµησή ενός Τµήµατος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών. Στο µισό περίπου αιώνα από την ίδρυσή του παρουσιάζει µια σταθερά ανοδική πορεία και πρόοδο. Έχει απονείµει µεγάλο αριθµό πτυχίων, διδακτορικών διπλωµάτων και µεταπτυχιακών διπλωµάτων ειδίκευσης σε πολλούς επιστηµονικούς κλάδους και ειδικότητες. Για το λόγο αυτό έχει καθιερωθεί στον ελληνικό και το διεθνή χάρτη Ανώτατης Εκπαίδευσης ως ένα Ίδρυµα που παρέχει υψηλής ποιότητας προπτυχιακές και µεταπτυχιακές σπουδές, προωθεί, µε ένα σύνολο δραστηριοτήτων, τη βασική και την εφαρµοσµένη έρευνα, την καινοτοµία και τη δια βίου εκπαίδευση. Το Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων συγκροτείται από έξι Σχολές, οι οποίες θεραπεύουν συγγενικά ως προς τη φύση τους επιστηµονικά πεδία, µε 15 Τµήµατα και 2 ανεξάρτητα Τµήµατα. Όλα τα Τµήµατα παρουσιάζουν ευρεία εκπαιδευτική και ερευνητική δραστηριότητα και διαθέτουν επιστηµονικό προσωπικό διεθνούς κύρους και αναγνώρισης (βλ. συνηµµένο 1 κατάταξης των Ελληνικών ΑΕΙ µε βάση των αριθµό δηµοσιεύσεων ). Φιλοξενεί ένα µεγάλο αριθµό των προπτυχιακών φοιτητών που ανέρχεται στις περίπου και µεταπτυχιακών φοιτητών που φθάνει τις Το προσωπικό του Πανεπιστηµίου αποτελείται από 550 µέλη ιδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού ( ΕΠ), 80 ιδάσκοντες µε σχέση εργασίας Ι του Νόµου 407, 33 µέλη Ειδικού και Εργαστηριακού ιδακτικού Προσωπικού

4 (Ε.Ε. Ι.Π.), 132 µέλη Ειδικού Τεχνικού Εργαστηριακού Προσωπικού (Ε.Τ.Ε.Π.) και 412 διοικητικούς υπαλλήλους που προσφέρουν γραµµατειακή και τεχνική υποστήριξη. Πάγιο αίτηµα του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων και των Ηπειρωτών επί δεκαετίες, αποτέλεσε η ίδρυση Πολυτεχνικής Σχολής, η οποία δεν κατέστη δυνατή αφού το ιδρυθέν από Ηπειρώτες ευεργέτες Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο δεν µπόρεσε να βρίσκεται στην Ήπειρο. Η Σύγκλητος του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων, για πρώτη φορά, τον Ιανουάριο του 1974 προτείνει την ίδρυση Πολυτεχνικής Σχολής (βλ. συνηµµένο 2) µε τη δηµιουργία τριών Τµηµάτων: α) Πολιτικών Μηχανικών, β) Ηλεκτρονικών Μηχανικών και γ) Μηχανολόγων-Ηλεκτρολόγων Μηχανικών. Τον Ιανουάριο του 1977 προστέθηκε στην υποβληθείσα πρόταση και το Τµήµα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών (βλ. συνηµµένο 3 και 4). Θετική εξέλιξη στην προσπάθεια αυτή που καταβάλλει από τη δεκαετία του 70 το Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων αποτελεί η πρόσφατη η µετονοµασία του Τµήµατος Επιστήµης και Τεχνολογίας Υλικών σε Τµήµα Μηχανικών Επιστήµης Υλικών (στις συνεδριάσεις αριθµ. 7/ και 10/ του Συµβουλίου Ανώτατης Πανεπιστηµιακής Εκπαίδευσης), η οποία σηµατοδοτεί την ίδρυση του πρώτου Τµήµατος που µπορεί να ενταχθεί στην Πολυτεχνική Σχολή. Αυτή λοιπόν είναι και η πιο κατάλληλη συγκυρία για να πραγµατοποιηθεί το όνειρο της Ηπειρωτικής κοινωνίας, για τη δηµιουργία Πολυτεχνικής Σχολής στα Ιωάννινα, του οποίου η υλοποίηση καθυστερεί σχεδόν ένα αιώνα. Σηµαντική παράµετρος για την κατανόηση της σηµασίας της ίδρυσης ενός Τµήµατος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στα Ιωάννινα είναι και η αρχιτεκτονική παράδοση της περιφέρειας Ηπείρου, ο κτιριακός πλούτος και η αναπτυξιακή πορεία της περιοχής. Η Ήπειρος είναι φηµισµένη για τους τεχνίτες και τα µαστόρια της καθώς εξαιτίας ιδιαιτεροτήτων της περιοχής οι Ηπειρώτες στράφηκαν σε µεγάλο βαθµό σε αυτή τη δραστηριότητα την οποία µάλιστα εξασκούσαν µε τέτοια τέχνη ώστε η φήµη τους ξεπερνούσε τα όρια του ελλαδικού χώρου. Η συνέχεια αυτής της παράδοσης δοκιµάστηκε για µεγάλο χρονικό διάστηµα, χωρίς ωστόσο να χαθεί η αγάπη των Ηπειρωτών για την οικοδοµική τέχνη, γεγονός που διαφαίνεται και από τον µεγάλο αριθµό των µηχανικών που δραστηριοποιούνται στην Ήπειρο. Η ίδρυση ενός Τµήµατος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στα Ιωάννινα, θα επέτρεπε τη συνέχιση µιας µακράς παράδοσης που δεν έχει σβηστεί και παράλληλα την κατάλληλη µελέτη, διαφύλαξη και προστασία των έργων και µνηµείων αυτής της παράδοσης. Ο αρχιτεκτονικός πλούτος που υπάρχει στην περιοχή και που αναγνωρίζεται διεθνώς, µέσα από τη δηµιουργία ενός Τµήµατος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στα Ιωάννινα, θα µπορέσει να µελετηθεί σε βάθος, να καταλογοποιηθεί, να προστατευθεί και να αναδειχθεί αλλά και να βρει τις κατάλληλες συνθήκες για να υπάρξει η συνέχεια που για καιρό είχε περιοριστεί χωρίς όµως οριστικά να έχει χαθεί. Στον ευρωπαϊκό χώρο η προστασία και η αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονοµιάς θεωρείται άρρηκτα συνδεδεµένη µε τη µελέτη και την καταλογοποίησή της αλλά και µε τη διδασκαλία και την έρευνα σε σχέση µε αυτήν. Το ΤΑΜ του ΠΙ θα δώσει τη δυνατότητα ο αρχιτεκτονικός πλούτος της Ηπείρου αλλά και της ευρύτερης ζώνης της να µελετηθεί, να προστατευθεί, να αξιοποιηθεί και να ξαναβρεθεί ο µίτος που θα εξασφαλίσει τη συνέχεια της παράδοσης. Σε µια περίοδο που η Ήπειρος καταβάλλει συντονισµένες προσπάθειες να καλύψει την υστέρησή της µε γοργούς ρυθµούς και να συµβαδίσει, ως

5 προς τους ρυθµούς ανάπτυξης, µε την υπόλοιπη χώρα η δηµιουργία Τµήµατος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στο ΠΙ µπορεί να διασφαλίσει την ορθολογική σύνδεση του παλιού µε το νέο, τη διατήρηση και την προστασία του πλούτου της παράδοσης και ταυτόχρονα την ανάπτυξη µε στόχο την ποιότητα, την αισθητική και την αειφορία. Παράλληλα, λοιπόν µε τη µετεξέλιξη της πόλης των Ιωαννίνων σε κόµβο επικοινωνιών κι ανταλλαγής υπηρεσιών, καθώς κι εκπαίδευσης κι έρευνας, η δηµιουργία ΤΑΜ στο ΠΙ, λόγω της ιδιαιτερότητας των σπουδών, µπορεί να προσελκύσει το ενδιαφέρον ώστε η περιοχή να αποτελέσει ένα ιδιαίτερο πόλο έρευνας και συνεργασίας για την ευρύτερη περιοχή των Μεσογειακών και Βαλκανικών χωρών που εκδηλώνουν ενδιαφέρον και έχουν παράδοση στα αντικείµενα του Τµήµατος. Με τις σύγχρονες γεωπολιτικές εξελίξεις η περιοχή της Ηπείρου µπορεί, αν της δοθούν οι δυνατότητες, να αποτελέσει σηµαντικό κέντρο επιρροής για τα Βαλκάνια και τη Μεσόγειο. Η ίδρυση Τµήµατος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στο Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων εµφανίζεται σχεδόν επιβεβληµένη αν ληφθεί υπόψη η γεωγραφική κατανοµή των Τµηµάτων Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στη χώρα. Στο χάρτη η διασπορά Τµηµάτων Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στην Αττική, Μακεδονία, Θεσσαλία, Πελοπόννησο, Θράκη και Κρήτη εµφανίζει κενό µόνο στην περιοχή της βορειοδυτικής Ελλάδας. Άλλωστε η δηµιουργία Πολυτεχνικής Σχολής και ιδιαίτερα Τµήµατος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών αποτελεί πάγιο αίτηµα του αρµόδιου τεχνικού συµβούλου του κράτους, του ΤΕΕ/ΤΗ, µε βάση το σκεπτικό ότι είναι το πλέον κατάλληλο για την προστασία και την ορθολογική ανάπτυξη του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, µε όρους αειφορίας και βιωσιµότητας και µε άξονα τη συνέχεια ανάµεσα σε παράδοση και τεχνολογική εξέλιξη2a. Είναι επίσης αίτηµα των τοπικών Αρχών της πόλης των Ιωαννίνων, το οποίο επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι το ηµοτικό Συµβούλιο Ιωαννιτών2b και το Νοµαρχιακό Συµβούλιο Ιωαννίνων2c (βλ. σχετικά επισυναπτόµενα), µε οµόφωνες αποφάσεις, ζητούν τη δηµιουργία Πολυτεχνικής Σχολής και Τµήµατος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στο Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων. είχνουν, έτσι, ότι στην Περιφέρεια της Ηπείρου αλλά και στο σύνολο της ευρύτερης περιοχής της Βορειοδυτικής Ελλάδας, η ίδρυση Αρχιτεκτονικής Σχολής στο Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων συνδέεται µε υψηλές προσδοκίες, την πρόοδο της περιοχής µε τη σύζευξη τεχνολογίας και παράδοσης και απώτερο στόχο την ισόρροπη κι αειφόρο ανάπτυξη.

6 1.2 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ Ι ΡΥΜΑΤΟΣ (βλ. Συνηµµένο 8)

7 1.3 ΤΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΤΜΗΜΑ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΤΟΥ Ι ΡΥΜΑΤΟΣ Όπως αναφέρθηκε στην ενότητα 1.1, η ίδρυση Πολυτεχνικής Σχολής και ειδικότερα Τµήµατος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών αποτελεί πάγιο αίτηµα του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων από τη δεκαετία του 70. Επιπλέον, η ίδρυση του Τµήµατος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών αποτελεί βασικό στόχο του νέου Στρατηγικού Σχεδίου Ανάπτυξης του Ιδρύµατος που εγκρίθηκε στη Συνεδρία της Συγκλήτου αριθµ. 919/ (βλέπετε Συνηµµένο 8, Κεφάλαιο 7. Προτάσεις Ίδρυσης νέων Τµηµάτων και Σχολών Ίδρυση Πολυτεχνικής Σχολής). Είναι καθολικά αποδεκτό ότι θα δώσει σηµαντική ώθηση στην αναµενόµενη δηµιουργία της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων, καθώς η αρχιτεκτονική αποτελεί το πιο παραδοσιακό και ταυτόχρονα εξαιρετικά σύγχρονο κλάδο σπουδών των Μηχανικών. Το Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων βρίσκεται σε µια κρίσιµη και σηµαντική στιγµή της ιστορίας του καθώς αποτελεί ένα από τα πιο καθιερωµένα και αναγνωρισµένα Πανεπιστηµιακά Ιδρύµατα του Ελλαδικού χώρου, το οποίο όµως πρέπει να θέσει υψηλούς στόχους για να εξασφαλίσει τη διατήρηση της αριστείας και τη σηµαντική θέση που σήµερα κατέχει. Η ίδρυση ενός Τµήµατος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, που θα αποτελέσει θεµελιώδη και ουσιαστική βάση για την πολυαναµενόµενη Πολυτεχνική Σχολή, θα δώσει τη δυνατότητα στο Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων να προσεγγίσει και να επιτύχει πολλούς από τους στόχους του. Στόχους που σχετίζονται: (α) µε την ανάπτυξη της τεχνολογίας, την οποία θα συνδέσει µε την παράδοση, ώστε να δηµιουργηθούν οι προϋποθέσεις αειφορίας σε µια περιοχή, η οποία δεν έχει υποστεί την υπερεκµετάλλευση άλλων περιοχών της Ελλάδας, (β) µε την ανάπτυξη της διεπιστηµονικότητας, στην οποία µπορεί να συµβάλει ένα Τµήµα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, καλλιεργώντας τη συνεργασία µε τα ήδη λειτουργούντα Τµήµατα, εξαιτίας της ευρύτητας της αρχιτεκτονικής, ως επιστήµης. (γ) µε την στενότερη σύνδεση και την αποτελεσµατικότερη συνεργασία του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων µε την τοπική κοινωνία. Το Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων εγγυάται την ικανοποιητική λειτουργία, τη βιωσιµότητα και την ανάπτυξη του Τµήµατος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών. Είναι ένα από τα µεγαλύτερα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύµατα της χώρας που διαθέτει επαρκείς υποδοµές για την έρευνα, τη διδασκαλία και την παροχή υπηρεσιών. Παρέχει στους φοιτητές υψηλού επιπέδου µέριµνα σε σχέση µε τη φοίτηση, τη στέγαση, τη µεταφορά από και προς το Ίδρυµα, αθλητικές εγκαταστάσεις και διευκολύνσεις σε ένα ακαδηµαϊκό περιβάλλον υψηλών προδιαγραφών. Βρίσκεται σε µια σύγχρονη Πανεπιστηµιούπολη µε επαρκείς υποδοµές, κατάλληλη να στεγάσει νέα Τµήµατα και να υποδεχτεί µεγαλύτερους αριθµούς φοιτητών. Παρέχει υψηλή ποιότητα σπουδών µε το διοικητικό προσωπικό, την οργάνωση και τις υποδοµές των Τµηµάτων. Συνεργάζεται µε Πανεπιστήµια της Ελλάδας και του εξωτερικού, µέσω εκπαιδευτικών προγραµµάτων, ανταλλαγών φοιτητών και διδασκόντων και πολυάριθµους ακαδηµαϊκούς εταίρους. Οι κεντρικές του υποδοµές, όπως η Κεντρική βιβλιοθήκη, τα κέντρα Η/Υ, οι υπηρεσίες δικτύων, το ασύρµατο διαδίκτυο και οι υφιστάµενες κτηριακές εγκαταστάσεις ή οι οργανολογικοί εξοπλισµοί εξασφαλίζουν την πρόσβαση στη γνώση και την προώθηση της έρευνας.

8 Το πιο σηµαντικό είναι ότι το Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων, µε το υψηλού επιπέδου ακαδηµαϊκό και ερευνητικό του έργο, µπορεί να διασφαλίσει, πέρα από τη βιωσιµότητα και την εύρυθµη λειτουργία, την ταχεία πρόοδο του Τµήµατος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, ώστε να επιτύχει µια εφάµιλλη θέση ανάµεσα στα αντίστοιχα Τµήµατα στον ελλαδικό και στο διεθνή χώρο. Στην επίτευξη του στόχου αυτού µπορεί να συµβάλει και το γεγονός ότι στο Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων λειτουργούν αρκετά Τµήµατα µε αντικείµενα σπουδών συγγενή ή µε µαθήµατα που θα αποτελούν µέρος του Προγράµµατος Σπουδών του, όπως είναι το Τµήµα Πλαστικών Τεχνών κι Επιστηµών της Τέχνης, το Τµήµα Επιστήµης και Τεχνολογίας Υλικών, η Σχολή Θετικών Επιστηµών ( µε τα Τµήµατα Πληροφορικής, Μαθηµατικών, Φυσικής), η Φιλοσοφική Σχολή ( µε τα Τµήµατα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας). Η συνεργασία µε αυτά µπορεί να αποτελέσει τη βάση για τη δηµιουργία ενός ισχυρού ακαδηµαϊκού και ερευνητικού δικτύου που θα προωθήσει την αλληλοτροφοδότηση µεταξύ των επιστηµονικών πεδίων και την ανάπτυξη της διεπιστηµονικότητας, θεµελιώδεις σήµερα προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της έρευνας σε όλα επιστηµονικά πεδία και σε αυτά της αρχιτεκτονικής. 1.4 Η ΥΝΑΜΙΚΗ ΤΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΠΕ ΙΟΥ Το γεγονός ότι, η Αρχιτεκτονική ως επιστηµονικός κλάδος, θεραπεύεται µε µεγάλη ευρύτητα και επί αιώνες σε όλες τις αναπτυγµένες χώρες, αποδεικνύει την αναγκαιότητά του και την απήχηση και καταξίωσή του τόσο σε πολιτικοοικονοµικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Όπως είναι γνωστό και παραδεκτό, η εκπαίδευση του αρχιτέκτονα και ειδικότερα του αρχιτέκτονα µηχανικού αποτελεί πρωταρχική µέριµνα για κάθε χώρα, ενώ το µέσο υλοποίησής της το Τµήµα ή η Σχολή συνιστά κυρίαρχη µονάδα σε ολόκληρο το φάσµα των πανεπιστηµιακών ιδρυµάτων. Η ανάπτυξη και διεύρυνση των σπουδών στην αρχιτεκτονική όσο και στις εφαρµογές της αποτελεί επιδίωξη και πρακτική τόσο σε εθνικό όσο και ευρωπαϊκό επίπεδο. Η ταχύτητα της εξέλιξης των ιδεών, των τεχνικών και των κοινωνικών σχέσεων έχει επιφέρει µεταβολή στους τρόπους διαχείρισης των ζητηµάτων του δοµηµένου χώρου και επιβάλλει αλλαγές στους τρόπους διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος, και δηµιουργεί την ανάγκη, από την µια πλευρά, της παραγωγής πολιτιστικού προϊόντος (τα αρχιτεκτονικά έργα προσλαµβάνονται ως πολιτιστικά σύµβολα, πολιτικά σύµβολα και έργα τέχνης), και, από την άλλη πλευρά, της έρευνας και της προστασίας, της ανάδειξης και της διαχείρισης της τεράστιας ευρωπαϊκής πλέον- κληρονοµιάς. Η διαρκής µεταβολή της σχέσης ανθρώπου και δοµηµένου περιβάλλοντος, επαναπροσδιορίζει τους όρους λειτουργίας και εκπαίδευσης στην αρχιτεκτονική που ζητείται να είναι υψηλής στάθµης και ταυτόχρονα ανοιχτή στις προκλήσεις της εποχής, αλλά και την ανάγκη ανάπτυξης των παραπάνω επιστηµονικών πεδίων σε περισσότερες Σχολές και Τµήµατα Πανεπιστηµίων.

9 1.4.1 ΙΕΘΝΩΣ Το µεγάλο ενδιαφέρον που επιδεικνύουν έµπρακτα όλες οι αναπτυγµένες χώρες για την ανάπτυξη και εξέλιξη της επιστήµης της αρχιτεκτονικής οφείλεται κατά πρώτο λόγο, στο γεγονός ότι στην αρχιτεκτονική συναντώνται θεωρία και πράξη, τέχνη κι επιστήµη. Έτσι γίνεται κατανοητή και η απήχηση και ελκυστικότητα που έχει η ειδικότητα του αρχιτέκτονα καθώς επιτρέπει την ενασχόληση είτε µε αµιγώς επιστηµονικά και επαγγελµατικά θέµατα είτε µε σύνθετα θέµατα που εµπεριέχουν πνευµατικούς και αισθητικούς προβληµατισµούς είτε ακόµα µε θέµατα τα οποία έχουν σχέση µε τις τέχνες, µε το περιβάλλον, την πόλη, την εν γένει ανθρώπινη κοινωνική συµπεριφορά. Η τόσο µεγάλη ποικιλία δυνατοτήτων για ενασχόληση αποτελεί και τη βασικότερη αιτία της αυξηµένης ζήτησης και προσφοράς. Και την αιτία αυτή την έχουν αντιληφθεί και την εκµεταλλεύονται δεόντως οι περισσότερες χώρες προσφέροντας πλουσιοπάροχα την εκπαίδευση του αρχιτέκτονα µε πληθώρα Τµηµάτων ή Σχολών Αρχιτεκτονικής. εν είναι τυχαίο ότι ο αριθµός των Σχολών Αρχιτεκτονικής είναι ιδιαίτερα µεγάλος σε όλες τις χώρες του ανεπτυγµένου κόσµου. Ούτε είναι τυχαίο ότι τα ιδρύµατα αυτά, καθώς και πολλά άλλα, κάνουν µεγάλες και συντονισµένες προσπάθειες για να προσελκύσουν, µε διάφορους τρόπους και προσφορές, για προπτυχιακές και µεταπτυχιακές σπουδές όχι µόνο τους ενδιαφερόµενους από τη χώρα τους, αλλά και αλλοδαπούς Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Στην Ελλάδα λειτουργούν σήµερα έξι Τµήµατα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, στο Ε.Μ.Π., στο Α.Π.Θ., στο Πανεπιστήµιο Πατρών, στο Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας, στο.π.θ. και στο Πολυτεχνείο Κρήτης, εκ των οποίων τα τέσσερα ιδρύθηκαν τα τελευταία χρόνια, µε πιο πρόσφατο το Τµήµα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στο Πολυτεχνείο Κρήτης των Χανίων. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει το διαρκώς αυξανόµενο ενδιαφέρον της Πολιτείας και των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυµάτων για την ανάπτυξη της συγκεκριµένης επιστήµης, των αρχιτεκτόνων µηχανικών. Γεωγραφικά τα τέσσερα νέα Τµήµατα, µαζί µε εκείνα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, είναι κατανεµηµένα µε ορθολογικό τρόπο σε όλη την επικράτεια (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Βόλος, Ξάνθη, Χανιά). Η µόνη περιοχή που στερείται ενός Τµήµατος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών είναι αυτή της Ηπείρου και γενικότερα της βορειοδυτικής Ελλάδας. Αυτός είναι ένας επιπλέον λόγος που όχι απλώς δικαιολογεί το καθολικό αίτηµα, αλλά επιβάλλει την ίδρυση του Τµήµατος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στο Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων. Ένας άλλος, µείζονος σηµασίας λόγος, είναι η υψηλή ζήτηση που παρουσιάζουν τα Τµήµατα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών από τους υποψηφίους που συµµετέχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις για την εισαγωγή στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Αυτή επιβεβαιώνεται από το µεγάλο αριθµό των υποψηφίων που δηλώνουν τα Τµήµατα Αρχιτεκτόνων ως πρώτη προτίµηση, αλλά και από τις υψηλές βάσεις εισαγωγής, ακόµη και σε σύγκριση µε άλλα Τµήµατα των Πολυτεχνικών Σχολών. Η υψηλή ζήτηση οφείλεται στο εύρος και το ενδιαφέρον της συγκεκριµένης επιστήµης, στην πολύπλευρη και σφαιρική από πλευράς περιεχοµένου εκπαίδευση που προσφέρουν τα Τµήµατα των Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, αλλά και στην

10 ποικιλία των απασχολήσεων, την πληθώρα των ευκαιριών που παρέχουν στους πτυχιούχους για την επαγγελµατική αποκατάσταση. Μια πρόσφατη έρευνα του ΤΕΕ, επιβεβαιώνει τα προαναφερόµενα. Τα ευρήµατά της δείχνουν ότι ανάµεσα στις ειδικότητες µηχανικών το, ήδη µέχρι τώρα, υψηλό ποσοστό απασχόλησης των Αρχιτεκτόνων Μηχανικών µε το αντικείµενο των σπουδών τους εµφανίζεται το 2007 σηµαντικά αυξηµένο, φθάνει το 81,8%. Το υπόλοιπο ποσοστό, µε µη συναφούς αντικειµένου απασχόληση, αναφέρεται σε λόγους που οδηγούν στο συµπέρασµα ότι πρόκειται για µια ατοµική επιλογή που δεν είναι πάντα αποτέλεσµα αντικειµενικών δυσκολιών επαγγελµατικής αποκατάστασης. 1.5 ΤΟ ΟΡΑΜΑ Ο σχεδιασµός του ΤΑΜ στο ΠΙ λαµβάνει υπόψη τη σηµαντική εθνική εµπειρία αλλά και τα διεθνή δεδοµένα έτσι ώστε οι σπουδές να προσφέρουν µια ολοκληρωµένη πρόταση για την εκπαίδευση του αρχιτέκτονα µηχανικού σε επίπεδο προπτυχιακών σπουδών αλλά και σε πεδία που δηµιουργούν άξονες εµβάθυνσης και ειδίκευσης σε επίπεδο µεταπτυχιακών σπουδών ενώ επιπρόσθετα καλλιεργούν την έρευνα. Οι σύγχρονες διεθνείς τάσεις της αρχιτεκτονικής επιβάλλουν πέρα από τις καθιερωµένες γνωστικές περιοχές τις σχετικές µε τις αρχιτεκτονικές σπουδές, την ανάπτυξη κι εµβάθυνση και σε άλλες γνωστικές περιοχές της αρχιτεκτονικής όπως την Προστασία και Αποκατάσταση των Ιστορικών Κτιρίων και Συνόλων, τον Αρχιτεκτονικό Σχεδιασµό µε ψηφιακά µέσα, την Αρχιτεκτονική Τοπίου και Υπαίθριων ηµόσιων Χώρων, το Βιοµηχανικό Σχεδιασµό Αντικειµένων, την Πόλη και Περιβαλλοντικό Σχεδιασµό. Οι άξονες αυτοί µπορούν να προσφέρουν µια σύγχρονη και ουσιαστική εµβάθυνση των σπουδών σε ζητήµατα που βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της αρχιτεκτονικής έρευνας αλλά και που παράλληλα συγκεντρώνουν επαγγελµατικά µεγάλο ενδιαφέρον. Η διεύρυνση των προσφερόµενων δυνατοτήτων στη χώρα µας στον τοµέα εκπαίδευσης της Αρχιτεκτονικής κρίνεται απολύτως αναγκαία και επιβαλλόµενη. Η πρόταση για την ίδρυση και λειτουργία του Τµήµατος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στο Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων υπακούει στην πολιτική διεύρυνσης της τριτοβάθµιας εκπαίδευσης σε τοµείς που όλο και περισσότερο προβάλλονται και λειτουργούν ως ρυθµιστές στο κοινωνικό πεδίο. Στην Ελλάδα ιδρύθηκαν τα τελευταία χρόνια τέσσερα Τµήµατα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, µε πιο πρόσφατο το Τµήµα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στο Πολυτεχνείο Κρήτης των Χανίων, γεγονός που στοιχειοθετεί την διαρκώς αυξανόµενη προσοχή που δίνεται στο συγκεκριµένο πεδίο και τη βαρύτητα που τα Πανεπιστηµιακά Ιδρύµατα δίνουν στην ύπαρξη Τµήµατος που να το θεραπεύει. Το ενδιαφέρον για τα Τµήµατα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών διαφαίνεται από την υψηλή ζήτηση των Τµηµάτων και σχετίζεται µε την πολύπλευρη και σφαιρική εκπαίδευση των Αρχιτεκτόνων Μηχανικών αλλά και την πολυδιάστατη επαγγελµατική τους αποκατάσταση. Παρόλα αυτά η πρόταση για την ίδρυση Τµήµατος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στο ΠΙ δε στηρίζεται σε απλουστευτικά και ωφελιµιστικά επιχειρήµατα όπως ότι αυτό θα απορροφούσε µέρος «της διαρροής συναλλάγµατος», αλλά αντίθετα η πρόταση βασίζεται στην πεποίθηση ότι στόχος της ίδρυσης είναι η ανταγωνιστική παιδεία και η ολοκληρωµένη εκπαίδευση ιδίως στα αντικείµενα διαχρονικής αιχµής. Με βάση αυτές τις

11 αντιλήψεις και σκοπιµότητες θα πρέπει να αντιµετωπιστεί η δυνατότητα δηµιουργίας ενός ακόµα Τµήµατος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών. Όχι δηλαδή για να απορροφήσει µέρος από τους αποτυχόντες υποψήφιους που διαρρέουν κάθε χρόνο στο εξωτερικό αλλά µε την σαφή πρόθεση να αποτελέσει το φυτώριο επιστηµόνων που θα επεκτείνουν τα επιστηµονικά, τεχνικά και κοινωνικά ενδιαφέροντά τους σε ευρύτερα πολιτιστικά θέµατα, και δηµιουργών ικανών να συµβάλουν στη διατήρηση και συνέχιση της πολιτιστικής ιστορίας του τόπου. Η ανάπτυξη των γνωστικών αντικειµένων που θεραπεύει η επιστήµη της Αρχιτεκτονικής τόσο σε βραχυπρόθεσµη όσο και µακροπρόθεσµη βάση πρέπει να αποτελεί για τη χώρα µας στόχο προτεραιότητας και αιχµής. Η εκπαίδευση των Αρχιτεκτόνων Μηχανικών πρέπει να είναι σφαιρική και ευρεία και να εµβαθύνει σε ζητήµατα σχεδιασµού και παραγωγής χώρου, αναζητώντας τη συνύπαρξη θεωρίας και πράξης, επιστήµης και τέχνης, παράδοσης και τεχνολογίας. Η εµπειρία σε ότι αφορά την εκπαίδευση των Αρχιτεκτόνων Μηχανικών είναι τεράστια, τόσο σε διεθνές επίπεδο όσο και στον Ελλαδικό χώρο καθώς πρόκειται για επιστήµη που διδάσκεται από την ίδρυση του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Η αξιοποίηση αυτής της εµπειρίας είναι η πρώτη µέριµνα ενός νέου ΤΑΜ καθώς µπορεί να διασφαλίσει ένα υψηλό επίπεδο σπουδών. Παράλληλα όµως ιδιαίτερη βαρύτητα έχει η παρακολούθηση, καταγραφή, ανάλυση και κατανόηση των σύγχρονων τάσεων, των ήδη διαµορφωµένων αλλά κι εκείνων που βρίσκονται εν τη γενέσει τους, και η ενσωµάτωση των καίριων ζητηµάτων που αυτές καταδεικνύουν σε ότι αφορά τόσο στο πρόγραµµα προπτυχιακών σπουδών του ΤΑΜ, όσο και στα αντικείµενα εµβάθυνσης, µεταπτυχιακών σπουδών κι έρευνας. Το ΤΑΜ του ΠΙ µπορεί να προσφέρει εµβάθυνση σε κάποια από τα πιο σύγχρονα πεδία της αρχιτεκτονικής σκέψης και πρακτικής που είναι πιο κοντά είτε στα ιστορικά και πολιτιστικά δεδοµένα του χώρου στον οποίο βρίσκεται, είτε στα δεδοµένα του ίδιου του ΠΙ και των άλλων προσφερόµενων σε αυτό σπουδών. Τα νέα δεδοµένα που εισάγουν οι σύγχρονες τεχνολογίες στον Αρχιτεκτονικό Σχεδιασµό και οι δυνατότητες που προκύπτουν από αυτά, αλλάζουν την πραγµατικότητα της σύλληψης και του σχεδιασµού, της παραγωγής και της κατασκευής του χώρου και διευρύνουν περαιτέρω την πολυπλοκότητα και πολυσηµαντότητα του πεδίου της σύγχρονης αρχιτεκτονικής. Τα ψηφιακά µέσα λειτουργούν καταλυτικά κι επιφέρουν σηµαντικές µεταβολές που συντελούνται τόσο στην κατανόηση και τη σύλληψη του χώρου όσο και στο σχεδιασµό και την παραγωγή του και η σύγχρονη αρχιτεκτονική θεωρία, έρευνα κι εκπαίδευση που το ΤΑΜ του ΠΙ φιλοδοξεί να παράγει, θα πρέπει, κριτικά, να τα ενσωµατώσει. Σε αυτό το πεδίο σηµαντική µπορεί να είναι η συνεισφορά µέσω της αλληλεπίδρασης και συνεργασίας τόσο µε το Τµήµα Πλαστικών Τεχνών κι Επιστηµών της Τέχνης όσο και µε το Τµήµα Πληροφορικής. Παράλληλα, στην Ελλάδα -όπως συµβαίνει χρόνια τώρα στο εξωτερικό µε την Προστασία, Αποκατάσταση κι Επανάχρηση Μνηµείων και Ιστορικών Συνόλων - έχουν αυξηθεί σηµαντικά οι ανάγκες µελέτης, καταλογοποίησης, συντήρησης και αξιοποίησης της πολιτιστικής κληρονοµιάς και ένας κλάδος αυτής της κληρονοµιάς αφορά σε περιοχές µε παραδοσιακούς οικισµούς και προστατευµένες φυσικές περιοχές όπως η περιοχή της Ηπείρου-, όπου τελευταίως παρατηρείται αφενός τάση επανακατοίκησης των οικισµών και επανάχρησης των µνηµείων και της γης, και αφετέρου µεγάλη αύξηση του τουρισµού, το οποίο προσελκύεται

12 από το φυσικό περιβάλλον και την παράδοση. Η Προστασία και Αποκατάσταση των ιστορικών κτιρίων και συνόλων είναι ένα σηµαντικό πεδίο των σπουδών του αρχιτέκτονα µηχανικού που στο ΤΑΜ του ΠΙ θα έχει βαρύνουσα σηµασία. Το Τµήµα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, το Τµήµα Επιστήµης και Τεχνολογίας Υλικών, το Τµήµα ιαχείρισης Πολιτισµικού Περιβάλλοντος και Τεχνολογιών καθώς και το Τµήµα Πλαστικών Τεχνών κι Επιστηµών της Τέχνης είναι τµήµατα τα οποία µπορεί να γίνουν αρωγοί στην ανάπτυξη του συγκεκριµένου άξονα εµβάθυνσης σε επίπεδο διδασκαλίας και έρευνας προσφέροντας τη διεπιστηµονικότητα που τόσο πολύτιµη είναι σε τέτοιους τοµείς. Έντονη είναι και η ανάγκη για καινοτοµικές µελέτες και για σχεδιασµό βιώσιµων, αειφόρων προτάσεων για την µακροπρόθεσµη ανάπτυξη της υπαίθρου, καθώς και για εφαρµογές αρχιτεκτονικού και χωροταξικού σχεδιασµού, σχετικού µε τον Αγροτουρισµό - Θεµατικό Τουρισµό, Πολιτιστικές διαδροµές, Θεµατικά Πάρκα / Μουσεία κ.α. Η Αρχιτεκτονική του Τοπίου και Υπαίθριων ηµόσιων Χώρων αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα σε µια περιοχή που όχι µόνο το ανθρωπογενές αλλά και το φυσικό περιβάλλον χρήζει προστασίας και διατήρησης και κατά συνέπεια θα είναι κεντρικό πεδίο για τις σπουδές στο ΤΑΜ του ΠΙ. Και σε αυτή την περίπτωση Τµήµατα του ΠΙ, όπως το Τµήµα ιαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών πόρων, αλλά και Τµήµατα θεωρητικής κατεύθυνσης διευρύνουν την εστίαση του πεδίου προσφέροντας γόνιµες αναζητήσεις. Το θέµα του Περιβάλλοντος συγκεντρώνει διαρκώς περισσότερη προσοχή καθώς η σχέση φυσικού τεχνητού και η επίδραση του ενός στο άλλο γίνεται κρίσιµη για το µέλλον και τη βιωσιµότητα του είδους µας. Ο περιβαλλοντικός Σχεδιασµός σε σχέση µε την Πόλη και γενικότερα το τεχνητό θα πρέπει να εστιαστεί από την οπτική της διαχείρισης της ενέργειας αλλά και γενικότερα των φυσικών πόρων, για µια βιώσιµη και αειφόρο ανάπτυξη. Οι βιοκλιµατικές πρακτικές, η ορθολογική και συνετή διαχείριση του χώρου και των πόρων, η συνολική και υπεύθυνη αντιµετώπιση των ζητηµάτων Σχεδιασµού, θα πρέπει να στοχεύει στην ανάπτυξη µε γνώµονα τη βιωσιµότητα και την αειφορία. Αυτό είναι ένα κεντρικό πεδίο των σπουδών του αρχιτέκτονα που αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα καθώς οι παρούσες συνθήκες πιέζουν για µια ουσιαστική αλλαγή τόσο στις πρακτικές όσο και στις θεωρητικές προσεγγίσεις του Σχεδιασµού θέτοντας το περιβάλλον στο κέντρο του ενδιαφέροντος. Το Τµήµα ιαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων αποτελεί ουσιαστικό εταίρο και συνοµιλητή για την έρευνα και τη διδασκαλία που αφορά θέµατα Πόλης και Περιβαλλοντικού Σχεδιασµού. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής σε σχέση µε τη µακρά παράδοση στο σχεδιασµό και στην παραγωγή αντικειµένων δηµιουργούν τη βάση για την ανάπτυξη, µε τους νέους όρους, της σύγχρονης τεχνολογίας αυτών των πεδίων σχεδιασµού, το Βιοµηχανικό Σχεδιασµό αντικειµένων δηλαδή, που αποτελεί και σηµαντικό σύγχρονο πεδίο για τους Αρχιτέκτονες Μηχανικούς. Η παράδοση του τόπου σε σχέση µε το σχεδιασµό αντικειµένων αποτελεί την απαραίτητη βάση που µπορεί να αξιοποιηθεί για την ενσωµάτωση των νέων τεχνολογιών, αλλά και τη θεωρητική εµβάθυνση στο πεδίο που προτείνεται να αποτελέσει σηµαντικό άξονα για τις σπουδές στο Τµήµα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών. Το Τµήµα Επιστήµης και Τεχνολογίας Υλικών µπορεί να συµβάλει εποικοδοµητικά στο σχεδιασµό νέων αντικειµένων, δίνοντας το απαραίτητο υπόβαθρο ως προς τη χρήση, την επεξεργασία και το σχεδιασµό υλικών, αλλά κι άλλα Τµήµατα όπως της

13 Πληροφορικής και των Πλαστικών Τεχνών και Επιστηµών της Τέχνης µπορούν να έχουν εποικοδοµητικό ρόλο στην ανάπτυξη της έρευνας σε αυτή την κατεύθυνση. Για την εξέλιξη και σωστή ανάπτυξη αυτών των τάσεων που απαιτούν τη συνεργασία ερευνητών από διάφορους επιστηµονικούς κλάδους που θεραπεύουν αυτούς τους άξονες, σύµφωνα µε την παράδοση και την τεχνολογία και πάνω σε βιώσιµες στρατηγικές αειφορίας, ο ρόλος του αρχιτέκτονα είναι καθοριστικός, καθώς η αρχιτεκτονική συνιστά τον πιο σηµαντικό διαµεσολαβητή στη σχέση του υποκειµένου µε το περιβάλλον του. Το Τµήµα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, µε την ανάπτυξη του προγράµµατος σπουδών και την οργάνωση των τοµέων του, δίνει προτεραιότητα στη δηµιουργία Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, ικανών να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας και της κοινωνίας, νέων επιστηµόνων, δηλαδή, και επαγγελµατιών µε τις επαρκείς γνώσεις, τις ικανότητες και τις δεξιότητες για να κατανοήσουν και να επιτελέσουν µε επάρκεια τον κοινωνικό τους ρόλο. Η προοπτική ανάπτυξης του Τµήµατος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, µέσα στο πλαίσιο του ΠΙ, είναι µακροπρόθεσµη καθώς ενέχει τη δυναµική ένταξης των σύγχρονων τάσεων και αξιοποίησης των αντικειµένων και της έρευνας που γίνεται συνολικά στο ίδρυµα. Η ερευνητική δραστηριότητα, η οποία αποτελεί προϋπόθεση για την παροχή υψηλής ποιότητας εκπαίδευσης προβλέπεται να διασφαλισθεί τόσο µε την ίδρυση Εργαστηρίων που θα ασχολούνται µε ιδιαίτερα σηµαντικά πεδία της αρχιτεκτονικής επιστήµης, όσο και µε τη συνεχιζόµενη εκπαίδευση και τη δυνατότητα δηµιουργίας µεταπτυχιακών σπουδών και ειδικεύσεων σε τοµείς όπως η Προστασία και Αποκατάσταση Ιστορικών Κτηρίων και Συνόλων, ο Βιοµηχανικός Σχεδιασµός Αντικειµένων, η Αρχιτεκτονική Τοπίου και Υπαίθριων ηµόσιων Χώρων, η Αρχιτεκτονική και Νέες Τεχνολογίες, καθώς και η Πόλη και Περιβαλλοντικός Σχεδιασµός. Προπτυχιακές και µεταπτυχιακές σπουδές θα κινούνται στους ίδιους άξονες εµβαθύνοντας σε αντίστοιχα πεδία που συµπληρώνουν και προσδίδουν χαρακτήρα στη βασική εκπαίδευση του αρχιτέκτονα µηχανικού, εξειδικεύοντας στο δεύτερο κύκλο, των µεταπτυχιακών σπουδών τις γνώσεις του. Η βιωσιµότητα του Τµήµατος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών θωρακίζεται και ισχυροποιείται και από την δυνατότητα της ενίσχυσης της ερευνητικής δραστηριότητας που προβλέπεται να συµβάλει. Επίσης, η συνεργασία µε τις άλλες Σχολές και Τµήµατα του ΠΙ, η οποία αναµένεται να αποδειχθεί ιδιαίτερα γόνιµη και αποδοτική, καθώς το πεδίο της Αρχιτεκτονικής, εξαιτίας της ευρύτητάς του, µπορεί να λειτουργήσει ως συνδετικός κρίκος µεταξύ των επιστηµονικών πεδίων, των οποίων η άµεση σύνδεση χωρίς τη µεσολάβηση της Αρχιτεκτονικής πιθανόν θα ήταν αδύνατη. Το ΠΙ παρέχει σηµαντικές υποδοµές για την ανάπτυξη της έρευνας και η προτεινόµενη ίδρυση σε αυτό ΤΑΜ µπορεί να ενεργοποιήσει την έρευνα και τη συνεργασία µεταξύ τµηµάτων του που καλύπτουν µεγάλο φάσµα από συµπληρωµατικά πεδία.

14 1.6 Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ Το Τµήµα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών έχει ως αποστολή να καλλιεργεί και να προάγει την οικεία επιστήµη, µε τη διδασκαλία, τη βασική και την εφαρµοσµένη έρευνα, ώστε να παρέχει στους φοιτητές τα απαραίτητα εφόδια που να εξασφαλίζουν την άρτια εκπαίδευση για τη µετέπειτα επιτυχή επιστηµονική και επαγγελµατική σταδιοδροµία και εξέλιξη. Ειδικότερα, το τµήµα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών έχει ως αποστολή: (ι) την καλλιέργεια και προαγωγή της επιστήµης του Αρχιτέκτονα Μηχανικού ιδίως στους τοµείς της αρχιτεκτονικής σύνθεσης, της οικοδοµικής τεχνολογίας, του πολεοδοµικού και χωροταξικού σχεδιασµού και της λειτουργικής και αισθητικής διαµόρφωσης εσωτερικών χώρων και Κτηρίων και (ιι) την κατάρτιση επιστηµόνων µηχανικών ικανών να µελετούν και να ερευνούν τα θέµατα που αφορούν στους παραπάνω τοµείς. Σκοπός του Τµήµατος είναι η ολοκληρωµένη εκπαίδευση, η οποία θα διαµορφώνει καταρτισµένους και ικανούς επαγγελµατίες µε συγκροτηµένες απόψεις για την αρχιτεκτονική, νέους επιστήµονες και δηµιουργούς που θα έχουν κατακτήσει τις απαιτούµενες θεωρητικές και τεχνικές γνώσεις, θα έχουν καλλιεργήσει τις ικανότητες για αισθητική και κριτική σκέψη και θα µπορούν να ανταποκριθούν στις εξελίξεις των αρχιτεκτονικών ιδεών, να κατανοούν σε βάθος το κοινωνικό πεδίο όπου θα κληθούν να εργαστούν. ΟΙ σπουδές στο Τµήµα αποσκοπούν στη συνολική ανάπτυξη της έρευνας στο ευρύ και ενιαίο αντικείµενο της αρχιτεκτονικής θεωρίας και πράξης. Προβλέπουν την οργάνωση και την ανάπτυξη ενός Προγράµµατος Σπουδών, µε βάση το οποίο το Τµήµα θα εστιάζει το ακαδηµαϊκό και ερευνητικό του έργο στον αρχιτεκτονικό σχεδιασµό, στην αρχιτεκτονική τεχνολογία, στον αστικό, πολεοδοµικό και χωροταξικό σχεδιασµό, στο σχεδιασµό εσωτερικών χώρων, στην ιστορία και θεωρία της αρχιτεκτονικής και της τέχνης, και θα εµβαθύνει σε πεδία όπως: - Προστασία και Αποκατάσταση Ιστορικών Κτηρίων και Συνόλων - Βιοµηχανικό Σχεδιασµό Αντικειµένων - Αρχιτεκτονική Τοπίου και Υπαίθριων ηµόσιων Χώρων - Αρχιτεκτονική και Νέες Τεχνολογίες - Πόλη και Περιβαλλοντικός Σχεδιασµός Η εκπαίδευση θα συνεπικουρείται από την ερευνητική δραστηριότητα η οποία διεξάγεται, κατά κύριο λόγο, στα Εργαστήρια της Σχολής. Ο τρόπος οργάνωσης του Τµήµατος, η διάρθρωση του προτεινόµενου ενδεικτικού προγράµµατος σπουδών και τα προβλεπόµενα να διδαχθούν γνωστικά αντικείµενα, καθώς και η δεδοµένη διατµηµατική και διαπανεπιστηµιακή συνεργασία, εξασφαλίζουν τις βασικές προϋποθέσεις για συνεχιζόµενη εκπαίδευση και καθιστούν εφικτή την ανάπτυξη συγκεκριµένων µεταπτυχιακών ειδικεύσεων, όπως είναι η Προστασία και Αποκατάσταση Ιστορικών Κτηρίων και Συνόλων, Βιοµηχανικός Σχεδιασµός Αντικειµένων, Αρχιτεκτονική Τοπίου και Υπαίθριων ηµόσιων Χώρων καθώς και Αρχιτεκτονική και Νέες Τεχνολογίες, Πόλη και Περιβαλλοντικός Σχεδιασµός. Η ελάχιστη φοίτηση στο Τµήµα θα είναι 10 εξάµηνα (πέντε έτη). Στο 10ο εξάµηνο θα εκπονείται ιπλωµατική Εργασία. Το Τµήµα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων απονέµει Τίτλο Αρχιτέκτονα Μηχανικού και θα έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει Μεταπτυχιακές Σπουδές µέχρι και ιδακτορικού ιπλώµατος.

15 1.7 ΟΙ ΕΙΣΑΚΤΕΟΙ Ο αριθµός των εισακτέων κάθε ακαδηµαϊκό έτος στο Τµήµα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων και ο τρόπος εισαγωγής θα γίνονται µε βάση τις κείµενες διατάξεις περί εισαγωγής σπουδαστών στα Ιδρύµατα τριτοβάθµιας εκπαίδευσης και ειδικότερα τις ισχύουσες για τη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Ε.Μ.Π. και τα υπόλοιπα Τµήµατα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών της Ελλάδας. Προτεινόµενος αριθµός εισακτέων είναι ΟΙ ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ Οι απόφοιτοι του Τµήµατος θα έχουν πτυχία ισότιµα και αντίστοιχα της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Ε.Μ.Π. και των άλλων Τµηµάτων Αρχιτεκτόνων Μηχανικών της Ελλάδας. Θα αποκτούν τα επαγγελµατικά δικαιώµατα των Αρχιτεκτόνων Μηχανικών από το ΤΕΕ, σύµφωνα µε την ισχύουσα νοµοθεσία. 1.9 ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΠΤΥΧΙΟΥΧΩΝ Οι απόφοιτοι θα έχουν επαγγελµατική κατοχύρωση ως Αρχιτέκτονες Μηχανικοί, µε τα επαγγελµατικά δικαιώµατα των Αρχιτεκτόνων Μηχανικών από το ΤΕΕ, σύµφωνα µε την ισχύουσα νοµοθεσία, και ασφάλιση από το ΤΣΜΕ Ε. Τα επαγγελµατικά δικαιώµατα που δίνονται από το ΤΕΕ εξασφαλίζουν και το δικαίωµα άσκησης του επαγγέλµατος σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι Αρχιτέκτονες Μηχανικοί πέρα από τα κατοχυρωµένα επαγγελµατικά τους δικαιώµατα που αφορούν τις µελέτες και κατασκευές, έχουν τη δυνατότητα να αποκατασταθούν επαγγελµατικά στο δηµόσιο και τον ιδιωτικό τοµέα και σε πλήθος απασχολήσεις, εξαιτίας του µεγάλου εύρους των σπουδών τους. Εν κατακλείδι το επάγγελµα του Αρχιτέκτονα Μηχανικού αποτελεί αφενός ένα κλασικό και αφετέρου ένα σύγχρονο και ιδιαίτερα ελκυστικό επάγγελµα µε πλήθος δυνατοτήτων κι επιλογών αναγνωρισµένο και παγιωµένο όπως άλλωστε αποδεικνύεται και από µελέτες επαγγελµατικής αποκατάστασης (βλέπε υποσηµείωση 5). 1.1Ο ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ Η δοµή του Προγράµµατος Σπουδών ανταποκρίνεται στη βασική αρχή, η οποία δίνει έµφαση στη σταδιακή εµβάθυνση στα επιµέρους γνωστικά αντικείµενα. Έτσι, η αλληλουχία των µαθηµάτων, από πλευράς χρόνου και περιεχοµένου, εξασφαλίζει στους φοιτητές την επάρκεια γνώσεων και την καλλιέργεια των δεξιοτήτων, τόσο σε σχέση µε την ύλη κάθε ενότητας µαθηµάτων, όσο και µε την ύλη από άλλες ενότητες µαθηµάτων και συµβάλλει στην προσέγγιση πιο σύνθετων αντικειµένων σε κάθε επόµενη ενότητα. Το πρόγραµµα σπουδών που καλύπτει τα 10 εξάµηνα φοίτησης στο Τµήµα περιλαµβάνει ένα σύνολο µαθηµάτων που αντιστοιχούν σε 320 διδακτικές µονάδες, κατανεµηµένες σε 32 διδακτικές µονάδες κάθε εξάµηνο Περιλαµβάνει υποχρεωτικά µαθήµατα (284 διδακτικές µονάδες), υποχρεωτικά µαθήµατα επιλογής (36 διδακτικές µονάδες), Ερευνητική Εργασία, η οποία µπορεί να ενταχθεί σε οποιονδήποτε από τους τέσσερις Τοµείς και ιπλωµατική Εργασία, η οποία µπορεί επίσης να ενταχθεί σε

16 οποιονδήποτε από τους τέσσερις Τοµείς. Πέραν της ύπαρξης ενός ικανού και απαραίτητου αριθµού µαθηµάτων κορµού που εξασφαλίζουν την ολοκληρωµένη και ουσιαστική εκπαίδευση του φοιτητή, αναγνωρίζεται ως χαρακτηριστικό ουσιαστικής ποιότητας του Προγράµµατος Σπουδών, η εξατοµικευµένη δυνατότητα του φοιτητή, επιλογής και διαµόρφωσης προγράµµατος σπουδών ανταποκρινόµενου στα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και τους προβληµατισµούς του. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ του ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ του ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ. Μ. / ώρες διδασκαλίας 1ο εξάµηνο 32 ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Αρχιτεκτονικός Σχεδιασµός 1 8 Εικαστικές Τέχνες 1 4 Τεχνολογία οµικών Υλικών 1 2 οµική Μηχανική 1 4 Εισαγωγή στην Πληροφορική 4 Αναπαραστάσεις 1 4 HYPERLINK Ιστορία Αρχιτεκτονικής και Τέχνης 1 4 Μαθηµατικά 2 2ο Εξάµηνο 32 ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Αρχιτεκτονικός Σχεδιασµός 2 8 Οπτικοακουστικές Αναπαραστάσεις 1 4 Εικαστικές Τέχνες 2 4 Ψηφιακός Σχεδιασµός 1 4 οµική Μηχανική 2 4 Τεχνολογία οµικών Υλικών 2 2 Ιστορία Αρχιτεκτονικής και Τέχνης 2 4 Φιλοσοφία-αισθητική 2 3ο Εξάµηνο 32 ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Αρχιτεκτονικός Σχεδιασµός 3 8 Ιστορία Αρχιτεκτονικής και Τέχνης 3 4 Αρχιτεκτονική Τεχνολογία 1 4 Εικαστικές Τέχνες 3 4 Ψηφιακός Σχεδιασµός 2 4 οµική Μηχανική 3 4 Ψυχολογία του Χώρου 2 Οπτικοακουστικές Αναπαραστάσεις 2 2 4ο Εξάµηνο 32 ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Αρχιτεκτονικός Σχεδιασµός 4 8 Ιστορία Αρχιτεκτονικής και Τέχνης 4 4 Αρχιτεκτονική Τεχνολογία 2 4 Ψηφιακός Σχεδιασµός 3 4 Τοπογραφία και Φωτογραµµετρία 2 Εικαστικές Τέχνες 4 4 οµική Μηχανική 4 4 Σχεδιασµός και Περιβάλλον 2 5ο Εξάµηνο 32 ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Αρχιτεκτονικός Σχεδιασµός 5 8 Πολεοδοµία 1 4 Αρχιτεκτονική Τεχνολογία 3 4 Αρχιτεκτονική Εσωτερικών Χώρων 4 Θεωρία της Αρχιτεκτονικής 4 Βιοκλιµατικός Σχεδιασµός 2 ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΜΕ ΕΠΙΛΟΓΗ 6 Θεωρία της Εικόνας 2 Οπτικοακουστικές Τέχνες 1 4 Ειδικά Θέµατα Εικαστικών Τεχνών 1 4 Μάθηµα από άλλο Τµήµα 2 Ψυχολογία της Αντίληψης 2 Εισαγωγή στην Επιχειρηµατικότητα 2 6ο Εξάµηνο 32 ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Αρχιτεκτονικός Σχεδιασµός 8 Πολεοδοµία 2 4 Αρχιτεκτονική Τεχνολογία 4 4 Αρχιτεκτονική Εσωτερικών Χώρων Βιοµηχανικός Σχεδιασµός Αντικειµένων 4 Θεωρία και Κριτική της Αρχιτεκτονικής 4 Η/Μ Εγκαταστάσεις 2 ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΜΕ ΕΠΙΛΟΓΗ 6 Οπτικοακουστικές Τέχνες 2 4 Ειδικά Θέµατα Εικαστικών Τεχνών 2 4 Μάθηµα από άλλο Τµήµα 2 Τεχνολογία του Περιβαλλοντικού Ελέγχου 2 Σχεδιασµός Ιστοσελίδων 2 Αρχιτεκτονική και Αφήγηση 2 7ο Εξάµηνο 32 ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Αρχιτεκτονικός Σχεδιασµός 7 8 Πολεοδοµία 3: Αστικός Σχεδιασµός 4 Χωροταξικός Σχεδιασµός 2 HYPERLINK Αρχιτεκτονική υπαίθριων δηµόσιων χώρων σε αστικό και φυσικό τοπίο 4 Αρχιτεκτονική και Νέες Τεχνολογίες 1 4 Ανάλυση Παραδοσιακών Κτηρίων και Συνόλων 4 ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΜΕ ΕΠΙΛΟΓΗ 6 Αρχιτεκτονική και Ψηφιακή Τεχνολογία 4 Αρχιτεκτονική Εσωτερικών Χώρων 4 Συντήρηση και Αποκαταστάση Κτηρίων και Συνόλων 4 Κηποτεχνία και Τοπίο 4 Γενικές Αρχές του Περιβαλλοντικού Σχεδιασµού 4 Κατοικείν 1 2 Εννοιολογικές

17 προσεγγίσεις του Σχεδιασµού 1 2 Μεταλλικές και Ξύλινες Κατασκευές 2 Μάθηµα από άλλο Τµήµα 2 Φωτισµός Κτηρίων και Συνόλων 2 8ο Εξάµηνο 32 ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Αρχιτεκτονικός Σχεδιασµός 8 8 Πολεοδοµία 4: Αστικές Αναπλάσεις 4 Αρχιτεκτονική και Νέες Τεχνολογίες 2 4 Οργάνωση Μελέτης, Γραφείου και Εργοταξίου 4 Αποκαταστάσεις Κτηρίων και Συνόλων 4 ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΜΕ ΕΠΙΛΟΓΗ 8 Σχεδιασµός Εσωτερικών Χώρων 4 Αποκαταστάσεις Κτηρίων και Συνόλων 4 Αρχιτεκτονική και Νέα Μέσα 4 Αρχιτεκτονική Τοπίου 4 Περιβαλλοντικός Σχεδιασµός 4 Μάθηµα από άλλο Τµήµα 2 Ειδικά Θέµατα Θεωρίας και Κριτικής της Αρχιτεκτονικής 2 Κατοικείν 2 2 Αρχιτεκτονική Ακουστική 2 Εννοιολογικές προσεγγίσεις του Σχεδιασµού 2 2 Ιστορία και Θεωρία της Αρχιτεκτονικής Τεχνολογίας 2 9ο Εξάµηνο 32 ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Αρχιτεκτονικός Σχεδιασµός 9 10 Ερευνητική Εργασία 12 ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΜΕ ΕΠΙΛΟΓΗ 10 Βιοµηχανικός Σχεδιασµός Αντικειµένων 8 Επανάχρηση Κτηρίων και Συνόλων 8 Αρχιτεκτονική και Εικονική Πραγµατικότητα 8 Σχεδιασµός του Τοπίου 8 Πόλη και Περιβαλλοντικός Σχεδιασµός 8 Ιστορία και Θεωρία της Αποκατάστασης 2 Ιστορία και Θεωρία του Σχεδιασµού Αντικειµένων 2 Θεωρία των Νέων Τεχνολογιών στην Αρχιτεκτονική 2 Ιστορία και Θεωρία του Τοπίου 2 Θεωρία του Περιβαλλοντικού Σχεδιασµού 2 10ο Εξάµηνο 32 ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ πλωµατική εργασία ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΣΥΝΑΦΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΛΛΟ ΑΠΗΣ Επισυνάπτονται : Architectural Association School of Architecture, England Cambridge, Department of Architecture, England ETH DARCH Faculty of Architecture (Zurich) Escuela Técnica Superior de Arquitectura de Madrid, Universidad Politécnica de Madrid, España Faculty of Architecture, Politecnico di Milano, Italia Τµήµα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πολυτεχνική Σχολή ΑΠΘ Τµήµα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας (Βόλος) Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ Τµήµα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πανεπιστηµίου Πατρών Τµήµα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πολυτεχνικής Σχολής ΠΘ (Ξάνθη) 1.12 ΙΑΡΚΕΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ Το πρόγραµµα σπουδών στο Τµήµα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΠΙ αναπτύσσεται σε 10 εξάµηνα φοίτησης (5 έτη) και αντιστοιχεί σε 320 διδακτικές µονάδες κατανεµηµένες σε 32 διδακτικές µονάδες σε κάθε εξάµηνο. Στο τελευταίο εξάµηνο (10ο) εκπονείται διπλωµατική εργασία ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ Το πρόγραµµα σπουδών απαρτίζεται από υποχρεωτικά µαθήµατα (284 διδακτικές µονάδες), υποχρεωτικά µαθήµατα µε επιλογή (36 διδακτικές µονάδες), Ερευνητική Εργασία, που µπορεί να ενταχθεί σε οποιονδήποτε από τους τέσσερις Τοµείς και ιπλωµατική Εργασία, που µπορεί επίσης να

18 ενταχθεί σε οποιονδήποτε από τους τέσσερις Τοµείς. Πέραν της ύπαρξης ενός ικανού και απαραίτητου αριθµού µαθηµάτων κορµού που εξασφαλίζουν την ολοκληρωµένη και ουσιαστική εκπαίδευση του φοιτητή, αναγνωρίζεται ως χαρακτηριστικό ουσιαστικής ποιότητας του Προγράµµατος Σπουδών, η εξατοµικευµένη δυνατότητα του φοιτητή, επιλογής και διαµόρφωσης προγράµµατος σπουδών ανταποκρινόµενου στα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και τους προβληµατισµούς του. Το πλήθος µαθηµάτων επιλογής που προσφέρεται είναι έτσι οργανωµένο ώστε, αν ο φοιτητής το επιδιώξει, να µπορεί να εµβαθύνει σε ένα από τα πεδία τα σχετικά µε την Προστασία και Αποκατάσταση Ιστορικών Κτηρίων και Συνόλων, το Βιοµηχανικό Σχεδιασµό Αντικειµένων, την Αρχιτεκτονική Τοπίου και Υπαίθριων ηµόσιων Χώρων και την Αρχιτεκτονική και Νέες Τεχνολογίες, Πόλη και Περιβαλλοντικός Σχεδιασµός ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ-ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ του ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ του ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ. Μ. / ώρες διδασκαλίας Μονάδες ECTS 1ο εξάµηνο ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Αρχιτεκτονικός Σχεδιασµός 1 Το µάθηµα του Αρχιτεκτονικού Σχεδιασµού αποτελεί τη ραχοκοκαλιά των αρχιτεκτονικών σπουδών. Στο πρώτο εξάµηνο γίνεται µια εισαγωγή σε θεµελιώδεις έννοιες της αρχιτεκτονικής. Τα στοιχεία του χώρου, η γεωµετρία του, το βασικό του λεξιλόγιο, η κατανόησή του, τα µέσα και οι τεχνικές αναπαράστασής του. ιερευνώνται θέµατα αντίληψης του χώρου, κίνησης και στάσης, του φωτός, κλίµακας, αναλογιών. 8 7 Εικαστικές Τέχνες 1 Οι εικαστικές τέχνες ως εργαλείο κατανόησης, σύλληψης, ερµηνείας, επεξεργασίας κι ανασύνθεσης της πραγµατικότητας. Μέσα από τους σχηµατοποιητικούς µηχανισµούς των εικαστικών τεχνών γίνεται προσέγγιση και διερεύνηση των µηχανισµών της οπτικής αντίληψης. Στο µάθηµα αναλύεται το σχέδιο ως γλώσσα και επικοινωνία, µέσα από τα συστατικά της στοιχεία: σηµείο, γραµµή, επιφάνεια, όγκος, κλίµακα, άξονες, δοµή, µορφή. Οι αρχές του σχεδίου εφαρµόζονται µέσα από την υλοποίηση πλαστικών κατασκευών για την οπτική και απτική αντίληψη της φυσικής και τεχνικά επεξεργασµένης ύλης. 4 4 Τεχνολογία οµικών Υλικών 1 Εµβάθυνση στις φυσικές και χηµικές ιδιότητες των βασικών φυσικών ή τεχνητών υλικών. Αναλύονται τα χαρακτηριστικά και οι βασικές ιδιότητες των δοµήσιµων υλικών, η τεχνική των µετρήσεων καθώς και συγκριτικά δεδοµένα, που εξυπηρετούν στη διαµόρφωση κριτηρίων επιλογής ανάλογα µε τις δεδοµένες συνθήκες κάθε έργου. 2 2 οµική Μηχανική 1 Γενικές αρχές, παραδοχές και αξιώµατα της στατικής του στερεού σώµατος. ύναµη. Ροπή. Ισορροπία συστήµατος δυνάµεων. Στήριξη του δίσκου. Ισοστατικότητα. Είδη φορτίσεων, Αντιδράσεις συνδέσµων, ιάγραµµα ελευθέρου σώµατος, Είδη απλών φορέων. Υπολογισµός φορτίων διατοµής. ιαγράµµατα εσωτερικής έντασης Ν, Q, M ισοστατικών δοκών. 4 4 Εισαγωγή στην Πληροφορική Μάθηµα γενικής εισαγωγής σε έννοιες και µεθόδους, που στοχεύει στην

19 εξοικείωση των σπουδαστών µε βασικές γνώσεις πληροφορικής. Το µάθηµα αναπτύσσεται στις εξής ενότητες: εισαγωγή (βασικές έννοιες), λογισµικό συστήµατος, τεχνολογίες διαδικτύου (δίκτυα υπολογιστών, ο παγκόσµιος ιστός, ιστοσελίδες, εφαρµογές στο διαδίκτυο), θεωρία αλγορίθµων και προγραµµατιστικά µοντέλα- ΤΝ, επεξεργασία ειδικού τύπου δεδοµένων (ψηφιακή παράσταση και επεξεργασία ήχου, εικόνας και video, µέθοδοι συµπίεσης δεδοµένων). 4 3 Αναπαραστάσεις 1 Εισαγωγή στην αρχιτεκτονική απεικόνιση, ιστορική αναφορά στις γεωµετρικές µεθόδους απεικόνισης του χώρου πάνω στο επίπεδο-επιφάνεια σχεδίασης. Ανάπτυξη µεθόδων απεικόνισης βασικών γεωµετρικών µορφών µέσω ορθών, προοπτικών και αξονοµετρικών προβολών. Εφαρµογές σκιαγραφίας. Ειδικά θέµατα προοπτικής απεικόνισης: µέθοδοι γραφικής και ηλεκτρονικής προοπτικής αναγωγής, αναγωγή φωτογραφιών, ελεγχόµενη κατασκευή φωτοµωσαϊκών, τρισδιάστατες απεικονίσεις και σκιαγραφία µε χρήση ηλεκτρονικών εφαρµογών, ολογραφία. 4 4 HYPERLINK Ιστορία Αρχιτεκτονικής και Τέχνης 1 HYPERLINK Προϊστορία και αρχαϊκοί χρόνοι: Συνοπτική επισκόπηση έως τον 5ο αιώνα π.χ. Αρχιτεκτονική και τέχνη του πρώιµου µεσογειακού πολιτισµού. Μινωική και Μυκηναϊκή περίοδος. Από την αρχαϊκή εποχή έως τον 5ο αιώνα π.χ. Ο οικισµός στην Προϊστορική και Αρχαϊκή περίοδο. 4 4 Μαθηµατικά Αναλυτική Γεωµετρία στο επίπεδο και το χώρο. Κωνικές τοµές. Εξίσωση ευθείας στο R3. Εξίσωση επιπέδου. Επιφάνειες β βαθµού. Πίνακες. Γεωµετρικές εφαρµογές του ορισµένου ολοκληρώµατος: εµβαδό επιπέδου χωρίου, όγκος στερεού εκ περιστροφής, µήκος τόξου, εµβαδό επιφάνειας εκ περιστροφής. ιαφορικές εξισώσεις. Θεωρία γραφηµάτων. Εφαρµογές σε προβλήµατα βελτιστοποίησης. Γραφήµατα Euler και Hamilton. Επίπεδα γραφήµατα ο Εξάµηνο ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Αρχιτεκτονικός Σχεδιασµός 2 Προσέγγιση και κατανόηση του αρχιτεκτονικού έργου. Ο αρχιτεκτονικός χώρος : η µορφή, η λειτουργία, η οργάνωση και η γεωµετρία της κατασκευής του, η δοµή, η υλικότητα. Η ένταξη του αρχιτεκτονικού έργου σε συγκεκριµένο περιβάλλον (τόπος, κλίµα, χαρακτηριστικά). Η ολοκληρωµένη απεικόνιση του αρχιτεκτονικού έργου και η λειτουργία των µεθόδων απεικόνισης ως σχηµατοποιητικών µηχανισµών για την αντίληψη. 8 7 Οπτικοακουστικές Αναπαραστάσεις 1 Η ψυχολογία της αντίληψης και η παραδοχή της πάντα διαµεσολαβηµένης αντίληψης της πραγµατικότητας. Η οπτικοακουστική αντίληψη και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Η διαµεσολάβηση µέσα από τα οπτικά, τα ακουστικά και τα οπτικοακουστικά ερεθίσµατα. Εισαγωγή στο βίντεο και θεωρητικές προσεγγίσεις εννοιών όπως η χρονική διάρκεια και το µοντάζ. 4 3 Εικαστικές Τέχνες 2 Η οργάνωση του χώρου µέσα από συστήµατα αντιθέσεων, αντανακλά στις δηµιουργικές διαδικασίες της ζωγραφικής και της πλαστικής και γλυπτικής τέχνης. Ιδιαίτερη έµφαση δίδεται στην αλληλεπίδραση της µορφής µε τον περιβάλλοντα χώρο και στη σηµασία του φωτός ως πλαστικού µέσου.

20 Αναπτύσσονται βασικές έννοιες που αφορούν την συνθετική διαδικασία, και ζητούµενο συνιστά ο εντοπισµός του θέµατος στο χώρο, οι χωρικές και χρονικές σχέσεις που αναπτύσσονται και η πλαστική οργάνωση και η ερµηνεία του σε δύο και τρεις διαστάσεις. 4 4 Ψηφιακός Σχεδιασµός 1 Το µάθηµα εισάγει τους σπουδαστές στη χρήση συστηµάτων σχεδίασης µε υπολογιστή µέσω εννοιολογικών και αρχιτεκτονικών προσεγγίσεων, µε στόχο την κατανόηση των µεθόδων και των εννοιών στις οποίες βασίζονται τα συστήµατα αυτά. Πρωτογενείς οντότητες: γραµµές, σχήµατα, στερεά, κείµενο και οι ιδιότητές τους: πώς ορίζονται, µεταβιβάζονται, τροποποιούνται. 4 4 οµική Μηχανική 2 Υπολογισµός αντιδράσεων και εσωτερικής έντασης Ν, Q, M ισοστατικών πλαισίων. Κανόνες µόρφωσης σύνθετων ισοστατικών φορέων, υπολογισµός αντιδράσεων και φορτίων διατοµής. ικτυώµατα, εύκαµπτοι φορείς. 4 4 Τεχνολογία οµικών Υλικών 2 Η σύγχρονη τεχνολογία και η δυνατότητα σχεδιασµού τεχνητών υλικών που να απαντούν σε συγκεκριµένες συνθήκες και σε ειδικές κατασκευαστικές απαιτήσεις. Τα υλικά ως κοµµάτι του σχεδιασµού σε ότι αφορά όχι µόνο την επιλογή αλλά και την κατασκευή τους. 2 2 Ιστορία Αρχιτεκτονικής και Τέχνης 2 Η ιστορία της τέχνης και της αρχιτεκτονικής στην Ελληνική και Ρωµαϊκή αρχαιότητα. Αρχιτεκτονική και τέχνη των κλασσικών χρόνων. Ελληνιστική εποχή. Ρωµαϊκή αρχαιότητα. Συγκρότηση των πόλεων. 4 4 Φιλοσοφία-Αισθητική Ανάλυση βασικών εννοιών της αισθητικής. Προσέγγιση των αισθητικών προβληµάτων ορισµού και οντολογίας της τέχνης, όπως διατυπώθηκαν από τους κλασσικούς φιλοσόφους, από τους νεότερους ιδεαλιστές και από τους φιλοσόφους που προτείνουν νέα κριτήρια αξιολόγησης της τέχνης ο Εξάµηνο ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Αρχιτεκτονικός Σχεδιασµός 3 Σχεδιασµός Κτηρίου κατοικίας. Παρατήρηση, καταγραφή και αξιολόγηση των αντικειµένων καθηµερινής χρήσης και των χώρων που ορίζονται στην κατοικία. Οργάνωση και επεξεργασία του κλειστού και του υπαίθριου χώρου. Ένταξη του Κτηρίου στο άµεσο περιβάλλον. Η τυπολογία της κατοικίας και η πραγµατικότητα του σύγχρονου τρόπου ζωής. Σχέση ιδιωτικού και δηµόσιου χώρου. 8 7 Ιστορία Αρχιτεκτονικής και Τέχνης 3 Βυζαντινοί και Μεταβυζαντινοί χρόνοι. υτικός Μεσαίωνας. Αρχιτεκτονική και τέχνη στην Παλαιοχριστιανική, Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή περίοδο. Ρωµανική και Γοτθική εποχή. Αναγέννηση, Μπαρόκ και ιστορικοί ρυθµοί του 19ου αιώνα. Αρχιτεκτονική και τέχνη στην Ευρώπη από το 15ο έως τον 18ο αιώνα. Η Ροµαντική αναβίωση των ρυθµών στον 18ο και τον 19ο αιώνα. 4 4 Αρχιτεκτονική Τεχνολογία 1 Μικρή κατασκευαστική κλίµακα. Οικοδοµική ανάλυση µικρού Κτηρίου. Εξέταση του δοµικού συστήµατος, του εξωτερικού περιβλήµατος και του εσωτερικού χώρου. Ανάπτυξη του φέροντος οργανισµού, του κατώτερου πατώµατος, των εξωτερικών τοίχων, των πατωµάτων και της στέγασης. Αναφορά στα δίκτυα αστικής υποδοµής. 4 4 Εικαστικές Τέχνες 3