Το πλαίσιο άσκησης Κοινωνικής Πολιτικής από τη Τοπική Αυτοδιοίκηση της Σουηδίας

Transcript

1 Το πλαίσιο άσκησης Κοινωνικής Πολιτικής από τη Τοπική Αυτοδιοίκηση της Σουηδίας ΔΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΙΡΕΤΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Γεώργιος Κοντορίνης, Δημοτικός Σύμβουλος Solna, Σουηδία

2 Παράμετροι Μοντέλων Άσκησης Κοινωνικής Πολιτικής στην Ευρώπη Φορολογία Το μοντέλο φορολόγησης των πολιτών από το Κράτος και το ύψος των φόρων είναι ιδιαιτέρα σημαντικά για την άσκηση Κοινωνικής Πολιτικής, καθώς οι χαμηλοί φόροι μπορεί να είναι περισσότερο ευνοϊκοί για την επιχειρηματική ανάπτυξη, δημιουργώντας έτσι θέσεις εργασίας και μειώνοντας την ανεργία, ενώ υψηλότεροι φόροι μπορούν να χρηματοδοτούν δημόσιες υπηρεσίες, κρατικές συντάξεις και παροχές για τους άνεργους. Κράτος Πρόνοιας Ένα Κράτος Πρόνοιας περιορισμένων κοινωνικών παροχών, απαιτεί χαμηλότερους φόρους, στηρίζεται όμως στην Εθνική Οικονομία για τη διασφάλιση της εργασίας για όλους τους Πολίτες. Αντίθετα ένα Κράτος Πρόνοιας Υψηλών Κοινωνικών Παροχών, όπως η Δανία, επιβάλλει ιδιαίτερα υψηλούς φόρους, οι οποίοι στη συνέχεια ανακατανέμονται από το Κράτος στους διάφορους τομείς Κοινωνικών Παροχών, όπωςηυποστήριξητωνανέργων.

3 Παράμετροι Μοντέλων Άσκησης Κοινωνικής Πολιτικής στην Ευρώπη Δημόσιες Υπηρεσίες Υπηρεσίες όπως η υγειονομική περίθαλψη μπορεί να είναι εξολοκλήρου χρηματοδοτούμενες από το Κράτος, από την ιδιωτική ασφάλιση, ή από ένα ενδιάμεσο των δύο, σύστημα. Όπως το Κράτος Πρόνοιας, το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, συνδέεται με το επίπεδο φορολόγησης. Για παράδειγμα, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει ένα σχεδόν εξολοκλήρου δημόσια χρηματοδοτούμενο σύστημα υγείας την Εθνική Υπηρεσία Υγείας (ΝΗS). Ένα επιπλέον στοιχείο αποτελούν οι δημόσιες συγκοινωνίες, καθώς κάποιες χώρες έχουν κρατικοποιήσει τα συστήματα μεταφορών, σε σχέση με άλλες όπου είναι ιδιωτικοποιημένα (Ηνωμένο Βασίλειο).

4 Παράμετροι Μοντέλων Άσκησης Κοινωνικής Πολιτικής στην Ευρώπη Απασχόληση Οικονομίες με μια πιο φιλελεύθερη προσέγγιση της Απασχόλησης στηρίζονται στην ελεύθερη αγορά για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και υιοθετούν μια πιο ευέλικτη νομοθεσία για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας. Άλλες χώρες υιοθετούν ένα αυστηρό κανονιστικό πλαίσιο για την εξασφάλιση της προστασίας των θέσεων εργασίας. Η Γαλλία αποτελεί ένα καλό παράδειγμα ενός τόσο αυστηρού κανονιστικού πλαισίου ρύθμισης των εργασιακών σχέσεων.

5 Συγκριτική Παρουσίαση Ευρωπαϊκών Μοντέλων Κοινωνικής Πολιτικής Το Αγγλοσαξονικό Μοντέλο Εφαρμόζεται στην Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο, αφορά ένα Κράτος Πρόνοιας μεσαίου μεγέθους, σχετικά με τις υψηλού εισοδήματος χώρες του ΟΟΣΑ, αλλά λιγότερο περιεκτικό, σε σχέση με το Κράτος Πρόνοιας στη Σκανδιναβία και την ηπειρωτική Ευρώπη. Οι χώρες αυτές διαθέτουν υψηλά ποσοστά αύξησης ΑΕΠ (Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος) και μικρότερα ποσοστά ανεργίας, όμως μαστίζονται από φτώχεια και ανισότητα στην κατανομή του πλούτου. Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιρλανδία παρέχουν καθολική και ενιαία υγειονομική περίθαλψη, ανακατανομή του εισοδήματος και εγγυημένο επικουρικό εισόδημα.

6 Συγκριτική Παρουσίαση Ευρωπαϊκών Μοντέλων Κοινωνικής Πολιτικής Το Μοντέλο της Ηπειρωτικής Ευρώπης. Εφαρμόζεται από την Αυστρία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο, υιοθετεί αυστηρούς κανόνες για τη προστασία της εργασίας και τη Βιομηχανία. Παρόλα αυτά η αγορά εργασίας στις χώρες αυτές αποδείχτηκε ανελαστική και με αργούς ρυθμούς αντίδρασης στη παγκοσμιοποίηση. Το μοντέλο προβλέπει γενναιόδωρες παροχές για τους ανέργους με ασφαλιστικές καλύψεις ενώ εφαρμόζεται ένα καλά χρηματοδοτούμενο Κράτος Πρόνοιας, για την μείωση της φτώχειας και την παροχή υψηλούς ποιότητας Υγειονομικής Περίθαλψης. Το μοντέλο Κοινωνικής Πολιτικής της Ηπειρωτικής Ευρώπης, μπορεί να χαρακτηριστεί ως ενδιάμεσο του Αγγλοσαξονικού και του Σκανδιναβικού Μοντέλου.

7 Συγκριτική Παρουσίαση Ευρωπαϊκών Μοντέλων Κοινωνικής Πολιτικής Το Μεσογειακό Μοντέλο. Εφαρμόζεται από την Ιταλία, την Ισπανία, την Ελλάδα και την Πορτογαλία και είναι παρόμοιο με το Μοντέλο της Ηπειρωτικής Ευρώπης, όμως εστιάζει την Πρόνοια στη παροχή κρατικών συντάξεων. Η αγορά εργασίας είναι ανελαστική με τον ίδιο εργασιακό προστατευτισμό του Μοντέλου της Ηπειρωτικής Ευρώπης, όμως δεν φαίνεται αποτελεσματικό για τη μείωση της φτώχειας.

8 Συγκριτική Παρουσίαση Ευρωπαϊκών Μοντέλων Κοινωνικής Πολιτικής Το Σκανδιναβικό Μοντέλο. Εφαρμόζεται στη Νορβηγία, Σουηδία, Δανία, Ισλανδία και Φινλανδία. Το Σοσιαλδημοκρατικό Σκανδιναβικό Μοντέλο, αποτελεί ένα ιδιαίτερα προηγμένο κρατικά χρηματοδοτούμενο Κράτος Πρόνοιας, με γενναιόδωρες παροχές για τους άνεργους και το γενικό πληθυσμό. Η εφαρμογή του Μοντέλου διαφοροποιείται από χώρα σε χώρα, όπου σε κάποιες χώρες όπως η Σουηδία οι εργασιακοί κανονισμοί είναι ιδιαίτερα αυστηροί, ενώ σε άλλες χώρες, όπως η Δανία, εφαρμόζεται μια πιο ευέλικτη εργασιακή νομοθεσία. Η ισότητα επιτυγχάνεται μέσω της υψηλής φορολόγησης των υψηλών εισοδημάτων. Η Σουηδία, η ΔανίακαιηΝορβηγία, έχουν το χαμηλότερο ποσοστό εισοδηματικών διαφορών σε παγκόσμιο επίπεδο, παρ όλες τις κριτικές σχετικά με το ότι οι πολιτικές αυτές μπορεί να έχουν μειώσει τη παραγωγικότητα. Το Σκανδιναβικό Μοντέλο είναι γενικά περισσότερο αποκεντρωμένο από το Μοντέλο της Ηπειρωτικής Ευρώπης, εστιάζοντας περισσότερο στην Τοπική Διακυβέρνηση.

9 Συγκριτική Παρουσίαση Ευρωπαϊκών Μοντέλων Κοινωνικής Πολιτικής Το Μοντέλο της Δανίας Η Δανία έχει εισάγει ένα μοντέλο, το οποίο συνδυάζει το κανονιστικό πλαίσιο ρύθμισης των Εργασιακών σχέσεων του Αγγλοσαξονικού μοντέλου με το γενναιόδωρο Κράτος Πρόνοιας της Ηπειρωτικής Ευρώπης. Το Μοντέλο εστιάζει στη προστασία της εργασίας που παρέχει η ελεύθερη αγορά, με ένα Μίνιμουμ κανονισμών και ευέλικτων εργασιακών νόμων. Επιπλέον, έχει διατηρήσει ένα γενναιόδωρο Κράτος Πρόνοιας, το οποίο κρίνεται αποτελεσματικό για την μείωση της φτώχειας (τα ποσοστά της Φτώχειας κυμαίνονται μεταξύ του 6,5-10%). Καθώς έχουν γίνει πιο εύκολες οι απολύσεις στην Δανία, οι εργοδότες είναι πιο δεκτικοί στις προσλήψεις, ενώ τα άτομα που έχουν χάσει την εργασία τους μπορούν να στηρίζονται στις παροχές για τους άνεργους, οι οποίες μεταξύ των άλλων περιλαμβάνουν πολλές ευκαιρίες κατάρτισης. Το σύστημα στηρίζεται στη συνέργεια και το συνδυασμό παροχών για τους ανέργους και δωρεάν εκπαίδευσης και στην ικανότητα των ειδικών υπηρεσιών να αποσύρουν τις παροχές υπερ ανέργων, για άτομα που δεν είναι διατεθειμένα να αποδεχθούν προσφερόμενες θέσεις εργασίας ή να επανεκπαιδευτούν. Παρ όλα αυτά οι υψηλές προνοιακές παροχές απαιτούν υψηλούς φόρουςκαιοιφόροιτηςδανίας, αυτή τη στιγμή είναι οι υψηλότεροι στο κόσμο.

10 Επίπεδα Δημοκρατικής Διακυβέρνησης στη Σουηδία ΔΗΜΟΙ ΚΟΜΗΤΕΙΕΣ/ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ ΣΟΥΗΔΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ Κράτος, Κοινοβούλιο 349 μελών ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 349 ΜΕΛΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ Κομητείες/ Περιφέρειες, 20 Περιφερειακές ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ 20 ΠΕΡΙΦΡΕΙΑΚΕΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΙΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΙΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ 21 ΑΡΧΕΣ Συνελεύσεις Δήμοι, 290 ΤΟΠΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ 290 ΔΗΜΟΙ συνολικά ΕΚΛΟΓΕΣ ΔΗΜΩΝ ΕΚΛΟΓΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΝ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

11 Ο Δημόσιος Τομέας στη Σουηδία Κράτος Εξωτερική πολιτική, δημόσια τάξη, τριτοβάθμια εκπαίδευση και έρευνα, αγορά εργασίας, κοινωνική ασφάλιση. Κομητείες/Περιφέρειες Υγειονομική περίθαλψη, υποστήριξη πολιτιστικών δραστηριοτήτων, δημόσιες συγκοινωνίες. Δήμοι Κοινωνικές υπηρεσίες, σχολεία, χωροταξία και οικοδόμηση, υγεία και προστασία του περιβάλλοντος, αποκομιδή απορριμμάτων και διάθεση αποβλήτων, υπηρεσίες διάσωσης, νερό και αποχετευτικό δίκτυο, Τάξη και ασφάλεια σε εθελοντική βάση, δραστηριότητες αναψυχής, πολιτισμός, κατοικία, ενέργεια, βιομηχανικές εγκαταστάσεις, απασχόληση

12 Το πρόβλημα της Κρατικής Διακυβέρνησης στη Σουηδία Νόμοι Κοινοβουλίου Το Τοπικό Πολιτικό Πλαίσιο Κατευθύνσεις Κρατικών Αρχών Τοπικές Δράσεις

13 Αρμοδιότητες και Έσοδα Δήμων σύμφωνα με το νόμο Κοινωνικές Υπηρεσίες Προστασία παιδικής και προσχολικής ηλικίας Φροντίδα Ηλικιωμένων Φροντίδα ατόμων με σωματικές και νοητικές αναπηρίες Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Θέματα Χωροταξικού Σχεδιασμού και οικοδόμησης Προστασία της Υγείας και του περιβάλλοντος Συλλογή και διαχείριση απορριμμάτων Υπηρεσίες ετοιμότητας και αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών Νερό και αποχετευτικό δίκτυο Άλλοι Πόροι 5% Other revenue Rents Μισθώματα and lease 4% Πωλήσεις και Υπηρεσίες Sale of services 1% contracts Fees and charge Τέλη 7% Κρατικές Επιχορηγήσεις Government 14% grant Φόροι 69% Tax renvenue

14 Αρμοδιότητες Συνελεύσεων Κομητειών/ Περιφερειών Οι δράσεις των Συνελεύσεων των Κομητειών/περιφερειών, καλύπτουν δύο κύριους τομείς: Υγειονομική περίθαλψη και περιφερειακή ανάπτυξη. Επιπλέον, είναι υπεύθυνες γιατηδιασφάλισητης πρόσβασης όλων των ανθρώπων που ζουν στη Σουηδία, σε αποτελεσματική Υγειονομική Περίθαλψη.

15 Έσοδα Συνελεύσεων Κομητειών/ Περιφερειών Άλλοι Πόροι 5% Other revenue 5% Fees and charges 3% Μισθώματα 3% Targeted government grants Εξειδικευμένες Κρατικές 3% Επιδοτήσεις 3 % Grant for pharmaceutial benefits 10% Επιδοτήσεις για Φαρμακευτικές Παροχές 10 % General government grants Γενικές 5% Κρατικές Επιδοτήσεις 5 % Tax revenue 74% Φόροι 74%

16 Το Υφιστάμενο Μοντέλο Κοινωνικής Πολιτικής στη Σουηδία Ανεξάρτητες Κυβερνητικές Υπηρεσίες Διαφάνεια Τοπικό επίπεδο διακυβέρνησης με πολλές αρμοδιότητες Παράδοση της Αυτοδιοίκησης Οι κοινωνικοί εταίροι διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στο τομέα κοινωνικής πρόνοιας ΗένταξηστηνΕ. Ε. επηρεάζει όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης Σύνθετες σχέσεις διακυβέρνησης με υψηλό βαθμό αλληλοεπικάλυψης.

17 Προϋποθέσεις Μελλοντικής Ανάπτυξης Μοντέλου Κοινωνικής Πολιτικής Βελτίωση και ενδυνάμωση της ικανότητας αλλαγής και συνεχούς προσαρμογής σε νέες συνθήκες Εντατικοποίηση της κοινωνικής συμμετοχής, της προσωπικής ευθύνης και των εθελοντικών πρωτοβουλιών Περιορισμός της τομεοποίησης των αρμοδιοτήτων κοινωνικής πολιτικής και βελτίωση του πλαισίου διατομεακής δράσης και συνεργασίας Σαφής κατανομή αρμοδιοτήτων και αντιμετώπιση του προβλήματος της αλληλοεπικάλυψης.

18 Κριτήρια ελέγχου της ισόρροπης κατανομής αρμοδιοτήτων Δημοκρατία και Νομιμότητα Κανόνες Χρηματοδότησης Νομική Κατοχύρωση Ισονομία Διαχείριση και Αποδοτικότητα Καθορισμός ενός μίνιμουμ αποτελεσματικότητας Βαθμός αλληλοεπικάλυψης στόχων και αρμοδιοτήτων

19 Επανεξέταση Δημόσιας διαχείρισης Παράγοντες αλλαγής Δημογραφικές εξελίξεις: Περισσότεροι Συνταξιούχοι (άνω των 65 ετών) και περισσότεροι υπερήλικες (άνω των 85 ετών) Εξευρωπαϊσμός: Αυξανόμενη πολιτική εξάρτηση από την Ευρώπη Δημόσια Οικονομία: Φορολογία που φθάνει στο ανώτατο φορολογικό όριο Ασθένεια «Baumol»: Χαμηλή παραγωγικότητα στο δημόσιο τομέα Διαφοροποιημένα πρότυπα και αξίες στο τρόπο ζωής: Αυξανόμενη κινητικότητα πολιτών Ισότητα των φύλων: Οι γυναίκες με υψηλό εκπαιδευτικό επίπεδο εγκαταλείπουν τις τοπικές κοινότητες Κοινωνική Ενσωμάτωση: Αποδοχή Εθνικής και πολιτιστικής διαφοροποίησης των πολιτών

20 Πηγές: Swedish Association of Local Authorities and Regions