Η Διοργανώτρια Πόλη και οι Ολυμπιακοί Αγώνες

Transcript

1 Η Διοργανώτρια Πόλη και οι Ολυμπιακοί Αγώνες Γιάννης Πυργιώτης, Αρχιτέκτων Πολεοδόμος, Εντεταλμένος Σύμβουλος και επικεφαλής Τεχνικής Διοίκησης Αγώνων ΑΘΗΝΑ Επιστημονικός Σύμβουλος του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Κυρίες και κύριοι, Θα μου επιτρέψετε να σας μεταφέρω ορισμένα κρίσιμα ζητήματα που ίσως σας φανούν χρήσιμα από την εμπειρία της διοργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας που είχα την τύχη και την τιμή να υπηρετήσω. Τι θα πρέπει να γνωρίζει η τοπική κοινωνία και οι αρχές του Sochi αν τους ανατεθεί η διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων; Τι οφείλει να κάνει και τι περιμένει να κερδίσει μια πόλη από τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων; 1. Η προετοιμασία των αγώνων Ας ξεκινήσουμε από τις απαιτήσεις και την προετοιμασία της διοργάνωσης. Πολλοί πιστεύουν ότι η προετοιμασία περιγράφεται στο φάκελο διεκδίκησης. Αυτό πιστεύαμε κι εμείς όταν μας ανατέθηκαν οι αγώνες 7 χρόνια πριν από τη διοργάνωσή τους, υποεκτιμώντας τις απαιτήσεις. Και γι αυτό, όπως ίσως γνωρίζετε, οδηγηθήκαμε σε σημαντικές καθυστερήσεις. Όμως, το μέγεθος και η πολυπλοκότητα της διοργάνωσης είναι εξαιρετικά μεγάλο, απαιτητικό και σύνθετο. Για τους θερινούς αγώνες ισοδυναμεί με τη διοργάνωση 28 παγκόσμιων πρωταθλημάτων ταυτόχρονα με απόλυτη ακρίβεια και ασφάλεια. Ας μην ξεχνάμε ότι οι Αγώνες είναι κατ εξοχήν ένα τηλεοπτικό γεγονός τα δικαιώματα από το οποίο προσφέρουν και τα περισσότερα έσοδα στον προϋπολογισμό. Ενδεικτικά σας παραθέτω κάποια στοιχεία που αναφέρονται στο μέγεθος της διοργάνωσης. Η προετοιμασία των υποδομών Ποιος όμως είναι ο ρόλος των τοπικών αρχών στη διοργάνωση των Αγώνων; Υπεύθυνη προς τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή, βάσει της Σύμβασης Διοργανώτριας Πόλης, για τη διοργάνωση των Αγώνων είναι αποκλειστικά η Οργανωτική Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων (ΟΕΟΑ). Η ΟΕΟΑ συνεργάζεται στενά αφενός με τους «πελάτες» των αγώνων, δηλαδή τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή, τις 200 περίπου Εθνικές Ολυμπιακές Επιτροπές που εκπροσωπούν τους αθλητές, τις Εθνικές και τις Παγκόσμιες Ομοσπονδίες των διαφόρων αθλημάτων που είναι υπεύθυνες για τη διεξαγωγή των αγώνων, τους χορηγούς, τους εκπροσώπους των μέσων μαζικής ενημέρωσης και τα τηλεοπτικά δίκτυα που έχουν τα δικαιώματα αναμετάδοσης για να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις τους, και αφετέρου με την κεντρική διοίκηση και την τοπική αυτοδιοίκηση και τις άλλες δημόσιες αρχές προκειμένου να 1

2 εξασφαλίσει την έγκαιρη και άρτια προετοιμασία των Αγώνων. Η προετοιμασία αφορά στην κατασκευή των απαραίτητων αθλητικών εγκαταστάσεων, των έργων υποδομής, όπως τα συγκοινωνιακά δίκτυα και το σύστημα μεταφορών, τηλεπικοινωνιακές και ενεργειακές εγκαταστάσεις τα θέματα ασφάλειας, την οργάνωση των υπηρεσιών υγείας, την καθαριότητα και την υγιεινή, αλλά και έργα ευπρεπισμού της πόλης, ανάδειξης των μνημείων και των σημείων ενδιαφέροντος καθώς και τις εορταστικές εκδηλώσεις που συνοδεύουν τους αγώνες. Κρίσιμο είναι λοιπόν το ζήτημα να ξεκαθαρίσει από την αρχή ποιος κάνει τι, δηλαδή οι ρόλοι, οι αρμοδιότητες και η συνεργασία κάθε συντελεστή της προετοιμασίας καθώς και οι πόροι και ο προϋπολογισμός του κάθε φορέα. Όσο αυτονόητο και απλό αν ακούγεται αυτό, τόσο πολύπλοκο αποδεικνύεται στην πράξη γιατί δεν υπάρχει ένα μοντέλο που να μπορεί να εφαρμοστεί παντού. Η λύση εξαρτάται κάθε φορά από τις θεσμικές και πολιτισμικές ιδιαιτερότητες που επικρατούν σε κάθε χώρα. Σκεφθείτε για παράδειγμα τις διαφορές ανάμεσα στην Αθήνα, με μεγάλη αυτονομία της Οργανωτικής Επιτροπής, μικρό ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και σημαντικό ρόλο της Κεντρικής Κυβέρνησης, και του Πεκίνου με καθοριστικό τον ρόλο της Κεντρικής Κυβέρνησης και του Κόμματος. Στην περίπτωση μάλιστα της Αθήνας, επειδή η τοπική αυτοδιοίκηση είναι εξαιρετικά κατακερματισμένη (130 περίπου Δήμοι και Κοινότητες σε όλη την Αττική, 40 από τους οποίους είχαν στα όριά τους εγκαταστάσεις και δραστηριότητες Ολυμπιακού ενδιαφέροντος) αλλά και με περιορισμένες αρμοδιότητες, τον ρόλο του συντονισμού τους ανέλαβε η Οργανωτική Επιτροπή, ενώ όλα τα έργα εκτελέστηκαν από τους κεντρικούς φορείς και τα Υπουργεία. Ένα δεύτερο κρίσιμο ζήτημα που προκύπτει από την εμπειρία μας είναι οι αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν για να εξειδικευθεί ο φάκελος υποψηφιότητας και να γίνει η κατάλληλη προετοιμασία. Κάθε «πελάτης» της διοργάνωσης από αυτούς που προανέφερα έχει την τάση να διογκώνει τις απαιτήσεις του είτε για να έχει μεγαλύτερα οφέλη μακροπρόθεσμα, είτε για να κάνει καλλίτερα τη δουλειά του. Οι παγκόσμιες και εθνικές αθλητικές ομοσπονδίες επιδιώκουν να αποκτήσουν υψηλής ποιότητας μόνιμες εγκαταστάσεις, οι χορηγοί να έχουν την καλλίτερη δυνατή προβολή, η Ολυμπιακή Οικογένεια την καλλίτερη δυνατή άνεση και φιλοξενία, η τηλεοπτική κάλυψη την αδιάλειπτη παροχή ενέργειας με εφεδρικά συστήματα κλπ. Αλλά και η τοπική κοινωνία επιδιώκει να μεγιστοποιήσει το όφελος από τη διοργάνωση απαιτώντας να γίνουν έργα που πολλές φορές είναι άσχετα με τις ανάγκες των αγώνων. Θα έχετε ίσως ακούσει για την κριτική που ασκείται στο Λονδίνο για τη διόγκωση του κόστους διοργάνωσης. Με την ανάληψη της διοργάνωσης οι προσδοκίες αυξάνονται και οι πολίτες περιμένουν οτι θα λυθούν χρονίζοντα προβλήματα περιβάλλοντος και ποιότητας ζωής που την απασχολούν. Οι πιέσεις αυτές, αν υιοθετηθούν άκριτα, μπορούν να οδηγήσουν σε ένα υπερσχεδιασμό και μεταολυμπιακή απαξίωση των εγκαταστάσεων, σημαντική και μακροπρόθεσμη αύξηση του κόστους της διοργάνωσης και καθυστερήσεις. Για να αντιμετωπισθούν αυτά τα προβλήματα πρέπει πρώτα να προσγειωθεί ο αρχικός σχεδιασμός και να υπάρξει σαφές σχέδιο για τη μεταολυμπιακή αξιοποίηση των εγκαταστάσεων. Αν και φαίνεται παράλογο, είναι προς το συμφέρον της πόλης όσες εγκαταστάσεις δεν θα έχουν τεκμηριωμένη και αποδοτική χρήση μετά τους αγώνες να γίνουν προσωρινές, όσο και αν αυτό κοστίσει. Όσο για τις πιέσεις από διάφορες πλευρές, υπάρχει αρκετή τεχνογνωσία που μπορεί να βοηθήσει στη κρίση, τεκμηρίωση και διαπραγμάτευση για την επιλογή των σωστών αποφάσεων. Τέλος, επειδή δεν μπορούν να γίνουν όλα όσα προτείνονται από την τοπική κοινωνία, είναι σημαντικό να υπάρχει σαφής σχεδιασμός και στόχευση, να αποφευχθεί η διασπορά πόρων και προσπάθειας και να επικεντρωθούν τα έργα και οι δράσεις όσο πιο κοντά γίνεται στις ανάγκες των αγώνων. 2

3 Με αυτή την ευκαιρία θα ήθελα να σημειώσω ένα θέμα περιβάλλοντος που αφορά κατ εξοχήν τους χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες. Όπως γνωρίζετε, το περιβάλλον είναι, μαζί με τον αθλητισμό και τον πολιτισμό ένας από τους τρεις πυλώνες του Ολυμπισμού. Επειδή οι χειμερινοί αγώνες κατά τεκμήριο διεξάγονται σε ιδιαίτερα ευαίσθητα οικοσυστήματα, η προσοχή των περιβαλλοντικών οργανώσεων επικεντρώνεται σ αυτούς σε παγκόσμιο επίπεδο και με έντονη κριτική διάθεση. Γι αυτό είναι εύλογο να περιμένει κανείς μια αύξηση του κόστους που αφορά στο σχεδιασμό και κατασκευή των εγκαταστάσεων αλλά και των προσβάσεων προς αυτές με ιδιαίτερη ευαισθησία στην προστασία του περιβάλλοντος. Η λειτουργία της πόλης Αφήνοντας τα θέματα των έργων και επενδύσεων ας πάμε στα θέματα λειτουργίας. Για την επιτυχία των αγώνων η πόλη πρέπει να λειτουργεί με ασφάλεια, με αποτελεσματικότητα, ουσιαστικά σαν μια τεράστια αθλητική εγκατάσταση, εξασφαλίζοντας την απρόσκοπτη, ασφαλή και έγκαιρη μεταφορά θεατών, αθλητών και όλων των συντελεστών της παραγωγής ενώ παράλληλα θα μεταφέρει την ατμόσφαιρα της γιορτής σε επισκέπτες, κατοίκους αλλά και στα δισεκατομμύρια τηλεθεατών. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτή η λειτουργικότητα πρέπει να αντιμετωπισθούν ένα πλήθος θεμάτων για πολλά από τα οποία δεν υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές και οργάνωση. Στα περισσότερα από αυτά έχει την αρμοδιότητα η τοπική αυτοδιοίκηση. Αναφέρονται ενδεικτικά ορισμένα που ελπίζω να σας φανούν χρήσιμα: Τα θέματα μεταφορών και συγκοινωνιών, κυκλοφορίας και στάθμευσης Οι θεατές, οι υπεργολάβοι και οι εθελοντές μεταφέρονται με δημόσια μέσα με κατάλληλα και πυκνά δρομολόγια. Οι αθλητές, οι κριτές, οι εκπρόσωποι των μέσων μαζικής ενημέρωσης και η Ολυμπιακή Οικογένεια μεταφέρονται με αυτοκίνητα και λεωφορεία της Οργανωτικής Επιτροπής. Στην Αθήνα, για να εξασφαλίσουμε την ταχεία, έγκαιρη και ασφαλή μεταφορά, εγκαταστήσαμε νέες γραμμές λεωφορείων αποκλειστικά από και προς τις Ολυμπιακές εγκαταστάσεις και διαμορφώσαμε 200 χιλιόμετρα λωρίδες αποκλειστικής ολυμπιακής κυκλοφορίας. Θυμίζω ότι καμία μετακίνηση από και προς τις εγκαταστάσεις δεν επιτρέπεται με ιδιωτικό αυτοκίνητο. Ειδικές ρυθμίσεις και περιορισμοί κυκλοφορίας απαιτούνται και μέσα στην πόλη, όπως κλείσιμο δρόμων, απαγόρευση στάθμευσης κλπ. Τα θέματα καθαριότητας, αποκομιδής απορριμμάτων και ανακύκλωσης Η πόλη που θα κατακλυσθεί από επισκέπτες πρέπει να λάμπει. Στην Αθήνα καθορίσαμε σε χάρτες όλους τους δρόμους και τη συχνότητα καθαρισμού σε συμφωνία με την τοπική αυτοδιοίκηση με πρόσθετους πόρους από την κεντρική κυβέρνηση. Η προσβασιμότητα των πεζοδρομίων και η ασφάλεια των πεζών Στην Αθήνα οι Δήμοι με τη συνδρομή της κυβέρνησης ανακατασκεύασαν και επισκεύασαν όλα τα πεζοδρόμια που υπέδειξε η Οργανωτική Επιτροπή με προδιαγραφές που εξασφαλίζουν την προσβασιμότητα σε άτομα με αναπηρία. Η προσβασιμότητα δημόσιων χώρων και υπηρεσιών Το πρόγραμμα προσβασιμότητας επεκτάθηκε σε όλους τους δημόσιους χώρους και υπηρεσίες, τράπεζες, μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους αλλά και σε ιδιωτικές επιχειρήσεις και εμπορικά καταστήματα που εντάχθηκαν εθελοντικά στο πρόγραμμα. 3

4 Ο έλεγχος της υπαίθριας διαφήμισης, πολύ σημαντικό για την αισθητική της πόλης αλλά και απαραίτητο για την προστασία των δικαιωμάτων των χορηγών Ο καθαρισμός και η επισκευή των όψεων κτιρίων. Οι ιδιοκτήτες επισκεύασαν τις προσόψεις με ένα πρόγραμμα επιδότησης από την τοπική αυτοδιοίκηση με πόρους που διατέθηκαν από την κυβέρνηση. Η ποιότητα των υπηρεσιών, δηλαδή η αναβάθμιση των υπηρεσιών, δημόσιων και ιδιωτικών, που προσφέρονται στους επισκέπτες της πόλης, ο έλεγχος της παραοικονομίας και του παραεμπορίου ειδικότερα. Η υγεία και η νοσοκομειακή περίθαλψη με τον εκσυγχρονισμό και εξοπλισμό των μονάδων και τη δημιουργία δικτύου νοσοκομείων και κλινικών για την άμεση αντιμετώπιση των περιστατικών καθώς και η λειτουργία κινητών μονάδων για έκτακτα περιστατικά. Στην Αθήνα σημαντικά ποσά διατέθηκαν για την αναβάθμιση της υποδομής της νοσοκομειακής περίθαλψης. Η ποιότητα του νερού και η υγιεινή των τροφίμων με έμφαση στον συστηματικό έλεγχο στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, όπως εστιατόρια και ξενοδοχεία. Η κατάλληλα πληροφόρηση, σήμανση και σηματοδότηση. Στην Αθήνα αντικαταστάθηκε στο σύνολό του το σύστημα σήμανσης με ελληνικούς και λατινικούς χαρακτήρες ενώ εγκαταστάθηκε δεύτερο παράλληλο σύστημα για την Ολυμπιακή σήμανση και πληροφόρηση. Οι χώροι υγιεινής ειδικά σε περιοχές μεγάλων συγκεντρώσεων πλήθους. Η ποιότητα των ταξί. Στην Αθήνα καθιερώσαμε ειδικό σήμα πιστοποίησης σε ταξί που κάλυπταν ορισμένες προδιαγραφές ποιότητας και καθαριότητας και που οι οδηγοί τους ομιλούσαν τουλάχιστον μια ξένη γλώσσα. Η αντιμετώπιση κρίσιμων και έκτακτων περιστατικών (πχ καιρικά φαινόμενα) με ειδικά σχέδια ετοιμότητας, προειδοποίησης και ενημέρωσης Ο εξωραϊσμός της εικόνας και το γιορτινό ντύσιμο της πόλης και η διοργάνωση εορταστικών εκδηλώσεων. Στην Αθήνα έγιναν σημαντικά έργα αστικών αναπλάσεων το κυριότερο από τα οποία είναι ένα εξαιρετικά μεγάλο σε έκταση πάρκο που περιβάλλει όλους τους αρχαιολογικούς χώρους από το παλιό Ολυμπιακό Στάδιο μέχρι την Ακρόπολη, το Θησείο, την Αρχαία Αγορά, τον Κεραμικό και το ιστορικό κέντρο της πόλης. Καλύψαμε όλο το μήκος των Ολυμπιακών αξόνων κυκλοφορίας, τις περιοχές γύρω από τις εγκαταστάσεις, τις πύλες εισόδου στην πόλη (λιμάνια και αεροδρόμιο) καθώς και κεντρικά σημεία ενδιαφέροντος στην πόλη με στοιχεία στολισμού, όπως σημαίες και λάβαρα, περιτυλίγματα κτιρίων, ύφασμα περιφράξεων για να μεταφέρουμε την Ολυμπιακή εικόνα σε όλη την πόλη. Τέλος σε επιλεγμένα σημεία οργανώσαμε ειδικές δράσεις και εγκαταστάσεις για να ενισχυθεί η γιορτινή ατμόσφαιρα. Για κάθε ένα από αυτά τα ζητήματα απαιτείται προγραμματισμός και προετοιμασία, έργα υποδομής, μηχανισμοί αποτελεσματικού ελέγχου και συνεργασία ανάμεσα σε ένα πλήθος υπηρεσιών της τοπικής αυτοδιοίκησης και κεντρικής διοίκησης. Η διοίκηση της πόλης Μετά την προετοιμασία, κατά τη διάρκεια των αγώνων, απαιτείται η αποτελεσματική διοίκηση της πόλης για την εξασφάλιση της ομαλής λειτουργίας και της αντιμετώπισης ενδεχόμενων κρίσεων. 4

5 Ετσι, πρώτα απαιτούνται σαφείς και κατανοητοί κανόνες για τη λειτουργία της πόλης κατά τη διάρκεια των αγώνων (μέτρα στάθμευσης και κυκλοφορίας, ώρες εφοδιασμού και λειτουργίας καταστημάτων, ώρες και συχνότητα καθαρισμού και αποκομιδής απορριμμάτων, απαγόρευση ορισμένων δραστηριοτήτων σε ορισμένες περιοχές, κοκ). Στόχος μας στην περίπτωση της Αθήνας, ήταν αφενός τα ειδικά μέτρα να περιορισθούν στα απολύτως απαραίτητα ώστε να μην επηρεαστεί αρνητικά η καθημερινή λειτουργία της πόλης και, αφετέρου, τα μέτρα αυτά να μην εφαρμοστούν με αστυνομικές ρυθμίσεις αλλά με τη σχολαστική ενημέρωση των πολιτών και των επαγγελματικών οργανώσεων και εργατικών σωματείων έτσι ώστε να γίνει κατανοητή η αναγκαιότητά τους και να εξασφαλιστεί η ευρύτερη συναίνεση. Οργανώσαμε πάνω από 300 συγκεντρώσεις συζήτησης και ενημέρωσης αλλά και με ενημερωτικά προγράμματα στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και με φυλλάδια μέσω του καθημερινού τύπου. Δεύτερο, απαιτείται ο διοικητικός μηχανισμός που θα μπορεί να παρεμβαίνει άμεσα και αποτελεσματικά για τη λειτουργία της πόλης κατά τη διάρκεια των αγώνων. Με δεδομένο τον κατακερματισμό αρμοδιοτήτων αλλά και το πλήθος των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης στην περίπτωση της Αθήνας επιλέξαμε το μοντέλο να αναλάβει τη διοίκηση της πόλης η ίδια η Οργανωτική Επιτροπή. Με ένα καλά οργανωμένο και εξασκημένο δίκτυο συνεργατών και επαφών σε κάθε υπηρεσία και με προσωπικό τοποθετημένο στα κρίσιμα σημεία της πόλης και των εγκαταστάσεων και με άρτια τεχνολογική υποστήριξη της επικοινωνίας το μοντέλο αυτό λειτούργησε με απόλυτη επιτυχία. 2. Τα οφέλη για την πόλη Είναι προφανές ότι το μεγαλύτερο άμεσο όφελος κάθε διοργανώτριας πόλης προέρχεται από τα έργα υποδομής που προαναφέρθηκαν. Στην περίπτωση της Αθήνας, τα οφέλη που αποκτήθηκαν ήταν καταλυτικά για την ανάπτυξη και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής της πόλης. Η ελληνική πρωτεύουσα, με πάνω από 4 εκατομμύρια κατοίκους, συγκεντρώνει πάνω από το 40% του πληθυσμού της Ελλάδας αλλά και το πιο δυναμικό και εξωστρεφές κομμάτι της οικονομίας. Ο συγκεντρωτισμός αυτός συνετέλεσε ώστε οι δημόσιες πολιτικές και οι δημόσιες επενδύσεις να ωθούνται προς την περιφέρεια με αποτέλεσμα η Αθήνα να έχει συσσωρευμένη σημαντική υστέρηση στις βασικές της υποδομές, κυρίως μεταφορικές και συγκοινωνιακές, κυκλοφοριακή συμφόρηση, υποβάθμιση του περιβάλλοντος και απαξίωση εν δυνάμει σημαντικών περιοχών και πόρων για τη ζωή και το μέλλον της πόλης. Η υποβάθμιση της ποιότητας ζωής και η συμφόρηση είχαν σαν αποτέλεσμα και την πτώση της παραγωγικότητας εργασίας κάτω από τον εθνικό μέσο όρο. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες συνέβαλαν, είτε άμεσα, μέσω των έργων που επελέγησαν για τις ανάγκες των Αγώνων, είτε έμμεσα, μέσω της ταχύτητας υλοποίησης ήδη προγραμματισμένων έργων και πάλι με αφορμή τους αγώνες, στην ανατροπή της εικόνας αυτής μέσα σε μια πενταετία. Ενδεικτικά αναφέρονται το μετρό, η αναβάθμιση της παλιάς γραμμής και οι επεκτάσεις του, ο προαστιακός σιδηρόδρομος, το τραμ, κυκλοφοριακές αρτηρίες και περιφερειακοί άξονες και δακτύλιοι άνω των 200 χιλιομέτρων, η ανανέωση και εκσυγχρονισμός του τροχαίου υλικού όλων των μέσων μαζικής μεταφοράς, ο εκσυγχρονισμός της τηλεπικοινωνιακής και ενεργειακής υποδομής, η αναβάθμιση της ξενοδοχειακής υποδομής αλλά και, ακόμη περισσότερο, η ανάπλαση του θαλασσίου μετώπου και η επανασύνδεση της πόλης με τη θάλασσα η απομάκρυνση του παλαιού αεροδρομίου και η απελευθέρωση του χώρου για χρήσεις αναψυχής καθώς και το μεγάλο πάρκο ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων. 5

6 Ιδιαίτερα σημαντικές όμως ήταν οι «άυλες» επιπτώσεις των αγώνων: Η τεχνογνωσία, η πειθαρχία και η ομαδική δουλειά, όχι μόνο στους εργαζόμενους στην Οργανωτική Επιτροπή αλλά και σ ένα ευρύτατο φάσμα εργαζομένων και επιχειρήσεων που συνέβαλαν στην επιτυχία του εγχειρήματος. Τα άτυπα συστήματα συνεργασίας και συντονισμού ανάμεσα σε πλήθος υπηρεσιών, φορέων και επιχειρήσεων που καθιερώθηκαν για τη διοίκηση και διαχείριση ενός τόσο δύσκολου, σύνθετου και περίπλοκου έργου με ευελιξία και αποτελεσματικότητα ξεπερνώντας τη γραφειοκρατία και τις αγκυλώσεις της τρέχουσας πρακτικής είναι μια σημαντική εμπειρία που αποκτήθηκε για ανάλογες κινητοποιήσεις για την αντιμετώπιση άλλων μεγάλων στόχων και προγραμμάτων. Η Ελλάδα είναι η πιο μικρή χώρα που διοργάνωσε τους αγώνες με τις συνεχώς αυξανόμενες απαιτήσεις. Η αυτοπεποίθηση και η αίσθηση υπερηφάνειας από τη διεθνή αναγνώριση της επιτυχίας ενός τόσο μεγάλου εγχειρήματος είναι σίγουρα μια θετική βάση για να αντιμετωπίσει η τοπική κοινωνία της προκλήσεις του μέλλοντος Η επιτυχία της κινητοποίησης και του διοικητικού μηχανισμού που καθιερώθηκε και της εμπειρίας που αποκτήθηκε για τη διαχείριση της λειτουργίας της πόλης αποτελεί άλλη μια «άυλη» ωφέλεια που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο μέλλον για τη βελτίωση της λειτουργίας της πόλης. Το marketing της πόλης και η προβολή της Ελλάδας και του πολιτισμού της μέσω της παγκόσμιας αναγνώρισης και δημοσιότητας που είχε η επιτυχία των αγώνων η οποία εξαργυρώνεται σε σταθερή αύξηση του τουρισμού στην πρωτεύουσα και στη συνεχή φιλοξενία μεγάλων αθλητικών διοργανώσεων όπως πρόσφατα το Final Four του Ευρωπαϊκού μπάσκετ και προχθές μόλις ο τελικός του Champions League. Σημαντικά ήταν και τα οφέλη για τον κόσμο των επιχειρήσεων. Το μέγεθος της διοργάνωσης συνέβαλε στην ενοποίηση και συγχώνευση επιχειρήσεων σε τομείς αιχμής όπως πληροφορικής και επικοινωνίας καθώς και στην ανάπτυξη νέων σύγχρονων κλάδων της οικονομίας όπως είναι οι υπηρεσίες logistics. Ωστόσο, κλείνοντας, θα ήθελα να επισημάνω ότι τα οφέλη από τη διοργάνωση και η αξιοποίησή τους δεν έρχονται αυτόματα. Δεν αρκεί να εφησυχάσουμε πάνω στις δάφνες μας περιμένοντας να συγκομίσουμε τα οφέλη. Σίγουρα οι φυσικές υποδομές αποτελούν μια σημαντική κληρονομιά που αλλάζει δραματικά και βελτιώνει τις συνθήκες διαβίωσης στην πόλη. Η αξιοποίηση όμως αυτών των υποδομών, της δυναμικής που αναπτύχθηκε και ιδίως των «άυλων» επιπτώσεων εξαρτάται από τον τρόπο με τον οποίο οι πολιτικές θα τις προχωρήσουν μπροστά και θα τις ενσωματώσουν σε νέους στόχους. Κλασσικό παράδειγμα στη βιβλιογραφία των πρόσφατων διοργανώσεων Ολυμπιακών Αγώνων είναι η περίπτωση της Βαρκελώνης η οποία ενσωμάτωσε τη διοργάνωση των Αγώνων σε μια ευρύτερη και διαρκή στρατηγική για την ανάπτυξη της πόλης και την καθιέρωσή της στο χάρτη των μητροπόλεων παγκόσμιας εμβέλειας με ανανέωση των στόχων και των πρωτοβουλιών και με συνεχή κινητοποίηση του τοπικού δυναμικού. Για να υπάρξει λοιπόν διάρκεια και πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα κάθε τοπική κοινωνία που επιδιώκει να μπει σε αυτή τη μεγάλη περιπέτεια οφείλει να μετρήσει τις δυνάμεις της και να καθορίσει τους ευρύτερους στόχους που θα της επιτρέψουν να ανταποκριθεί θετικά σε ένα παγκόσμιο ανταγωνιστικό σύστημα. Σε αυτό το πλαίσιο, ειδικά για τις μικρότερες πόλεις, όπως το Sochi, η ανάπτυξη περιφερειακών δικτύων συνεργασίας και προβολής βασισμένων σε κοινά πολιτισμικά στοιχεία είναι ιδιαίτερα σημαντική. Και αυτό ίσως είναι και η μεγαλύτερη πρόκληση για την τοπική αυτοδιοίκηση. 6