ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΗΜΟΣΙΑΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΗΜΟΣΙΑΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ"

Transcript

1 Ε ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΗΜΟΣΙΑΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΙE ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΤΜΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Θέµα: Εκπαίδευση: Μέσο ανάπτυξης του ανθρώπινου παράγοντα και εργαλείο διοικητικής µεταρρύθµισης Επιβλέπουσα: ρ. Μαίρη Ζέππου Σπουδάστρια: Βασιλάκη Μαρούσα ΑΘΗΝΑ 2004

2 2 «Εκπαίδευση: Μέσο ανάπτυξης του ανθρώπινου παράγοντα και εργαλείο διοικητικής µεταρρύθµισης.» Σπουδάστρια: Μαρούσα Βασιλάκη Τµήµα: Γενικής ιοίκησης ΙΕ Εκπαιδευτική σειρά Επιβλέπουσα: ρ. Μαίρη Ζέππου ΕΣ Αθήνα Οκτώβριος 2004

3 3 Περίληψη Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να διερευνήσει τις συνθήκες υπό τις οποίες το προσωπικό της δηµόσιας διοίκησης έχει αναδειχθεί σε παράγοντα καθοριστικής σηµασίας για την επιτυχία της διοικητικής µεταρρύθµισης. Επίσης να αναδείξει το ρόλο της εκπαίδευσης καθώς και τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες µπορεί να συµβάλλει στην ανάπτυξη του ανθρώπινου παράγοντα και τη διοικητική µεταρρύθµιση. Στο πρώτο κεφάλαιο περιγράφεται η αλλαγή του ρόλου του σύγχρονου κράτους και οι νέες απαιτήσεις στις οποίες πρέπει να ανταποκριθεί η δηµόσια διοίκηση. Στο δεύτερο κεφάλαιο περνάµε στην παρουσίαση των σύγχρονων διοικητικών προτύπων που προτείνονται για τον δηµόσιο τοµέα. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στον στρατηγικό προσανατολισµό που οφείλει να έχει η σύγχρονη διοίκηση Στο επόµενο κεφάλαιο αναφερόµαστε στην αναγκαιότητα και τις προϋποθέσεις δηµιουργίας µιας νέας διοικητικής δοµής και κουλτούρας που θα µετατρέψει την κρατική γραφειοκρατία σε «οργάνωση που µαθαίνει». Η διαχείριση των ανθρώπινων πόρων και η αναγνώριση και κάλυψη των µαθησιακών αναγκών τους κατέχουν κεντρική θέση ανάµεσα στους µηχανισµούς δηµιουργίας οργανωσιακής µάθησης. Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στην ανάδειξη των ανθρώπινων πόρων σε οργανωτική εισροή πρωταρχικής σηµασίας σε µια κοινωνία της γνώσης, όπως η σηµερινή. Υποστηρίζουµε ότι η εκπαίδευση των δηµόσιων υπαλλήλων αποτελεί ένα από τα βασικότερα συστατικά των προσπαθειών ανάπτυξης του ανθρώπινου παράγοντα και ένα σηµαντικό εργαλείο για την υποστήριξη της διοικητικής µεταρρύθµισης. Έπειτα περιγράφουµε τον όρο στρατηγική επιµόρφωση, που µαζί µε την στρατηγική αξιολόγηση, εντάσσεται σε ένα µοντέλο στρατηγικής διοίκησης που υπόσχεται να κάνει πραγµατικότητα τη διοικητική µεταρρύθµιση µετατρέποντας τις δηµόσιες οργανώσεις σε «οργανώσεις που µαθαίνουν». Τέλος, επισηµαίνουµε ότι προκειµένου η εκπαίδευση να αποτελέσει ένα αποτελεσµατικό εργαλείο τόσο για την ανάπτυξη του ανθρώπινου παράγοντα όσο και για την επίτευξη της διοικητικής µεταρρύθµισης, πρέπει να ενταχθεί σε ένα πλαίσιο στρατηγικής διαχείρισης των ανθρώπινων πόρων µιας οργάνωσης.

4 4 Abstract The objective of the present study is to describe under what circumstances have the public-sector personnel become a critical factor that can decide the success of public administration reform. We argue that training is an organizational function that supports both human resources development and administrative reform attempts and we discuss the process for the accomplishment of those objectives. We begin by describing the changes the state has suffered and the emerging new demands that public administration ought to satisfy. We also describe modern administrative models and techniques that have been used to achieve administrative reform, paying special attention to the establishment of a strategic approach to administration. In the next chapter we discuss the need for both a new administrative structure and culture that will support the transformation of public bureaucracy into a learning organization. Human resources management that pays special attention to identifying and meeting the learning needs of the personnel is one of the main organizational learning mechanisms. Human resources have become a critical and valuable asset in a knowledge-based society. We suggest therefore, that the development of the human capital of public organizations and the attempts for the desired public sector modernization depend heavily on planning and delivering successful training programs. We also discuss the term strategic training, which along with strategic evaluation is a part of a strategic management model that can be utilized for modernizing government organizations and transforming them into learning organizations. Finally, we argue that if education is to serve as an effective means of both human resources development and public administration reform, then it should become part of a ully developed strategic human resources management plan. Λέξεις κλειδιά ιοικητική µεταρρύθµιση, «οργάνωση που µαθαίνει», στρατηγική διοίκηση, στρατηγική επιµόρφωση, στρατηγική διαχείριση ανθρώπινων πόρων, εκπαίδευση, ανάπτυξη.

5 5 Περιεχόµενα Περίληψη 3 Abstract 4 Λέξεις κλειδιά 4 Περιεχόµενα 5 Εισαγωγή 6 Ι. Σύγχρονο κράτος Ανεπάρκεια γραφειοκρατικής διοίκησης 9 ΙΙ. Νέα διοικητικά πρότυπα 12 ΙΙΙ. Μετασχηµατισµός της ηµόσιας ιοίκησης σε «Οργάνωση που µαθαίνει» 21 ΙV. Σηµασία ανθρώπινων πόρων-αναγκαιότητα εκπαίδευσης 29 V. Ανάπτυξη Εκπαίδευση - Κατάρτιση 36 VI. Στρατηγική διοίκηση και στρατηγική επιµόρφωση 38 ιάγνωση εκπαιδευτικών αναγκών 42 Αξιολόγηση 46 Ψυχολογική διάσταση της εκπαιδευτικής διαδικασίας 49 VII. Στρατηγική διαχείριση ανθρώπινων πόρων 53 Συµπεράσµατα 59 Βιβλιογραφία 65

6 6 Εισαγωγή Παράγοντες όπως η λειτουργία της οικονοµίας και των αγορών, οι τεχνολογικές εξελίξεις και η συγκρότηση της διεθνούς κοινωνίας διαµορφώνουν το πλαίσιο λειτουργίας και τη φυσιογνωµία των κρατών. Η σύγχρονη πραγµατικότητα χαρακτηρίζεται από ραγδαίες και συνεχείς µεταβολές και στα τρία παραπάνω πεδία. Η επικράτηση της οικονοµίας των αγορών, ο έντονος οικονοµικός ανταγωνισµός, οι ταχύτατες τεχνολογικές εξελίξεις στα πεδία της πληροφορικής και της επικοινωνίας, η συνεπακόλουθη ανάδειξη της γνώσης σε βασικό συντελεστή παραγωγής και πηγή ανταγωνιστικού πλεονεκτήµατος και η διεθνοποίηση σε οικονοµικό, πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο είναι βασικές παράµετροι του νέου περιβάλλοντος δράσης των σύγχρονων κρατών. Αυτό το περιβάλλον υπαγορεύει τη διαφοροποίηση του ρόλου του κράτους και την προσαρµογή της λειτουργίας του κρατικού µηχανισµού. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να διερευνήσει τις συνθήκες υπό τις οποίες το προσωπικό της δηµόσιας διοίκησης έχει αναδειχθεί σε παράγοντα καθοριστικής σηµασίας για την επιτυχία της διοικητικής µεταρρύθµισης. Επίσης να αναδείξει το ρόλο της εκπαίδευσης καθώς και τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες µπορεί να συµβάλλει στην ανάπτυξη του ανθρώπινου παράγοντα και τη διοικητική µεταρρύθµιση. Στο πρώτο κεφάλαιο περιγράφεται η αλλαγή του ρόλου του σύγχρονου κράτους που συνίσταται κατά κύριο λόγο στον περιορισµό της παρέµβασής του στην οικονοµική λειτουργία και την ενίσχυση του στρατηγικού του ρόλου ως θεσµού ανάπτυξης πολιτικών. Αυτή η περιγραφή αναδεικνύει τις νέες απαιτήσεις που πρέπει να ικανοποιήσει η δηµόσια διοίκηση κάτω από την πίεση του νέου ρόλου του κράτους, του οικονοµικού ανταγωνισµού και της διεύρυνσης των προσδοκιών του πολίτη. Η σύγχρονη δηµόσια διοίκηση καλείται παράλληλα µε την πάγια αποστολή της να διαφυλάσσει το δηµόσιο συµφέρον, να λειτουργεί µε όρους οικονοµικής αποδοτικότητας και ανταποκριτικότητας στις προσδοκίες των πολιτών. Επισηµαίνονται στη συνέχεια οι λόγοι που η κλασσική γραφειοκρατία παρουσιάζεται ανεπαρκής, τόσο ως πρότυπο

7 7 οργανωσιακής συγκρότησης και λειτουργίας, όσο και ως οργανωσιακή κουλτούρα, για να ανταποκριθεί στις νέες συνθήκες. Στο δεύτερο κεφαλαίο περνάµε στην παρουσίαση των νέων διοικητικών προτύπων, στην εφαρµογή των οποίων αποσκοπεί το σύνολο σχεδόν των προσπαθειών διοικητικής µεταρρύθµισης. εσπόζουσα θέση κατέχει το κίνηµα του Νέου ηµοσίου Management, που δίνει έµφαση στον τεχνοκρατικό προσανατολισµό της ιοίκησης και αποσκοπεί στη βελτίωση της απόδοσης των δηµόσιων οργανισµών µέσω της διασφάλισης της οικονοµικότητας, της αποδοτικότητας και της αποτελεσµατικότητας των δράσεών τους. Η φιλοσοφία της ιοίκησης Ολικής Ποιότητας µε τον ανθρωποκεντρικό της προσανατολισµό και την έµφαση στην ανταπόκριση στις ανάγκες των πολιτών, επίσης διέπει τις µεταρρυθµιστικές προσπάθειες και λειτουργεί ως ασφαλιστική δικλείδα και πηγή νοµιµοποίησης της νέας διοικητικής δράσης. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στον στρατηγικό προσανατολισµό που οφείλει να έχει η σύγχρονη διοίκηση και που εξασφαλίζει αφενός τη διασύνδεση των δηµόσιων οργανώσεων µε το περιβάλλον λειτουργίας τους και αφετέρου την εσωτερική συνοχή της διοικητικής δράσης. Στο επόµενο κεφάλαιο αναφερόµαστε στην αναγκαιότητα και τις προϋποθέσεις δηµιουργίας µιας νέας διοικητικής δοµής και κουλτούρας που θα µετατρέψει τη ιοίκηση σε ένα σύνολο οργανώσεων µε αυξηµένη ευελιξία και ικανότητα για ανταπόκριση στις αλλαγές, τη µεταµόρφωση δηλαδή της κρατικής γραφειοκρατίας σε «οργάνωση που µαθαίνει». Σε µια εποχή που η γνώση θεωρείται βασική µεταβλητή παραγωγής, το γνωστικό φορτίο µιας οργάνωσης αποτελεί αποφασιστικό παράγοντα της οργανωσιακής επιτυχίας. Καθώς όµως η αύξηση του γνωστικού φορτίου δεν µπορεί να συνδέεται µε την αέναη αύξηση των πληροφοριών, ταυτίζεται µε την ικανότητα της οργάνωσης να αυτοοργανώνεται ούτως ώστε η ίδια να παράγει την αναγκαία για τη διατήρησή της γνώση, τη µετεξέλιξή της δηλαδή σε οργάνωση µαθησιακού τύπου. Γίνεται µια προσπάθεια διερεύνησης των µηχανισµών δηµιουργίας οργανωσιακής µάθησης που συνδέονται τόσο µε την κουλτούρα, όσο και µε τις δοµές και τις διαδικασίες που επηρεάζουν τη µάθηση σε όλα τα επίπεδα µιας οργάνωσης. Η διαχείριση

8 8 των ανθρώπινων πόρων και η αναγνώριση και κάλυψη των µαθησιακών αναγκών τους κατέχουν κεντρική θέση ανάµεσα σε αυτούς τους µηχανισµούς. Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στην ανάδειξη των ανθρώπινων πόρων σε οργανωτική εισροή πρωταρχικής σηµασίας σε µια κοινωνία της γνώσης όπως η σηµερινή. Γίνεται µια προσπάθεια διερεύνησης της διαρκώς αυξανόµενης σηµασίας του ανθρώπινου δυναµικού της ιοίκησης στα πλαίσια της ενίσχυσης του ρόλου της δηµόσιας διοίκησης στο σύγχρονο «διοικητικό κράτος». Στο βαθµό που η απόδοση της ιοίκησης είναι άµεση συνάρτηση της ποιότητας του προσωπικού της, η πλήρης ανάπτυξη και η αποτελεσµατική αξιοποίησή του τίθεται ως στόχος υψηλής προτεραιότητας. Ο σχεδιασµός και η υλοποίηση προγραµµάτων εκπαίδευσης και επιµόρφωσης των δηµόσιων υπαλλήλων αναδεικνύεται ως ένα από τα βασικότερα συστατικά των προσπαθειών ανάπτυξης του ανθρώπινου παράγοντα. Η εκπαίδευση είναι το µέσο για την εξασφάλιση των γνώσεων, των δεξιοτήτων αλλά και των στάσεων που αποτελούν προϋπόθεση για την εφαρµογή των νέων µεθόδων διοίκησης, τον µετασχηµατισµό της διοικητικής κουλτούρας και την αποδοχή της νέας διοικητικής φιλοσοφίας, µε άλλα λόγια είναι ένα σηµαντικό εργαλείο για την υποστήριξη της διοικητικής µεταρρύθµισης. Μετά από µία προσπάθεια διευκρίνισης των συγγενών όρων ανάπτυξη, εκπαίδευση και κατάρτιση, περνάµε στη διερεύνηση του όρου στρατηγική επιµόρφωση, που µαζί µε την στρατηγική αξιολόγηση, εντάσσεται σε ένα µοντέλο στρατηγικής διοίκησης που υπόσχεται να κάνει πραγµατικότητα τη διοικητική µεταρρύθµιση µετατρέποντας τις δηµόσιες οργανώσεις σε «οργανώσεις που µαθαίνουν». Περιγράφονται οι φάσεις της διαδικασίας της στρατηγικής επιµόρφωσης και ιδιαίτερα εκείνες που συνδέονται άµεσα µε τη θεµελιώδη διαδικασία του στρατηγικού σχεδιασµού, δηλαδή η διάγνωση των εκπαιδευτικών αναγκών και η αξιολόγηση. Ιδιαίτερη µνεία γίνεται και στην ψυχολογική διάσταση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, καθώς η εκπαίδευση µπορεί να θεωρηθεί από τους υπαλλήλους ως µια µεγάλη εµπειρία αλλαγής. Προκειµένου λοιπόν να έχει επιτυχία πρέπει κατά το σχεδιασµό της να ληφθούν υπόψη µια σειρά από παράγοντες που µπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικά τους εκπαιδευόµενους.

9 9 Προχωρώντας επισηµαίνουµε ότι προκειµένου η εκπαίδευση να αποτελέσει ένα αποτελεσµατικό εργαλείο τόσο για την ανάπτυξη του ανθρώπινου παράγοντα όσο και για την επίτευξη της διοικητικής µεταρρύθµισης, πρέπει να ενταχθεί σε ένα πλαίσιο στρατηγικής διαχείρισης των ανθρώπινων πόρων µιας οργάνωσης. Περιγράφονται οι συνιστώσες των πολιτικών της στρατηγικής διαχείρισης ανθρώπινων πόρων κάθετη ευθυγράµµιση µε τους σκοπούς και τις στρατηγικές της οργάνωσης και οριζόντιος συντονισµός των πολιτικών διαχείρισης προσωπικού και διερευνώνται οι προϋποθέσεις επίτευξης αυτής της ολοκλήρωσης µε ιδιαίτερη αναφορά στο ρόλο των µονάδων διαχείρισης ανθρώπινων πόρων. Ι. Σύγχρονο κράτος Ανεπάρκεια γραφειοκρατικής διοίκησης Αποτελεί κοινό τόπο η διαπίστωση της αλλαγής του ρόλου του σύγχρονου κράτους και της αναγκαιότητας µεταρρύθµισης της διοικητικής του λειτουργίας προκειµένου να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες. Μια σειρά από εξωτερικές πιέσεις στρέφουν τη διοίκηση σε µια διαφορετική από τη γραφειοκρατική λογική λειτουργίας (Osborne, Gaebler, 1992). Η διάχυτη δυσαρέσκεια και αµφισβήτηση της λειτουργικότητας των δηµοσίων υπηρεσιών και της ικανότητάς τους να διαχειριστούν τα δηµόσια προβλήµατα, η παγκοσµιοποίηση και ο διεθνής ανταγωνισµός καθώς και η τεχνολογική επανάσταση είναι οι πιο σηµαντικές από αυτές τις πιέσεις. Η σύγχρονη πραγµατικότητα µέσα στην οποία καλείται να λειτουργήσει η σύγχρονη δηµόσια διοίκηση διαµορφώνεται από παράγοντες όπως: η παγκοσµιοποίηση, η αµφισβήτηση της ικανότητας του δηµόσιου τοµέα εξαιτίας του εύρους της κρατικής παρέµβασης και της γραφειοκρατικής συγκρότησης του κράτους και η προσέγγιση της δηµόσιας γραφειοκρατίας µε όρους πολιτικής οικονοµίας (Μιχαλόπουλος, 2003). Η παγκοσµιοποίηση, η οποία συνοπτικά µπορεί να περιγραφεί ως η διαρκώς αυξανόµενη αλληλεξάρτηση µεταξύ των κρατών, κυρίως σε οικονοµικό αλλά και κοινωνικόπολιτιστικό επίπεδο, έχει επιδράσει ουσιαστικά στον ρόλο, τη δράση και τον τρόπο οργάνωσης του κράτους. Το σύγχρονο κράτος και κατ επέκταση και η σύγχρονη δηµόσια διοίκηση δεν λειτουργούν ως αυτόνοµο σύστηµα αλλά ενσωµατώνονται πλέον

10 10 σε ευρύτερα σύνολα (παγκοσµιοποιηµένη κοινότητα, υπερεθνική ολοκλήρωση-ε.ε., αγορά κ.α.) και υποχρεώνονται να ισορροπούν ως ανοικτό υποσύστηµα εν µέσω διαδράσεων µε τα περιβάλλοντα υπερσύνολα (Τσέκος,1998). Το εύρος και τρόπος της κρατικής παρέµβασης επίσης επανεξετάζονται καθώς θεωρείται ότι περιορίζουν την αποτελεσµατικότητά του σε µια εποχή που τα δηµόσια ελλείµµατα σε συνδυασµό µε άλλα κοινωνικά φαινόµενα όπως για παράδειγµα η ανεργία έχουν διαµορφώσει ένα εκρηκτικό µείγµα δηµοσίων προβληµάτων. Το κράτος πρόνοιας όπως διαµορφώθηκε µεταπολεµικά έχει φτάσει τα όριά του, καθώς η ανάληψη από το κράτος της διαχείρισης πάσης φύσεως κοινωνικών αναγκών δηµιουργεί δηµοσιονοµικό έλλειµµα η χρηµατοδότηση του οποίου αποτελεί µείζων ζήτηµα που καλούνται να αντιµετωπίσουν τα ανεπτυγµένα κράτη. Η αντιµετώπισή του όµως δεν είναι εύκολη καθώς ο ανεπτυγµένος ρόλος του κράτους έχει λειτουργήσει σε βάρος των δυνάµεων της αγοράς από τις οποίες θα έπρεπε να αντληθούν οι πόροι για την αντιµετώπιση του ελλείµµατος. Η κριτική µεταξύ των άλλων εστιάζεται στο µέγεθος του δηµόσιου τοµέα και στόχος είναι ο περιορισµός της κρατικής παρέµβασης και η απελευθέρωση των δυνάµεων της αγοράς ώστε να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της οικονοµίας. Με επίκεντρο τον ανασχεδιασµό του οικονοµικού ρόλου του κράτους, επαναπροσδιορίζεται ο ρόλος και η αποστολή των διοικητικών θεσµών και έχουν εκπονηθεί ευρείας κλίµακας µεταρρυθµιστικά προγράµµατα του συνόλου των δηµοσίων υπηρεσιών. Στο προσκήνιο έρχεται όχι µόνο το µέγεθος αλλά κυρίως το είδος του κράτους. Το κράτος µεταµορφώνεται σε ένα κράτος στρατηγείο που συµβάλλει ως καταλύτης στην οικονοµική και κοινωνική ανάπτυξη (Μιχαλόπουλος, 2003). Το αντίστοιχό της έννοιας της στρατηγικής στον δηµόσιο τοµέα είναι η έννοια της πολιτικής (policy) και οι δηµόσιες οργανώσεις όλο και συχνότερα νοούνται ως θεσµοί ανάπτυξης πολιτικών, δηλαδή στρατηγικών σχεδίων για την επίλυση δηµόσιων προβληµάτων, και όχι παροχής υπηρεσιών. Οι κεντρικές δηµόσιες οργανώσεις φαίνεται ότι διατηρούν για το εαυτό τους τις αµιγώς επιτελικές, τις στρατηγικές αρµοδιότητες ή λειτουργίες, δηλαδή αποσυµφορούνται από τις καθηµερινές, επαναλαµβανόµενες και συνήθως υποδειγµατοποιηµένες µέσω γραφειοκρατικών τύπων και διαδικασιών αρµοδιότητες. Το

11 11 κράτος υποχρεωµένο πλέον να δρα σε ένα περιβάλλον άκρως ανταγωνιστικό, ραγδαία µεταβαλλόµενο και εξ ορισµού αβέβαιο απογραφειοκρατικοποιείται προκειµένου να επιβιώσει. Η γραφειοκρατική δοµή των δηµοσίων υπηρεσιών και οι γραφειοκρατικοί µηχανισµοί και διαδικασίες παροχής υπηρεσιών και αγαθών είναι επίσης αιτίες της διαρκούς και συστηµατικής αµφισβήτησης του δηµοσίου τοµέα και του κράτους καθώς η γραφειοκρατία εξισώνεται µε την κακοδιαχείριση των πόρων και την αναποτελεσµατικότητα. Η γραφειοκρατικά δοµηµένη συµπεριφορά 1 ενδείκνυται για οργανώσεις µε µια πληθώρα επαναλαµβανόµενων και οµοιόµορφων εργασιών, είναι επωµένως ικανή για τη διαχείριση γνωστών και εποµένως ελεγχόµενης φύσης δηµοσίων προβληµάτων (Αργυριάδης, 1990). Η γραφειοκρατία εποµένως λειτουργεί αποτελεσµατικά σε σταθερές και απλές συνθήκες δράσης ενώ αντίθετα οι σηµερινές δηµόσιες οργανώσεις καλούνται να λειτουργήσουν σε συνθήκες αβεβαιότητας και απρόβλεπτης εξέλιξης κοινωνικών αναγκών. Αν δεν καταφέρουν να ανταποκριθούν µε ταχύτητα και επιτυχία στις νέες ανάγκες, δικαιολογηµένα θα προκαλέσουν συναισθήµατα δυσπιστίας στην κοινή γνώµη, αδιαφορία για το διοικητικό σύστηµα και τέλος αµφισβήτηση του ίδιου του κράτους. Κράτος και δηµόσια διοίκηση περιορισµένης αποτελεσµατικότητας και ως εκ τούτου χαµηλού βαθµού νοµιµοποίησης, κινδυνεύουν να προκαλέσουν εναλλακτικά ή διαδοχικά ανοµία ή/και αυταρχισµό. Η λογική εποµένως της γραφειοκρατικής δοµής των δηµοσίων οργανώσεων, της απόδοσης ιδιαίτερης αν όχι αποκλειστικής βαρύτητας στις διοικητικές διαδικασίες, αποτελεί παρελθόν (Τσέκος, 1998). Η προσέγγιση της δηµόσιας γραφειοκρατίας µε οικονοµικούς όρους διαφέρει ριζικά από τη συµβατική προσέγγιση της κρατικής διοίκησης, η οποία εστιάζει στις συνταγµατικές προϋποθέσεις και αρχές λειτουργίας των δηµοσίων υπηρεσιών ή στους όρους θεµελίωσης θεσµών ελέγχου της δηµόσιας διοίκησης. Η οικονοµική λογική 1 Τα χαρακτηριστικά της γραφειοκρατικής οργάνωσης µπορούν να συνοψιστούν ως εξής: εξειδίκευση της εργασίας (job specialization), λειτουργία βάσει κανόνων και διατάξεων (formal rules and regulations), αυστηρή εφαρµογή της ιεραρχίας (authority hierarchy), αξιοκρατικά κριτήρια επιλογής υπαλλήλων (formal selection) και απρόσωπος χαρακτήρας της οργάνωσης (impersonality). (Κέφης, 2003).

12 12 αντιµετωπίζει τη γραφειοκρατία ως επιχείρηση και θέτει ερωτήµατα που αναφέρονται στο µέγεθος των δηµοσίων υπηρεσιών και του τρόπου χρηµατοδότησης των δαπανών τους. Ο W. Niskanen θεώρησε ότι σε αντίθεση µε τις επιχειρήσεις που επιδιώκουν τη µεγιστοποίηση των κερδών τους, οι δηµόσιες υπηρεσίες στοχεύουν στη διαρκή αύξηση των προϋπολογισµών τους και του προσωπικού τους. Αυτή η µεγέθυνση δεν οφείλεται σε ανάλογη διόγκωση των πραγµατικών αναγκών και δεν προσδιορίζεται από τα παραγόµενα αποτελέσµατα αλλά προκύπτει από ένα συνδυασµό πιέσεων τόσο από το εσωτερικό όσο και από το εξωτερικό περιβάλλον των δηµοσίων οργανώσεων (Dowding,1995). Η πολιτική οικονοµία παρέχει ένα ερµηνευτικό πρότυπο του τρόπου λειτουργίας των δηµοσίων υπηρεσιών και οι έννοιες και οι αρχές του οικονοµικού ορθολογισµού συστηµατικά αξιοποιούνται στην ανάλυση των δηµόσιων πολιτικών. ΙΙ. Νέα διοικητικά πρότυπα Πέρα από τη θεωρητική ή ακαδηµαϊκή αµφισβήτηση της γραφειοκρατίας, εκπονούνται και εφαρµόζονται δηµόσιες πολιτικές µε σκοπό τη µεταρρύθµισή της και καθιερώνονται νέα οργανωτικά πρότυπα. Το Νέο ηµόσιο Μάνατζµεντ (New Public Management), χαρακτηρίστηκε ως «Νέα προσέγγιση στη ιοίκηση των ηµοσίων Υπηρεσιών» και έχει τις ρίζες του σε µία κατά βάση οικονοµική και τεχνολογική θεωρία για τη διοίκηση και τις οργανώσεις την «επιστηµονική άσκηση της διοίκησης» (Scientific Management) του Frederick Taylor. Αν και οι θεωρητικές του βάσεις είναι η πολιτική οικονοµία και η διοίκηση επιχειρήσεων, εντούτοις σε καµία περίπτωση το δηµόσιο δεν ταυτίζεται µε το ιδιωτικό µάνατζµεντ καθώς πρόκειται για περιπτώσεις οργανώσεων µε πολύ διαφορετική αποστολή και φύση. Άρχισε να εξελίσσεται την δεκαετία του 1970 και δεν αναφέρεται στα όρια της κρατικής δράσης ούτε στους σκοπούς και στους στόχους αυτής. Εκφράζει κωδικοποιηµένα µια δέσµη µέτρων αναδιοργάνωσης των δηµοσίων υπηρεσιών µε στόχο την βελτίωση της διοικητικής τους ικανότητας και της λειτουργικότητάς τους κυρίως σε θέµατα προϋπολογισµού και απολογισµού των διοικητικών δράσεων (Osborne, Gaebler, 1992).

13 13 Η αναβίωση της επιστηµονικής προσέγγισης της διοίκησης αποτελεί χαρακτηριστικό φαινόµενο της διοίκησης της εποχής µας στο µέτρο που αποδίδει ιδιαίτερη έµφαση σε αξίες και κριτήρια, όπως οι οικονοµία, η αποδοτικότητα και η αποτελεσµατικότητα. Το έδαφος για την επικράτηση των ιδεών αυτών προλείαναν όπως είδαµε και παραπάνω η ύφεση της οικονοµίας, η δηµοσιονοµική κρίση του κράτους και της δηµόσιας διαχείρισης, όσο και η επικράτηση ιδεών και αντιλήψεων οικονοµικού κυρίως νεοφιλελευθερισµού (Box, 1999). Αυτός ο τεχνοκρατικός προσανατολισµός µπορεί να θεωρηθεί ότι αφήνει σε δεύτερη µοίρα κλασσικές αξίες της κρατικής δράσης όπως η δηµοκρατικότητα, η κοινωνική ευαισθησία και λογοδοσία, η ακεραιότητα και η ηθική (Μακρυδηµήτρης, 2003) συνήθως όµως αντιµετωπίζεται ως απαραίτητο συµπλήρωµα και προϋπόθεση για την πραγµάτωσή τους στις σύγχρονες συνθήκες (Μιχαλόπουλος, 2003). Οι λόγοι που συνέβαλαν στη εµφάνιση και την εδραίωσή του New Public Management θα µπορούσαν να κατηγοριοποιηθούν σε κοινωνικούς, οικονοµικούς, πολιτισµικούς και στο ρόλο που διαδραµατίζουν διεθνείς οργανισµοί, όπως ο ΟΟΣΑ, η Παγκόσµια Τράπεζα, το ιεθνές Νοµισµατικό Ταµείο.(Ridley, 1996) Πιο αναλυτικά, κατά τον Borins (1995), οι λόγοι εδραίωσης του δηµοσίου management είναι: Η λειτουργική ανεπάρκεια των µεγάλων γραφειοκρατικών οργανώσεων σε συνθήκες χρηµατοοικονοµικής στενότητας. Η πληροφοριακή έκρηξη Η παγκοσµιοποίηση της οικονοµίας Οι αυξηµένες αξιώσεις των πολιτών πελατών των δηµοσίων υπηρεσιών για ποιοτικές υπηρεσίες Η αναζήτηση από τους εργαζοµένους υψηλότερου µορφωτικού επιπέδου εργασιών που παρέχουν δυνατότητες ανάπτυξης και όχι απλώς µια αµοιβή. Ο πιο καθοριστικός παράγοντας ήταν ο συνδυασµός της οικονοµικής ύφεσης και του διεθνούς ανταγωνισµού που διαµόρφωσε ένα ιστορικά πρωτόγνωρο οικονοµικό πλαίσιο λειτουργίας των δηµοσίων υπηρεσιών µε αυξηµένες απαιτήσεις αποτελεσµατικότητας και µε πρακτική συνέπεια την ανάγκη άµεσης και ουσιαστικής λήψης µέτρων ή σχεδιασµού πολιτικών αναµόρφωσης τους.

14 14 Εάν η δηµόσια διοίκηση επιθυµεί να παραµείνει κυρίαρχος θεσµός διαχείρισης κοινωνικών ζητηµάτων οφείλει να αλλάξει και να βελτιώσει την απόδοσή της και αυτό ακριβώς έχει πρωτεύουσα σηµασία για το δηµόσιο µάνατζµεντ. Ζητούµενο είναι η οργάνωση δοµών προσανατολισµένων στην επίτευξη σαφών και συγκεκριµένων αποτελεσµάτων, η σχεδίαση ανάλογων συστηµάτων προϋπολογισµού και βέβαια η σχεδίαση και εφαρµογή συστηµάτων αξιολόγησης και εκτίµησης της παραγωγικότητας και της διαχείρισης των εκάστοτε διαθέσιµων πόρων. Ο κύριος αν όχι αποκλειστικός λόγος των µε γεωµετρικό ρυθµό εφαρµοζόµενων προγραµµάτων διοικητικής µεταρρύθµισης είναι η διασφάλιση της έλλογης διαχείρισης των πόρων ούτως ώστε να πετυχαίνονται οι στόχοι µε όρους όχι µόνο αποτελεσµατικότητας αλλά και αποδοτικότητας (Osborne, Gaebler, 1992). Ο όρος ηµόσιο Μάνατζµεντ σκιαγραφείται από µια σειρά από ευρείες αλλαγές που έχουν συντελεσθεί στην αποστολή, τη λειτουργία, την οργάνωση και τις πρακτικές στελέχωσης του δηµοσίου τοµέα και οι οποίες τον διαφοροποιούν από τη δηµόσια γραφειοκρατία. Έτσι σε αντίθεση µε τη δηµόσια γραφειοκρατία το δηµόσιο management απαιτεί µακροπρόθεσµο προγραµµατισµό της δράσης των οργανώσεων, οι οποίες εντούτοις επαναπροσδιορίζουν συνεχώς τους στόχους τους ανταποκρινόµενες στις αλλαγές του περιβάλλοντος και τις ανάγκες που προκύπτουν. Οι οικονοµικοί πόροι και η αποδοτική χρήση τους αποκτούν πρωτεύουσα σηµασία όπως και η έµφαση στην επίτευξη αποτελεσµάτων σε αντίθεση µε το προηγούµενο καθεστώς της κυριαρχίας των τύπων ως µέσο αποφυγής των λαθών. Η ιεραρχική και άκαµπτη δοµή που χαρακτήριζε τη δηµόσια γραφειοκρατία δίνει τη θέση της σε πιο απέριττες δοµές και σε µεγαλύτερο βαθµό εκχώρησης της εξουσίας για τη λήψη αποφάσεων. Η ποιοτική διαφορά της δηµόσιας γραφειοκρατίας και του δηµόσιου µάνατζµεντ είναι ο εξωστρεφής προσανατολισµός του τελευταίου έναντι της εσωστρέφειας που χαρακτηρίζει κάθε γραφειοκρατική οργάνωση. Η εξωστρέφεια και ο ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας είναι χαρακτηριστικά και της φιλοσοφίας της ποιότητας των υπηρεσιών και της ποιότητας της διοίκησης που αποτελεί

15 15 σήµερα κορυφαία προτεραιότητα των µεταρρυθµίσεων στη δηµόσια διοίκηση. Πρόκειται για µια έννοια που δύσκολα προσδιορίζεται επακριβώς και ακόµα πιο δύσκολα πραγµατώνεται µε τρόπο απτό και συγκεκριµένο. Η ποιότητα ως έννοια ορίζεται σε αναφορά µε το βαθµό ικανοποίησης συγκεκριµένων και προσδιορισµένων αναγκών των πολιτών και σχετίζεται µε τον τρόπο που οι πολίτες τη βιώνουν ως εµπειρία από την καθηµερινή λειτουργία των υπηρεσιών (Buzzel, Gale, 1987). Η στροφή της προσοχής στον άνθρωπο, στον ανθρώπινο παράγοντα είτε ως πελάτη και ως «καταναλωτή» των υπηρεσιών είτε ως υπάλληλο, παράγοντα και συντελεστή της παραγωγής και προσφοράς τους εκφράζει την ιδέα της ποιότητας στον τρόπο λειτουργίας της οργάνωσης και των υπηρεσιών που προσφέρει (Oakland, 1993). Σε τελευταία ανάλυση η ποιότητα µιας οργανωµένης δράσης εξαρτάται από την ποιότητα του ίδιου του προσωπικού, του ανθρώπινου παράγοντα και δυναµικού που την σχεδιάζει και την φέρνει εις πέρας. Η έννοια της ποιότητας είναι ευρεία και καλύπτει ένα ιδιαίτερα διευρυµένο πεδίο της διοικητικής δράσης, το περιεχόµενο της οποίας δεν καθορίζεται πλέον µέσω της γραφειοκρατικής αδράνειας αλλά µέσω της εστίασης της στοχοθεσίας της στις ανάγκες των πολιτών. Ο πολίτης είναι στο επίκεντρο της διοικητικής λειτουργίας, της οποίας η πεµπτουσία εξασφαλίζεται όταν ικανοποιούνται οι ανάγκες του. Αυτός ο προσανατολισµός στον χρήστη των δηµόσιων υπηρεσιών, η δέσµευση των οργανισµών στο όραµα της συνεχούς βελτίωσης και η αντιµετώπιση της ποιότητας ως αποτελέσµατος της ορθής λειτουργίας του συνολικού συστήµατος αποτελούν τους άξονες της διοικητικής φιλοσοφίας της ολικής ποιότητας (Deming, 1986). Οι αξίες της ανταποκριτικότητας, της συνολικότητας και της συµµετοχής που διέπουν τη ιοίκηση Ολικής Ποιότητας είναι απολύτως συµβατές και εξασφαλίζουν µε τον καλύτερο τρόπο τις βασικές παραµέτρους νοµιµοποίησης της λειτουργίας των δηµόσιων οργανισµών, δηλαδή την ισότητα των ευκαιριών, την παραγωγικότητα, την προστασία των αδυνάτων και την προστασία του γενικού συµφέροντος. (Τσέκος, 1994) Η εφαρµογή της διοίκησης ολικής ποιότητας στον δηµόσιο τοµέα έχει ως αποτέλεσµα την ανταγωνιστικότητα, την αποτελεσµατικότητα και την ευελιξία των δηµόσιων οργανώσεων (Oakland, 1993). Είναι αυτές οι ανάγκες που διατυπώνονται από το σύνολο σχεδόν των σύγχρονων

16 16 προγραµµάτων µεταρρύθµισης που έχουν επιφέρει σηµαντικές αλλαγές στον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας των δηµόσιων υπηρεσιών. Η στρατηγική διοίκηση των δηµοσίων οργανώσεων είναι συστατικό στοιχείο της έννοιας του δηµοσίου µάνατζµεντ. Η έννοια της στρατηγικής διοίκησης συγκλίνει µε τον συγγενή όρο στρατηγικός προγραµµατισµός αλλά δεν πρόκειται για ταυτόσηµες έννοιες καθώς η στρατηγική διοίκηση ενσωµατώνει και την αξιολόγηση των αποτελεσµάτων των ασκούµενων δηµόσιων πολιτικών και παρακολούθησης των αναδυόµενων τάσεων για τις οποίες ίσως µελλοντικά µπορεί να δηµιουργηθεί η ανάγκη λήψης αποφάσεων. Η στρατηγική διοίκηση αναφέρεται στην µε στρατηγικούς όρους ανάπτυξη µιας δηµόσιας υπηρεσίας, όπου το όραµα της διοίκησης ενσωµατώνεται στο σύνολο των υποµονάδων της και στη διαµόρφωση δικτυακών σχέσεων µεταξύ του προϋπολογισµού, του ανθρώπινου δυναµικού, της δοµής, των διοικητικών διαδικασιών και των αποτελεσµάτων, ούτως ώστε να παράγεται ένα συνεκτικά αρθρωµένο σύνολο. Ο όρος στρατηγική διοίκηση ολοκληρώνει όλες τις διοικητικές λειτουργίες µιας οργάνωσης ώστε να δηµιουργείται ένα σύστηµα διοίκησης συνεκτικά αρθρωµένο που αποτελεσµατικά προσδιορίζει, εφαρµόζει και αξιολογεί τις στρατηγικές επιλογές αυτής (Poister, Strei, 1999). Στην εποχή της ανάγκης σχεδίασης δηµοσίων υπηρεσιών προσανατολισµένων σε συγκεκριµένα και µετρήσιµα αποτελέσµατα η ικανότητα ανάπτυξης στρατηγικού χαρακτήρα διοικήσεων προβάλλει ως καθοριστικής σηµασίας προϋπόθεση (Kaplan, Norton, 2000). Στρατηγική διοίκηση και βελτιστοποίηση της αποδοτικότητας είναι έννοιες άρρηκτα συνδεδεµένες και αυτός είναι ο λόγος που όλο και περισσότερα προγράµµατα µεταρρύθµισης ενσωµατώνουν στο περιεχόµενό τους τις αρχές της στρατηγικής διοίκησης. Η διοίκηση των δηµοσίων υπηρεσιών είναι πλέον αδύνατη και αδύναµη αν δεν εντάσσεται σε ένα στρατηγικό σχέδιο δράσης. Στη σύγχρονη εποχή των αλλαγών ο στρατηγικός προγραµµατισµός της διοικητικής συµπεριφοράς είναι απαραίτητο εργαλείο διασύνδεσης των δηµοσίων υπηρεσιών µε το περιβάλλον λειτουργίας τους. Οι δηµόσιες υπηρεσίες χωρίς στρατηγική σκέψη και δράση δεν έχουν σαφή και συγκεκριµένο προσανατολισµό. Αυτό στο επίπεδο της διοικητικής πρακτικής

17 17 εκφράζεται µε προγράµµατα ή σχέδια διοικητικής µεταρρύθµισης που υιοθετούν τη φιλοσοφία ενός στρατηγικού προγράµµατος. Το έλλειµµα του προγραµµατισµού άλλωστε αποτελεί συχνά µια από τις βασικές αιτίες των άστοχων διοικητικών δράσεων, οι οποίες κατατείνουν συχνά σε σπάταλη διαχείριση των εν ανεπάρκεια πόρων (Μιχαλόπουλος, 2003). Μια από τις σηµαντικότερες και συχνά δυσκολότερες όψεις ενός στρατηγικού προγράµµατος είναι η αποστολή της οργάνωσης που κατά κανόνα περιλαµβάνει τον σκοπό λειτουργίας της οργάνωσης, τους πολίτες, πελάτες που εξυπηρετούνται από τις λειτουργίες της οργάνωσης και τις µεθόδους µέσω των οποίων επιτυγχάνονται οι επιδιωκόµενοι σκοποί (Kaplan, Norton, 2000). Η ανίχνευση του περιβάλλοντος λειτουργίας των δηµοσίων οργανώσεων και η ενδοσκόπηση των διοικητικών προβληµάτων, δηλαδή των κινδύνων, των ευκαιριών, των δυνατοτήτων και των αδυναµιών της οργάνωσης συνιστούν τις αναλυτικές προϋποθέσεις προσδιορισµού των στρατηγικής σηµασίας ζητηµάτων. Εξίσου σηµαντική πηγή αποτελεί και διάγνωση της εκάστοτε υφιστάµενης διοικητικής πραγµατικότητας. Ειδικότερα, σε αυτή τη φάση εκτιµώνται οι «δυνατότητες» και οι «αδυναµίες» µιας οργάνωσης όπως αυτές προσδιορίζονται από τις διαθέσιµες εισροές, τις µετασχηµατιστικές λειτουργίες και τις διοικητικές εκροές. Ανάλογης σηµασίας ζητήµατα είναι και όσα σχετίζονται µε το ύφος της διοίκησης, τις δεξιότητες και γνώσεις των στελεχών και τέλος την περιρρέουσα ατµόσφαιρα, το οργανωτικό κλίµα και ύφος της διοίκησης (Poister, Strei, 1999, Zeppou, Sotirakou, 2003). Ένα σηµαντικό πεδίο ανίχνευσης δυνατοτήτων ή αδυναµιών στο εσωτερικό περιβάλλον µιας οργάνωσης είναι αυτό της στελεχιακής συγκρότησης και της διοικητικής κουλτούρας. Η οργάνωση που σχεδιάζει ένα στρατηγικό πρόγραµµα δεν µπορεί να αγνοεί ή να υποβαθµίζει τις επικρατούσες διοικητικές αξίες, την κυρίαρχη διοικητική ιδεολογία η οποία διαµορφώνει αντιλήψεις, στάσεις και συµπεριφορές, δηλαδή τρόπους κατανόησης των διοικητικών ρόλων στους οποίους εξειδικεύεται σε τελευταία ανάλυση ένα στρατηγικό πρόγραµµα (Lundy, Cowling, 1996).

18 18 Καθοριστική αναδεικνύεται η συµβολή της διοικητικής ηγεσίας της οποίας η συνεισφορά µπορεί να αποβεί καταλυτική για την προώθηση του επιδιωκόµενου στρατηγικού οράµατος. Η ανάπτυξη µιας γλώσσας επικοινωνίας και διαλόγου µεταξύ όλων των µελών της οργάνωσης, η διαµόρφωση ενός κλίµατος έµπιστης διοικητικής δράσης όπου το ανθρώπινο δυναµικό υποκινείται και εµπνέεται µε στόχο την επίτευξη ενός οράµατος είναι τα στοιχεία που υπογραµµίζουν την αξία της διοικητικής ηγεσίας και την αναδεικνύουν ως τέτοια (Metcalfe, Richard, 1987, Denhardt, Denhardt, 2000). Η ανάδειξη της προσαρµογής ως πρωταρχικής σηµασίας ζητήµατος για την επιβίωση µιας δηµόσιας οργάνωσης και της στρατηγικής ως του ικανού µηχανισµού εναρµόνισής της µε το περιβάλλον της παραπέµπει στη διαµόρφωση ενός νέου διοικητικού ύφους και οργανωτικής κουλτούρας. Όπως έχει αναφερθεί «εκείνο που οφείλει να διακρίνει τη διοικητική κουλτούρα στον δηµόσιο τοµέα είναι η αξία που αποδίδεται στην ικανότητα της οργανωτικής προσαρµογής, µάθησης και ευέλικτης ανταπόκρισης στα νέα προβλήµατα και προτεραιότητες, η ικανότητα σχεδιασµού νέων λύσεων και αξιοποίησης της εµπειρίας συνιστά τον πυρήνα των αξιών και παραδοχών επί των οποίων µπορεί να θεµελιωθεί το κριτήριο της αποτελεσµατικότητας στη δηµόσια διοίκηση» (Metcalfe, Richards, 1987). Ο στρατηγικό προγραµµατισµός η ανάγκη ενίσχυσης της στρατηγικής ικανότητας, της προγραµµατικής επιτελικής λειτουργίας των πάσης φύσεως οργανώσεων είναι κοινός τόπος στις χώρες που τα τελευταία χρόνια σχεδιάζουν και εφαρµόζουν προγράµµατα αναµόρφωσης της δηµόσιας διοίκησης. Όµως, αν µε τις στρατηγικές αποφάσεις επιλέγεται η στρατηγική κατεύθυνση της δηµόσιας οργάνωσης, από την άλλη µεριά θεµελιώδους σηµασίας είναι η απόφαση των ενεργειών, δράσεων και προγραµµάτων των οποίων η υλοποίηση οδηγεί προς αυτή την κατεύθυνση. Η «αχίλλειος πτέρνα» της αποτελεσµατικής ολοκλήρωσης ενός προγράµµατος εντοπίζεται στην υλοποίηση των σχετικών αποφάσεων (Williams 1982). Το έλλειµµα υλοποίησης ενεργοποίησε το ενδιαφέρον των ερευνητών για να δώσουν ουσιαστικές απαντήσεις στα κρίσιµα ερωτήµατα που ανακύπτουν κατά την διαδικασία υλοποίησης και αφορούν είτε τις

19 19 δυνατότητες της δοµής να φέρει εις πέρας ένα στρατηγικό πρόγραµµα, είτε την εκπαίδευση του προσωπικού, είτε ακόµα και την επικοινωνία, τη ροή πληροφόρησης και τον συντονισµό µεταξύ των εµπλεκόµενων φορέων στην υλοποίηση των προγραµµατισµένων επιδιώξεων (Williams 1982). Η µεταρρύθµιση έχει µαθησιακό χαρακτήρα, δηλαδή πρέπει να είναι συνεχής και κατά το δυνατόν αξιολογούµενη, ώστε να καθίσταται δυνατός ο επαναπροσανατολισµός της. Υπό την έννοια αυτή, σε µια αρχική φάση εκπόνησης προγραµµάτων διοικητικής µεταρρύθµισης το κέντρο βάρους ήταν η λειτουργική αναζωογόνηση των διοικητικών συστηµάτων µέσω της ενίσχυσης των επιχειρησιακών τους δυνατοτήτων, ενώ σε δεύτερο επίπεδο έµφαση δίνεται στη διαχείριση της γνώσης. Αρχικά στο προσκήνιο ήταν ο εξορθολογισµός του µεγέθους του κράτους, η υιοθέτηση ευέλικτων δοµικών προτύπων, η ανασχεδίαση των διαδικασιών. Μετά την περίοδο αυτή έµφαση αποδίδεται στις καθολικής εµβέλειας αλλαγές υπό το πρίσµα της.ο.π. όπου το ειδικό βάρος καθορίζεται από την ικανότητα των διοικητικών συστηµάτων να λειτουργούν όχι µόνο µε ποσοτική επάρκεια αλλά και µε σκοπό την ποιοτική ικανοποίηση των αναγκών των πολιτών (Osborne, Gaebler, 1992). Έτσι έχει πλέον διαµορφωθεί µια νέα πραγµατικότητα όπου τα διοικητικά συστήµατα προγραµµατισµένα αξιολογούν τα αποτελέσµατά τους και τις επιδόσεις τους και µαθαίνουν από τις καλύτερες διοικητικές πρακτικές για να ανταποκρίνονται στη συνεχή πίεση για καλύτερες υπηρεσίες. Οι δηµόσιες υπηρεσίες είναι πλέον δοµές γνώσης όπου οι ρόλοι των στελεχών έχουν διαφορετικό από το γραφειοκρατικό περιεχόµενο (Sotirakou, Zeppou, 2004, Τσιβάκου, 1995). Η µετάβαση από την γραφειοκρατική στη στρατηγική δράση µπορεί να έχει πολλές τεχνικές διαστάσεις, όπως και οργανωτικής φύσης αναδιατάξεις, ωστόσο το σηµαντικότερο στοιχείο είναι αυτό της αλλαγής κουλτούρας. Η διοικητική κουλτούρα δεν ταυτίζεται πλέον µε τη διαχείριση της καθηµερινότητας αλλά µε την στρατηγική σκέψη. Οι δηµόσιες οργανώσεις µε άξονες την ανταπόκριση στις αλλαγές του εξωτερικού περιβάλλοντος και την ικανοποίηση των πολιτών επαναπροσδιορίζονται µε

20 20 βάση την έννοια της στρατηγικής, δηλαδή των αποφάσεων και των δράσεών τους στο µέλλον (Kaplan, Norton, 2000). Η φιλοσοφία της ολικής ποιότητας, οι αρχές του δηµοσίου management και της στρατηγικής διοίκησης αποτελούν µια νέα πραγµατικότητα. Η άµεση σχέση τους µε τις πολιτικές διοικητικής µεταρρύθµισης έχουν διαµορφώσει νέες συνθήκες λειτουργίας όχι µόνο των δηµοσίων υπηρεσιών αλλά και του κράτους. Η λειτουργία της δηµόσιας διοίκησης ως επιχειρηµατικού επιχειρησιακού οργανισµού και εγγυητή δηµόσιων λειτουργιών αποτελεί πλέον τον νοµιµοποιητικό λόγο διοικητικών αλλαγών που είναι απαραίτητες για την επιβίωση των δηµοσίων υπηρεσιών στο νέο περιβάλλον (Mintzberg, 1996). Προτείνεται ένας άλλος ρόλος για τις δηµόσιες υπηρεσίες, µια άλλη µορφή οργάνωσής τους και ανάλογα κριτήρια σχεδιασµού των δράσεών τους. Επαναπροσανατολίζεται η πραγµατική δράση των δηµοσίων υπηρεσιών οι οποίες πλέον αποδίδουν ειδικό βάρος στο εξωτερικό τους περιβάλλον. Από το παραδοσιακό γραφειοκρατικό πρότυπο του οποίου γνώρισµα είναι η εσωστρέφεια, οι σύγχρονες µεταρρυθµίσεις επανασχεδιάζουν τις δηµόσιες υπηρεσίες µε στόχο τη διαµόρφωση όρων εµπιστοσύνης µε τους πολίτες και ικανοποίησης των αναγκών τους. Αυτό αποτελεί µια διοικητική επανάσταση που διαµορφώθηκε µέσω σχεδιασµού στρατηγικών προγραµµάτων, πολιτικών αναδιοργάνωσης, υιοθέτησης δεικτών µέτρησης της διοικητικής παραγωγικότητας αλλά και υιοθέτησης προγραµµάτων ολικής ποιότητας (Holloway et al. 1999). Το σύνολο όλων αυτών των νέων πολιτικών δε σηµαίνει τίποτα περισσότερο από το ότι όλοι οφείλουν να µάθουν να λειτουργούν διαφορετικά. Όλοι οι εµπλεκόµενοι όµως δεν αρκεί να µάθουν να δρουν διαφορετικά αλλά να σκέφτονται διαφορετικά. Οι αρχές του δηµοσίου management εποµένως εκφράζουν µια καινούρια διοικητική κουλτούρα και νέα αντίληψη διοίκησης που µαθαίνει. Βέβαια αυτό προϋποθέτει ότι οι δηµόσιες υπηρεσίες οργανώσεις έχουν µάθει να µαθαίνουν, δηλαδή έχουν µετεξελιχθεί σε µαθησιακού τύπου οργανώσεις (learning organizations) (Sotirakou, Zeppou, 2004).

21 21 ΙΙΙ. Μετασχηµατισµός της ηµόσιας ιοίκησης σε «Οργάνωση που µαθαίνει» Είναι κοινά αποδεκτό ότι αν οι δηµόσιοι οργανισµοί θέλουν να επιβιώσουν και να ευηµερήσουν στο σύγχρονο παγκοσµιοποιηµένο και ανταγωνιστικό περιβάλλον πρέπει να αλλάξουν τον τρόπο σκέψης και δράσης τους. (Osborne and Gaebler, 1992). Την τελευταία δεκαετία όλες οι κυβερνήσεις έχουν υιοθετήσει την ιδέα της επανίδρυσης του κράτους που απαιτεί τον µετασχηµατισµό της δηµόσιας διοίκησης από µια άκαµπτη γραφειοκρατία σε µια σύγχρονη και ευέλικτη οργάνωση. Αυτό απαιτεί τη µετάβαση από την παραδοσιακή, γραφειοκρατική διαχείριση του δηµόσιου τοµέα σε µια πιο επιχειρησιακή (ΝΡΜ) (Osborne, Gaebler, 1992). Οι δηµόσιοι οργανισµοί χρησιµοποίησαν γι αυτό τον σκοπό τεχνικές του ιδιωτικού τοµέα όπως η διοίκηση ολικής ποιότητας, και η στρατηγική διοίκηση (Holloway et al., 1999). Με αυτές τις τεχνικές προσπάθησαν να επιτύχουν µετρήσιµα αποτελέσµατα και υψηλής ποιότητας εκροές, να επαναπροσδιορίσουν την αποστολή και την στρατηγική των δηµόσιων οργανώσεων (Denhardt, Denhardt, 2000). Τα αποτελέσµατα αυτών των προσπαθειών κατέδειξαν ότι για την επιτυχία παρόµοιων προγραµµάτων είναι απαραίτητη η συµµετοχή και η αφοσίωση του προσωπικού του δηµόσιου τοµέα (Denhardt, Denhardt, 2000). Οι περισσότερες προσεγγίσεις ήταν προσανατολισµένες στην παραγωγικότητα µέσω της επιδίωξης αποτελεσµάτων αλλά είχαν µεγάλη πιθανότητα αποτυχίας αν δεν διασφαλίζονταν υψηλά επίπεδα ικανότητας και συµµετοχής του προσωπικού. Οι άνθρωποι είναι κρίσιµος και πολύτιµος πόρος που πρέπει να τον κατανοήσουµε, να επενδύσουµε σε αυτόν και να τον αναπτύξουµε προκειµένου να επιτευχθεί η επιθυµητή αναµόρφωση της δηµόσιας διοίκησης (Boyle, 1995). Τα προβλήµατα στην εφαρµογή των εκσυγχρονιστικών πολιτικών προέρχονται από λανθασµένη κατανόηση του περιεχοµένου της αλλαγής που γίνεται αντιληπτή ως αναδιάρθρωση µονάδων, λειτουργιών και προσωπικού και όχι αλλαγή της ατοµικής και οργανωσιακής κουλτούρας.

22 22 Η πίεση από εξωτερικούς παράγοντες που απαιτούν από τις οργανώσεις αυξηµένη ευελιξία και ικανότητα για ανταπόκριση στις αλλαγές σε συνδυασµό µε την κυρίαρχη πεποίθηση ότι οι άνθρωποι είναι η µόνη διαρκής πηγή συγκριτικού πλεονεκτήµατος µέσα σ ένα περίπλοκο περιβάλλον βρίσκονται πίσω από την ανάγκη για νέες µορφές οργανώσεων που µπορούν συνεχώς να αλλάζουν και να υιοθετούν νέους τρόπους σκέψης και δράσης (West, 1994). Η επιστήµη των οργανώσεων στην προσπάθειά της να διαµορφώσει ένα οργανωτικό πρότυπο µε αυξηµένη ικανότητα προσαρµογής σε ένα αβέβαιο και διαρκώς εξελισσόµενο εξωτερικό περιβάλλον επηρεάστηκε από τη θεωρία του χάους (Freedman,1992). Από την έρευνα για τη θεωρία του χάους προήλθε η ιδέα των σύνθετων συστηµάτων που προσαρµόζονται. Ένα τέτοιο σύστηµα είναι αυτοδιαχειριζόµενο και αποτελείται από ένα δίκτυο αυτόνοµων µονάδων που δρουν ανεξάρτητα χωρίς κεντρικό έλεγχο. Τα αυτο-οργανούµενα συστήµατα είναι µανθάνοντα συστήµατα που µαθαίνουν από την ανατροφοδότηση από το περιβάλλον. Η µάθηση είναι εγγενές στοιχείο της διάρθρωσής τους. Το σύστηµα λειτουργεί µέσω της ευέλικτης εξειδίκευσης των αυτόνοµων µονάδων οι οποίες µε ταχύτητα ανασχηµατίζονται και αλλάζουν σύµφωνα µε τις αλλαγές του περιβάλλοντος. Ο όρος που χρησιµοποιείται για να περιγράψει την οργάνωση που λειτουργεί ως αυτοοργανούµενο σύστηµα που µετασχηµατίζεται προκειµένου να ανταποκριθεί στις αλλαγές είναι «οργάνωση που µαθαίνει». Μια οργάνωση δηλαδή µε αυξηµένη ικανότητα προσαρµογής που «συνεχώς µεταµορφώνει τον εαυτό της µε µια διαδικασία που συγχρόνως εκπορεύεται αλλά και καταλήγει στην ανάπτυξη όλων των µελών της» (West, 1994). Με αυτή την οπτική η οργάνωση δε λειτουργεί ως µηχανισµός αλλά ως «ζων οργανισµός» (Nonaca,1991). Η µανθάνουσα οργάνωση θεωρείται οργάνωση υψηλής απόδοσης καθώς έχει την ικανότητα να χρησιµοποιεί τη γνώση για επίλυση προβληµάτων, για δηµιουργία νέας γνώσης και καινοτοµίας και για επιτυχή προσαρµογή στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος (Nonaka, 1994, Schein, 1997). Η µάθηση θεωρείται καταλυτικός παράγοντας της

23 23 οργανωσιακής αλλαγής και της διασφάλισης ανταγωνιστικού πλεονεκτήµατος. Εποµένως σε µια οικονοµία της γνώσης ο στόχος των πρωτοβουλιών για εκσυγχρονισµό της δηµόσιας διοίκησης πρέπει να είναι η µεταµόρφωση της κρατικής γραφειοκρατίας σε µανθάνουσα οργάνωση. Η µεταρρύθµιση δηλαδή συνίσταται στη δηµιουργία µιας δηµόσιας διοίκησης που µαθαίνει (Sotirakou, Zeppou 2004). Η δηµιουργία µιας µανθάνουσας δηµόσιας διοίκησης εξαρτάται από το πόσο ικανή είναι κάθε δηµόσια οργάνωση να δηµιουργεί οργανωσιακή µάθηση και να επεκτείνει τη γνωσιακή της βάση (Sotirakou, Zeppou 2004). Η γνώση θεωρείται στη σύγχρονη πραγµατικότητα βασική µεταβλητή της παραγωγής. Το γνωστικό φορτίο που φέρουν οι ανθρώπινοι πόροι µιας οργάνωσης αποτελεί αποφασιστικό παράγοντα για την οργανωσιακή επιτυχία και την πηγή του ανταγωνιστικού της πλεονεκτήµατος (Pheffer, 1994, Nonaka, 1994). Η οργάνωση είναι ένα σύστηµα που λειτουργεί µέσα σε ένα διαταρασσόµενο και συνεχώς υπό εξέλιξη περιβάλλον και η ανάγκη της για επιβίωση δεν περιορίζεται σε µια βελτίωση των επιδόσεών της αλλά σε µια συνεχή αύξηση του γνωστικού της φορτίου προκειµένου να αντιµετωπίσει τις περιβαλλοντικές µεταβολές. Αυτή η αύξηση του γνωστικού φορτίου δεν µπορεί να συνδέεται µε την αέναη αύξηση των πληροφοριών αλλά µε την ικανότητα της ίδιας της οργάνωσης να αυτοοργανώνεται κάθε φορά κατά τέτοιο τρόπο ούτως ώστε η ίδια να παράγει την αναγκαία για τη διατήρησή της γνώση (Τσιβάκου, 1995). Αυτή η νέα προσέγγιση της γνώσης επιδρά και στην αλλαγή του προσανατολισµού των µαθησιακών διαδικασιών. Κεντρική θέση στις θεωρίες για τη µανθάνουσα οργάνωση έχει η ιδέα ότι «η επιτυχής προσαρµογή στην αλλαγή και την αβεβαιότητα είναι πιο πιθανό να συµβεί όταν µια επαρκής και κατάλληλη µαθησιακή διαδικασία λαµβάνει συνεχώς χώρα στο σύνολο της οργάνωσης» (West, 1994). Από µια µάθηση προσανατολισµένη στο να βελτιώνει την εκµετάλλευση των υφισταµένων πόρων και µεθόδων της οργάνωσης, µεταλλάσσεται σε µια µάθηση προσανατολισµένη στο να ενισχύει την δηµιουργικότητα του συνολικού νου της οργάνωσης. Η αλλαγή του προσανατολισµού επιφέρει µία αλλαγή στην ίδια τη λειτουργία της µάθησης: Από µια λειτουργία που αξιολογείτο και σχεδιάζονταν κυρίως ως προς το αποτέλεσµά της,

24 24 µετατρέπεται σε µία λειτουργία που ενδιαφέρει ως προς τις γνωστικές διαδικασίες που εγκαινιάζει και υποκινεί µέσα στα οργανωσιακά πλαίσια (Τσιβάκου, 1995). Στόχος πλέον είναι η δηµιουργία µιας οργάνωσης η οποία έχει την ικανότητα «να µαθαίνει πώς να µαθαίνει», δηλαδή να εφαρµόζει αυτοµαθησιακές διαδικασίες (Kanter, 1989 Senge, 1990). Οι θεωρητικοί των οργανώσεων εκλαµβάνουν τη µάθηση ως ένα σύνολο δραστηριοτήτων που αποσκοπεί στην αλλαγή της συµπεριφοράς του µαθητή, προκειµένου αυτός να καταστεί ικανός να πραγµατοποιήσει επιδιωκόµενους σκοπούς (Swieringa, Wierdsma, 1992). Αυτή η αλλαγή συµπεριφοράς επιτυγχάνεται, αφενός µε την απόκτηση γνώσεων και ικανοτήτων, αφ ετέρου µε την αφοµοίωση των οργανωσιακών πεποιθήσεων και αξιών. Η συµπεριφορά δεν είναι µόνο αποτέλεσµα εξωτερικών ερεθισµάτων αλλά διαµορφώνεται µέσα από τις διαδραστικές σχέσεις που αναπτύσσουν τα δρώντα υποκείµενα και συνεπώς από το οµαδικώς παραγόµενο νόηµα (Τσιβάκου, 1995). Όσον αφορά την µάθηση ως συλλογικό φαινόµενο είναι σηµαντικό να σηµειώσουµε ότι το άθροισµα των ατοµικών µαθήσεων δεν ανταποκρίνεται κατά κανένα τρόπο στη µάθηση της οµάδας (Swieringa, Wierdsma, 1992). Η συλλογική µάθηση είναι το αποτέλεσµα που προκύπτει από την αλληλεπίδραση των ατοµικών µαθήσεων. Οι διαδράσεις που αναπτύσσονται µέσα σε ένα σύνολο στοιχείων αναδεικνύουν νέες ιδιότητες που υπερβαίνουν το άθροισµα των επιµέρους ιδιοτήτων των ατοµικών στοιχείων. Η οργανωσιακή µάθηση όµως δεν ταυτίζεται ούτε µε τη συλλογική µάθηση (Sotirakou, Zeppou, 2004). Η µάθηση της οργάνωσης είναι συνισταµένη της τρέχουσας µάθησης που αναπτύσσεται ανάµεσα στα συνεργαζόµενα άτοµα και της αποταµιευµένης γνώσης που διαθέτει ένας οργανισµός µέσα στα δοµικο-λειτουργικά και πολιτισµικά στοιχεία που τον συνιστούν (Τσιβάκου, 1995). Μέσα δηλαδή σε εκείνες τις τυπικότητες (δίκτυα επικοινωνίας, γραµµές εντολών, καταµερισµός εργασίας) και τις ρυθµίσεις (διαδικασίες και κανόνες, στόχοι, προγράµµατα) που συµβάλλουν στην τέλεση και τη συγκρότηση της οργανωσιακής δράσης. Βεβαίως η ατοµική και συλλογική δράση και

25 25 ικανότητα είναι η συνεχής πηγή τροφοδότησης αυτής της αποταµιευµένης γνώσης (March, 1991). Σύµφωνα µε τη θεωρία της διάδρασης στο κέντρο της προβληµατικής για την οργανωσιακή µάθηση βρίσκονται τα µέλη µιας οργάνωσης και η αλληλεπίδραση µεταξύ τους. Σύµφωνα µε αυτή τη θεώρηση η µάθηση λαµβάνει χώρα όταν τα µέλη µιας οργάνωσης είτε µεµονωµένα είτε συλλογικά εξετάζουν κριτικά τις πράξεις και τις αντιδράσεις τους και αµφισβητούν τις οργανωσιακές διαδικασίες, πολιτικές, δοµές και επιδιώξεις. Οι Argyris και Schon (1978) έχουν εντοπίσει τρεις διαφορετικές φάσεις στη διαδικασία της οργανωσιακής µάθησης. Στην πρώτη φάση (single-loop learning) η µάθηση συνίσταται στη διόρθωση λαθών και την αλλαγή συγκεκριµένων οργανωσιακών δράσεων. Στη δεύτερη φάση (double-loop learning) τα µέλη της οργάνωσης αµφισβητούν πλέον τις παραδοχές που υπαγορεύουν τις οργανωσιακές δράσεις. Στην τελευταία φάση (deuteron learning) η ίδια η ύπαρξη της οργάνωσης τίθεται υπό αµφισβήτηση. Η αλλαγή και η ανάπτυξη της οργάνωσης δεν γίνεται πραγµατικότητα παρά µόνο όταν η οργανωσιακή µάθηση αναπτυχθεί και µε τρεις παραπάνω µορφές. Όταν δηλαδή τα µέλη µιας οργάνωσης δεν αρκούνται στη διόρθωση των λαθών τους αλλά αναζητούν και την αιτία πίσω από αυτά σκοπεύοντας στη βελτίωση της πράξης και ακόµα περισσότερο όταν αµφισβητούν τους κανόνες που διέπουν τα δύο προηγούµενα επίπεδα και διερευνούν την ίδια την αναγκαιότητα της ύπαρξης της οργάνωσης στην οποία ανήκουν (Sotirakou, Zeppou 2004). Η οργανωσιακή µάθηση παράγεται ή ενυπάρχει σε δύο διαφορετικά επίπεδα της οργάνωσης: το τυπικό επίπεδο των δοµών, πολιτικών, στρατηγικών, διαδικασιών και τεχνολογίας της πληροφορίας και το πιο άτυπο επίπεδο των νορµών, αξιών, συµπεριφορών και κουλτούρας. Τα άτοµα που συλλογικά αντιµετωπίζουν κριτικά τις βασικές παραδοχές που διέπουν το τυπικό αλλά και το άτυπο επίπεδο µιας οργάνωσης, δηλαδή τα δηµιουργικά και καινοτόµα άτοµα, είναι η κύρια πηγή της µακροπρόθεσµης επιτυχίας και ανταγωνιστικότητας µιας οργάνωσης (Drucker, 1998, Pfeffer, 1994, Nonaka, 1994). Εποµένως, η οργανωσιακή κουλτούρα που ενθαρρύνει τα άτοµα να αµφισβητούν το status quo και τις οργανωσιακές δοµές είναι απαραίτητη για τη

26 26 δηµιουργία µιας οργάνωσης που δηµιουργεί γνώση (Nonaka and Takeuchi, 1995, Pedler et al., 1995). Ο τελικός σκοπός της µανθάνουσας οργάνωσης δεν είναι η επίτευξη ενός ορισµένου επιπέδου οργανωσιακής γνώσης αλλά η προαγωγή µιας συγκεκριµένης συµπεριφοράς ανάµεσα στα άτοµα που αποτελούν την οργάνωση, καθώς είναι µέσω αυτών που παράγεται η γνώση (Thomsen, Hoest, 2001). Η οργανωσιακή µάθηση και η «οργάνωση που µαθαίνει αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νοµίσµατος (Thomsen, Hoest, 2001). Η διαδικασία µετατροπής σε µανθάνουσα οργάνωση περνά από την ανάπτυξη της οργανωσιακής µάθησης και η οργανωσιακή µάθηση είναι η κεντρική δραστηριότητα µιας µανθάνουσας οργάνωσης (Gephart et al., 1996). Η οργανωσιακή µάθηση και η παραγωγή, διάχυση και αξιοποίηση, µε άλλα λόγια η διαχείριση της γνώσης είναι οι προϋποθέσεις δηµιουργίας µια µανθάνουσας δηµόσιας διοίκησης. Αν και η µάθηση είναι µια διαδικασία που συντελείται ούτως ή άλλως συνεχώς, η ποσότητα και η ποιότητά της µπορεί να αυξηθεί αν µεθοδευτεί και δεν αφεθεί στην τύχη (West, 1994). Η δηµιουργία λοιπόν µιας µανθάνουσας οργάνωσης και ειδικότερα µιας µανθάνουσας δηµόσιας διοίκησης είναι µια σύνθετη οργανωσιακή διαδικασία που πρέπει να µεθοδευτεί. Είναι αναγκαία µια ολιστική προσέγγιση σε ένα πλαίσιο που να ενσωµατώνει τόσο την τυπική όσο και την άτυπη γνώση και να δίνει έµφαση τόσο στη δοµή και το σύστηµα διαµόρφωσης πολιτικών, όσο και στη βαθύτερη κατανόηση των συστηµάτων συµπεριφοράς και κουλτούρας (Sotirakou, Zeppou, 2004). Η ύπαρξη κάποιων οργανωσιακών δοµών και διαδικασιών µπορεί να δηµιουργήσει ή να βελτιώσει τις µαθησιακές λειτουργίες σε µία οργάνωση. Αυτές οι δοµές και οι διαδικασίες περιγράφονται µε τον όρο «µηχανισµοί οργανωσιακής µάθησης» (Armstrong, Foley, 2003). Οι µηχανισµοί οργανωσιακής µάθησης συνδέονται µε όψεις τόσο της κουλτούρας όσο και της δοµής µιας οργάνωσης που διευκολύνουν την ανάπτυξη, τη βελτίωση και τη συνεχή ανανέωση µιας µανθάνουσας οργάνωσης. Τόσο τα στοιχεία της κουλτούρας όσο και τα δοµικά στοιχεία µιας οργάνωσης επηρεάζουν τη

27 27 µάθηση σε όλα τα επίπεδα µιας οργάνωσης: σε ατοµικό και συλλογικό επίπεδο αλλά και σε οργανωσιακό επίπεδο (Senge, 1992). Οι κοινές αξίες, πεποιθήσεις, στάσεις, παραδοχές και συµπεριφορές είναι οι παράµετροι που συνιστούν την οργανωσιακή κουλτούρα και µπορούν να ενισχύσουν τη µαθησιακή διαδικασία (Argyris, Schon, 1978). Το κοινό όραµα που επιτρέπει την ανάπτυξη µιας κουλτούρας µάθησης καθρεφτίζεται και στην εξασφάλιση διαδικαστικών προαπαιτούµενων για τη µάθηση όπως η διάγνωση µαθησιακών αναγκών και η οργάνωση εκπαιδευτικών προγραµµάτων. Άλλες αξίες που επηρεάζουν τη µάθηση είναι η αντίληψη για τον ρόλο της µάθησης στην οργανωσιακή επιτυχία, για την καινοτοµία και την προσωπική υπευθυνότητα (Armstrong, Foley, 2003). Οι µηχανισµοί της οργανωσιακής µάθησης που συνδέονται µε τις οργανωσιακές δοµές είναι εκείνες οι θεσµοποιηµένες δοµικές και διαδικαστικές ρυθµίσεις που επιτρέπουν στις οργανώσεις να συλλέγουν, να αναλύουν, να καταχωρούν, να διαχέουν και χρησιµοποιούν τις πληροφορίες που συνδέονται µε την αποτελεσµατικότητα της οργάνωσης (Popper, Lipshitz, 1995). Τα συστήµατα µιας οργάνωσης που επηρεάζουν την οργανωσιακή µάθηση είναι το όραµα και η στρατηγική, η ηγεσία και η διοίκηση, η κουλτούρα, η διαχείριση της αλλαγής, οι διαδικασίες, η επικοινωνία, τα συστήµατα πληροφοριών και γνώσης, η διαχείριση της απόδοσης και η τεχνολογία (Gephart, Marsick 1996). Σύµφωνα µε τη βιβλιογραφία (Pedler and al. 1997) στα οργανωσιακά χαρακτηριστικά που συµβάλλουν στην ανάπτυξη µιας µανθάνουσας οργάνωσης συµπεριλαµβάνονται η ύπαρξη µιας επίπεδης και αποκεντρωµένης ιεραρχικής διάρθρωσης, η οριζόντια συνεργασία και επικοινωνία, η συµµετοχική διαµόρφωση πολιτικής, η διάχυση της πληροφορίας, η ύπαρξη ενός συστήµατος ανταµοιβών που επιβραβεύει τη συµπεριφορά που προσαρµόζεται στις αλλαγές και ένα περιβάλλον που επιβραβεύει τη συνεχή µάθηση και αυτοανάπτυξη. Εποµένως, µια «οργάνωση που µαθαίνει» έχει καταρχάς υιοθετήσει µια κουλτούρα (όραµα, αξίες, παραδοχές και συµπεριφορές) που υποστηρίζει τη δηµιουργία ενός

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΤΟΥ ΧΑΝΙΟΥ ΤΟΥ ΙΜΠΡΑΗΜ ΚΩΔΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΟΥ: 12234

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΤΟΥ ΧΑΝΙΟΥ ΤΟΥ ΙΜΠΡΑΗΜ ΚΩΔΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΟΥ: 12234 12234 Ένας δηµόσιος χώρος αποτελεί ένα κύτταρο στο δοµηµένο ιστό της πόλης. Δεν πρέπει µόνο να είναι ευδιάκριτος αλλά και να εντάσσεται πλήρως. Οφείλει να ανασυντάσσει την εικόνα της πόλης η οποία είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΑΦΡΙΕΣ ΜΕΤΑΛΛΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: ΝΑΝΣΥ ΣΑΚΚΑ

ΕΛΑΦΡΙΕΣ ΜΕΤΑΛΛΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: ΝΑΝΣΥ ΣΑΚΚΑ ΘΕΜΑ: ΕΛΑΦΡΙΕΣ ΜΕΤΑΛΛΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: ΝΑΝΣΥ ΣΑΚΚΑ Ο σίδηρος παρά το γεγονός, ότι αποτελεί υλικό γνωστό ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους, άρχισε να χρησιµοποιείται ευρέως και ουσιαστικά σε αρχιτεκτονικές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΩΡΙΑΣΗ ΣΤΟΥΣ ΗΜΟΥΣ ΝΑΥΠΛΙΕΩΝ ΚΑΙ ΠΕΙΡΑΙΑ 0.2%-4.8% του γενικού πληθυσµού προσβάλλεται από τη νόσο της Ψωρίασης

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΩΡΙΑΣΗ ΣΤΟΥΣ ΗΜΟΥΣ ΝΑΥΠΛΙΕΩΝ ΚΑΙ ΠΕΙΡΑΙΑ 0.2%-4.8% του γενικού πληθυσµού προσβάλλεται από τη νόσο της Ψωρίασης ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΩΡΙΑΣΗ ΣΤΟΥΣ ΗΜΟΥΣ ΝΑΥΠΛΙΕΩΝ ΚΑΙ ΠΕΙΡΑΙΑ 0.2%-4.8% του γενικού πληθυσµού προσβάλλεται από τη νόσο της Ψωρίασης Το Εθνικό ιαδηµοτικό ίκτυο Υγιών Πόλεων Προαγωγής Υγείας (Ε ΥΠΠΥ), οι ήµοι

Διαβάστε περισσότερα

237 Χημικών Μηχανικών Θεσσαλονίκης

237 Χημικών Μηχανικών Θεσσαλονίκης 237 Χημικών Μηχανικών Θεσσαλονίκης Σκοπός κύριος σκοπός του Χημικού Μηχανικού είναι να αναλύει, να σχεδιάζει, να βελτιστοποιεί και να ελέγχει όλες τις χημικές και φυσικές διεργασίες της χημικής βιομηχανίας.

Διαβάστε περισσότερα

Θεµατικές ενότητες: παρεµβάσεις και ενδεικτικές υποθέσεις. 1. Οικονοµική πολιτική. Παρεµβάσεις οικονοµικού χαρακτήρα

Θεµατικές ενότητες: παρεµβάσεις και ενδεικτικές υποθέσεις. 1. Οικονοµική πολιτική. Παρεµβάσεις οικονοµικού χαρακτήρα Στατιστικά στοιχεία Κατά τη διάρκεια του 2011 ο Συνήγορος δέχθηκε 10.706 νέες αναφορές. Μεταξύ αυτών, εκατοντάδες αναφορές προέρχονται από οµάδες πολιτών - είναι δηλαδή «συλλογικές αναφορές». Η γεωγραφική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ. Αγγελική Περιστέρη Α 2

ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ. Αγγελική Περιστέρη Α 2 ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Αγγελική Περιστέρη Α 2 ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ Ιρλανδία: Τη νύκτα της παραμονής των Χριστουγέννων όλα τα παράθυρα των σπιτιών που βλέπουν προς το δρόμο, φωτίζονται από ένα αναμμένο κερί, το οποίο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΣΠΟΥ ΑΣΤΗΣ: ΦΟΥΣΚΑΡΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Προδημοσιεύτηκαν τα τέσσερις πρώτα προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ που αφορούν

Προδημοσιεύτηκαν τα τέσσερις πρώτα προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ που αφορούν Προδημοσιεύτηκαν τα τέσσερις πρώτα προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ που αφορούν μικρομεσαίες επιχειρήσεις και ελευθέρους επαγγελματίες. Τονίζεται ότι τα προγράμματα είναι σε προδημοσίευση. Με τη δημοσίευση της

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραµµα για τη µείωση των καθηµερινών προβληµάτων στην Αθήνα

Πρόγραµµα για τη µείωση των καθηµερινών προβληµάτων στην Αθήνα Πρόγραµµα για τη µείωση των καθηµερινών προβληµάτων στην Αθήνα 2. Κάθε µέρα λιγότερα προβλήµατα στην Αθήνα Η έννοια «καθηµερινότητα» είναι για όλους µας εξαιρετικά σύνθετη. Τα προβλήµατα που καθηµερινά

Διαβάστε περισσότερα

Αρωματικά φυτά της Ελλάδας

Αρωματικά φυτά της Ελλάδας Αρωματικά φυτά της Ελλάδας 1. ΣΤΟΧΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Να ενημερωθούμε περί των αρωματικών φυτών της Ελλάδας. Να μάθουμε για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες. Να μάθουμε τις τοποθεσίες που βρίσκονται. Να μάθουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΜΗΜΑΤΩΝ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΗΝ Π/ΘΜΙΑ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΜΗΜΑΤΩΝ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΗΝ Π/ΘΜΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΜΗΜΑΤΩΝ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΗΝ Π/ΘΜΙΑ ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΩΡΕΣ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ 48% (12,012 ώρες) 41% (2.996) 52% (12,828 ώρες) Πίνακας 1 ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Πίνακας 2 59% (4.260)

Διαβάστε περισσότερα

Πίνακας Ευεργετών. Ελπίζουμε πως η συλλογική προσπάθεια των φοιτητών θα βοηθήσει το έργο της Εταιρείας Μελέτης Ελληνικής Διασποράς (E.M.E.ΔΙΑ).

Πίνακας Ευεργετών. Ελπίζουμε πως η συλλογική προσπάθεια των φοιτητών θα βοηθήσει το έργο της Εταιρείας Μελέτης Ελληνικής Διασποράς (E.M.E.ΔΙΑ). Πίνακας Ευεργετών Επιμέλεια: Ευαγγέλου Αλέξανδρος Στα πλαίσια του μαθήματος Ευεργετισμός της Ελληνικής Διασποράς (εαρινό εξάμηνο 2015) οι φοιτητές του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και ιστορίας ανέλαβαν

Διαβάστε περισσότερα

ΚΩ ΙΚΑΣ ΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΩΝΥΜΙΑ «ΠΑΠΟΥΤΣΑΝΗΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ»

ΚΩ ΙΚΑΣ ΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΩΝΥΜΙΑ «ΠΑΠΟΥΤΣΑΝΗΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ» ΚΩ ΙΚΑΣ ΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΩΝΥΜΙΑ «ΠΑΠΟΥΤΣΑΝΗΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ» ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1 Γενικά...3 2 Θέματα Απασχόλησης...3 3 Σύγκρουση συμφερόντων...4

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κεφάλαιο 1: ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΥΨΟΣ ΤΟΥ ΦΙΛΕ 1.1. Ύψος του φιλέ Κεφάλαιο 2: ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ 2.1. Παίκτης µε τεχνητό πόδι

Διαβάστε περισσότερα

Αρµοδιότητες Αυτοτελούς Τµήµατος Δηµοτικής Αστυνοµίας

Αρµοδιότητες Αυτοτελούς Τµήµατος Δηµοτικής Αστυνοµίας Αρµοδιότητες Αυτοτελούς Τµήµατος Δηµοτικής Αστυνοµίας Το Αυτοτελές Τµήµα Δηµοτικής Αστυνοµίας είναι αρµόδιο για την αποτελεσµατική και αποδοτική άσκηση των αρµοδιοτήτων που έχουν θεσπισθεί µε το άρθρο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. 3.1 Εισαγωγή

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. 3.1 Εισαγωγή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ 3.1 Εισαγωγή Η Ελληνική Προεδρία πραγµατοποιείται σε µια κρίσιµη, για την Ευρωπαϊκή Ένωση, περίοδο. Μια Ένωση που προετοιµάζει την µεγαλύτερη διεύρυνση στην

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Κατ/νση Τοπικής Αυτοδιοίκησης ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «Μοντέλα στρατηγικής διοίκησης και

Διαβάστε περισσότερα

Αναλυτικό Πρόγραµµα Σπουδών του Μαθήµατος. Α Τάξη 1 ου Κύκλου Τ.Ε.Ε. 2 ώρες /εβδοµάδα. Αθήνα, Απρίλιος 2001

Αναλυτικό Πρόγραµµα Σπουδών του Μαθήµατος. Α Τάξη 1 ου Κύκλου Τ.Ε.Ε. 2 ώρες /εβδοµάδα. Αθήνα, Απρίλιος 2001 Αναλυτικό Πρόγραµµα Σπουδών του Μαθήµατος Α Τάξη 1 ου Κύκλου Τ.Ε.Ε. 2 ώρες /εβδοµάδα Αθήνα, Απρίλιος 2001 Μάθηµα: «Εφαρµογές Ηλεκτρονικών Υπολογιστών Ι». Α. ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Ο σκοπός

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΙΡΑΙΩΣ ASSET MANAGEMENT ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΜΟΙΒΑΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ. Ατομικές Οικονομικές Kαταστάσεις

ΠΕΙΡΑΙΩΣ ASSET MANAGEMENT ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΜΟΙΒΑΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ. Ατομικές Οικονομικές Kαταστάσεις ΠΕΙΡΑΙΩΣ ASSET MANAGEMENT ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΜΟΙΒΑΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ Ατομικές Οικονομικές Kαταστάσεις 31 Δεκεμβρίου 2009 Βάσει των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Αναφοράς Οι συνημμένες οικονομικές

Διαβάστε περισσότερα

Τα αποτελέσματα εκτέλεσης του προϋπολογισμού, τα ταμειακά διαθέσιμα, η άγνοια και η σκοπιμότητα.

Τα αποτελέσματα εκτέλεσης του προϋπολογισμού, τα ταμειακά διαθέσιμα, η άγνοια και η σκοπιμότητα. Τα αποτελέσματα εκτέλεσης του προϋπολογισμού, τα ταμειακά διαθέσιμα, η άγνοια και η σκοπιμότητα. Νομοθεσία Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 72 παρ.1 εδ.β και της παρ. 9 του άρθρου 266 του ν. 3852/2010,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ''ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΟΥ Τ.Ε.Ι. ΗΠΕΙΡΟΥ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΤΟΥΣ'' ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΝΤΑΛΑΟΥΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΣΕΙΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ

ΘΕΣΕΙΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΠΡΥΤΑΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2014 ΘΕΣΕΙΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Δ. ΚΑΨΑΛΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΠΡΥΤΑΝΗΣ Ιωάννινα, Ιούνιος 2014 1 Οι βασικές στοχεύσεις και προτεραιότητες

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 183 «για την αναθεώρηση της (αναθεωρηµένης) σύµβασης για την προστασία της µητρότητας,»

ΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 183 «για την αναθεώρηση της (αναθεωρηµένης) σύµβασης για την προστασία της µητρότητας,» ΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 183 «για την αναθεώρηση της (αναθεωρηµένης) σύµβασης για την προστασία της µητρότητας,» Η γενική Συνδιάσκεψη της ιεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, που συγκλήθηκε στη Γενεύη από το ιοικητικό

Διαβάστε περισσότερα

2014 www.akel.org.cy

2014 www.akel.org.cy 2014 www.akel.org.cy Στις Ευρωεκλογές στις 25 του Μάη Ψηφίζουµε ΑΚΕΛ Αριστερά Νέες υνάµεις ύναµη Αντίστασης Αξιοπρέπειας Προοπτικής Στις 25 του Μάη στις Ευρωεκλογές η παρουσία όλων στις κάλπες επιβάλλεται.

Διαβάστε περισσότερα

Τοποθέτηση Δημάρχου Γ. Πατούλη. για τεχνικό πρόγραμμα 2010

Τοποθέτηση Δημάρχου Γ. Πατούλη. για τεχνικό πρόγραμμα 2010 Τοποθέτηση Δημάρχου Γ. Πατούλη για τεχνικό πρόγραμμα 2010 Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι Η διοίκηση του Δήμου φέρνει σήμερα προς ψήφιση στο Δημοτικό Συμβούλιο το τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου Αμαρουσίου για

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΙΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΥΤΟΣΚΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΤΗΡΙΑΚΟΥ ΚΕΛΥΦΟΥΣ

ΗΛΙΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΥΤΟΣΚΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΤΗΡΙΑΚΟΥ ΚΕΛΥΦΟΥΣ ΗΛΙΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΥΤΟΣΚΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΤΗΡΙΑΚΟΥ ΚΕΛΥΦΟΥΣ ΗΛΙΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΩΝ ΗΛΙΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΚΙΑΣΗ ΤΩΝ ΑΝΟΙΓΜΑΤΩΝ ΗΛΙΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΚΙΑΣΗ ΤΩΝ ΑΝΟΙΓΜΑΤΩΝ ΗΛΙΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΚΙΑΣΗ ΤΩΝ ΑΝΟΙΓΜΑΤΩΝ ΗΛΙΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

«Πολιτιστικές διαδροµές στα µεταλλευτικά τοπία της Kύθνου»

«Πολιτιστικές διαδροµές στα µεταλλευτικά τοπία της Kύθνου» ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ 2009-10 (15/2/2011 - πηγή www.greekarchitects.gr) «Πολιτιστικές διαδροµές στα µεταλλευτικά τοπία της Kύθνου» Φυσικό τοπίο - βιοµηχανική κληρονοµιά - ιστορική µνήµη. Φοιτητές: Βελουδάκη Χριστιάννα,

Διαβάστε περισσότερα

Ασυντήρητες και επικίνδυνες οικοδομές

Ασυντήρητες και επικίνδυνες οικοδομές Ασυντήρητες και επικίνδυνες οικοδομές Στα τελευταία πέντε χρόνια έχουν καταγραφεί αρκετά περιστατικά πτώσης τμημάτων οικοδομών, κυρίως μπαλκονιών από πολυώροφες οικοδομές και είναι πραγματικά θαύμα το

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑ ΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ

ΑΝΑ ΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΑΝΑ ΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ Με το προτεινόµενο νοµοσχέδιο επιχειρείται οθεσµικός εκσυγχρονισµός του Πυροσβεστικού Σώµατος, που επιτυγχάνεται µέσω της αναδιοργάνωσής του και του επανακαθορισµού

Διαβάστε περισσότερα

323 Φυτικής Παραγωγής Γεωπονικού Παν. Αθήνας

323 Φυτικής Παραγωγής Γεωπονικού Παν. Αθήνας 323 Φυτικής Παραγωγής Γεωπονικού Παν. Αθήνας Σκοπός To τμήμα Φυτικής Παραγωγής έχει ως σκοπό την εκπαίδευση των φοιτητών του στον τομέα της Γεωπονίας, καθιστώντας τους ικανούς για την ποιοτική και ποσοτική

Διαβάστε περισσότερα

Συνοπτική Παρουσίαση. Ελλάδα

Συνοπτική Παρουσίαση. Ελλάδα Ελλάδα Συνοπτική Παρουσίαση Η θρησκευτική ελευθερία προστατεύεται από το Σύνταγμα και άλλους νόμους και πολιτικές, με κάποιους περιορισμούς. Γενικώς, η κυβέρνηση σεβάστηκε εμπράκτως τη θρησκευτική ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Σοφία Γιουρούκου, Ψυχολόγος Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια

Σοφία Γιουρούκου, Ψυχολόγος Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια Σοφία Γιουρούκου, Ψυχολόγος Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια Η αντίδραση στο άγχος είναι μία φυσιολογική, ζωτική αντίδραση στην απειλή. Το άγχος είναι ένα συναίσθημα δυσθυμίας που προέρχεται από την υποκειμενική

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Ακολουθεί ολόκληρη η τοποθέτηση - παρέμβαση του Υπουργού Δ.Μ.&Η.Δ.

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Ακολουθεί ολόκληρη η τοποθέτηση - παρέμβαση του Υπουργού Δ.Μ.&Η.Δ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ Αθήνα, 18 Ιουνίου 2013 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Ο Υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΣ I ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

ΤΙΤΛΟΣ I ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΣΥΜΒΑΣΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΠΡΟΟΙΜΙΟ ΤΑ ΥΨΗΛΑ ΣΥΜΒΑΛΛΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ, ΜΕΛΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ, στο εξής αποκαλούµενα «τα συµβαλλόµενα µέρη»,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ. στο σχέδιο νόμου «Συγκέντρωση και αδειοδότηση επιχειρήσεων Μέσων Ενημέρωσης και άλλες διατάξεις» Προς τη Βουλή των Ελλήνων

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ. στο σχέδιο νόμου «Συγκέντρωση και αδειοδότηση επιχειρήσεων Μέσων Ενημέρωσης και άλλες διατάξεις» Προς τη Βουλή των Ελλήνων ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ στο σχέδιο νόμου «Συγκέντρωση και αδειοδότηση επιχειρήσεων Μέσων Ενημέρωσης και άλλες διατάξεις» Προς τη Βουλή των Ελλήνων Ι. Επί της αρχής. Με τις διατάξεις του παρόντος σχεδίου νόμου

Διαβάστε περισσότερα

Συµπεράσµατα από την ανάλυση συχνοτήτων στη Γεωµετρία Α Λυκείου. Για το 1 ο θέµα που αφορά τη θεωρία:

Συµπεράσµατα από την ανάλυση συχνοτήτων στη Γεωµετρία Α Λυκείου. Για το 1 ο θέµα που αφορά τη θεωρία: Συµπεράσµατα από την ανάλυση συχνοτήτων στη Γεωµετρία Α Λυκείου Για το 1 ο θέµα που αφορά τη θεωρία: Η µεγάλη πλειοψηφία των διδασκόντων (73,5) δεν επιλέγει ως ερώτηµα την διατύπωση ορισµών εκ µέρους των

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ. ιπλωµατική Εργασία.

ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ. ιπλωµατική Εργασία. ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ιπλωµατική Εργασία «Η ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ» του ΤΣΟΛΑΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ Επιβλέπων Καθηγητής:

Διαβάστε περισσότερα

Δρ.ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ

Δρ.ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ Δρ.ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ Σκοπος μαθηματος: -ορισμος υγιεινης -αρχες υγιεινης -σκοποι υγιεινης -αποτελεσματα υγιεινης. Ορισμος της Υγιεινης: Υγιεινη είναι η επιστημη που ερευνα και μελετα τα Υγειολογικα

Διαβάστε περισσότερα

4 5 6 Δεκεμβρίου 2015 Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας

4 5 6 Δεκεμβρίου 2015 Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας 7o ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΜΕΛΙΟΥ & ΜΕΛΙΣΣΑΣ 4 5 6 Δεκεμβρίου 2015 Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας Το σταθερό μας ραντεβού για άλλη μια χρονιά θα δοθεί στο Στάδιο Ειρήνης & Φιλίας την πρώτη εβδομάδα του

Διαβάστε περισσότερα

Το«Δέντρο της Ελευθερίας» μέσα από τη Χάρτα του Ρήγα Φεραίου και τα ιστορικά γεγονότα της εποχής του

Το«Δέντρο της Ελευθερίας» μέσα από τη Χάρτα του Ρήγα Φεραίου και τα ιστορικά γεγονότα της εποχής του Το«Δέντρο της Ελευθερίας» μέσα από τη Χάρτα του Ρήγα Φεραίου και τα ιστορικά γεγονότα της εποχής του ΟΡήγας,επονομαζόμενοςΦεραίοςήΒελεστινλής, υπήρξεπρόδρομοςτηςελληνικήςεπανάστασηςτου1821. Ένας από εκείνους

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ 1. Ειδικοί σκοποί Στις τέσσερις πρώτες τάξεις του ηµοτικού σχολείου η Γεωγραφία είναι ενταγµένη στο µάθηµα της Μελέτης του Περιβάλλοντος και µετατρέπεται σε αυτοτελές

Διαβάστε περισσότερα

H κίνηση των εμπορικών καταστημάτων την περίοδο των εορτών

H κίνηση των εμπορικών καταστημάτων την περίοδο των εορτών H κίνηση των εμπορικών καταστημάτων την περίοδο των εορτών Σύμφωνα με την έρευνα του ΙΝΕΜΥ- ΕΣΕΕ για την κίνηση της αγοράς την περίοδο των Χριστουγέννων, οι πωλήσεις που παρουσίασαν φέτος στην πλειονότητά

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΟΣ ΑΕΡΙΣΜΟΣ - ΡΟΣΙΣΜΟΣ

ΦΥΣΙΚΟΣ ΑΕΡΙΣΜΟΣ - ΡΟΣΙΣΜΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ νέες κατασκευές αναδιαµόρφωση καινούριων κτιρίων ανακαίνιση και µετασκευή ιστορικών κτιρίων έργα "εκ του µηδενός" σε ιστορικά πλαίσια 2 Με τη χρήση συστηµάτων δροσισµού ο στόχος είναι να µειωθεί

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Κοινωνικών Δεξιοτήτων Δεκεμβρίου

Πρόγραμμα Κοινωνικών Δεξιοτήτων Δεκεμβρίου Πρόγραμμα Κοινωνικών Δεξιοτήτων Δεκεμβρίου www.asteria.edu.gr info@asteria.edu.gr www.facebook.com/omades.asteria Αγίου Δημητρίου 177 Άγιος Δημήτριος τηλ.: 6979651231-6986795031 Κυριακή 14 Δεκεμβρίου 2014

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΑΠΟΧΥΜΩΤΗΣ MOD R-430 Παρακαλώ διαβάστε προσεκτικά όλες τις οδηγίες πριν τη χρήση ιάγραµµα ονόµατος και θέσης των κύριων εξαρτηµάτων 1. Έµβολο πίεσης 2. ιαφανές κάλυµµα 3. Φίλτρο αποχυµωτή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΤΕΠ 02-08-00-00 ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε.

ΠΕΤΕΠ 02-08-00-00 ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΠΕΤΕΠ 02-08-00-00 02 Χωµατουργικά Έργα 08 Αντιµετώπιση Συνάντησης µε αγωγούς ΟΚΩ κατά τις Εκσκαφές 00-00 - Έκδοση 1.0 - Μάιος 2006

Διαβάστε περισσότερα

KATATAΞH APΘPΩN. 6. Αρχές της προσφοράς και προμήθειας, ανθρώπινων ιστών και/ ή κυττάρων

KATATAΞH APΘPΩN. 6. Αρχές της προσφοράς και προμήθειας, ανθρώπινων ιστών και/ ή κυττάρων Ο ΠΕΡΙ ΠΡΟΤΥΠΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ (ΔΩΡΕΑ, ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ, ΕΛΕΓΧΟΣ, ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ, ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ, ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΝΟΜΗ) ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΙΣΤΩΝ, ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2007 ---------------------------------

Διαβάστε περισσότερα

Το ρολόι που κρατάς στα χέρια σου κρύβει ένα μυστικό: το μυστικό της κόκκινης ομάδας. Αν είσαι αρκετά τολμηρός, μπορείς κι εσύ να ενημερωθείς για τα

Το ρολόι που κρατάς στα χέρια σου κρύβει ένα μυστικό: το μυστικό της κόκκινης ομάδας. Αν είσαι αρκετά τολμηρός, μπορείς κι εσύ να ενημερωθείς για τα Το ρολόι που κρατάς στα χέρια σου κρύβει ένα μυστικό: το μυστικό της κόκκινης ομάδας. Αν είσαι αρκετά τολμηρός, μπορείς κι εσύ να ενημερωθείς για τα πρόσφατα κατορθώματά μας στο Νέστο και να μπεις στην

Διαβάστε περισσότερα

Κατασκηνωτικές Σκέψεις

Κατασκηνωτικές Σκέψεις Κατασκηνωτικές Σκέψεις Αγαπητοί Γερόλυκοι, Στον καθένα και καθεµία Αρχηγό ξεχωριστά αξίζει ένα µεγάλο µπράβο γιατί για ένα ακόµα καλοκαίρι όπως τα τελευταία 101 χρόνια Λυκόπουλα, Πρόσκοποι, Ανιχνευτές

Διαβάστε περισσότερα

Η υγειονοµική µέριµνα για τους πρόσφυγες

Η υγειονοµική µέριµνα για τους πρόσφυγες Η υγειονοµική µέριµνα για τους πρόσφυγες Θεόδωρος Ι. αρδαβέσης Αν. Καθηγητής Υγιεινής και Κοινωνικής Ιατρικής Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ. Μετά την κατάρρευση του µετώπου στη Μικρά Ασία και την υπογραφή της

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα εισήγησης : «Δίκτυο υποστήριξης πολιτιστικού αποθέματος Βορειοδυτικής Χίου»

Θέμα εισήγησης : «Δίκτυο υποστήριξης πολιτιστικού αποθέματος Βορειοδυτικής Χίου» Θέμα εισήγησης : «Δίκτυο υποστήριξης πολιτιστικού αποθέματος Βορειοδυτικής Χίου» Το γεγονός ότι σήμερα συγκεντρωθήκαμε όλοι μαζί εδώ, για να συζητήσουμε γύρω από την ανάπτυξη δικτύου υποστήριξης του πολιτιστικού

Διαβάστε περισσότερα

6.7.2001 EL Επίσηµη Εφηµερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων L 184/1 I (Πράξεις για την ισχύ των οποίων απαιτείται δηµοσίευση) Ο ΗΓΙΑ 2001/34/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 28ης Μαι ου

Διαβάστε περισσότερα

Μαρία-Στεφανία-Γιάννης 1 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης Ε2 Π.Τ.Δ.Ε.-Α.Π.Θ. 2014-15

Μαρία-Στεφανία-Γιάννης 1 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης Ε2 Π.Τ.Δ.Ε.-Α.Π.Θ. 2014-15 Μαρία-Στεφανία-Γιάννης 1 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης Ε2 Π.Τ.Δ.Ε.-Α.Π.Θ. 2014-15 Με ποιους τρόπους έτρωγαν τα ψάρια τους; Τα ψάρια τους τα έτρωγαν εκζεστά (βραστά), οφτά (ψητά) ή

Διαβάστε περισσότερα

Oδηγία 94/33/ΕΚ του Συµβουλίου της 22ας Ιουνίου 1994 για την προστασία των νέων κατά την εργασία

Oδηγία 94/33/ΕΚ του Συµβουλίου της 22ας Ιουνίου 1994 για την προστασία των νέων κατά την εργασία Oδηγία 94/33/ΕΚ του Συµβουλίου της 22ας Ιουνίου 1994 για την προστασία των νέων κατά την εργασία ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, Έχοντας υπόψη: τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΙ ΥΠΟΣΧΕΣΕΙΣ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ

ΚΑΙ ΥΠΟΣΧΕΣΕΙΣ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ Κωδικός 2417 Ε ΡΑ: ΦΙΛΙΠΠΙΑ Α ΕΤΟΣ ΕΚ ΟΣΗΣ 1957 Ι ΡΥΤΗΣ: ΚΩΝ/ΝΟΣ ΜΠΑΡΚΑΣ Ι ΙΟΚΤΗΤΗΣ-ΕΚ ΟΤΗΣ - ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ Κ. ΜΠΑΡΚΑΣ www.foniagroti.gr ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 4 Ιουλίου 2014 Αριθ. Φύλλου 2437 Αρχ. Σπυρίδωνος

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ Ο ΚΛΑΔΟΣ ΤΗΣ ΥΠΟΔΗΣΗΣ

ΟΙ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ Ο ΚΛΑΔΟΣ ΤΗΣ ΥΠΟΔΗΣΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ Διπλωματική Εργασία ΟΙ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

7. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΟΗΜΑΤΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

7. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΟΗΜΑΤΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ 7. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΟΗΜΑΤΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ 7.1. Περιεχόμενο 1.Κατανόηση Γλώσσας- Ο μαθητής θα κατανοήσει το θέμα που εκφέρεται στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ. Η ολοκληρωμένη προσέγγιση θα εφαρμοστεί με τα παρακάτω Εργαλεία

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ. Η ολοκληρωμένη προσέγγιση θα εφαρμοστεί με τα παρακάτω Εργαλεία ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η κρίση υπερχρέωσης και οι πολιτικές δημοσιονομικής προσαρμογής ανέδειξαν τις διαρθρωτικές αδυναμίες της περιφερειακής οικονομίας και προκάλεσαν επιπτώσεις σε σχέση με την οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΤΗΓΑΝΕΛΑΙΟΥ ΓΙΑΤΙ - ΠΩΣ - ΠΟΤΕ

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΤΗΓΑΝΕΛΑΙΟΥ ΓΙΑΤΙ - ΠΩΣ - ΠΟΤΕ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΤΗΓΑΝΕΛΑΙΟΥ ΓΙΑΤΙ - ΠΩΣ - ΠΟΤΕ Μετά το τηγάνι.το λάδι γίνεται τοξικό για τη θάλασσα το έδαφος τον υδροφόρο ορίζοντα για όλους μας!!! Tο χρησιµοποιηµένο λάδι ΕΝ το πετάµε στην αποχέτευση γιατί

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗ ΥΨΗΛΑΝΤΗ 1 35100 ΛΑΜΙΑ. Λαµία 28-6-2013 ΠΡΟΣ: Μ.Μ.Ε.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗ ΥΨΗΛΑΝΤΗ 1 35100 ΛΑΜΙΑ. Λαµία 28-6-2013 ΠΡΟΣ: Μ.Μ.Ε. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗ ΥΨΗΛΑΝΤΗ 1 35100 ΛΑΜΙΑ Λαµία 28-6-2013 ΠΡΟΣ: Μ.Μ.Ε. ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Τακτική Συνεδρίαση του Περιφερειακού Συµβουλίου µε ενηµέρωση από τον

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Πειραιώς Τμήμα Πληροφορικής Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Πληροφορική»

Πανεπιστήμιο Πειραιώς Τμήμα Πληροφορικής Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Πληροφορική» Πανεπιστήμιο Πειραιώς Τμήμα Πληροφορικής Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Πληροφορική» Μεταπτυχιακή Διατριβή Τίτλος Διατριβής Επίκαιρα Θέματα Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Ονοματεπώνυμο Φοιτητή Σταμάτιος

Διαβάστε περισσότερα

Ενηµερωτικό ελτίο της Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων

Ενηµερωτικό ελτίο της Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων Ενηµερωτικό ελτίο της Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων 1. Ευχές του Σ της ΠΕΘ προς τους Θεολόγους για το Νέο Έτος 2016. 2. Ερωτηµατολόγιο αναγκών/επιθυµιών επιµόρφωσης. 3. Η θέση της Ιεράς Συνόδου για το µάθηµα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ «ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΕΛΜΟΥΖΟΣ» «ΠΑΙΔΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ» ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΚΚΙΝΟΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ «ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΕΛΜΟΥΖΟΣ» «ΠΑΙΔΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ» ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ «ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΕΛΜΟΥΖΟΣ» «ΠΑΙΔΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ» ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΚΚΙΝΟΣ Μετεκπαιδευόμενη δασκάλα: ΔΟΥΚΑ ΙΟΥΛΙΑ-ΔΗΜΗΤΡΑ Ακαδημαϊκό

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΛΑΝΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΑΡΧΙΣΜΟ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΛΑΝΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΑΡΧΙΣΜΟ ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΛΑΝΑΣ ΟΚΙΜΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΑΡΧΙΣΜΟ 1 2 Το θέµα µας είναι ο Αναρχισµός. Τι είναι ο Αναρχισµός; Μια διδασκαλία για την πολιτική. Σαν πολιτική διδασκαλία διαθέτει απόψεις για το πολιτικό πρόβληµα, για

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑΤΙ Η ΡΩΣΙΑ ΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ

ΓΙΑΤΙ Η ΡΩΣΙΑ ΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΓΙΑΤΙ Η ΡΩΣΙΑ ΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ Ι. Ο ρωσικός καπιταλισµός Χτυπητές κοινωνικές διαφορές, µισθολογικές ανισότητες, προνόµια ανάλογα µε το είδος δουλειάς και καταµερισµός εργασίας που καταδικάζει τους

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΑΤΙΚΗ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΣΥΝΑΦΗ ΘΕΜΑΤΑ. Η Βουλή των Αντιπροσώπων ψηφίζει ως ακολούθως:

ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΑΤΙΚΗ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΣΥΝΑΦΗ ΘΕΜΑΤΑ. Η Βουλή των Αντιπροσώπων ψηφίζει ως ακολούθως: ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΑΤΙΚΗ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΣΥΝΑΦΗ ΘΕΜΑΤΑ Η Βουλή των Αντιπροσώπων ψηφίζει ως ακολούθως: Συνοπτικός τίτλος. 1. Ο παρών Νόμος θα αναφέρεται ως ο περί Κρατικής Φοιτητικής

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΡΓΟ ΕΠΕΑΕΚ: «ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ» ΥΠΟΕΡΓΟ «ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ» ΔΡΑΣΗ 6: ΚΕΝΤΡΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΝΙΑΙΟ ΕΛΤΙΟ ΙΟΥΝΙΟΥ 2007

ΜΗΝΙΑΙΟ ΕΛΤΙΟ ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 ΜΗΝΙΑΙΟ ΕΛΤΙΟ ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Κατά τη συνεδρίαση της 6ης Ιουνίου 2007, το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφάσισε να αυξήσει το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς για τις πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης

Διαβάστε περισσότερα

Η παρούσα εργασία έχει σαν σκοπό να περιγράψει, µέσα από την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας, τις

Η παρούσα εργασία έχει σαν σκοπό να περιγράψει, µέσα από την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας, τις ΣΤΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ 2010,67(4): 164-170 ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΘΕΜΑ Η ΦΡΟΝΤΙ Α ΤΗΣ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ ΟΥΣΙΩΝ. ΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ.. ΗΜΗΤΡΙΑ ΗΣ*, Ρ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙ ΗΣ**, Α. ΚΑΤΣΙΚΗΣ*** Π Ε

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ. Άρθρο πρώτο.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ. Άρθρο πρώτο. ΝΟΜΟΣ: 1634/86 Κύρωση των πρωτοκόλλων 1980 «Για την προστασία της Μεσογείου θαλάσσης από τη ρύπανση από χερσαίες πηγές» και 1982 «περί των ειδικά προστατευομένων περιοχών της Μεσογείου» (ΦΕΚ 104/Α/18-07-86)

Διαβάστε περισσότερα

ΔΤ 518 02.08.2014 Το Ινστιτούτο Προστασίας Καταναλωτών Κρήτης καταγγέλλει στην κοινωνία

ΔΤ 518 02.08.2014 Το Ινστιτούτο Προστασίας Καταναλωτών Κρήτης καταγγέλλει στην κοινωνία ΔΤ 518 02.08.2014 Το Ινστιτούτο Προστασίας Καταναλωτών Κρήτης καταγγέλλει στην κοινωνία των πολιτών-καταναλωτών της Κρήτης και της Ελλάδας γενικότερα, την υποτελή ενδοτικότητα, την πολιτειακή μαλθακότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ

ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ Προοίμιο Ο κώδικας δεοντολογίας του ΕΣΠΕΜ σκοπό έχει να κρατήσει υψηλά το κύρος του επαγγέλματος του μουσικοθεραπευτή στην Ελλάδα, να διαφυλάξει τους θεραπευόμενους από τυχόν μη δεοντολογικές

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΙ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α

ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΙ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΕΝΤΥΠΟ ΥΛΙΚΟ 8 ης ΙΑΛΕΞΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΙ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Τις δύο τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα έγιναν σηµαντικές προσπάθειες για την ανάπτυξη του αγροτουρισµού, ως µοχλό για την

Διαβάστε περισσότερα

στο σχέδιο νόµου «Κύρωση του Πρωτοκόλλου µεταξύ το οποίο τροποποιεί τη Σύµβαση µεταξύ της Ελληνικής Δηµοκρατίας και της Ελβετικής Συνοµοσπονδίας

στο σχέδιο νόµου «Κύρωση του Πρωτοκόλλου µεταξύ το οποίο τροποποιεί τη Σύµβαση µεταξύ της Ελληνικής Δηµοκρατίας και της Ελβετικής Συνοµοσπονδίας ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ στο σχέδιο νόµου «Κύρωση του Πρωτοκόλλου µεταξύ της Ελληνικής Δηµοκρατίας και της Ελβετικής Συνοµοσπονδίας το οποίο τροποποιεί τη Σύµβαση µεταξύ της Ελληνικής Δηµοκρατίας και της Ελβετικής

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΑΠΌ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΡΓΩΝ ΜΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ Ι ΙΩΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΟΥ ΤΟΜΕΑ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΩΡΟ. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΟΥΣ

ΟΙ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΑΠΌ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΡΓΩΝ ΜΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ Ι ΙΩΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΟΥ ΤΟΜΕΑ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΩΡΟ. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΟΥΣ ΟΙ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΑΠΌ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΡΓΩΝ ΜΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ Ι ΙΩΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΟΥ ΤΟΜΕΑ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΩΡΟ. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΟΥΣ Ευάγγελος Χρηστάκος ρ. Πολιτικός Μηχανικός Α.Π.Θ. Γλυκερία

Διαβάστε περισσότερα

ιακοµιδή του πάσχοντος

ιακοµιδή του πάσχοντος Καθηγητής ρ. Λάζαρος Ι. Τσούσκας ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ Θεσσαλονίκη 2003: 143-156 ιακοµιδή του πάσχοντος Η διακοµιδή του πάσχοντος αποσκοπεί στην αποµάκρυνση του ατόµου από τον τόπο του ατυχήµατος, ώστε να φθάσει

Διαβάστε περισσότερα

ΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΤΕΓΓΡΑΦΗ ΕΛΛΗΝΑ ΠΟ ΟΣΦΑΙΡΙΣΤΗ

ΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΤΕΓΓΡΑΦΗ ΕΛΛΗΝΑ ΠΟ ΟΣΦΑΙΡΙΣΤΗ ΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΤΕΓΓΡΑΦΗ ΕΛΛΗΝΑ ΠΟ ΟΣΦΑΙΡΙΣΤΗ Π Ε Ρ Ι Ο Ο Ι Κ Α Τ Α Θ Ε Σ Η Σ : 1/7/2015 31/10/2015 & 1/01/2016-28/02/2016 1. ΕΛΤΙΟ ΑΘΛΗΤΙΚΗΣ Ι ΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟ /ΣΤΗ - Αν δεν το έχει στην κατοχή του,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟΥ ΝΕΟΤΗΤΑΣ. ΙΔΡΥΣΗ Ιδρύεται Κέντρο Νεότητας µε την επωνυµία «Κέντρο Νεότητας... µε έδρα...

ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟΥ ΝΕΟΤΗΤΑΣ. ΙΔΡΥΣΗ Ιδρύεται Κέντρο Νεότητας µε την επωνυµία «Κέντρο Νεότητας... µε έδρα... ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟΥ ΝΕΟΤΗΤΑΣ ΑΡΘΡΟ 1 ΙΔΡΥΣΗ Ιδρύεται Κέντρο Νεότητας µε την επωνυµία «Κέντρο Νεότητας... µε έδρα... ΑΡΘΡΟ 2 Στο Καταστατικό αυτό «Κέντρο Νεότητας» σηµαίνει: «εθελοντική-κοινοτική οργάνωση

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία του Αραβοϊσλαμικού Πολιτισμού

Ιστορία του Αραβοϊσλαμικού Πολιτισμού Ιστορία του Αραβοϊσλαμικού Πολιτισμού Ενότητα 12: Παλαιστινιακό Ζήτημα Δημήτριος Σταματόπουλος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό,

Διαβάστε περισσότερα

(05.02.2010) Τοµέας Εϖιµόρφωσης & Κατάρτισης

(05.02.2010) Τοµέας Εϖιµόρφωσης & Κατάρτισης Ε.Π. Εκπαίδευση και ια Βίου Μάθηση, ΕΣΠΑ (2007 2013) ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗ Ι ΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ Επιµορφωτικό υλικό για την επιµόρφωση των εκπαιδευτικών στα Κέντρα

Διαβάστε περισσότερα

Team Management Consultants

Team Management Consultants Μία Προσέγγιση Βελτίωσης της Ανθρώπινης Απόδοσης για Αποτελεσµατικές Πωλήσεις Πώς µπορούµε να προσθέσουµε αξία στην εταιρεία σας συνδυάζοντας εκπαίδευση και ηγεσία Επισκόπηση Οι υψηλής απόδοσης εταιρείες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1420-1820

ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1420-1820 ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1420-1820 Διαταράξεις της µνήµης στην Ακρόπολη Στην Ακρόπολη των Αθηνών, την άνοιξη του 1936, ο Ζίγκµουντ Φρόυντ διαπίστωνε έκπληκτος ότι η πόλη πράγµατι υπήρχε και ότι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΣΕΕ: «H κίνηση των εμπορικών καταστημάτων την περίοδο των εορτών Προβλέψεις για τις χειμερινές εκπτώσεις»

ΕΣΕΕ: «H κίνηση των εμπορικών καταστημάτων την περίοδο των εορτών Προβλέψεις για τις χειμερινές εκπτώσεις» ΕΣΕΕ: «H κίνηση των εμπορικών καταστημάτων την περίοδο των εορτών Προβλέψεις για τις χειμερινές εκπτώσεις» Αποτελέσματα κίνησης Χριστουγέννων Σύμφωνα με την έρευνα του ΙΝΕΜΥ- ΕΣΕΕ για την κίνηση της αγοράς

Διαβάστε περισσότερα

Καλωσόρισμα επισήμων. Κυρίες και κύριοι,

Καλωσόρισμα επισήμων. Κυρίες και κύριοι, 1 Καλωσόρισμα επισήμων Κυρίες και κύριοι, Εκ μέρους των μελών του Διοικητικού μας συμβουλίου, σας καλωσορίσω στο 17 ο Ετήσιο Συνέδριο της Συνομοσπονδίας μας, μέσα από τις εργασίες του οποίου αισιοδοξούμε

Διαβάστε περισσότερα

Αφήγηση. Βασικά στοιχεία αφηγηµατικού κειµένου:

Αφήγηση. Βασικά στοιχεία αφηγηµατικού κειµένου: Αφήγηση Αφήγηση µιας ιστορίας έχουµε όταν παρουσιάζουµε γεγονότα µε µια ορισµένη σειρά. Τα γεγονότα µπορεί να είναι πραγµατικά ή φανταστικά. Η αφήγηση µπορεί να είναι προφορική ή γραπτή. Όταν η αφήγηση

Διαβάστε περισσότερα

Από το ξεκίνημά του ο ΤΙΤΑΝ εκφράζει

Από το ξεκίνημά του ο ΤΙΤΑΝ εκφράζει Ένας Τιτανικός θεσμός επιβράβευσης επιτυχιών νέων ανθρώπων Από το ξεκίνημά του ο ΤΙΤΑΝ εκφράζει έμπρακτα και πολύπλευρα το ενδιαφέρον του για τους νέους ανθρώπους, ιδιαίτερα δε για τα παιδιά, κάθε ηλικίας,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ. Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ. Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες, 29.10.2009 COM(2009) 583 τελικό Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ µε την οποία επιτρέπεται στη ηµοκρατία της Αυστρίας να εφαρµόσει µέτρο παρέκκλισης από το άρθρο

Διαβάστε περισσότερα

Διασυνοριακά νερά και διαχειριστικά σχέδια λεκανών

Διασυνοριακά νερά και διαχειριστικά σχέδια λεκανών Διασυνοριακά νερά και διαχειριστικά σχέδια λεκανών Ζαλίδης Γεώργιος, Καθηγητής Χρόνης Ιωάννης, Υποψήφιος Διδάκτωρ Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Εδαφολογίας Γεωπονική Σχολή Οδηγία Πλαίσιο: σκοπός και κρίσιμοι

Διαβάστε περισσότερα

Αποκεντρωμένες Διοικήσεις του Κράτους

Αποκεντρωμένες Διοικήσεις του Κράτους Αποκεντρωμένες Διοικήσεις του Κράτους Φάση 1 η Συνήθης ετοιμότητα Γ. Τακτικό Επίπεδο Έκδοση απόφασης για τη συγκρότηση τριμελών επιτροπών ελέγχου χώρων ανεξέλεγκτης εναπόθεσης απορριμμάτων ανά Νομό ή κατά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΑΚΤΙΚΟ 9 ο /29-3-2012 ΑΠΟΦΑΣΗ 234/2012

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΑΚΤΙΚΟ 9 ο /29-3-2012 ΑΠΟΦΑΣΗ 234/2012 ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΑΚΤΙΚΟ 9 ο /29-3-2012 ΑΠΟΦΑΣΗ 234/2012 ΘΕΜΑ: 12 ο Ανάκληση της διακήρυξης του διαγωνισµού του έργου: "ΒΕΛΤΙΩΣΗ- ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΟΛΓΑΣ ΚΕΦΑΛΟΓΙΑΝΝΗ ΣΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΗΣ HORECA

ΟΜΙΛΙΑ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΟΛΓΑΣ ΚΕΦΑΛΟΓΙΑΝΝΗ ΣΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΗΣ HORECA Αθήνα 07.02.2014 ΟΜΙΛΙΑ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΟΛΓΑΣ ΚΕΦΑΛΟΓΙΑΝΝΗ ΣΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΗΣ HORECA Κυρίες και Κύριοι, Με ιδιαίτερη χαρά βρίσκομαι σήμερα μαζί σας για να εγκαινιάσω την 9 η Διεθνή Έκθεση HORECA. Μια

Διαβάστε περισσότερα

Φασίστες και αφεντικά στου πηγαδιού τον πάτο, ζήτω το παγκόσμιο προλεταριάτο.

Φασίστες και αφεντικά στου πηγαδιού τον πάτο, ζήτω το παγκόσμιο προλεταριάτο. Οι νόμοι της αγοράς, νόμοι της άγριας δύσης έχουν καταστρέψει ό,τι με αγώνες είχαμε κατακτήσει. Ο Υπ. Υγείας φωνάζει πως δεν έχει απολυθεί κανείς απ τα νοσοκομεία και ότι όλα λειτουργούν καλά. Ολόκληρη

Διαβάστε περισσότερα

Τεκμηρίωση φέροντος οργανισμού και βλαβών: Εφαρμογές σε βυζαντινά μνημεία. Ε. Βιντζηλαίου Δεκέμβριος 2007

Τεκμηρίωση φέροντος οργανισμού και βλαβών: Εφαρμογές σε βυζαντινά μνημεία. Ε. Βιντζηλαίου Δεκέμβριος 2007 Τεκμηρίωση φέροντος οργανισμού και βλαβών: Εφαρμογές σε βυζαντινά μνημεία Ε. Βιντζηλαίου ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Καθολικό Ι.Μονής Δαφνίου, Καθολικό Ι.Μονής Οσίου Λουκά (Μνημεία

Διαβάστε περισσότερα

Συνταξιοδοτικός ΠΟΕΔΗΝ. Μετά την εφαρμογή των νόμων Ν.4336/2015, Ν.4337/2015. Πίνακες με τα νέα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης Δημόσιο.

Συνταξιοδοτικός ΠΟΕΔΗΝ. Μετά την εφαρμογή των νόμων Ν.4336/2015, Ν.4337/2015. Πίνακες με τα νέα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης Δημόσιο. Συνταξιοδοτικός οδηγός Μετά την εφαρμογή των νόμων Ν.4336/2015, Ν.4337/2015 Πίνακες με τα νέα όρια ηλικίας Δημόσιο ΙΚΑ ΠΡΟΣΟΧΗ! ΟΠΟΙΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΣ ΕΝΤΑΣΣΕΤΑΙ ΣΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΥΣ ΤΟΥ ΕΝΟΣ ΠΙΝΑΚΑ ΓΙΑ ΠΛΗΡΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Α.Π.Ε)

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Α.Π.Ε) ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Α.Π.Ε) Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε) θεωρούνται ανεξάντλητες. Στην κατηγορία αυτή, ανήκουν ο ήλιος, ο άνεμος, τα ποτάμια, οι οργανικές ύλες όπως το ξύλο και τα απορρίμματα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΦΙΛΕΛΛΗΝΩΝ & ΨΥΛΛΑ 2 105 57 ΑΘΗΝΑ Τηλ 213.16.16.900 Fax 2103246165 Email: adedy@adedy.gr, adedy1@adedy.gr

ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΦΙΛΕΛΛΗΝΩΝ & ΨΥΛΛΑ 2 105 57 ΑΘΗΝΑ Τηλ 213.16.16.900 Fax 2103246165 Email: adedy@adedy.gr, adedy1@adedy.gr ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΦΙΛΕΛΛΗΝΩΝ & ΨΥΛΛΑ 2 105 57 ΑΘΗΝΑ Τηλ 213.16.16.900 Fax 2103246165 Email: adedy@adedy.gr, adedy1@adedy.gr Τοποθέτηση στη Βουλή της Αντιπροέδρου της Α..Ε..Υ., έσποινας Σπανού για το

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικότητα: Ύφασµα Ένδυση

Ειδικότητα: Ύφασµα Ένδυση Ειδικότητα: Ύφασµα Ένδυση Αναλυτικό Πρόγραµµα Σπουδών του Μαθήµατος Β Τάξη 1 ου Κύκλου Τ.Ε.Ε. 3 ώρες /εβδοµάδα Αθήνα, Απρίλιος 2001 Μάθηµα: «Ιστορία ΙΙ». Α. ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Το µάθηµα

Διαβάστε περισσότερα

GR-Αθήνα: Χημικά προϊόντα 2010/S 161-248632 ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΣΥΜΒΑΣΗΣ (ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ) Προμήθειες

GR-Αθήνα: Χημικά προϊόντα 2010/S 161-248632 ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΣΥΜΒΑΣΗΣ (ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ) Προμήθειες 1/7 Η παρούσα προκήρυξη στην ιστοσελίδα του TED: http://ted.europa.eu/udl?uri=ted:notice:248632-2010:text:el:html GR-Αθήνα: Χημικά προϊόντα 2010/S 161-248632 ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΣΥΜΒΑΣΗΣ (ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ) Προμήθειες

Διαβάστε περισσότερα

Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου στο δρόµο για την υιοθέτηση του ευρώ. Παρουσιάσεις στους µαθητές Γυµνασίων / Λυκείων

Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου στο δρόµο για την υιοθέτηση του ευρώ. Παρουσιάσεις στους µαθητές Γυµνασίων / Λυκείων Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου στο δρόµο για την υιοθέτηση του ευρώ Παρουσιάσεις στους µαθητές Γυµνασίων / Λυκείων Νοέµβριος 2006 1 εριεχόµενα 1. Το χρήµα: λειτουργίες και µορφές του 2. Η Κεντρική Τράπεζα

Διαβάστε περισσότερα

Ευρώπη: Μια κοινότητα αξιών

Ευρώπη: Μια κοινότητα αξιών Ευρώπη: Μια κοινότητα αξιών Είναι σηµαντικό για κάθε κάτοικο και πολίτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) να γνωρίζει τις αξίες πάνω στις οποίες βασίζεται η Ε.Ε. σήµερα. Η πληροφόρηση αυτή προσφέρει την δυνατότητα

Διαβάστε περισσότερα