ια απηά ε καζηίρα: θάπνην δάθξπ, θάπνηνπ δέληξνπ, θάπνηνπ λεζηνχ ξηγκέλνπ ζε κηα γσληά ηεο Μεζνγείνπ...

Transcript

1 Γελλεκέλε ζε αηγαηνπειαγίηηθεο φρζεο, απφ πνιχ λσξίο κπάξθαξε ζηα θαξάβηα θη αλνίρηεθε ζε θφζκνπο καθξηλνχο, ζηελ Καξρεδφλα θαη ζηελ Αίγππην θαη ζηελ παξακπζέληα Αξαβία. Φνξησκέλε ζηα ακπάξηα φξγσλε ηηο ζάιαζζεο θαη ηηο απηνθξαηνξίεο. Ρσκαίνη, Βπδαληηλνί, Γελνβέδνη θαη Οζσκαλνί ηελ ηαμηδέςαλε ζε ηφπνποζηαζκνχο ηνπ εκπνξίνπ θαη ηνπ πνιηηηζκνχ: Αιεμάλδξεηα, Γακαζθφο, Βαγδάηε, Βελεηία, Φισξεληία, Μαζζαιία, Λνλδίλν. Ξεθνξηψζεθε ζε ιηκάληα θαη πήξε ην δξφκν ηεο γηα ηηο θνπδίλεο, ηηο πνηνπνηίεο ή ηα κπνπληνπάξ, κηα θαη νη σξαίεο φισλ ησλ επνρψλ ηε ρξεζηκνπνηνχζαλ σο αξσκαηηθφ έιαην γηα ην ζψκα ηνπο θαη σο κέζν γηα κηα ζαγελεπηηθή αλαπλνή. ια απηά ε καζηίρα: θάπνην δάθξπ, θάπνηνπ δέληξνπ, θάπνηνπ λεζηνχ ξηγκέλνπ ζε κηα γσληά ηεο Μεζνγείνπ... 1

2 Καηαξρήλ λα επραξηζηήζω ηελ νηθνγέλεηα κνπ, ε νπνία βξίζθεηαη πάληνηε δίπια κνπ, ζηεξίδνληαο ηηο επηινγέο κνπ. Ηδηαίηεξεο επραξηζηίεο θαη ζηνλ θαζεγεηή κνπ. Ζ θαζνδήγεζε θαη ε ππνζηήξημε ηνπ ήηαλ θαζνξηζηηθέο. ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΟ ΤΜΒΟΤΛΗΟ 2

3 Δηθφλα 1. Σν Νφηην ηκήκα ηνπ λεζηνχ φπνπ εθηείλνληαη ηα Μαζηηρνρψξηα (Πεγή: αξρείν ΔΜΥ) 3

4 Ηδηαίηεξεο επραξηζηίεο νθείινπκε λα εθθξάζνπκε ζηνλ πξφεδξν ηεο Έλσζεο Μαζηηρνπαξαγσγψλ Υίνπ (ΔΜΥ), θ. Κψζηα Γαληάξε, ζηνλ γεληθφ δηεπζπληή θ. Γηψξγν Σζνχξν θαη ζηνλ δηεπζπληή εξγνζηαζίνπ θ. Υξήζην Καξηάιε, γηα ηηο πνιχηηκεο θαηεπζχλζεηο πνπ καο παξείραλ. Έλα κεγάιν επραξηζηψ νθείινπκε επίζεο, ζηνλ θ. Γεκνζζέλε Βνχθνπλα, δηεπζπληή ηνπ ηκήκαηνο ζρεδηαζκνχ θαη πξνγξακκαηηζκνχ ηεο Ν.Α. Υίνπ, ζηελ ππεχζπλε ηνπ ηκήκαηνο δεκνζίσλ ζρέζεσλ θ. Βάζσ Κξηηάθε, ζηελ θ. Έθε Λππαξή, ππεχζπλε ηνπ ηκήκαηνο ηνπξηζκνχ ηεο Ννκαξρίαο θαη ζηνλ θ. Γηάλλε Κνιιηάξν, πξφεδξν ηνπ πνιηηηζηηθνχ νξγαληζκνχ ηεο Ν.Α. Υίνπ. Οη ζπλεληεχμεηο πνπ καο παξαρψξεζαλ, δεδνκέλνπ ηνπ θφξηνπ ηεο εξγαζίαο ηνπο θαη ην πιηθφ πνπ καο δηέζεζαλ ήηαλ ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ γηα εκάο. Δπραξηζηνχκε επίζεο, ηελ θ. Απνζηνιία Λχθνπ, πξφεδξν ηεο Ννκαξρηαθήο επηηξνπήο ηνπξηζηηθήο πξνβνιήο Υίνπ, γηα ηελ επγεληθή ζπλεξγαζία ηεο θαη ηνλ αληηλνκάξρε Υίνπ θ. Παληειή ηεθάλνπ, γηα ηε ζπδήηεζε πνπ είρακε καδί ηνπ. Αθφκα ηνλ θ. Μηράιε Κνπηζνπξάδε, δηεπζπληή ηνπ Δπηκειεηεξίνπ Υίνπ θαη ηελ θ. Καιιηφπε Γθέθα ζηέιερνο ηεο Δηαηξείαο Σνπηθήο Αλάπηπμεο Υίνπ (Δ.Σ.Α.Υ. Α.Δ.), γηα ηηο πιεξνθνξίεο πνπ καο παξείραλ. Έλα μερσξηζηφ επραξηζηψ ζα ζέιακε λα εθθξάζνπκε ζην δήκαξρν ηνπ Γήκνπ Ησλίαο θ. Παλαγηψηε Κακίηζε θαη ζηνπο αληηδεκάξρνπο θ. Βαζίιε Μπξηαγθφ θαη θ. Αζελά Θιηβίηνπ, γηα ηηο ζπλεληεχμεηο πνπ καο παξαρψξεζαλ ζρεηηθά κε ηηο πνιηηηζηηθέο δξάζεηο ηνπ Γήκνπ. Δπραξηζηνχκε επίζεο ζεξκά ηνπο θ.θ: Γηψξγν Βαξθάξε, πξψελ βνπιεπηή θαη πξψελ δήκαξρν ησλ Γήκσλ Υίνπ θαη Ησλίαο, Γηάλλε Κνθθψδε, πξψελ πξφεδξν ηεο θνηλφηεηαο Νελήησλ θαη πξψελ δήκαξρν ηνπ Γήκνπ Ησλίαο, Δηξήλε Μπνπιά, αληηδήκαξρν ηνπ Γήκνπ Μαζηηρνρσξίσλ, Διέλε Κξηηηθνχ, δηεπζχληξηα ηνπ Γήκνπ Κακπνρψξσλ θαη Θαλάζε Κνθθηλάθε δεκνηηθφ ζχκβνπιν ηνπ Γήκνπ, Κηθή Υαξίηνπ, ππεχζπλε ησλ πνιηηηζηηθψλ ζσκαηείσλ ηνπ Γήκνπ Αγ. Μελά θαη πξφεδξν ηνπ Ησληθνχ θνιπκβεηεξίνπ ηνπ Γήκνπ, Γηάλλε Βνχθνπλα, πξφεδξν ηνπ Μνξθσηηθνχ Δθπνιηηηζηηθνχ θαη Αζιεηηθνχ χιινγνπ ε Βνθαξηά, Κακπά ηέθαλν, πξφεδξν ηνπ Φηινπξφνδνπ Οκίινπ Δκπνξεηνχ, Κακαξηά ηακάηε, πξφεδξν ηνπ πιιφγνπ Καιακσηνπζψλ Αηηηθήο, Κακπά Άλλα, πξφεδξν ηνπ Μνξθσηηθνχ πιιφγνπ Ππξγίνπ Γ. Θενηνθάο, Βαγγέιε Μηζαειίδε, πξφεδξν ηνπ Πξννδεπηηθνχ κηινπ Καιακσηήο θαη Γηψξγν Μαπξνζέξε, πξφεδξν ηεο Αζιεηηθήο Έλσζεο Καιακσηήο, γηα ηελ ακέξηζηε ζπλεξγαζία ηνπο, ηελ πξφζβαζε ζε ζεκαληηθά ζηνηρεία ηελ νπνία καο επέηξεςαλ, θαζψο επίζεο θαη γηα ηηο πνιχηηκεο ζπλεληεχμεηο καδί ηνπο. 4

5 Γελ ζα κπνξνχζακε λα κελ επραξηζηήζνπκε επίζεο, ηνπο θ.θ.: Γηάλλε Μπελέην θαη Γηψξγν Γαιάηνπια, ηδηνθηήηεο ηεο εηαηξείαο Anemos, Mαξία φδε, ππεχζπλε ηνπ θαηαζηήκαηνο Μastic Spa ζηε Υίν θαη Γηάλλε Πεξίθν, ζπγγξαθέα, γηα ηηο ζπλεληεχμεηο θαη ηηο θαηεπζχλζεηο πνπ επίζεο καο παξείραλ. Έλα ηδηαίηεξν επραξηζηψ νθείινπκε ζηνλ θ. Μηράιε Βαξιά, ηζηνξηθφ. Ζ ζπκβνιή ηνπ, κέζσ ηεο ζπλέληεπμεο πνπ καο παξαρψξεζε, ππήξμε θαζνξηζηηθή γηα ηελ νινθιήξσζε ηεο κειέηεο αλαθνξηθά κε ην ηζηνξηθφ-πνιηηηζηηθφ πιαίζην γχξσ απφ ηε καζηίρα. Ηδηαίηεξεο επραξηζηίεο νθείινπκε επίζεο ζηνλ εκπνξηθφ δηεπζπληή ηεο Δ.Μ.Υ θ. Μηιηηάδε αξαληηλίδε, ε ζπλεξγαζία ηνπ νπνίνπ ππήξμε πνιχηηκε γηα ηε ζπιινγή ηνπ βαζηθνχ πιηθνχ γηα ηελ εξγαζία απηή. Σνλ επραξηζηνχκε ζεξκά γη απηφ. Σέινο, γηα αθφκε κηα θνξά ζα ζέιακε λα επραξηζηήζνπκε απφ θαξδηάο ηνλ επηβιέπνληα θαζεγεηή ηεο εξγαζίαο απηήο θ. Κσλζηαληίλν Γαζπαξηλάην, ηνπ νπνίνπ ε ελζάξξπλζε, ε θαζνδήγεζε θαη νη παξαηεξήζεηο ππήξμαλ θαζνξηζηηθέο γηα ηελ νινθιήξσζε ηεο. 5

6 ΠΔΡΗΛΖΦΖ Σν ελλνηνινγηθφ πιαίζην ηεο ηνπηθήο ηαπηφηεηαο εκπεξηέρεη θαη ζπλδπάδεη ηαπηφρξνλα έλα επξχ πιήζνο ζηνηρείσλ, αμηψλ, ηδενινγηψλ θαη ζπλδέεηαη άκεζα κε ηηο ηέρλεο, ηε γαζηξνλνκία θαη ηα ηνπηθά πξντφληα. Ζ εξγαζία απηή πξαγκαηεχεηαη ηελ έλλνηα ηνπ πνιηηηζκνχ, ηνλ ηξφπν δηακεζνιάβεζεο ηνπ απφ ην ηνπηθφ πξντφλ, ηε ζχλδεζε ηνπ κε ηελ ελίζρπζε ηεο ελδνγελνχο αλάπηπμεο θαη ηελ νηθνλνκηθή ηνπ πξαγκάησζε. Ζ Μαζηίρα Υίνπ απνηέιεζε ηνλ ελαξθηήξην ιφγν γηα ηελ εθπφλεζε ηεο εξγαζίαο απηήο. Ωο θπζηθφο πφξνο θαη εκπνξεχζηκν πξντφλ πνπ ελζσκαηψλεη ηηο ζπκβνιηθέο αξεηέο ηεο αγλφηεηαο θαη ηεο κνλαδηθφηεηαο, απνηειεί αληηπξνζσπεπηηθφ ζηνηρείν ηνπ πνιηηηζκηθνχ θεθαιαίνπ ηνπ ηφπνπ. ην πέξαζκα ησλ αηψλσλ ε καζηίρα απνηέιεζε ην πξντφλ εθείλν πνπ απφ ζθιαβηά έγηλε πεγή πινχηνπ γηα ην λεζί θαη ζηαδηαθά ζπλδέζεθε κε ηηο ζπλήζεηεο θαη ηνλ θαζεκεξηλφ ηξφπν δσήο θαη ελζσκαηψζεθε ζηελ ηνπηθή θνπιηνχξα. Παξάιιεια, νη δηαθνξεηηθέο ηεο ρξήζεηο, ε κπζνπιαζία γχξσ απφ απηή θαη ε ζχλδεζε ηεο κε ηελ θνπιηνχξα άιισλ ιαψλ, ηηο πξνζδίδνπλ πιήζνο πνιηηηζκηθψλ λνεκάησλ κε νηθνλνκηθέο-εκπνξηθέο ζπληζηψζεο. ήκεξα ε Μαζηίρα Υίνπ, φπσο θαη δεθάδεο άιια ηνπηθά παξαδνζηαθά πξντφληα, δηαθνξεηηθψλ γεσγξαθηθψλ πξνειεχζεσλ, έρεη θαηαθέξεη λα ηαμηδέςεη ζε πνιιέο ρψξεο ηνπ θφζκνπ, λα δηαθξηζεί ζηε ζπλείδεζε ησλ θαηαλαισηψλ θαη λα θάλεη γλσζηή ηε θήκε ηνπ ειιεληθνχ απηνχ λεζηνχ ηεο Μεζνγείνπ. Σα κέζα θαη νη νδνί αλάδεημεο ηεο πνιινί, ζε εκπνξηθφ αιιά θαη ζε πνιηηηζκηθφ επίπεδν. Ωζηφζν, ε αλαδήηεζε λέσλ θαηλνηφκσλ δξάζεσλ πξνψζεζεο ηνπ πξντφληνο θαη θαη επέθηαζε αλάδεημεο ησλ ηνπηθψλ πνιηηηζηηθψλ ζηνηρείσλ πνπ ελζσκαηψλεη, παξακέλεη πάληνηε έλα δεηνχκελν 6

7 ABSTRACT The notional framework of the local identity includes and combines at the same time a wide range of data, values and ideologies; it is directly connected to Arts, gastronomy and local products. This assignment deals with the concept of civilization, the way it mediates through the local product, how it is connected with the reinforcement of the domestic development and its financial realism. Chios mastic has been the main reason for the elaboration of this assignment. Since it is considered to be a natural source and a marketable product, it includes the virtues of purity and uniqueness. It is a cross-section of the local culture. Through the centuries, mastic has been the one product that it turned into a source of profit for the island from being the product of slavery and it has gradually been connected with the locals habits and their daily routine embodying the local culture. At the same time, since it can be used in many different ways as well as the myths that exist about it, and how it is connected with other peoples civilization, they all add to it a great amount of cultural notions with financial and marketing components. Nowadays Chios mastic, as well as tens of other local traditional products coming from different countries, has managed to travel worldwide, to make its name in the market and to be preferred by consumers. It has succeeded in making this Greek island of the Mediterranean Sea famous. It can gain distinction through many ways, mainly through the commercial and the cultural ones. Yet the discovery of some new innovative actions that will promote the product and at the same time will also promote the local cultural that it embodies is a question that remains to be answered. 7

8 ΠΗΝΑΚΑ ΤΝΣΜΖΔΧΝ ΚΑΗ ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΗΧΝ Α.Δ.Π. Γ.Ο.Α.Π.Π. Δ.Δ. Δ.Μ.Υ. Δ.Π.Π.Δ. Δ.Σ.Α.Υ. E.T.Π.Α. Κ.Δ.Σ.Α. Βνξείνπ Αηγαίνπ LFA s Μ.Μ.Δ. N.A. Ν.Δ.Σ.Π. Ο.Π.Α.Α.Υ. Π.Γ.Δ. Π.Η.Ο.Π. Π.Ο.Π. Αθαζάξηζην Δγρώξην Πξντόλ Γεκνηηθόο Οξγαληζκόο Άζιεζεο Πνιηηηζκνύ θαη Πεξηβάιινληνο Δπξσπατθή Έλσζε Έλσζε Μαζηηρνπαξαγσγώλ Υίνπ Δηδηθό Παξαδνζηαθό Πξντόλ Δγγπεκέλν Δηαηξεία Σνπηθήο Αλάπηπμεο Υίνπ Δπξσπατθό Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο Κέληξν Δπηρεηξεκαηηθήο θαη Σερλνινγηθήο Αλάπηπμεο Βνξείνπ Αηγαίνπ Less Favored Areas Μέζα Μαδηθήο Δλεκέξσζεο Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε Ννκαξρηαθή Δπηηξνπή Σνπξηζηηθήο Πξνβνιήο Οινθιεξσκέλα Πξνγξάκκαηα Αλάπηπμεο Αγξνηηθνύ ρώξνπ Πξνζηαηεπόκελε Γεσγξαθηθή Έλδεημε Πνιηηηζηηθό Ίδξπκα Όκίινπ Πεηξαηώο Πξνζηαηεπόκελε Ολνκαζία Πξνέιεπζεο 8

9 ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΧΝ ΠΗΝΑΚΑ ΔΗΚΟΝΟΓΡΑΦΖΖ ΥΑΡΣΔ ΠΗΝΑΚΔ ΥΖΜΑΣΑ ΓΗΑΓΡΑΜΜΑΣΑ ΔΗΚΟΝΔ ΔΗΑΓΧΓΖ ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΠΡΧΣΟ Ζ ΔΝΝΟΗΑ ΣΟΤ ΠΟΛΗΣΗΜΟΤ 1.1 Πνιηηηζκφο-Κνπιηνχξα Πνιηηηζηηθά Αγαζά-Πνιηηηζηηθή Σαπηφηεηα Πνιηηηζκηθνί Πφξνη Πνιηηηζκηθέο Πεγέο - Πνιηηηζκηθφ Κεθάιαην ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΓΔΤΣΔΡΟ ΣΟΠΗΚΖ / ΠΟΛΗΣΗΣΗΚΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΚΑΗ ΠΟΛΗΣΗΚΖ 2.1 Ζ έλλνηα ηεο Σνπηθήο Αλάπηπμεο Ζ εκαζία ηεο Πνιηηηζηηθήο Αλάπηπμεο Πεξηθεξεηαθή Πνιηηηζηηθή Αλάπηπμε Πνιηηηζηηθφο Σνπξηζκφο θαη Σνπξηζκφο Πνιηηηζηηθήο Κιεξνλνκηάο Πνιηηηζηηθή Πνιηηηθή Πνιηηηζηηθή Γεκνθξαηία

10 ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΣΡΗΣΟ ΠΔΡΗ ΣΟΤ ΣΟΠΗΚΟΤ ΠΡΟΪΟΝΣΟ 3.1 Σν Σνπηθφ Πξντφλ θαη ε ζχλδεζε ηνπ κε ηνλ Πνιηηηζκφ θαη ηελ Αλάπηπμε Κπξηφηεξεο θαηεγνξίεο πηζηνπνίεζεο ηεο ηδηνηππίαο - ήκαηα Πνηφηεηαο ησλ Πξντφλησλ Δλδεηθηηθά Παξαδείγκαηα Σνπηθψλ Πξντφλησλ Κξφθνο Κνδάλεο Φηζηίθη Αηγίλεο Κνπκθνπάη Κέξθπξαο Απγνηάξαρν Μεζνινγγίνπ Eλέξγεηεο Πξνψζεζεο θαη Πξνβνιήο ησλ Σνπηθψλ Πξντφλησλ ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΣΔΣΑΡΣΟ ΣΟ ΝΖΗ ΣΖ ΥΗΟΤ ΚΑΗ Ζ ΜΑΣΗΥΑ Ω ΠΟΛΗΣΗΣΗΚΟ ΠΡΟΪΟΝ ΚΑΗ Ω ΑΞΟΝΑ ΑΝΑΠΣΤΞΖ 4.1 Xίνο θαη Μαζηίρα. Φπζηνγλσκία ηεο πεξηνρήο Ηζηνξηθή Αλαδξνκή θαη Αλαθνξέο γχξσ απφ ηε Μαζηίρα Μαζηηρνθφξνο ρίλνο θαη Μαζηίρα Υίνπ Ζ δεκηνπξγία θαη ν ξφινο ηεο Έλσζεο Μαζηηρνπαξαγσγψλ Υίνπ (ΔΜΥ) Μαζηίρα, ρξήζεηο, θνηλσληθή δσή θαη θνπιηνχξα Ηαηξηθέο θαη Φαξκαθεπηηθέο Υξήζεηο Γαζηξνλνκηθέο ρξήζεηο ηεο Μαζηίραο ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΠΔΜΠΣΟ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΓΗΑΣΑΖ ΣΖ ΜΑΣΗΥΑ ΚΑΗ ΥΔΣΗΚΔ ΓΡΑΔΗ 5.1 Γεληθά γχξσ απφ ηνλ άμνλα ηεο Οηθνλνκίαο ηεο Μαζηίραο Οηθνλνκηθά ηνηρεία ηεο ΔΜΥ γηα ηα έηε ηξαηεγηθφο ρεδηαζκφο. Marketing-Management Πξντφληνο: Δλέξγεηεο Πξνψζεζεο θαη Πξνβνιήο ηεο Μαζηίραο

11 ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΔΚΣΟ ΣΟΠΗΚΔ ΠΟΛΗΣΗΣΗΚΔ ΓΡΑΔΗ ΜΔ ΔΠΗΚΔΝΣΡΟ ΣΖ ΜΑΣΗΥΑ 6.1 Δπηθνηλσλία πξντφληνο: Δθδειψζεηο κε ζέκα ηε Μαζηίρα. Γξάζεηο ζε επίπεδν Ννκαξρίαο, Γήκσλ θαη ινηπέο δξάζεηο Γξάζεηο ζε επίπεδν Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο Γξάζεηο ζε επίπεδν Γήκσλ Δλέξγεηεο Έλσζεο Μαζηηρνπαξαγσγψλ Υίνπ (ΔΜΥ) Γξάζεηο ζε επίπεδν Πνιηηηζηηθψλ πιιφγσλ Αλάδεημε ηεο Μαζηίραο κέζα απφ ηε δεκηνπξγία έξγσλ θαη πνιηηηζηηθψλ ρψξσλ Λανγξαθηθφ Μνπζείν Καιιηκαζηάο Βνηαληθφο Κήπνο ηνπ Αηγαίνπ Μνπζείν Μαζηίραο ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ-ΠΡΟΣΑΔΗ α. πκπεξάζκαηα β. Πξνηάζεηο β.1. Αμηνπνίεζε Πνιηηηζκηθνχ Σξηγψλνπ Ννηηνρψξσλ β.2. Γεκηνπξγία Πάξθνπ Μαζηίραο β.3. Γηνξγάλσζε Φεζηηβάι Μαζηίραο β.4 Γεκηνπξγία Πεξηπαηεηηθψλ Γηαδξνκψλ Μαζηίραο β.5. Γεκηνπξγία Γηαδεκνηηθνχ Πνιηηηζηηθνχ Οξγαληζκνχ β.6. Λεηηνπξγία Γξαθείνπ Πνιηηηζηηθψλ Πφξσλ ζηελ ΔΜΥ β.7. Γξάζεηο ζε επίπεδν εθπαίδεπζεο β.8. Λνηπέο Δλέξγεηεο ηεο Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο Υίνπ Έλαο κηθξόο επίινγνο ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ Πεγέο πλεληεχμεηο: Πξνζσπηθέο πλεληεχμεηο: Σειεθσληθέο Διιελφγισζζε Βηβιηνγξαθία Ξελφγισζζε Βηβιηνγξαθία Άξζξα: Διιεληθέο Αλαθνξέο Άξζξα: Ξέλεο Αλαθνξέο

12 Γηαδηθηπαθέο Πεγέο Σφπνη CD ROM ΠΑΡΑΡΣΖΜΑΣΑ Δηδηθέο Αλαθνξέο Υξηζηφθνξνο Κνιφκβνο Αδακάληηνο Κνξαήο Πνιηηηζηηθέο Γξάζεηο ζε επίπεδν Ννκαξρίαο. Δλδεηθηηθή αλαθνξά: Έθζεζε Αγξνηνπξηζκνχ Υεκηθή Αλάιπζε ηεο Μαζηίραο Παιαηφηεξν Οξγαλφγξακκα ηεο ΔΜΥ Νέν Οξγαλφγξακκα ηεο ΔΜΥ ηάδηα Καιιηέξγεηαο ηεο Μαζηίραο Δξσηεκαηνιφγην πλεληεχμεσλ: Γξάζεηο Γήκσλ-Ννκαξρίαο Δξσηεκαηνιφγην πλεληεχμεσλ: Γξάζεηο EMX Δξσηεκαηνιφγην πλεληεχμεσλ: Γξάζεηο Πνιηηηζηηθψλ πιιφγσλ Δξσηεκαηνιφγην πλεληεχμεσλ: Anemos Δξσηεκαηνιφγην πλεληεχμεσλ: Γξάζεηο: Mastic Spa

13 ΠΗΝΑΚΑ ΔΗΚΟΝΟΓΡΑΦΖΖ ΥΑΡΣΔ Υάξηεο 4.1 H θσηνζθίαζε ζην ράξηε νξίδεη ηα Μαζηηρνρψξηα Υάξηεο 4.2 Νφηηα Υίνο κε ηα Μαζηηρνρψξηα. Ζ λνεηή γξακκή νξηνζεηεί ην κπζηεξηψδεο φξην ηνπ καζηηρφδελδξνπ Υάξηεο 4.3 Σα καζηηρνρψξηα ηεο Υίνπ (Σα δαθξπζκέλα ρσξηά) Υάξηεο 7.1 Οξγαλσκέλε Πεξηπαηεηηθή Γηαδξνκή Μεζηψλ-Οιχκπσλ ΠΗΝΑΚΔ Πίλαθαο 2.1 Kχξηα Μέζα Πνιηηηθήο θαη ζρεηηθέο Γξάζεηο γηα ηελ επίηεπμε ησλ ηηζέκελσλ ζηφρσλ. Γηαζηάζεηο ησλ ζρεηηθψλ ελλνηνινγηθψλ πιαηζίσλ Πίλαθαο 3.1 Παξνπζίαζε βαζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ πξντφλησλ ηδηνηππίαο πνπ παξάγνληαη ζηελ Πεξηθέξεηα Βνξείνπ Αηγαίνπ Πίλαθαο 3.2 Σαμηλφκεζε ηνπηθψλ πξντφλησλ βάζεη ηνπηθφηεηαο πξψησλ πιψλ θαη χπαξμεο πηζηνπνηεκέλεο ηδηνηππίαο Πίλαθαο 5.1 Βαζηθά Οηθνλνκηθά Μεγέζε ηεο ΔΜΥ Πίλαθαο 5.2 Δμέιημε Παξαγσγήο (ζε kg) Πίλαθαο 5.3. Μεηαβνιή πλνιηθνχ Δηζνδήκαηνο (ζε ) Παξαγσγψλ Πίλαθαο 5.4. Μεηαβνιή Καηά Κεθαιήλ Δηζνδήκαηνο (ζε ) Παξαγσγνχ Πίλαθαο 5.5. Αθαζάξηζην Πξντφλ Ννκνχ Υίνπ Πίλαθαο 5.6. Δμαγσγέο Μαζηίραο Πίλαθαο 5.7. Υξεκαηνδνηηθά Μέζα ηεο ΔΜΥ Πίλαθαο 5.8. S.W.O.T. Analysis Πξντφληνο Πίλαθαο 7.1. πζηαηηθά ηεο καζηίραο ΥΖΜΑΣΑ ρήκα 1.1. Ζ δηάξζξσζε ηνπ Πνιηηηζκηθνχ Κεθαιαίνπ (Πεγε:Ησαλλίδεο, 2002 ζει. 64) ρήκα 2.1 ηξαηεγηθή Βηψζηκεο Αλάπηπμεο (Πεγή:Κνθθψζεο θαη Σζάξηαο, 2001) ρήκα 7.1. Παιαηφηεξν Οξγαλφγξακκα ηεο ΔΜΥ ρήκα 7.2. Νέν Οξγαλφγξακκα ηεο ΔΜΥ

14 ΓΗΑΓΡΑΜΜΑΣΑ Γηάγξακκα 5.1 Μεηαβνιή Σηκψλ Παξαγσγνχ Γηάγξακκα 5.2 Δμέιημε Παξαγσγήο Γηάγξακκα 5.3. Μεηαβνιή πλνιηθνχ Δηζνδήκαηνο (ζε ) Παξαγσγψλ Γηάγξακκα 5.4. Μεηαβνιή Καηά Κεθαιήλ Δηζνδήκαηνο (ζε ) Παξαγσγνχ Γηάγξακκα 5.5. Δμαγσγέο Μαζηίραο Γηάγξακκα 5.6. Οη 15 πην θαηλνηφκεο ειιεληθέο εηαηξείεο ΔΗΚΟΝΔ Δηθφλα 1. Σν Νφηην ηκήκα ηνπ λεζηνχ φπνπ εθηείλνληαη ηα Μαζηηρνρψξηα... 3 Δηθφλα 2. Αγξφηηζζα ηεο Ν. Υίνπ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ κεζνπνιέκνπ Δηθφλα 3. Μαζηηρνπαξαγσγνί ζην ρσξηφ Βνπλφ ηελ πεξίνδν ηνπ κεζνπφιεκνπ Δηθφλα 4. Σα Μαζηηρφδεληξα Δηθφλα 5. Πξνζηαηεπφκελε Ολνκαζία Πξνέιεπζεο Δηθφλα 6. To πέξαζκα απφ ηε κία επνρή ζηελ άιιε. Ζ Μαζηίρα Υίνπ, ην Μαζηηρέιαην Υίνπ θαη ε Σζίθια Υίνπ (ΔΛΜΑ) είλαη πξντφληα Π.Ο.Π Δηθφλα 7. Πξνζηαηεπφκελε Γεσγξαθηθή Έλδεημε Δηθφλα 8. πγθνκηδή ηεο Μαζηίραο (1877). Ξπινγξαθία Δηθφλα 9. Θεφθξαζηνο Δηθφλα 10. Έκβιεκα ηεο Γέλνβα Δηθφλα 11. Mαζηηρφδελδξν Υαιθνγξαθία Δηθφλα 12. Ζ καζηίρα κεηά ηε ζπγθνκηδή ηεο Δηθφλα 13. Toκέο ζηνλ θνξκφ ηνπ καζηηρφδελδξνπ Δηθφλα 14. Ο πειαξγφο λα θέξλεη ηνπο λενγέλλεηνπο πλεηαηξηζκνχο ησλ Μαζηηρνπαξαγσγψλ. Πίλαθαο Εσγξαθηθήο Δηθφλα 15. To πξψην θχιιν (01/02/47) ηνπ Μεληαίνπ Γειηίνπ ηεο ΈΜΥ, πεγή πιεξνθφξεζεο ησλ καζηηρνπαξαγσγψλ γηα δεθαεηίεο Δηθφλα 16. To εκπνξηθφ ζήκα ηεο ΔΜΥ Δηθφλα 17. Φπζηθφ Γάθξπ Μαζηίραο Δηθφλα 18. Καζάξηζκα Μαζηίραο γχξσ απ ην ζηλί Δηθφλα 19. Μαζηηρνθάλαηα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαλ παξαδνζηαθά γηα ηε ζπζθεπαζία ηεο καζηίραο Δηθφλα 20. Mαζηηρέιαην πνπ ιακβάλεηαη απφ ηελ απφζηαμε καζηίραο. (Πεγή: ΔΜΥ)

15 Δηθφλα 21. Ζ ρξήζε ηεο καζηίραο ζηελ θνπδίλα Δηθφλα 22. Σν πνηφ ηεο καζηίραο ήηαλ έλαο απφ ηνπο ηξφπνπο πνπ ε καζηίρα ηαμίδεπε ζηνπο δξφκνπο ηεο πξνο ηελ Αλαηνιή ηνλ 19 ν θαη 20 ν αηψλα. Μηα δηαθήκηζε απφ ηνλ Σχπν ηεο επνρήο Δηθφλα 23. Γηαθήκηζε ηνπ πνηνπσιείνπ Υαηδαξγπξνχ Γεσξγίνπ ζην Γαιαηά ηεο Κσλ/πνιεο, ηέιε 19 νπ αηψλα Δηθφλα 24. Φπζηθή κνξθή ηεο καζηίραο Δηθφλεο 25 θαη 26. Αθίζεο ηεο ΔΜΥ γηα ηελ πξνψζεζε ηεο Μαζηίραο ζε Σξίηεο Υσξεο Δηθφλα 27. Aθίζα πξνψζεζεο θαη πξνβνιήο ησλ παξνπζηάζεσλ πνπ έιαβαλ ρψξα ζηε Νέα Τφξθε κε ζέκα ηε καζηίρα, ηηο γαζηξνλνκηθέο ρξήζεηο θαη ηηο ζεξαπεπηηθέο ηεο ηδηφηεηεο Δηθφλα 28. Αθίζα πξνσζεηηθήο ελέξγεηαο ηεο Mediterra Δηθφλα 29. Λνγφηππν ησλ mastihashop Δηθφλα 30. Καζάξηζκα Μαζηίραο Δηθφλα 31. Σν ινγφηππν ηεο Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο Υίνπ Δηθφλα 32. Αθίζα πξνβνιήο ηνπ λεζηνχ θαη ησλ ηνπηθψλ ρηψηηθσλ παξαδνζηαθψλ πξντφλησλ. 97 Δηθφλα 33. Αθίζα πξνβνιήο ηεο Υίνπ ε νπνία πξνβάιεη κεηαμχ άιισλ θαη ηε καζηίρα Δηθφλα 34. Αθίζα πξνβνιήο ησλ πνιηηηζηηθψλ εθδειψζεσλ ηνπ πιιφγνπ Γ. Θενηνθάο Δηθφλα 35. Γειηίν Σχπνπ γηα ηελ πξνβνιή ησλ Μαζηηρείσλ Δηθφλα 36. Έληππν πιηθφ πξνβνιήο ησλ πνιηηηζηηθψλ δξάζεσλ ηνπ Φηινπξφνδνπ Οκίινπ Δκπνξεηνχ Δηθφλα 37. Ζ γσληά ηνπ καζηηρνπαξαγσγνχ 104 Δηθφλα 38. Δξγαιεία θεληήκαηνο θαη ζπιινγήο καζηίραο Δηθφλα 39. ηλί κε θαζαξή θαη αθαζάξηζηε καζηίρα Δηθφλα 40. Κφζθηλα γηα θαζάξηζκα καζηηρίνπ Δηθφλα 41. Λνηπά εξγαιεία Δηθφλα 42. Άπνςε ηνπ Κήπνπ..106 Δηθφλα 43. Παλνξακηθή ζέα ηνπ Κήπνπ Δηθφλεο 44 θαη 45. Έθηάζεηο νη νπνίεο ζα δελδξνθπηεπηνχλ Δηθφλα 46. Μηα εθ ησλ ηξηψλ δεμακελψλ ηνπ θήπνπ γηα ηε ζπιινγή φκβξησλ πδάησλ Δηθφλα 47. Γεκηνπξγία αλνηρηνχ ζεάηξνπ Δηθφλα 48. Υψξνη δηεμαγσγήο ζεκηλαξίσλ θαη αλαςπθηεξίνπ 107 Δηθφλα 49. Γεκηνπξγία ζεξκνθεπίνπ

16 Δηθφλα 50. Σν αζψν ρακφγειν ηνλ θνξηηζηνχ ηεο ΔΛΜΑ πνπ ζθξάγηζε ηε δηαθεκηζηηθή θακπάληα γηα ηε ρηψηηθε ηζίρια ζηε δεθαεηία ηνπ Δηθφλα 51. πζθεπαζία θπζηθήο καζηίραο απφ ηελ Έλσζε Δηθφλα 52. Κνπθεηηέξα ηνπ παιηνχ εξγνζηαζίνπ κε κεραληζκφ πεξηζηξνθήο Δηθφλα 53. Σνπνγξαθηθφ ηνπ Μνπζείνπ Δηθφλα 54. Πνξηξαίην ηνπ Κνιφκβνπ ελδερνκέλσο θαη θαληαζηηθφ, λα θνξάεη ζαξίθη Δηθφλα 55. Ηηαιηθφ γξακκαηφζεκν πνπ δείρλεη φηη ν Κνιφκβνο Δπηζθέθηεθε θαη ηε Υίν Δηθφλα 56. Ο Αδακάληηνο Κνξαήο Δηθφλα 57. Αθίζα Πξνβνιήο ηεο Γηνξηήο Αγξνηνπξηζκνχ Δηθφλα 58. Mαζηηρφδελδξν ή ζθίλνο Δηθφλα 59. Δξγαιεία Παξαγσγήο θ ζπιινγήο Μαζηίραο Δηθφλα 60. Καζαξηζκφο θ ηζνπέδσζε ηνπ ρψξνπ Δηθφλα 61. Κέληεκα ηνπ θνξκνχ ηνπ δέλδξνπ Δηθφλα 62. Μαζηίρα πνπ βγαίλεη απφ ηνκέο θνξκνχ Δηθφλα 63. πιινγή κε ην ηηκεηήξη ζην θαπθί Δηθφλα 64. Καζάξηζκα Μαζηίραο Δηθφλα 65. Καζαξή Μαζηίρα Δηθφλα 66. Σν λεζί Sakiz Adasi ή Νεζί ηεο Μαζηίραο

17 ΔΗΑΓΧΓΖ Δίλαη γεγνλφο φηη ηα ηειεπηαία θπξίσο ρξφληα ε πξνηίκεζε ησλ θαηαλαισηψλ πξνζαλαηνιίδεηαη πξνο ηελ επηινγή θπζηθψλ πξντφλησλ βαζηζκέλσλ ζε παξαδνζηαθέο ζπληαγέο θαη κεζφδνπο παξαζθεπήο. Γηα ην ιφγν απηφ, ζέιεζε θαη θπξίσο ειπίδα, είλαη ε παξνχζα εξγαζία λα απνηειέζεη έλα εξγαιείν, ην νπνίν ζα ζπκβάιεη ζηελ αλάδεημε ελφο απφ απηά. Ζ ζπγθεθξηκέλε εξγαζία εζηηάδεη ζην λεζί ηεο Υίνπ. Βαζηθφ αληηθείκελν ηεο γίλεηαη ε Μαζηίρα, ην κνλαδηθφ απηφ πξντφλ ηνπ Ννηίνπ ηκήκαηνο ηεο Υηαθήο γεο, ε νπνία ζπλδέζεθε άξξεθηα κε ηνλ ξνπ ηεο ηζηνξίαο ηεο θαη ηαπηίζηεθε κε ηελ έλλνηα ηεο ηνπηθήο ηαπηφηεηαο πνπ πξνζδηνξίδεη ηνλ ζπγθεθξηκέλν γεσγξαθηθφ ρψξν. Κχξηνο ζθνπόο ηεο εξγαζίαο είλαη λα εμεηάζεη θαη λα παξνπζηάζεη ηηο κεζφδνπο αλάδεημεο ηνπ ηνπηθνχ πξντφληνο θαζψο θαη ηνλ ηξφπν αιιά θαη ην κέγεζνο ηεο ζπκβνιήο ηνπ ηφζν ζηελ ηνπηθή φζν θαη ζηελ πνιηηηζηηθή αλάπηπμε ηνπ λεζηνχ. ηόρνη είλαη: λα ηεθκεξησζεί ε ζχλδεζε ηνπ πξντφληνο κε δχν απφ ηνπο βαζηθφηεξνπο άμνλεο ηεο αλαπηπμηαθήο πνξείαο ηνπ ηφπνπ, ηεο πνιηηηζηηθήο θαη ηεο νηθνλνκηθήο, δεδνκέλεο ηεο ακθίδξνκεο κεηαμχ ηνπο ζρέζεο θαη ππφ ην πξίζκα ηνπ αμηψκαηνο φηη ε νηθνλνκηθή δηάζηαζε ζπλζέηεη βαζηθφ ηκήκα ηεο πνιηηηζηηθήο. Δπίζεο, λα κειεηεζνχλ νη δξάζεηο γηα ηελ πξνβνιή ηεο καζηίραο, ζε πνιηηηζηηθφ θπξίσο επίπεδν θαη δεπηεξεπφλησο ζε εκπνξηθφ, νη νπνίεο δηακνξθψλνπλ νπζηαζηηθά ηελ θχξηα αλαπηπμηαθή νδφ ζηα ζπγθεθξηκέλα πεδία θαη ζπλζέηνπλ ην ηνπηθφ - πνιηηηζηηθφ αλαπηπμηαθφ πεξηβάιινλ. Σα κέζα ηα νπνία ρξεζηκνπνηήζεθαλ ήηαλ ην ίδην ην πξντφλ ηεο καζηίραο, σο βαζηθφο άμνλαο ηεο εξγαζίαο απηήο, ελψ δνξπθνξηθνχο άμνλεο απνηέιεζαλ θπξίσο ε Έλσζε Μαζηίρνπαξαγσγψλ Υίνπ (ΔΜΥ), σο πξσηνβάζκηνο ζπλεηαηξηζκφο, νη Γήκνη ζηνπο νπνίνπο εληάζζνληαη ηα 24 Μαζηηρνρψξηα ηεο Υίνπ, ε Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε Υίνπ, νη πνιηηηζηηθνί ζχιινγνη νη νπνίνη δξαζηεξηνπνηνχληαη ζην Νφηην ηκήκα ηνπ λεζηνχ, νη πνιηηηζηηθνί θαη άιινη ρψξνη νη νπνίνη θηινμελνχλ ην πξντφλ, θαζψο θαη ζηνηρεία πνπ ζπλδένληαη άκεζα κε απηφ. 17

18 ηελ παξνχζα εξγαζία ρξεζηκνπνηήζεθαλ ηφζν πξσηνγελείο φζν θαη δεπηεξνγελείο πεγέο. ηηο πξσηνγελείο αλαθέξνληαη θαηά θχξην ιφγν νη είθνζη πέληε θαη πιένλ πξνζσπηθέο ζπλεληεχμεηο, θαζψο θαη νη πέληε ηειεθσληθέο, γηα ηηο αλάγθεο ησλ νπνίσλ δεκηνπξγήζεθαλ 5 δνκεκέλα εξσηεκαηνιφγηα, 10 αλνηθηψλ εξσηήζεσλ, ηα νπνία παξαηίζεληαη ζην παξάξηεκα ηεο εξγαζίαο. Αθφκα, ε κειέηε θαη ε εμαγσγή ζηνηρείνπ απφ ην αξρείν ηεο ΔΜΥ, θαζψο θαη ε επεμεξγαζία θαη κειέηε ησλ ελεκεξσηηθψλ θπιιαδίσλ, εθδφζεσλ θαη πξνσζεηηθνχ, ελεκεξσηηθνχ, δηαθεκηζηηθνχ πιηθνχ ηεο ΔΜΥ, ηεο Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο (Ν.Α.), ησλ Γήκσλ θαη ησλ πνιηηηζηηθψλ ζπιιφγσλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζην Νφηην ηκήκα ηνπ λεζηνχ. ηηο δεπηεξνγελείο ρξεζηκνπνηήζεθε ειιεληθή θαη μελφγισζζε βηβιηνγξαθία, άξζξα ειιεληθψλ θαη μέλσλ εθεκεξίδσλ θαη πεξηνδηθψλ, ελεκεξσηηθά έληππα, κειέηεο, επηζηεκνληθέο εξγαζίεο θαη δηαδηθηπαθέο ηζηνζειίδεο Ζ καζηίρα Υίνπ, σο θπζηθφ πξντφλ κε κνλαδηθέο ηδηφηεηεο θαη ηδηαίηεξε παξνπζία ζηηο αγνξέο αλά ηνλ θφζκν, απνηειεί παξάγνληα ηνπηθήο αλάπηπμεο. Δπηπξφζζεηα, δηακνξθψλεη πνιηηηζηηθέο ζπληζηψζεο θαη γηα ην ιφγν απηφ κπνξεί λα απνηειέζεη ζεκαληηθφ παξάγνληα πνιηηηζηηθήο αλάπηπμεο. Ζ ηνπηθή πνιηηηζηηθή δξαζηεξηφηεηα ε νπνία παξαηεξείηαη κε επίθεληξν ηελ αλάδεημε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ πξντφληνο, παξακέλεη σζηφζν ηζρλή. Δληνχηνηο, ζρεδηάδνληαη πνιηηηζηηθά βήκαηα πνπ αθνξνχλ ζηε καζηίρα θαη ηα νπνία βξίζθνληαη ζε εμέιημε, ελψ παξακέλεη ρψξνο γηα λέεο πξνηάζεηο θαη ινηπέο πνιηηηζηηθέο δξάζεηο πνπ κπνξνχλ λα ιάβνπλ ρψξα, ζπκπιεξψλνληαο ην πεδίν-θελφ απηφ. Αλαθνξηθά κε ηε δηάξζξωζε ησλ θεθαιαίωλ, ζην πξώην θεθάιαην, γίλεηαη κηα αλάιπζε ηεο έλλνηαο ηνπ πνιηηηζκνχ θαη ησλ ζρεηηθψλ κε απηφλ ελλνηψλ: ηεο θνπιηνχξαο, ησλ πνιηηηζηηθψλ αγαζψλ θαη ηεο ηαπηφηεηαο ελφο ηφπνπ, θαζψο επίζεο ηεο έλλνηαο ησλ πνιηηηζκηθψλ πφξσλ θαη ηνπ πνιηηηζκηθνχ θεθαιαίνπ. ην δεύηεξν θεθάιαην εμεηάδεηαη, ελ ζπληνκία, ην ελλνηνινγηθφ πιαίζην ηεο ηνπηθήο θαη πνιηηηζηηθήο αλάπηπμεο, ελψ παξάιιεια γίλεηαη αλαθνξά ζηηο έλλνηεο ησλ πνιηηηζηηθνχ ηνπξηζκνχ, ηνπ ηνπξηζκνχ πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο, θαζψο θαη ε ζπκβνιή ηνπο ζηελ ελίζρπζε ησλ ηνπηθψλ νηθνλνκηθψλ αλαπηπμηαθψλ απνηειεζκάησλ. Αληηθείκελν κειέηεο απνηεινχλ επίζεο ηα πεδία ηεο πνιηηηζηηθήο πνιηηηθήο, ηεο 18

19 πνιηηηζηηθήο δεκνθξαηίαο, θαζψο θαη ν ξφινο ηνπο ζηελ πξνψζεζε ηεο ηνπηθήοπνιηηηζηηθήο δξαζηεξηφηεηαο. ην ηξίην θεθάιαην κειεηάηαη αξρηθά ε ζχλδεζε ηνπ ηνπηθνχ πξντφληνο κε ηνλ πνιηηηζκφ θαη ηελ αλάπηπμε. Δλ ζπλερεία γίλεηαη αλαθνξά ζε ραξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα ηνπηθψλ ειιεληθψλ πξντφλησλ επξείαο θήκεο. Δπηπξφζζεηα, πξαγκαηνπνηείηαη κηα ελδεηθηηθή παξάζεζε θάπνησλ απφ ηηο βαζηθφηεξεο νδνχοελέξγεηεο πξνψζεζεο θαη πξνβνιήο ησλ ηνπηθψλ πξντφλησλ. ην ηέηαξην θεθάιαην εμεηάδεηαη ε πεξίπησζε ηεο καζηίραο Υίνπ σο πνιηηηζηηθφ πξντφλ θαη σο άμνλαο αλάπηπμεο. πγθεθξηκέλα, πξαγκαηνπνηείηαη κηα ηζηνξηθή αλαδξνκή κε επίθεληξν ηε καζηίρα, ηηο ρξήζεηο ηεο, ηε δεκηνπξγία ηεο ΔΜΥ, ηε δηακφξθσζε ηεο θνηλσληθήο δσήο γχξσ απφ ην πξντφλ θαη ηελ αλάπηπμε κηαο ηνπηθήο θνπιηνχξαο καζηίραο ζην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ. Παξάιιεια γίλεηαη αλαθνξά ζηηο ζεξαπεπηηθέο θαη γαζηξνλνκηθέο ρξήζεηο ηεο καζηίραο. Δλ ζπλερεία θαη ζην πέκπην θεθάιαην εμεηάδεηαη ε νηθνλνκηθή δηάζηαζε ηνπ πξντφληνο. Δμεηάδεηαη επίζεο, ε δηαδηθαζία ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ θαη ηδηαηηέξσο νη κέζνδνη ηνπ marketing πνπ πηνζεηνχληαη απφ ηελ ΔΜΥ θαη ηε ζπγαηξηθή ηεο Mediterra. Δηδηθή αλαθνξά γίλεηαη ζηα Mastihashop θαη ζηελ εκπνξηθή ηνπο δξαζηεξηφηεηα. ην έθην θεθάιαην, πεξηγξάθνληαη νη δξάζεηο επηθνηλσλίαο θαη πνιηηηζηηθήο αλάδεημεο ηνπ πξντφληνο, νη νπνίεο δηελεξγνχληαη ζε επίπεδν ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο Α θαη Β βαζκνχ θαη ησλ πνιηηηζηηθψλ ζπιιφγσλ. Παξάιιεια, πεξηγξάθνληαη νη ελέξγεηεο, ζηνλ ηνκέα ησλ έξγσλ θαη ησλ πνιηηηζηηθψλ ρψξσλ πνπ έρνπλ δηακνξθσζεί ή ζρεδηάδνληαη, κε ζθνπφ ηελ πξνβνιή ηεο καζηίραο. Σέινο, ζην θεθάιαην πκπεξάζκαηα-πξνηάζεηο, αλαιχνληαη ηα βαζηθά ζπκπεξάζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηε ζπγθεθξηκέλε εξγαζία θαη νη πξνηάζεηο πνπ δηακνξθψλνληαη γηα ηελ ελίζρπζε ηεο πξνβνιήο θαη θαη επέθηαζε ηεο αλαπηπμηαθήο δπλακηθήο ηνπ μερσξηζηνχ απηνχ πνιηηηζηηθνχ πφξνπ πνπ ε Μαζηίρα Υίνπ δηακνξθψλεη. 19

20 Δηθφλα 2. Αγξφηηζζα ηεο Ν. Υίνπ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ κεζνπνιέκνπ (Πεγή: Αξρείν ΔΜΥ) 20

21 ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΠΡΧΣΟ Ζ ΔΝΝΟΗΑ ΣΟΤ ΠΟΛΗΣΗΜΟΤ 1.1 Πνιηηηζκόο-Κνπιηνύξα Ο φξνο «Πνιηηηζκόο» αλαθέξεηαη θπξίσο ζην ζχλνιν ησλ πιηθψλ θαη πλεπκαηηθψλ αμηψλ-επηηεπγκάησλ πνπ θιεξνδνηνχληαη απφ γεληά ζε γεληά ζην πέξαζκα ησλ ρξφλσλ δηακνξθψλνληαο θαη απηφ ηνλ ηξφπν κηα θνηλή κλήκε-εηθφλα γηα έλα ζχλνιν αηφκσλ θαη δεκηνπξγψληαο θαη επέθηαζε ην αίζζεκα κηαο θνηλήο αθεηεξίαο, θνηλψλ αλαθνξψλ θαη βησκάησλ, παξαπέκπνληαο ζε κία πνξεία ζηαζεξήο πξνφδνπ (θνηλσληθήο-νηθνλνκηθήο). (Καινγήξνπ et al, 2006) Ωζηφζν, ν αλσηέξσ φξνο ζα κπνξνχζε λα δερηεί πιήζνο εξκελεηψλ δεδνκέλνπ ηνπ εχξνπο ηνπ πεδίνπ ησλ ζηνηρείσλ-ζπληζησζψλ πνπ θαιχπηνπλ ην ελλνηνινγηθφ ηνπ πιαίζην. Ο Γ. Μπακπηληψηεο, κεηαμχ άιισλ, κε ηνλ φξν «Πνιηηηζκφο» αλαθέξεηαη ζηα εθιεπηπζκέλα ήζε θαη ζηελ πλεπκαηηθή αλάπηπμε, ζηε ζπκπεξηθνξά, ζηηο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ αλζξψπσλ, ζηελ αηζζεηηθή έθθξαζε θαη ζηνλ ηξφπν δσήο ελφο θνηλσληθνχ ζπλφινπ. (Μπακπηληώηεο, 2006 ζει.1441) «Ο πνιηηηζκφο κπνξεί λα ζεσξεζεί ζαλ ηε δεχηεξε θχζε πνπ δεκηνπξγήζεθε απφ ηνπο αλζξψπνπο κέζσ ηεο εξγαζίαο θαη ησλ γλψζεσλ ηνπο» (Βεξλίθνο et al, 2005 ζει.61), ελψ απνηειεί ζηνηρείν ηζηνξηθήο ζπλέρεηαο ελφο ηφπνπ. Ζ θνηλσληνινγία, αληηκεησπίδεη ην θαηλφκελν ηνπ πνιηηηζκνχ σο ζηνηρείν θνηλσληθήο ζπλνρήο θαη θαη επέθηαζε σο ζεκείν αλαθνξάο ηεο ζπιινγηθήο ηαπηφηεηαο (Μπηηζάλε, 2004), ελψ ζε έλα γεληθφηεξν πιαίζην ζεσξείηαη φηη ζπκβάιεη ζηηο ιεηηνπξγίεο ηεο αλαγλψξηζεο, ηεο έληαμεο θαη ηεο ζπκκεηνρήο ζην θνηλσληθφ ζχλνιν: «Υάξε ζηνλ πνιηηηζκφ, ηα κέιε ηνπ θνηλσληθνχ ζπλφινπ αλαγλσξίδνληαη κεηαμχ ηνπο, εληάζζνληαη ζην θνηλσληθφ ζχλνιν, απνθηψληαο έηζη ηελ αηνκηθή ηνπο ηαπηφηεηα θαη ζπκκεηέρνπλ ζηε δσή κέζα απφ ηελ έληαμε ηνπο ζε απηή». (Cuche, 2001 ζει ) Τπφ ηελ εξκελεία κηαο άιιεο νπηηθήο, «νη πνιηηηζκνί εμειίζζνληαη, πξνέξρνληαη απφ κίμεηο, αληαιιαγέο θαη γφληκεο ζπλζέζεηο. Με ηελ επξεία έλλνηα, πνιηηηζκφο λνείηαη ην ζχλνιν ηεο θαζεκεξηλήο δσήο, ε πνηφηεηα ηεο, νη ζπλζήθεο ηνπ πεξηβάιινληνο, ηεο εξγαζίαο, ε αμηνπνίεζε ηνπ ειεχζεξνπ ρξφλνπ, θ.ιπ.». (Καινγήξνπ et al, 2006 ζει. 1-2) Ωζηφζν, ζε φηη αθνξά ζηα πνιηηηζηηθά δξψκελα, δίλεηαη έκθαζε ζην γεγνλφο φηη πξέπεη λα εληζρχεηαη ν ζρεδηαζκφο-δεκηνπξγία θαη παξαγσγή πνιηηηζηηθψλ πξντφλησλ θαζψο θαη ε αλάπηπμε 21

22 δξαζηεξηνηήησλ πνπ ζπλδένληαη άκεζα κε ηνλ πνιηηηζκφ, ζε αληίζεζε κε ελέξγεηεο θαη δξάζεηο πνπ δηακνξθψλνπλ κηα κε ακθίδξνκε ζπιινγηθή λννηξνπία θαηαλάισζεο πνιηηηζκνχ. Βάζεη ηεο ελλνηνινγηθήο πξνέιεπζεο ηνπ φξνπ, ε ιέμε πνιηηηζκφο πξνθχπηεη απφ ηελ εξκελεία ηνπ αληίζηνηρνπ αγγιηθνχ civilization, ηνπ γαιιηθνχ civilisation θαη ηνπ γεξκαληθνχ zivilization. Δπηπξφζζεηα, ν φξνο culture ζηα γαιιηθά, culture ζηα αγγιηθά, kultur ζηα γεξκαληθά θ.ιπ. εξκελεχηεθαλ σο ηζφηηκνη ηνπ αληίζηνηρνπ πνιηηηζκφο ηεο ειιεληθήο γιψζζαο. ε πιήζνο πεξηπηψζεσλ ζπλαληάηαη θαη ν φξνο θνπιηνχξα, πνπ ζπρλά παξνπζηάδεηαη λα ππνθαζηζηά ηε ιέμε πνιηηηζκφο, σο εξκελεπηηθφο ηνπ φξνπ culture, δεκηνπξγψληαο αζάθεηεο σο πξνο ηελ ελλνηνινγηθφ πιαίζην ησλ δχν φξσλ. ην ζεκείν απηφ ζα πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη νη φξνη civilization (πνιηηηζκφο) θαη culture (θνπιηνχξα), πνπ δηακνξθψλνπλ ην ελλνηνινγηθφ πεδίν ηεο θνηλσληθήο θιεξνλνκηάο, ρξεζηκνπνηνχληαη αληίζηνηρα γηα ηε δηάθξηζε ηνπ πνιηηηζκνχ ζε: πιηθφ πνιηηηζκφ, πνπ αλαθέξεηαη ζην πεδίν ηεο επηζηήκεο, ηερλνινγίαο θ.ιπ., θαη ζε πλεπκαηηθφ πνιηηηζκφ, πνπ θαιχπηεη πεδία φπσο ηέρλε, ζξεζθεία, παηδεία, θηινζνθία, ηδέεο, πεπνηζήζεηο θ.ιπ. Ωζηφζν, ε ελ ιφγσ δηάθξηζε δελ παξνπζηάδεηαη σο ζαθψο νξηνζεηεκέλε. Παξάιιεια, ζηηο πεξηζζφηεξεο ησλ πεξηπηψζεσλ θαη ζε έλα επξχ πεδίν επηζηεκψλ ζπλαληάηαη ν νξηζκφο ηεο θνπιηνχξαο λα πηνζεηεί ηελ εξκελεία ζχκθσλα κε ηελ νπνία: «...θνπιηνχξα ή πνιηηηζκφο είλαη ην ζχλζεην εθείλν ζχλνιν πνπ πεξηιακβάλεη γλψζεηο, πεπνηζήζεηο, ηέρλεο, ήζε, δίθαην, έζηκα θαη θάζε άιιε ηθαλφηεηα θαη ζπλήζεηα πνπ απνθηά ν άλζξσπνο σο κέινο ηεο θνηλσλίαο». 1 (Μπηηζάλε, 2004 ζει.29-35) Δπηθεληξψλνληαο ην ελδηαθέξνλ καο ζην πιαηζίν ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο θαη εξκελεχνληαο ηελ έλλνηα ηνπ πνιηηηζκνχ ε νπνία ζπλδέεηαη άκεζα κε δξάζεηο πνπ εληζρχνπλ ηνλ ηνκέα πνιηηηζηηθήο αλάπηπμεο, παξαηεξνχκε φηη ην πεδίν ηνπ πνιηηηζκνχ θαιχπηεη «ην ζχλνιν ησλ εθδειψζεσλ ή ησλ δξαζηεξηνηήησλ ησλ αηφκσλ ζε κία ή πεξηζζφηεξεο θνηλσλίεο, πνπ 1 Αλαδεηψληαο θαλείο ηε δηαθνξά κεηαμχ ησλ φξσλ θνπιηνχξα θαη πνιηηηζκφο, ζπλαληά ηα ζπκπεξάζκαηα πνηθίισλ εθηηκήζεσλ πνπ ζπγθιίλνπλ ζε έλαλ θνηλφ ηφπν: H έλλνηα ηεο θνπιηνχξαο εξκελεχεηαη σο έλα ηδηαίηεξν, κεηαβιεηφ, ακεηαβίβαζην ραξαθηεξηζηηθφ ελφο θνηλσληθνχ ζπλφινπ πνπ ζπλδέεηαη άκεζα κε ην ζεζκφ ηεο παηδείαο θαη κε αμίεο θαη παξαδφζεηο θπξίσο εζηθέο θαη πλεπκαηηθέο. Καη αλαινγία ν φξνο πνιηηηζκφο εξκελεχεηαη σο έλα κεηαβηβάζηκν ζηνηρείν απφ ην έλα θνηλσληθφ ζχλνιν ζην άιιν, κε αλαζηξέςηκν σζηφζν θαη κε ζπγθξηηηθά πεξηζζφηεξν δηεπξπκέλν ελλνηνινγηθφ πιαίζην, άκεζα ζπλδεδεκέλν κε ηηο ηερλνινγηθέο εμειίμεηο. (Μπηηζάλε, 2004) 22

23 πξνζδηφξηζε ηελ εμέιημε ησλ ηειεπηαίσλ ζε δηάθνξνπο ηνκείο (ηερλνινγηθή παξαγσγή, πλεπκαηηθή δξάζε θ.ιπ.). Βέβαηα, ν πνιηηηζκφο δελ νξίδεηαη νχηε πξνζδηνξίδεηαη σο ην ζχλνιν θάπνησλ ζεαηξηθψλ παξαζηάζεσλ, εθζέζεσλ εηθαζηηθνχ πεξηερνκέλνπ ή θάπνησλ εθδφζεσλ πλεπκαηηθψλ έξγσλ. Ο πνιηηηζκφο αληηκεησπίδεηαη, ηνπιάρηζηνλ ζε ζεσξεηηθφ επίπεδν, σο ε δπλακηθή ιεηηνπξγία, ε νπνία ζπλζέηεη θαη πξνθαιεί κηα δεκηνπξγηθή αηκφζθαηξα θαη δηακνξθψλεη έλα πλεπκαηηθφ θιίκα». 2 (Μπηηζάλε, 2004 ζει ) Παξάιιεια βάζεη ησλ ηνπηθψλ αλαγθψλ, παξαδφζεσλ θαη πφξσλ δηακνξθψλνληαη ζην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ θαη νη αληίζηνηρεο πνιηηηζηηθέο εθθάλζεηο θαη ηα ηδηαίηεξα πνιηηηζηηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ ζπκβάιινπλ ζηε δηακφξθσζε ηεο πνιηηηζηηθήο εηθφλαο - ηαπηφηεηαο θάζε πεξηνρήο. Έηζη κέζσ ηνπ πνιηηηζκνχ δηακνξθψλεηαη «έλα πιαίζην δσήο-δηαβίσζεο ζην παξφλ απφ ην παξειζφλ θαη γηα ην κέιινλ». (Βεξλίθνο et al, 2005 ζει.61) πγθεθξηκέλα, ν πνιηηηζκφο απνηειεί «κηα θηλεηήξηα δχλακε γηα ηε ζεκεξηλή επξσπατθή θνηλσλία θαη νηθνλνκία θαη απνηειεί παξάγνληα ηαπηφηεηαο θαη θνηλσληθήο ζπλνρήο γηα ηα άηνκα θαη ηηο γεσγξαθηθέο πεξηνρέο». (Καινγήξνπ et al, 2006 ζει.6) 1.2 Πνιηηηζηηθά Αγαζά-Πνιηηηζηηθή Σαπηόηεηα Σα Πνιηηηζηηθά Αγαζά είλαη ζπλπθαζκέλα κε ην πξντφλ ή ηα πξντφληα ηεο αλζξψπηλεο δξάζεο. H έλλνηα ησλ πνιηηηζηηθψλ αγαζψλ ελζσκαηψλεη ηε γιψζζα, ηηο παξαδφζεηο, ηα ζπζηήκαηα αμηψλ, ηα ήζε θαη έζηκα, ηε κνπζηθή, ην ρνξφ θ.ιπ. 3 (Κόλζνια, 1982) «Σν πνιηηηζηηθφ πξντφλ είλαη πνιιαπιά αμηνπνηήζηκν, αθελφο σο εξγαιείν νηθνλνκηθήο ζπλνρήο θαη κείσζεο ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ, αθεηέξνπ σο δεκηνπξγφο πξνζηηζέκελεο αμίαο θαη απαζρφιεζεο». (Καινγήξνπ et al, 2006 ζει.4) Δπηθεληξσλφκαζηε, ινηπφλ, ηδηαίηεξα ζην γεγνλφο φηη ηα πνιηηηζηηθά αγαζά ζπλδένληαη θαηά βάζε κε ηνλ πλεπκαηηθφ πνιηηηζκφ θαη ηδίσο κε ηα πεδία ησλ «γξακκάησλ, ησλ ηερλψλ, ησλ εθδειψζεσλ, ηνπ ιατθνχ πνιηηηζκνχ θαη ησλ επηζηεκψλ» (Μπηηζάλε, 2004 ζει. 37). 2 Δλδεηθηηθά αλαθέξνληαη σο θιάδνη πνιηηηζηηθήο δξαζηεξηφηεηαο νη εμήο: γξάκκαηα, ζέαηξν, ζχγρξνλνο πνιηηηζκφο (εηθαζηηθέο ηέρλεο, θηλεκαηνγξάθνο, ζεαηξηθέο παξαζηάζεηο, θεζηηβάι, κνπζηθέο εθδειψζεηο θ.πι.) βηβιηνζήθεο - ηζηνξηθά αξρεία, ιατθφο πνιηηηζκφο (κνπζηθή, ρνξφο, έζηκα, δξψκελα, παξαδνζηαθά ζχλνια, παξαδνζηαθνί νηθηζκνί, ηζηνξηθά κλεκεία θαη δηαηεξεηέα ζηελ Διιάδα) - θαιιηηερληθή ρεηξνηερλία, πνιηηηζηηθή θίλεζε-πνιηηηζηηθέο εθδειψζεηο, κέζα καδηθήο ελεκέξσζεο, ειιεληθή πνιηηηζηηθή παξνπζία ζην εμσηεξηθφ, νιπκπηαθνί αγψλεο θαη ηέινο δξάζεηο ελνπνίεζεο αξραηνινγηθψλ ρψξσλ. (Μεξθνύξεο θαη Κώηζε, 1992) 3 Μεηαμχ ησλ θαηεγνξηψλ ησλ πνιηηηζκηθψλ αγαζψλ, ηδηαίηεξε ζεκαζία παξνπζηάδνπλ νη εμήο: «α) θηλεηά θαη αθίλεηα πνιηηηζκηθά αγαζά, β) κε εχθνιε ή δπζρεξή αμηνπνίεζε, γ) δεκφζηα ή ηδησηηθά, δ) κε δηαξθή ή πεξηνξηζκέλε ρξήζε, ε) πιηθά θαη άπια-πλεπκαηηθά, δ) κε ηδησηηθή ή δεκφζηα ρξήζε» (Μπηηζάλε, 2004, ζει.38) 23

24 Ηδηαίηεξε ζεκαζία απνδίδεηαη ζηελ εμαζθάιηζε ηεο απαηηνχκελεο ππνδνκήο θαη ζηελ εδξαίσζε ηνπ θαηάιιεινπ πιαηζίνπ, πνπ κε ηε ζπκθσλία αληίζηνηρσλ φξσλ ζα επηηξέπνπλ ειεπζεξία δξάζεσλ θαη εθδειψζεσλ ζπλπθαζκέλσλ κε ηνλ πνιηηηζκφ, θαζψο παξάιιεια θαη ζηε δπλαηφηεηα πξνζηαζίαο θαη επηθνηλσλίαο-δεκνζηνπνίεζεο ησλ πνιηηηζηηθψλ αγαζψλ, γηα ηελ ελδπλάκσζε ηνπ ηνκέα ηεο πνιηηηζηηθήο δεκηνπξγίαο. Παξάιιεια, κέζσ πνιηηηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ θαη αληίζηνηρσλ πξσηνβνπιηψλ πνπ επηδηψθνπλ κηα ζπληνληζκέλε θαη αξκνληθά δνκεκέλε επηθνηλσλία κεηαμχ ρξεζηψλ θαη πνιηηηζηηθψλ αγαζψλ, επηηειείηαη ε αλάδεημε θαη θαη επέθηαζε ε θαηαλάισζε ηνπο. Βαζηθνί παξάγνληεο γηα ην ζρεδηαζκφ θαη ηε δεκηνπξγία πνιηηηζηηθψλ αγαζψλ είλαη ηφζν ε χπαξμε πνιηηηζηηθψλ πφξσλ, φζν θαη ε ζπκβνιή ηνπ πνιηηηζηηθνχ δεκηνπξγνχ, ελψ ε δηαδηθαζία παξαγσγήο ηνπο είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλε κε ηελ ελίζρπζε ηνπ πνιηηηζηηθνχ θεθαιαίνπ θάζε ρψξαο θαη ηελ ελδπλάκσζε ηεο πνιηηηζηηθήο ηαπηφηεηαο. Ωζηφζν, ηδηαίηεξα αξλεηηθέο είλαη νη ζπλέπεηεο ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο καδηθήο θνπιηνχξαο γηα ηελ πνηφηεηα ηεο πνιηηηζηηθήο δσήο. Ππξήλα ηνπ πξνβιήκαηνο απνηειεί ε καδηθή-ππέξκεηξε παξαγσγή πνιηηηζηηθψλ αγαζψλ πνπ έρεη σο απνηέιεζκα ηελ αιινίσζε ησλ πνιηηηζηηθψλ ηδηαηηεξνηήησλ θαη ηελ αδπλακία δηαθνξνπνίεζεο-δηάθξηζεο θαη αλάδεημεο ησλ ηνπηθψλ πνιηηηζηηθψλ αλαγθψλ, ηε δπζρεξή ηθαλνπνίεζε ηνπο θαη θαη επέθηαζε ηελ αδπλακία πξνψζεζεο ηεο πνιηηηζκηθήο ηνπο εηθφλαο. Ζ άκβιπλζε ησλ αλσηέξσ ζπλεπεηψλ επηηπγράλεηαη κέζσ ησλ ζπληνληζκέλσλ δξάζεσλ ησλ δεκνζίσλ δηνηθεηηθψλ ζρεκάησλ ζε ηνπηθφ επίπεδν θαζψο θαη κέζσ ηδησηηθψλ θαη εζεινληηθψλ δνκψλ ηνπ πνιηηηζηηθνχ ηνκέα. Με ηνλ φξν Πνιηηηζηηθή Σαπηόηεηα ελλννχκε ηε ζπιινγηθή ηαπηφηεηα, δειαδή ηε ζπλείδεζε πνπ έρνπλ ηα κέιε ηνπ θνηλσληθνχ ζπλφινπ φηη απνηεινχλ έλα ηδηαίηεξν ζχλνιν, μερσξηζηφ θαη δηαθνξεηηθφ απφ φια ηα άιια. Ζ πνιηηηζηηθή ηαπηφηεηα ελφο ιανχ έρεη εμαηξεηηθή ζεκαζία, δηφηη είλαη ην ζηνηρείν κε βάζε ην νπνίν πξνζδηνξίδεηαη θαη ε δηαιεθηηθή ηνπ ζρέζε ζηελ θνηλφηεηα. Πεξηιακβάλεη ηε γιψζζα, ηηο αμίεο, ηηο ηδενινγίεο, ηα πξφηππα αηνκηθήο, νηθνγελεηαθήο θαη θνηλσληθήο ζπκπεξηθνξάο, ηελ πνιηηηθή θαη επηζηεκνληθή θιεξνλνκηά». (Μπηηζάλε, 2004 ζει ) Ο φξνο αλαθέξεηαη ζηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο θνηλσληθήο νκάδαο, ηα νπνία ζηελ θνηλή ζπλείδεζε ζπλδένληαη κε ηε έλλνηα ηεο μερσξηζηήο εηθφλαο πνπ δηακνξθψλνπλ ηα άηνκα γηα θάζε θνηλσληθφ ζχλνιν. ην πιαίζην ησλ δεδνκέλσλ ηεο ζχγρξνλεο πνιηηηζηηθήο δσήο θαη κέζα ζην επξχηεξν πιαίζην ειεπζεξίαο δξάζεο πνπ ηα άηνκα 24

25 απνιακβάλνπλ, δηαηεξείηαη ην δηθαίσκα επηινγήο ηεο πνιηηηζηηθήο ηαπηφηεηαο θαη ηεο θνπιηνχξαο, ε νπνία πηνζεηείηαη. (Καινγήξνπ et al, 2006) 1.3 Πνιηηηζκηθνί Πόξνη Πνιηηηζκηθέο Πεγέο - Πνιηηηζκηθό Κεθάιαην Ζ έλλνηα ησλ Πνιηηηζκηθώλ Πόξωλ ελζσκαηψλεη ηφζν ηνπο ηνκείο ηεο ηδηαίηεξεο πνιηηηζηηθήο ηαπηφηεηαο θαη θιεξνλνκηάο, δειαδή ηνπηθέο ηδηαηηεξφηεηεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ην ηνπηθφ ζηπι, ρψξνπο, γαζηξνλνκία θ.ιπ., φζν θαη ζε έλα επξχηεξν πιαίζην, ηελ έλλνηα ηεο πνιηηηζηηθήο παξαγσγήο, φπσο απηή δηακνξθψλεηαη ζηε δηαρξνλία. Οη πνιηηηζκηθνί πφξνη απνηεινχλ ην κέζνλ πινπνίεζεο θνηλσληθψλ θαη νηθνλνκηθψλ ζηφρσλ κέζσ ηεο ράξαμεοζρεδηαζκνχ ηνπηθήο πνιηηηζηηθήο πνιηηηθήο, ε νπνία ζα αλαιπζεί ζηε ζπλέρεηα. (Μπηηζάλε, 2004) Καη αληηζηνηρία, ε έλλνηα ησλ Πνιηηηζκηθώλ Πεγώλ ζπλζέηεη ην πιαίζην εθείλν ησλ πνιηηηζκηθψλ παξαγφλησλ πνπ ζπκβάινπλ άκεζα ζηελ δηακφξθσζε αηνκηθήο θαη ζπιινγηθήο θνπιηνχξαο θαη ηνπηθψλ πνιηηηζκηθψλ αλαθνξψλ. Ζ έλλνηα ησλ πνιηηηζκηθψλ πεγψλ κπνξεί λα ελζσκαηψλεη «θάηη απηφ, φπσο έλα ηζηνξηθφ θηίξην ή ηα παγθάθηα ζε έλα θεληξηθφ δξφκν θαη ην ζηληξηβάλη κηαο πιαηείαο. Πνιηηηζκηθή πεγή κπνξεί, φκσο, λα είλαη ην ίκαηδ θαη ε εηθφλα ελφο ηφπνπ, κπνξεί λα είλαη κηα ηζρπξή αίζζεζε εληνπηφηεηαο ησλ θαηνίθσλ, ή αθφκα θαη νη ζρέζεηο, νη ζπκπεξηθνξέο θαη νη ζπλεξγαζίεο αλάκεζα ζηηο δηαθνξεηηθέο πνιηηηζκηθέο νκάδεο. Οη πνιηηηζκηθέο πεγέο έρνπλ ζεκειηψδε ζεκαζία γηα φια εθείλα ηα ζηνηρεία πνπ δεκηνπξγνχλ αίζζεζε ηαπηόηεηαο, ηνπηθήο αληίιεςεο» (Ηωαλλίδεο, 2002 ζει ) θαη θνηλήο κλήκεο. Παξάιιεια, ε αμηνπνίεζε ησλ πνιηηηζκηθψλ πεγψλ ζπλζέηεη γφληκεο επηξξνέο πνπ δηακνξθψλνπλ θαη πξνσζνχλ ηφζν ηηο πνιηηηζηηθέο εμειίμεηο, φζν θαη ηελ ηνπηθή αλαπηπμηαθή πνξεία. ε απηή ηελ θαηεχζπλζε, κηα νινθιεξσκέλε θαη ζσζηά δνκεκέλε πνιηηηζηηθή πνιηηηθή, πνπ ζηνρεχεη ζηελ αλαβάζκηζε ηεο ηνπηθήο πνιηηηζηηθήο εηθφλαο, ζέηεη σο πξνηεξαηφηεηα ηελ ελίζρπζε, πξνψζεζε θαη δεκηνπξγία λέσλ Πνιηηηζκηθψλ Πεγψλ. Ο φξνο Πνιηηηζκηθό Κεθάιαην αλαθέξεηαη ζηελ «ηδηαίηεξε ζηάζε ηνπ αηφκνπ απέλαληη ζηελ θνπιηνχξα θαη ηε γιψζζα. Σν Πνιηηηζκηθφ Κεθάιαην εθθξάδεη φιεο εθείλεο ηηο ηθαλφηεηεο πνπ θαζηζηνχλ ηα άηνκα ηθαλά λα εθκεηαιιεπζνχλ ηηο δηθέο ηνπο θιεξνλνκηέο θαη ηηο θιεξνλνκηέο ηνπ ηφπνπ ηνπο αιιά θαη ηηο θνηλσληθέο δπλαηφηεηεο ηεο επηζηεκνληθήο πιεξνθφξεζεο, ηεο αηζζεηηθήο επραξίζηεζεο θαη ησλ θαζεκεξηλψλ απνιαχζεσλ. πλεπψο, ζην Πνιηηηζκηθφ Κεθάιαην, απνηππψλεηαη ε ζπλνιηθή ζηάζε ηνπ αηφκνπ απέλαληη ζηε δσή θαη είλαη 25

26 ζπλάξηεζε ηεο κφξθσζεο θαη ηνπ επαγγέικαηφο ηνπ, ηεο αηζζεηηθήο θαη ησλ θαιιηηερληθψλ ηνπ πξνηηκήζεσλ, ησλ πξαθηηθψλ ηεο θαζεκεξηλήο ηνπ δσήο θ.ιπ.». (Ηωαλλίδεο, 2002 ζει ) ε έλα γεληθφηεξν πιαίζην ε έλλνηα ηνπ πνιηηηζκηθνχ θεθαιαίνπ κπνξεί λα πεξηιακβάλεη «ηελ πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά, ηελ παξάδνζε, ην θπζηθφ πεξηβάιινλ, ην αλζξψπηλν δπλακηθφ σο θνξέα δεκηνπξγηθφηεηαο, αιιά θαη σο απνδέθηε θαη ζπκκεηέρνληα ζηε δηαδηθαζία ηεο πνιηηηζηηθήο παξαγσγήο (θαιιηηέρλεο ή/θαη άιιεο δεκηνπξγηθέο νκάδεο/άηνκα), ηα αγαζά ηεο πνιηηηζηηθήο δεκηνπξγίαο θαη παξαγσγήο (ζχγρξνλα πνιηηηζηηθά αγαζά), πιηθά ή άπια/πλεπκαηηθά». (Μπηηζάλε, 2004 ζει. 251) Ο ραξαθηήξαο ηνπ Πνιηηηζκηθνχ Κεθαιαίνπ είλαη ηφζν αηνκηθφο φζν θαη ζπιινγηθφο, ελψ δνκηθά ηνπ ζηνηρεία απνηεινχλ νη Πνιηηηζκηθέο Πεγέο. πγθεθξηκέλα, ζηε δηακφξθσζε ηνπ ζπκβάινπλ ηφζν ζηνηρεία ιατθνχ πνιηηηζκνχ πνπ κεηαβηβάδνληαη ζηηο γεληέο πνπ αθνινπζνχλ κέζσ ηνπ πξνθνξηθνχ αιιά θαη ηνπ γξαπηνχ ιφγνπ θαη ηεο παξάδνζεο, ελψ παξάιιεια ην Πνιηηηζκηθφ Κεθάιαην εκπινπηίδεηαη κε ζηνηρεία ζχγρξνλνπ πνιηηηζκνχ πνπ ελζσκαηψλνληαη ζην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ, δεκηνπξγψληαο έλα ηδηαίηεξεο αμίαο πνιηηηζκηθφ θξάκα, έλδεημε απμεκέλνπ θχξνπο θαη αλψηεξεο θνπιηνχξαο γηα θάζε θνηλσληθφ ζχλνιν. Δπηπξφζζεηα, ε αμηνπνίεζε ηνπ Πνιηηηζκηθνχ Κεθαιαίνπ σο βαζηθνχ παξάγνληα δεκηνπξγίαο ζπγθξηηηθνχ πιενλεθηήκαηνο θαη πξνζηηζέκελεο αμίαο γηα θάζε ηφπν, ζπκβάιεη ζηελ ηθαλνπνίεζε θνηλσληθψλ θαη νηθνλνκηθψλ επηδηψμεσλ, ελψ παξάιιεια ελδπλακψλεη ην γεληθφηεξν αίζζεκα θνηλσληθήο ζπλνρήο. Ζ έλλνηα ηνπ Πνιηηηζκηθνύ Κεθαιαίνπ ελζσκαηψλεη ηηο εμήο θαηεγνξίεο: ην Κεθάιαην Κιεξνλνκηάο, ην Κεθάιαην Πόξωλ ή Πνιηηηζηηθό Κεθάιαην θαη ην Κεθάιαην Παξαγωγήο. Σν Πνιηηηζηηθό Κεθάιαην, σο έλλνηα, απνηειεί ηελ νδφ εθείλε πνπ παξέρεη άκεζε πξφζβαζε ζε έλα ζχλνιν πνιηηηζηηθψλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ, θαη πνπ δηακνξθψλεη κία εθ ησλ νπζηαζηηθφηεξσλ ζπληζησζψλ ηνπ ζπγθξηηηθνχ πιενλεθηήκαηνο ελφο ηφπνπ. (Κόλζνια θαη Ηωαλλίδεο, 2005) Σν Κεθάιαην Κιεξνλνκηάο πεξηιακβάλεη ηελ «ηζηνξηθή, θαιιηηερληθή, αξραηνινγηθή, αλζξσπνινγηθή θαη θνηλσληθή θιεξνλνκηά. πλίζηαηαη απφ φιεο εθείλεο ηηο πνιηηηζκηθέο πεγέο πνπ πξνζδίδνπλ κία αμία θαη αίζζεζε δηαρξνληθόηεηαο φπσο ηα ήζε θαη ηα έζηκα, νη ιατθέο παξαδφζεηο, νη αληηιήςεηο θαη νη ζπιινγηθέο αμίεο, νη δηαρξνληθέο ηερληθέο θαη ηερλνινγηθέο γλψζεηο θ.ιπ. Σν Κεθάιαην Πόξωλ ζπλίζηαηαη απφ δηάθνξα είδε πνιηηηζηηθψλ ππνδνκψλ φπσο ηα ηζηνξηθά θέληξα θαη νη ηζηνξηθνί ηφπνη, νη αξραηνινγηθνί ρψξνη θαη ηα παξαδνζηαθά θηίξηα, νη 26

27 πνιηηηζηηθέο θαη αζιεηηθέο εγθαηαζηάζεηο θ.ιπ. Δπίζεο, σο Κεθάιαην Πόξωλ είλαη δπλαηφλ λα ζεσξεζνχλ ε αξρηηεθηνληθή κνξθή θαη ην επίπεδν αηζζεηηθήο ησλ εγθαηαζηάζεσλ θαζψο θαη νη δνκέο θαη νη δεμηφηεηεο πνπ ρξεηάδνληαη γηα ηελ δηαρείξηζε, αλάπηπμε, δηαλνκή θαη ηελ πξνψζεζε ησλ ηερλψλ, ηεο θαιιηηερληθήο δεκηνπξγίαο θαη ησλ πξντφλησλ ηεο πνιηηηζηηθήο βηνκεραλίαο. Σν Κεθάιαην Παξαγωγήο ζπλίζηαηαη απφ αγαζά θαη ππεξεζίεο πνπ παξάγνπλ νη κνξθέο ηέρλεο φπσο παξαδνζηαθά νξίδνληαη (νπηηθέο, παξαζηαηηθέο θαη ιφγηεο) αιιά θαη νη ζχγρξνλεο πνιηηηζηηθέο βηνκεραλίεο πνπ παξάγνπλ αγαζά θαη ππεξεζίεο (θηλεκαηνγξάθνο, εθδφζεηο, ηχπνο, ηειεφξαζε, θ.ιπ.). Δπίζεο, ζηελ έλλνηα ηνπ Κεθαιαίνπ Παξαγωγήο πεξηιακβάλεηαη ε θνηλσληθφηεηα πνπ παξάγεηαη φπσο θαη νη εθπαηδεπηηθνί ζεζκνί πνπ δηακνξθψλνπλ ην επίπεδν ηεο παξερφκελεο θαηάξηηζεο, εθπαίδεπζεο, κφξθσζεο θαη παηδείαο». (Ηωαλλίδεο, 2002 ζει.48-49) Π Ο Λ Η Σ Η Μ Η Κ Δ Π Ζ Γ Δ ΠΟΛΗΣΗΜΗΚΟ ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΚΛΖΡΟΝΟΜΗΑ Παξαδόζεηο, αμίεο, γλώζεηο, δεμηόηεηεο θαη αληηιήςεηο ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΠΟΡΧΝ Σν Πνιηηηζηηθό Κεθάιαην ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΠΑΡΑΓΧΓΖ Αγαζά, πξντόληα θαη ππεξεζίεο ρήκα 1.1. Ζ δηάξζξσζε ηνπ Πνιηηηζκηθνχ Κεθαιαίνπ (Πεγε:Ησαλλίδεο, 2002 ζει. 64) 27

28 Δηθφλα 3. Μαζηηρνπαξαγσγνί ζην ρσξηφ Βνπλφ ηελ πεξίνδν ηνπ κεζνπφιεκνπ (Πεγή: Αξρείν ΔΜΥ) 28

29 ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΓΔΤΣΔΡΟ ΣΟΠΗΚΖ / ΠΟΛΗΣΗΣΗΚΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΚΑΗ ΠΟΛΗΣΗΚΖ 2.1 Ζ έλλνηα ηεο Σνπηθήο Αλάπηπμεο Γεδνκέλνπ ηνπ εχξνπο ησλ πξνζεγγίζεσλ πνπ πθίζηαληαη αλαθνξηθά κε ηελ έλλνηα ηεο Σνπηθήο ή Δλδνγελνύο αλάπηπμεο 4, επηθεληξψλνπκε ην ελδηαθέξνλ καο ζην γεγνλφο φηη σο κήηξα ηνπηθήο αλάπηπμεο ιεηηνπξγεί έλα πιήζνο ηνπηθψλ παξαγφλησλ, νηθνλνκηθψλ, πνιηηηζηηθψλ, αλζξψπηλσλ θ.ιπ. Ο φξνο επνκέλσο, δελ αλαθέξεηαη απιά ζηελ αλάπηπμε κηαο γεσγξαθηθά νξηνζεηεκέλεο πεξηνρήο, ζηελ νπνία θαη παξαπέκπεη ε έλλνηα ηνπ ηνπηθνχ. Ωο ζηξαηεγηθή ε ηνπηθή αλάπηπμε αλαθέξεηαη ζε κηα απφ θνηλνχ πξνζπάζεηα θνηλσληθήο αιιαγήο, πνπ πεγάδεη απφ ηνπηθνχο παξάγνληεο θαη επεξεάδεη άκεζα ηε δηακφξθσζε ηνπηθήο θνηλσληθν-πνιηηηζηηθήο ηαπηφηεηαο. Ζ Σνπηθή Αλάπηπμε νξίδεηαη σο: «ν αληηθεηκεληθφο ζθνπφο κηαο λέαο πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο πνπ πηνζεηεί ηε ζηξαηεγηθή ηεο απφ ηε βάζε αλάπηπμεο θαη ηελ εθαξκφδεη παξάιιεια κε ηελ εζληθή πεξηθεξεηαθή ζηξαηεγηθή, ελεξγνπνηψληαο ηε ζπκκεηνρή ηνπ ηνπηθνχ πιεζπζκνχ θαη ηηο ηνπηθέο αλαπηπμηαθέο πξσηνβνπιίεο». (Αξηαβάλε, 1998 ζει. 69) Ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ παξνπζηάδεη επίζεο ε άπνςε φηη «ε απφ πάλσ πξνο ηα θάησ θαηεπζπλφκελε αλάπηπμε αθήλεη αλεθκεηάιιεπην ζεκαληηθφ ηκήκα ησλ ηνπηθψλ πφξσλ, θαζψο θαη φπνηεο ζρεηηθέο πνιηηηθέο θαη πξνγξάκκαηα έρνπλ πεξηζζφηεξν καθξν-νηθνλνκηθφ παξά ρσξηθφ (γεσγξαθηθφ) πξνζαλαηνιηζκφ». (Κέληξν Δξεπλώλ Παλεπηζηεκίνπ Πεηξαηώο, 2005 ζει.15) Ωζηφζν, θαζίζηαηαη εκθαλέο φηη ην κνληέιν ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο, ην νπνίν απνηειεί κηα εθ ησλ βαζηθψλ δηαζηάζεσλ ηεο πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο 5 θαη ιεηηνπξγεί ζε ζεκαληηθφ βαζκφ απηφλνκα, δελ κπνξεί λα ζεσξεζεί πξφηππν αλάπηπμεο πνπ αλαπηχζζεηαη αλεμάξηεηα απφ ηα αληίζηνηρα πξφηππα ηεο εζληθήο θαη ηεο δηεζλνχο νηθνλνκίαο ή ζε αληηδηαζηνιή κε ηηο αξρέο ηνπ γεληθφηεξνπ θνηλσληθν-πνιηηηζηηθνχ θαη θπζηθνχ πεξηβάιινληνο. 4 Ζ έλλνηα ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο ζηε ρψξα καο ιακβάλεη δηαζηάζεηο απφ ηε δεθαεηία ηνπ 80, κεηά απφ ηελ αλαπνηειεζκαηηθή εθαξκνγή πνιηηηθψλ εθ ησλ άλσ αλάπηπμεο, νη νπνίεο είραλ σο αθεηεξία άζθεζεο ην ίδην ην θξάηνο. 5 Ζ ηνπηθή αλάπηπμε εκπεξηέρεηαη ζηελ έλλνηα ηεο πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο. Ζ ζηξαηεγηθή γηα ηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε ελζσκαηψλεη ελέξγεηεο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο αλάπηπμεο θαη ηελ ελδπλάκσζε ηεο παξαγσγηθήο ηθαλφηεηαο ηνπ ζπλφινπ ησλ πεξηθεξεηψλ κηαο ρψξαο, ζε επίπεδν θαηά βάζε θνηλσληθφ, νηθνλνκηθφ θαη πνιηηηζηηθφ. 29

30 Οη θεληξηθνί άμνλεο πνπ απνηεινχλ ηε βάζε ηνπ ελλνηνινγηθνχ πιαηζίνπ ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο είλαη ηξεηο: α) Ο νηθνλνκηθόο άμνλαο πνπ εζηηάδεη θπξίσο ζηε δεκηνπξγία θαη αλάπηπμε ηνπηθψλ επηρεηξήζεσλ, απφ ηνπηθνχο θπξίσο επηρεηξεκαηίεο, κε ηε ρξήζε ηνπηθψλ πφξσλ, θαζψο θαη ζηε κεγέζπλζε-πξνψζεζε ηνπ παξαγφκελνπ πξντφληνο θαη ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ ηφζν ζηελ εγρψξηα φζν θαη ζε αγνξέο ηνπ εμσηεξηθνχ. Κχξην ζηφρν απνηειεί ε ζηαζεξή θαη ζηαδηαθή βειηίσζε ηνπ πξαγκαηηθνχ θαηά θεθαιήλ εηζνδήκαηνο (πινχηνπ) θαη θαη επέθηαζε ηνπ βηνηηθνχ επηπέδνπ ελφο ηφπνπ (πιηθφ επίπεδν δηαβίσζεο). β) Ο πνιηηηθνδηνηθεηηθόο άμνλαο αλαθέξεηαη ζηε ζπκβνιή πνιηηηθψλ, δηνηθεηηθψλ θαη νηθνλνκηθψλ παξαγφλησλ ζηε ζηξαηεγηθή ελίζρπζεο ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο, θαζψο θαη ζηελ παξάιιειε ιεηηνπξγία ηνπο σο αζπίδα απφ πάζεο θχζεσο αξλεηηθέο επηξξνέο πνπ εκθαλίδνληαη ηφζν ζην εζσηεξηθφ φζν θαη ζην εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ. γ) Ο θνηλωληθνπνιηηηζηηθόο άμνλαο, αθνξά ζηε ζπκβνιή ησλ αληίζηνηρσλ παξαγφλησλ θαη αμηψλ ζηε δηαδηθαζία αλάπηπμεο ζε ηνπηθφ επίπεδν. (Αξηαβάλε, 1998) Αλαιπηηθφηεξα, ε ηνπηθή αλάπηπμε, πνπ πεξηιακβάλεη θπξίσο ηελ δηαδηθαζία αλάπηπμεο θαηλνηφκσλ δξάζεσλ ζε ηνπηθφ επίπεδν, νινθιεξψλεηαη ζε ηέζζεξα ζηάδηα: α) ην πξψην ζηάδην ηδξχνληαη ηνπηθέο επηρεηξήζεηο, αλαδχεηαη ε ηνπηθή επηρεηξεκαηηθφηεηα, αμηνπνηνχληαη ηα ηνπηθά επηρεηξεκαηηθά ηαιέληα. β) ην δεχηεξν ζηάδην πξαγκαηνπνηείηαη ε επέθηαζε ησλ ηνπηθψλ επηρεηξήζεσλ πέξα απφ ηα φξηα ηεο πεξηθέξεηαο. γ) Σν ηξίην ζηάδην αθνξά ζηε δεκηνπξγία ηνπηθψλ δνκψλ ειέγρνπ γηα ηε ζπληήξεζε θαη εμέιημε δξαζηεξηνηήησλ ζεκαληηθψλ γηα ηελ ηνπηθή αλάπηπμε δ) Σν ηέηαξην ζηάδην πεξηιακβάλεη ηελ αλάπηπμε ελφο ηζρπξνχ, ηνπηθά ειεγρφκελνπ νηθνλνκηθνχ ηνκέα. (Αξηαβάλε, 2005 ζει. 272) Οξηζκέλα απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο είλαη «ν ηνπηθφο θαζνξηζκφο ησλ αλαπηπμηαθψλ πξννπηηθψλ, ν ηνπηθφο έιεγρνο ηεο αλαπηπμηαθήο δηαδηθαζίαο θαη ε ζπγθξάηεζε ησλ σθειεκάησλ ηεο αλαπηπμηαθήο δηαδηθαζίαο εληφο ηεο πεξηνρήο, ηα νπνία σζηφζν δελ πξνθξίλνπλ ηελ απνκφλσζε απφ ην παγθφζκην νηθνλνκηθφ ζχζηεκα, αληίζεηα πξεζβεχνπλ φηη ζα πξέπεη ηα σθειήκαηα λα είλαη ζε φζν ην δπλαηφλ κεγαιχηεξν βαζκφ ηνπηθά». (Κίδνο et al, 2004 ζει. 7) 30

31 Δπηπξφζζεηα, ζηε δηαδηθαζία πξνψζεζεο ηεο ηνπηθή αλάπηπμεο ζπκβάινπλ θαζνξηζηηθά κηα ζεηξά απφ παξάγνληεο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζε ηνπηθφ επίπεδν, φπσο νξγαληζκνί, ηνπηθνί πφξνη (αλζξψπηλνη, θπζηθνί, πνιηηηζηηθνί, νηθνλνκηθνί θ.ιπ.), επηκειεηήξηα, ζπλεηαηξηζκνί, ηνπηθέο πνιηηηζηηθέο βηνκεραλίεο θαη επηρεηξήζεηο, ζεζκνί, ηνπηθά ζπγθξηηηθά πιενλεθηήκαηα, ζηνηρεία ηεο ηνπηθήο παξαγσγήο, ελψ θεληξηθφ ξφιν δηαδξακαηίδεη ε ηνπηθή πξσηνβνπιία, ε ζπιινγηθή θηλεηνπνίεζε θαη ν ζπληνληζκφο ζε ζέκαηα πνιηηηζηηθήο αλάπηπμεο θαη πξνβνιήο. (Μπηηζάλε, 2004) 2.2 Ζ εκαζία ηεο Πνιηηηζηηθήο Αλάπηπμεο Με ηελ επξχηεξε έλλνηα ηνπ φξνπ, ε Πνιηηηζηηθή Αλάπηπμε «απνηειεί κία καθξνρξφληα θαη αλαληηθαηάζηαηε επέλδπζε γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ πνπ ζηνρεχεη ζηελ νιφπιεπξε αλάπηπμε ησλ ςπρηθψλ, πλεπκαηηθψλ, εζηθψλ, πνιηηηζηηθψλ θαη θνηλσληθψλ δπλαηνηήησλ ηνπ αλζξψπνπ». 6 (Ηωαλλίδεο, 2002 ζει. 78) Καη αλαινγία πξνθχπηεη φηη ζπκβάιεη θαζνξηζηηθά ζηε δηακφξθσζε ηεο θνηλσληθήο δσήο, ελψ παξάιιεια εληζρχεηαη ε παξαγσγηθή δηαδηθαζία θαη ε αλάπηπμε ζε νηθνλνκηθφ επίπεδν, φπσο έρνπλ απνδείμεη κειέηεο κε καθξννηθνλνκηθό νξίδνληα. Παξάιιεια, ηζρχεη ε ζπλζήθε φηη ε παξαγσγηθή δηαδηθαζία βειηηψλεηαη ζεκαληηθά κε ηε ζπκβνιή αηνκηθψλ δεμηνηήησλ θαη πλεπκαηηθψλ αμηψλ, θαιιηέξγεηαο θαη επξχηεξεο παηδείαο. Oη πλεπκαηηθέο αμίεο παξνπζηάδνπλ ηδηαίηεξε βαξχηεηα, φκνηα κε εθείλε ησλ πξνζφλησλ πνπ αθνξνχλ ηφζν ην πεδίν ηεο ηερληθήο θαηάξηηζεο φζν θαη ηεο εμεηδίθεπζεο, θαη ζπκβάιινπλ ζηελ ελίζρπζε ηνπ πεδίνπ ηεο ζηειέρσζεο κέζσ ηεο δηακφξθσζεο πνηνηηθφηεξσλ αλζξψπηλσλ πφξσλ. Δπνκέλσο, ε ελίζρπζε ησλ επελδχζεσλ ζην πεδίν ηεο θαηλνηνκίαο, ηεο έξεπλαο, ηεο γλψζεο-εθπαίδεπζεο, ηεο πξνψζεζεο ηεο θνπιηνχξαο, πξνσζνχλ θαη νπζίαλ ηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε, ζε εζληθφ θαη ζε ηνπηθφ επίπεδν. (Κόλζνια, 2003) 6 «Aπαξαίηεηε πξνυπφζεζε ηεο αλάπηπμεο είλαη ε πνιηηηζηηθή δηάζηαζε ζε ηνπηθφ επίπεδν, αθνχ ηα αληηθείκελα πνπ αγγίδεη θαη ηα κέζα πνπ ρξεζηκνπνηεί ζπληεινχλ: α) ηελ πξνψζεζε ηεο πνιηηηζηηθήο θνπιηνχξαο ηνπ ιανχ κέζα απφ δηαδηθαζίεο ζπκκεηνρήο, ελεκέξσζεο θαη πιεξνθφξεζεο, β) ηελ θαιχηεξε ελζσκάησζε ζην θνηλσληθφ ζχλνιν κέζα απφ δηαδηθαζίεο επαηζζεηνπνίεζεο, πξνψζεζεο ηεο επηθνηλσλίαο, επηκφξθσζεο θαη επαγγεικαηηθήο δξαζηεξηνπνίεζεο ζηνλ πνιηηηζηηθφ ηνκέα (επαγγέικαηα ηνπ πνιηηηζκνχ), γ) ηελ αλαβάζκηζε ηνπ πλεπκαηηθνχ επηπέδνπ ηνπ ιανχ κέζα απφ ηελ νξγάλσζε θαιιηηερληθψλ θαη επηκνξθσηηθψλ εθδειψζεσλ, ηε δεκηνπξγία ρψξσλ (βηβιηνζεθψλ, κνπζείσλ θ.α.) θαιιηηερληθήο θαη πλεπκαηηθήο έθθξαζεο, δ) ηελ ςπραγσγία ηνπ θνηλνχ κέζα απφ ηελ πξνψζεζε ζπκκεηνρήο ζε νκάδεο εξγαζίαο, κε ζηφρν ηελ θαιχηεξε εθκεηάιιεπζε ηνπ ειεχζεξνπ ρξφλνπ». (Μπηηζάλε, 2004 ζει.119) 31

32 Δπηπξφζζεηα, ε δηελέξγεηα κειεηψλ ηφζν ζε κάθξν φζν θαη ζε κηθξν-νηθνλνκηθφ επίπεδν, κε ζθνπφ ηελ αμηνιφγεζε ησλ πνιηηηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, απέδεημαλ φηη ζε πιήζνο πεξηπηψζεσλ «νη πνιηηηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο κπνξεί λα δεκηνπξγήζνπλ δνξπθνξηθέο ελέξγεηεο κε νηθνλνκηθφ απνηέιεζκα. 7 ε νξηζκέλεο κάιηζηα πεξηνρέο, φπνπ αλαπηχρζεθαλ ππξήλεο θαηλνηνκηθψλ επηρεηξήζεσλ (π.ρ. Σερλνπφιεηο), νη πνιηηηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο ζπλεηέιεζαλ ζηελ πξνζέιθπζε λέσλ επελδχζεσλ θαη εμεηδηθεπκέλσλ επηζηεκφλσλ γηα ηε ζηειέρσζε επηρεηξήζεσλ θαη εξεπλεηηθψλ θέληξσλ». (Κόλζνια, 2003 ζει.13-14) Μία άιιε δηάζηαζε ηνπ ζέκαηνο απνηειεί ην γεγνλφο φηη ε πξαγκαηνπνίεζε πνιηηηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ θαη ζρεηηθψλ δξψκελσλ, πξνζδίδεη αμία θαη αλαδεηθλχεη ηελ πνηνηηθή δηάζηαζε ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο νηθνλνκηθήο κεγέζπλζεο. Έκθαζε δίλεηαη ζηνπο ηνκείο ηεο πνηνηηθήο βειηίσζεο ησλ δηαζέζηκσλ πνιηηηζηηθψλ πεγψλ θαη ηεο αλαγέλλεζεο ηεο εηθφλαο πνπ πξνβάιιεηαη σο αληηπξνζσπεπηηθή θάζε πφιεο. εκεηψλεηαη επίζεο φηη, «ζηξαηεγηθήο ζεκαζίαο ζθνπνί γηα ηελ πνιηηηζηηθή αλάπηπμε είλαη ε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ηεο δσήο θαη ε αλάγθε γηα απηφ-έθθξαζε θαη απηφ-πξνζδηνξηζκφ ηνπ αηφκνπ θαη ησλ θνηλσληθψλ νκάδσλ». (Ηωαλλίδεο, 2002 ζει. 78) Ωζηφζν, ζε πιήζνο πεξηπηψζεσλ, ν πνηνηηθφο παξάγνληαο έρεη αληηκεησπηζηεί σο δεπηεξεπνχζεο ζεκαζίαο. Σα ηειεπηαία ρξφληα νη έλλνηεο ηεο πνηφηεηαο δσήο θαη ηεο βηψζηκεο αλάπηπμεο 8 έρνπλ ιάβεη ζεκαληηθέο δηαζηάζεηο. Σν γεγνλφο απηφ δηακνξθψλεη έλαλ επηπιένλ ιφγν γηα ηνλ νπνίν ην πεδίν ηνπ πνιηηηζκνχ-θνπιηνχξαο απνηέιεζε ζεκείν ηδηαίηεξνπ ελδηαθέξνληνο θαη αμίαο (π.ρ. πξνζηαζία κλεκείσλ πνιηηηζκνχ). Ζ πνιηηηζκηθή δηάζηαζε δηακνξθψλεη λέεο πξννπηηθέο γηα ηνλ ηνκέα ησλ αλαπηπμηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ, εθφζνλ δηαζθαιηζηεί ε νδφο γηα ηνλ ζπγθεξαζκφ ησλ ελ ιφγσ δχν ζπληζησζψλ (πνιηηηζκνχ-αλαπηπμηαθψλ δπλαηνηήησλ). 7 Ζ εγθαηάζηαζε π.ρ. ελφο κνπζείνπ ζε κία πεξηνρή κπνξεί λα πξνθαιέζεη ηελ ίδξπζε ησλ επηρεηξήζεσλ ηνπξηζκνχ θαη αλαςπρήο ζηελ πεξίκεηξν ηνπ, εληζρχνληαο έηζη ηελ ηνπηθή νηθνλνκία κε αχμεζε ηεο απαζρφιεζεο, ηεο αγνξάο αγαζψλ θ.ιπ. 8 Ζ βηψζηκε αλάπηπμε πεξηιακβάλεηαη ζηελ έλλνηα ηνπ πνιηηηζκηθνχ θεθαιαίνπ πνπ ελζσκαηψλεη θαη ην θπζηθφ πεξηβάιινλ. 32

33 Οηθνλνκηθή Απνηειεζκαηηθόηεηα Βηψζηκε Αλάπηπμε Κνηλσληθή-Ζζηθή Γηθαηνζύλε Πεξηβαιινληηθή Πξνζηαζία ρήκα 2.1 ηξαηεγηθή Βηψζηκεο Αλάπηπμεο (Πεγή:Κνθθψζεο θαη Σζάξηαο, 2001) ην ζεκείν απηφ, θαηαδεηθλχνληαη ηφζν ε ζεκαζία ηεο δηεχξπλζεο ηνπ φξνπ ηεο αλάπηπμεο θαη ηεο ελζσκάησζεο ζε απηφλ ζηνηρείσλ επ δελ, φζν θαη ην γεγνλφο φηη ζε πιήζνο πεξηπηψζεσλ ε πνιηηηζηηθή αλάπηπμε απνηέιεζε θαη απνηειεί ππξήλα βειηίσζεο ηεο νηθνλνκηθήο (π.ρ. αχμεζε αγξνηνπξηζκνχ) θαη ηεο θνηλσληθήο δσήο. 9 Δλδεηθηηθά αλαθέξεηαη φηη ζθνπφο ηεο πνιηηηζηηθήο αλάπηπμεο είλαη ε επίηεπμε απνδνηηθφηεηαο ζε αξηζκεηηθά κεγέζε (νηθνλνκηθή αλάπηπμε) θαη ε αλάπηπμε ηνπ ίδηνπ ηνπ αηφκνπ σο πξνζσπηθφηεηαο απφ θνηλσληθή ζθνπηά (θνηλσληθή αλάπηπμε). Καη απηφ ηνλ ηξφπν ελζαξξχλνληαη ηα πεδία έθθξαζεο, επηθνηλσλίαο θαη θνηλσληθνπνίεζεο, δεκηνπξγψληαο έλα αίζζεκα θνηλσληθήο ζπλνρήο. Δπηπξφζζεηα, ε αλάπηπμε κέζσλ θαη κεζφδσλ επηθνηλσλίαο θαη δηαιφγνπ έρεη σο απνηέιεζκα ηελ πξνψζεζε ηεο δεκηνπξγηθφηεηαο θαη ηεο αλζξψπηλεο νινθιήξσζεο, κέζσ θπξίσο ηεο γλσξηκίαο θαη ηεο ζπλαλαζηξνθήο κε άιιεο απφςεηο, θνπιηνχξεο, θαη ηεο αληαιιαγήο ζηνηρείσλ πνιηηηζηηθήο ηαπηφηεηαο κε δηαθνξεηηθά θνηλσληθνπνιηηηζηηθά ζχλνια. Ζ έλλνηα ηεο πνιηηηζηηθήο αλάπηπμεο θαιιηεξγεί άιισζηε ζηα άηνκα «κηα ηζρπξή αίζζεζε εληνπηφηεηαο θαη ζπλείδεζε ηεο ηαπηφηεηάο ηνπο, δειαδή ηελ αίζζεζε φηη αλήθνπλ ζε κηα μερσξηζηή νκάδα ή θνηλφηεηα, κηα νκάδα κε ηδηαίηεξε θπζηνγλσκία θαη ραξαθηήξα». (Ηωαλλίδεο, 2002, ζει.78) Δθθξάδεηαη σζηφζν θαη ε άπνςε φηη ε έλλνηα ηεο αλάπηπμεο ζε πνιηηηζηηθφ επίπεδν ππεξηεξεί εθείλεο ζε επίπεδν νηθνλνκηθφ, θαζφηη βάζεη ησλ 9 ε έλα γεληθφηεξν πιαίζην ε έλλνηα ηεο πνιηηηζηηθήο αλάπηπμεο ζπκβαδίδεη θαη ζπλδέεηαη άκεζα κε ηνπο ηνκείο θνηλσληθήο θαη νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο. 33

34 πνιηηηζηηθψλ αμηψλ επεξεάδνληαη θαη δηακνξθψλνληαη ζεζκνί θαη νηθνλνκηθά δεδνκέλα. (Κόλζνια, 2003) Έκθαζε δίδεηαη επηπιένλ ζην γεγνλφο φηη ζηνλ ηνκέα πξνψζεζεο ηεο Σνπηθήο Πνιηηηζηηθήο Αλάπηπμεο θξίλεηαη ζεκαληηθή ηφζν ε ζπκβνιή ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, φζν θαη ελφο ζπλφινπ θνξέσλ θαη παξαγφλησλ ησλ νπνίσλ ραξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα απνηεινχλ: «ηα θηλήκαηα πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζε έλα ηφπν, νη επηρεηξήζεηο θαη νη δπλάκεηο ηεο αγνξάο, νη πνιηηηζηηθέο νξγαλψζεηο θαη νη νξγαλψζεηο εζεινληηθήο πξσηνβνπιίαο θαη δξάζεο, δειαδή, έλα ζχλνιν απνζεκαηηθψλ δπλάκεσλ ηνπ ηνπηθνχ επηπέδνπ». (Ηωαλλίδεο, 2002 ζει ) Οη αλσηέξσ απνηεινχλ επίζεο παξάγνληεο ζρεδηαζκνχ θαη εθαξκνγήο πνιηηηζηηθήο πνιηηηθήο. Ο ζρεδηαζκφο-εθαξκνγή ζπληνληζκέλσλ δξάζεσλ γηα ηελ επίηεπμε Σνπηθήο Πνιηηηζηηθήο Αλάπηπμεο, απνηειεί επίζεο κία εθ ησλ θπξίσλ ζπληζησζψλ ελφο κνληέινπ νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο, κφλνλ ζηηο πεξηπηψζεηο εθείλεο πνπ «ζπλδέεηαη θαη ζπληνλίδεηαη κε ηηο πνιηηηθέο γηα ηελ εθπαίδεπζε, ηελ επαγγεικαηηθή θαηάξηηζε, ην πεξηβάιινλ, ηελ αξρηηεθηνληθή, ηελ έξεπλα θαη ηελ αλάπηπμε». (Ηωαλλίδεο, 2002 ζει. 81.) Παξάιιεια, έκθαζε δίδεηαη ζην γεγνλφο φηη θχξην ζηφρν ηεο ηνπηθήο πνιηηηζηηθήο αλάπηπμεο απνηειεί ε επίηεπμε πνηφηεηαο θαη ε βειηίσζε ηνπ επηπέδνπ δηαβίσζεο ησλ πνιηηψλ ελφο ηφπνπ. Μεηαμχ άιισλ, έλαλ εθ ησλ ζεκαληηθφηεξσλ παξαγφλησλ ελίζρπζεο ηνπ ηνκέα πνιηηηζηηθήο αλάπηπμεο, απνηειεί ε ζχλδεζε κεηαμχ Πνιηηηζκνχ θαη Σνπξηζκνχ (Πίλαθαο 2.1.) Παξαδνζηαθή Πνιηηηθή Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο. Κιαζηθά Μέζα Πεξηθεξεηαθήο Πνιηηηθήο Τπνδνκέο Μεηαθνξψλ θαη Δπηθνηλσληψλ Τπνδνκέο Δλέξγεηαο Πνιηηηθή Πεξηβάιινληνο Δπηρεηξεκαηηθέο Τπνδνκέο Κίλεηξα γηα Δπελδχζεηο Θεζκηθέο Ρπζκίζεηο Καηάξηηζε 34

35 Πνιηηηθή Κνηλσληθήο θαη Πνιηηηζηηθήο Αλάπηπμεο Δλδπλάκσζε Πεξηθεξεηαθήο Σαπηφηεηαο ηήξημε Πνιηηηζηηθψλ Φνξέσλ Αλάπηπμε Τπεξεζηψλ Αλαςπρήο Βειηίσζε Πνηφηεηαο Εσήο Αμηνπνίεζε Σνπηθψλ Ζγεηηθψλ Πξνζσπηθνηήησλ Αλάπηπμε ηεο Αληίιεςεο ηνπ Γεκηνπξγηθνχ Πεξηβάιινληνο ζηελ Σνπηθή θαη Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε Πνιηηηζηηθή Αλάπηπμε Αλάδεημε Πνιηηηζηηθήο Σαπηφηεηαο Σνπηθήο Παξάδνζεο Γηθηπψζεηο Δλίζρπζε Πνιηηηζηηθψλ Τπνδνκψλ Σύλδεζε Πνιηηηζκνύ-Τνπξηζκνύ Πίλαθαο 2.1 Kχξηα Μέζα Πνιηηηθήο θαη ζρεηηθέο Γξάζεηο γηα ηελ επίηεπμε ησλ ηηζέκελσλ ζηφρσλ. Γηαζηάζεηο ησλ ζρεηηθψλ ελλνηνινγηθψλ πιαηζίσλ (Πεγή:Παπαδφπνπινο et al, 2005 ζει.205, 219) Πεξηθεξεηαθή Πνιηηηζηηθή Αλάπηπμε Ο φξνο Πεξηθεξεηαθή Πνιηηηζηηθή Αλάπηπμε αλαθέξεηαη ζηε δηαδηθαζία πνηνηηθήο βειηίσζεο ηνπ επηπέδνπ δηαβίσζεο ησλ πνιηηψλ, εληφο ησλ νξίσλ ηνπ επξχηεξνπ πεδίνπ δηνηθεηηθήο δξάζεο ηεο πεξηθέξεηαο (πνπ απνηειεί θαη πεδίν άζθεζεο εληαίαο πνιηηηζηηθήο πνιηηηθήο). Με ηνλ αλσηέξσ νξηζκφ, δίλεηαη ηδηαίηεξε έκθαζε ζηελ πνιηηηζκηθή δηάζηαζε θαζψο θαη ζηελ νπζηαζηηθή ηεο ζπκβνιή ζηελ επίηεπμε νινθιεξσκέλεο πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο (Μπηηζάλε, 2004). Σν κνληέιν ηεο εθ ησλ θάησ ζηξαηεγηθήο, ην νπνίν πηνζεηείηαη ζηελ πεξίπησζε ηεο Πεξηθεξεηαθήο Πνιηηηζηηθήο Αλάπηπμεο θαη εκθαλίδεηαη πιένλ σο επηθξαηέζηεξν ησλ θιαζζηθψλ εθ ησλ άλσ πξνζεγγίζεσλ, πξαγκαηεχεηαη ηελ έλλνηα ηεο αλάπηπμεο σο έλα «πνιχπιεπξν θαηλφκελν πνπ δελ εμαξηάηαη απιψο απφ ηε δηαζεζηκφηεηα ησλ νηθνλνκηθψλ πφξσλ αιιά εκπεξηέρεη θνηλσληθέο, πνιηηηθέο, πνιηηηζκηθέο, ηζηνξηθέο θαη θπξίσο ζεζκηθέο ζπληζηψζεο» (Ηωαλλίδεο, 2002 ζει. 80). Καη φπσο ζηελ πεξίπησζε άζθεζεο θάζε κνξθήο θαη πεξηερνκέλνπ 35

36 απνθεληξσηηθήο πνιηηηθήο, έηζη θαη ζηνλ ηνκέα ηεο πνιηηηζηηθήο αλάπηπμεο, θεληξηθφο παξακέλεη ν ξφινο ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, ελψ εμίζνπ νπζηαζηηθφο είλαη θαη ν ξφινο ηεο ιατθήο ζπκκεηνρήο. εκεηψλεηαη επηπιένλ φηη «δίρσο ηελ χπαξμε βηβιηνζεθψλ, πηλαθνζεθψλ, ζεάηξσλ, πλεπκαηηθψλ θαη πνιηηηζηηθψλ θέληξσλ θαη άιισλ πνιηηηζηηθνχ ηχπνπ νξγαληζκψλ, δελ είλαη δπλαηή ε αλάπηπμε θαη ε εμέιημε ηεο πνιηηηζηηθήο δσήο». (Μπηηζάλε, 2004 ζει.120) 2.3 Πνιηηηζηηθόο Σνπξηζκόο θαη Σνπξηζκόο Πνιηηηζηηθήο Κιεξνλνκηάο O Πνιηηηζηηθόο Σνπξηζκόο θαη ν Σνπξηζκόο Πνιηηηζηηθήο Κιεξνλνκηάο απνηεινχλ κηα λέα κνξθή ηνπξηζκνχ, κε ζεκαληηθφηαηε ζπκβνιή ζηελ ελίζρπζε ηεο νηθνλνκίαο θάζε ηφπνπ. «Ο ηνπξηζκφο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα αδξάμεη ηα νηθνλνκηθά δεδνκέλα ηεο θιεξνλνκηάο θαη λα ηα αμηνπνηήζεη γηα ηε δηαηήξεζε ηεο δεκηνπξγψληαο νηθνλνκηθνχο πφξνπο, εθπαηδεχνληαο ηνπο θαηνίθνπο ησλ θνηλνηήησλ θαη επεξεάδνληαο ηηο ζρεηηθέο κε απηή πνιηηηθέο. Τπνγξακκίδεηαη φηη απνηειεί ηνλ βαζηθφ ηνκέα πνιιψλ εζληθψλ θαη πεξηθεξεηαθψλ νηθνλνκηψλ θαη κπνξεί λα γίλεη ζεκαληηθφο παξάγνληαο αλάπηπμεο, φηαλ ε δηαρείξηζε ηνπ είλαη απνηειεζκαηηθή» (ICOMOS, 2002 ζει. 3). Ζ έλλνηα ηεο Πνιηηηζηηθήο Κιεξνλνκηάο αλαθέξεηαη ζε «θάζε έθθαλζε ηνπ πνιηηηζκνχ απφ ην παξειζφλ πνπ έρεη ελζσκαησζεί ζην ζεκεξηλφ θνηλσληθφ γίγλεζζαη. Μπνξεί λα έρεη πιηθή ππφζηαζε φπσο π.ρ. έλα θηίξην ή κηα θαηαζθεπή ελ γέλεη, ή λα είλαη άπιε φπσο π.ρ. έζηκα, ηερλνγλσζίεο, ηξφπνη δσήο θ.α. Ζ πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά ελφο ηφπνπ απνηειείηαη απφ: πνιηηηζηηθά ραξαθηεξηζηηθά κηθξνχ ζρεηηθά κεγέζνπο παξαδνζηαθά θαη ηνπηθά θηίζκαηα, ρξεζηηθά αληηθείκελα πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο, παξαδφζεηο, γαζηξνλνκία, γεγνλφηα θαη εθδειψζεηο» (Σζαγθαξάθεο, 2005 ζει.3). Ο Πνιηηηζηηθόο Σνπξηζκόο απνηειεί έλα είδνο ηνπξηζκνχ ην νπνίν αλαθέξεηαη ζε εθζέκαηα, ηφπνπο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο, ηζηνξηθά θηίξηα, κλεκεία, ζε εθδειψζεηο αλάδεημεο θαη πξνβνιήο ησλ ελ ιφγσ κλεκείσλ θ.ιπ. Γνκηθφ άμνλα ηεο νξζήο δηαρείξηζεο πνιηηηζηηθνχ ηνπξηζκνχ απνηεινχλ νη θαησηέξσ πέληε αξρέο: «1. ζπλεξγαζία ησλ επηρεηξεκαηηψλ πνιηηηζηηθνχ ηνπξηζκνχ κε ηηο ηνπηθέο θνηλσλίεο, 2. πξνζήισζε ζε ζέκαηα απζεληηθφηεηαο θαη πνηφηεηαο ηεο παξερφκελεο εκπεηξίαο πνπ ν επηζθέπηεο ιακβάλεη, 3. ηνπξηζηηθή αλάπηπμε κε ζεβαζκφ ζηελ ήδε ππάξρνπζα θνηλσλία, 4. πξνζηαζία θαη ζπληήξεζε ηνπ πνιηηηζηηθνχ πφξνπ θαη 5. δεκηνπξγία πξσηφηππσλ δξαζηεξηνηήησλ πνιηηηζηηθνχ ηνπξηζκνχ». ( Ο πνιηηηζηηθφο ηνπξηζκφο ζπλδέεηαη κε ηελ ελίζρπζε ηεο 36

37 πξνζηηζέκελεο αμίαο ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο ηνπ ηφπνπ θαη ηελ πξνβνιή ηεο πνιηηηζηηθήο ελ γέλεη ηαπηφηεηαο, ζπλεηζθέξνληαο ζεκαληηθά ζηελ πνιππφζεηε νηθνλνκηθή κεγέζπλζε. Καη αλαινγία, ν Σνπξηζκόο Πνιηηηζηηθήο Κιεξνλνκηάο (heritage tourism) απνηειεί κία εθ ησλ θαηεγνξηψλ ηνπ πνιηηηζηηθνχ ηνπξηζκνχ πνπ έρεη σο ζεκείν αλαθνξάο ηε λνζηαιγία γηα ην παξειζφλ θαη ηελ επηζπκία λα γλσξίζεη ν επηζθέπηεο ηα δηάθνξα πνιηηηζηηθά ηνπία (cultural landscape). O ηνπξηζκφο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο σο έλλνηα ελζσκαηψλεη ηε κειέηε θαιιηηερλεκάησλ, παξαδφζεσλ, κνπζείσλ θαη ζε έλα επξχηεξν πεδίν ην ζχλνιν ησλ πνιηηηζηηθψλ ζηνηρείσλ πνπ έρνπλ θιεξνλνκεζεί απφ ην παξειζφλ, ελψ θχξην ζθνπφ απνηειεί ε δηαθχιαμε θαη ε πξνβνιή ηεο θιεξνλνκηάο, πξνζθέξνληαο εκπεηξηθέο γλψζεηο πνπ αθνξνχλ ηφζν ζηνπο θπζηθνχο φζν θαη ζηνπο πνιηηηζηηθνχο πφξνπο θάζε ηφπνπ. εκεηψλεηαη ζην ζεκείν απηφ φηη ηδηαίηεξε δηάζηαζε ζηε ζεκαζία ησλ πνιηηηζηηθψλ θαη θπζηθψλ πφξσλ πξνζδίδνπλ ραξαθηεξηζηηθά φπσο ε κνλαδηθφηεηα, ε παιαηφηεηα ηνπο θ.ιπ. Ζ δήηεζε ησλ πξντφλησλ πνιηηηζηηθνχ ηνπξηζκνχ έρεη εληζρπζεί ζεκαληηθά ζην πέξαζκα ησλ ρξφλσλ. Γίλεηαη ηδηαίηεξε βαξχηεηα ζηε δηακφξθσζε ηεο ηνπξηζηηθήο ηνπο εηθφλαο, ε νπνία πξέπεη λα ζπλδέεηαη κε ηδηαίηεξα ζηνηρεία ζε φηη αθνξά ζέκαηα πνηφηεηαο, ζρεδηαζκνχ ή εθπαηδεπηηθνχ ραξαθηήξα θ.ιπ., έηζη ψζηε λα απνηεινχλ αληηθείκελν πξνζέιθπζεο ηνπξηζηηθνχ ελδηαθέξνληνο. Καζνξηζηηθή θξίλεηαη ε ζπκβνιή ησλ Μέζσλ Μαδηθήο Δλεκέξσζεο (ΜΜΔ) ζηελ αλσηέξσ δηαδηθαζία. (Σζαγθαξάθεο, 2005) «Γηα ηελ θάιπςε ηεο δήηεζεο έρνπλ επίζεο αλαπηπρζεί ηα θαηάιιεια ζχλζεηα πξντφληα, ελψ ην απαηηνχκελν επίπεδν νξγάλσζεο/παξνρήο ππεξεζηψλ πνιηηηζηηθνχ ηνπξηζκνχ είλαη ηδηαίηεξα πςειφ, γηαηί απεπζχλεηαη ζε πειαηεία κε πςειφ εθπαηδεπηηθφ πνιηηηζηηθφ επίπεδν». (Μπηηζάλε 2004, ζει. 207) 2.4 Πνιηηηζηηθή Πνιηηηθή Τπφ ηελ εξκελεία ηεο επξχηεξεο έλλνηαο ηεο πνιηηηθήο, ε Πνιηηηζηηθή Πνιηηηθή αλαθέξεηαη ζε κία ζπιινγηθή-ζπληνληζκέλε δξαζηεξηφηεηα θαη ζε ελέξγεηεο, γηα ηελ επίηεπμε ζπγθεθξηκέλσλ ζηφρσλ, ηελ πξνζηαζία θαη δηάδνζε ησλ πνιηηηζηηθψλ ζηνηρείσλ, ηελ αλάδεημε ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο θαη ηεο πνιηηηζηηθήο ηαπηφηεηαο θαη ηελ αχμεζε ηεο ζπκκεηνρήο ησλ πνιηηψλ ζηελ πνιηηηζηηθή δσή, ρξεζηκνπνηψληαο ζπγθεθξηκέλα κέζα (ζεζκηθά, νξγαλσηηθά, νηθνλνκηθά, κέζα πνιηηηζηηθήο ππνδνκήο 10 θαη δηάδνζεο πνιηηηζηηθψλ αγαζψλ 11 ). Ζ πνιηηηζηηθή 10 Αλαθέξνληαη ζηελ χπαξμε αιιά θαη ζηε δηακφξθσζε κνπζείσλ, ζεάηξσλ, πνιηηηζηηθψλ θέληξσλ, πηλαθνζεθψλ, ζρνιψλ εθπαίδεπζεο θαη θαιιηηερληθήο δεκηνπξγίαο θ.ιπ. 37

38 πνιηηηθή σο έλλνηα, φπσο απνδίδεηαη απφ ηελ UNESCO, ελζσκαηψλεη «έλα ζχλνιν θνηλσληθψλ πξαθηηθψλ, ζπλεηδεηψλ θαη δηαθξηβσκέλσλ, παξεκβάζεσλ ή κε παξεκβάζεσλ πνπ έρνπλ ζηφρν ηελ ηθαλνπνίεζε θάπνησλ πνιηηηζηηθψλ αλαγθψλ κε ηελ ππέξηαηε δπλαηή ρξήζε φισλ ησλ πιηθψλ θαη αλζξψπηλσλ πφξσλ, πνπ κηα δεδνκέλε θνηλσλία δηαζέηεη, ζε κηαλ νξηζκέλε ζηηγκή. Ζ πνιηηηθή απηή πξέπεη λα θαζνξίδεη θάπνηα θξηηήξηα ηεο πνιηηηζηηθήο αλάπηπμεο θαη λα ζπλδέεη ηνλ πνιηηηζκφ κε ηε δηακφξθσζε ηεο πξνζσπηθφηεηαο θαη ηελ θνηλσληθφ-νηθνλνκηθή αλάπηπμε». (Κόλζνια, 2003 ζει.16) Καη απηφ ηνλ ηξφπν ε δηαδηθαζία ελίζρπζεο ηεο πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο ζπλδέεηαη άκεζα κε ηε ράξαμε πνιηηηζηηθήο πνιηηηθήο θαη θαη επέθηαζε κε ηελ δηακφξθσζε πνιηηηθήο νινθιεξσκέλεο αλάπηπμεο. πκπιεξσκαηηθά, βάζεη κίαο δηαθνξεηηθήο πξνζέγγηζεο, «κηα πνιηηηθή είλαη πνιηηηζηηθή, φρη ιφγσ ησλ ζηφρσλ πνπ ζέηεη, αιιά επεηδή δίλεη πξνηεξαηφηεηα ζηε δεκηνπξγηθή θαη πνιηηηζκέλε πιεπξά ηεο αλζξψπηλεο δσήο». (Ηωαλλίδεο, 2002 ζει.78). Ζ πνιηηηζηηθή πνιηηηθή εθαξκφδεηαη ηφζν ζε εζληθφ 12, φζν θαη ζε πεξηθεξεηαθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν, κε ζηφρν ηνλ ζπγθεξαζκφ θνηλσληθψλ θαη νηθνλνκηθψλ ζθνπψλ. Γηα κία αθφκα θνξά ππνγξακκίδεηαη ε ζεκαζία ηνπ ξφινπ ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο ζηε δηαδηθαζία ράξαμεο θαη εθαξκνγήο ηεο ελ ιφγσ πνιηηηθήο, θαζψο θαη ε ζπκκεηνρή ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο. Δληφο ηνπ Δπξσπατθνχ πιαηζίνπ ιεηηνπξγίαο άιισζηε, ε ράξαμε εζληθήο πνιηηηζηηθήο πνιηηηθήο ελζσκαηψλεη θαη ηε δηαδηθαζία πνιηηηζηηθήο απνθέληξσζεο ζε επίπεδν πεξηθεξεηαθφ ή ηνπηθφ. ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο πνιηηηζηηθήο πνιηηηθήο ζεκαληηθφ ξφιν δηαδξακαηίδεη ε απνηειεζκαηηθή ρξήζε ησλ πνιηηηζηηθψλ πφξσλ ηφζν ζην γεσγξαθηθφ ρψξν ηνπ ηνπηθνχ, φζν θαη ζε εζληθφ επίπεδν. Ωζηφζν, ηδηαίηεξεο πξνζνρήο ρξήδνπλ ηα πεδία ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ θαη ηνπ ζπληνληζκνχ ησλ δξάζεσλ. (ν άμνλαο ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ ζπλδέεηαη άκεζα κε ηελ απνδνηηθή-απνηειεζκαηηθή ρξήζε ησλ πφξσλ πνπ δνκνχλ ηελ έλλνηα ηνπ πνιηηηζκηθνχ θεθαιαίνπ). (Μπηηζάλε, 2004 ζει. 134, ) Ζ πνιηηηζηηθή πνιηηηθή απνηειεί εξγαιείν αιιά θαη ηνλ δνκηθφ άμνλα κίαο πνιηηηθήο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο θαη ιεηηνπξγεί ππφ ηε κνξθή κέζνπ επίηεπμεο πξνζηηζέκελεο αμίαο ζε θνηλσληθφ, νηθνλνκηθφ θαη πνιηηηζηηθφ επίπεδν. Βαζηθή σζηφζν πξνυπφζεζε απνηειεί ε ζχλδεζε κε δξαζηεξηφηεηεο θαη ε δεκηνπξγία πξνγξακκάησλ πνπ πξνσζνχλ ηελ θαιιηέξγεηα θαη 11 Δλδεηθηηθά αλαθέξνληα νη αθφινπζεο θαηεγνξίεο: α)παξαδνζηαθά Μέζα (εθπαίδεπζε, πνιηηηζηηθά θέληξα, βηβιηνζήθεο, κνπζεία θαη πηλαθνζήθεο, κλεκεία θαη αξραηνινγηθνί ρψξνη θ.ιπ.), β) Πνιηηηζηηθέο Βηνκεραλίεο (ηειεφξαζε, ξαδηφθσλν, θηλεκαηνγξάθνο, ηχπνο, Δθδφζεηο θ.ιπ.) 12 Π.ρ. πνιηηηθή πξνζηαζίαο πνιηηηζηηθψλ αγαζψλ, ε νπνία είλαη ζπλπθαζκέλε κε θξαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη ζθνπνχο 38

39 ηελ πνιηηηζηηθή παηδεία. (Καινγήξνπ et al, 2006) Δπηπξφζζεηα, ππνγξακκίδεηαη φηη ε δηαδηθαζία ζρεδηαζκνχ πνιηηηζηηθήο πνιηηηθήο θξίλεηαη ζθφπηκν λα ελζσκαηψλεη ηφζν ηε κειέηε θαη αλάιπζε ηεο παξνχζαο θαηάζηαζεο ζε δηάθνξα επίπεδα (θνηλσληθφ-νηθνλνκηθφ), φζν θαη ηελ εθηίκεζε ησλ επηθξαηέζηεξσλ ηάζεσλ, θαζψο θαη ηελ θαηαγξαθή ησλ ελ δπλάκεη κειινληηθψλ ζπλζεθψλ θαη ησλ ελδερνκέλσο αλαγθαίσλ ελεξγεηψλ. Αμηνζεκείσην είλαη ην γεγνλφο φηη «ζε πνιιέο κεγάιεο επξσπατθέο πφιεηο, νη πνιηηηζηηθέο πνιηηηθέο ραξάρζεθαλ κε ζθνπφ ηελ αμηνπνίεζε ηνπ πνιηηηζκνχ σο εξγαιείν κάξθεηηλγθ γηα ηελ αλαλέσζε θαη αλαβάζκηζε ηεο πνιηηηζηηθήο ηνπο εηθφλαο θαη θαη επέθηαζε ηεο ηνπξηζηηθήο θαη νηθνλνκηθήο ηνπο ελδπλάκσζεο». (Γαζπαξηλάηνο θαη Ηωαλλίδεο, 2007 ζει.1-2) 2.5 Πνιηηηζηηθή Γεκνθξαηία Ζ έλλνηα ηεο πνιηηηζηηθήο δεκνθξαηίαο «δηεπξχλεη ηελ έλλνηα ηεο θνπιηνχξαο θαη απνξξίπηεη ηελ άπνςε γηα ηεξαξρηθή δηαβάζκηζε ησλ πνιηηηζηηθψλ αγαζψλ θαη αμηψλ, ηελ αλσηεξφηεηα δειαδή νξηζκέλσλ κφλν πνιηηηζηηθψλ κνξθψλ. Ζ ιέμε, ε νπνία αληηθαηέζηεζε ηνλ ιεγφκελν πνιηηηζηηθό εθδεκνθξαηηζκό 13 ηε δεθαεηία ηνπ 70, πεξηιακβάλεη, εθηφο απφ ηα δεκηνπξγήκαηα ηεο πςειήο ηέρλεο, θαη ζηνηρεία ησλ αμηψλ φισλ ησλ θνηλσληθψλ νκάδσλ, πνπ δηαθνξνπνηνχληαη σο πξνο ηελ ειηθία, ηελ θνηλσληθή ηάμε, ην θχιν, ηνλ ηξφπν δσήο, ηελ εζληθή πξνέιεπζε θαη επνκέλσο έρνπλ κηα ηδηαίηεξε πνιηηηζηηθή ηαπηφηεηα θαη πξφηππα ζπκπεξηθνξάο (λένη, αγξφηεο, εξγάηεο, εζληθέο κεηνλφηεηεο, πεξηζσξηαθέο νκάδεο θ.α.) Ζ αλαζεσξεκέλε πιένλ έλλνηα ηεο θνπιηνχξαο επεθηείλεηαη ζε λένπο ηνκείο, φπσο ε κνπζηθή ξνθ θαη ηδαδ, ε ιατθή κνπζηθή, ε κφδα, ην βηνκεραληθφ ζρέδην θ.α. πνπ δελ αλήθαλ πξηλ ζηνλ παξαδνζηαθφ πνιηηηζηηθφ ηνκέα. Με ηελ πνιηηηζηηθή δεκνθξαηία επίζεο επηδηψθεηαη λα δνζεί ζηνλ θαζέλα ε δπλαηφηεηα γηα άκεζε πξφζβαζε ζηε γλψζε, γηα απηνγλσζία, απηνέθθξαζε, δεκηνπξγηθφηεηα θαη ζπλεηζθνξά ζηε δηακφξθσζε ηδεψλ. Γη απηφ ελζαξξχλεηαη ε αλάπηπμε ηνπ εζεινληηζκνχ θαη ησλ πνηθίισλ εξαζηηερληθψλ θαιιηηερληθψλ δξαζηεξηνηήησλ, ζπρλά κέζα ζην πιαίζην ησλ πνιηηηζηηθψλ ζπιιφγσλ, πνπ απνηεινχλ ην ελεξγνπνηφ θχηηαξν ηεο πνιηηηζηηθήο δπλακηθήο ηεο θνηλφηεηαο. 13 χκθσλα κε ηελ έλλνηα ηνπ πνιηηηζηηθνχ εθδεκνθξαηηζκνχ, ηα αγαζά ηεο πςειήο ηέρλεο έρνπλ «εθπνιηηηζηηθή» αμία θαη θαηά ζπλέπεηα είλαη αλάγθε λα γίλνπλ θηήκα φινπ ηνπ ιανχ πέξα απφ γεσγξαθηθνχο, θνηλσληθνχο θαη νηθνλνκηθνχο θξαγκνχο. (Κόλζνια, 2006 ζει. 50) 39

40 Αθφκα, δεδνκέλνπ φηη, ζε επίπεδν δηνίθεζεο, έρεη γίλεη αληηιεπηή ε αλάγθε γηα πνιηηηζηηθή απηνλνκία θαη απνθέληξσζε, δειαδή επξχηαηε ζπκκεηνρή ζηε δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ γηα ηνλ πξνγξακκαηηζκφ ηεο πνιηηηζηηθήο πνιηηηθήο, ηελ αμηνπνίεζε ησλ ηδηαηηεξνηήησλ θάζε πεξηνρήο θαη ηε δηνξγάλσζε πνιηηηζηηθψλ δξάζεσλ ζχκθσλα κε ηα ελδηαθέξνληα ησλ δηαθφξσλ θνηλσληθψλ νκάδσλ, ν ξφινο ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, ζηε δηαδηθαζία απηή, είλαη θαζνξηζηηθφο». (Κόλζνια, 2006 ζει ) 40

41 Δηθφλα 4. Σα Μαζηηρφδεληξα. (Πεγή: Αξρείν ΔΜΥ) 41

42 ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΣΡΗΣΟ ΠΔΡΗ ΣΟΤ ΣΟΠΗΚΟΤ ΠΡΟΪΟΝΣΟ 3.1 Σν Σνπηθό Πξντόλ θαη ε ζύλδεζε ηνπ κε ηνλ Πνιηηηζκό θαη ηελ Αλάπηπμε Ζ έλλνηα ηνπ ηνπηθνχ πξντφληνο πεξηιακβάλεη «ηα θπζηθά αγαζά ή ηηο ππεξεζίεο πνπ παξάγνληαη ή παξέρνληαη απφ δηαθνξεηηθέο επηρεηξήζεηο ππαίζξησλ πεξηνρψλ θαη έρνπλ κία αλαγλσξηζκέλε θνηλσληθννηθνλνκηθή ηαπηφηεηα. Ζ έλλνηα ηνπ ηνπηθνχ δελ έρεη φκσο κία θαζνιηθή θαη γεληθά απνδεθηή ζεκαζία θαη κπνξεί λα απνθηά ζπρλά πνιιά θαη αληηθξνπφκελα λνήκαηα. Μπνξεί λα αλαθέξεηαη ζε κία ζαθψο πξνζδηνξηζκέλε γεσγξαθηθά πεξηνρή ή ζηα ηδηαίηεξα εγγελή (intrinsic) ραξαθηεξηζηηθά ησλ πξντφλησλ ηεο πεξηνρήο απηήο. Μπνξεί επίζεο λα αλαθέξεηαη σο κία δηακεηξηθά αληίζεηε πεξίπησζε απφ ηα καδηθά-παγθφζκηα πξντφληα». (Κίδνο et al 2004, ζει. 3-4) Ζ δηακνξθνχκελε δηεζλήο ηάζε πξνο ηελ παξαγσγή θαη θαηαλάισζε ηνπηθψλ, παξαδνζηαθψλ-πνηνηηθψλ πξντφλησλ, ε νπνία παξαηεξείηαη ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη ζηελ εγρψξηα αγνξά, έρεη σο αθεηεξία θπξίσο ηε ζηξνθή ηνπ γεληθφηεξνπ ελδηαθέξνληνο ζε ζέκαηα πγείαο, αζθάιεηαο, πεξηβαιινληηθήο πξνζηαζίαο αιιά θαη ζηηο δηαγξαθφκελεο, απφ ηελ πιεπξά ησλ πνιηηψλ, ηάζεηο γηα βειηίσζε ηνπ επηπέδνπ δσήο-επεκεξίαο ηνπο. Δπηπξφζζεηα, ε ζπγθέληξσζε κεγάινπ κέξνπο ηνπ πιεζπζκνχ ζηα κεγάια αζηηθά θέληξα φπνπ παξαηεξείηαη ε πιεηνλφηεηα ησλ νηθνλνκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ αιιά θαη νη λένη ξπζκνί δσήο, έρνπλ νδεγήζεη ζηε δεκηνπξγία ελφο αηζζήκαηνο λνζηαιγίαο γηα ηα αγλά-θπζηθά πξντφληα πνπ είλαη ζπλπθαζκέλα κε ηελ παξάδνζε, ηνλ πνιηηηζκφ, ηελ θιεξνλνκηά θαη θαη επέθηαζε κε ηελ έλλνηα ηεο απζεληηθφηεηαο, πξνζδίδνληαο ηδηαίηεξε αμία-πνηφηεηα ζηηο δηαηξνθηθέο ζπλήζεηεο ηνπ θαηαλαισηή. Ζ ζπλερψο απμαλφκελε δήηεζε ησλ παξαδνζηαθψλ πξντφλησλ, δεκηνπξγεί λέεο νηθνλνκηθέο-αλαπηπμηαθέο πξννπηηθέο ηφζν γηα ηνπο γεσγξαθηθνχο ηφπνπο πνπ επηηπγράλνπλ ηελ πξνψζεζε ζηελ αγνξά ηδηφηππσλ 14 ηνπηθψλ πξντφλησλ κε ειθπζηηθφ πεξηηχιηγκα, φζν θαη γηα ηνπο κηθξνχο παξαγσγνχο ή ηηο πεξηνρέο πνπ κεηνλεθηνχλ αλαπηπμηαθά. 14 O φξνο ηεο ηδηνηππίαο ζε φηη αθνξά ηα ηνπηθά πξντφληα εζηηάδεη ζε ζηνηρεία δηαθνξνπνίεζεο ηνπο απφ παξφκνηα πξντφληα πνπ δηαηίζεληαη ζηελ αγνξά. «Ζ θαηαζθεπή θαη ε πηζηνπνίεζε ηεο ηδηνηππίαο ζπλήζσο ζρεηίδεηαη κε ηε ρξήζε ζπγθεθξηκέλσλ ή παξαδνζηαθψλ πξψησλ πιψλ, ζπγθεθξηκέλσλ παξαγσγηθψλ κεζφδσλ θαη/ή ζπλδέεηαη κε αλαγλσξίζηκε γεσγξαθηθή πξνέιεπζε». Καη απηφ ηνλ ηξφπν ε έλλνηα ηεο ηδηνηππίαο ζρεηίδεηαη άκεζα κε ηελ έλλνηα ηεο πνηφηεηαο, ελψ επίζεο ζεκεηψλεηαη ην γεγνλφο φηη ην ελδηαθέξνλ ησλ θαηαλαισηψλ ζηξέθεηαη νινέλα θαη πεξηζζφηεξν ζηνλ ηφπν θαη ζηελ παξαδνζηαθή δηαδηθαζία παξαγσγήο ησλ πξντφλησλ. (Κίδνο et al, 2004 ζει.3-4) 42

43 Σα ηνπηθά πξντφληα ζπκβάινπλ ζηε δηακφξθσζε ηεο ηαπηφηεηαο ελφο ηφπνπ, κέζσ ηεο δηαηήξεζεο ηεο ηνπηθήο γαζηξνλνκηθήο θιεξνλνκηάο 15, δηακνξθψλνληαο θαη απηφ ηνλ ηξφπν ζεκαληηθφ παξάγνληα ηνπηθήο αλάπηπμεο. Ζ ζχλδεζε ησλ ηνπηθψλ πξντφλησλ κε πνιηηηζηηθά ζχκβνια ή ηνπηθέο αλαπαξαζηάζεηο νδεγεί ζηελ ελίζρπζε ηνπ ζηνηρείνπ ηεο πνηφηεηαο πνπ είλαη ζπλπθαζκέλε κε ηα πξντφληα απηά, θαζψο θαη ζηελ ελδπλάκσζε ηεο ηειηθήο ηνπο αμίαο, ε νπνία ζπλεπάγεηαη ηελ πςειφηεξε πξνζηηζέκελε αμία ηνπ πξντφληνο θαη απνηειεί νπζηαζηηθφ παξάγνληα ελίζρπζεο ησλ Ληγφηεξν Δπλνεκέλσλ Πεξηνρψλ (Less Favored Areas, LFAs) 16. «Σαπηφρξνλα, ε παξαγσγή ηνπηθψλ πξντφλησλ θαηέρεη θεληξηθφ ξφιν ζηηο δηαδηθαζίεο ζπλέξγηαο κεηαμχ δηαθνξεηηθψλ νηθνλνκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, ηδηαίηεξα ζηηο πεξηπηψζεηο ρξήζεο ηνπηθψλ πφξσλ, κεηαμχ παξαγσγψλ πξψησλ πιψλ-παξαγσγψλ ηειηθψλ πξντφλησλ θαη δηαθηλεηψλ, δεκηνπξγψληαο ζεηηθέο εμσηεξηθέο νηθνλνκίεο. Απηή ε ζπλχπαξμε κπνξεί λα ζπλεηζθέξεη ζηελ αλάπηπμε ησλ πεξηνρψλ απηψλ, απμάλνληαο ηηο παξαγσγηθέο δξαζηεξηφηεηεο, ηελ απαζρφιεζε, ελζαξξχλνληαο ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ελδπλακψλνληαο ηηο νηθνλνκηθέο δνκέο θαη ηελ θνηλσληθή ζπλνρή». (Κίδνο et al, 2004 ζει 8. θαη Έθζεζε Δπηρεηξεκαηηθόηεηαο Πεξηθέξεηαο Βνξείνπ Αηγαίνπ, 2006 ζει ) Α/Α Δίδνο Πξντόληνο Δπίζεκε Ολνκαζία 1 Σπξνθνκηθά ΠΟΠ (ηξφθηκα) Λαδνηχξη Μπηηιήλεο 2 Σπξνθνκηθά ΠΟΠ Καιαζάθη Λήκλνπ Πεξηνρή θαη Σνπηθόηεηα παξαγσγήο Νήζνο Λέζβνο (Σνπηθφ) Νήζνο Λήκλνο (Σνπηθφ) Ννκνζεζία Δπηρεηξήζεηο Παξαγσγήο, πνπ ην Σππνπνίεζεο, Δκπνξίαο παξάγνπλ ΦΔΚ 25Β/ ΦΔΚ 16Β/ Ζ Σνπηθή Γαζηξνλνκηθή Κιεξνλνκηά απνηειεί ηζρπξφ ζπλδεηηθφ θξίθν κεηαμχ πξνϊόληωλ, ηνπίνπ θαη ηνπ πνιηηηζκνύ ελόο ηόπνπ θαη εκπεξηέρεηαη ζηελ έλλνηα ηεο Πνιηηηζκηθήο Σαπηφηεηαο κηαο πεξηνρήο. 16 Κξίλεηαη ζθφπηκε ε δηαθνξνπνίεζε ηεο ηηκήο ησλ ηνπηθψλ-παξαδνζηαθψλ πξντφλησλ ζε ζχγθξηζε κε άιια πξντφληα ηεο αγνξάο, θαζψο ην θφζηνο παξαγσγήο ζηηο LFAs είλαη ζεκαληηθά κεγαιχηεξν, «γη απηό θαη ραξαθηεξίδνληαη ιηγόηεξν επλνεκέλεο θαη ή κεηνλεθηηθέο, κε απνηέιεζκα λα κε κπνξνχλ λα αληαγσληζηνχλ ηηο πιενλεθηηθέο πεξηνρέο ζε κε δηαθνξνπνηεκέλα κε ηδηφηππα πξντφληα. Σν γεγνλφο απηφ ηζρχεη θαη γηα πξντφληα πνπ πξνέξρνληαη απφ δηαδηθαζίεο πηζηνπνίεζεο (βηνινγηθά πξντφληα, πξντφληα πηζηνπνηεκέλα)». (Κίδνο et al, 2004 ζει 8. 43

44 3 Σπξνθνκηθά ΠΟΠ Καζέξη (Με Σνπηθφ, ΦΔΚ 8Β/ (ηξφθηκα) Μαθεδνλία, Θεζζαιία, Ννκνί Καβάιαο. Λέζβνπ θαη Ξάλζεο) 4 Σπξνθνκηθά ΠΟΠ Φέηα (Με Σνπηθφ) 16 5 Λίπε θαη Διαηφιαδν Νήζνο Έιαηα ΠΓΔ Λέζβνο Λέζβνο (ηξφθηκα) (Σνπηθφ) 6 Λίπε θαη Διαηφιαδν Νήζνο Έιαηα ΠΓΔ άκνο άκνο, (ηξφθηκα) Νήζνο Ηθαξία (Σνπηθφ) 7 Λίπε θαη ΠΟΠ Νήζνο Έιαηα Θξνχκπα Υίνο (ηξφθηκα) Υίνπ (Σνπηθφ) 8 Σξφθηκα ΠΟΠ Νήζνο Μαζηίρα Υίνο Υίνπ (Σνπηθφ) 9 Σξφθηκα ΠΟΠ Νήζνο Μαζηηρέιαην Υίνο Υίνπ (Σνπηθφ) 10 Σξφθηκα ΠΟΠ Σζίθια Νήζνο Υίνπ Υίνο (Σνπηθφ) 11 Σξφθηκα ΠΟΠ Νήζνο Κνινθψλην Υίνο Μαζηίραο (Σνπηθφ) Υίνπ Καλ. 1513/2001, 18(2)** ΦΔΚ 27Β/ , ΦΔΚ 575Β/ , ΦΔΚ 995Β/ Καλ. 1513/2001, 1 ΦΔΚ 27Β/ , ΦΔΚ 574Β/ , ΦΔΚ 995Β/ Καλνληζκφο 1263/96 ΦΔΚ 995Β/ * ΦΔΚ 17Β/ ΦΔΚ 17Β/ ΦΔΚ 17Β/ ΦΔΚ 17Β/

45 12 Σξφθηκα ΠΟΠ 13 Οίλνο (πνηά) 14 Οίλνο (πνηά) Μνζρνιίβαλν Υίνπ Ολνκ. Πξνειεχζεσο άκνπ Διεγρφκελε Ολνκ. Πξνειεχζεσο Λήκλνπ Διεγρφκελε Νήζνο Υίνο (Σνπηθφ) Πεξηνρή Νήζνπ άκνπ (Σνπηθφ) Πεξηνρή Νήζνπ Λήκλνπ (Σνπηθφ) ΦΔΚ 17Β/ Καλνληζκνί 1493/1999, 1607/2000 θαη 1622/2000 ΦΔΚ Α/ Καλ. 1493/1999, 1607/2000 θαη 1622/2000, ΦΔΚ 39Α/ , ΦΔΚ 64Α/ , ΦΔΚ 175Α/ , ΦΔΚ 964Β/ Πίλαθαο 3.1 Παξνπζίαζε βαζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ πξντφλησλ ηδηνηππίαο πνπ παξάγνληαη ζηελ Πεξηθέξεηα Βνξείνπ Αηγαίνπ (Πεγή: Κίδνο et al, 2004 ζει.10) * Ωο δηθαηνχρνο ζηνλ νξηζκφ ηνπ πξντφληνο σο ΠΓΔ αλαθέξεηαη ε Έλσζε Μαζηηρνπαξαγσγψλ Υίνπ (ΔΜΥ), αιιά δελ ην παξάγεη, ελψ πξνέθπςε φηη παξάγεηαη απφ αδηεπθξίληζην αξηζκφ επηρεηξήζεσλειαηνηξηβείσλ αλάινγα κε ηε δηαζεζηκφηεηα ειηψλ. Σε ρξνληά πνπ έιαβε ρψξα ε έξεπλα (2002) δελ ππήξμαλ επηρεηξήζεηο πνπ λα ην παξήγαγαλ. ** 18 Δπηρεηξήζεηο έρνπλ δηθαίσκα λα ην παξάγνπλ, αιιά κφλν 2 ην ηππνπνηνχλ Κπξηόηεξεο θαηεγνξίεο πηζηνπνίεζεο ηεο ηδηνηππίαο - ήκαηα Πνηόηεηαο ησλ Πξντόλησλ «Οη βαζηθφηεξεο θαηεγνξίεο πηζηνπνίεζεο ηεο ηδηνηππίαο πνπ αλαγλσξίδνληαη επίζεκα ζηελ Δ.Δ., πεξηιακβάλνπλ ηα πξντφληα ΠΟΠ (Πξνζηαηεπφκελε Ολνκαζία Πξνέιεπζεο), ΠΓΔ (Πξνζηαηεπφκελε Γεσγξαθηθή Έλδεημε), ΔΠΠΔ (Δηδηθφ Παξαδνζηαθφ Πξντφλ Δγγπεκέλν)» (Κίδνο et al, 2004 ζει. 6-7 θαη θαη έρνπλ σο ζηφρν ηελ αλάδεημε θαη ηελ πξνζηαζία ησλ αγξνηηθψλ πξντφλησλ. Σα δηάθνξα ηνπηθά πξντφληα κπνξνχλ λα ηαμηλνκεζνχλ κε θχξηνπο άμνλεο ηελ ηνπηθφηεηα ησλ πξψησλ πιψλ ηνπο θαη ηελ ηδηνηππία ηνπο, ζηηο εμήο 4 θαηεγνξίεο (Πίλαθαο 3.2): Σνπηθά ηδηφηππα πξντφληα κε ηνπηθέο πξψηεο χιεο (π.ρ. ΠΟΠ Λαδνηχξη Λέζβνπ, ΠΟΠ Μαζηίρα 45

46 Υίνπ, Διαηφιαδν ΠΓΔ άκνο), Σνπηθά ηδηφηππα πξντφληα ρσξίο ηνπηθέο πξψηεο χιεο (δελ ππάξρνπλ ζηελ Πεξηθέξεηα), Σνπηθά κε ηδηφηππα πξντφληα κε ηνπηθέο πξψηεο χιεο (π.ρ. αξηνζθεπάζκαηα, δπκαξηθά) θαη Σνπηθά κε ηδηφηππα πξντφληα ρσξίο ηνπηθέο πξψηεο χιεο (π.ρ. νχδν, γιπθά θνπηαιηνχ Υίνπ). (Κίδνο et al, 2004) Ύπαξμε Πηζηνπoηεκέλεο Ηδηνηππίαο Σνπηθέο Πξώηεο Ύιεο ρη Ναη ρη ρη ΗΗΗ ΗV Η II Ναη Ναη Ναη ρη Πίλαθαο 3.2 Σαμηλφκεζε ηνπηθψλ πξντφλησλ βάζεη ηνπηθφηεηαο πξψησλ πιψλ θαη χπαξμεο πηζηνπνηεκέλεο ηδηνηππίαο (Πεγή: Κίδνο et al, 2004ζει. 7) Δηθφλα 5. (Πεγή: Ο φξνο Πξνζηαηεπόκελε Ολνκαζία Πξνέιεπζεο (ΠΟΠ) ελζσκαηψλεη «ηελ νλνκαζία ελφο πξντφληνο ηνπ νπνίνπ ε παξαγσγή, ε κεηαπνίεζε θαη ε επεμεξγαζία πξέπεη λα ιακβάλνπλ ρψξα ζε κία νξηνζεηεκέλε γεσγξαθηθή πεξηνρή κε αλαγλσξηζκέλε ηερλνγλσζία». (Κέληξν Δξεπλώλ Παλεπηζηεκίνπ Πεηξαηώο, 2005 ζει.17) Ζ θαηνρχξσζε ησλ πξντφλησλ σο ΠΟΠ είλαη θαζνξηζηηθή γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πξντφληνο (ηεο πνηφηεηαο-αμίαο ηνπ). Παξάιιεια, δηαζθαιίδεη ην γεγνλφο φηη ην πξντφλ έρεη παξαρζεί αθνινπζψληαο απζηεξέο δηαδηθαζίεο θαη θαλφλεο παξαγσγήο, ρσξίο επηβιαβή ραξαθηεξηζηηθά γηα ηνλ θαηαλαισηή (ζπλεπάγεηαη, δειαδή, πξνζηαζία ηνπ πξντφληνο θαη ηνπ θαηαλαισηή απφ λνζείεο). 46

47 Δηθφλα 6. To πέξαζκα απφ ηε κία επνρή ζηελ άιιε. Ζ Μαζηίρα Υίνπ, ην Μαζηηρέιαην Υίνπ θαη ε Σζίθια Υίνπ (ΔΛΜΑ) είλαη πξντφληα Π.Ο.Π. (Ζκεξνκελία Πηζηνπνίεζεο: 24/01/1997). (Πεγή:Πεξίθνο, 2006 ζει. 102) Καη αληηζηνηρία, ν φξνο Πξνζηαηεπόκελε Γεσγξαθηθή Έλδεημε (ΠΓΔ), πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηνλ ραξαθηεξηζκφ ελφο γεσξγηθνχ πξντφληνο ή ελφο ηξνθίκνπ, αλαθέξεηαη ζην γεγνλφο φηη ν δεζκφο κε ηε γεσγξαθηθή πεξηνρή έρεη σο απνηέιεζκα ηελ απφδνζε κίαο «ζπγθεθξηκέλεο πνηφηεηαο, θήκεο ή άιινπ Δηθφλα 7. (Πεγή: ραξαθηεξηζηηθνχ ηνπ πξντφληνο ζηε γεσγξαθηθή απηή θαηαγσγή. Ζ παξαγσγή ή/θαη κεηαπνίεζε ή/θαη ε επεμεξγαζία ηνπ πξντφληνο πξαγκαηνπνηνχληαη ζηελ νξηνζεηεκέλε γεσγξαθηθή πεξηνρή 47

48 θαη ην πξντφλ λα επσθειείηαη ηνπ θαινχ ηνπ νλφκαηνο». (Κέληξν Δξεπλώλ Παλεπηζηεκίνπ Πεηξαηώο, 2005 ζει.17) Σα «Δηδηθά Παξαδνζηαθά Πξντόληα Δγγπεκέλα (ΔΠΠΔ) ηέινο, είλαη θπξίσο πξντφληα κεηαπνίεζεο πνπ ραξαθηεξίδνληαη απφ ηε ζχζηαζε ή ηνλ ηξφπν παξαζθεπήο ηνπο, ν νπνίνο έρεη ηζηνξία δεθαεηηψλ ή θαη αηψλσλ θαη ελζσκαηψλεη ηελ ηζηνξία, ηα ήζε θαη ηα έζηκα, δειαδή ηε ιανγξαθία θαη ηηο παξαδφζεηο ηνπ ιανχ πνπ ηα παξάγεη. Σα πξντφληα απηά βαζίδνληαη ζηελ παξάδνζε θαη ζηε δηαηξνθηθή θνπιηνχξα ησλ Δπξσπαίσλ πνιηηψλ θαη παξνπζηάδνπλ ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηα νπνία νθείινληαη ζηηο εδαθνθιηκαηηθέο ζπλζήθεο ηεο πεξηνρήο θαιιηέξγεηαο θαη ζηηο εηδηθέο ζπλζήθεο παξαγσγήο θαη κεηαπνίεζεο. Ζ πηζηνπνίεζε ηεο ηδηνηππίαο ησλ γεσξγηθψλ πξντφλησλ κε ηνλ ραξαθηεξηζκφ ηνπο σο ΠΟΠ, ΠΓΔ θαη ΔΠΠΔ, πξνζθέξεη ηελ επθαηξία ηφζν ζηνπο παξαγσγνχο λα πξνβάινπλ επηηπρψο-απνδνηηθφηεξα (ζε νηθνλνκηθνχο φξνπο) θαη κε κεγαιχηεξε επθνιία ηα πξντφληα ηνπο, φζν θαη ζηνπο θαηαλαισηέο λα αγνξάδνπλ πξντφληα πνηνηηθά, κε εγγπήζεηο γηα ηε παξαγσγή, επεμεξγαζία θαη ηε γεσγξαθηθή θαηαγσγή ηνπο». 17 ( 3.3 Δλδεηθηηθά Παξαδείγκαηα Σνπηθώλ Πξντόλησλ Δπηρεηξψληαο λα θάλνπκε κία αλαθνξά ζε νξηζκέλα ραξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα ηνπηθψλ-παξαδνζηαθψλ πξντφλησλ, κηθξψλ παξαγσγψλ, πνπ έρνπλ επηηχρεη λα γίλνπλ γλσζηά ηφζν ζηελ εγρψξηα φζν θαη ζε μέλεο αγνξέο, παξαζέηνπκε ηα θαησηέξσ: Ζ Δπξσπατθή Έλσζε (Δ.Δ.) ζέζπηζε ην 1992 ηνλ θαλνληζκφ 2081/92, γηα ηελ πξνζηαζία ησλ γεσγξαθηθψλ ελδείμεσλ θαη ησλ νλνκαζηψλ πξνέιεπζεο ησλ γεσξγηθψλ πξντφλησλ θαη ησλ ηξνθίκσλ, θαζψο θαη ηνλ θαλνληζκφ 2082/92, γηα ηηο βεβαηψζεηο ηδηνηππίαο ησλ γεσξγηθψλ πξντφλησλ θαη ηξνθίκσλ. Ο ζθνπφο ηνπ θαλνληζκνχ 2081/92 είλαη ε πξνζηαζία ησλ νλνκαζηψλ, ελψ ν ζθνπφο ηνπ θαλνληζκνχ 2082/92 είλαη θπξίσο ε πξνζηαζία ησλ παξαδνζηαθψλ ζπληαγψλ. ( 18 Άιια ειιεληθά παξαδνζηαθά πξντφληα ηα νπνία είλαη επξέσο γλσζηά θαη δελ αλαιχνληαη ζην παξφλ θεθάιαην, είλαη ηα αθφινπζα: Λνπθνχκη θαη ραιβαδφπηηα χξνπ, Σεληνχξα Παηξψλ, αιάκη Λεπθάδνο, Διηέο Ρνβηψλ, Μέιη Κπζήξσλ, Μαζηέιν Υίνπ, Γιπθά θνπηαιηνχ θαη καξκειάδεο Πειίνπ, Ακπγδαισηά Άλδξνπ, Ξεξά ζχθα Κχκεο Δπβνίαο, Μάληνιεο θαη Σεληνχξα Παηξψλ θ.α. 48

49 3.3.1 Κξόθνο Κνδάλεο Σξεηο δηαθνξεηηθέο νλνκαζίεο, κε ηελ ίδηα έλλνηα φκσο, δίλνπλ ην ζηίγκα ηνπ ηδηαίηεξνπ απηνχ ρξπζνθίηξηλνπ πξντφληνο: Κξφθνο, ζαθξάλ, δαθνξά. Απφ ηελ Κνδάλε ζε φιε ηελ Διιάδα θαη απφ εθεί ζηηο κεγάιεο αγνξέο ηεο Δπξψπεο, ηεο Ακεξηθήο θαη ηεο Απζηξαιίαο, ν θξφθνο απνηειεί ζήκα θαηαηεζέλ ηεο Κνδάλεο. Δμ νπ κάιηζηα θαη ε νλνκαζία ηνπ πλεηαηξηζκνχ πνπ δηαθηλεί ην πξντφλ: Αλαγθαζηηθφο πλεηαηξηζκφο Κξνθνπαξαγσγψλ Κνδάλεο, ν νπνίνο ζήκεξα αξηζκεί κέιε. Ο πλεηαηξηζκφο δεκηνπξγήζεθε ην 1971 θαη νπνηνζδήπνηε παξαγσγφο θαιιηεξγεί θξφθν, γίλεηαη απηνκάησο κέινο ηνπ. Ζ εηήζηα παξαγσγή αλέξρεηαη ζε 4,5 ηφλνπο, σζηφζν ην 95% ηεο παξαγσγήο εμάγεηαη. Απφ ην 1997 εθαξκφδεηαη ζχζηεκα δηαζθάιηζεο πνηφηεηαο ISO, ελψ ηα ηειεπηαία ρξφληα ζηελ παξαγσγή, έρεη εληαρζεί θαη βηνινγηθή θαιιηέξγεηα. Ο πλεηαηξηζκφο έρεη εληαρζεί ζε επελδπηηθά πξνγξάκκαηα πνπ αθνξνχλ ζηηο θζίλνπζεο πεξηνρέο. Ο θξφθνο, φπσο έρεη πξνθχςεη απφ κειέηεο ηνπ Γεσπνληθνχ Παλεπηζηεκίνπ Αζήλαο, αιιά θαη ηνπ Αηκαηνινγηθνχ ηκήκαηνο ζηελ Θεζζαινλίθε, έρεη απνδεδεηγκέλεο αληηθαξθηληθέο ηδηφηεηεο θαη κπνξεί λα βνεζήζεη φζνπο πάζρνπλ απφ ζξφκβσζε θαη ιεπραηκία. (παγαδώξνπ θαη Κπξέιαο, 2003 ζει ) Φηζηίθη Αηγίλεο Σν θηζηίθη Αηγίλεο είλαη ίζσο ην κνλαδηθφ γεσξγηθφ πξντφλ πνπ επέβαιε παλειιελίσο ηελ νλνκαζία πξνέιεπζεο, παξά ην γεγνλφο φηη θαιιηεξγείηαη θαη αιινχ ζηελ Διιάδα. Ζ πνηφηεηά ηνπ ην έρεη θαζηεξψζεη ζηε ζπλείδεζε ηνπ θαηαλαισηηθνχ θνηλνχ, παξά ηελ αθξηβφηεξε ηηκή ηνπ. πσο απνδεηθλχεηαη, απηφ νθείιεηαη απνθιεηζηηθά ζηηο απζηεξέο πξνδηαγξαθέο πνπ ν Αγξνηηθφο πλεηαηξηζκφο ηεο Αίγηλαο έρεη επηβάιεη ζηνπο παξαγσγνχο. Έηζη, ε Αίγηλα θαζηέξσζε θαη ζηε βηβιηνγξαθία ην φλνκά ηεο. Σν θηζηίθη Αηγίλεο παξάγεηαη απφ ηελ εθιεθηή πνηθηιία θηζηηθηάο "Αηγηλήηηθε" θαη είλαη πξντφλ Π.Ο.Π. Υσξίο λα έρεη κεγάιε ηζηνξία, ην θηζηίθη Αηγίλεο έγηλε ζπλψλπκν ηεο πνηφηεηαο (Λακπξάθνο, 2003 θαη 49

50 3.3.3 Κνπκθνπάη Κέξθπξαο Έλαο Άγγινο ηαμηδεπηήο, κφληκνο θάηνηθνο ηεο Κέξθπξαο, ζπλήζηδε λα θπηεχεη ζην αγξφθηεκά ηνπ δέλδξα πνπ έθεξλε απφ ηα δηάθνξα κέξε ηνπ θφζκνπ. Έηζη, ην 1924 έθεξε απφ ηελ Κίλα ζηελ Κέξθπξα έλα δέλδξν πεξίπνπ 2,5 κέηξα ςειφ, πνπ έθαλε θάηη θαξπνχο, νη νπνίνη έκνηαδαλ κε κηθξνζθνπηθά πνξηνθάιηα. Δίραλ κέγεζνο θαξπνχ δχν εθαηνζηά, κε γεχζε ειαθξψο πηθξίδνπζα θαη ηξψγνληαλ κε ηε θινχδα. Σν φλνκά ηνπ δέλδξνπ θνπκθνπάη. ηελ Διιάδα παξάγεηαη κφλν ζηελ Κέξθπξα θαη θπξίσο ζηελ πεξηνρή Νπκθψλ ηνπ Γήκνπ Θηλαιίσλ. Δίλαη αλαγλσξηζκέλν σο πξντφλ Π.Γ.Δ. Σν 1981 ηδξχζεθε ν Αγξνηνβηνκεραληθφο πλεηαηξηζκφο Νπκθψλ κε 89 κέιε παξαγσγνχο θνπκθνπάη θαη κε αληηθείκελν ηε ζπιινγή, ηελ επεμεξγαζία, ηελ ηππνπνίεζε θαη ηε δηάζεζε ηνπ θνπκθνπάη. Άιιεο ρψξεο παξαγσγήο θνπκθνπάη είλαη ε Ηαπσλία θαη νη Ζ.Π.Α. ( Απγνηάξαρν Μεζνινγγίνπ Απφ ηα πνιπηηκφηεξα ησλ Διιεληθψλ ηαξηρεπκάησλ ηνπ έλπδξνπ θφζκνπ, είλαη ηα Απγνηάξαρα Μεζνινγγίνπ. Σα δηαθξίλεη μερσξηζηή λνζηηκηά, άξσκα θαη ιεπηή γεχζε. Παξαζθεπάδνληαη κε παξαδνζηαθή ηερληθή θαη δελ μεξαίλνληαη. Γηαηεξνχληαη πεξηζζφηεξν απφ έλα έηνο. Σν απγνηάξαρν βξίζθεηαη ζηηο σνζήθεο ηνπ ζπιάθνπ ηνπ ςαξηνχ Κέθαινο, πνπ νη ληφπηνη νλνκάδνπλ κπάθα. Γηα λα δηαηεξεζνχλ επί καθξφηεξν ρξφλν, ηα απγνηάξαρα θεξψλνληαη. Σν βνπηνχλ δειαδή ζε ιησκέλν θίηξηλν θεξί, ην νπνίν ηα πεξηβάιιεη κε ιεπηφ ζηξψκα θαη ηα εκπνδίδεη λα έξρνληαη ζε επαθή κε ηνλ αηκνζθαηξηθφ αέξα. Σν βάξνο ηνπ απγνηάξαρνπ είλαη πεξίπνπ 200 γξακκάξηα αλά ηεκάρην, θαηά κέζν φξν. Ζ ηηκή ηνπ είλαη πεξίπνπ 100 επξψ ην θηιφ θαη ζπλερψο απμάλεηαη. Σα ηρζπνηξνθεία ηεο θεληξηθήο ιηκλνζάιαζζαο είλαη: ε Σνπξιίδα, ην Βαζηιάδη, ην Κφκκα, ν ρνηληάο, ν Πξνθνπάληζηνο θαη ε Θνιή. (Κέληξν Δξεπλώλ Παλεπηζηεκίνπ Πεηξαηώο, 2005 ζει ) 3.4 Eλέξγεηεο Πξνώζεζεο θαη Πξνβνιήο ησλ Σνπηθώλ Πξντόλησλ Ζ πξνψζεζε θαη ε πξνβνιή ησλ ηνπηθώλ πξνϊόληωλ ηφζν ζηελ εγρψξηα φζν θαη ζηε δηεζλή αγνξά, παξνπζηάδεη δπζθνιίεο, θπξίσο ιφγσ ηεο πεξηνξηζκέλεο δηάζεζεο νηθνλνκηθψλ πφξσλ νη νπνίνη κπνξνχλ θαιχςνπλ ηνλ ηνκέα ηνπ marketing θαη ηεο 50

51 δηαθήκηζεο. Δλ αληηζέζεη, «ηα καδηθά πξνϊόληα, έρνπλ πίζσ ηνπο βηνκεραλίεο θνινζζνχο πνπ κπνξνχλ λα δηαζέζνπλ πνιχ κεγάια θεθάιαηα γηα ηε δηαθήκηζε ησλ πξντφλησλ ηνπο θαη γηα ηελ αγνξά ησλ πην εκπνξηθψλ ζεκείσλ πψιεζεο κέζα ζηα super market θαη ζηα πνιπθαηαζηήκαηα» (Κέληξν Δξεπλώλ Παλεπηζηεκίνπ Πεηξαηώο, 2005 ζει. 91). Ωζηφζν ηα ηνπηθά πξντφληα θηάλνπλ ζηνλ θαηαλαισηή-επηζθέπηε επηηπρψο θαη κε απνδνηηθφ ηξφπν, κέζσ ηεο λνκηθήο κνξθήο ηνπ ζπλεηαηξηζκνύ 19, ελψ πξνσζνχληαη ζηελ αγνξά κέζσ ζπλεξγαζηψλ ησλ ηνπηθψλ παξαγσγψλ ή ησλ νηθνγελεηαθώλ εηαηξεηώλ θαη εξγαζηεξίωλ κε ζπγθεθξηκέλα θαηαζηήκαηα ή κε αιπζίδεο θαηαζηεκάησλ, θαζψο θαη κέζσ ηεο δηάδνζεο ηνπο απφ ζηφκα ζε ζηφκα (word-of-mouth), ζην επξχ ζχλνιν ησλ θαηαλαισηψλ. Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε είλαη ηα ελ ιφγσ πξντφληα λα είλαη πνηνηηθά 20 θαη λα ηθαλνπνηνχλ ηηο απμεκέλεο πιένλ ζηηο εκέξεο καο απαηηήζεηο ησλ θαηαλαισηψλ, θαη δεη ησλ επξσπαίσλ. Δπηπξφζζεηα, επηζεκαίλεηαη φηη σο δηαδηθαζία ην word-of-mouth (πξνθνξηθή δηαθήκηζε-πιεξνθφξεζε) παξνπζηάδεηαη λα είλαη απνδνηηθφηεξε ζε φξνπο νηθνλνκηθψλ κεγεζψλ, απφ θάζε είδνπο άιιε δηαθήκηζ ε. Ζ ρξήζε ελαιιαθηηθψλ δηθηχσλ πξνψζεζεο, φπσο ην Internet (ζχζηεκα ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ), κε ζθνπφ ηελ πξνβνιή ζρεηηθψλ ηζηνζειίδσλ θαη ηε δηάδνζε ησλ πξντφλησλ ησλ ηνπηθψλ παξαγσγψλ, θαζψο θαη ε νηθνλνκηθή ζπκβνιή ηνπ θξάηνπο (επηρνξεγήζεηο ηνπ Τπνπξγείν Αλάπηπμεο, Τπνπξγείν Σνπξηζκνχ θ.ιπ.) ζηηο αλσηέξσ πξνσζεηηθέο ελέξγεηεο, απνηεινχλ ηδηαίηεξα αληαγσληζηηθέο νδνχο δηάζεζεο ή ελίζρπζεο ηεο δηάζεζεο ησλ αλσηέξσ αλαθεξνκέλσλ πξντφλησλ. Ηδηαίηεξα ε ρξήζε ηνπ Internet απνηειεί κηα εθ ησλ ελαιιαθηηθψλ κεζφδσλ πνπ ππεξέρεη ζε φξνπο θφζηνπο θαη απνδνηηθφηεηαο γηα ηνλ παξαγσγφ, ζπγθξηηηθά πάληα κε ηηο παξαδνζηαθέο κεζφδνπο πξνψζεζεο ησλ πξντφλησλ. Παξάιιεια, ε ζπκβνιή ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο θξίλεηαη επίζεο ζεκαληηθή. Ζ δηνξγάλσζε εθδειψζεσλ κε επίθεληξν ηελ πξνβνιή ηνπ ηνπηθνχ πξντφληνο/πξντφλησλ, 19 Ο πλεηαηξηζκόο είλαη ε εζεινληηθή έλσζε πξνζψπσλ κε κεηαβιεηφ θεθάιαην θαη αξηζκφ κειψλ, πνπ ζαλ ζθνπφ έρεη, ηε βειηίσζε ηεο νηθνλνκηθήο, θνηλωληθήο θαη πνιηηηζηηθήο θαηάζηαζεο όιωλ ηωλ κειώλ ηνπ, (κέζσ ηεο παξνρήο ηεο ακνηβαίαο βνήζεηα ηνπο), θαζψο θαη ηελ απφ θνηλνχ αληηκεηψπηζε ησλ θνηλψλ αλαγθψλ ηνπο. Έλαο ζπλεηαηξηζκφο κπνξεί λα αζρνιείηαη κε ηελ παξαγσγή πιήζνπο εηδψλ παξαδνζηαθήο αγξνηηθήο βηνηερλίαο θαη νηθνηερλίαο, φπσο παξαδνζηαθά θεληήκαηα θαη πθαληά, γιπθά θνπηαιηνχ, καξκειάδεο, δπκαξηθά, αλζφλεξν θ.ιπ. (Κέληξν Δξεπλώλ Παλεπηζηεκίνπ Πεηξαηώο, 2005 ζει.69, 73) 20 Ζ κηθξή ηνπηθή παξαγσγή ησλ αλσηέξσ επηρεηξήζεσλ είλαη θπξίσο ππεχζπλε γηα ηε κνλαδηθφηεηα θαη ηελ πςειή πνηφηεηα ησλ ληφπησλ πξντφλησλ (παγαδώξνπ θαη Κπξέιαο, 2003 ζει.31-33) 51

52 θαζψο θαη ε ρξεκαηνδφηεζε ινηπψλ πξνσζεηηθψλ ελεξγεηψλ (παξαγσγή εληχπνπ δηαθεκηζηηθνχ πιηθνχ, δηνξγάλσζε εθζέζεσλ, ζπκκεηνρέο ζε ληνθηκαληέξ θαη δηαθεκηζηηθά ζπνη θ.ιπ.), ζπκβάινπλ αηζζεηά ζηελ δηάδνζε αιιά θαη ζηε δεκηνπξγία ζεηηθήο εηθφλαο γηα ην πξντφλ. Δπηπξφζζεηα, ηα ζεκαληηθά ζπγθξηηηθά πιενλεθηήκαηα ησλ ηνπηθψλ ειιεληθψλ πξντφλησλ, φπσο ε αλψηεξε πνηφηεηα-αγλφηεηα ησλ πξψησλ πιψλ ηνπο, ε νπνία είλαη άκεζα ζπλπθαζκέλε κε ηελ έλλνηα ηεο πγηεηλήο δηαηξνθήο, πξέπεη λα απνηειέζνπλ ην δπλαηφ ραξηί ησλ παξαγσγψλ θαη ηνπ θξάηνπο απέλαληη ζηνλ αληαγσληζκφ. Σα αλσηέξσ ραξαθηεξηζηηθά ζα πξέπεη λα ηεθκεξηψλνληαη επηζηεκνληθά (π.ρ. ρξεκαηνδφηεζε εξγαζηεξηαθψλ κειεηψλ γηα ηελ ηεθκεξίσζε ηεο ηδηαίηεξεο δηαηξνθηθή ηνπο αμίαο), θαζψο θαη λα πξνβάιινληαη θαηάιιεια απφ ηνπο αξκφδηνπο θνξείο, φπσο παξαδείγκαηνο ράξηλ απφ ην Τπνπξγείν Σνπξηζκνχ, πνπ κπνξεί λα πξνβάιεη κέζσ ησλ δηαθεκίζεσλ ηνπ ηα ηνπηθά πξντφληα, εληάζζνληαο ηα ζε κηα γεληθφηεξε πνιηηηθή πξνβνιήο ησλ ηνπηθψλ θνηλνηήησλ 21.(Κέληξν Δξεπλώλ Παλεπηζηεκίνπ Πεηξαηώο, 2005) 21 Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα, απνηειεί ν ζπλδπαζκφο ηεο πξνβνιήο ησλ πξντφλησλ κε ηνλ αγξνηνπξηζκφ. Με ηνλ ηξφπν απηφ, νη ηνπξίζηεο, Έιιελεο ή μέλνη, κπνξνχλ λα επηζθεθηνχλ ηνλ ηφπν παξαγσγήο ησλ πξντφλησλ, λα δνπλ ηνλ ηξφπν πνπ θαιιηεξγνχλ ή θαηαζθεπάδνπλ ηα πξντφληα απηά, λα γλσξίζνπλ αθφκα θαη ηνπο ίδηνπο ηνπο παξαγσγνχο θαη λα απνιαχζνπλ ηα πξντφληα ζηνλ ηφπν παξαγσγήο ηνπο. Ζ αλσηέξσ δηαδηθαζία ιεηηνπξγεί ζεηηθά ζηελ πξνψζεζε-δηάδνζε ησλ πξντφλησλ, θπξίσο κέζσ ηεο επίηεπμεο ελφο είδνπο «βησκαηηθήο ζχλδεζεο» ηνπ θαηαλαισηή κε ην πξντφλ θαη κέζσ ηνπ «ζπλδπαζκνχ ηεο αλαςπρήο θαη ηνπ ηνπξηζκνχ, κε ηε γλσξηκία ελφο ηφπνπ, ησλ παξαδφζεσλ, ησλ αλζξψπσλ θαη ησλ πξντφλησλ ηνπ». Ζ δηαδηθαζία απηή, πνπ δελ κπνξεί λα επηηεπρζεί κέζσ ησλ παξαδνζηαθψλ κεζφδσλ δηαθήκηζεο, ιεηηνπξγεί κε ηε κνξθή πξνζηηζέκελεο αμίαο γηα ην πξντφλ θαη ηνλ θαηαλαισηή, ελψ παξάιιεια νδεγεί ζηε δηακφξθσζε ελφο «πηζηνχ θαηαλαισηηθνχ θνηλνχ». (Κέληξν Δξεπλώλ Παλεπηζηεκίνπ Πεηξαηώο, 2005 ζει.91-93) 52

53 Δηθφλα 8. πγθνκηδή ηεο Μαζηίραο (1877). Ξπινγξαθία (Πεγή:ΔΜΥ) Οη άλζξωπνη, νη πνιηηηζκνί, νη αιιειεπηδξάζεηο, ηα γεπζηηθά κεηαδάλεηα θ νη αληαιιαγέο, όια κπεξδεύνληαη γιπθά θ καγηθά αλαδύνληαο πάληα ην κεζπζηηθό άξωκα ηηο καζηίραο 53

54 ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΣΔΣΑΡΣΟ ΣΟ ΝΖΗ ΣΖ ΥΗΟΤ ΚΑΗ Ζ ΜΑΣΗΥΑ Ω ΠΟΛΗΣΗΣΗΚΟ ΠΡΟΪΟΝ ΚΑΗ Ω ΑΞΟΝΑ ΑΝΑΠΣΤΞΖ 4.1 Xίνο θαη Μαζηίρα. Φπζηνγλσκία ηεο πεξηνρήο. Ζ Υίνο, γλσζηή σο ηφπνο γέλλεζεο πνιιψλ επηθαλψλ, φπσο ηνπ Οκήξνπ (8 νο αηψλαο π.υ.) θαη ηνπ Κνξαή, είλαη ην πέκπην ζε κέγεζνο λεζί ηεο Διιάδνο (δέθαην ηεο Μεζνγείνπ), κε ηεξάζηηα ηζηνξία θαη θήκε. Βξίζθεηαη ζην Βνξεηναλαηνιηθφ ηκήκα ηνπ Αηγαίνπ. Έρεη έθηαζε 902 ηεηξ. ρικ. θαη πιεζπζκφ πνπ αλέξρεηαη ζηηο θαηνίθνπο. Σν Βφξεην θαη ην Κεληξηθφ ηκήκα ηνπ λεζηνχ είλαη νξεηλφ κε πςειφηεξα ζεκεία ηηο δχν θνξπθέο ηνπ φξνπο Πειιηλαίν (1300κ.). Υάξηεο 4.1 H θσηνζθίαζε ζην ράξηε νξίδεη ηα Μαζηηρνρψξηα (Πεγή: Βαξιάο, 2000 ζει. 11) «Γελ είλαη ηπραία ε εθδνρή φηη ην φλνκα Υίνο είλαη θνηληθηθήο θαηαγσγήο θαη ζεκαίλεη Μαζηίρα. 22 Ζ ιέμε καζηίρα ελλνηνινγηθά πξνέξρεηαη ελδερνκέλσο είηε απφ ην ξήκα καζψ, είηε απφ ηελ ιέμε Μάζηημ γηαηί ην καζηηρφδεληξν (πνπ παξάγεη καζηίρα), αληί θεληήκαηνο, εκαζηηγψλεηην» (Ηωζήθ, 2000 ζει.2-4). Δπίζεο, «νη Σνχξθνη νλνκάδνπλ ηε Υίν Sakiz Adasi, δειαδή λεζί ηεο καζηίραο». (Κνιιηάξνο,1997 ζει. 244). 22 χκθσλα κε ηνλ πξφεδξν ηεο ΔΜΥ θ. Γαληάξε, «σο έλλνηα ε Υίνο είλαη ππνζχλνιν ηεο έλλνηαο καζηίρα. ηνλ ειιαδηθφ ρψξν, νη δχν έλλνηεο είλαη κάιινλ ηαπηφζεκεο. ηνλ δηεζλή ρψξν, φκσο, ε έλλνηα ηεο καζηίραο είλαη πνιχ πην δηεπξπκέλε. Μφλν ζην εζσηεξηθφ ηεο θνηλσλίαο ηνπ λεζηνχ ε έλλνηα ηεο Υίνπ είλαη επξχηεξε απφ εθείλε ηεο καζηίραο. ην εμσηεξηθφ, ε Υίνο εκπεξηέρεηαη ζηελ έλλνηα καζηίρα». (Galani-Moutafi, 2004 ζει.15) 54

55 Ζ Μαζηίρα σο έλλνηα πξνζδηνξίδεη ην Νφηην ηκήκα ηεο Υίνπ. Σν ηκήκα απηφ δηαρσξίδεηαη απφ ην βφξεην θνκκάηη ηνπ λεζηνχ, απφ κηα λνεηή γξακκή πνπ ελψλεη ηα ρσξηά Ληζί, Αγ. Γεψξγηνο πθνχζεο θαη Καιιηκαζηά. Ζ γξακκή απηή νλνκάζηεθε «θπζηθφ θαη κπζηεξηψδεο φξην» (Pernot, 1856 ζει. 22). Ζ επέθηαζε ηεο θαιιηέξγεηαο ηεο καζηίραο πέξαλ ηνπ νξίνπ απηνχ, δελ απέδσζε. «Ζ αηηία γηα ηε κνλαδηθφηεηα απηή, πηζαλφλ λα νθείιεηαη, εθηφο απφ ηε καθξφρξνλε παξάδνζε θαη ζε θάπνηα εδαθνινγηθά θαη θιηκαηνινγηθά ζηνηρεία ηα νπνία επλννχλ ηελ θαιιηέξγεηα ηνπ καζηηρφδεληξνπ κφλν ζηε Υίν θαη ζην ζπγθεθξηκέλν ηκήκα ηεο». (αββίδεο, 2000 ζει.31) Υάξηεο 4.2 Νφηηα Υίνο κε ηα Μαζηηρνρψξηα. Ζ λνεηή γξακκή νξηνζεηεί ην κπζηεξηψδεο φξην ηνπ καζηηρφδελδξνπ. (Πεγή: Μπαζγηνπξάθεο, 2000 ζει ) «To πξντφλ ηεο καζηίραο, κνλαδηθφ πξνλφκην ηεο Υίαο γεο ζε παγθφζκηα θιίκαθα, ζεκάδεςε θαζνξηζηηθά ηελ νηθνλνκηθή, πνιηηηθή, παξαδνζηαθή θαη θνηλσληθή δσή ηνπ λεζηνχ. Tν πξντφλ, θαηέρεη ηα πξσηεία ζηελ θιίκαθα ησλ πξντφλησλ κε καθξφρξνλε ηζηνξία». (Μπειιέο, 2005 ζει.17) Ηδηαίηεξε αίζζεζε δεκηνπξγεί ην γεγνλφο φηη ην Μαζηηρφδεληξν δελ αλαπηχζζεηαη 55

56 επηηπρψο πνπζελά αιινχ ζηελ επεηξσηηθή ή λεζησηηθή Διιάδα, αθφκε θαη ζηηο γεηηνληθέο αθηέο ηεο Αλαηνιήο. 23 H αξραηφηεξε αλαθνξά ζηε Mαζηίρα ιακβάλεη ρψξα απ ηνλ Ζξφδνην (5 νο π.υ. αηψλαο), ζχκθσλα κε ηνλ νπνίν ζηελ αξραία Διιάδα, «καζνχζαλ ην απνμεξακέλν ξεηηλψδεο πγξφ πνπ ξέεη απφ ηνλ θινηφ ηνπ καζηηρφδελδξνπ». (αββίδεο, 2000 ζει. 15, 29). Άιιεο αλαθνξέο επηζεκαίλνπλ φηη ε καζηίρα ζηελ αξραηφηεηα ιαηξεχνληαλ σο Θεά. «H Mαζηίρα ζπλδέζεθε κε ήζε, έζηκα, παξαδφζεηο, θαη γεληθά κε ηνλ ηξφπν δσήο ησλ ιαψλ ηεο Αλαηνιήο (Σνπξθία, πξία, ανπδηθή Αξαβία, Ηξάθ, Πεξζία θ.α.). ηελ αξραία Αίγππην ε καζηίρα ήηαλ απφ ηα θπξηφηεξα ζπζηαηηθά γηα ηελ ηαξίρεπζε ησλ λεθξψλ. Ζ ηζηνξία θαη ε ρξήζε ηνπ πξντφληνο ζπλαληάηαη ζηηο θιαζζηθέο επνρέο. Ο Θεφθξαζηνο, ν Πιίληνο, ν Γηνζθνπξίδεο 24, ν Γαιήληνο, ν Ηππνθξάηεο θάλνπλ αλαθνξά ζηε καζηίρα (ηελ νπνία απνθαινχλ ζρηληθή ξεηίλε ) θαη κάιηζηα ζηηο ζεξαπεπηηθέο ηδηφηεηεο ηεο». (Μπειιέο, 2005 ζει.17) Δηθφλα 9. (Πεγή: EMX) Ζ καζηίρα θαιιηεξγείηαη κφλν ζε 24 ρσξηά ηνπ Ννηίνπ θνκκαηηνχ ηεο Υίνπ, ηα νπνία αλαθέξνληαη νλνκαζηηθά ζην Υάξηε 4.3. πνπ αθνινπζεί. Ωο θαζνξηζηηθνί παξάγνληεο απηνχ ηνπ θαηλνκέλνπ-κνλαδηθφηεηαο (επηζηεκνληθά ηεθκεξησκέλνη θαη κε) αλαθέξνληαη νη εμήο: «1. 23 Έρνπλ θαηαγξαθεί νξηζκέλεο απνηπρεκέλεο πξνζπάζεηεο λα κεηαθεξζεί ε θαιιηέξγεηα ηνπ Μαζηηρφδεληξνπ ζηελ Αηηηθή θαη ζε άιια λεζηά ηνπ Αηγαίνπ. Κάπνηα απνηειέζκαηα παξαηεξήζεθαλ ζηα λεζηά Ακνξγφο θαη Αληίπαξνο ρσξίο φκσο λα ζεκεηψλεηαη κηα επηηπρεκέλε ζπλέρεηα. Άιιεο πξνζπάζεηεο πνπ αλαθέξνληαη απφ ηνλ Pernot (1856), γηα λα κεηαθεξζεί ην Μαζηηρφδεληξν ζηε Ρφδν θαη ηε Λέζβν απέηπραλ παξνκνίσο. Άιιεο αλαθνξέο θαηαγξάθνπλ φηη ην δέληξν βξέζεθε ζε ηδησηηθφ θήπν ζηε Λεκεζφ ηεο Κχπξνπ. Νεφηεξνη εξεπλεηέο σζηφζν δειψλνπλ φηη απφ ην δέληξν απηφ ζηε ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή, αμηνπνηνχληαη κφλν ν θνξκφο, ηα θιαδηά θαη νη ξίδεο σο θαχζηκε χιε θαη θακία αλαθνξά δελ γίλεηαη ζηελ παξαγσγή καζηίραο. (αββίδεο, 2000) 24 Ζ καζηίρα ηεο Υίνπ ήηαλ πεξηδήηεηε απφ ηελ αξραηφηεηα γηα ην κνλαδηθφ άξσκα θαη ηηο ζεξαπεπηηθέο ηδηφηεηέο ηεο. Δπεηδή ηφηε επηθξαηνχζε ε άπνςε φηη ε νκνξθηά ζπλδέεηαη ζηελά κε ηελ πγεία, ε καζηίρα ζχληνκα απφθηεζε ηε θήκε ζπνπδαίνπ ζπκκάρνπ ηεο πγείαο. Ο Γηνζθνπξίδεο, ν δηάζεκνο θαξκαθνιφγνο ηνπ αξραίνπ θφζκνπ, παξαζέηεη ηνλ 1ν αηψλα κ.υ. ζην ζχγγξακκά ηνπ «Πεξί Όιεο Ηαηξηθήο» φιεο ηηο γλσζηέο ζηελ επνρή ηνπ ζεξαπεπηηθέο θαη θαιιπληηθέο ηδηφηεηεο ηεο καζηίραο. «Κάλεη θαιφ ζην ζηνκάρη» γξάθεη, «πξνζηίζεηαη ζηα θαζαξηζηηθά ησλ δνληηψλ θαη ζηηο θξέκεο πξνζψπνπ, θαζψο ραξίδεη ιάκςε ζην δέξκα, κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ επαλαθφιιεζε βιεθαξίδσλ πνπ έπεζαλ θαη φηαλ καζηέηαη αξσκαηίδεη ηελ αλάζα θαη δπλακψλεη ηα νχια». Καηά ηα θαηλφκελα, ν Γηνζθνπξίδεο γλψξηδε επίζεο ηηο ηδηφηεηεο ηνπ «καζηηρίλνπ ειαίνπ» γηα ην νπνίν, αλάκεζα ζε πνιιέο άιιεο ηαηξηθέο ρξήζεηο, ζεκεηψλεη φηη «...θαζαξίδεη ην πξφζσπν θαη ηνπ δίλεη ην ρξψκα ηεο πγείαο». (Αξρείν ΔΜΥ) 56

57 Τπνζαιάζζηα εθαίζηεηα, 2. Τπφγεηα γεσζεξκία, 3. Σν εηδηθφ θιίκα ηεο Υίνπ θαη ηεο πεξηνρήο (κηθξνθιίκα, ηδηαίηεξα μεξφ θαη ζεξκφ), 4. Ζ πνζνηηθή ζχζηαζε ηνπ εδάθνπο, 5. Ζ πνηνηηθή ζχζηαζε ηνπ εδάθνπο, 6. Ζ εηδηθή ζχζηαζε ηνπ εδάθνπο απφ δεκηνπξγίαο ηεο Διιάδαο 450 εθ. ρξφληα πξηλ. Ζ Υίνο είλαη ε αξραηφηεξε πεξηνρή ηεο Διιάδαο. (Ίζσο έρνπλ κείλεη πξσηνγελή ζηνηρεία), 7. Σν φηη ην δέλδξν είλαη απηνθπέο εδψ θαη 6 εθ. ρξφληα (απφ θχιιν πνπ έρεη βξεζεί), 8. Γψξν Θενχ». (Πεξίθνο, 2006 ζει. 94) Υάξηεο 4.3. Σα καζηηρνρψξηα ηεο Υίνπ (Σα δαθξπζκέλα ρσξηά) (Πεγή: 57

58 4.2 Ηζηνξηθή Αλαδξνκή θαη Αλαθνξέο γύξσ από ηε Μαζηίρα H ηζηνξία ηνπ λεζηνχ είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλε κε ηε Μαζηίρα. «ηα ρξφληα ηεο Ρωκαϊθήο αθκήο ν απηνθξάηνξαο Ζιηνγάβαινο αλακεηγλχεη καζηηρέιαην (mastichinum oleum) κε θξαζί θ ην νλνκάδεη καζηίρηλνλ νίλνλ (masticatum), ελψ νη θπξίεο ηεο αλψηεξεο ηάμεο ρξεζηκνπνηνχλ θξέκεο νκνξθηάο νη νπνίεο πεξηέρνπλ καζηίρα. Δπηπιένλ, νη θπξίεο ηεο Ρψκεο θαη αξγφηεξα ηεο Κσλ/πνιεο ρξεζηκνπνηνχλ νδνληνγιπθίδεο απφ μχιν καζηηρφδεληξνπ, γηα λα αξσκαηίδνπλ ην ζηφκα ηνπο θαζψο θ πξνο ιεχθαλζε ησλ δνληηψλ ηνπο, ζπλήζεηα πνπ δηαηεξήζεθε θαη ζην Μεζαίσλα ζηε Γαιιία, Αγγιία, Οιιαλδία θαη Ηζπαλία». 25 ( Καηά ηε δηάξθεηα ηεο Bπδαληηλήο Απηνθξαηνξίαο ε Υίνο δηακφξθσζε έλα απφ ηα βαζηθφηεξα νηθνλνκηθά θέληξα ηεο. «Απφ ην ιηκάλη ηεο εμάγνληαλ ηα κνλνπσιηαθά θαη πνιπηειή πξντφληα ηεο, φπσο καζηίρα, κεηαμσηά, θξαζί, αιάηη θαη εηζάγνληαλ θπ ξίσο ζηηεξά. Σν κνλνπψιην ηεο καζηίραο ππαγφηαλ ζηνλ απηνθξάηνξα, εηζθέξνληαο ζηα απηνθξαηνξηθά ηακεία ηνπ λεζηνχ ρξπζά λνκίζκαηα. Οη ηηαιηθέο πφιεηο-θξάηε δεηνχλ κηα ζέζε ζηελ θαξδηά ηεο Υίνπ κε εκπνξηθή πζηεξνβνπιία» (Μπειιέο, 2005 ζει.17-18). Σν ίδην θαη ην πιήζνο ησλ πεηξαηψλ ηνπ Αηγαίνπ. Δπηζεκαίλεηαη επίζεο φηη ε πςειή αμία ηεο καζηίραο εθείλε ηελ επνρή απνδεηθλχεηαη θαη απφ ην γεγνλφο φηη πξνζθέξνληαλ θαη σο πξνίθα. 26 πλεπάγεηαη επνκέλσο φηη ε καζηίρα ζην πέξαζκα ησλ αηψλσλ απνηέιεζε κήινλ ηεο έξηδνο γηα ηνπο θαηά θαηξνχο θαηαθηεηέο ηνπ λεζηνχ, νη νπνίνη ζέιεζαλ κε πάζνο λα εμαζθαιίζνπλ ην απνθιεηζηηθφ εκπφξην ηεο καζηίραο, απφ ηελ επνρή ηεο παξαθκήο ηνπ Βπδαληίνπ (Μνλίαξνο, 2000). «ηηο κέξεο ησλ Γελνπαηώλ δπλαζηψλ Εαραξία (Zaccaria: ), νη εηήζηεο πξφζνδνη ηεο Υίνπ αλέξρνληαλ ζε ρξπζά λνκίζκαηα (ην 1/5 πεξίπνπ 25 Ήδε ζηελ θιαζζηθή Διιάδα, φηαλ ε πεξηπνίεζε ησλ δνληηψλ δελ ήηαλ αθφκα γλσζηή, ηα λέα θνξίηζηα καζνχζαλ καζηίρα ψζηε λα απνθηνχλ επράξηζηε θαη δξνζεξή αλαπλνή. Απφ ηνλ 10 ν αηψλα π.υ. θαη κεηά ε ρξήζε ηεο καζηίραο δηαδφζεθε επξχηαηα. (αββίδεο, 2000 ζει. 15) 26 Δθηφο απφ αλαθνχθηζε παζήζεσλ (θπξίσο φζνλ αθνξά ηηο ζηνκαρηθέο δηαηαξαρέο θαη ηελ πγεία ηεο ζηνκαηηθήο θνηιφηεηαο) ε καζηίρα ρξεζηκνπνηνχληαλ απφ ηελ αξραηφηεηα γηα λα βειηηψζεη ηε δηάζεζε, λα μππλήζεη ηελ εξσηηθή επηζπκία, λα πξνθαιέζεη χπλν θαη θπζηθά λα δηαηεξήζεη ή λα επαλαθέξεη ηελ νκνξθηά. ηνπο πξψηνπο αηψλεο ηεο Βπδαληηλήο Απηνθξαηνξίαο ε καζηίρα ήηαλ απαξαίηεην ζπζηαηηθφ ησλ πεξηζζνηέξσλ αξσκαηηθψλ ζαπνπληψλ αιιά, έρνληαο ηε θήκε φηη πξνζηάηεπε απφ ηελ ειηαθή αθηηλνβνιία, ηε ρξεζηκνπνηνχζαλ θαη ζε αληειηαθά παξαζθεπάζκαηα. Γηαηξνί απηνθξαηφξσλ, φπσο ν Αέηηνο ν Ακηδελφο θαη ν Οξεηβάζηνο, παξαζέηνπλ ζηα έξγα ηνπο ζπληαγέο γηα ηε παξαγσγή πνκάδσλ πνπ ράξηδαλ ιάκςε θαη δηαηεξνχζαλ ηε λεφηεηα ζηα πξφζσπα ησλ γπλαηθψλ. Μφλν εθείλσλ φκσο πνπ είραλ ηε δπλαηφηεηα λα θαηαβάιινπλ ην πςειφ αληίηηκν γηα ηελ απφθηεζή ηνπο, θαζψο ε ηηκή ηεο καζηίραο παξέκελε απαγνξεπηηθή γηα ηνλ απιφ ιαφ. (Αξρείν ΔΜΥ) 58

59 ησλ πξνζφδσλ ηεο Βπδαληηλήο Απηνθξαηνξίαο). Ζ Υίνο δειαδή είρε θνξνινγηθή ηθαλφηεηα ην 1/5 ηεο Βπδαληηλήο Απηνθξαηνξίαο. Καη ζ απηή ηελ πξφζνδν ηνλ πξψην ξφιν έπαηδε θαη πάιη ην πξντφλ ηεο καζηίραο. Ζ πεξίνδνο απηή ζεκαηνδνηεί ην δηάζηεκα παξαθκήο ηνπ Βπδαληίνπ, σζηφζν, ην πνζνζηφ παξακέλεη ελδεηθηηθφ ηεο επεκεξίαο ηνπ λεζηνχ εθείλε ηελ επνρή. ηηο εκέξεο ησλ Γελνπαηώλ θαηαθηεηψλ Ηνπζηηληάλη (Giustiniani: ), ε ηεξάζηηα θαη μαθνπζηή κεηνρηθή εηαηξεία Μαόλα, πνπ ηδξχζεθε ην 1347, είρε ζαλ θχξην πξντφλ εθκεηάιιεπζεο ην κνλνπψιην ηεο καζηίραο, κε κφλε ππνρξέσζε λα δαπαλά γηα ηελ άκπλα ηνπ λεζηνχ. Ζ εηαηξεία απηή γλψξηζε κέξεο ζπζζψξεπζεο δειεπηνχ θέξδνπο γηα ηελ επνρή» (Μπειιέο, 2005 ζει.18) θαη «απνηέιεζε ηελ πξψηε επηρεηξεκαηηθή πξνζπάζεηα γηα ην εκπφξην ηεο καζηίραο» (ηακνύιε, 2001 ζει.4-6) ελψ παξάιιεια επηβάιινληαλ βαξχηαηεο πνηλέο ζε εθείλνπο πνπ έθιεβαλ ή επηρεηξνχζαλ λα θιέςνπλ καζηίρα (πνηλή πξνζηίκνπ σο θαη απαγρνληζκνχ). To πέξαζκα ησλ Γελνβέδσλ απφ ηε Υίν ζπζηεκαηνπνηεί ην εκπφξην ηεο καζηίραο δηεπξχλνληαο ηηο αγνξέο ζε Αλαηνιή θαη Γχζε. Δηθφλα 10. Έκβιεκα ηεο Γέλνβα (Πεγή: ΔΜΥ) «Ζ καζηίρα ηαμηδεχεη: Δξηβάλ, Πξνχζα, Οδεζζφο, Κχπξνο, Ρφδνο, Γακαζθφο, Αιεμάλδξεηα, Βαγδάηε, Βελεηία, Πίδα, Φισξεληία, Σεξγέζηε, Μαζζαιία, Λνλδίλo, πφιεηο-ζηαζκνί πνπ ζπλεπξέζεθαλ πνιηηηζκνί, ιανί, ζξεζθείεο, αξψκαηα-γεχζεηο». ( Σνλ Απξίιην ηνπ 1566 νη Οζσκαλνί θαηαιακβάλνπλ ηε Υίν. Ωζηφζν θαη ζε απηή ηελ θξίζηκε θάζε ε καζηίρα γηα αθφκα κηα θνξά ζπκβάιεη θαζνξηζηηθά ζηε δηακφξθσζε ηνπ θνηλσληθννηθνλνκηθνχ γίγλεζζαη. «ην θνξάλην ν Μσάκεζ αλαθέξεη ηε ρξήζε ηεο Μαζηίραο θαη ηελ πξνηείλεη ζηνπο πηζηνχο ηνπ, νη νπνίνη ηε ρξεζηκνπνηνχλ ιφγσ ηνπ αξψκαηνο ηεο θαη ζηελ παξαζθεπή ηνπ ςσκηνχ ηνπο. Σν ςσκί γίλεηαη εχγεπζηνλ, επζηφκαρνλ θαη δηεγεξηηθφλ». (Κνιιηάξνο, 1997 ζει.246). Δπίζεο, επί Σνπξθνθξαηίαο νη θάηνηθνη ησλ Μαζηηρνρσξίσλ 59

60 απνιακβάλνπλ πνιιά θαη εηδηθά πξνλφκηα ζε ζρέζε κε ηνπο ππφινηπνπο θαηνίθνπο ηνπ λεζηνχ θαη ζε έλα επξχηεξν πιαίζην, ζε ζρέζε κε ηνπο ππφινηπνπο Έιιελεο. Ζ ελ ιφγσ πξνλνκηαθή κεηαρείξηζε εμαηηίαο ηεο καζηίραο, αληαλαθιάηαη ζηνλ ζεκεξηλφ ηξφπν δσήο ησλ θαηνίθσλ ησλ Μαζηηρνρσξίσλ (Βαξιάο, 2000), αιιά θαη γεληθφηεξα ησλ θαηνίθσλ ηεο Υίνπ. Σν ίδην δηάζηεκα «ε εκπνξία ηεο Μαζηίραο απειεπζεξψλεηαη, σζηφζν κεγάιν κέξνο ηεο παξαγσγήο πεξλάεη ζηελ θαηνρή ησλ ηνχξθηθσλ αξρψλ κε ηε κνξθή θφξνπ ππνηαγήο ζε εηδηθφ απεζηαικέλν ηνπ νπιηάλνπ - αθφκε θαη ε απφθηεζε νηθίαο ζπλδέεηαη κε ηελ ππνρξέσζε θαηαβνιήο θφξνπ καζηηρηνχ» (Βαξιάο, 2006 ζει.3). «Σηο παξακνλέο ηεο γελνθηνλίαο ηνπ 1822, πνπ έκεηλε ζηελ ηζηνξία ζαλ ε ζθαγή ηεο Υίνπ, ν πιεζπζκφο ηνπ λεζηνχ αλεξρφηαλ ζε κε ρηιηάδεο θαη ε θνηλσληθννηθνλνκηθή ηνπ αλάηαζε ζε ηέηνην αμηνδήιεπην επίπεδν, ψζηε ην λεζί λα ραξαθηεξίδεηαη Παξάδεηζνο ηεο Αλαηνιήο». (Μπειιέο, 2005 ζει.18-19) Καζ φιε ηελ δηάξθεηα ηεο Οζσκαληθήο θαηνρήο ηα Μαζηηρνρψξηα ήηαλ απηνδηνηθνχκελα, δηέλπαλ πεξίνδν επεκεξίαο θαη νη θαιχηεξεο πνηφηεηεο καζηίραο απνζηέιινληαλ ππνρξεσηηθά απφ ηνλ Δκίλε ηνπ καζηηρηνχ ζηελ Κσλ/πνιε κε πςειφ παξαιήπηε ηηο 300 γπλαίθεο ηνπ ραξεκηνχ ηνπ ζνπιηάλνπ. 27 Σελ ίδηα επνρή ε καζηίρα ρξεζηκνπνηείηαη σο ζηαζεξνπνηεηηθφ ζηα βηνκεραληθά πξντφληα, σο κπαραξηθφ, θαζψο θαη γηα θαξκαθεπηηθή ρξήζε. (ΔΜΥ, «Mαζηίρα Xίνπ», CD Rom). Δπηζεκαίλεηαη αθφκα φηη «ε ππφζεζε ηεο καζηίραο είλαη κφλν έλα θνκκάηη ηεο ηνπηθήο ηζηνξίαο ηεο Υίνπ θαη φρη κφλν. Δίλαη έλα θνκκάηη ηεο νηθνλνκηθήο, ηεο πνιηηηθήο, ηεο παξαδνζηαθήο, ηεο θνηλσληθήο γεληθά δσήο ηνπ ηφπνπ, πνπ ηνλ ζηηγκάηηζε, φπσο ζηηγκάηηζε ήζε, έζηκα, παξαδφζεηο θαη ηνλ ηξφπν δσήο ησλ ιαψλ ηεο Αλαηνιήο κε ηνπο νπνίνπο ζπλδέζεθε». (Μπειιέο, 2005 ζει.19) ήκεξα, ε καζηίρα ζπλερίδεη ην ηαμίδη ηεο ζην ρξφλν, ελψλνληαο αλζξψπνπο θαη πνιηηηζκνχο, αληαιιάζνληαο εκπεηξίεο θαη δφγκαηα. ( 27 Ζ δεχηεξεο πνηφηεηαο καζηίρα πξννξηδφηαλ γηα ηα βαζηιηθά ραξέκηα ηνπ Καΐξνπ. (Αξρείν ΔΜΥ) 60

61 4.3 Μαζηηρνθόξνο ρίλνο θαη Μαζηίρα Υίνπ Σν καζηηρόδεληξν απνηειεί αεηζαιή ζάκλν, χςνπο 2-3 ίζσο θαη θάπνηεο θνξέο 5 κέηξσλ, ην νπνίν δεί πάλσ απφ 100 ρξφληα. Ο Υηψηηθνο απηφο ζρίλνο, Pistacia Lentiscus Var. Chia (δειαδή Υηψηηθε πνηθηιία), έρεη ραξαθηεξηζηεί απφ ηε ζχγρξνλε βνηαλνινγία σο μερσξηζηφ είδνο θαη είλαη ην κνλαδηθφ ζηνλ θφζκν ζε άξσκα (ιφγσ χπαξμεο αηζέξηνπ ειαίνπ) θαη ζε θαξκαθεπηηθέο ηδηφηεηεο, ζε φηη αθνξά ηε καζηίρα ηνπ. Σν δέλδξν φηαλ κεγαιψζεη δίλεη γξ. καζηίρα (12 ν έηνο δσήο πεξίπνπ). 28 Απφ ηε ειηθία ησλ εηψλ θαη πιένλ ε θαιιηέξγεηα ηνπ θξίλεηαη αζχκθνξνο δηφηη ην δέληξν αξρίδεη λα παξαθκάδεη (ζε ειηθία εηψλ βξίζθεηαη ήδε ζε πιήξε αλάπηπμε). Γηα ην ιφγν απηφ ην δέλδξν ζε κηθξή ειηθία πξέπεη λα θεληηέηαη 29 - πιεγψλεηαη κε ιίγα θεληήκαηα (πξνθεηκέλνπ λα δψζεη καζηίρα), δηφηη ζε δηαθνξεηηθή πεξίπησζε γεξλά αξθεηά λσξίο. Δηθφλα 11. Mαζηηρφδελδξν Υαιθνγξαθία (Πεγή: Κνπξηά, 2000 ζει.17) Ζ επέθηαζε ηεο θαιιηέξγεηαο ηνπ ζρίλνπ ειέγρεηαη βάζεη ηνπ Νφκνπ 4381 ηνπ 1929, πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζεί ηζνξξνπία κεηαμχ πξνζθνξάο θαη δήηεζεο πξντφληνο. 30 χκθσλα κε 28 O ζθίλνο αξρίδεη λα δίλεη καζηίρα απφ ηνλ 5 ν -6 ν ρξφλν δσήο ηνπ θαη απφ ηνλ 12 ν -15 ν ρξφλν θαλνληθά γξ. καζηίρα. 29 Σν θέληεκα είλαη ε ράξαμε ηνπ θνξκνχ θαη ησλ θιαδηψλ ησλ δέλδξσλ, κε αηρκεξά εξγαιεία, κε ζθνπφ ηελ έθθξηζε ηεο καζηίραο. 30 Γεδνκέλνπ φηη ην εκπφξην κεηά ηε ιήμε ηνπ πξψηνπ παγθφζκηνπ πνιέκνπ αδπλαηνχζε λα απνξξνθήζεη νιφθιεξε ηελ παξαγσγή καζηίραο, επέθεξε θξίζε ζηελ αγνξά ηεο (πξηλ ηνλ πφιεκν ην εκπφξην ηεο καζηίραο γλψξηδε ιακπξέο εκέξεο). Ζ θξίζε απηή απνθαηαζηάζεθε κεηά ην ηέινο ηνπ πνιέκνπ φπνπ έιαβε ρψξα ε εθ λένπ παξαγσγή ηεο 61

62 ην εδάθην 3 ηνπ λφκνπ: «Ζ θχηεπζηο ζρίλνπ επηηξέπεηαη κφλνλ επί εηδηθή αδεία ηνπ Ννκάξρνπ θαη επί θαηαβνιή εηο ην νηθείνλ Κνηλνηηθφλ ηακείνλ δξαρκψλ θαηά ζηξέκκα». (Μπειιέο, 2005 ζει. 257). Ζ Μαζηίρα, απνηειεί ξεηηλψδε νπζία, πξντφλ ηνπ καζηηρνθφξνπ ζρίλνπ, πνπ βγαίλεη απφ ηηο ηνκέο πνπ δεκηνπξγνχληαη ζηνλ θνξκφ ηνπ (νη ηφκεο-θέληεκα ηνπ ζρίλνπ πξαγκαηνπνηείηαη απφ Ηνχιην έσο θαη επηέκβξην). Σν πξντφλ απηφ φηαλ πήμεη δεκηνπξγεί ηε δηάθαλε, ζακπνθξπζηάιιηλε καζηίρα. Δηθφλα 12. Ζ καζηίρα κεηά ηε ζπγθνκηδή ηεο. (Πεγή: ΔΜΥ) Ζ Μαζηίρα έρεη ρξψκα σρξνπξάζηλν πνπ νθείιεηαη ζε ίρλε ρισξνθχιιεο ηα νπνία πεξηιακβάλεη, ελψ κε ηνλ θαηξφ (έλα κε ελάκηζε ρξφλν κεηά) απνρξσκαηίδεηαη, ιφγσ νμείδσζεο, θαη ην ρξψκα ηεο γίλεηαη ιεπθνθίηξηλν-ππνθίηξηλν. (Πεξίθνο, 1993) Δηθφλα 13. Toκέο ζηνλ θνξκφ ηνπ καζηηρφδελδξνπ (Πεγή: EMX) Ωο πξντφλ, ε καζηίρα, παξάγεηαη θνκκάηη-θνκκάηη. πγθεθξηκέλα, ε καζηηρνθαιιηέξγεηα είλαη κηα ηέρλε ε νπνία δηαξθεί φιν ην ρξφλν 31. Ξεθηλάεη απφ ηνπο κήλεο Γελάξε-Φιεβάξε κε ηε καζηίραο, ε νπνία είρε αλαζηαιεί. Ωζηφζν, ην πξντφλ δελ θαηάθεξε λα αλαθηήζεη ηελ επηηπρεκέλε ηνπ πνξεία, απφ εκπνξηθή ζθνπηά. 31 Γελάξε θαη Φιεβάξε γίλεηαη ην θιάδεκα ησλ ρακειψλ θιαδηψλ, Μάξηε θαη Απξίιε ην ζθάςηκν θαη κέρξη ην ηέινο ηεο άλνημεο έρνπλ νινθιεξσζεί νη εξγαζίεο πεξηπνίεζεο ηνπ θπηνχ. Σν θαινθαίξη είλαη ε επνρή ηεο παξαγσγήο θαη ζπιινγήο ηεο καζηίραο, πνπ μεθηλά κε ηελ πξνεηνηκαζία ηνπ εδάθνπο ηνλ Ηνχλην. Πξνεγείηαη ν ζπζηεκαηηθφο θαζαξηζκφο ηνπ εδάθνπο θάησ απφ ηνλ δέλδξν θαη αθνινπζεί ην ζηξψζηκν εηδηθνχ αζβεζηνιηζηθνχ ρψκαηνο (αζπξφρσκα) πνπ ζπγθξαηεί ηελ καζηίρα πνπ ζηάδεη απφ ηνλ δέλδξν. Σνλ Ηνχιην μεθηλά ην θέληεκα (θέληνο) ησλ δέλδξσλ πνπ απνηειεί ηελ θνξπθαία πξάμε ζηελ θαιιηέξγεηα ηεο καζηίραο Υίνπ θαη δηαξθεί πεξίπνπ 75 εκέξεο εμαξηψκελν απφ ηηο θαηξηθέο ζπλζήθεο. Ζ καζηίρα ζηάδεη ζην έδαθνο κε ηελ κνξθή δαθξχσλ θαη αθνχ παξακείλεη εθεί γηα εκέξεο ζηεξενπνηείηαη ζε κνξθή θξπζηαιιηθνχ θφθθνπ νπφηε είλαη έηνηκε γηα ζπιινγή. 62

63 θξνληίδα, θιάδεκα ηνπ ζρίλνπ θ.ιπ, ελψ ε δηαδηθαζία παξαγσγήο θαη καδέκαηνο ηεο καζηίραο πξαγκαηνπνηείηαη απφ ην κήλα Ηνχλην έσο θαη ηα κέζα-ηέινο Οθησβξίνπ, ζχκθσλα κε ην λφκν 4381/29. Μεηά ηνλ Οθηψβξην ιακβάλεη ρψξα ε πνιχκνξθε επεμεξγαζία ηεο καζηίραο απφ ηνπο καζηηρνπαξαγσγνχο (θνθθίληζκα-πιχζηκν-θαζάξηζκα), έηζη ψζηε ην πξντφλ λα παξαδνζεί ζηνλ ηνπηθφ ζπλεηαηξηζκφ (ππάξρνπλ 20 ζπλεηαηξηζκνί ζηα 24 καζηηρνρψξηα ηνπ λεζηνχ), έρνληαο ηαμηλνκεζεί ζε θαηεγνξίεο (ςηιή, κεζαία, ρνλδξή) θαη λα παξαδνζεί ζηελ Έλσζε Μαζηηρνπαξαγσγψλ Υίνπ 32, φπνπ ζα δερζεί επεμεξγαζία ζε έλα δεχηεξν επίπεδν, εκπνξηθφ πιένλ. Αμηνζεκείσην είλαη ην γεγνλφο φηη ε ζηαζεξφηεηα ησλ παξαγσγηθψλ ηξφπσλ απφ ην 18 ν - 19 ν αηψλα, απνηειεί έλα απφ ηα ζθιεξά ραξαθηεξηζηηθά ηεο καζηίραο, ζε αληίζεζε κε ηε βηνκεραλνπνίεζε θάπνησλ άιισλ. Καζίζηαηαη θαη απηφ ηνλ ηξφπν εκθαλέο φηη ε δηαδηθαζία παξαγσγήο, ζπιινγήο θαη επεμεξγαζίαο ηεο καζηίραο απνηειεί κηα δηαδηθαζία επίπνλε, ρξνλνβφξα θαη κε ηδηαίηεξα πςειφ θφζηνο γηα ηνλ παξαγσγφ. (Αξρείν EMX) Ζ ζπλνιηθή έθηαζε πνπ θαηαιακβάλνπλ ηα καζηηρφδελδξα είλαη ζηξέκκαηα (πεξίπνπ ην 12% ηεο θαιιηεξγνχκελεο γεο). Τπνινγίδνληαη πεξίπνπ 2 εθαη. καζηηρνδελδξα ζε ζπγθαιιηέξγεηα κε άιια δέλδξα (ακπγδαιηέο, ειηέο) ή θαη απνθιεηζηηθά. 32 H EMX απνηειεί ηνλ απνθιεηζηηθφ θνξέα δηαρείξηζεο ηεο Μαζηίραο Υίνπ. 63

64 Δηθφλα 14. Ο πειαξγφο λα θέξλεη ηνπο λενγέλλεηνπο πλεηαηξηζκνχο ησλ Μαζηηρνπαξαγσγψλ. Πίλαθαο δσγξαγηθήο (Πεγή: EMX) 4.4 Ζ δεκηνπξγία θαη ν ξόινο ηεο Έλσζεο Μαζηηρνπαξαγσγώλ Υίνπ (ΔΜΥ) Μεηά ην ηέινο ηνπ πξψηνπ παγθνζκίνπ πνιέκνπ, φπσο αλαθέξζεθε αλσηέξσ, δεκνζηεχεηαη ν Νφκνο 4381/29, κε ζθνπφ ηνλ έιεγρν ηεο παξαγσγήο, δεδνκέλνπ φηη ην εκπφξην δελ κπνξνχζε λα απνξξνθήζεη νιφθιεξε ηελ πνζφηεηα καζηίραο πνπ δηαηίζελην ζηελ αγνξά. Σν θέληνο ησλ καζηηρφδεληξσλ θαη ε ζπιινγή καζηίραο πεξηνξίδεηαη πιένλ ζε ηξεηο κήλεο (15 Ηνπιίνπ 15 Οθησβξίνπ), ελψ επηηξέπεηαη ε θχηεπζε καζηίραο κφλν κεηά απφ ηε ζχκθσλε άδεηα ηνπ Ννκάξρε. Ωζηφζν, θαη πάιη δελ ππήξμαλ νπζηαζηηθά απνηειέζκαηα γηα ηνπο παξαγσγνχο. Οη ηηκέο παξέκεηλαλ ζε δξακαηηθά ρακειά επίπεδα θαη νη ίδηνη βξέζεθαλ ζε θαηάζηαζε απφγλσζεο. Καηά ζπλέπεηα, ηελ πεξίνδν , εθδειψλεηαη ζζελαξά ε ζέιεζε θαη ε αλάγθε αληηκεηψπηζεο ηνπ πξνβιήκαηνο κέζσ ηεο ζπλεηαηξηζηηθήο νδνχ. Ζ ιχζε δίλεηαη ην 1938 απφ ηελ πνιηηεία, ε νπνία εηζάγεη ηνλ αλαγθαζηηθφ Νφκν 1390, βάζεη ηνπ νπνίνπ δεκηνπξγνχληαη 20 πλεηαηξηζκνί Μαζηηρνπαξαγσγψλ (πξσηνβάζκηνο ζπλεηαηξηζκφο κε ππνρξεσηηθά κέιε απηψλ, ηνπο καζηηρνπαξαγσγνχο). Παξάιιεια, κε ηνλ ίδην Νφκν ιακβάλεη ρψξα θαη ε ζχζηαζε ηεο Έλσζεο Μαζηηρνπαξαγσγψλ Υίνπ (ΔΜΥ) πνπ απνηειεί ηελ Έλσζε ησλ 20 αλσηέξσ αλαθεξνκέλσλ πλεηαηξηζκψλ (δεπηεξνβάζκηα αλαγθαζηηθή ζπλεηαηξηζηηθή νξγάλσζε). 64

65 Ζ ΔΜΥ μεθηλά ηε ιεηηνπξγία ηεο ην 1939, ζην Μεζνπφιεκν, κεηά ην πέξαο ελφο κφιηο έηνπο απφ ηε δεκνζίεπζε ηνπ αλαγθαζηηθνχ Νφκνπ 1390/38, κε Πξφεδξν ηνλ Ηδξπηή ηεο Έλσζεο Γεψξγην Κ. ηαγθνχιε 33. Απψηεξνο ζθνπφο ηεο ΔΜΥ ήηαλ θαη παξακέλεη ε αμηνπνίεζε ηεο Μαζηίραο, ε δηαζθάιηζε ελφο αμηνπξεπνχο επηπέδνπ δσήο - αχμεζε ησλ ακνηβψλ γηα ηνπο παξαγσγνχο, θαη ε επίηεπμε θνηλσληθήο ζπλνρήο γηα φιν ηνλ πιεζπζκφ ηεο. (Αξρείν ΔΜΥ) 34 Δηθφλα 15. To πξψην θχιιν (01/02/47) ηνπ Μεληαίνπ Γειηίνπ ηεο ΈΜΥ, πεγή πιεξνθφξεζεο ησλ καζηηρνπαξαγσγψλ γηα δεθαεηίεο. (Πεγή: Εαραξάηνο, 2000 ζει.23) «Καηά ην πξψην έηνο ιεηηνπξγίαο ηεο ε ΈΜΥ ζπγθέληξσζε θηιά θαζαξήο καζηίραο. Ζ κέζε ηηκή εθθαζάξηζεο γηα ηνπο καζηηρνπαξαγσγνχο δηακνξθψζεθε ζηηο 155 δξαρκέο ην θηιφ, έλαληη 62 πεξίπνπ δξαρκψλ πξηλ ηελ ίδξπζε ηεο Έλσζεο» (Μεληαίν Γειηίν Δ.Μ.Υ. 01/02/1947). Ωζηφζν, ηα πξαγκαηηθά απνηειέζκαηα ηνπ έξγνπ ηεο άξρηζαλ βήκα-βήκα λα δηαθαίλνληαη κεηά ηε ιήμε ηνπ Διιελντηαιηθνχ πνιέκνπ. Δηθφλα 16. To εκπνξηθφ ζήκα ηεο ΔΜΥ (Πεγή:ΔΜΥ) Βάζεη ηνπ «άξζξνπ 11 ηνπ Α.Ν. 1390/38, θάζε καζηηρνπαξαγσγφο ππνρξενχηαη λα παξαδψζεη ηελ παξαγσγή ηνπ ζην ζπλεηαηξηζκφ πνπ αλήθεη θαη εθείλνο κε ηε ζεηξά ηνπ ζηελ ΔΜΥ, πνπ ζπζθεπάδεη 33 Ο Γ. ηαγθνχιεο ήηαλ γηαηξφο θαη αγξφηεο ν ίδηνο. 34 «H πξνζηαζία ηεο Μαζηίραο ηεο Υηνχ δηα ηεο ζπζηεκαηνπνίεζεο ηεο παξαγσγήο, ηεο ζπγθέληξσζεο, ηεο ζπζθεπαζίαο, ηεο επεμεξγαζίαο θαη ηεο απφ θνηλνχ δηάζεζεο απηήο». (Κνπληνπξηάδεο, 1997 ζει.261) 65

66 θαη δηαζέηεη ην παξαγφκελν πξντφλ γηα ινγαξηαζκφ ησλ καζηηρνπαξαγσγψλ 35.Κάζε ζπλέηαηξνο πνπ δελ ζπκκνξθψλεηαη κε ηα παξαπάλσ ππφθεηηαη ζε πξφζηηκν, πνπ επηβάιιεη κε απφθαζε ηνπ ην Γηνηθεηηθφ πκβνχιην, ίζν κε ηελ αμία ηεο καζηίραο πνπ δελ παξαδφζεθε ζηνλ ζπλεηαηξηζκφ. ην παξαπάλσ άξζξν ππάξρνπλ θαη ηηκσξίεο γηα ηνπο εκπφξνπο πνπ αγνξάδνπλ ηε καζηίρα ιαζξαία θαη νη νπνίνη δηψθνληαη θαη ηηκσξνχληαη απφ ηνλ αξκφδην Πιεκκειεηνδίθε. Ζ ΔΜΥ ελεξγεί θάζε πξάμε πνπ απνβιέπεη ζηελ πξνζηαζία ηεο θαιιηέξγεηαο θαη ηελ εκπνξία ηνπ πξντφληνο ηεο καζηίραο. πγθεθξηκέλα, ζπλάπηεη δάλεηα θαη ηα ρνξεγεί ζηα κέιε ηεο, απνθηά θηίξηα γηα απνζήθεπζε θαη ζπζθεπαζία ηεο καζηίραο, ζπζθεπάδεη θαη πσιεί γηα ινγαξηαζκφ ησλ ζπλεηαηξηζκψλ ηε καζηίρα πνπ ηεο παξαδίδεηαη απ απηνχο, βηνκεραλνπνηεί θαη πσιεί πξντφληα ηεο καζηίραο 36 (ηζίριεο θ.ιπ., Μαζηηρέιαην πνπ παξαζθεπάδεηαη κε απφζηαμε ηεο Μαζηίραο) θαη πξνκεζεχεη γηα ινγαξηαζκφ ησλ ζπλεηαίξσλ είδε ρξήζηκα γηα ηηο θαιιηεξγεηηθέο ηνπο αλάγθεο. Με ηελ πάξνδν ησλ ρξφλσλ νη παξαπάλσ ππεξεζίεο ηεο ΔΜΥ βειηηψζεθαλ ηφζν πνηνηηθά φζν θαη πνζνηηθά». 37 (Μπειιέο, 2005 ζει ) ήκεξα, κηα απφ ηηο θχξηεο πξνηεξαηφηεηεο ηεο ΔΜΥ είλαη ε πξνζηαζία ηεο Μαζηίραο απφ ηε ιαζξνρεηξία Ο θάζε παξαγσγφο είλαη ππνρξεσκέλνο ζχκθσλα κε ην λφκν λα παξαδίδεη φι ε ηε ζνδεηά ζην ζπλεηαηξηζκφ ηνπ θαη εμαηξεηηθά λα παξαθξαηεί γηα ηνλ εαπηφ ηνπ κέρξη δχν ην πνιχ νθάδεο, ηηο νπνίεο ζα δηαζέζεη γηα νηθηαθή θαη κφλν ρξήζε. 36 Ζ ιεηηνπξγία ηνπ εξγνζηαζίνπ παξαζθεπήο ηζίριαο απφ ηελ ΔΜΥ άξρηζε ην Ζ πξψηε παξαγσγή ηεο αλήιζε ζε θηιά. Γεκηνπξγφο ηεο ηζίριαο ΔΛΜΑ (Διιεληθή Μαζηίρα) ππήξμε ν Δπάγγεινο Μελδσλίδεο απφ ην ρσξηφ Παηξηθά. Αγξφηεο, ηδξπηηθφ κέινο ηεο ΔΜΥ θαη εθεπξέηεο, παξαζθεχαδε ηε δηθή ηνπ ΔΛΜΑ απφ ην , κε δηθή ηνπ ζπληαγή θαη κεραλήκαηα. ηηο 16 Ηαλνπαξίνπ 1959, δψξηζε ηελ εθεχξεζε ηνπ θαη ην ζήκα ηεο, «ΔΛΜΑ», ζηελ ΔΜΥ, παξαηηνχκελνο απφ θάζε δηθαίσκα ηνπ. To 1985 δεκηνπξγείηαη ζχγρξνλν εξγνζηάζην παξαγσγήο ηζίριαο θαη ην 1986 ε παξαγσγή ηζίριαο αλήιζε ζε θηιά. ήκεξα έρεη θηάζεη ζην χςνο ησλ θηιψλ (Μπειιέο, 2005 ζει.226), ελψ ην 2007 ιακβάλεη ρψξα θαη ε δεκηνπξγία ζχγρξνλνπ εξγνζηαζίνπ επεμεξγαζίαο καζηίραο. 37 Ζ ΔΜΥ απνηειεί ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα ηνπ γεγνλφηνο φηη έλα ηνπηθφ πξντφλ κπνξεί κε ηελ θαηάιιειε ηερλνγλσζία θαη κε έλαπζκα ηελ ηνπηθή πξσηνβνπιία, λα ραξαθηεξηζηεί σο πςειήο πνηφηεηαο πξντφλ, ελψ παξάιιεια κε ηε ρξήζε θαηάιιεισλ κεζφδσλ management, λα απνηειέζεη βαζηθή δηάζηαζε ηεο ηνπηθήο νηθνλνκίαο θαη λα ζπλδεζεί άκεζα κε ηε δηακφξθσζε ηεο ηνπηθήο ηαπηφηεηαο. ήκεξα ε Έλσζε δηνηθείηαη απφ ελλεακειέο δηνηθεηηθφ ζπκβνχιην ηνπ νπνίνπ ηξία κέιε είλαη κφληκα θαη έμη αηξεηά. 38 Ζ ιαζξνρεηξία αλαθέξεηαη θπξίσο ζε πξνζκίμεηο καζηίραο κε άιιεο ξεηίλεο πνπ πξνζνκνηάδνπλ φζνλ αθνξά ζηελ εκθάληζε κε ηε καζηίρα, θαη ζε πξντφληα καζηίραο πνπ παξνπζηάδνληαη σο πξντφληα καζηίραο ελψ ζηελ νπζία έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί ηερλεηά αξψκαηα (καζηίραο) ή δελ έρνπλ θαζφινπ καζηίρα. χκκαρνο ηεο ΔΜΥ. ηα ηειεπηαία 10 ρξφληα είλαη ε Δ.Δ., απφ ηε ζηηγκή πνπ ην πξντφλ ραξαθηεξίζηεθε ΠΟΠ. (ΔΜΥ., «Mαζηίρα Xίνπ», CD Rom) 66

67 4.5 Μαζηίρα, ρξήζεηο, θνηλσληθή δσή θαη θνπιηνύξα Ζ αμηνπνίεζε ηεο καζηίραο, θαζψο θαη ησλ ινηπψλ πξντφλησλ έπαηξλε ζπγθεθξηκέλε κνξθή ζηα ρέξηα ηνπ ηειηθνχ ή ηνπ ελδηάκεζνπ ρξήζηε, ηνπ πνηνπνηνχ, ηνπ θαξκαθνπνηνχ, ηνπ ηερλίηε, ηνπ θαιιηηέρλε. Αλ ραξαρζνχλ θάπνηνπο άμνλεο νη νπνίνη δνκνχλ ηε δσή πνπ πιέθεηαη γχξσ απφ ηε καζηίρα θαη ηηο ρξήζεηο ηεο, ν πξψηνο αλαθέξεηαη ζην πέξαζκα απφ ηελ νηθηαθή, ηελ εξγαζηεξηαθή ή ηε βηνηερληθή, ζηελ βηνκεραληθή αμηνπνίεζε ηεο καζηίραο. Μέρξη ην ηέινο ηνπ 19 νπ αηψλα δελ ππάξρνπλ ζηνηρεία πνπ λα καξηπξνχλ ηελ παξαγσγή θαη δηαθίλεζε κεηαπνηεκέλσλ πξντφλησλ πνπ λα ραξαθηεξίδνληαη σο θπζηθά παξάγσγα ηνπ καζηηρηνχ θαη ηνπ ζρίλνπ. Σν μχιν Δηθφλα 17. Φπζηθφ Γάθξπ Μαζηίραο (Πεγή: EMX) ηνπ ζρίλνπ ρξεζηκνπνηνχληαλ ηνπιάρηζηνλ απφ ηνλ 18 ν αηψλα γηα ηε δεκηνπξγία νδνληνγιπθίδσλ, ιφγσ ησλ ζηππηηθψλ-βαιζακηθψλ θαη αληηζεπηηθψλ ηδηνηήησλ ηεο ξεηίλεο ηνπ, θάηη πνπ απνδεηθλχεηαη πεξίηξαλα απφ ηα ηεθκήξηα ηεο ζνπιηαληθήο θνπδίλαο. (Βαξιάο, 2006) «Ζ καζηίρε επίζεο ρξεζηκνπνηνχληαλ σο θχξην ζπζηαηηθφ ζηα θαζαξά θαη ζηα δηαθαλή βεξλίθηα θαη γηα ηελ αξσκαηηθή ηεο γεχζε, ζηα γιπθίζκαηα, ζην θξαζί, ζην ξαθί (καζηίρα), ζην πφζηκν λεξφ, ζηα θαγεηά, ζηα παμηκαδάθηα θαη ζην ςσκί». (Κνιιηάξνο, 1997 ζει. 246) Ζ βηνκεραληθή αμηνπνίεζε ηεο καζηίραο ζπλαληάηαη γηα πξψηε θνξά ζηνλ ηνκέα ηεο πνηνπνηείαο, ζηα ηέιε ηνπ 19 νπ αηψλα. Αιθννινχρα πνηά φπσο ην ξαθί, δεκηνπξγνχληαη κε ηε ρξήζε καζηίραο, θέξνληαο, θάπνηα απφ απηά, ηε ραξαθηεξηζηηθή νλνκαζία ΜΑΣΗΚΑ (ζε ρψξεο φπσο ε Βνπιγαξία, Ρνπκαλία θ.ιπ.) θαη επεξεάδνληαο έηζη, θαηά θάπνηνλ ηξφπν, ηελ θαηαλαισηηθή θνπιηνχξα ηνπ ζπλφινπ ησλ Βαιθαληθψλ ρσξψλ. ε φηη αθνξά πεξαηηέξσ βηνκεραληθέο ρξήζεηο ζηε θαξκαθεπηηθή, ζηε δεκηνπξγία ρξσκάησλ, ζηαζεξνπνηεηηθψλ θαη πιηθψλ ζπληήξεζεο (ιφγσ ηεο αληηκηθξνβηαθήο ηεο δξάζεο), θαηαγξάθνληαη πνιχ αξγφηεξα. πγθεθξηκέλα, ε πξψηε νινθιεξσκέλε βηνκεραληθνχ ηχπνπ εθκεηάιιεπζε ηεο καζηίραο 67

68 ιακβάλεη ρψξα απφ ην εξγνζηάζην ηεο ΔΜΥ, κε ηελ παξαγσγή ηζίθιαο, καζηηρειαίνπ (ιακβάλεηαη απφ ηελ απφζηαμε ηεο καζηίραο θαη ρξεζηκνπνηείηαη ζηε θαξκαθεπηηθή, θνζκεηνινγία θ.ιπ.) θαη θνινθσλίνπ (πξντφλ απφζηαμεο, κεηά ηελ απνκάθξπλζε ησλ αηζέξησλ ειαίσλ ηεο καζηίραο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ παξαζθεπή ρεηξνπξγηθψλ λεκάησλ, πιαζηηθψλ, βεξληθηψλ 39, ρξσκάησλ, ζπλζεηηθνχ θανπηζνχθ, ειαζηηθψλ θ.ιπ.), κε πξσηφγνλεο γηα ηα βηνκεραληθά δεδνκέλα κεζφδνπο, έσο ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο. Ζ Μαζηίρα απνηέιεζε θχξην κέζνλ-παξάγνληα επηθνηλσλίαο θαη νηθνλνκηθψλ ζπλαιιαγψλ κε άιινπο ιανχο. Σν γεγνλφο φηη ην λεζί αλέθαζελ απνηεινχζε πφζν θαηάθηεζεο ιφγσ θπξίσο ηεο καζηίραο ηνπ, δηακφξθσζε αλαιφγσο ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πνιηηηζκνχ θαη ηεο θνπιηνχξαο ησλ θαηαθηεηψλ ηνπ. Δπηπιένλ, αμηνζεκείσην είλαη ην γεγνλφο φηη ε καζηίρα ελψ ελζσκαηψζεθε κε δηάθνξνπο ηξφπνπο ζηελ θνπιηνχξα ησλ ιαψλ ηεο αλαηνιηθήο κεζνγείνπ, δχζθνια ζπλδέεηαη θαη ελζσκαηψλεηαη ζηε δηακνξθνχκελε ηνπηθή-ρηαθή θαηαλαισηηθή θνπιηνχξα αθφκα θαη κέρξη ζήκεξα. Ζ αλσηέξσ ηάζε απνδίδεηαη ζην γεγνλφο φηη ε καζηίρα (ην καζηίρη ή ε καζηίρε) απνηεινχζε πάληνηε έλαλ απφ ηνπο βαζηθνχο άμνλεο ηεο ηνπηθήο νηθνλνκίαο θαη παξάγνληα επηβίσζεο ησλ παξαγσγψλ θαη γηα ην ιφγν απηφ δελ κπνξνχζε λα αλαισζεί ζε ζθνπνχο δεπηεξεπνχζεο ζεκαζίαο. Ήδε απφ ην 12 ν έσο θαη ην 17 ν αηψλα, ε καζηίρα παξάγνληαλ (ραξαθηεξηζηηθφ ζηνηρείν παξαγσγηθήο θνπιηνχξαο) σζηφζν απνκαθξχλνληαλ ππνρξεσηηθά απφ ηα παξαγσγηθά ρέξηα ηεο Νφηηαο Υίνπ. Ζ καζηίρα ηαμηδεχεη ζηε κχξλε, ζηηο Ηλδίεο, ηελ Ηηαιία θαη ζηε ζπλέρεηα ζηελ Αγγιία θαη ηελ Οιιαλδία. Δλδεηθηηθφ είλαη ην παξάδεηγκα φηη ε Μαζηίρα ζηε κχξλε ρξεζηκνπνηείηαη ζηε δαραξνπιαζηηθή, (ηζνπξέθηα, θνπινχξηα, παγσηφ) θαη ζπλδέεηαη κε ηελ αζηηθή ιανγξαθία ηεο Πφιεο 40 θαη ειάρηζηα ηεο Υίνπ, ηνπ ηφπνπ παξαγσγήο ηεο 41. Δπηπξφζζεηα, ε δεκηνπξγία Άγηνπ Μχξνπ απφ ην Παηξηαξρείν κε ηε ρξήζε καζηίραο σο έλα απφ ηα βαζηθά ζπζηαηηθά ηνπ, πξνζδίδεη κηα δηαθνξεηηθή δηάζηαζε ζηελ αμία ηεο, ελψ αθφκα θαηαγξάθεηαη ε ρξήζε ηεο ζηε δεκηνπξγία κνζρνιίβαλνπ 42, σο κπαραξηθφ, ζηε 39 Βεξληθηψλ αλψηεξεο πνηφηεηαο θαη θπξίσο απηψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηηο θαηαζθεπέο αεξνζθαθψλ (Μπειιέο, 2005 ζει. 229) 40 Παξάδεηγκα απνηειεί ην γεγνλφο φηη ζηε κχξλε ν γακπξφο ραξίδεη απαξαίηεηα έλα θνπηί καζηίρα ζηε λχθε ζηελ παξακνλή ηνπ γάκνπ γηα λα δηψμεη καθξηά απφ ην λέν ζπηηηθφ ηνπο αληίδεινπο θαη λα έρεη θαιή ηχρε ε νηθνγέλεηα. 41 ηε Υίν νη παξαγσγνί, αθφκα θαη ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ θξαηνχλ ζην ζπίηη κηθξή πνζφηεηα, ηελ θαηαλαιψλνπλ ζηελ ίδηα κνξθή πνπ ηελ παξαδίδνπλ ζηελ ΔΜΥ (Βαξιάο, 2006 ζει. 6) 42 Ζ ανπδηθή Αξαβία είλαη απφ ηνπο κεγαιχηεξνπο θαηαλαισηέο καζηίραο ζήκεξα θαη ζην παξειζφλ. Υξεζηκνπνηεί ηε καζηίρα ζαλ ιηβάλη. (ΔΜX, «Mαζηίρα Xίνπ», CD Rom) 68

69 θαξκαθνπνηεία (Βαξιάο, 2006), θαη σο ζηαζεξνπνηεηή ρξσκάησλ, θπξίσο γηα δσγξάθνπο θαη αγηνγξάθνπο. Μεηαπνιεκηθά, ε Μαζηίρα ζπλερίδεη λα απνηειεί παξάγνληα πξνθνπήο θαη ηνπηθήο αλάπηπμεο. Απνηειεί ζηνηρείν πνπ ραξαθηεξίδεη ηελ θαζεκεξηλφηεηα θαη ηηο αζρνιίεο ησλ αλζξψπσλ ηεο Νφηηαο Υίνπ, ελψ παξάιιεια ζπκβάιιεη ζην άλνηγκα ησλ θιεηζηψλ θνηλσληψλ, δηακνξθψλνληαο έλαλ ζεκαληηθφ παξάγνληα θνηλσληθήο ζπλνρήο. Σν θέληεκα γεηηνληθψλ ζρίλσλ θέξλεη ηνπο αλζξψπνπο θνληά. Ζ Μαζηίρα δεκηνπξγεί γλσξηκίεο, θηιίεο, θνπκπαξηέο, γάκνπο, παλεγχξηα. Παξάιιεια, ην θαζάξηζκα ηνπ καζηηρηνχ απνηεινχζε θαη απνηειεί κηα θαηά βάζε γπλαηθεία, επίπνλε θαη πνιχσξε δηαδηθαζία. Γηα ην ιφγν απηφ νη γπλαίθεο ησλ Μαζηηρνρσξίσλ ηα βξάδηα θνξψληαο ηνπο Μπνμάδεο ηνπο (εζάξπεο) θαη κε ηα θαλάξηα ζην ρέξη, ζπγθεληξψλνληαη ζηα ζπίηηα, Δηθφλα 18. Καζάξηζκα Μαζηίραο γχξσ απ ην ζηλί Πεγή: Αξρείν Βηβιηνζήθεο Κνξαή ζηνπο ιεγφκελνπο δαλεηθνχο (ελδεηθηηθφ ηνπ γεγνλφηνο φηη ην θαζάξηζκα ηνπ καζηηρηνχ γηλφηαλ απφ ζπίηη ζε ζπίηη), θαη θαζηζκέλεο γχξσ απφ ην ζηλί 43, 2 έσο 5 γπλαίθεο, θαζάξηδαλ ην καζηίρη, ηξαγνπδνχζαλ θαη ρφξεπαλ. ηαλ ην θαζάξηζκα ηειείσλε θηηάρλνληαλ ινπθνπκάδεο ή ηεγαλίηεο κε κέιη (θνπληνπξνπδφκειν) θαη ε αζρνιία γηλφηαλε έηζη γηνξηή θαη αθνξκή ζπλάληεζεο. Καηά ηνλ ίδην ηξφπν θαη νη άληξεο έθαλαλ δαλεηθνχο γηα ην μχζηκν ή θαζάξηζκα ηνπ ζρίλνπ, κία επίζεο επίπνλε θαη ρξνλνβφξα εξγαζία. 43 Σν ζηλί είλαη εηδηθφ ηαςί πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ην θαζάξηζκα ηνπ καζηηρηνχ 69

70 Καη απηφλ ηνλ ηξφπν ινηπφλ ε Μαζηίρα ιεηηνπξγνχζε θαη ιεηηνπξγεί έσο ηηο κέξεο καο σο θεληξηθφο άμνλαο ηεο θνηλσληθήο δσήο ησλ παξαγσγψλ, πνπ ζπλδέεηαη κε ηελ ηνπηθή θνπιηνχξα θαη ηαπηφηεηα ηνπ λεζηνχ, ηε Υξηζηηαληθή πίζηε 44, ηα ήζε θαη ηα έζηκα ηνπ 45, ηηο θαζεκεξηλέο ζπλήζεηεο, δεκηνπξγψληαο θνηλέο εηθφλεο θαη κλήκεο. Απνηειεί ζηνηρείν πνπ ζπλδέεη ην κέιινλ κε ην παξειζφλ, ζηηγκαηίδεη ηελ ηνπηθή εμέιημε θαη γίλεηαη αλαπφζπαζην ζηνηρείν ηεο ηνπηθήο Δηθφλα 19. Μαζηηρνθάλαηα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαλ παξαδνζηαθά γηα ηε ζπζθεπαζία ηεο καζηίραο. Σν Μαζηνρνρψξη Αξκφιηα ππήξμε απφ παιηά θέληξν αγγεηνπιαζηηθήο ζηε Υίν. (Πεγή: Βαξιάο, 2000 ζει.14) ιανγξαθίαο θαη ηνπ πνιηηηζκνχ ηνπ. Ζ Μαζηίρα απνηειεί επίζεο ζήκεξα πξντφλ επεκεξίαο ιφγσ ηεο πεξηνξηζκέλεο παξαγσγήο θαη ιφγσ ησλ δηαρξνληθψλ ρξήζεσλ θαη ηδηνηήησλ ηεο. Γηαηεξεί ηνλ κνλνπσιηαθφ, ζε παγθφζκην επίπεδν, ραξαθηήξα ηεο θαη εμάγεηαη ζε φιεο αλεμαξηήησο ηηο ρψξεο ηνπ θφζκνπ, ζε κηθξέο ή κεγάιεο πνζφηεηεο (ΔΜΥ, «Mαζηίρα Xίνπ», CD Rom). Παξάιιεια, δχλαληαη λα πξνζδψζεη λέεο δηαζηάζεηο ζηελ έλλνηα ηεο ηνπηθήο ηαπηφηεηαο θαη θνπιηνχξαο θαη λα ραξάμεη αθφκα θσηεηλφηεξνπο νξίδνληεο ζην πέξαζκα ησλ ρξφλσλ, ηφζν γηα ηα Μαζηηρνρώξηα, πνπ απνηεινχλ κλεκεία πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο, φζν θαη γηα ηελ πεξαηηέξσ αλάπηπμε ηνπ ίδηνπ ηνπ λεζηνχ. Βαζηθή πξνυπφζεζε είλαη ηα πξντφληα καζηίραο λα απνηειέζνπλ ζην κέιινλ θπξίαξρε επηινγή ζπγθξηλφκελα κε άιια πξντφληα θαη βαζηθφ ζηνηρείν ηεο ρηαθήο θαηαλαισηηθήο θνπιηνχξαο χκθσλα κε ηελ παξάδνζε, ζηελ πεξηνρή ηνπ Νενρσξίνπ καξηχξεζε απφ ηνπο Ρσκαίνπο, ν Άγηνο Ηζίδσξνο ζηηο 14 Ματνπ 250 κ.υ. Ζ ζζελαξή πίζηε ηνπ Άγηνπ Ηζίδσξνπ ράξηζε ζηε Υίν έλαλ αθφκε κάξηπξα. Σν καησκέλν ζψκα ηνπ ζχξζεθε θάησ απφ ηνλ ζθίλν θαη ε γε πνηίζηεθε κε ην άγην αίκα-δάθξπα. Σν έθθξηκα ηνπ ζθίλνπ είλαη ηα δάθξπα ηνπ δέληξνπ πνπ έδεζε απηφ ην καξηχξην. (αββίδεο, 2000 ζει. 31 θαη Galani-Moutafi, 2004 ζει. 10) 45 Δπί Οζσκαληθήο Απηνθξαηνξίαο ν Αγάο (αθίδ-δκίλεο) - θνξνεηζπξάθηνξαο ηεο Μαζηίραο - πνπ δηνηθνχζε ηα Μαζηηρνρψξηα, γχξηδε ηα ρσξηά ην θζηλφπσξν κε ηε ζπλνδεία κνπζηθήο (ηειεηνπξγηθή πεξηθνξά), εμαθξίβσλε ηελ εηήζηα παξαγσγή θαη έπαηξλε ππέξ ηνπ Γεκφζηνπ Σακείνπ πεξίπνπ 200 νθάδεο Μαζηίραο, πνπ αληηζηνηρνχζαλ ζε φινπο ηνπο θφξνπο ησλ Μαζηηρνρσξηηψλ. Σνλ Αγά ζπλφδεπε δπγηζηήο καζηίραο θαη θνζθηληζηήο νη νπνίνη θαηά ηε δηαδηθαζία θνζθηλίζκαηνο θαη δπγίζκαηνο έθιεβαλ καζηίρα γηα ηνλ Αγά θαη γηα ηνλ εαπηφ ηνπο. ήκεξα θάζε Καζαξή Γεπηέξα ζηνπο Οιχκπνπο θαη ζηα Μεζηά, αλαβηψλεη ην έζηκν ηεο Γηνξηήο ηνπ Δκίλε φπσο ε αλσηέξσ πεξηνδεία απνθαινχληαλ, ππφ ηε κνξθή σζηφζν δηαθσκψδεζεο-γεινηνπνίεζεο απηνχ πνπ ηφηε θαηαπίεδε ηνπο Μαζηηρνπαξαγσγνχο. 46 πσο αλαθέξεη ν Κνιιηάξνο, ε Υίνο αλέθαζελ ραξαθηεξηδφηαλ ηφπνο επινγεκέλνο θαη ραξηζκαηηθφο: «Ζ καζηίρε, ν κεξνο θαη ε ηεξεβηλζίλε, ηξία θιετζκαηα δηα κίαλ ηφζνλ κηθξάλ γσλίαλ γεο». Γηα πεξηζζφηεξα βι. Κνιιηάξνο, 1997 ζει

71 4.6 Ηαηξηθέο θαη Φαξκαθεπηηθέο Υξήζεηο «Δίλαη αλακθήξηζην, φηη ε ρξήζε ηεο καζηίραο έρεη πεξάζεη σο έλα πνζνζηφ ζηελ ππεξβνιή, φκσο είλαη ηαπηφρξνλα αδηακθηζβήηεην, φηη ε καζηίρε είλαη πξντφλ αμηνινγφηαην δεδνκέλνπ φηη ζηε ζχγρξνλε επνρή ρξεζηκνπνηείηαη ζηελ ηαηξηθή θαη θαξκαθεπηηθή ζε παγθφζκηα θιίκαθα». (Κνιιηάξνο, 1997ζει. 246) ε φηη αθνξά ινηπφλ ζηηο ζεξαπεπηηθέο ηδηφηεηεο ηεο καζηίραο, «νη ζεκεξηλέο ηεο εθαξκνγέο είλαη ίδηεο κε εθείλεο ηεο αξραηφηεηαο. Ωζηφζν ε έξεπλα έρεη πξνρσξήζεη θαη πξνρσξεί ζπλερψο, κε ζηφρν ηελ επέθηαζε ησλ ρξήζεσλ ηεο». (Μπειιέο, 2005 ζει.227) Ζ καζηίρα Υίνπ «αλαθέξεηαη ζε 25 επίζεκεο Φαξκαθνπνητεο, κε ηειεπηαία ηε νπεδηθή ηνπ 1971». (Πεξίθνο, 1995 ζει.5) Ήδε ζηηο κέξεο καο, κηα ζεηξά απφ αλαθνηλψζεηο, ζε δηεζλνχο θχξνπο επηζηεκνληθά πεξηνδηθά, επηβεβαηψλνπλ ηηο ηζηνξηθά θαηαγεγξακκέλεο ηδηφηεηεο ηεο καζηίρα Υίνπ. (Αξρείν ΔΜΥ) Δηθφλα 20. Mαζηηρέιαην πνπ ιακβάλεηαη απφ ηελ απφζηαμε καζηίραο. (Πεγή: ΔΜΥ) «ηε θαξκαθεπηηθή ε καζηίρα ρξεζηκνπνηείηαη, γηα ηελ θαηαζθεπή εκπιάζηξσλ θαη ζηηο αξαβηθέο ρψξεο ρξεζηκνπνηνχλ έκπιαζηξα ζηα θξπνινγήκαηα, ηα νπνία θηηάρλνπλ κε έλα κέξνο καζηίραο, δχν κέξε καχξνπ θξαζηνχ θαη δχν κέξε ςσκηνχ. Ζ καζηίρα ρξεζηκνπνηείηαη αθφκε ζηελ παξαζθεπή αινηθψλ θαηά ησλ εγθαπκάησλ θαη ησλ πιεγψλ, ιφγσ ησλ επνπισηηθψλ ηεο ηδηνηήησλ. Ζ ζθφλε καζηίραο, δηαιπκέλε ζε βελδφιην, ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα επηθνιιεζεί ν επίδεζκνο ζε εγρεηξεηηθφ ηξαχκα, ρσξίο λα ρξεζηκνπνηεζεί ηαηλία ιεπθνπιάζηε. Οη κηθξνθάςνπιεο βξαδείαο απνδεζκεχζεσο πεξηέρνπλ επίζεο καζηίρα». (Μπειιέο, 2005 ζει. 227) Παξάιιεια, ε καζηίρα Υίνπ παξνπζηάδεη ζεκαληηθή αληηκηθξνβηαθή δξάζε θαη απνηειεί θπζηθφ αληηνμεηδσηηθφ, ελψ παξάιιεια ζπκβάιεη ζηελ επνχισζε ηξαπκάησλ θαη ηελ αλάπιαζε ηεο επηδεξκίδαο. Αλαγλσξίδνληαη επίζεο νη ζεξαπεπηηθέο ηδηφηεηεο ηεο θπζηθήο ξεηίλεο ζηα 71

72 ζηνκαρηθά θαη θνηιηαθά άιγε. Θεξαπεχεη ην πεπηηθφ έιθνο 47, πξνζηαηεχεη ην ήπαξ θαη έρεη αληηζξνκβσηηθέο θαη αληηθιεγκνλψδεηο ηδηφηεηεο (Αξρείν ΔΜΥ θαη Ηζάξε, 2007). «Έξεπλεο έρνπλ απνδείμεη φηη ε καζηίρα Υίνπ είλαη 25 θνξέο πην δπλαηή απφ ην πξάζηλν ηζάη, ηνπ νπνίνπ αλαγλσξίδεηαη ε επεξγεηηθή δξάζε θαηά ηνπ ειηθνβαθηεξίνπ ηνπ ππισξνχ θαη ηεο αλάπηπμεο θαξθηληθψλ θπηηάξσλ». (Πεξίθνο, 2006). «Σν εθρχιηζκα ηεο καζηίραο αθφκα, κεηψλεη ηελ ρνιεζηεξίλε, πξνζηαηεχεη απφ ηηο θαξδηνπάζεηεο θαη έρεη αγρνιπηηθέο, δηεγεξηηθέο, αληηειηαθέο, αληηγεξαληηθέο, ιεπθαληηθέο θαη αξσκαηηθέο ηδηφηεηεο. Σν αηζέξην έιαην πνπ ππάξρεη ζηε καζηίρα βνεζάεη ζηε ρψλεςε. ηελ νδνληηαηξηθή ρξεζηκνπνηείηαη ζαλ αληηζεπηηθφ ηνπ ζηφκαηνο, πξνζηαηεχεη ηα δφληηα, θάλεη ηελ αλαπλνή επράξηζηε θαη δπλακψλεη ηα νχια, θπξίσο κε ην κάζεκα. Πεξηνξίδεη ην ζρεκαηηζκφ κηθξνβηαθήο πιάθαο θαη πξνιακβάλεη ηελ ηεξεδφλα. Σν κάζεκα ηεο θπζηθήο καζηίραο ειαηηψλεη επίζεο, ηελ εκθάληζε νξζνδνληηθψλ πξνβιεκάησλ». (Μπειιέο, 2005 ζει ) Έξεπλεο έρνπλ απνδείμεη φηη ε ιήςε 1 gr. Μαζηίραο Υίνπ ηελ εκέξα βνεζάεη ζηελ πξφιεςε ειθψλ (ΔΜΥ, «Mαζηίρα Xίνπ», CD Rom) 48 Δπηρεηξψληαο επίζεο κηα κηθξή αλαθνξά γηα ηε ρξήζε ηεο καζηίραο ζηνλ ηνκέα ηεο θνζκεηνινγίαο επηζεκαίλεηαη φηη ζε έλα απφ ηα ζπάληα ζπληαγνιφγηα ηνπ 19 νπ αηψλα, γξακκέλν γχξσ ζην 1850, βξίζθνπκε ηε καζηίρα λα ρξεζηκνπνηείηαη ζε ζπληαγέο θαιιπληηθψλ αθνχ ζεξκαλζεί ζε bain-marie: «..δπν θνύθνπδα καζηίρα ηα βάδεηε εηο έλα θεζεδάθη θαη βξάδεηε έλα ηζνπθάιη λεξό θαη βάδεηε ην θεζεδάθη κέζα λα ιηώζνπλ θαη ην ηξίβεηε θαη ξίπηεηε νιίγνλ ξνδόζηακνλ κέζα». 48 (Βαξιάο, 2006 ζει. 6) 72

73 4.7 Γαζηξνλνκηθέο ρξήζεηο ηεο Μαζηίραο Ζ καζηίρα ρξεζηκνπνηείηαη σο πξφζζεηε χιε ζηελ παξαζθεπή αξηνζθεπαζκάησλ, γιπθηζκάησλ θαη πνηψλ. Ηδηαίηεξε ζέζε έρεη ην γιπθφ καζηίρα (καζηηρφγιπθν), πνπ ζεξβίξεηαη βπζηζκέλν ζε πνηήξη κε λεξφ, γη απηφ ιέγεηαη ππνβξχρην. Δπίζεο, ρξεζηκνπνηείηαη ζην ινπζηξάξηζκα ηεο ζνθνιάηαο, ηα ινπθνχκηα, ηα παγσηά θαη σο κπαραξηθφ ζε θξέαο θαη ηπξί. Ζ καζηίρα ρξεζηκνπνηείηαη, αθφκε, ζε κηθξά ηεκάρηα ή ζε ζθφλε ζηελ θνπδίλα ησλ κεζνγεηαθψλ ρσξψλ θαη θπξίσο ησλ αξαβηθψλ θαη ηειεπηαία θαη ζηελ Δηθφλα 21. Ζ ρξήζε ηεο καζηίραο ζηελ θνπδίλα (Πεγή: ΔΜΥ) ηαπσληθή θνπδίλα. ηε θπζηθή ηεο κνξθή θαηαλαιψλεηαη γηα νηθηαθή δαραξνπιαζηηθή, σο ηξφθηκν (ζνχπα), θαη γηα κάζεκα αληί ηζίριαο. 49 Απνηειεί πνιχ θαιφ ζπληεξεηηθφ ζηα ηξφθηκα, ηα νπνία πξνζηαηεχεη απφ δηάθνξα κηθξφβηα, φπσο π.ρ. ηα θνινβαθηεξίδηα, ηε ζαικνλέια θαη ην ζηαθπιφθνθν. ηελ πνηνπνηεία ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ παξαζθεπή νχδνπ, εδχπνησλ θαη ζηνλ αξαβηθφ θφζκν, θαη θχξηα ζην Ηξάθ, γηα ηελ παξαγσγή ηνπ αξάθ (είδνο ξαθήο). Γηα ην πνηφ αξάθ απνξξνθήζεθε ην απφ ην Ηξάθ ην 52% ηεο εμαγφκελεο δηεζλψο πνζφηεηαο καζηίραο, πνζφηεηα πνπ θάιπςε ηελ ίδηα πεξίνδν ην 61% ησλ εηζπξάμεσλ απφ ηηο ζπλνιηθέο εμαγσγέο ηνπ πξντφληνο. Μεγάιεο πνζφηεηεο ρξεζηκνπνηνχληαη ζηελ παξαζθεπή ηνπ πνηνχ καζηίρα, ε νπνία πίλεηαη πξηλ ην θαγεηφ γηα φξεμε θαη κεξηθέο θνξέο κεηά ην θαγεηφ γηα ρψλεςε 50. (Μπειιέο, 2005 ζει ) 49 ηελ ηειεπηαία πεξίπησζε, ε μπιηηφιε βνεζάεη ζηε κείσζε ησλ νμέσλ ηνπ ζηφκαηνο πνπ πξνθαινχλ ηεξεδφλα. 50 Οη Γαζηξνλνκηθέο ρξήζεηο ηεο καζηίραο ελζσκαηψζεθαλ ζηελ θνπιηνχξα πνιιψλ ιαψλ. ηελ Σνπξθία ν νπιηάλνο Ακπληνχι Υακίη Β ιέγεηαη φηη δηαηεξείην αθκαίνο ράξε ζε έλα αλνημηάηηθν καληδνχλη ην νπνίν εηνίκαδαλ νη γηαηξνί ηνπ ζαξαγηνχ εηδηθά γη απηφλ θαη πεξηείρε νπσζδήπνηε εηδηθά κπαράξη, γαξχθαιιν, κνζρνθάξπδν, δάθλε, γιπθάληζν, καζηίρα θ θφθθηλε δάραξε. ηε πξία θ ζην Λίβαλν νη ειαθξηέο θξέκεο απφ γάια θαη ληζέζηε ζηηαξηνχ πεξηέρνπλ νπσζδήπνηε έλα κηθξφ θνκκάηη καζηίρα, φπσο θαη ηα γιπθά ζεξκπέηηα θ νη 73

74 Δηθφλα 22. Σν πνηφ ηεο καζηίραο ήηαλ έλαο απφ ηνπο ηξφπνπο πνπ ε καζηίρα ηαμίδεπε ζηνπο δξφκνπο ηεο πξνο ηελ Αλαηνιή ηνλ 19 ν θαη 20 ν αηψλα. Δδψ κηα δηαθήκηζε απφ ηνλ Σχπν ηεο επνρήο. Απφ ηελ Δθεκεξίδα «Κσλζηαληηλνχπνιεο» αξ. 185, Σξίηε 28 Απγνχζηνπ (Πεγή: Κνθθηλάθεο, 2003 ζει.11) κεισκέλεο θνκπφζηεο θξνχησλ. ηε ανπδηθή Αξαβία βξάδνπλ γάια καδί κε θφθθνπο καζηίραο θ ην πίλνπλ σο δπλακσηηθφ ξφθεκα, αιιά θαη σο γηαηξνζφθη γηα ην έιθνο ηνπ ζηνκαρηνχ. ( 74

75 Δηθφλα 23. Γηαθήκηζε ηνπ πνηνπσιείνπ Υαηδαξγπξνχ Γεσξγίνπ ζην Γαιαηά ηεο Κσλ/πνιεο, ηέιε 19 νπ αηψλα. Αλάκεζα ζηα πνηά πνπ δηαθεκίδεη ππάξρνπλ θαη δηάθνξεο πνηφηεηεο Μαζηίραο different qualities de Mastic. Απφ ηνλ Αλαηνιηθφ Οδεγφ. (Πεγή: Κνθθηλάθεο, 2003 ζει.41) 75

76 Δηθφλα 24. Φπζηθή κνξθή ηεο καζηίραο (Πεγή: Αξρείν ΔΜΥ) 76

77 ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΠΔΜΠΣΟ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΓΗΑΣΑΖ ΣΖ ΜΑΣΗΥΑ ΚΑΗ ΥΔΣΗΚΔ ΓΡΑΔΗ 5.1 Γεληθά γύξσ από ηνλ άμνλα ηεο Οηθνλνκίαο ηεο Μαζηίραο Ζ θαιιηέξγεηα θπζηθήο καζηίραο απνηειεί κηα απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο πεγέο εζφδσλ γηα ην λεζί ηεο Υίνπ. Με απηή αζρνινχληαη πιήζνο αγξνηηθψλ νηθνγελεηψλ, παξάγνληαο ζήκεξα πάλσ απφ 160 ηφλνπο καζηίρα (Γηάγξακκα 5.2), ην 60% πεξίπνπ ησλ νπνίσλ εμάγεηαη ζε πεξηζζφηεξεο απφ 30 ρψξεο ηνπ θφζκνπ (Πίλαθαο 5.6). Παξάιιεια, ε καζηίρα ζπλδπάδνληαο ην θπζηθφ ηεο ραξαθηήξα κε ηηο πςειήο πνηφηεηαο θαξκαθεπηηθέο θαη γαζηξνλνκηθέο ηεο ρξήζεηο, θαη κέζσ ηεο ζχλδεζεο ησλ βηνκεραληθψλ ηεο πξντφλησλ κε ηελ ηνπξηζηηθή βηνκεραλία θαη ηελ πξνβνιή ηνπ λεζηνχ, ιεηηνπξγεί σο θηλεηήξηνο δχλακε γηα ηελ πξνψζεζε ηεο αλαπηπμηαθήο πνξείαο ηεο Υίνπ (Βαξιάο, 2006). «Ζ ίδξπζε ηεο ΔΜΥ ην 1939 θαη αξγφηεξα, ην 1955 ηνπ εξγνζηαζίνπ αιιάδεη άξδελ ην ράξηε ηεο νηθνλνκίαο ηνπ καζηηρηνχ γηαηί παξεκβαίλεη, έζησ θαη κε ηελ κνξθή ηνπ αλαγθαζηηθνχ ζπλεηαηξηζκνχ, ζηελ παξαγσγή, ζηε ζπγθέληξσζε θαη δηάζεζε ηνπ πξντφληνο θαη κε ηελ ίδξπζε ηνπ εξγνζηαζίνπ, ζηελ επεμεξγαζία, ζην marketing, αθφκα θαη ζηελ θπθινθνξία ηνπ ρξήκαηνο ή ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Ζ ΔΜΥ θαηά θάπνην ηξφπν ζπλερίδεη ηελ παξάδνζε ησλ θνηλνηηθψλ ζεζκψλ ησλ καζηηρνπαξαγσγψλ ζπγθεληξψλνληαο ζε έλα ζψκα θαηά ρσξηφ ην ζχλνιν ησλ θαηφρσλ καζηηρφδεληξσλ θαη αλαιακβάλνληαο λα επηηειεί θαη κηα ηξφπνλ ηηλά πξνλνηαθή ιεηηνπξγία γηα ηα κέιε ηεο. Ζ αικαηψδεο αλαπηπμηαθή πνξεία ηεο ΔΜΥ ηα ηειεπηαία ρξφληα, ε άλζηζε ηνπηθψλ επηρεηξεκαηηθψλ πξνζπαζεηψλ, φπσο ηα Μastihashop (κε βαζηθφ κέηνρν ηελ ΔΜΥ), Mastic Spa (ησλ εξγαζηεξίσλ φδεο) 51, Anemos 52 θ.α., ε ζπλεξγαζία κε κεγάινπο νίθνπο θαη ε αλάπηπμε λέσλ θνζκεηηθψλ θαη θαξκαθεπηηθψλ πξντφλησλ, νξηνζεηνχλ 51 Tα mastic spa ησλ εξγαζηεξίσλ φδεο, δεκηνπξγήζεθαλ ην 2001 θαη δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ ηνκέα ηεο θνζκεηνινγίαο κέζσ ηεο παξαγσγήο θαη πψιεζεο θαιιπληηθψλ πξντφλησλ κε βάζε ηε καζηίρα, mastic spa, ηα νπνία δηαηίζεληαη απνθιεηζηηθά θαη κφλν ζηα νκψλπκα θαηαζηήκαηα. Απηή ηε ζηηγκή ζην δίθηπν ησλ mastic spa ππάξρνπλ 20 πεξίπνπ θαηαζηήκαηα ζηελ Διιάδα αιιά θαη πιήζνο corners mastic spa, ελψ παξάιιεια έρνπλ πεξάζεη ηα ειιεληθά ζχλνξα κε θαηαζηήκαηα ζηε Νέα Τφξθε, ζην Μφληξεαι, ζην Σνξφλην θαη ζην Buffalo. ηα θαηαζηήκαηα δηαηίζεληαη πεξίπνπ 300 θσδηθνί θαιιπληηθψλ πξντφλησλ κε καζηίρα (γηα ην πξφζσπν, ηα καιιηά, ην ζψκα, ηε ζηνκαηηθή πγηεηλή θ.ιπ.). 52 Ζ εηαηξεία Anemos (ησλ Μπελέηνο θ Γαιάηνπιαο) ηδξχζεθε ζην ηέινο ηνπ 2001 θαη δξαζηεξηνπνηείηαη νκνίσο ζηελ παξαγσγή πξντφλησλ κε βάζε ηε καζηίρα (καζηηρνθαξακέιεο, θνπινπξάθηα, ινπθνχκηα, νδνληφπαζηα, αλαςπθηηθφ κε καζηίρα Mast, ζαπνχληα θ.ιπ.). Σα πξντφληα ηνπο πσινχληαη ζε θαηαζηήκαηα παξαδνζηαθψλ πξντφλησλ ζηελ Διιάδα θαη ζην εμσηεξηθφ (Κχπξν, Γεξκαλία, Γαιιία, Αγγιία, Σνπξθία, Κνξέα θ.α.). 77

78 κηα λέα επνρή γηα ηελ νηθνλνκία ηεο καζηίραο. 53 Σν λέν εκπνξηθφ πεξηβάιινλ ην νπνίν έρεη δηακνξθσζεί ζπλδπάδεη ηε ζχγρξνλε ηάζε γηα ελαιιαθηηθά θαη θπζηθά ζεξαπεπηηθά πξντφληα κε ηελ αλάδπζε ελαιιαθηηθψλ ηνπξηζηηθψλ πξννξηζκψλ θαη κε ηελ πνιηηηθή ζηήξημε ησλ ηδηαίηεξσλ πξντφλησλ απφ ηελ Δ.Δ. ηελ πξντζηνξία απηήο ηεο εμέιημεο ζα κπνξνχζακε λα ηνπνζεηήζνπκε ηηο πξνζπάζεηεο ηνπ Μελδσλίδε (αγξφηε, εθεπξέηε, δεκηνπξγνχ ηεο ηζίριαο ΔΛΜΑ) θαη ηνπ φδε (θαξκαθνπνηνχ, ηδξπηή ησλ εξγαζηεξίσλ φδεο) γηα λέεο ρξήζεηο ηεο καζηίραο γηα ηελ επνρή ηνπο. πκπεξαζκαηηθά φκσο κπνξνχκε λα παξαηεξήζνπκε φηη κφλν ηελ ηειεπηαία δεθαεηία ζηξάθεθε ε πξνζνρή ησλ ηνπηθψλ θνξέσλ ζηελ αλάπηπμε πξντφλησλ αγνξάο κε βάζε ηε καζηίρα θαη απνκαθξχλζεθαλ απφ ηνλ θνηλσληθφ θαη πνιηηηθφ έιεγρν ησλ καζηηρνπαξαγσγψλ σο κέζνδν δηαρείξηζεο ηεο νηθνλνκίαο ηεο καζηίραο» (Βαξιάο, 2006 ζει. 6). 5.2 Οηθνλνκηθά ηνηρεία ηεο ΔΜΥ γηα ηα έηε Ο θχθινο εξγαζηψλ ηεο ΔΜΥ γηα ην έηνο ππεξέβελ ηα 14 εθ. (Πίλαθαο 5.1). Ζ παξαγσγή καζηίραο αλήιζε πεξίπνπ ζηνπο 175 ηφλνπο (Πίλαθαο 5.2), απφ ηνπο νπνίνπο πεξίπνπ 86 ηφλνη απνηέιεζαλ εμαγσγέο πξνο ηηο Δπξσπατθέο θαη Σξίηεο ρψξεο (Πίλαθαο 5.1). Ζ εμέιημε ηνπ εηήζηνπ θχθινπ εξγαζηψλ απφ ην 2000 έσο ην 2005, θαζψο θαη ινηπά βαζηθά νηθνλνκηθά κεγέζε ηεο ΔΜΥ, παξνπζηάδνληαη ζηνλ Πίλαθα 5.1. Σν έηνο 2006 παξαηεξείηαη σζηφζν κηα κείσζε ζηελ παξαγσγή καζηίραο, ζηνπο 160 ηφλνπο ιφγσ αλνκβξίαο (Γηάγξακκα 5.2), κε απνηέιεζκα ηε κείσζε ηνπ ζπλνιηθνχ εηζνδήκαηνο ησλ παξαγσγψλ, ζε ιηγφηεξν απφ 12εθ.. (κείσζε θαηά 1 πεξίπνπ εθ.. απφ ην πξνεγνχκελν έηνο: Πίλαθαο 5.3). 53 H EMX θαηάθεξε λα δεκηνπξγήζεη έλα ππεξζχγρξνλν παξαγσγηθφ θαη εκπνξηθφ κνληέιν, θαηνξζψλνληαο κάιηζηα κε ηελ επηηπρία ηεο λα πξνζειθχζεη ζην λεζί ηδηψηεο επελδπηέο π.ρ. «Νεξέαο» θ.α. ηελ επηηπρία ηνπ κνληέινπ ησλ Mastihashops ζπλέβαιαλ θαη κηα ζεηξά επηρεηξήζεσλ δηαθφξσλ θιάδσλ κε ζηφρν ηε δεκηνπξγία «θνηλψλ πξντφλησλ»: ζε ζπλεξγαζία κε ηνλ Υατηνγινπ δεκηνπξγήζεθε ν ραιβάο-καζηίρα, κε ηνλ Κνξξέ ηα θαιιπληηθά κε καζηίρα, κε ηα Coffeeway αληίζηνηρα πξντφληα. Ζ πξνψζεζε φισλ απηψλ ησλ πξντφλησλ ήιζε σζηφζν λα εληζρπζεί κε έλα ηξηεηέο πξφγξακκα πξνβνιήο ( ) ηεο ηάμεσο ησλ 3εθ. επξψ. (Κηέλαο,2006 ζει.8) Δπίζεο, άιιεο επηρεηξήζεηο νη νπνίεο έρνπλ δείμεη ελδηαθέξνλ γηα ηελ αλάπηπμε ζπλεξγαζηψλ θαη ηελ παξαγσγή πξντφλησλ κε καζηίρα, είλαη ε Γέιηα ε νπνία δεκηνχξγεζε παγσηφ κε καζηίρα, ν Λνπκίδεο γηα ηελ παξαγσγή θαθέ κε καζηίρα, ε εηαηξεία Μεηαμά γηα ηε δεκηνπξγία ιηθέξ αληίζηνηρα, θαη πιήζνο άιισλ εηαηξεηψλ φπσο ε εηαηξεία, Unilever θ.α. 54 Βάζεη ηεο Έθζεζεο Πεπξαγκέλσλ ηεο EMX γηα ηε ρξήζε

79 Δξγαδόκελνη Κύθινο 10,235 11,356 13,363 9,994 13,762 14,487 Δξγαζηώλ (ρηι. ) Ίδηα 3,295 4,331 5,517 5,583 7,765 7,370 Κεθάιαηα (ρηι. ) Πσιήζεηο Μαζηίραο (ηνλ.) Πσιήζεηο Μαζηηρειαίνπ (θ.) Δμαγσγέο Μαζηίραο (ηνλ.) Παξαγσγή Μαζηίραο (ηνλ.) Πσιήζεηο Σζίριαο (ρξβ.) Πίλαθαο 5.1 Βαζηθά Οηθνλνκηθά Μεγέζε ηεο ΔΜΥ. (Πεγή: EMX) Δπηπιένλ, παξαηεξείηαη φηη ε ηηκή παξαγσγνχ (αλά θηιφ καζηίραο) ηελ πεξίνδν ζρεδφλ ηξηπιαζηάζηεθε (Γηάγξακκα 5.1). Σν γεγνλφο απηφ νδήγεζε ζε κηα ζεκαληηθή αχμεζε ηεο παξαγφκελεο πνζφηεηαο καζηίραο, ε νπνία ππεξέβελ ην 60% (Γηάγξακκα 5.2) θαη θαη επέθηαζε ηνπ ζπλνιηθνχ εηεζίνπ εηζνδήκαηνο παξαγσγψλ, ην νπνίν ην 2005 ππεξέβελ ηα 12,5εθ. ζεκεηψλνληαο πεξίπνπ κηα άλνδν ηεο ηάμεσο ηνπ 400% (Πίλαθαο 5.3). 79

80 ,5 73, Σιμή /κιλό Γηάγξακκα 5.1 Μεηαβνιή Σηκψλ Παξαγσγνχ. (Πεγή: EMX) Κιλά Γηάγξακκα 5.2 Δμέιημε Παξαγσγήο. (Πεγή: EMX) Πίλαθαο 5.2 Δμέιημε Παξαγσγήο (ζε kg). (Πεγή: EMX) 80

81 Γηάγξακκα 5.3. Μεηαβνιή πλνιηθνχ Δηζνδήκαηνο (ζε ) Παξαγσγψλ (Πεγή: EMX) Πίλαθαο 5.3. Μεηαβνιή πλνιηθνχ Δηζνδήκαηνο (ζε ) Παξαγσγψλ (Πεγή: EMX) Οξηζκέλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα γεγνλφηα πνπ ζεκάδεςαλ ηελ δεθαεηία θαη έζεζαλ ηηο βάζεηο γηα ην άικα πνπ παξαηεξείηαη ζηελ παξνχζα δεθαεηία ζηα αλσηέξσ νηθνλνκηθά κεγέζε, είλαη ηα αθφινπζα: o H εγθαηάιεηςε δεκηνγφλσλ δξαζηεξηνηήησλ απφ ηελ ΔΜΥ o Ζ δεκηνπξγία λέσλ πξντφλησλ o Ζ αλάδεημε ησλ ζεξαπεπηηθψλ ηδηνηήησλ ηεο καζηίραο ζηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ ειηθνβαθηεξηδίνπ ηνπ ππισξνχ θαη φρη κφλνλ 81

82 o Ζ πινπνίεζε επελδχζεσλ κέζσ ηεο αμηνπνίεζεο επξσπατθψλ πξνγξακκάησλ χςνπο 2 δηο. δξαρκψλ o Ζ πξφζιεςε αμηφινγσλ ζηειερψλ πξνο επάλδξσζε ηνπ δπλακηθνχ ηεο. Απνηέιεζκα ηεο νξγαλσκέλεο απηήο πξνζπάζεηαο ήηαλ ε επηζηξνθή ηεο ΔΜΥ ζε θεξδνθφξεο ρξήζεηο (απφ ην 1995 θαη έπεηηα) κεηά απφ πνιιά ρξφληα, θαη βεβαίσο ε δηακφξθσζε ησλ ζπλζεθψλ γηα ηελ επφκελε θάζε αλαδηνξγάλσζεο θαη εθζπγρξνληζκνχ. (Αξρείν ΔΜΥ θαη ηακνύιεο 2001, ζει.5). Γεδνκέλνπ φηη ν αξηζκφο ησλ παξαγσγψλ αλέξρεηαη πεξίπνπ ζηνπο κε κηθξέο απνθιίζεηο ηα ηειεπηαία ρξφληα, 55 ην κέζν εηζφδεκα ηνπ παξαγσγνχ απφ ηε καζηίρα ηελ πεξίνδν δηακνξθψλεηαη σο εμήο: Γηάγξακκα 5.4. Μεηαβνιή Καηά Κεθαιήλ Δηζνδήκαηνο (ζε ) Παξαγσγνχ Έηνο Δηζόδεκα Παξαγσγνύ (ζε ) Πίλαθαο 5.4. Μεηαβνιή Καηά Κεθαιήλ Δηζνδήκαηνο (ζε ) Παξαγσγνχ 55 Δθθξάδνληαλ θφβνη ηα ηειεπηαία έηε φηη ν αξηζκφο ησλ παξαγσγψλ ζα κεησζεί αηζζεηά ιφγσ ηνπ γεγνλφηνο φηη ε παξαγσγή καζηίραο απνηειεί σο επί ησλ πιείζησλ αληηθείκελν αζρνιίαο αλζξψπσλ κεγαιχηεξεο ειηθίαο νη νπνίνη κε ηνλ θαηξφ απνζχξνληαη. Ωζηφζν, ε αχμεζε ζηελ ηηκή ηεο καζηίραο ηελ ίδηα πεξίνδν (99-00 θαη κεηά) δηαηήξεζε ηνλ αξηζκφ ησλ παξαγσγψλ ζηαζεξφ, δεδνκέλνπ φηη έλα λέν ζχλνιν αλζξψπσλ εηζέξρεηαη ζηελ παξαγσγή ηεο. Δπηπξφζζεηα, ε αχμεζε ζηελ ηηκήο ηεο καζηίραο έρεη νδεγήζεη ζηελ παξαγσγή κεγαιχηεξσλ πνζνηήησλ απφ ηνπο ήδε ελεξγά απαζρνινχκελνπο παξαγσγνχο. 82

83 Σελ πεξίνδν απηή παξαηεξείηαη κηα άλνδνο ζην κέζν παξαγφκελν εηζφδεκα απφ ηελ καζηίρα, κε εμαίξεζε ηα έηε 2000 θαη 2006 αληίζηνηρα, θαηά ηα νπνία ζεκεηψζεθαλ έληνλα θιηκαηνινγηθά θαηλφκελα πνπ επεξέαζαλ ηελ παξαγσγή. Ωζηφζν ην 2006 ην εηζφδεκα ηνπ παξαγσγνχ απφ ηε καζηίρα ππεξέβελ ηηο 4,5 ρηι. (Πίλαθαο 5.4). 56 Παξαζέηνληαο ζηνλ Πίλαθα 5.5 ηνλ ηξφπν θαηά ηνλ νπνίν δηακνξθψλεηαη ην Αθαζάξηζην Πξντφλ θαη ην Καηά Κεθαιήλ ΑΔΠ ηνπ Ννκνχ Υίνπ ηελ πεξίνδν , παξαηεξείηαη φηη ην εηζφδεκα απφ ηελ καζηίρα θαηά ην έηνο 2003 ππεξέβελ ην 25%, ζπγθξηλφκελν κε ην θαηά θεθαιήλ ΑΔΠ ησλ Μαζηηρνπαξαγσγψλ. 57 Έηνο ΑΔΠ (ζε εθ. ) Καηά Κεθαιήλ ΑΔΠ (ζε ρηι. Πίλαθαο 5.5. Αθαζάξηζην Πξντφλ Ννκνχ Υίνπ (Πεγή: ΚΔΣΑ Βνξείνπ Αηγαίνπ, 2006 ζει. 12, 14) πσο αλαθέξζεθε θαη παξαπάλσ, ζεκαληηθφ κέξνο ηεο εκπνξηθήο δξαζηεξηφηεηαο ηεο ΔΜΥ, αθνξά ηηο εμαγσγέο. Σφζν ε καζηίρα Υίνπ, ην καζηηρέιαην θαη ηα πξντφληα ηεο ΔΜΥ, εμάγνληαη ζε φιν ηνλ θφζκν. Οη θπξηφηεξεο αγνξέο 58 παξνπζηάδνληαη ζηνλ Πίλαθα 5.6, ν νπνίνο αθνινπζεί: 56 Σν πνζφλ απηφ απνηειεί έλαλ κέζν φξν ηνπ εηζνδήκαηνο ηνπ παξαγσγνχ απφ ηε καζηίρα. Ωζηφζν, έλα κεγάιν πνζνζηφ παξαγσγψλ αλέθαζελ θαηάθεξλε θαη θαηαθέξλεη κέρξη ζήκεξα λα εμαζθαιίδεη έλα επηπιένλ εηζφδεκα απφ ηελ θαιιηέξγεηα καζηίραο. 57 Σα δχν κεγέζε δελ είλαη απφιπηα ζπγθξίζηκα δηφηη ην εηζφδεκα απφ ηε καζηίρα κπνξεί λα είλαη πξντφλ νηθνγελεηαθήο εξγαζίαο, δειαδή, λα πξνέξρεηαη απφ ηελ απαζρφιεζε πεξηζζνηέξσλ ηνπ ελφο αηφκσλ. 58 Δπξώπε: Αγγιία, Απζηξία, Γαιιία, Ηζπαλία, Γεξκαλία, Ηηαιία, Βνπιγαξία, Διβεηία, Οπγγαξία, Φηιαλδία, Οιιαλδία, Κχπξνο. Μ.Αλαηνιή: Aίγππνο,. Αξαβία, πξία, Ηνξδαλία, ΖΑΔ, Λίβαλνο, Ηξάθ, Κνπβέηη Ακεξηθή: Καλαδάο, ΖΠΑ, Βξαδηιία Αθξηθή: Μαπξηηαλία, Ληβχε, Μάιη, Μαξφθν, Ν. Αθξηθή Απζηξαιία: Απζηξαιία Αζία: Tνπξθία, Κνπβέηη, Κνξέα, Μπαγθιαληέο, Ηαπσλία, Παθηζηάλ, Ηζξαήι 83

84 Kg Year Γηάγξακκα 5.5. Δμαγσγέο Μαζηίραο (Πεγή: EMX) Άμνλεο (Kg) (Kg) (Kg) (Kg) (Kg) (Kg) (Kg) Eπξψπε Μ. Αλαηνιή Ακεξηθή Αθξηθή Απζηξαιία Αζία ύλνια Πίλαθαο 5.6. Δμαγσγέο Μαζηίραο (Πεγή: EMX) Παξάιιεια, ζήκεξα ε ΔΜΥ ζπλερίδεη λα απνξξνθά θαη λα αμηνπνηεί Κνηλνηηθνχο θαη Δζληθνχο πφξνπο γηα έλα ζχλνιν πξνυπνινγηζκνχ δξάζεσλ πνπ ππεξβαίλεη ην πφζνλ ησλ 5,5εθ., κέζσ ηεο ζπκκεηνρήο ηεο ζε ζπγθεθξηκέλα πξνγξάκκαηα, ηα νπνία παξαηίζεληαη θαησηέξσ 59 (Πίλαθαο 5.7) 59 Σν 2006 εθδφζεθαλ νη Καλνληζκνί ηεο Δ.Δ. πνπ αθνξνχλ ζε νηθνλνκηθέο εληζρχζεηο θαη ζα ρνξεγεζνχλ γηα ηνπηθήο ζεκαζίαο αγξνηηθά πξντφληα Φπηηθήο Παξαγσγήο ζηα κηθξά λεζηά ηνπ Αηγαίνπ Πειάγνπο (νη θαλνληζκνί 1405/2006 θαη 1914/2006 αθνξνχλ ζηελ ελίζρπζε ηεο Μαζηίραο Υίνπ). χκθσλα κε απηνχο, ζα ρνξεγείηαη, κέζσ 84

85 ΤΠΟΤΡΓΕΙΟ / ΦΟΡΕΑ 1 ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΑΓΡΟΣΗΚΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ & ΣΡΟΦΗΜΩΝ 2 ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΑΓΡΟΣΗΚΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ & ΣΡΟΦΗΜΩΝ 3 ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΑΓΡΟΣΗΚΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ & ΣΡΟΦΗΜΩΝ 4 ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΑΝΑΠΣΤΞΖ - Γεληθή Γξακκαηεία Δ&Σα 5 ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΑΝΑΠΣΤΞΖ - Γεληθή Γξακκαηεία Βηνκεραλίαο 6 ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΑΝΑΠΣΤΞΖ - Πεξηθέξεηα Βνξ. Αγαίνπ ΚΩΔΙΚΟ ΜΔΣΡΟ 2.1 ΚΑΝΟΝΗΜΟ 27.02/99 ΜΔΣΡΟ 4.3 ΖΡΩΝ ΜΔΣΡΟ ΑΝΑΠΣΤΞΗΑΚΟ ΝΟΜΟ 32.99/2004 Πίλαθαο 5.7. Υξεκαηνδνηηθά Μέζα ηεο ΔΜΥ (Πεγή: EMX) ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ / ΣΙΣΛΟ ΠΡΟΤΠΟΛΟΓΙΜΟ ΥΡΗΜΑΣΟΔΟΣΗΗ ΜΔΣΔΓΚΑΣΑΣΑΖ & ΔΞΤΓΥΡΟΝΗΜΟ ΜΟΝΑΓΑ ΦΤΗΚΖ ΜΑΣΗΥΑ % ΠΡΟΩΘΖΖ ΜΑΣΗΥΑ ΥΗΟΤ Δ ΣΡΗΣΔ ΥΩΡΔ % 60 ΠΡΟΩΘΖΖ ΔΞΑΓΩΓΩΝ & ΤΛΛΟΓΗΚΟΗ ΦΟΡΔΗ % ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΠΑΥΟΛΖΖ ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΟΤ ΠΡΟΩΠΗΚΟΤ % ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑΣΗΚΑ ΥΔΓΗΑ ΤΦΗΣΑΜΔΝΩΝ ΜΔΑΗΩΝ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ ΜΔΣΑΠΟΗΖΖ % ΗΓΡΤΖ ΜΟΝΑΓΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΖ ΦΑΡΜΑΚΔΤΣΗΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΣΩΝ ΜΔ ΒΑΖ ΣΖΝ ΜΑΣΗΥΑ % Ωζηφζν, εξεπλεηηθά πξνγξάκκαηα θαη θιηληθέο κειέηεο κε επίθεληξν ηε καζηίρα, ρξεκαηνδνηνχληαη κε 100% ίδηα θεθάιαηα ηεο ΔΜΥ, πξνθεηκέλνπ λα αλαγλσξηζηνχλ θαη λα επηβεβαησζνχλ νη επεξγεηηθέο ηεο δξάζεηο ζηελ πγεία ηνπ αλζξψπνπ. Ο ζπλνιηθφο εηήζηνο πξνυπνινγηζκφο απηψλ αλέξρεηαη ζηηο /έηνο, θαιχπηνληαο 6 δηαθνξεηηθά πεδία έξεπλαο (πεπηηθφ ζχζηεκα, αληηνμεηδσηηθή δξάζε, αληηκηθξνβηαθή δξάζε, ζηνκαηηθή πγεία, δξάζε θαηά θιεγκνλψλ, ρεκεηνπξνζηαηεπηηθή δξαζηηθφηεηα). ηνπ Τπνπξγείνπ Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο θαη Σξνθίκσλ θαηά ηα έηε , νηθνλνκηθή ελίζρπζε χςνπο 1 αλά καζηηρφδελδξν, κε ζθνπφ ηε δηαηήξεζε ηεο θαιιηέξγεηαο ζηηο πεξηνρέο παξαδνζηαθήο θαιιηέξγεηάο ηνπο. ε ζπλνιηθά θαιιηεξγήζηκε έθηαζε ζηξεκκάησλ ππνινγίδεηαη φηη ππάξρνπλ πεξίπνπ καζηηρφδελδξα, απφ ηα νπνία θαιιηεξγείηαη πεξίπνπ ην 60%. Σν ζπλνιηθφ δηαηηζέκελν πνζφ γηα ηελ αλσηέξσ ελίζρπζε αλέξρεηαη ζε επξψ εηεζίσο γηα ηνπο παξαγσγνχο. (Αξρείν ΔΜΥ). 60 (Δ.Δ. 50%, Δζληθνί Πφξνη 30%, ΔΜΥ 20%) 85

86 Καησηέξσ αθνινπζεί κηα θαηαγξαθή ησλ θπξηφηεξσλ πξνβιεκάησλ θαη ησλ αδπλακηψλ πνπ ε αγνξά ηνπ πξντφληνο παξνπζηάδεη, θαζψο θαη ησλ πιενλεθηεκάησλ θαη ησλ πξννπηηθψλ γηα πεξαηηέξσ αλάπηπμε θαη δηεχξπλζε ηεο αγνξάο ηεο Μαζηίραο (SWOT analysis - ελδεηθηηθή παξάζεζε Πίλαθα 5.8). Γπλαηά ζεκεία o Ζ κνλαδηθφηεηα ηεο καζηίρα Υίνπ o Μνλαδηθή γεχζε o Πξντφλ ΠΟΠ o Σν brand awareness 61 o Παξαδνζηαθφο ηξφπνο παξαγσγήο, επεμεξγαζίαο θαη ηππνπνίεζεο ηνπ πξντφληνο. o Κνηλνηηθέο πξνδηαγξαθέο πνηφηεηαο παξαγσγήο θαη επεμεξγαζίαο o Μνλαδηθά επεξγεηήκαηα πνπ απηφ κπνξεί θαη πξνζθέξεη ζηνλ αλζξψπηλν νξγαληζκφ o Πιεζψξα ρξήζεσλ εληφο θαη εθηφο θνπδίλαο Δπθαηξίεο o Σν brand awareness o Ζ παγθφζκηα ηάζε γηα επεκεξίαπνηφηεηα δσήο (well being) o Ζ ζηξνθή ησλ θαηαλαισηψλ ζηα πξντφληα πγηεηλήο δηαηξνθήο o Ζ ζεηηθή δηάζεζε ησλ θαηαλαισηψλ πξνο ηα παξαδνζηαθά πξντφληα θαη πξντφληα αμίαο o Ζ παξαηεξνχκελε αχμεζε ζηελ αγνξά πξντφλησλ καζηίραο o Ζ πιεζψξα κειεηψλ γηα αχμεζε ησλ ρξήζεσλ ηεο καζηίραο Αδπλακίεο o Ζ έιιεηςε ηζρπξήο επηζηεκνληθήο ηεθκεξίσζεο γηα ηελ καζηίρα o Ζ κηθξή παξαγσγηθή βάζε(πξντφληα) ηεο ΔΜΥ 62 o Ζ ρακειή θεξδνθνξία (πςειφ θφζηνο παξαγσγήο) o Ζ εμάξηεζε ηεο παξαγσγήο απφ ηηο θαηξηθέο ζπλζήθεο Πίλαθαο 5.8. S.W.O.T. Analysis Πξντφληνο. (Πεγή: Αξρείν ΔΜΥ) Κίλδπλνη-Απεηιέο o Ζ παξαηεξνχκελε αχμεζε ζηελ αγνξά πξντφλησλ καζηίραο o Ζ ιαζξνρεηξία ζε βάξνο ηεο καζηίραο o Ζ επηβξάδπλζε ή πεξηνξηζκφο ησλ αλαγθαίσλ δηαξζξσηηθψλ αιιαγψλ ζηελ ΔΜΥ o Ο εληεηλφκελνο αληαγσληζκφο ηεο αγνξάο o Σν ιαζξεκπφξην 61 Καηαγξαθή ηνπ νλφκαηνο ηνπ πξντφληνο ζηε ζπιινγηθή-θνηλσληθή κλήκε 62 Tα πξντφληα ηεο ΔΜΥ είλαη ηα εμήο: Μαζηίρα Υίνπ, Μαζηηρέιαην Υίνπ, Σζίθιεο ΔΛΜΑ, Καξακειάθηα ELMA Mints, Αξψκαηα Μαζηίραο, Μαζηηρφλεξν. 86

87 5.3 ηξαηεγηθόο ρεδηαζκόο. Marketing-Management Πξντόληνο: Δλέξγεηεο Πξνώζεζεο θαη Πξνβνιήο ηεο Μαζηίραο Ζ ΔΜΥ απνηειεί ην ζεκαληηθφηεξν ίζσο νηθνλνκηθφ νξγαληζκφ ζην λεζί (νη ππνδνκέο ηεο ζε αθίλεηα, κεραλήκαηα, εγθαηαζηάζεηο, ηεο απνδίδνπλ ηε δηάθξηζε απηή). Οη επηρεηξεκαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο ηεο, πεξηιακβάλνπλ: α) ηελ νξγάλσζε, δηαρείξηζε θαη επηζηεκνληθή ππνζηήξημε ηεο αγξνηηθήο παξαγσγήο, β) ηνλ θαζαξηζκφ, ηελ ηππνπνίεζε θαη ηε ζπζθεπαζία ηεο θπζηθήο καζηίραο, γ) ηελ παξαγσγή θαη εκπνξία πξντφλησλ καζηίραο θαη δ) ηελ έξεπλα θαη αλάπηπμε λέσλ πξντφλησλ. Παξάιιεια, ε ΔΜΥ σο δεπηεξνβάζκηνο ζπλεηαηξηζκφο πξνζθέξεη πνιχηηκεο ππεξεζίεο θαη ππνζηήξημε ζηνπο πξσηνβάζκηνπο ζπλεηαηξηζκνχο θαη ζηα κέιε ηεο. Υξεκαηνδνηεί εξεπλεηηθά πξνγξάκκαηα θαη θιηληθέο κειέηεο γχξσ απφ ηηο ζεξαπεπηηθέο δξάζεηο ηεο καζηίραο, φπσο αλαθέξζεθε αλσηέξσ, θαη ζπκκεηέρεη ελεξγά ζε πνιιέο πνιηηηζηηθέο, θνηλσληθέο θαη πεξηβαιινληηθέο δξάζεηο ηνπ λεζηνχ κε απνθνξχθσκα ηηο πξνζπάζεηεο γηα δεκηνπξγία Μνπζείνπ Μαζηίραο ζηελ πεξηνρή ησλ Μαζηηρνρσξίσλ. Δπηπξφζζεηα, ε EMX ζην πιαίζην ησλ δξάζεσλ ηεο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο Μαζηίραο θαη ησλ πξντφλησλ ηεο (γηα εκπνξηθνχο θπξίσο ζθνπνχο), πξνβαίλεη ζηηο αθφινπζεο ελέξγεηεο: o Γξάζεηο πξνεηνηκαζίαο, νξγάλσζεο θαη ζπληνληζκνχ ηνπ ζπλφινπ ησλ πξνβιεπφκελσλ εληφο ηνπ (πξνσζεηηθνχ) πξνγξάκκαηνο θηλήζεσλ. 63 o Λήςε ζπλεληεχμεσλ απφ εμεηδηθεπκέλνπο δεκνζηνγξάθνπο πνπ θαιχπηνπλ ηνπο ρψξνπο θαη θιάδνπο ηξνθίκσλ θαη πνηψλ θαζψο θαη ηνπο θιάδνπο ηαηξηθψλ θαη θαξκαθεπηηθψλ αληηθεηκέλσλ. Καηαρψξεζε ησλ ζπλεληεχμεσλ απηψλ θαη κεηαθιήζεηο ησλ δεκνζηνγξάθσλ ζηε Υίν Aξρηθή έξεπλα αγνξάο θαη απνηχπσζεο ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο πνπ επηθξαηεί εληφο ηεο θαηαλαισηηθήο αγνξάο ηεο ρψξαο ζηφρνπ, κειέηε αμηνιφγεζεο, αλάιπζεο θαη παξνπζίαζεο ησλ απνηειεζκάησλ απηψλ, πξνεηνηκαζία ηνπ ζπλφινπ ησλ δξάζεσλ παξνρή θαηεπζχλζεσλ θαη νδεγηψλ πξνο ηελ πινπνίεζε θαζεκίαο εμ απηψλ -, νξγάλσζε ηνπ ζπλφινπ ησλ δξάζεσλ παξαθνινχζεζε ζεηξάο θαη αιιεινπρίαο ηνπο, πξνγξακκαηηζκφο ηνπο, έιεγρνο πινπνίεζεο θαη νινθιήξσζήο ηνπο, ζπληνληζκφο παξαθνινχζεζε πνξείαο θαη απνηειεζκάησλ ησλ ελεξγεηψλ πνπ πξνβιεπφηαλ θαη απηψλ πνπ πινπνηνχληαη, νξγάλσζε ησλ θνξέσλ πινπνίεζεο ηνπο, πξνγξακκαηηζκφο δηεηίαο ηνπ έξγνπ θαη αμηνιφγεζε ησλ απνηειεζκάησλ. (Αξρείν ΔΜΥ) 64 ηφρνο ε γλσξηκία ηνπο κε ην πξντφλ, αλάπηπμε εθδήισζεο δεκνζίσλ ζρέζεσλ, πξνζθνξά θαη δηνξγάλσζε δείπλσλ κε παξάιιειε πξνβνιή ηνπ πξντφληνο θαη πξνζθνξά θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ δείπλνπ εδεζκάησλ πνπ έρνπλ σο βάζε ηελ καζηίρα. (Αξρείν ΔΜΥ) 87

88 o πλέξγηεο κε ζρνιέο καγεηξηθήο / δαραξνπιαζηηθήο. 65 o Αξρηθφο ζρεδηαζκφο, δεκηνπξγία θαη αλαπαξαγσγή πξνσζεηηθψλ θαη ελεκεξσηηθψλ εληχπσλ θαη θπιιαδίσλ. 66 o Γηελέξγεηα δεηγκαηνδηαλνκψλ θαη επηηφπηαο πξνβνιήο θαη πξνψζεζεο ηνπ πξντφληνο. 67 o Γεκηνπξγία θαη ιεηηνπξγία εληφο πνιπθαηαζηεκάησλ θαη εκπνξηθψλ θέληξσλ, εηδηθά επηιεγκέλσλ mastihacorners (θαηάιιειε δηακφξθσζε θαη δηαθφζκεζε ηεο γσλίαο ηνπ πξντφληνο, ζρεδηαζκφο θαη εηδηθή δηαξξχζκηζε απηνχ). o Πξφζθιεζε ζηελ Διιάδα ζηειερψλ κεγάισλ επηρεηξήζεσλ κε ζθνπφ ηελ παξνρή ζπκβνπιεπηηθήο ππνζηήξημεο θαη ηελ αληαιιαγή ηδεψλ επί ηεο επηηπρνχο εηζφδνπ ηνπ πξντφληνο ζηελ αγνξά ησλ ρσξψλ ζηφρσλ. o Γεκηνπξγία θαη πξνβνιή ζε εηδηθέο αίζνπζεο θαη πνιπρψξνπο ηαηλίαο επί ηνπ πξντφληνο (ζρεδηαζκφο θαη δεκηνπξγία ηαηλίαο παξνπζίαζεο ηνπ πξντφληνο δηάξθεηαο 30 πξνο πξνβνιή ζηνπο ρψξνπο απηνχο). o Οινζέιηδεο θαηαρσξήζεηο ζε εκεξήζην ηχπν θαη θιαδηθά πεξηνδηθά. o πκκεηνρή ζε εθζέζεηο. 68 o Δηδηθέο εθδειψζεηο γεπζηγλσζηψλ ζε εζηηαηφξηα θαη εμεηδηθεπκέλα θαηαζηήκαηα ηξνθίκσλ πλεξγαζία κε ζρνιέο ηνπ είδνπο θαη δηνξγάλσζε εθπαηδεπηηθψλ θχθισλ ζπνπδψλ πξνο παξνπζίαζε ηνπ πξντφληνο θαη ησλ ηξφπσλ ρξήζεο ηνπ ζε θάζε ελδηαθεξφκελν ππνςήθην επαγγεικαηία. Γηνξγάλσζε ηνπ θχθινπ ζπνπδψλ κε θαιεζκέλν ππφ ακνηβή επαγγεικαηία ζεθ πξνο παξνπζίαζε ηξφπσλ ρξήζεο ηνπ πξντφληνο, ζπλεξγεία κε ην ζχλνιν ηεο ζρνιήο πξνο πξαθηηθή εμάζθεζε απηψλ επί ηεο ρξήζεο ηνπ πξντφληνο θαη εληνπηζκφο λέσλ ηξφπσλ ρξήζεο - ηδηαίηεξσλ θαη πξσηφηππσλ - ζε θάζε ρψξα αλάπηπμεο ηεο ελέξγεηαο. Γεκηνπξγία βηβιίνπ ζπληαγψλ κε πνηθίινπο θαη πξσηφηππνπο ηξφπνπο ρξήζεο ηνπ πξντφληνο, φπσο απηνί ζα εμαρζνχλ εθ ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζεκηλαξίνπ. (Αξρείν ΔΜΥ) 66 Πεξηιακβάλεηαη ε δεκηνπξγία 2 βηβιίσλ ζπληαγψλ καγεηξηθήο θαη δαραξνπιαζηηθήο, δεκηνπξγία ελφο εληχπνπ νδεγνχ πεξηπνίεζεο θαη νκνξθηάο κε βάζε ηελ πνηθηιία ρξήζεσο επί ηνπ ηνκέα ηνπ πξντφληνο ηεο καζηίραο, δεκηνπξγία κίαο ζπλνπηηθήο έθδνζεο επηζηεκνληθψλ θαη ηαηξηθψλ αλαθνξψλ επί ηνπ πξντφληνο, δεκηνπξγία ελφο βηβιίνπ κε ηζηνξηθέο θαη ιανγξαθηθέο αλαθνξέο επί ηνπ πξντφληνο, θαζψο θαη ινηπνχ πξνσζεηηθνχ πιηθνχ, πξνζθιήζεηο εληφο ηεο ρψξα θαη πξφζθιεζε ζηελ Διιάδα ζηειερψλ κεγάισλ επηρεηξήζεσλ θαη ελδηαθεξνκέλσλ επί ηνπ πξντφληνο κε ζθνπφ ηελ επίηεπμε πεξαηηέξσ ζπλεξγαζηψλ. (Αξρείν ΔΜΥ) 67 Πξνκήζεηα ζπζθεπαζκέλνπ πξντφληνο θπζηθήο καζηίραο πξνο ρξήζε θαηά ηελ αλάπηπμε ηεο ελέξγεηαο, δεηγκαηνδηαλνκέο ζε εκπνξηθά θέληξα θαη πνιπθαηαζηήκαηα, δεηγκαηνδηαλνκέο ζε εηδηθά επηιεγκέλα ζεκεία πψιεζεο εηδψλ πγηεηλήο δηαηξνθήο θαη θαξκαθείσλ, δεκηνπξγία mastihacorners. 68 Πεξηιακβάλoληαη εθδειψζεηο δεηγκαηνδηαλνκήο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο έθζεζεο π.ρ. ζε ΖΠΑ-Ηαπσλία-Μέζε Αλαηνιή θ.α. φπνπ ζεθ δεκηνπξγεί θαη πξνζθέξεη εδέζκαηα θαη θαγεηά κε βάζε ην πξντφλ, θαζψο θαη δηακφξθσζε κέξνπο ηνπ ρψξνπ πξνο πξνβνιή βίληεν θιηπ κε έκθαζε ζην πξντφλ θαη ζηελ πνηνηηθή αλσηεξφηεηά ηνπ. (Αξρείν ΔΜΥ) 69 πλεξγαζία κε εζηηαηφξηα θαη θαηαζηήκαηα ηξνθίκσλ, πξνο δηελέξγεηα γεπζηγλσζηψλ παξνπζίαζεο ηνπ πξντφληνο θαη ησλ ηξφπσλ ρξήζεο ηνπ, κε παξάιιειε πξνζθνξά γεπκάησλ θαη εδεζκάησλ παξαγφκελσλ επηηφπνπ κε βάζε ην πξντφλ. (Αξρείν ΔΜΥ) 88

89 Δηθφλεο 25 θαη 26. Αθίζεο ηεο ΔΜΥ γηα ηελ πξνψζεζε ηεο Μαζηίραο ζε Σξίηεο Υσξεο. (Πεγή: EMX) Δηθφλα 27. Aθίζα πξνψζεζεο θαη πξνβνιήο ησλ παξνπζηάζεσλ πνπ έιαβαλ ρψξα ζηε Νέα Τφξθε κε ζέκα ηε καζηίρα, ηηο γαζηξνλνκηθέο ρξήζεηο θαη ηηο ζεξαπεπηηθέο ηεο ηδηφηεηεο (14/12/06). (Πεγή: ΔΜΥ) 89

90 Δηθφλα 28. Αθίζα πξνσζεηηθήο ελέξγεηαο ηεο Mediterra (Πεγή: Σν θαινθαίξη ηνπ 2002 δεκηνπξγήζεθε ε Mediterra ΑΒΔΔ σο απνηέιεζκα ηεο νξγαλσκέλεο πξνζπάζεηαο αλαδηνξγάλσζεο ηεο ΔΜΥ. Πξσηαξρηθφ ζθνπφ ηνπ εγρεηξήκαηνο απνηέιεζε ε πξνζαξκνγή ηνπ Οξγαληζκνχ ζηηο απαηηήζεηο ηνπ ζχγρξνλνπ νηθνλνκηθνχ θαη θνηλσληθνχ πεξηβάιινληνο, γεγνλφο πνπ ζπλερίδεη λα απνηειεί κηα εθ ησλ θχξησλ ζθνπηκνηήησλ ηεο εηαηξείαο. 70 Ωζηφζν, ζήκεξα σο βαζηθή δξαζηεξηφηεηα ηίζεηαη ε αλάπηπμε δηθηχνπ 70 Μεηαμχ ησλ ζθνπηκνηήησλ ηεο Mediterra ηίζεληαη: ε αλάπηπμε δηθηχνπ θαηαζηεκάησλ ιηαληθήο πψιεζεο, ε νξγάλσζε ηνπ δηθηχνπ δηαλνκήο θπζηθήο καζηίραο, ν ζρεδηαζκφο θαη ε παξαγσγή πξντφλησλ καζηίραο, ε αλάδεημε θαη πξνβνιή ηεο καζηίραο θαη ησλ πξντφλησλ ηεο θαη ε πξνψζεζε ησλ ηνπηθψλ πξντφλησλ. 90

91 Δηθφλα 29. Λνγφηππν ησλ mastihashop (Πεγή: θαηαζηεκάησλ mastihashop, ηα νπνία απνηεινχλ ην βαζηθφ εξγαιείν πξνψζεζεο ηεο καζηίραο, κε θχξηα θηινδνμία ηα θαηαζηήκαηα απηά λα απνηειέζνπλ ηηο πξεζβείεο ηεο καζηίραο ζε φιν ηνλ θφζκν. 71 «ήκεξα ε Mediterra αξηζκεί 10 θαηαζηήκαηα mastihashop ζηελ Διιάδα, έλα ζηελ Σδέληα ηεο ανπδηθήο Αξαβίαο θαη έλα ζηελ Κχπξν, ελψ επηθνπξηθά ζηα θαηαζηήκαηα ιεηηνπξγνχλ θαη 74 mastihashopcorners. 72 Ο ηδίξνο ηεο εηαηξείαο άγγημε ηα 5,8 εθαη. επξψ ην 2006 απφ 2,2 εθαη. επξψ πνπ ήηαλ ην Δπηζπκία ηεο ΔΜΥ, πνπ είλαη θαη ν βαζηθφο κέηνρνο ηεο εηαηξείαο, θαηέρνληαο ην 60% ηεο Mediterra, απνηειεί ε αλάπηπμε δηθηχνπ θαηαζηεκάησλ ζηελ Διιάδα θαη ζην εμσηεξηθφ κε ζηφρν ηελ αλάδεημε, πξνβνιή θαη πξνψζεζε ηεο καζηίραο, ησλ δηαθνξεηηθψλ ρξήζεσλ θαη ηδηνηήησλ ηεο. Σν 2005 ην venture capital ηεο Σξάπεδαο Αηηηθήο, Attica Ventures, επέλδπζε θεθάιαηα ζηελ Mediterra, απνθηψληαο ην 33,4% ηεο εηαηξείαο, ελψ θαη ν εθνπιηζηήο θ. Παλαγηψηεο Σζάθνο, δηαζέηεη ην 6,6% ηεο εηαηξείαο. ηα θαηαζηήκαηα mastihashop παξνπζηάδνληαη δεθάδεο δηαθνξεηηθά πξντφληα καζηίραο ηα νπνία ηαμηλνκνχληαη ζε έμη δηαθνξεηηθέο νκάδεο: θπζηθή καζηίρα, ηξφθηκα, πνηά, θαξκαθεπηηθά, θαιιπληηθά θαη ιανγξαθηθφ πιηθφ-δψξα. Καζνξηζηηθφο παξάγνληαο γηα ηελ επηηπρή θαη απνηειεζκαηηθή αλάπηπμε ηεο Mediterra απνηέιεζε ε δεκηνπξγία ζπλεξγαζηψλ κε 71 Οξφζεκα: 1938: Ίδξπζε ΔΜΥ κε ηδξπηή & πξψην πξφεδξν ηνλ Γ. ηαγθνχιε 1950: ηηο εηδηθέο εγθαηαζηάζεηο ηεο Έλσζεο παξαζθεπάδεηαη ην Μαζηηρέιαην κε απφζηαμε ηεο Μαζηίραο 1957: Λεηηνπξγεί ην πξψην εξγνζηάζην παξαγσγήο ηζίθιαο κε κεραλήκαηα πνπ θαιχπηνπλ φια ηα παξαγσγηθά ζηάδηα 1985: Γεκηνπξγία ζχγρξνλνπ εξγνζηαζίνπ παξαγσγήο ηζίθιαο 1997: Καηαρψξεζε απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε ηεο Μαζηίραο Υίνπ, ηνπ Μαζηηρειαίνπ Υίνπ θαη ηεο ηζίθιαο Υίνπ, σο Πξντφληα Πξνζηαηεπκέλεο Ολνκαζίαο Πξνέιεπζεο Καλ. (ΔΟΚ) 2081/ : Ζ ΔΜΥ ηδξχεη ηελ ζπγαηξηθή εηαηξεία MEDITERRA ΑΒΔΔ, ε νπνία είλαη επηθνξηηζκέλε ζηελ αλάπηπμε θαη ιεηηνπξγία θαηαζηεκάησλ κε ηελ επσλπκία mastihashop 2007: Γεκηνπξγία ζχγρξνλνπ εξγνζηαζίνπ επεμεξγαζίαο καζηίραο 72 «ηηο ηζηνξηθέο αγνξέο ησλ αξαβηθψλ ρσξψλ έξρνληαη λα πξνζηεζνχλ νη απαηηεηηθέο αγνξέο ηεο Ηαπσλίαο, ηεο Γπηηθήο Δπξψπεο θαη ησλ ΖΠΑ» ιέεη γηα ηελ πξνζπάζεηα εμσζηξέθεηαο ηεο εηαηξείαο ν θ. Γ. Μαλδάιαο, δηεπζχλσλ ζχκβνπινο ησλ Mastiha Shops. (Κηέλαο 2006, ζει.8). Ζ Mediterra έρεη παξνπζία κέζσ stands ζην Παξίζη, ζηε Νέα Τφξθε θαη ζηελ Ηαπσλία. Ο ζηφρνο είλαη κέζα ζην 2007 λα απνθηεζεί έλα θαηάζηεκα ζηε Νέα Τφξθε θαη έλα ζην Παξίζη, ελψ εξεπλψληαη θαη άιιεο αγνξέο, φπσο ηνπ Νηνπκπάη, ηεο Ηαπσλία θαη ηεο Κίλα. Ζ θηινζνθία ησλ mastihashop ζηεξίδεηαη ζηελ αλάπηπμε κε αξγνχο αιιά ζηαζεξνχο ξπζκνχο. Πξψηα εξεπλάηαη πξνζεθηηθά κηα αγνξά, αθνινπζεί ε παξνπζία κέζσ stands θαη κεηά ιακβάλεη ρψξα ε δεκηνπξγία θαηαζηήκαηνο. (Αξρείν ΔΜΥ) 73 Ζ εηαηξεία μεθίλεζε ην 2002 κε κεηνρηθφ θεθάιαην ,00. ήκεξα ηα ίδηα θεθάιαηά ηεο είλαη ζηα ,00 θαη απνηηκάηαη ζαλ Δηαηξεία ζηα ,00, δηαλχνληαο νπζηαζηηθά κφιηο ηνλ πέκπην ρξφλν δσήο ηεο. (Αξρείν ΔΜΥ) 91

92 θαηαμησκέλεο επηρεηξήζεηο ηξνθίκσλ, θαιιπληηθψλ θαη πνηψλ, φπσο Κνξξέο, Υαΐηνγινπ, Μπιέιηα, Coffe Connection, Μπνπηάξεο, Al Ducan, Junal Natural Lebanais, Senteurs D' Orient Sarl, Haci Becir, γηα ηελ αλάπηπμε θαηλνηφκσλ πξντφλησλ πνπ πεξηέρνπλ καζηίρα». (Σζαθίξε 2007, ζει.10). Ζ ζπγαηξηθή εηαηξεία Mediterra ΑΒΔΔ δεκηνχξγεζε πξφζθαηα παξαγσγηθή κνλάδα γηα ηελ παξαγσγή παξαδνζηαθψλ πξντφλησλ. χκθσλα κε ηελ έξεπλα ηνπ Ηλζηηηνχηνπ Δπηθνηλσλίαο γηα ηελ «Καηλνηνκία θαη ηνλ ειιεληθφ επηρεηξεκαηηθφ ρψξν» πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε απφ ηελ εηαηξεία εξεπλψλ θαη δεκνζθνπήζεσλ QED ζε ζπλεξγαζία κε ην ηκήκα επηθνηλσλίαο Μέζσλ θαη Πνιηηηζκνχ ηνπ Παληείνπ Παλεπηζηεκίνπ κεηαμχ ζηειερψλ επηρεηξήζεσλ, ηα Mastihashops βξίζθνληαη αλάκεζα ζηελ θαηάηαμε ησλ 15 πην θαηλνηφκσλ ειιεληθψλ εηαηξεηψλ (Γηάγξακκα 5.6). (Σζαθίξε 2006, ζει. 22) 74 25% 20% 15% 25% 21% 19% 17% Ποσοστό (%) Καινοτομίας 13% 12% 12% 11% 11% 10% 10% 5% 7% 6% 4% 3% 2% 0% Intracom Goody's Πετζετάκης Δέλτα Σιτάν 3Ε Φάγε Γερμανός Ελαϊς Chipita Κορρές Cosmote Mastihashops Cocomat Folli-Follie Γηάγξακκα 5.6. Οη 15 πην θαηλνηφκεο ειιεληθέο εηαηξείεο (Πεγή: Σζαθίξε, 2006 ζει.22) ε φηη αθνξά ηηο πξνσζεηηθέο ελέξγεηεο θαη δξάζεηο ηεο Mediterra απηέο πεξηιακβάλνπλ: o Γαπάλεο ηαμηδηψλ θαη παξνπζηάζεσλ ζηηο ρψξεο-ζηφρνπο o Γαπάλεο απνζηνιήο πξντφλησλ πξνο δεηγκαηηζκφ. 74 ε έλα επξχηεξν πιαίζην, ε Mediterra ΑΒΔΔ θαη ηα Mastiha Shop έρεη αλαβαζκίζεη πνηνηηθά ηα πξντφληα ηεο καζηίραο, είηε ην ίδην ην καζηίρη ζαλ πξψηε χιε, είηε θαη ηα πξντφληα πνπ παξάγνληαη θαη ρξεζηκνπνηνχλ καζηίρα. 92

93 o ρεδηαζκφο θαη παξαγσγή ππνζηεξηθηηθνχ-πξνσζεηηθνχ πιηθνχ. o Αμηνπνίεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο πξνβνιήο καζηίραο ηεο ΔΜΥ ζην νπνίν ε εηαηξεία είλαη ππεξγνιάβνο κε ζπλνιηθφ πξνυπνινγηζκφ 840,000 θαη ακνηβή 13%. o Γεκηνπξγία mastihashopcorners ζε επηιεγκέλα θαηαζηήκαηα ηνπ εμσηεξηθνχ. Βαζηθή πξνηεξαηφηεηα ηελ πεξίνδν ήηαλ ε δεκηνπξγία brand awareness θαη ε αλάπηπμε δηθηχνπ θαηαζηεκάησλ κε ζθνπφ ηελ δηακφξθσζε επλντθψλ ζπλζεθψλ γηα ηελ καζηίρα θαη ηα πξντφληα ηεο. Αμηνινγψληαο ηα απνηειέζκαηα απηήο ηεο πεξηφδνπ ε εηαηξεία πέηπρε ηνλ αξρηθφ ηεο ζηφρν πνπ ήηαλ λα θαηαζηεί ην βαζηθφ εξγαιείν πξνβνιήο θαη πξνψζεζεο ηεο Μαζηίραο Υίνπ ζπλδένληαο ην φλνκα ηεο κε ηελ αλαλέσζε ηεο εηθφλαο ηνπ πξντφληνο θαη ηελ απνγείσζε ηεο αμηνπηζηίαο ηεο Έλσζεο Μαζηηρνπαξαγσγψλ Υίνπ. 75 (Αξρείν ΔΜΥ) 75 Δηδηθφηεξα ην brand awareness γηα ηελ καζηίρα έρεη θζάζεη ζηα πςειφηεξα επίπεδα απφ πνηέ ζηελ Διιεληθή αγνξά ελψ ην concept mastihashop ελζνπζηάδεη Έιιελεο θαη μέλνπο θαηαλαισηέο γεγνλφο πνπ πηζηνπνηείηαη απφ ηηο πνιιέο δηαθξίζεηο πνπ έρεη ζπιιέμεη ε εηαηξεία κέρξη ζήκεξα (κε θνξπθαία ηελ θαηάηαμε ηεο εηαηξείαο σο κία εθ ησλ 15 θαηλνηφκσλ Διιεληθψλ επηρεηξήζεσλ γηα ην έηνο 2005). Παξάιιεια παξαηεξείηαη κία πξαγκαηηθή έθξεμε πξντφλησλ καζηίραο, ηα πεξηζζφηεξα ακθηβφινπ πνηφηεηαο, ζηελ Διιεληθή αγνξά ηελ νπνία ε ΔΜΥ δελ ήηαλ έηνηκε λα ειέγμεη θαη ε Mediterra λα αμηνπνηήζεη. (Αξρείν ΔΜΥ) 93

94 Δηθφλα 30. Καζάξηζκα Μαζηίραο. (Πεγή: Αξρείν ΔΜΥ) 94

95 ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΔΚΣΟ ΣΟΠΗΚΔ ΠΟΛΗΣΗΣΗΚΔ ΓΡΑΔΗ ΜΔ ΔΠΗΚΔΝΣΡΟ ΣΖ ΜΑΣΗΥΑ 6.1 Δπηθνηλσλία πξντόληνο: Δθδειώζεηο κε ζέκα ηε Μαζηίρα. Γξάζεηο ζε επίπεδν Ννκαξρίαο, Γήκσλ θαη ινηπέο δξάζεηο. ηε Υίν πινπνηνχληαη ζήκεξα πνηθίιεο πνιηηηζηηθέο δξάζεηο ηνπηθνχ θπξίσο ιανγξαθηθνχ πεξηερνκέλνπ 76, ηφζν ζε επίπεδν Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο φζν θαη ζε επίπεδν Γήκσλ θαη πνιηηηζηηθψλ ζπιιφγσλ, ζε κηα πξνζπάζεηα λα δηαηεξεζεί δσληαλή ε πνιηηηζηηθή παξάδνζε ηεο πεξηνρήο θαη λα αμηνπνηεζνχλ ηα απζεληηθά ζηνηρεία ηνπ πνιηηηζκνχ, ηεο ηζηνξίαο θαη ηεο θνηλσληθήο δνκήο ηνπ ηφπνπ. Οη ζπγθεθξηκέλεο δξάζεηο ζρεηίδνληαη κε ηελ ηνπηθή παξαδνζηαθή ηαπηφηεηα θαζψο αλαβηψλνπλ ήζε θαη έζηκα ηνπ παξειζφληνο, ζηνηρεία απφ ηε κπζνινγία, εκπεξηέρνπλ έληνλα ιανγξαθηθά ζηνηρεία ηεο θαζεκεξηλήο δσήο ησλ θαηνίθσλ θαη ζηνηρεία απφ ηε ζξεζθεπηηθή παξάδνζε. Μεηαμχ ησλ εθδειψζεσλ πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ζεκεηψλνληαη θαη δξαζηεξηφηεηεο, ζε κηθξφηεξν σζηφζν βαζκφ, κε επίθεληξν ηελ πξνβνιή ηεο καζηίραο, ελφο πξντφληνο απφιπηα ζπλδεδεκέλνπ κε ηνλ ηφπν, ηελ ηζηνξία, ηηο ηδέεο, ηελ θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή δσή θαζψο θαη ηελ πνιηηηζηηθή παξάδνζε, φρη κφλν ησλ θαηνίθσλ αιιά θαη νιφθιεξεο ηεο Υίνπ. ηε ζπλέρεηα αθνινπζεί κηα θαηαγξαθή ησλ δξάζεσλ απηψλ. 6.2 Γξάζεηο ζε επίπεδν Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο Ζ Ννκαξρία Υίνπ σο θνξέαο δελ δηνξγαλψλεη ζήκεξα θάπνηα εθδήισζε κε απνθιεηζηηθφ ζέκα-άμνλα ηε καζηίρα 77. Ωζηφζν ε καζηίρα σο ηνπηθφο θαη πνιηηηζηηθφο πφξνο ζπκκεηέρεη ζε πιήζνο δξάζεσλ θαη εθδειψζεσλ νη νπνίεο νξγαλψλνληαη ζε επίπεδν Ν.Α., ζε κηα πξνζπάζεηα δηαηήξεζεο θαη πξνβνιήο ηεο παξαδνζηαθήο θνπιηνχξαο θαη ελίζρπζεο ηεο ηνπξηζηηθήο πξνβνιήο ηνπ λεζηνχ. Οη δξάζεηο απηέο αλαθέξνληαη θπξίσο ζε: 76 Μνπζηθν-ρνξεπηηθέο θαη ζεαηξηθέο παξαζηάζεηο, παξαδνζηαθέο γηνξηέο θαη παλεγχξηα θ.α., ηα νπνία έρνπλ πιένλ θαζηεξσζεί θαη απνηεινχλ γεγνλφο γηα ηηο πεξηζζφηεξεο ηνπηθέο θνηλσλίεο θαη πφιν έιμεο επηζθεπηψλ. 77 Ζ Ννκαξρία θηινδνμεί λα πινπνηήζεη ζην κέιινλ πνιηηηζηηθέο δξάζεηο κε θεληξηθφ ζέκα ηε καζηίρα (Φεζηηβάι Μαζηίραο θ.ά.), νη νπνίεο βξίζθνληαη αθφκε ζηε θάζε ζρεδηαζκνχ. Γπζηπρψο, ε Ννκαξρία δελ δηαηεξεί αξρείν κε ηηο εθδειψζεηο ηηο νπνίεο πξαγκαηνπνηεί θαη γηα ην ιφγν απηφ φια ηα ζηνηρεία πνπ παξαηίζεληαη θαησηέξσ απνηεινχλ απνηέιεζκα ησλ ζπλεληεχμεσλ πνπ παξαρσξήζεθαλ. Σν ίδην ηζρχεη θαη γηα ηα ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ηηο δξάζεηο ζε επίπεδν Γήκσλ, ΔΜΥ θαη Πνιηηηζηηθψλ πιιφγσλ. 95

96 o Δθζέζεηο πξντφλησλ πνπ αθνξνχλ ηε γεχζε θαη ιακβάλνπλ ρψξα ζηελ Διιάδα 78 θαη ζην εμσηεξηθφ, θαζψο θαη ζε ηνπξηζηηθέο εθζέζεηο θαη εθδειψζεηο πνπ αθνξνχλ ηε καζηίρα. 79 Δπηπξφζζεηα, ζε εθδειψζεηο εθηφο εθζέζεσλ πξντφλησλ. 80 Δηθφλα 31. Σν ινγφηππν ηεο Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο Υίνπ (Πεγή: Αξρείν Ν.Α. Υίνπ) o Γηαγσληζκνχο καγεηξηθήο κε επίθεληξν ηε καζηίρα (ζπκκεηέρνπλ ζρνιέο καγεηξηθήο θαζψο θαη ε ζρνιή αληηκαγείξσλ Αζήλαο θαη Θεζζαινλίθεο) 81 o Γεπζηγλσζηηθέο βξαδηέο κε εδέζκαηα θαη ή κόλν κε καζηίρα o πκκεηνρέο ζε φιεο ηηο καθέηεο πνπ αθνξνχλ ηελ πξνβνιή ηνπ λεζηνχ θαη ζε φια ηα ηνπξηζηηθά θπιιάδηα ζηα νπνία γίλεηαη αλαθνξά, εθηφο ησλ άιισλ, θαη ζηε καζηίρα. o πκκεηνρή ζηελ έθζεζε Αγξνηνπξηζκνχ (ζην πεξίπηεξν πνπ εθζέηεη ε ΔΜΥ), ε νπνία ιακβάλεη ρψξα ηα ηειεπηαία ρξφληα ηελ πεξίνδν ηνπ Απγνχζηνπ o Γηνξγάλσζε εθδήισζεο κε ηίηιν Μαζηίρα θαη Γεχζε, ε νπνία αθνξά ζε κηα κνπζηθή παξάζηαζε πνπ ζα πεξηιακβάλεη κφλνλ κνπζηθή θαη παληνκίκα, κε ζηφρν λα κπνξεί θαη απηφ ηνλ ηξφπν λα ηαμηδέςεη ζε φιν ηνλ θφζκν (βξίζθεηαη ζην ζηάδην ηνπ ζρεδηαζκνχ) ηηο αλσηέξσ δξάζεηο ελδέρεηαη ν θνξέαο δηνξγάλσζεο λα είλαη θαη απνθιεηζηηθφηεηα ε Ν.Α., ελψ γεληθφηεξα παξαηεξείηαη έλαο πινπξαιηζκφο ζε φηη αθνξά ηα ελδερφκελα φξγαλα - θνξείο ζπλεξγαζίαο (π.ρ. πνιηηηζηηθνί ζχιινγνη, ιέζρε αληηκαγείξσλ θ.ιπ.), αλάινγα κε ηηο νηθνλνκηθέο θαη πξαθηηθέο ηθαλφηεηεο ηεο Ννκαξρίαο. Δπηπξφζζεηα, νη 78 (π.ρ. ζηελ έθζεζε Mediet πνπ έιαβε ρψξα ην Μάτν 2007 ζην Μεηξφ πληάγκαηνο, θαζψο θαη ζηελ έθζεζε ΓΔΣΡΟΠ πνπ έιαβε ρψξα ζηε Θεζζαινλίθε ην Μαξηίν ηνπ ίδηνπ έηνπο.) 79 ηήζηκν πεξηπηέξσλ ζηηο δηάθνξεο εθζέζεηο αλά ηνλ θφζκν, ζηηο νπνίεο πξνζθέξνληαη δψξα θαη πξντφληα καζηίραο, δεκηνπξγνχληαη ηακπιφ γηα ηελ πξνψζεζε ηεο καζηίραο, ελψ ζπκπεξηιακβάλνληαη εθδειψζεηο θαη νκηιίεο κε ηίηιν γεχζε θαη άξσκα καζηίραο. 80 Δλδεηθηηθά αλαθέξεηαη ε Γηνξηή Μαζηίραο ε νπνία πξαγκαηνπνηήζεθε απφ ηνλ Φηινπξφνδν κηιν Δκπνξηνχ ηελ πεξίνδν , κε ζπλδηνξγαλσηή ηε Ν.Α. Υίνπ. Ζ εθδήισζε πεξηιάκβαλε εθζεζηαθφ ρψξν κε πξντφληα καζηίραο, ρνξεπηηθά, δηαιέμεηο γχξσ απφ ηε Μαζηίρα θ.α 81 Οη δηαγσληζκνί απηνί έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί ήδε ζε Αζήλα θαη Θεζζαινλίθε κεηαμχ καζεηψλ ζρνιψλ ηνπξηζηηθψλ επαγγεικάησλ, ελψ παξάιιεια πεξηιακβάλνληαλ εηζεγήζεηο κε ζέκα ηε Μαζηίρα. 96

97 δξάζεηο απηέο ζεκεηψλνπλ ζεκαληηθή πξνζέιεπζε θφζκνπ θαη επηζθεπηψλ αλάινγα κε ηε δηάξθεηα, ην είδνο, ην επίπεδν ηεο εθδήισζεο, 82 ελψ ην θφζηνο ηνπο θαιχπηεηαη θαηά 99% απφ νηθνλνκηθνχο πφξνπο ηεο Ν.Α 83 (παξάιιεια κπνξεί λα ζπκκεηέρνπλ κε πξνζθνξέο, ζπλήζσο ζε είδνο, ε ΔΜΥ ή ηδησηηθέο επηρεηξήζεηο κε πξντφληα καζηίραο, νη νπνίεο δξαζηεξηνπνηνχληαη ζην λεζί, φπσο ηα Mastic Spa, ε εηαηξεία Άλεκνο θ.α.). χκθσλα κε ηελ άπνςε ηεο Τπεχζπλεο ηνπ ηκήκαηνο Γεκνζίσλ ρέζεσλ - Σνπξηζκνχ ηεο Ν.Α. Υίνπ θαο. Β. Κξηηάθε, «ζεκεηψλεηαη έλαο θνξεζκφο ζε φηη αθνξά ηελ πξνβνιή θαη ηελ πξνψζεζε ηεο καζηίραο, θαη γηα ην ιφγν απηφ ν αξηζκφο ησλ δξάζεσλ πνπ δηνξγαλψλνληαη θαη πνπ αθνξνχλ ηε καζηίρα είλαη κηθξφηεξνο ζε ζρέζε κε άιιεο πνιηηηζηηθέο δξάζεηο». 84 Άιιεο δξάζεηο πνπ δηνξγαλψλνληαη ζε επίπεδν Ν.Α. γηα ηελ πξνψζεζε θαη πξνβνιή ηεο καζηίραο αλαθέξνληαη ζε: o Έλα ληνθηκαληέξ ην νπνίν έρεη δεκηνπξγεζεί γηα ηελ πξνβνιή ηεο καζηίραο, ζηα αγγιηθά θαη ζηα ειιεληθά, κε ηίηιν H καζηίρα ηεο Γχζεο θαη ηεο Aλαηνιήο. o Έλα ληνθηκαληέξ ζην νπνίν ζπκκεηέρεη θαη ε καζηίρα, κε ζέκα ηε γεχζε θαη ηνλ ηνπξηζκφ. Δηθφλα 32. Αθίζα πξνβνιήο ηνπ λεζηνχ θαη ησλ ηνπηθψλ ρηψηηθσλ παξαδνζηαθψλ πξντφλησλ (Πεγή: Ν.Α. Υίνπ) 82 Πξνζέιεπζε θάπνησλ εθαηνληάδσλ (π.ρ. γεπζηγλσζηηθή βξαδηά) ή θαη ρηιηάδσλ θφζκνπ (π.ρ. γηνξηή αγξνηνπξηζκνχ) 83 Σν θφζηνο κηαο εθδήισζεο εμαξηάηαη θάζε θνξά απφ ηνπο δηαζέζηκνπο νηθνλνκηθνχο πφξνπο ηεο Ν.Α. Οη επηπιένλ πφξνη γίλεηαη κηα πξνζπάζεηα λα θαιπθζνχλ κέζσ ρνξεγηψλ. 84 Οη ινηπέο πνιηηηζηηθέο δξάζεηο πνπ δηνξγαλψλνληαη ζε επίπεδν Ννκαξρίαο πεξηιακβάλνπλ εθδειψζεηο κε ζέκα ηηο Οξρηδέεο ηεο Υίνπ, ηε δηνξγάλσζε ηεο Ναπηηθήο εβδνκάδαο κε νκηιίεο, κνπζηθή κε θνρχιηα θαη αξραία ιχξα, έθζεζε έξγσλ ηέρλεο κε ζέκα ηε ζάιαζζα θαη εθδειψζεηο γηα ην λαπηηθφ επάγγεικα, ηελ εθδήισζε κε ζέκα Υηψηεο απφδεκνη, ηε θσηνγξαθηθή έθζεζε κε ζέκα Oη Aπιφπνξηεο ηνπ Kάκπνπ, ην ηεηξαήκεξν Φεζηηβάι Οχδνπ πνπ έιαβε ρψξα γηα πξψηε ρξνληά θέηνο, ην κεγάιν πνιηηηζηηθφ πξφγξακκα κε ηίηιν Απφ ην δξφκν ηνπ κεηαμηνχ ζηε Υίν, ηελ Κχπξν θαη ηε Θξάθε πνπ θξάηεζε 2,5 ρξφληα κε πάξα πνιιέο εθδειψζεηο, ζπλαπιίεο θαη κνπζηθέο βξαδηέο φπσο ε Μνπζηθή Άλνημε θαη Μνπζηθφ Φζηλφπσξν πνπ δηνξγαλψλεηαη ηνλ Αχγνπζην θαη πιήζνο άιισλ. 97

98 o Γηαθεκηζηηθά ζπφη πνπ θαηά θαηξνχο πξνβάιινληαη ζηα ηειενπηηθά θαλάιηα κε επίθεληξν ηελ πξνβνιή ηεο 85 o πκκεηνρέο πνπ αθνξνχλ αθηεξψκαηα γηα ηε καζηίρα κε ζθνπφ επίζεο ηελ ηειενπηηθή πξνβνιή ηεο (κε πξσηνβνπιία ηεο Ν.Α. Υίνπ). o Πξφζθιεζε δεκνζηνγξάθσλ ζην λεζί κε ζηφρν έλα θνκκάηη λα αθηεξψλεηαη πάληα ζηε καζηίρα Υίνπ. Δηθφλα 33. Αθίζα πξνβνιήο ηεο Υίνπ ε νπνία πξνβάιεη κεηαμχ άιισλ θαη ηε καζηίρα. (Πεγή: Ν.Α. Υίνπ) 6.3 Γξάζεηο ζε επίπεδν Γήκσλ Σα 24 Μαζηηρνρψξηα θαηαλέκνληαη ζε 4 Γήκνπο νη νπνίνη είλαη νη εμήο: α) Μαζηηρνρωξίωλ, 86 β) Ηωλίαο, 87 γ) Αγίνπ Μελά, 88 θαη δ) Κακπνρώξωλ. 89 Απφ ηνπο Γήκνπο απηνχο κφλνλ ν Γήκνο Ηωλίαο δηνξγαλψλεη πνιηηηζηηθέο δξάζεηο κε επίθεληξν ηε καζηίρα. Ζ εθδήισζε κε ηίηιν: Γηνξηή Μαζηίραο πξαγκαηνπνηείηαη ηα ηειεπηαία 4 ρξφληα, ζην ηέινο Απγνχζηνπαξρέο επηεκβξίνπ, ζην ρσξηφ Παγίδα θαη ζθνπφ έρεη λα αλαδείμεη ην πξντφλ σο ξπζκηζηηθό παξάγνληα ηεο παξάδνζεο ηωλ Μαζηηρνρωξίωλ. Γηνξγαλψλεηαη ζε ζπλεξγαζία κε ηνπο 85 εκεηψλεηαη επίζεο, φηη εηνηκάδεηαη θαη έλα ζπφη γηα ηελ ηειεφξαζε ην νπνίν ζα πξνβιεζεί ζηα κέζα ηνπ Απγνχζηνπ, απνθιεηζηηθά γηα ηε καζηίρα. 86 Πεξηιακβάλεη ηα ρσξηά Παηξηθά, Καιακσηή, Αξκφιηα, Βέζζα, Διάηα, Ληζί, Ππξγί, Οιχκπνη, Μεζηά 87 Πεξηιακβάλνληαη ηα ρσξηά Θνιφ Πνηάκη, Καιιηκαζηά, Καηαξξάθηεο, Νέλεηα, Φιάηζηα, Βνπλφ, Κνηλή, Mέζα Γηδχκα, Έμσ Γηδχκα, Μπξκήγθη, Παγίδα 88 Θπκηαλά, Νενρψξη 89 Βαβχινη, Αγ. Γεψξγηνο 98

99 πνιηηηζηηθνχο ζπιιφγνπο θαη ηνλ πνιηηηζηηθφ νξγαληζκφ ηνπ δήκνπ, Γ.Ο.Α.Π.Π. (Γεκνηηθφο Οξγαληζκφο Άζιεζεο Πνιηηηζκνχ θαη Πεξηβάιινληνο - απνηειεί ΝΠΓΓ ηνπ δήκνπ-) θαη δηαξθεί ηέζζεξηο εκέξεο. Δίλαη αξθεηά επηηπρεκέλε σο πξνο ηνλ αξηζκφ πξνζέιεπζεο ζεαηψλ (πέξζη ζπγθέληξσζε πεξίπνπ 500 επηζθέπηεο). Σν θφζηνο ηεο αλέξρεηαη πεξίπνπ ζηηο 3.000, πνπ θαιχπηεηαη απφ ίδηνπο πφξνπο ηνπ δήκνπ θαη απφ πνιιέο πξνζθνξέο απφ ηνπηθνχο πνιηηηζηηθνχο ζπιιφγνπο (π.ρ. ηα εδέζκαηα). Δπηπξφζζεηα, ν δήκνο θαηάθεξε λα εληάμεη ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ θαη λα απνξξνθήζεη πφξνπο απφ ηα Ο.Π.Α.Α.Υ. (Οινθιεξσκέλα Πξνγξάκκαηα Αλάπηπμεο Αγξνηηθνχ Υψξνπ) 90 χςνπο , κε ζθνπφ ηελ θάιπςε ηνπ θφζηνπο εμέδξαο θαη ζηνιψλ, πξνο ηθαλνπνίεζε ησλ αλαγθψλ ησλ ρνξεπηηθψλ παξαζηάζεσλ. Οη εθδειψζεηο πνπ παξνπζηάδνληαη είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλεο κε ηελ ηνπηθή θνηλσλία θαη ηελ αγξνηηθή παξαγσγή ηεο. Έηζη αθελφο νη θάηνηθνη ηεο πεξηνρήο ελδπλακψλνπλ ηε ζρέζε ηνπο κε ην πξντφλ παξαγσγήο ηνπο θαη αθεηέξνπ πξνάγεηαη ε δηαθήκηζε ηνπ καζηηρηνχ ζηνπο πνιπάξηζκνπο Έιιελεο θαη μέλνπο ζεαηέο θαη αθξναηέο. Παξάιιεια, νη εθδειψζεηο είλαη δηαλζηζκέλεο κε ηε ιανγξαθία, ην ληφπην γισζζάξη, ηα ηξαγνχδηα, ηνπο ρνξνχο θαη ηηο ελδπκαζίεο ηεο πεξηνρήο, ζηνηρεία πνπ ηηο θαζηζηνχλ πεξηζζφηεξν πξνζηηέο θαη αγαπεηέο ζηνπο επηζθέπηεο. πγρξφλσο, απμάλεηαη ε επηζθεςηκφηεηα ηεο πεξηνρήο δεκηνπξγψληαο ζέζεηο εξγαζίαο, έηζη ψζηε λα ζπγθξαηείηαη ν πιεζπζκφο, γεγνλφο πνιχ ζεκαληηθφ κηαο θαη νη πεξηζζφηεξνη νηθηζκνί ηεο Υίνπ έρνπλ εξεκψζεη, αθνινπζψληαο ην γεληθφ θιίκα εγθαηάιεηςεο ηεο ππαίζξνπ θαη κεηεγθαηάζηαζεο ζηελ πφιε. ηηο εθδειψζεηο απηέο ζπκκεηέρνπλ φινη νη πνιηηηζηηθνί ζχιινγνη θαη φια ηα ηνπηθά ζπκβνχιηα θάζε ρσξηνχ (απνηειεί έλα είδνο παληξέκαηνο-ζπλάληεζεο ησλ πνιηηηζηηθψλ ζπιιφγσλ ηνπ λεζηνχ). Μεξηθέο απφ ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ζηε γηνξηή καζηίραο είλαη: α). ρνξεπηηθέο παξαζηάζεηο, β). πξνεηνηκαζία παξαδνζηαθψλ θαγεηψλ θαη θαγεηψλ κε καζηίρα, γ). δηελέξγεηα δηαγσληζκνχ θσηνγξαθίαο, δσγξαθηθήο θαη ινγνηερλίαο, δ). κνπζηθή θαη παξαδνζηαθά ηνπηθά ηξαγνχδηα, ε). έθζεζε αληηθεηκέλσλ θαη εξγαιείσλ ηνπ καζηηρηνχ (πεξηιακβάλεηαη επίδεημε γηα ηνλ ηξφπν θαηαζθεπήο ηνπο) θαζψο θαη ηνπηθψλ αγξνηηθψλ ελδπκαζηψλ θαηά νηθηζκφ, ζη). ζεαηξηθά δξψκελα κε επίθεληξν ηνλ ηξφπν 90 Σα ΟΠΑΑΥ άλνημαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ Γ ΚΠ. Οη πφξνη πνπ δηαηίζεληαη γηα ηηο παξεκβάζεηο πνπ εληάρζεθαλ ζε απηά, αλήιζαλ ζε 15 εθ. (Γεκφζηα Γαπάλε), πνζφλ πνπ αληηζηνηρεί ζην 18.7% ηεο ζπλνιηθήο Γεκφζηαο Γαπάλεο ηνπ 4 νπ Άμνλα ηνπ ΠΔΠ Βνξείνπ Αηγαίνπ θαη πξoέξρνληαη απφ πφξνπο ηξηψλ Γηαξζξσηηθψλ Σακείσλ (ΔΓΣΠΔ-Π, ΔΣΠΑ, ΔΚΣ). Ζ θνηλνηηθή ζπκκεηνρή αλέξρεηαη ζηα 11,250 εθ.. (www. pepba.gr) 99

100 θαιιηέξγεηαο θαη ζπιινγήο ηεο καζηίραο (μχζηκν, θξνθάιεκα, 91 αζπξνρσκάηηζκα, θέληεκα, κάδεκα, πιχζηκν), θαζψο θαη ζεαηξνπνηεκέλα δξψκελα κε ηνπο θαηαθηεηέο Γελνπάηεο, Σνχξθνπο (θνξνινγία απφ ηνλ αγά θαη κεηαθνξά ηνπ καζηηρηνχ κε φξγαλα κέρξη ηε Υίν), εθκεηάιιεπζε ηεο καζηίραο απφ ηνπο Μαπξαγνξίηεο, δεκηνπξγία ηεο ΈΜΥ θ.ιπ. ηφρνο ηεο γηνξηήο είλαη λα πξνβιεζεί ην πξντφλ ηεο Μαζηίραο θαη ν θφζκνο λα γλσξίζεη ηηο νκνξθηέο θαη ηελ παξάδνζε ηνπ ηφπνπ. 6.4 Δλέξγεηεο Έλσζεο Μαζηηρνπαξαγσγώλ Υίνπ (ΔΜΥ) Ζ ΔΜΥ, ζε έλα επξχηεξν πιαίζην, δελ απνηειεί θνξέα δηνξγάλσζεο πνιηηηζηηθψλ εθδειψζεσλ θαη θαη επέθηαζε πνιηηηζηηθψλ δξάζεσλ κε επίθεληξν ηε Μαζηίρα Υίνπ. Ωζηφζν, δηαζέηεη έλαλ πξνυπνινγηζκφ χςνπο εηεζίσο, πνζφλ ην νπνίν δηαηίζεηαη γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε πξνσζεηηθψλ ελεξγεηψλ θαη επηθνηλσλίαο ησλ πξντφλησλ, γηα ηε δεκηνπξγία έληππνπ πιηθνχ, θαηαρσξήζεσλ ζηνλ ηχπν, γηα ηε δηελέξγεηα ρνξεγηψλ θαη ινηπψλ δξάζεσλ. ην πιαίζην ηνπ αλσηέξσ πξνυπνινγηζκνχ ρξεκαηνδνηεί επηιεθηηθά δξάζεηο (θαη δηαζέηεη ρνξεγίεο ζε είδνο) κε θεξδνζθνπηθψλ νξγαληζκψλ, θνξέσλ ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (Ννκαξρίαο, Γήκσλ), πνιηηηζηηθψλ ζπιιφγσλ θ.α., θπξίσο φηαλ νη δξάζεηο απηέο έρνπλ επίθεληξν ηελ πξνβνιή ηεο Μαζηίραο Υίνπ θαη παξνπζηάδνπλ θάπνην ελδηαθέξνλ γηα ηνλ Οξγαληζκφ. Τπνινγίδεηαη φηη ε ΔΜΥ δαπαλά εηεζίσο έλα πνζνζηφ ηεο ηάμεσο ηνπ 20% ηνπ αλσηέξσ αλαθεξνκέλνπ πξνυπνινγηζκνχ γηα ηελ ελίζρπζε πνιηηηζηηθψλ δξάζεσλ κε άμνλα ηε καζηίρα, ελψ νη ρνξεγίεο ζε είδνο αλέξρνληαη πεξίπνπ ζηηο θαηά έηνο. 6.5 Γξάζεηο ζε επίπεδν Πνιηηηζηηθώλ πιιόγσλ ε κηα πξνζπάζεηα θαηαγξαθήο ησλ εθδειψζεσλ πνπ δηνξγαλψλνληαη ζε επίπεδν πνιηηηζηηθψλ ζπιιφγσλ, κε επίθεληξν ηελ πξνβνιή ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ηνπηθνχ πξντφληνοπξεζβεπηή ηνπ ηφπνπ ηνπο, θαη κεηά απφ επηθνηλσλία κε ην ζχλνιν απηψλ πνπ πξαγκαηνπνηνχλ, κεηαμχ άιισλ, εθδειψζεηο καζηίραο, αθνινπζεί κηα αλαθνξά ησλ πνιηηηζηηθψλ απηψλ ζπιιφγσλ θαζψο θαη ησλ δξάζεσλ ηνπο 92 : 91 Φξνθάιεκα: θνχπηζκα 92 Οη ελ ιφγσ πνιηηηζηηθνί ζχιινγνη δξαζηεξηνπνηνχληαη ζην Νφηην ηκήκα ηνπ λεζηνχ, θαη σο επί ησλ πιείζησλ εληφο ησλ γεσγξαθηθψλ νξίσλ ησλ Γήκσλ Ησλίαο θαη Μαζηηρνρσξίσλ. 100

101 Δλδεηθηηθά ινηπφλ αλαθέξνληαη ν Μνξθσηηθφο χιινγνο Ππξγίνπ «Γ. Θενηνθάο» φπνπ ζην ηεηξαήκεξν πνιηηηζηηθψλ εθδειψζεσλ πνπ δηνξγάλσζε θέηνο, 93 πξαγκαηνπνίεζε κηα βξαδηά αθηέξσκα κε ηίηιν Μαζηίρα θαη Ναπηνζχλε (βαζηθνί νηθνλνκηθνί άμνλεο ηνπ λεζηνχ), ε νπνία πεξηιάκβαλε νκηιίεο, πνηήκαηα γηα ηε καζηίρα θαη ηε λαπηνζχλε, έθζεζε πξντφλησλ καζηίραο θαζψο θαη κηα παξνπζίαζε ζεαηξηθήο παξάζηαζεο. Σν θφζηνο ηεο εθδήισζεο αλήιζε πεξίπνπ ζηηο 4.000, πνζφλ ην νπνίν θαιχθζεθε απφ ηνπο νηθνλνκηθνχο πφξνπο ηεο Ν.Α. Υίνπ, θαζψο θαη απφ ηνπο δήκν Μαζηηρνρσξίσλ, ΔΜΥ θαη Mediterra, ζπλδηνξγαλσηέο ησλ αλσηέξσ εθδειψζεσλ. 94 Δηθφλα 34. Αθίζα πξνβνιήο ησλ πνιηηηζηηθψλ εθδειψζεσλ ηνπ πιιφγνπ Γ. Θενηνθάο (Πεγή: χιινγνο Γ. Θενηνθά) Παξάιιεια, πξαγκαηνπνηείηαη δεηιά γηα πξψηε θνξά ην 2005, ε δηνξγάλσζε ησλ Μαζηηρείωλ απφ ηνλ Πξννδεπηηθφ κηιν Καιακσηήο. Σν 2005 ηα Μαζηίρεηα πεξηιάκβαλαλ: κνπζηθέο εθδειψζεηο, Καιακσηνχζηθα καγεηξέκαηα θαζψο θαη έλα ζεαηξηθφ δξψκελν κε ζέκα ηνπο δαλεηθνχο γηα ην θαζάξηζκα ην ζθίλσλ 95, ηα έμνδα ησλ νπνίσλ θαιχθζεθαλ κε ίδηνπο πφξνπο ηνπ νκίινπ. Φέηνο, κε πξσηνβνπιία ηνπ πιιφγνπ Καιακσηνπζψλ Αηηηθήο θαη ηεο Αζιεηηθήο Έλσζεο Καιακσηήο, ζε κηα πξνζπάζεηα ζπλέρηζεο ησλ Μαζηηρείωλ, ε δηνξγάλσζε πεξηιάκβαλε κφλνλ δχν ζπλαπιηαθέο κνπζηθέο βξαδηέο. 96 Ωζηφζν, απφ ηνλ Ηνχλην ηνπ 2008 νη εθδειψζεηο ζα μεθηλνχλ απφ έλα Γήκν ηεο Αηηηθήο, ζα έρνπλ δηάξθεηα 2 έσο 3 εκέξεο θαη ζα πεξηιακβάλνπλ ζεαηξηθέο παξαζηάζεηο, ρνξεπηηθά δξψκελα, εθζέζεηο πξντφλησλ καζηίραο θ.α. Σα Μαζηίρεηα ελ ζπλερεία ζα ηαμηδεχνπλ ζηε Υίν ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο, φπνπ θαη ζα νινθιεξψλνληαη. Σν θφζηνο ησλ αλσηέξσ εθδειψζεσλ θαιχπηεηαη ζήκεξα ηφζν απφ έζνδα ηνπ πιιφγνπ θαη ηεο Αζιεηηθήο Έλσζεο, φζν θαη απφ πιήζνο ηδησηψλ ρνξεγψλ (θαζψο θαη απφ ην 93 Παξάιιεια ζην 4ήκεξν πνιηηηζηηθψλ εθδειψζεσλ πξαγκαηνπνηήζεθαλ: παξνπζίαζε βηβιίνπ κε ηίηιν Σν Ππξγί γηα ην Γηψξγν Θενηνθά, ζεαηξηθή παξάζηαζε κε ην έξγν ηνπ Γ. Θενηνθά: Σν φλεηξν ηνπ δσδεθάκεξνπ, έθζεζε Ππξγνπζψλ θαιιηηερλψλ θαη ζέαηξν ζθηψλ. 94 Μέξνο ησλ ρνξεγηψλ δηαηέζεθε γηα ηελ έθδνζε ηνπ βηβιίνπ Σν Ππξγί γηα ην Γηψξγν Θενηνθά, ελψ ζεκαληηθή ππήξμε θαη ε ζπλεηζθνξά ηνπ Τπνπξγείνπ Αηγαίνπ. 95 Ζ ζεαηξηθή παξάζηαζε ελ ζπλερεία κεηαθέξζεθε ζηελ πφιε ηεο Υίνπ, κε ζπλδηνξγαλσηή ηε Ν.Α. Υίνπ. 96 Μηα εθ ησλ νπνίσλ κε ηνλ Μηράιε Υαηδεγηαλλε, ην θφζηνο ηεο νπνίαο αλήιζε ζηηο , ζε κία πξνζπάζεηα δηάδνζεο θαη επξείαο πξνβνιήο ησλ εθδειψζεσλ ησλ Μαζηηρείσλ. 101

102 δήκν Μαζηηρνρσξίσλ). εκεηψλεηαη σζηφζν, φηη ζηα ζρέδηα ηνπ πιιφγνπ πεξηιακβάλεηαη θαη ε πξνζπάζεηα γηα κειινληηθή, ελδερφκελε άληιεζε επηρνξήγεζεο απφ ην Τπνπξγείν Πνιηηηζκνχ. θνπφ ηεο δηνξγάλσζεο απνηειεί ε πξνβνιή ηφζν ηνπ λεζηνχ, φζν θπξίσο θαη ε δηάδνζε ηνπ πξντφληνο ηεο καζηίραο, ελψ εθθξάδεηαη ε θηινδνμία λα πξαγκαηνπνηείηαη έλα είδνο παληξέκαηνο φισλ ησλ πνιηηηζηηθψλ ζπιιφγσλ, έηζη ψζηε θαζέλαο μερσξηζηά λα κπνξεί λα νξγαλψλεη θαη λα παξνπζηάδεη πνιηηηζηηθέο δξάζεηο κε επίθεληξν ηε καζηίρα, θάησ απφ ηελ θνηλή ζηέγε ησλ Μαζηηρείσλ. Δπηπξφζζεηα, ζεκεηψλνληαη θαη επηκέξνπο δξαζηεξηφηεηεο πνιηηηζηηθψλ πιιφγσλ πνπ έιαβαλ ρψξα ζην παξειζφλ, φπσο απφ ην Μνξθσηηθφ, Δθπνιηηηζηηθφ θαη Αζιεηηθφ χιινγν ε Βνθαξηά, ν νπνίνο δξαζηεξηνπνηείηαη απφ ην 1979, θαη πξηλ απφ δχν Δηθφλα 35. Γειηίν Σχπνπ γηα ηελ πξνβνιή ησλ Μαζηηρείσλ. (Πεγή: χιινγνο Καιακσηνπζηψλ Αηηηθήο) έηε, κεηαμχ άιισλ πνιηηηζηηθψλ δξψκελσλ, δηνξγάλσζε θαη κηα θαιιηηερληθή εθδήισζε γηα παηδηά, κε επίθεληξν ηε δεκηνπξγία πηλάθσλ δσγξαθηθήο κε ζέκα ηε Μαζηίρα. Κχξην ζηφρν απνηέιεζε ε ςπραγσγία ησλ πνιηηψλ θαη ζε έλαλ δεχηεξν βαζκφ ε πξνζπάζεηα πξνψζεζεο ηεο ηνπηθήο πνιηηηζηηθήο θνπιηνχξαο. Σν θφζηνο ηεο εθδήισζεο αλήιζε ζηα 1.000, πνζφλ ην νπνίν θαιχθζεθε απφ ίδηνπο πφξνπο ηνπ πιιφγνπ, ελψ ην θφζηνο ησλ πιηθψλ δσγξαθηθήο θαιχθζεθε κέζσ ηεο νηθνλνκηθήο ζπλεηζθνξάο ηεο ΔΜΥ. Παξάιιεια, ν βαζκφο αληαπφθξηζεοζπκκεηνρήο ησλ πνιηηψλ ππήξμε ηθαλνπνηεηηθφο θαζψο ππνινγίδεηαη φηη ζπκκεηείραλ πεξίπνπ 200 άηνκα. Μηα αθφκα αμηνζεκείσηε πξνζπάζεηα απνηέιεζε ε εηήζηα δηνξγάλσζε Γηνξηήο Μαζηίραο απφ ηνλ Φηινπξφνδν κηιν Δκπνξεηνχ, ηελ πεξίνδν , κε δηάξθεηα απφ 3 έσο 6 εκέξεο. Ζ γηνξηή πεξηιάκβαλε πιήζνο εθδειψζεσλ φπσο εθζέζεηο θσηνγξαθίαο, ραξαθηηθήο, βηβιίσλ, εξγαιείσλ θαη πξντφλησλ καζηίραο, πξνβνιέο ληνθηκαληέξ, παηδηθνχο δηαγσληζκνχο, κνπζηθέο βξαδηέο, νκηιίεο γχξσ απφ ηε καζηίρα θαη ινηπά δξψκελα. Δλδεηθηηθά αλαθέξεηαη φηη ην θφζηνο ηεο 102

103 εμαήκεξεο εθδήισζεο ην έηνο 2005 αλήιζε ζηηο πλδηνξγαλσηέο ηεο εθδήισζεο, ε νπνία ζπγθέληξσζε ρηιηάδεο επηζθεπηψλ, ήηαλ ε Ν.Α. Υίνπ, ν Γήκνο Μαζηηρνρσξίσλ θαη ε ΔΜΥ,. χκθσλα κε ηνλ πξφεδξν ηνπ ζπιιφγνπ, νη εθδειψζεηο είραλ σο αθεηεξία ην γεγνλφο φηη δεδνκέλνπ ηνπ πιήζνπο ησλ πνιηηηζηηθψλ εθδειψζεσλ πνπ ιάκβαλαλ ρψξα ζην λεζί, παξαηεξνχληαλ έλα ζεκαληηθφ έιιεηκκα σο πξνο ηε δηνξγάλσζε δξάζεσλ κε επίθεληξν ηε καζηίρα, θάηη πνπ ζεκεηψλεηαη αθφκα θαη ζήκεξα Αλάδεημε ηεο Μαζηίραο κέζα από ηε δεκηνπξγία έξγσλ θαη πνιηηηζηηθώλ ρώξσλ Ο ζρεδηαζκφο, ε δεκηνπξγία θαη ιεηηνπξγία ζπγθεθξηκέλσλ πνιηηηζηηθψλ ρψξσλ ζην λεζί, νη νπνίνη αλαθέξνληαη θαησηέξσ, ζπκβάιινπλ απνθαζηζηηθά, κεηαμχ άιισλ, ζηελ ηεθκεξησκέλε πξνβνιή ηεο κνλαδηθφηεηαο ηνπ Δηθφλα 36. Έληππν πιηθφ πξνβνιήο ησλ πνιηηηζηηθψλ δξάζεσλ ηνπ Φηινπξφνδνπ Οκίινπ Δκπνξεηνχ. (Πεγή: Φηινπξφνδνο κηινο Δκπνξεηνχ) πξντφληνο. ηφρνο ηεο δεκηνπξγίαο ησλ έξγσλ απηψλ είλαη, κεηαμχ άιισλ, ε καζηίρα λα εληζρχζεη ηελ πξνζηαζία θαη ηελ αλάδεημε ηεο ηνπηθήο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο θαη ηεο ηδηαίηεξεο Υηαθήο ηαπηφηεηαο, ελψ πθίζηαηαη ε θηινδνμία νη δξάζεηο απηέο λα σζήζνπλ ζηε δεκηνπξγία θαη ζηελ ελίζρπζε ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ θαη λα πξνσζήζνπλ ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ζε ηνπηθφ θαη πεξηθεξεηαθφ επίπεδν. 97 Παξάιιεια, θαηαβιήζεθε κία πξνζπάζεηα λα αλαδεηρηεί ε ηζηνξία ηνπ κέξνπο (Δκπνξεηφο Υίνπ), ην νπνίν ηζηνξηθέο αλαθνξέο θαη επξήκαηα απνδεηθλχνπλ πεξίηξαλα φηη θαηνηθείηαη απφ ηε Νενιηζηθή επνρή. 103

104 6.6.1 Λανγξαθηθό Μνπζείν Καιιηκαζηάο ηελ πεξηνρή ηνπ ρσξηνχ Καιιηκαζηά έρεη δεκηνπξγεζεί θαη ιεηηνπξγεί απφ ην 1998 ζε έλα ρψξνο 550 η.κ. ην Λανγξαθηθό Μνπζείν Καιιηκαζηάο. Ο κνπζεηαθφο απηφο ρψξνο θηινμελεί αληηπξνζσπεπηηθά αληηθείκελα ηεο παξαδνζηαθήο Υηαθήο δσήο θαη ηεο ιατθήο ηνπηθήο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο, θσηνγξαθηθφ πιηθφ, ελδχκαηα, εξγαιεία δηαθφξσλ ηνπηθψλ ηερλψλ θαη επαγγεικάησλ θαη ινηπά ζηνηρεία πνπ αληηθαηνπηξίδνπλ κε ηδηαίηεξα παξαζηαηηθφ ηξφπν ηελ ηνπηθή θνπιηνχξα θαη παξάδνζε, ελψ ηαμηδεχνπλ ηνλ επηζθέπηε ζε κηα θαζεκεξηλφηεηα κηαο άιιεο επνρήο, πνπ παληξεχεηαη αξκνληθά κε ζηνηρεία ηνπ ζήκεξα. ην Λανγξαθηθφ Μνπζείν ηεο Καιιηκαζηάο κπνξεί ν επηζθέπηεο λα ζπλαληήζεη αληηθείκελα ηα νπνία είλαη άκεζα ζπλπθαζκέλα κε ηελ θαιιηέξγεηαο ηεο καζηίραο θαη ηε δσή ησλ καζηηρνπαξαγσγψλ, λα ελεκεξσζεί γηα ηε δηαδηθαζία παξαγσγήο ηεο θαη λα δεκηνπξγήζεη κηα ελδεηθηηθή εηθφλα ζρεηηθά κε ηελ θαζνξηζηηθή ζπκβνιή ηεο ζηε δηακφξθσζε ηνπ θνηλσληθνχ γίγλεζζαη θαη ηεο πνιηηηζηηθήο αλάπηπμεο ηεο Νφηηαο Υίνπ. Δηθφλα 37. Ζ γσληά ηνπ καζηηρνπαξαγσγνχ Δηθφλα 38. Δξγαιεία θεληήκαηνο θαη ζπιινγήο καζηίραο 104

105 Δηθφλα 39. ηλί κε θαζαξή θαη αθαζάξηζηε καζηίρα Δηθφλα 40. Κφζθηλα γηα θαζάξηζκα καζηηρίνπ Δηθφλα 41. Λνηπά εξγαιεία 105

106 6.6.2 Βνηαληθόο Κήπνο ηνπ Αηγαίνπ ην Γήκν Ησλίαο ηεο Υίνπ, ζε κηα έθηαζε 40 ζηξεκκάησλ δεκηνπξγείηαη ν Βνηαληθόο Κήπνο ηνπ Αηγαίνπ, ν νπνίνο πξνβιέπεηαη φηη ζα ζπγθεληξψλεη πεξίπνπ θπηψλ απηνθπψλ εηδψλ ηνπ Αηγαίνπ. Σν θφζηνο ηνπ έξγνπ ππεξβαίλεη ην 1,5εθ.. 98, ελψ ην έξγν ππνινγίδεηαη φηη ζα νινθιεξσζεί κέζα ζηνλ επφκελν ρξφλν. Ο Κήπνο ζα θηινμελεί αίζνπζα πνιιαπιψλ ρξήζεσλ (ζεκηλαξίσλ-δηαιέμεσλ θ.ιπ.), βηβιηνζήθε, ππαίζξην ζέαηξν, αλαςπθηήξην θαη ινηπνχο ρψξνπο, ελψ ν επηζθέπηεο ζα κπνξεί λα ελεκεξσζεί γηα ζέκαηα γχξσ απφ ην πεξηβάιινλ, ηε ρισξίδα ηνπ Αηγαίνπ θαη γεληθφηεξα ηνπ ειιεληθνχ ρψξνπ θαη θπζηθά λα ζπλαληήζεη απφ θνληά ην καζηηρφδεληξν, ζην θπζηθφ ηνπ πεξηβάιινλ, θαη λα παξαθνινπζήζεη ηελ θαιιηέξγεηα ηνπ. Ο Βνηαληθόο Κήπνο ηνπ Αηγαίνπ πξνβιέπεηαη φηη ζα ζπκβάιιεη ζεκαληηθά ζηελ αλάπηπμε ηνπ ηφπνπ θαη ζα επεξεάζεη ζεηηθά ηε θπζηνγλσκία ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο, ελψ ζα απνηειέζεη ζεκείν ελδηαθέξνληνο ρηιηάδσλ επηζθεπηψλ. 99 Δηθφλα 42. Άπνςε ηνπ Κήπνπ Δηθφλα 43. Παλνξακηθή ζέα ηνπ Κήπνπ 98 Σν έξγν ζπγρξεκαηνδνηείηαη απφ ην Δπξσπατθφ Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο (Δ.Σ.Π.Α) θαηά 75%. Φνξέαο ρξεκαηνδφηεζεο είλαη ε Πεξηθέξεηα Βνξείνπ Αηγαίνπ θαη θνξέαο πινπνίεζεο ε Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε Υίνπ. 99 Ο Βνηαληθφο Κήπνο Αηγαίνπ ζα είλαη ν δεχηεξνο θήπνο πνπ δεκηνπξγείηαη ζηνλ Διιαδηθφ ρψξν κεηά ηνλ Βαιθαληθφ Βνηαληθφ Κήπν ηωλ Κξνπζζίωλ, ν νπνίνο βξίζθεηαη ζηε Βφξεηα Διιάδα. Ο ελ ιφγσ θήπνο ππνινγίδεηαη φηη ζηε δηάξθεηα ησλ ηεζζάξσλ ρξφλσλ ιεηηνπξγίαο ηνπ έρεη ζπγθεληξψζεη πεξίπνπ επηζθεπηψλ. 106

107 Δηθφλεο 44 θαη 45. Έθηάζεηο νη νπνίεο ζα δελδξνθπηεπηνχλ Δηθφλα 46. Μηα εθ ησλ ηξηψλ δεμακελψλ ηνπ θήπνπ γηα ηε ζπιινγή φκβξησλ πδάησλ Δηθφλα 47. Γεκηνπξγία αλνηρηνχ ζεάηξνπ Δηθφλα 48. Υψξνη δηεμαγσγήο ζεκηλαξίσλ θαη αλαςπθηεξίνπ Δηθφλα 49. Γεκηνπξγία ζεξκνθεπίνπ 107

108 6.6.3 Μνπζείν Μαζηίραο Ζ δεκηνπξγία Μνπζείνπ Μαζηίραο απνηειεί σζηφζν κηα απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο πξνηάζεηο έξγσλ γηα ηελ πξνβνιή απηνχ ηνπ κνλαδηθνχ πξντφληνο. ην Μνπζείν ζα παξνπζηάδεηαη δηαρξνληθά ε ηζηνξία θαη ν θχθινο εξγαζηψλ ηεο καζηίραο (θαιιηέξγεηα, ζπιινγή, επεμεξγαζία), ε δηαδηθαζία κεηαπνίεζεο θαη εκπνξίνπ ηεο, ελψ παξάιιεια ζα αληηθαηνπηξίδεηαη ην θνηλσληθν-νηθνλνκηθφ πιαίζην κέζα ζην νπνίν ηα αλσηέξσ αλαπηχρζεθαλ. (Αξρείν ΔΜΥ) χκθσλα κε ηνλ πξφεδξν ηεο ΔΜΥ θχξην Γαληάξε K., έρνπλ ήδε εθπνλεζεί ηα ηνπνγξαθηθά ζρέδηα, έρεη μεθηλήζεη ην εξεπλεηηθφ πξφγξακκα, έρεη πξνζδηνξηζηεί ε έθηαζε ε νπνία ζα ρξεηαζηεί γηα λα απνθηήζεη ην Μνπζείν ην θεληξηθφ θηίζκα, ηνπο ππαίζξηνπο θαη ηνπο εκηππαίζξηνπο ρψξνπο, 100 έρεη πξνζδηνξηζηεί ην θφζηνο ζπληήξεζεο ησλ πξνδηαγξαθφκελσλ ηεηξαγσληθψλ θαη έρεη αλαιεθζεί ε ππνρξέσζε απφ ην Πνιηηηζηηθφ Ίδξπκα ηνπ Οκίινπ Πεηξαηψο (ΠΗΟΠ) γηα ηελ εθπφλεζε κνπζεηνινγηθψλ θαη κνπζεηνγξαθηθψλ κειεηψλ, νη νπνίεο παξαδφζεθαλ ηνλ Ηνχλην ηνπ 2007, έηζη ψζηε ην έξγν λα εληαρζεί ζην Γ Κνηλνηηθφ Πιαίζην ηήξημεο. 101 Σν χςνο ηνπ θφζηνπο ησλ κειεηψλ αλέξρεηαη πεξίπνπ ζηηο , ελψ ην εθηηκψκελν θφζηνο ηνπ έξγνπ αλέξρεηαη πεξίπνπ ζηα Παξάιιεια, ην Μνπζείν Μαζηίραο αλακέλεηαη λα ζπγθεληξψλεη πεξίπνπ επηζθέπηεο εηεζίσο, νη νπνίνη εθηηκάηαη φηη ζα απνηειέζνπλ ηνπο ελ δπλάκεη θαηαλαισηέο θαη δηαθεκηζηέο γηα ηα πξντφληα, ηελ ηζηνξία θαη γηα ην λεζί νιφθιεξν Σν Μνπζείν ζα θαηαζθεπαζηεί ζε νηθφπεδν εθηάζεσο πεξίπνπ η.κ., ηδηνθηεζίαο ηεο Έλσζεο Μαζηηρνπαξαγσγψλ Υίνπ, ην νπνίν βξίζθεηαη ζηνλ Γήκν Μαζηηρνρσξίσλ. 101 Σν Πνιηηηζηηθφ Ίδξπκα Οκίινπ Πεηξαηψο (ΠΗΟΠ) ζα θαηαζέζεη φιεο ηηο απαηηνχκελεο κειέηεο γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ Μνπζείνπ Μαζηίραο (κεηά ηελ νινθιήξσζε ηνπο), ζηελ Πεξηθέξεηα, ελ φςεη ηεο νξηζηηθήο έληαμεο ηνπ έξγνπ ζην Πεξηθεξεηαθφ Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα Β. Αηγαίνπ (Γ Κνηλνηηθφ Πιαίζην ηήξημεο). ηαλ ε Πεξηθέξεηα εθδψζεη ηε ζρεηηθή απφθαζε έληαμεο θαη ρξεκαηνδφηεζεο, ηα δχν κέξε (ΠΗΟΠ θαη ΔΜΥ) ζα δεζκεπζνχλ κε πξνγξακκαηηθή ζχκβαζε, ηελ νπνία ζα ζπλππνγξάςεη θαη ε Πεξηθέξεηα, σο εμήο: α) Σν ΠΗΟΠ, σο θνξέαο εθηέιεζεο θαη νηθνλνκηθήο δηαρείξηζεο ηνπ αληηθεηκέλνπ ηεο ζχκβαζεο (ηειηθφο δηθαηνχρνο), ζα αλαιάβεη θαηαξρήλ ηελ θαηαζθεπή ηνπ Μνπζείνπ Μαζηίραο. β) Μεηά ηελ πεξάησζε ησλ εξγαζηψλ θαη ηελ νξηζηηθή παξάδνζε ηνπ έξγνπ, ε Έλσζε ζα παξαρσξήζεη δσξεάλ πξνο ην Πνιηηηζηηθφ Ίδξπκα Οκίινπ Πεηξαηψο ηε ρξήζε ηνπ Μνπζείνπ, ηδηνθηεζίαο ΔΜΥ, γηα ηνπιάρηζηνλ πελήληα (50) ρξφληα απφ ηελ έλαξμε ιεηηνπξγίαο ηνπ. Καηά ηελ πεξίνδν απηή, ην ΠΗΟΠ ζα αλαιάβεη ηε δηαρείξηζε θαη ηε ρξεκαηνδφηεζε ηνπ Μνπζείνπ, δξαζηεξηφηεηα ε νπνία είλαη πξνθαλψο θνηλσθειήο θαη πξνάγεη θαηά ηνλ θαιχηεξν ηξφπν ηα ηνπηθά ζπκθέξνληα, ελψ ε ΈΜΥ ζα δεζκεπηεί φηη ζα απνδεκηψζεη ην ΠΗΟΠ ζε πεξίπησζε πξφσξεο θαηαγγειίαο ηεο ζχκβαζεο. ε πεξίπησζε πνπ ην έξγν δελ εληαρζεί ζην Γ ΚΠ, ηα δχν κέξε απαιιάζζνληαη ησλ παξαπάλσ ππνρξεψζεψλ ηνπο. (Αξρείν ΔΜΥ) 102 εκεηψλεηαη φηη ν εθηηκψκελνο κέζνο εηήζηνο αξηζκφο επηζθεπηψλ ζηε Υίν, ππνινγίδεηαη πεξίπνπ ζηηο

109 Σν Μνπζείν Μαζηίραο ζα δεκηνπξγεζεί ζην θπζηθφ ηνπ πεξηβάιινλ, ζηα Ννηηφρσξα θαη ζπγθεθξηκέλα έμσ απφ ηελ πεξηνρή ηνπ Ππξγίνπ θαη ζα απνηειεί ην ρψξν πνπ ζα ζπγθεληξψλεη φιεο ηηο καξηπξίεο γηα ηε καζηίρα θαη ηελ επεμεξγαζία ηεο, ελψ παξάιιεια ζα αλαδεηθλχεη ηνλ δηαρξνληθφ πνιηηηζκηθφ ηεο ξφιν, 103 πνπ είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλνο κε ηε Υίν, ηελ ηζηνξία ηεο θαη ηελ πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά ηνπ λεζηνχ. (Αξρείν ΔΜΥ) Δπηπξφζζεηα, ζα πξνβάιιεη ηε ζεκεξηλή δηαδηθαζία παξαγσγήο, θαζψο θαη ηε ζεκαζία ηνπ ξφινπ ηεο καζηίραο σο πφινπ πξνζέιθπζεο θαη πξνψζεζεο ηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο θαη γεληθφηεξα ηεο νηθνλνκίαο ηνπ λεζηνχ, 104 ελψ ζα απνηειέζεη ηνλ βαζηθφ ππιψλα δηαθήκηζεο ηνπ πξντφληνο ζε δηεζλέο επίπεδν. Αμηνζεκείσην είλαη ην γεγνλφο φηη ν θχξηνο φγθνο ηνπ κεραλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ (Δηθόλα 52) θαη ησλ εξγαιείσλ πνπ ρξεζίκεπαλ γηα ηε ζπγθέληξσζε, ηελ επεμεξγαζία ηεο θπζηθήο καζηίραο, ηελ πεξαηηέξσ παξαγσγή απφ απηήλ ηεο ηζίριαο, ηνπ καζηηρειαίνπ θαη ηνπ κνζρνιίβαλνπ, θαζψο θαη γηα ηε ζπζθεπαζία θαη εκπνξία φισλ απηψλ ζηελ εζληθή θαη δηεζλή αγνξά, έρεη ήδε ζπληεξεζεί θαη κπνξεί λα επαλαιεηηνπξγήζεη κέζσ ηνπ Δπξσπατθνχ πξνγξάκκαηνο Leader II. Σν βηνκεραληθφ απηφ πεξηβάιινλ ζα πιαηζησζεί θαη απφ άιια πιηθά, θσηνγξαθίεο, αληηθείκελα, ην θαηά θαηξνχο έληππν δηαθεκηζηηθφ θαη θσηνγξαθηθφ πιηθφ (Δηθόλεο 50 θαη 51), videos, CD Roms, αξρεία ηεο ΔΜΥ απφ ηελ επνρή ηεο ίδξπζεο ηεο, 105 ελψ φια ηα αλσηέξσ καδί ζα ζπλζέζνπλ ηνλ εθζεζηαθφ-κνπζεηαθφ ρψξν ηεο Μαζηίραο. Σν πιηθφ απηφ ζα απνηειέζεη έλα ζεκαληηθφ ηζηνξηθφ αξρείν, ην νπνίν ζα ζπκπιεξσζεί θαη απφ ηδησηηθά αξρεία. Δπηπξφζζεηα, ζα δεκηνπξγεζεί κηα νινθιεξσκέλε βάζε δεδνκέλσλ αλαθνξηθά κε ηε βηβιηνγξαθία ηεο καζηίραο θαη ηηο ρξήζεηο ηεο απφ ηελ αξραηφηεηα κέρξη ζήκεξα. 106 (Εαραξάηνο, 2000) 103 Δζηηάδεη ζηελ πξνβνιήο θαη πξνψζεζεο ηεο καζηίραο σο πνιηηηζκηθφ πξντφλ. 104 Βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ Μνπζείνπ, φζνλ αθνξά ηε ζχιιεςε θαη ηνλ ζρεδηαζκφ ηνπ, ζα είλαη ε κνπζεηνγξαθηθή απνηχπσζε: α) ηεο δηαρξνληθήο παξαγσγήο ηνπ πξντφληνο, θαη β) ηεο πξνβηνκεραληθήο ηερλνινγίαο ηεο παξαγσγήο ηνπ. (Αξρείν ΔΜΥ) 105 Σα αξρεία πνπ έρνπλ κέρξη ζηηγκήο ηαμηλνκεζεί είλαη θπξίσο νη κεξίδεο ησλ καζηηρνπαξαγσγψλ νηθνγελεηψλ, ηα ηδξπκαηηθνχ ραξαθηήξα έγγξαθα ηεο Έλσζεο Μαζηηρνπαξαγσγψλ, ηα πξαθηηθά θαη νη εηήζηεο εθζέζεη ησλ Γ.., ηα απφ ηελ ίδξπζε ηεο εξγαηνιφγηα ησλ εξγαδνκέλσλ ζηηο εγθαηαζηάζεηο ηεο θ.ιπ. (Εαραξάηνο, 2000 ζει.24-25) 106 ιν θαη ζπρλφηεξα αληηθείκελν πξνζηαζίαο γίλνληαη πιένλ θαη ζηε ρψξα καο πξνβηνκεραληθέο θαη βηνκεραληθέο εγθαηαζηάζεηο, πνπ θεξχζζνληαη δηαηεξεηέεο, επηζθεπάδνληαη, ζπληεξνχληαη. Οξηζκέλα απφ απηά ηα βηνκεραληθά κλεκεία δελ έρνπλ απιψο ζπληεξεζεί αιιά καδί κε ην αξρεηαθφ πιηθφ πνπ ζπλφδεπε ηνλ εμνπιηζκφ ηνπο θαη ζπλαθή αληηθείκελα, έρνπλ ζπγθξνηεζεί ζε ελδηαθέξνληα κνπζεία βηνκεραληθήο αξραηνινγίαο (π.ρ. ηα κνπζεία ππξίηηδαο θαη κεηαμηνχ ζηελ Αλδξίηζαηλα θαη ζην νπθιί αληίζηνηρα). Δπαλαθέξνληαη έηζη ζηε κλήκε νη ηερληθέο δηαδηθαζίεο παξαγσγήο θαζψο θαη ν ξφινο πνπ έπαημαλ ηα αληίζηνηρα πξντφληα ζηε γεληθφηεξε νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή αλάπηπμε ηεο ρψξαο θαη ησλ ηφπσλ παξαγσγήο. (Εαραξάηνο, 2000 ζει.24-25). Σν κνπζείν γηα ηε καζηίρα, ζα εληαρζεί ζην ήδε νξγαλσκέλν δίθηπν Μνπζείσλ πξνβηνκεραληθήο θαη βηνκεραληθήο ηερλνινγίαο ηνπ Πνιηηηζηηθνχ Ηδξχκαηνο Οκίινπ Πεηξαηψο. (Αξρείν ΔΜΥ) 109

110 Πξνηηκάηε ηελ αζύγθξηηε θαη αγλή Διιεληθή Σζίθια ΔΛΜΑ από Μαζηίρε Υίνπ Αξσκαηίδεη ην άηνκν Γηεπθνιύλεη ηελ πέςηλ Πεξηνξίδεη ην θάπληζκα Δηθφλα 50. Σν αζψν ρακφγειν ηνλ θνξηηζηνχ ηεο ΔΛΜΑ ζθξάγηζε ηε δηαθεκηζηηθή θακπάληα γηα ηε ρηψηηθε ηζίρια ζηε δεθαεηία ηνπ 60. (Πεγή: Εαραξάηνο, 2000 ζει.24) Δηθφλα 51. πζθεπαζία θπζηθήο καζηίραο απφ ηελ Έλσζε. Σν θνπηί κηκείηαη ηε ζπζθεπαζία ηεο ηζίριαο, πνπ θπξηαξρεί ζηελ αγνξά ζηα κεηαπνιεκηθά ρξφληα. Σν Μνπζείν δηαηεξεί θάζε αληηθείκελν (έληππν πιηθφ θαη γεληθφηεξα πιηθφ απφ ραξηί, εξγαιεία θ.ιπ.), νηηδήπνηε ζπλδέεηαη κε ηελ αιινηηλή δηαδηθαζία επεμεξγαζίαο θαη παξαγσγήο ηεο καζηίραο. (Πεγή: Εαραξάηνο, 2000 ζει.24) 110

111 Δηθφλα 52. Κνπθεηηέξα ηνπ παιηνχ εξγνζηαζίνπ κε κεραληζκφ πεξηζηξνθήο - Ο αρξεζηεκέλνο εμνπιηζκφο θαη ην αξρεηαθφ πιηθφ έρνπλ γίλεη αληηθείκελν ζπληήξεζεο θαη πξνζηαζίαο. (Πεγή: Εαραξάηνο, 2000 ζει.25) «ην Μνπζείν Μαζηίραο ν επηζθέπηεο ζα κπνξεί αξρηθά λα παξαθνινπζήζεη ηελ παξαγσγή ηεο θπζηθήο καζηίραο απφ ην ζθίλν θαζψο θαη ησλ πξντφλησλ πνπ απνξξένπλ απφ απηήλ. 107 Θα παξέρνληαη πιεξνθνξίεο γηα ηελ θαιιηέξγεηα, ηε ζπιινγή θαη ηελ εθκεηάιιεπζε ηεο, ελψ ζα πξαγκαηνπνηείηαη αλαθνξά ζηελ αξραηφηεηα, ην κεζαίσλα, ηελ επνρή ηεο Οζσκαληθήο απηνθξαηνξίαο θ.ιπ. Παξάιιεια, ζα κπνξεί θαλείο λα ελεκεξσζεί γηα ηε δεκηνπξγία ηεο ΔΜΥ (1938) θαη ηε ιεηηνπξγία ηεο. Θα παξνπζηάδνληαη ζηνηρεία αλαθνξηθά κε ην εκπφξην ηεο καζηίραο θαη ησλ ππνπξντφλησλ ηεο, θαζψο θαη γηα ηηο δηάθνξεο ρξήζεηο απηνχ ηνπ κνλαδηθνχ πξντφληνο ζηε γαζηξνλνκία, ζηε θαξκαθεπηηθή θαη γεληθφηεξα ζηηο ζχγρξνλεο βηνκεραλίεο ησλ αλαπηπγκέλσλ βηνκεραληθά ρσξψλ, ηνπ εζληθνχ αιιά θαη ηνπ δηεζλή ρψξνπ». (Εαραξάηνο, 2000 ζει.24-25). 107 Ζ ελφηεηα απηή ζα απνηειεί ηνλ θχξην θνξκφ ηεο έθζεζεο θαζψο εδψ ν επηζθέπηεο ζα κπνξεί λα παξαθνινπζήζεη ζε πιήξε αλάπηπμε ηε βηνκεραληθή παξαγσγή ηεο ηζίριαο θαη ησλ άιισλ ππνπξντφλησλ (καζηηρέιαηνπ, κνζρνιίβαλνπ), ηε ζπζθεπαζία ηνπο θαη θάζε άιιε εξγαζία πνπ ζπλέζεηε ηελ φιε δηαδηθαζία θαη δηάζεζε απηψλ ζηελ αγνξά, φπσο γηλφηαλ απφ ηελ ίδξπζε ηεο ΔΜΥ. Ζ δηαδηθαζία θαη παξνπζίαζε ηεο ζχγρξνλεο παξαγσγήο ηεο καζηίραο ζα ελζσκαηψλεηαη επίζεο ζηε δνκή ηνπ Μνπζείνπ θαη θαη απηφλ ηνλ ηξφπν ν επηζθέπηεο ζα κεηαβαίλεη απφ ην Μνπζείν θαη ηηο ηερληθέο ηνπ παξειζφληνο, ζην παξφλ θαη ζηε ζεκεξηλή παξαγσγηθή ζπλέρεηα ηνπ ίδηνπ πάληα, ππφ θπζηθνχο φξνπο, κνλνπσιηαθά παξαγφκελνπ πξντφληνο (Εαραξάηνο, 2000 ζει.24-25) 111

112 Πξνβιέπεηαη επίζεο ε δεκηνπξγία αηζνπζψλ πνιιαπιψλ ρξήζεσλ ζηηο νπνίεο ζα ιακβάλνπλ ρψξα εθπαηδεπηηθά θαη επηζηεκνληθά πξνγξάκκαηα, 108 εθζέζεηο, δηαιέμεηο, ζεκηλάξηα, επηζηεκνληθέο θαη άιιεο εθδειψζεηο 109 πνπ ζα νξγαλψλνληαη θαη ζα ρξεκαηνδνηνχληαη απφ ην ΠΗΟΠ κε ηε ζπλεξγαζία ησλ ηνπηθψλ θνηλσληψλ. 110 Καη απηφ ηνλ ηξφπν ην Μνπζείν ιεηηνπξγεί σο έλα δσληαλφ πνιηηηζηηθφ θχηηαξν, ελψ ε εκπεξηζηαησκέλε θαη βησκαηηθή επαθή ησλ επηζθεπηψλ κε ην πξντφλ αλακέλεηαη φρη κφλν λα ηνλψζεη ηελ αγνξαζηηθή θίλεζε γχξσ απφ απηφ, αιιά θαη λα δεκηνπξγήζεη λέεο ζέζεηο εξγαζίαο θαζψο θαη λα ζπλδέζεη ηελ νηθνλνκία κε ηνλ πνιηηηζκφ. Δπηπξφζζεηα, ην Μνπζείν ζα παξαπέκπεη ηνπο επηζθέπηεο ζε φιν ην ηκήκα ηνπ λεζηνχ, φπνπ θχνληαη ηα καζηηρφδελδξα, δεκηνπξγψληαο έλα δίθηπν επηζθέςεσλ ζε φια ηα ρσξηά ηεο Νφηηαο Υίνπ. (Αξρείν ΔΜΥ) 108 π.ρ. έξεπλα εηδηθψλ ζεκάησλ, ζπγθξφηεζε ζεκαηηθήο βάζεο βηβιηνγξαθηθψλ δεδνκέλσλ θ.ιπ. 109 π.ρ. εθζέζεηο θαη ζπλέδξηα αθηεξσκέλα ζην πξντφλ θαζψο θαη εθδειψζεηο γεπζηγλσζίαο πνπ ζα ιακβάλνπλ ρψξα ζε εηδηθή αίζνπζα ηνπ Μνπζείνπ (Αξρείν ΔΜΥ) 110 Παξάιιεια ζα δηακνξθσζεί εηδηθφο δηθηπαθφο ρψξνο, ν νπνίνο κπνξεί λα απνηειεί θφκβν γηα φιεο ηηο ζπλαθείο ηζηνζειίδεο γηα ηελ θαιχηεξε νξγάλσζή ηνπο ζην δηαδίθηπν, ελψ ην Μνπζείν ζα πεξηιακβάλεη επίζεο εηδηθά δηακνξθσκέλν ρψξν φπνπ ζα πσινχληαη ρηαθά πξντφληα (φπσο θεξακηθά, δαληέιεο, πνηά) αιιά θπξίσο φια ηα πξντφληα καζηίραο πνπ δηαζέηνπλ ζην εκπφξην ζήκεξα ηνπηθνί παξαγσγνί θαη έκπνξνη αιιά θαη εμεηδηθεπκέλεο αιπζίδεο θαηαζηεκάησλ. (Αξρείν ΔΜΥ) 112

113 Δηθφλα 53. Σνπνγξαθηθφ ηνπ Μνπζείνπ. (Πεγή: EMX) 113

114 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ-ΠΡΟΣΑΔΗ α. πκπεξάζκαηα Με βαζηθφ άμνλα ηα ζηνηρεία πνπ ζπγθεληξψζεθαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο θαηαιήγνπκε ζε νξηζκέλα ζπκπεξάζκαηα θαζψο θαη αληίζηνηρα, ζε πξνηάζεηο, πνπ ζα κπνξνχζαλ λα ζπκβάινπλ ζεηηθά ζηε δηαδηθαζία πξνψζεζεο ηνπ πξντφληνο θαη θαη επέθηαζε ζηελ πξνβνιή ηνπ λεζηνχ ηεο Υίνπ, εληζρχνληαο αηζζεηά ηηο ελέξγεηεο γηα ηελ πεξαηηέξσ αλάπηπμεο ηνπ. ε έλα επξχηεξν πιαίζην, ηα ηνπηθά πξντφληα, σο βαζηθνί παξάγνληεο δηακφξθσζεο ηεο ηνπηθήο ηαπηφηεηαο, απνηεινχλ έλαλ ζεκαληηθφ ζπλδεηηθφ ηζηφ ηνπ ηφπνπ κε ηνλ πνιηηηζκφ ηνπ. Παξάιιεια, κέζσ ηεο αλάδεημεο ησλ ηνπηθψλ πξντφλησλ δεκηνπξγνχληαη πνιιαπινί ππξήλεο ελίζρπζεο ηεο ηνπξηζηηθήο-νηθνλνκηθήο-πνιηηηζηηθήο αλάπηπμεο ελφο ηφπνπ. Ζ έλλνηα ηεο πνιηηηζηηθήο αλάπηπμεο ελζσκαηψλεη ηελ αλάδεημε πλεπκαηηθψλ αμηψλ, θαζψο επίζεο θαη ηελ επίηεπμε θνηλσληθήο θαη πνιηηηζηηθήο πξνφδνπ. Καη αληηζηνηρία, ε δηελέξγεηα πνιηηηζηηθψλ δξάζεσλ γελλά νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη πνιιαπιαζηάδεη ηα ηνπηθά νηθνλνκηθά νθέιε. Σν πεδίν ηνπ πνιηηηζκνχ δηακνξθψλεη έηζη βαζηθφ παξάγνληα ελίζρπζεο ηνπ ηνκέα ηεο ηνπηθήο νηθνλνκίαο. Δζηηάδνληαο ζηε Μαζηίρα, ε κνλαδηθφηεηα ηνπ ηνπηθνχ-πνιηηηζκηθνχ πφξνπ θαζψο θαη ην εχξνο ησλ ρξήζεσλ ηνπ αλά ηνπο αηψλεο ηνπ απέδσζαλ έλα ζεκαληηθφ εκπνξηθφ πιενλέθηεκα, ελψ ε ζπνπδαηφηεηα ηνπ πξντφληνο εληζρχεηαη ζήκεξα κέζσ ηεο επηζηεκνληθήο πιένλ ηεθκεξίσζεο ησλ ζεξαπεπηηθψλ ηεο ηδηνηήησλ. Ζ Μαζηίρα θαηαδεηθλχεη ηελ ηνπηθή πνιηηηζηηθή ηαπηφηεηα ηνπ λεζηνχ, ελψ απνηέιεζε ζην παξειζφλ παξάγνληα αλάπηπμεο θνηλσληθψλ θαη εκπνξηθψλ δεζκψλ κε άιινπο ιανχο. ήκεξα, δηακνξθψλεη κηα εθ ησλ θεληξηθψλ ζπληζησζψλ ηεο νηθνλνκηθήο βάζεο ηνπ λεζηνχ θαζψο θαη ηνπ ηνπηθνχ πνιηηηζκηθνχ θεθαιαίνπ. Σα ηειεπηαία ρξφληα, κάιηζηα, ε αχμεζε ηεο ηηκήο ηνπ πξντφληνο έρεη πξνζειθχζεη αξθεηνχο λένπο αλζξψπνπο ζηε δηαδηθαζία παξαγσγήο ηνπ, κεηψλνληαο αηζζεηά ην κέζν φξν ειηθίαο ησλ παξαγσγψλ θαη δηαηεξψληαο παξάιιεια έλα ζεκαληηθφ πνζνζηφ ηνπ ελεξγνχ πιεζπζκνχ ζην λεζί. Ζ καζηίρα απνηειεί ζηνηρείν ζπγθεξαζκνχ ηεο παξάδνζεο κε ηα ζεκεξηλά δεδνκέλα δσήο, ελψ ην εχξνο ησλ δηαζηάζεσλ ηεο (θπζηθή-βηνινγηθή, γαζηξνλνκηθή, ηζηνξηθή, 114

115 επηζηεκνληθή-ζεξαπεπηηθή) ζπλζέηεη ην ζπκβνιηθφ πεξηβάιινλ ηνπ λεζηνχ θαη εληζρχεη ηφζν ηα πνηνηηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πξντφληνο φζν θαη ην θνηλσληθφ ηνπ status. ε απηφ έρεη ζπκβάιεη θαη ε ΔΜΥ κε ηηο λέεο ζηξαηεγηθέο marketing, ηηο εθζπγρξνληζηηθέο αιιαγέο πνπ έρεη πηνζεηήζεη (δεκηνπξγία ηεο Mediterra - mastihashop θ.ιπ.) θαζψο θαη κε ηε δεκηνπξγία λέσλ θαηλνηνκηθψλ πξντφλησλ. εκαληηθή θξίλεηαη θαη ε ζπκβνιή λέσλ επηρεηξήζεσλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηε δεκηνπξγία θαη δηάζεζε ζηελ αγνξά πξντφλησλ καζηίραο (mastic spa, anemos θ.ιπ.). Παξάιιεια ε επηηπρεκέλε πνξεία ηνπ πξντφληνο ζηελ εγρψξηα θαζψο θαη ζηε δηεζλή αγνξά απνδεηθλχεη φηη ε καζηίρα θεξδίδεη, ζε θαζαξά νηθνλνκηθνχο φξνπο, ζηαζεξά έδαθνο. Αμηνζεκείσην επίζεο, είλαη ην γεγνλφο φηη ζήκεξα, θαηαβάιιεηαη κηα πξνζπάζεηα λα δηακνξθσζεί κηα θνπιηνχξα θαηαλάισζεο κε επίθεληξν ηε καζηίρα, έηζη ψζηε ν θαηαλαισηήο λα ζθέθηεηαη θαη λα κηιάεη γηα ηo πξντφλ. Άιισζηε, ην δηαθεκηζηηθφ slogan ησλ mastihashop «Ζ Μαζηίρα Υίνπ ζηε δσή καο» θαηαδεηθλχεη ηoλ εκπνξηθφ ζθνπφ ηεο εηαηξείαο. Δθ ησλ βαζηθφηεξσλ επηδηψμεσλ ηίζεηαη ε δηαηήξεζε θαη ε αλάδεημε ησλ πνιηηηζηηθψλ-παξαδνζηαθψλ θαηαβνιψλ ηεο καζηίραο θαη ε παξάιιειε πξνζαξκνγή ηεο ζηα ζχγρξνλα δεδνκέλα δσήο, αλάγνληαο ην πξντφλ ζε έλα δηαρξνληθφ ζχκβνιν, ην νπνίν θηινδνμεί λα γίλεη κφδα. Ζ ζχλδεζε απηή ηεο παξάδνζεο κε ηνλ εθζπγρξνληζκφ απνηειεί θαη ην θιεηδί ηεο επηηπρίαο ηνπ πξντφληνο ζην κέιινλ, ελψ δηακνξθψλεη έλαλ ηζρπξφ ζπλδεηηθφ θξίθν κεηαμχ ησλ δχν βαζηθψλ αλαπηπμηαθψλ δηαζηάζεσλ, πνπ εμεηάζηεθαλ ζηελ παξνχζα εξγαζία, δειαδή, ηελ νηθνλνκηθή θαη ηελ πνιηηηζηηθή. Δπηπξφζζεηα, ε καζηίρα απνηειεί ζήκεξα πξντφλ-πξφηαζε επεκεξίαο, ην νπνίν επηζηξέθεη ζηε Υίν θαη ελζσκαηψλεηαη κε ην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ ζηελ ηνπηθή θνπιηνχξα. Ο επαλαπαηξηζκφο απηφο ηεο καζηίραο νθείιεηαη ζε κεγάιν βαζκφ ζηηο επηρεηξεκαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο ηεο ΔΜΥ. 111 (Galani-Moutafi, 2004) Ωζηφζν, παξαζέηνληαο ηηο πνιηηηζηηθέο δξάζεηο πνπ ιακβάλνπλ ρψξα ζην λεζί κε θχξηα ζπληζηψζα ηε καζηίρα, παξαηεξνχκε φηη ζεκεηψλεηαη έλα ζεκαληηθφ έιιεηκκα σο πξνο ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ δηνξγαλψλνληαη ζε επίπεδν ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, κε ζθνπφ ηελ πξνβνιή ηεο. Ζ Ν.Α. Υίνπ ελψ πξαγκαηνπνηεί πιήζνο πνιηηηζηηθψλ δξάζεσλ, ζηηο νπνίεο, κεηαμχ άιισλ, πξνβάιιεηαη θαη ε καζηίρα, δελ πινπνηεί πνιηηηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο κε απνθιεηζηηθφ ζέκα ην πξντφλ θαη ηελ αλάδεημε ηνπ. 111 Ζ ΔΜΥ πξαθηηθά ζπγθεληξψλεη ζηα mastihashop, ην πιήζνο ησλ δηαηηζέκελσλ ζηηο μέλεο αγνξέο πξντφλησλ καζηίραο, επαλαθαζνξίδνληαο θαηά θάπνηνλ ηξφπν ην ζπκβνιηθφ πιαίζην ηεο ηνπηθήο Υηαθήο αγνξάο θαη φρη κφλνλ. (Galani-Moutafi, 2004) 115

116 ε επίπεδν Γήκσλ παξαηεξείηαη γεληθφηεξα, φηη δελ πθίζηαηαη ζηξαηεγηθή ηνπηθήο πνιηηηζηηθήο αλάπηπμεο θαη ηα δηαηηζέκελα θνλδχιηα γηα ηνλ πνιηηηζκφ είλαη ειάρηζηα. Μφλνλ ν Γήκνο Ησλίαο, ν νπνίνο ελζσκαηψλεη έλαλ ζεκαληηθφ αξηζκφ Μαζηηρνρσξίσλ, πξαγκαηνπνηεί κηα εθδήισζε-γηνξηή καζηίραο, ζηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο. Υξεηάδεηαη λα ηνληζηεί φηη ν θαη εμνρήλ αληηπξνζσπεπηηθφηεξνο Γήκνο ησλ Ννηηνρψξσλ, ν Γήκνο Μαζηηρνρσξίσλ, δελ πξαγκαηνπνηεί πνιηηηζηηθέο δξάζεηο γηα ηελ αλάδεημε ηνπ πξντφληνο. Ο ζεκαληηθφηεξνο ππξήλαο πνιηηηζηηθψλ δξάζεσλ κε ζέκα ηελ αλάδεημε ηνπ ηνπηθνχ πξντφληνο θαη ηε ζχλδεζε ηνπ κε ηελ πνιηηηζηηθή ηαπηφηεηα, είλαη ν πνιηηηζηηθφο ηξίηνο ηνκέαο: Ζ δξάζε ησλ πνιηηηζηηθψλ ζπιιφγσλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη κε ίδηα πξσηνβνπιία θαη ζηηο πεξηζζφηεξεο ησλ πεξηπηψζεσλ, κε ηε δαπάλε ηδίσλ πφξσλ γηα ηε δηνξγάλσζε θαη ην ζπληνληζκφ πνιηηηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ γχξσ απφ ηε καζηίρα. Ζ δξάζε ηνπο απηή, αλ θαη πεξηνξηζκέλε (ζεκαληηθή, φκσο, γηα ην κέγεζφο ηνπο) πηζαλφηαηα λα εθεζπράδεη θαη παξάιιεια λα αδξαλνπνηεί θαηά θάπνην ηξφπν ηνπο θνξείο ηεο απηνδηνίθεζεο σο πξνο ην ζπγθεθξηκέλν πεδίν δξαζηεξηφηεηαο. Με εξέζηζκα ηηο αλσηέξσ παξαηεξήζεηο θαηαιήγνπκε ζε κηα ζεηξά πξνηάζεωλ γηα ηηο νπνίεο ζα ήηαλ ζεκαληηθφ λα γίλεη κηα νξγαλσκέλε πξνζπάζεηα κε ζηφρν ηελ βέιηηζηε πινπνίεζε ηνπο θαη θαη επέθηαζε ηελ ελίζρπζε ζρεηηθψλ ελεξγεηψλ γηα ηελ πξνψζεζε ηνπ πξντφληνο θαη ηε δηακφξθσζε κηαο ηζαγελνχο θνπιηνχξαο καζηίραο ζε ηνπηθφ θαη φρη κφλνλ, επίπεδν. β. Πξνηάζεηο β.1. Αμηνπνίεζε Πνιηηηζκηθνύ Τξηγώλνπ Ννηηνρώξωλ Αξρηθά, ζα κπνξνχζε λα ιάβεη ρψξα κηα ζπληνληζκέλε αμηνπνίεζε ηνπ πνιηηηζκηθνύ ηξηγώλνπ ην νπνίν ζρεκαηίδεηαη κεηαμχ ηνπ Λανγξαθηθνχ Μνπζείνπ Καιιηκαζηάο, πνπ ήδε πθίζηαηαη, θαζψο θαη ηνπ ππφ ζρεδηαζκφ θαη θαηαζθεπή Μνπζείνπ Μαζηίραο θαη Βνηαληθνχ Κήπνπ ηνπ Αηγαίνπ, αληίζηνηρα. Σα πνιηηηζηηθά απηά ζεκεία δχλαηαη λα απνηειέζνπλ ρψξνπο νξγαλσκέλεο μελάγεζεο θαη εθπαηδεπηηθψλ εθδξνκψλ κε ζέκα ηε καζηίρα, θαζψο θαη νη ηξεηο άμνλεο βξίζθνληαη ζηελ πεξηνρή ησλ Ννηηνρψξσλ, γεγνλφο πνπ δηεπθνιχλεη ηε ζπλδπαζκέλε πξφζβαζε ζε απηνχο. Παξάιιεια, νη ελ ιφγσ ρψξνη ζα κπνξνχζαλ λα θηινμελήζνπλ ηε δηνξγάλσζε ελφο δεθαεκέξνπ πνιηηηζηηθψλ εθδειψζεσλ ή κηαο Δβδνκάδαο Μαζηίραο κε επίθεληξν ηε δηεμαγσγή πνιηηηζηηθψλ δξψκελσλ γηα ηελ πξνβνιή ηεο, εθζέζεηο βηβιίσλ 116

117 καζηίραο, εδέζκαηα κε καζηίρα, ζεαηξηθέο παξαζηάζεηο κε επίθεληξν ηε δσή ησλ καζηηρνπαξαγσγψλ, εθζέζεηο πξντφλησλ καζηίραο θ.ιπ. β.2. Γεκηνπξγία Πάξθνπ Μαζηίραο Ζ δεκηνπξγία ελφο Πάξθνπ Μαζηίραο κπνξεί λα απνηειέζεη κηα αθφκε πξφηαζε γηα ηελ αλάδεημε ηνπ ζπάληνπ απηνχ ζε παγθφζκην επίπεδν πξντφληνο θαη κηα πξνζπάζεηα ζπλδπαζκνχ ησλ δχν βαζηθψλ δηαζηάζεσλ ηεο καζηίραο νη νπνίεο εμεηάδνληαη ζηελ παξνχζα θάζε, ηεο νηθνλνκηθήο θαη ηεο πνιηηηζηηθήο. ην Πάξθν απηφ ν επηζθέπηεο είλαη δπλαηφ λα ελεκεξσζεί γηα ην καζηηρφδελδξν, ηηο θαξκαθεπηηθέο θαη ινηπέο ηδηφηεηεο θαη ρξήζεηο ηεο καζηίραο, ελψ παξάιιεια ζα ήηαλ εθηθηή ε παξαθνινχζεζε ηνπ θχθινπ εξγαζηψλ ηνπ ζθίλνπ (ζηάδηα θαιιηέξγεηαο ηνπ). Ο ρψξνο κπνξεί λα ιεηηνπξγεί δηαδξαζηηθά, έηζη ψζηε λα δίλεηαη ε δπλαηφηεηα ζηνλ επηζθέπηε λα ζπκκεηέρεη ζηε δηαδηθαζία θαιιηέξγεηαο (π.ρ. θέληεκα θ.ιπ.), ελψ κπνξεί λα θηινμελεί πιήζνο πνιηηηζηηθψλ εθδειψζεσλ θαη λα απνηειεί ζεκείν πψιεζεο πξντφλησλ καζηίραο. Παξάιιεια, ζην ρψξν απηφ είλαη δπλαηφλ λα πξαγκαηνπνηνχληαη δηαιέμεηο επηζηεκνληθνχ πεξηερνκέλνπ κε ζέκα ηε καζηίρα, θαζψο επίζεο θαη λα πξνβάιινληαη ζε εηδηθέο νζφλεο πξντφληα καζηίραο ή ληνθηκαληέξ κε ζέκα ηελ θαιιηέξγεηα, ηηο επεξγεηηθέο ηεο ηδηφηεηεο θ.ιπ., ζε κηα πξνζπάζεηα πιεξνθφξεζεο, δεκηνπξγίαο θαηαλαισηψλ γηα ην ίδην ην πξντφλ θαη ηφλσζεο ηεο ηνπηθήο νηθνλνκίαο θαη εηθφλαο. Σν Πάξθν Μαζηίραο ζα ήηαλ ελδερνκέλσο δπλαηφλ λα ρξεκαηνδνηεζεί απφ ην Γήκν ζηνλ νπνίν ζα ππάγεηαη ή δηα κέζνπ ζχκπξαμεο Γήκνπ Ννκαξρίαο, ελψ κέξνο ηνπ θφζηνπο ηνπ έξγνπ κπνξεί λα θαιπθζεί απφ Δπξσπατθνχο θαη Δζληθνχο πφξνπο. 112 β.3. Γηνξγάλωζε Φεζηηβάι Μαζηίραο Μηα επηπιένλ πξφηαζε ε νπνία ζα ήηαλ δπλαηφλ λα εληζρχζεη ηελ αλαβάζκηζε ηνπ ηφπνπ, σο ηνπξηζηηθνχ πξννξηζκνχ, αλαδεηθλχνληαο ηαπηφρξνλα ην ηζρπξφ ζπγθξηηηθφ ηνπ πιενλέθηεκα, ην νπνίν δηακνξθψλεη ε κνλαδηθφηεηα ηνπ πξντφληνο, είλαη ε ελδερφκελε δηνξγάλσζε ελφο 4ήκεξνπ-5ήκεξνπ Φεζηηβάι Μαζηίραο. Ζ πξφηαζε ε νπνία βξίζθεηαη ήδε ππφ ζπδήηεζε, κπνξεί λα πινπνηεζεί κέζσ ηεο ζπλεξγαζίαο ηεο Ν.Α. Υίνπ, κε ηνπο Γήκνπο 112 Ζ ελ ιφγσ πξφηαζε γηα λα πινπνηεζεί ζα πξέπεη λα είλαη βηψζηκε. Γηα παξάδεηγκα, ηίζεηαη αλαγθαίν λα εθηηκεζνχλ νη ζέζεηο εξγαζίαο νη νπνίεο ζα δεκηνπξγεζνχλ θαη νη νηθνλνκηθνί πφξνη θαη ηα νθέιε γηα ηνλ ηφπν, πνπ ην λέν έξγν ζα απνθέξεη. Παξάιιεια, ην Πάξθν Μαζηίραο ζα κπνξνχζε λα απνηειεί ΝΠΓΓ θαη ελδερνκέλσο λα επηδνηείηαη απφ ην Τπνπξγείν Πνιηηηζκνχ, ην Τπνπξγείν Αηγαίνπ, ηε Ν.Α. θαη απφ ην Γήκν ζηνλ νπνίν ζα ππάγεηαη. 117

118 Μαζηηρνρσξίσλ θαη Ησλίαο, ελψ ζπκκεηνρή, σο ζπλδηνξγαλσηήο ηνπ Φεζηηβάι, ζα έρεη θαη ε ΔΜΥ. Μηα άιιε εθδνρή ζα απνηεινχζε ε δεκηνπξγία κηαο εμακεινύο νξγαλωηηθήο επηηξνπήο ε νπνία ζα ζπγθξνηείηαη απφ: δχν κέιε ησλ Γήκσλ Μαζηηρνρσξίσλ θαη Ησλίαο αληίζηνηρα, δχν κέιε ηεο Οκνζπνλδίαο Πνιηηηζηηθψλ σκαηείσλ Νφηηαο Υίνπ, έλα κέινο ηεο ΔΜΥ θαη έλα κέινο ηεο Ν.Α. Υίνπ, θαη ε νπνία ζα αλαιακβάλεη ηε δηνξγάλσζε θαη πινπνίεζε ηεο πξφηαζεο. Σν Φεζηηβάι κπνξεί λα πεξηιακβάλεη πιήζνο δηαθνξεηηθψλ πνιηηηζηηθψλ εθδειψζεσλ, ζεαηξηθά θαη κνπζηθν-ρνξεπηηθά δξψκελα, παξαδνζηαθή κνπζηθή θαη ηξαγνχδηα γηα ηε Μαζηίρα, εθζέζεηο πξντφλησλ θαη βηβιίσλ καζηίραο, καζηηρνκαγεηξέκαηα ή δηνξγάλσζε αληίζηνηρσλ γαζηξνλνκηθψλ βξαδηψλ κε ηελ παξνπζία chef γλσζηψλ μελνδνρείσλ, νκηιίεο γχξσ απφ ηε Μαζηίρα, ηελ νηθνλνκηθή, θνηλσληθή, πνιηηηζηηθή ηεο δηάζηαζε, ηηο ζεξαπεπηηθέο ηεο ηδηφηεηεο θαη ηε ζπκβνιή ηεο ζηελ αλάπηπμε ηνπ λεζηνχ, παξνπζηάζεηο ησλ επηηεπγκάησλ ησλ πνιηηηζηηθψλ ζπιιφγσλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζην λεζί κε επίθεληξν ηε καζηίρα ή ηε ζπκκεηνρή ησλ πνιηηηζηηθψλ ζπιιφγσλ ζηηο ελ ιφγσ εθδειψζεηο κέζσ ηεο δεκηνπξγίαο εθζεζηαθψλ πεξηπηέξσλ γηα ηελ παξνπζίαζε ησλ δξάζεσλ ηνπο θ.ιπ. Δπηπξφζζεηα, νη αλαγθαίνη ρξεκαηνδνηηθνί πφξνη ζα κπνξνχζαλ λα πξνέιζνπλ απφ ηνπο θνξείο δηνξγάλσζεο ηνπ Φεζηηβάι, ελψ επηπιένλ πφξνη ζα κπνξνχζαλ ελδερνκέλσο λα αληιεζνχλ απφ ηνπο αξκφδηνπο θξαηηθνχο, απηνδηνηθεηηθνχο θνξείο θαζψο θαη απφ ρνξεγίεο. 118

119 β.4 Γεκηνπξγία Πεξηπαηεηηθώλ Γηαδξνκώλ Μαζηίραο Άιιεο δξάζεηο γηα ηελ αλάδεημε ηνπ πνιηηηζηηθνχ πξντφληνο είλαη δπλαηφλ λα πεξηιακβάλνπλ ηε δεκηνπξγία πνιηηηζηηθψλπεξηπαηεηηθψλ-θπζηθψλ δηαδξνκψλ θαη ηελ αμηνπνίεζε ησλ ήδε ππαξρφλησλ, φπσο ε νξγαλσκέλε δηαδξνκή Μεζηψλ- Οιχκπσλ, (Έλδεημε ζην Υαξηε 6.1.) ζην Νφηην ηκήκα ηνπ λεζηνχ, απφζηαζεο 2 ρικ. πεξίπνπ. Δθεί κπνξεί θαλείο λα πεξπαηήζεη ζηε θχζε, λα γλσξίζεη παξαδνζηαθνχοκεζαησληθνχο νηθηζκνχο θαη ινηπά αμηνζέαηα θαη θπξίσο λα παξαθνινπζήζεη απφ θνληά ηελ θαιιηέξγεηα ησλ Μαζηηρφδελδξσλ. Ζ δηνξγάλσζε πεδνπνξηψλ θαη ινηπψλ μελαγήζεσλ κε ζέκα ηε Μαζηίρα, ζα κπνξνχζε ζηελ Υάξηεο 7.1. Οξγαλσκέλε Πεξηπαηεηηθή Γηαδξνκή Μεζηψλ-Οιχκπσλ (Πεγή: Ν.Α. Υίνπ) πξνθεηκέλε πεξίπησζε λα εληζρχζεη θαη λα ζπλδπάζεη ηελ αμηνπνίεζε ηνπ κλεκεηαθνχ θαη ηνπ πνιηηηζηηθνχ απνζέκαηνο. Δπηπξφζζεηα, ζα ήηαλ δπλαηφλ απηφ λα απνηειέζεη αληηθείκελν αξκνδηφηεηαο ηεο Ννκαξρίαο, ε νπνία έρεη ήδε δεκηνπξγήζεη θαη δηεμάγεη πξνγξάκκαηα δσξεάλ μελαγήζεσλ γηα ηνπο επηζθέπηεο ηνπ λεζηνχ, κε ηελ θαζνδήγεζε εηδηθψλ μελαγψλ. β.5. Γεκηνπξγία Γηαδεκνηηθνύ Πνιηηηζηηθνύ Οξγαληζκνύ Γεδνκέλνπ ηνπ γεγνλφηνο φηη ζηελ πιεηνςεθία ησλ Μαζηηρνρσξίσλ δελ δηνξγαλψλνληαη πνιηηηζηηθέο εθδειψζεηο, ζα ήηαλ πηζαλφηαηα εθηθηφ, κε πξσηνβνπιία ησλ ηεζζάξσλ Γήκσλ ηνπ Ννκνχ Υίνπ, ζηνπο νπνίνπο ππάγνληαη ηα Μαζηηρνρψξηα (Γήκνη Ησλίαο, Μαζηηρνρσξίσλ, Αγ. Μελά θαη Κακπνρψξσλ), λα δεκηνπξγεζεί απφ θνηλνχ έλαο δηαδεκνηηθφο θνξέαο-νξγαληζκφο, ν νπνίνο λα αζρνιείηαη απνθιεηζηηθά κε ηελ αλάδεημε θαη ηελ πξνβνιή ηνπ Μαζηηρηνχ π.ρ. θαηαρσξήζεηο ζηνλ Σχπν θ.ιπ. θαη ηε δηνξγάλσζε πνιηηηζηηθψλ εθδειψζεσλ ζηα 24 απηά Μαζηηρνρψξηα. Ο θνξέαο ζα ρξεκαηνδνηείηαη απφ ηνπο αλσηέξσ Γήκνπο, ελψ ζα κπνξνχζε λα 119

120 αληιεί θαη Δπξσπατθνχο πφξνπο γηα ηελ πξνψζεζε ηνπ κνλαδηθνχ απηνχ πξντφληνο. Παξάιιεια, ζα ήηαλ δπλαηφλ λα ιάβεη ρψξα θαη κηα ζπληνληζκέλε πξνζπάζεηα ηνπ ζπλφινπ ησλ πνιηηηζηηθψλ ζπιιφγσλ ηνπ Ννηίνπ θνκκαηηνχ ηεο Υίνπ, κε ζθνπφ ηε δηνξγάλσζε πνιηηηζηηθψλ εθδειψζεσλ γχξσ απφ ηε Μαζηίρα ζηα ελ ιφγσ ρσξηά, πξνο αλάδεημε ηνπ θπζηθνχ απηνχ ηνπηθνχ πφξνπ πνπ απνηειεί ζχκβνιν-θιεηδί γηα ηελ ηζηνξία, ηνλ πνιηηηζκφ θαη ηελ αλάπηπμε ηνπ λεζηνχ. (Galani-Moutafi, 2004) β.6. Λεηηνπξγία Γξαθείνπ Πνιηηηζηηθώλ Πόξωλ ζηελ ΔΜΧ πσο ήδε αλαθέξζεθε ε ΔΜΥ, βαζηθφο θνξέαο δηαρείξηζεο ηεο Μαζηίραο, δελ δηνξγαλψλεη πνιηηηζηηθέο δξάζεηο κε άμνλα ηελ αλάδεημε ηνπ πξντφληνο πνπ δηακνξθψλεη κηα εθ ησλ ζηαζεξφηεξσλ αμηψλ θαη ζεκαληηθφηεξσλ πνιηηηζηηθψλ αλαθνξψλ ηνπ λεζηνχ. Μειεηψληαο, ηφζν ην παιαηφηεξν, φζν θαη ην λέν νξγαλφγξακκα ηεο ΔΜΥ (βι. Παξαξηήκαηα), παξαηεξεί θαλείο φηη είρε ζρεδηαζηεί ζην παξειζφλ ζέζε Τπεπζχλνπ Πνιηηηζηηθψλ Πφξσλ (Γξαθείν Πνιηηηζηηθψλ Πφξσλ, ππαγφκελν ζηελ Δκπνξηθή Γηεχζπλζε), ε νπνία δελ ηέζεθε πνηέ ζε ιεηηνπξγία θαη ελ ζπλερεία θαηαξγήζεθε. Πξνηείλεηαη ινηπφλ, ε δηακφξθσζε εθ λένπ ηνπ νξγαλνγξάκκαηνο ηεο ΔΜΥ θαη ε ιεηηνπξγία ηνπ ελ ιφγσ γξαθείνπ, νχησο ψζηε ε Έλσζε λα αλαιάβεη ελεξγφ πνιηηηζηηθή δξάζε. Παξάιιεια, απαηηείηαη λα ζεζπηζηεί ζηνλ πξνυπνινγηζκφ έλα ζπγθεθξηκέλν θνλδχιην ην νπνίν ζα δηαηίζεηαη απνθιεηζηηθά γηα ηελ πνιηηηζηηθή αλάδεημε ηνπ πξντφληνο. Δπίζεο, ε ΔΜΥ λα ζπλεξγαζηεί ζε κηα ζηαζεξή βάζε κε ην ΓΖ.ΠΔ.ΘΔ Υίνπ θαζψο θαη κε πνιηηηζηηθνχο ζπιιφγνπο, γηα ηε δηνξγάλσζε ζπληνληζκέλσλ πξνζπαζεηψλπνιηηηζηηθψλ δξάζεσλ κε θεληξηθφ άμνλα ηε καζηίρα. 113 Μηα ηέηνηα πξνζπάζεηα σζηφζν πξνυπνζέηεη ηδηαίηεξε επειημία θαη νξγάλσζε απφ ηελ πιεπξά ηεο ΔΜΥ, ηελ νπνία ζην κέιινλ ζα πξέπεη λα επηδείμεη. 113 Έλαο κεγάιν κέξνο ησλ πνιηηηζηηθψλ ζπιιφγσλ νη νπνίνη ζην παξειζφλ πξαγκαηνπνηνχζαλ πνιηηηζηηθέο εθδειψζεηο κε ζέκα ηε Μαζηίρα π.ρ. Φηινπξφνδνο κηινο Δκπνξεηνχ, ζηελ πνξεία δηέθνςαλ ηελ πξνζπάζεηα ηνπο απηή, ιφγσ ηνπ γεγνλφηνο φηη δελ δηέζεηαλ ηθαλνχο πφξνπο γηα λα ππνζηεξίμνπλ ηε δηεμαγσγή ησλ εθδειψζεσλ. Σέηνηεο νξγαλσκέλεο-επηηπρεκέλεο πξνζπάζεηεο πηζαλφηαηα λα ζπλερίδνληαλ έσο ζήκεξα εάλ δέρνληαλ ζεκαληηθή, νηθνλνκηθή θπξίσο ππνζηήξημε απφ ηελ ΔΜΥ θαζψο θαη απφ άιινπο θνξείο (π.ρ. Ν.Α. Υίνπ). Παξάιιεια δεδνκέλνπ ηνπ γεγνλφηνο φηη νη ελ ιφγσ ζχιινγνη δελ ήηαλ πιένλ ζε ζέζε λα ζπλερίζνπλ ηελ πξαγκαηνπνίεζε αληίζηνηρσλ εθδειψζεσλ, ε επζχλε ηεο δηνξγάλσζεο, νξηζκέλσλ απφ απηέο, ζα κπνξνχζε πηζαλφηαηα λα αλαιεθζεί απφ ηελ ΔΜΥ, νχησο ψζηε λα ζπλερηζηεί θαη απηφ ηνλ ηξφπν ε δηεμαγσγή ηνπο. 120

121 β.7. Γξάζεηο ζε επίπεδν εθπαίδεπζεο Γεδνκέλνπ ηνπ γεγνλφηνο φηη ζεκεηψλεηαη έλα έιιεηκκα αλζξψπσλ κε πνιηηηζηηθή παηδεία, θαζψο θαη έλα αληίζηνηρν έιιεηκκα σο πξνο ηελ εμεηδίθεπζε γηα ην πνιηηηζηηθφ πξντφλ, ζα ήηαλ ζεκαληηθή ε ζπκβνιή ηεο θαζηέξσζεο ελφο καζήκαηνο γηα ηε Μαζηίρα ζηα ηνπηθά ζρνιεία, πνπ λα πξαγκαηεχεηαη ηελ πνιηηηζηηθή, θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή ηεο δηάζηαζε, θαη ην νπνίν ζα κπνξνχζε θάιιηζηα λα εηζαρζεί θαη σο κάζεκα επηινγήο. Παξάιιεια, ε δεκηνπξγία κηαο ηερληθήο ζρνιήο γηα ηε Μαζηίρα ζα κπνξνχζε λα ζπκβάιιεη ζεκαληηθά ζηε κάζεζε ηεο ηέρλεο ηεο θαιιηέξγεηαο ηεο ζε έλα επξχ πεδίν λέσλ θπξίσο αλζξψπσλ θαη θαη απηφλ ηνλ ηξφπν λα νδεγήζεη ζηελ αχμεζε ηεο παξαγσγήο ηνπ πξντφληνο, εληζρχνληαο έηζη αηζζεηά ηελ ηνπηθή νηθνλνκία. β.8. Λνηπέο Δλέξγεηεο ηεο Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο Χίνπ Ζ δεκηνπξγία θαη έθδνζε, απφ ηε Ννκαξρία, ελφο βηβιίνπ πνπ ζα αθνξά πληαγέο κε γεύζε Μαζηίραο θαηλνχξηεο θαη παιαηφηεξεο, απνηειεί επίζεο κηα πξφηαζε ε νπνία ζα ζπκβάιιεη ζεηηθά ζηελ ελζσκάησζε ηεο καζηίραο ζηηο αλάγθεο ηνπ ζχγρξνλνπ ηξφπνπ δσήο, δεδνκέλνπ φηη ε καζηίρα φπσο ήδε έρεη αλαθεξζεί, απνηειεί έλα πξντφλ πνπ ζπλδέεη αξκνληθά ηελ παξάδνζε κε ηε λεσηεξηθφηεηα. (Galani-Moutafi, 2004) Παξάιιεια, ε δεκηνπξγία ελφο εληχπνπ 2-3 ζειίδσλ κε εηθφλεο ηεο Υίνπ, ην νπνίν ζα ζπλνδεχεηαη απφ νξηζκέλα δάθξπα καζηίραο πνπ ζα αλαδχνπλ ην άξσκα ηεο θαη ζα δηαλέκεηαη δσξεάλ ζηνπο ηαμηδηψηεο πνπ θεχγνπλ απφ ην λεζί, ζα απνηεινχζε ίζσο έλα φκνξθν δψξν γηα ηνλ επηζθέπηε πνπ ζα απνρσξνχζε παίξλνληαο θπξηνιεθηηθά καδί ηνπ εηθφλεο θαη άξσκα καζηίραο Σν έληππν κπνξεί λα πεξηιακβάλεη θάπνηα ιφγηα γηα ην λεζί, ηελ ηζηνξία ηνπ θαη ηε κνλαδηθφηεηα ηεο Μαζηίραο, ελψ σο πξφηαζε ζα κπνξνχζε λα ρξεκαηνδνηεζεί απφ ηε Ν.Α Υίνπ θαη λα πινπνηεζεί κε ηε ζπλδξνκή ηεο ΔΜΥ, ε νπνία ζα πξνζέθεξε ην πξντφλ. 121

122 Έλαο κηθξόο επίινγνο ηελ εξγαζία καο θαηαδείρζεθε όηη ε καζηίρα δελ απνηειεί απιώο έλα ηνπηθό πξνϊόλ. Δίλαη ην «πιηθό» εθείλν πνπ ζπλδέεηαη κε ηελ ηζηνξία θαη ηελ παξάδνζε ηνπ λεζηνύ, ηηο ζπλήζεηεο ηωλ θαηνίθωλ, ηελ θνπιηνύξα θαη ηελ ηαπηόηεηα ηνπο. ήκεξα δηακνξθψλεηαη έλα επξχ πεδίν, ην νπνίν πξνζθέξεηαη γηα ηελ αλάπηπμε λέσλ θαηλνηφκσλ εθαξκνγψλ πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ πξνζηαζία, δηαηήξεζε θαη αλάδεημε ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο ηνπ λεζηνχ θαη ηνπ αηγηαθνχ ρψξνπ. Οη πξνηάζεηο καο ζα απνηεινχζαλ, ελδερνκέλσο, κηα ζρεηηθά νινθιεξσκέλε πξνζπάζεηα πξνθεηκέλνπ ην πξντφλ λα απνζπάζεη εθ λένπ ην ελδηαθέξνλ ησλ ηζηνξηθψλ, ησλ ιανγξάθσλ, ησλ θαιιηηερλψλ, ησλ γεπζηγλσζηψλ θαη ησλ θαηαλαισηψλ θαη λα απνθηήζεη ηελ αίγιε θαη ην ζαπκαζκφ ηνπ πξντφληνο πνπ δηέζεηε ζην παξειζφλ. Ζ κνλαδηθφηεηα ηνπ άιισζηε απνηειεί έλα ηζρπξφ ζεκείν ηνπ πξντφληνο πνπ ζα ελίζρπε νπνηαδήπνηε πξνζπάζεηα θαηαβάιινληαλ πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηή. Ζ Μαζηίρα ζηνλ πέξαζκα ησλ αηψλσλ απνηέιεζε θαη ζπλερίδεη κέρξη ηηο εκέξεο καο λα απνηειεί αλαπφζπαζην θνκκάηη ηνπ πνιηηηζκνχ θαη ηεο ηνπηθήο ηαπηφηεηαο ηνπ λεζηνχ, φπσο δεθάδεο πξντφληα ζηνλ θφζκν ζπλδέζεθαλ κε ηελ παξάδνζε ζπγθεθξηκέλσλ ηφπσλ θαη απνηέιεζαλ έλαλ ηζρπξφ θνηλσληθφ-ζπλδεηηθφ θξίθν κε άιιεο ρψξεο θαη πνιηηηζκνχο. Σα πξντφληα απηά ελίζρπζαλ ηελ πνηνηηθή δηάζηαζε ηεο εγρψξηαο γαζηξνλνκίαο θαη ηνπ ηξφπνπ δσήο, απνηέιεζαλ ηζρπξφ εκπνξηθφ πιενλέθηεκα κε ζεκαληηθέο νηθνλνκηθέο πξνεθηάζεηο γηα θάζε ηφπν θαη ζπλδέζεθαλ άξξεθηα κε ηνπο εθάζηνηε γεσγξαθηθνχο πξννξηζκνχο. Θα ήηαλ δχζθνιν άιισζηε λα ζθεθηεί θαλείο ζήκεξα «ην Πξνζνχην δίρσο ηελ Πάξκα, ηε Μνπζηάξδα δίρσο ηελ Νηηδφλ, ην Μπαιζάκηθν δίρσο ηε Μνληέλα θαη ηε Μαζηίρα δίρσο ηε Υίν» 122

123 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ Πεγέο o Αξρείν Έλσζεο Μαζηηρνπαξαγσγώλ Υίνπ o Αλαγθαζηηθφο Νφκνο ππ αξηζ (1938). Καηαζηαηηθφλ πλεηαηξηζκώλ Μαζηηρνπαξαγσγώλ Υίνπ o Γαζηθφ Γειηίν ηνπ Τπνπξγείνπ Δζληθήο Οηθνλνκίαο, Ζ Kαιιηέξγεηα ηνπ Μαζηηρνθφξνπ ρίλνπ απφ ηερληθήο θαη νηθνλνκηθήο απφςεσο. o Δθζέζεηο Πεπξαγκέλσλ ηεο Δ.Μ.Υ. γηα ηηο Υξήζεηο o Δλεκεξσηηθφ Γειηίν Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο Υίνπ. Πεξηνδηθή έθδνζε ηεο Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο Υίνπ. ηηγκηφηππα απφ ζπκκεηνρή ηεο Ν.Α. θαη ηεο Ν.Δ.Σ.Π. ζε εθζέζεηο, εθδειψζεηο θαη εγθαίληα, Αξ. θχιινπ 6, 07/07, ζει.6-7 o Δλεκεξσηηθφ Γειηίν Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο Υίνπ. Πεξηνδηθή έθδνζε ηεο Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο Υίνπ. Έθζεζε Food Snack & Coffee, Αξ. θχιινπ 3, 04/06, ζει.4 o Δλεκεξσηηθφ Γειηίν Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο Υίνπ. Πεξηνδηθή έθδνζε ηεο Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο Υίνπ. 2 ε Γηνξηή Αγξνηνπξηζκνχ Υίνο 2006, Αξ. θχιινπ 6, 08/06, ζει.10 o Δ.Σ.Α.Υ. Α.Δ. Δηαηξεία Σνπηθήο Αλάπηπμεο Υίνπ. LEADER II. εκαληηθφ δελ είλαη ην ηη έρεηο o Ηζηνξηθέο & Φπζηθέο Γηαδξνκέο ζηε Υίν. Έθδνζε: Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε Υίνπ, o ICOMOS (2002). Ζ Υάξηα ηνπ Πνιηηηζκηθνχ Σνπξηζκνχ. Αζήλα, Μάξηηνο (ζην 123

124 o Kέληξν Δπηρεηξεκαηηθήο & Σερλνινγηθήο Αλάπηπμεο Βνξείνπ Αηγαίνπ (ΚΔΣΑ Βνξείνπ Αηγαίνπ). Έθζεζε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Πεξηθέξεηαο Βνξείνπ Αηγαίνπ 2006 (ζην o Μεληαίν Γειηίν Δ.Μ.Υ. 01/02/1947. o Πεξηθεξεηαθό Δπηρεηξεζηαθό Πξόγξακκα Βνξείνπ Αηγαίνπ Οινθιεξσκέλα Πξνγξάκκαηα Αλάπηπμεο Αγξνηηθνχ Υψξνπ (Ο.Π.Α.Α.Υ.). Ζ αλάπηπμε ηεο ππαίζξνπ καο ζε γφληκν έδαθνο. o The Chios Mastiha Growers Association, Chios Mastiha (PDO). Historic and Folkloric References. Chiosmastiha, Voyage to the East Mediterranean. o Τπνπξγείν Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθώλ, Δζληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία ηεο Διιάδνο. Γειηίν Σχπνπ, Πεξηθεξεηαθνί Λνγαξηαζκνί (Πξνζσξηλά ζηνηρεία) 30/03/06 (ζην 124

125 πλεληεύμεηο: Πξνζσπηθέο o Βαξθάξεο Γηψξγνο, πξψελ βνπιεπηήο θαη πξψελ δήκαξρνο ησλ Γήκσλ Υίνπ θαη Ησλίαο o Βαξιάο Μηράιεο, ηζηνξηθφο o Βνχθνπλαο Γηάλλεο, πξφεδξνο ηνπ Μνξθσηηθνχ Δθπνιηηηζηηθνχ θαη Αζιεηηθνχ χιινγνπ ε Βνθαξηά o Βνχθνπλαο Γεκνζζέλεο, δηεπζπληήο ηνπ ηκήκαηνο ζρεδηαζκνχ θαη πξνγξακκαηηζκνχ ηεο Ν.Α. Υίνπ o Γαληάξεο Κψζηαο, πξφεδξνο ηεο Έλσζεο Μαζηηρνπαξαγσγψλ Υίνπ (ΔΜΥ) o Γθέθα Καιιηφπε, ζηέιερνο ηεο Δηαηξείαο Σνπηθήο Αλάπηπμεο Υίνπ (Δ.Σ.Α.Υ. Α.Δ.) o Θιηβίηνπ Αζελά, αληηδήκαξρνο ηνπ Γήκνπ Ησλίαο o Κακαξηάο ηακάηεο, πξφεδξνο ηνπ πιιφγνπ Καιακσηνπζψλ Αηηηθήο o Κακίηζεο Παλαγηψηεο, δήκαξρνο ηνπ Γήκνπ Ησλίαο o Κακπά Άλλα, πξφεδξνο ηνπ Μνξθσηηθνχ πιιφγνπ Ππξγίνπ Γ. Θενηνθάο o Κακπάο ηέθαλνο, πξφεδξνο ηνπ Φηινπξφνδνπ κηινπ Δκπνξεηνχ o Καξηάιεο Υξήζηνο, δηεπζπληήο εξγνζηαζίνπ ηεο ΔΜΥ o Κνθθψδεο Γηάλλεο, πξψελ πξφεδξνο ηεο θνηλφηεηαο Νελήησλ θαη πξψελ δήκαξρνο ηνπ Γήκνπ Ησλίαο o Κνιιηάξνο Γηάλλεο, πξφεδξνο ηνπ πνιηηηζηηθνχ νξγαληζκνχ ηεο Ν.Α. Υίνπ o Κνπηζνπξάδεο Μηράιεο, δηεπζπληήο ηνπ επηκειεηεξίνπ Υίνπ o Κξηηάθε Βάζσ, ππεχζπλε ηνπ ηκήκαηνο δεκνζίσλ ζρέζεσλ ηεο Ν.Α. Υίνπ o Κξηηηθνχ Διέλε, δηεπζχληξηα ηνπ Γήκνπ Κακπνρψξσλ o Λππαξή Έθε, ππεχζπλε ηνπ ηκήκαηνο ηνπξηζκνχ ηεο Ννκαξρίαο o Μηζαειίδεο Βαγγέιεο, πξφεδξνο ηνπ Πξννδεπηηθνχ κηινπ Καιακσηήο o Μπελέηνο Γηάλλεο θαη Γαιάηνπιαο Γηψξγνο, ηδηνθηήηεο ηεο εηαηξείαο Anemos o Μπνπιά Δηξήλε, αληηδήκαξρνο ηνπ Γήκνπ Μαζηηρνρσξίσλ o Πεξίθνο Γηάλλεο, ζπγγξαθέαο o αξαληηλίδεο Μηιηηάδεο, εκπνξηθφο δηεπζπληήο ηεο Δ.Μ.Υ o φδε Mαξία, ππεχζπλε ηνπ θαηαζηήκαηνο Μastic Spa ζηε Υίν o Σζνχξνο Γηψξγνο, γεληθφο δηεπζπληήο ηεο ΔΜΥ 125

126 πλεληεύμεηο: Σειεθσληθέο o Κνθθηλάθεο Θαλάζεο, δεκνηηθφο ζχκβνπινο ηνπ Γήκνπ Κακπνρψξσλ o Λχθνπ Απνζηνιία, πξφεδξνο ηεο Ννκαξρηαθήο επηηξνπήο ηνπξηζηηθήο πξνβνιήο Υίνπ o Μαπξνζέξεο Γηψξγνο, πξφεδξνο ηεο Αζιεηηθήο Έλσζεο Καιακσηήο o Μπξηαγθφο Βαζίιεο, αληηδήκαξρνο ηνπ Γήκνπ Ησλίαο o Υαξίηνπ Κηθή, ππεχζπλε ησλ πνιηηηζηηθψλ ζσκαηείσλ ηνπ Γήκνπ Αγ. Μελά θαη πξφεδξνο ηνπ Ησληθνχ θνιπκβεηεξίνπ ηνπ Γήκνπ Διιελόγισζζε Βηβιηνγξαθία o Άκαληνπ Κ. (1957) Σν εκπόξην ηωλ Υίωλ πξν ηνπ 1821, (Αλάηππνλ εθ ηνπ 12νπ ηόκνπ (1957) ηνπ Γειηίνπ ηεο Ηζηνξηθήο θαη Δζλνινγηθήο Δηαηξείαο ηεο Διιάδνο) Δλ Αζήλαηο Σππνγξαθείνλ Μπξηίδνπ. o Αξηαβάλε Μαξία (1998) Σα λέα κέζα ηεο πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο θαη ε ζπκβνιή ηνπο ζηελ ηνπηθή αλάπηπμε ζηελ Διιάδα Γηδαθηνξηθή Γηαηξηβή Αζήλα Πάληεην Παλεπηζηήκην, Σκήκα Αζηηθήο θαη Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο. o Αξηαβάλε Μαξία-Αζελά (2005) Γνκέο ηήξημεο ηεο Σνπηθήο Αλαπηπμηαθήο Γηαδηθαζίαο. Ζ Πεξίπησζε ησλ Αλαπηπμηαθψλ Δηαηξείσλ ζην: Δπηζηεκνληθέο Μειέηεο πξνο Σηκήλ ηνπ Καζεγεηνύ Νίθνπ Η. Κόλζνια ζει Αζήλα Πάληεηνλ Παλεπηζηήκην Κνηλσληθώλ θαη Πνιηηηθώλ Δπηζηεκώλ. o Bauman Z. (1994) Ο πνιηηηζκόο ωο πξάμε Αζήλα Δθδόζεηο Παηάθε. o Βεξλίθνο Ν, Γαζθαινπνύινπ. Μπαληηκαξνύδεο Φ. Μπνπκπάξεο Ν. Παπαγεσξγίνπ Γ. (2005) Πνιηηηζηηθέο Βηνκεραλίεο. Γηαδηθαζίεο, Τπεξεζίεο, Αγαζά Αζήλα Δθδόζεηο Κξηηηθή. o Βεξλίθνο Νηθόιαο θαη νθία Γαζθαινπνύινπ (2002) Πνιππνιηηηζκηθόηεηα: Οη δηαζηάζεηο ηεο πνιηηηζκηθήο ηαπηόηεηαο Αζήλα Τπνπξγείν Πνιηηηζκνύ. 126

127 o Γαζπαξηλάηνο Κώζηαο, Ησαλλίδεο Γηάλλεο (2007) Πνιηηηζηηθή Πνιηηηθή, Γηαρείξηζε θαη Ννκηθά Πξόζωπα. εκεηψζεηο γηα ην ηκήκα νξγάλσζεο θαη δηνίθεζεο θαηά ηελ εηδηθή θάζε ζπνπδψλ ηεο ΔΣΑ Αζήλα. o Cuche Denys (Μ. Λενληζίλε επηκ.) (2001) Ζ έλλνηα ηεο θνπιηνύξαο ζηηο θνηλωληθέο επηζηήκεο Αζήλα. o Γηεζλέο Φόξνπκ (1998) Σνπηθή Αλάπηπμε: Οπηνπία ή Πξόθιεζε; Αζήλα Διιεληθή Δηαηξία Σνπηθήο Αλάπηπμεο θαη Απηνδηνίθεζεο. o Ησαλλίδεο Γηάλλεο (2002) Ο ξόινο ηνπ Δζεινληηθνύ ηνκέα ζηελ Σνπηθή Πνιηηηζηηθή Αλάπηπμε. Ζ πεξίπηωζε ηεο πόιεο ηνπ Πεηξαηά θαηά ηελ πεξίνδν Γηδαθηνξηθή Γηαηξηβή. Αζήλα, Πάληεην Παλεπηζηήκην. o Καινγήξνπ Άληα, Ησαλλίδεο Γηάλλεο, Γαζπαξηλάηνο Κώζηαο (2006) Ο ξόινο ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο ζε ζέκαηα ζύγρξνλεο θνηλωλίαο. Μέξνο Β : Πνιηηηζκόο θαη Αλάπηπμε. εκεηψζεηο γηα ηελ θνηλή θάζε ζπνπδψλ ηεο ΔΣΑ Αζήλα. o ΚΔΓΚΔ-ΔΔΣΣΑ (1993) Ζ Πνιηηηζηηθή Γξαζηεξηόηεηα ηωλ Οξγαληζκώλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο. Παξνύζα θαηάζηαζε θαη Πξννπηηθέο, ηνκ. Η. Αζήλα. o Koθθηλάθεο Γεκήηξεο (2003). Αλαθνξέο ζηε Μαζηίρα ηεο Υίνπ κέζα από ηηο Διιεληθέο θαη Δπξωπαϊθέο Φαξκαθνπνϊεο ηνπ πξώηνπ κηζνύ ηνπ 19 νπ αηώλα ( ) Υίνο Δθδνηηθή Παξαγσγή: Γξαθηθέο Σέρλεο «Έληππν». o Κνθθώζεο Υ. θαη Σζάξηαο Π (2001) Βηώζηκε Σνπξηζηηθή Αλάπηπμε θαη Πεξηβάιινλ o Αζήλα Δθδόζεηο Κξηηηθή. o Κνιιηάξνο Γηάλλεο Μηάλ βνιάλ ηζ έλαλ ηζαηξόλ ήηνλ (Λανγξαθία ηεο Υίνπ) Αζήλα Δθδόζεηο Πάππξνο. o Κνιιηάξνο Γηάλλεο (1997) Ζ Υηψηηθε Μαζηίρα απφ ηελ Αξραηφηεηα κέρξη ζήκεξα ζην: Ζ Μαζηίρα ηεο Υίνπ. Παξάδνζε θαη ύγρξνλεο Πξαθηηθέο. Γηεζλέο πκπφζην: 3-5 Οθησβξίνπ 1997 ζει Αζήλα Τπνπξγείν Αηγαίνπ. o Κόλζνια Νηόξα (1982) Γηεζλήο Πξνζηαζία ηεο Παγθόζκηαο Πνιηηηζηηθήο Κιεξνλνκηάο Αζήλα Δθδόζεηο Παπαδήζε. 127

128 o Κόλζνια Νηόξα (1990) Πνιηηηζηηθή δξαζηεξηόηεηα θαη θξαηηθή πνιηηηθή ζηελ Διιάδα. Ζ πεξηθεξεηθή δηάζηαζε Αζήλα Δθδόζεηο Παπαδήζε. o Κόλζνια Νηόξα (2003) Θέκαηα Πνιηηηζηηθήο Πνιηηηθήο. εκεηώζεηο γηα ην κάζεκα ηεο ηεο Πνιηηηζηηθήο Πνιηηηθήο ζην Σ.Ο.Π.Α. Αζήλα Πάληεην Παλεπηζηήκην o Κόλζνια Νηόξα, Ησαλλίδεο Γηάλλεο (2005) Οη Πνιηηηζηηθνί Θεζκνί ζηε Γηαδηθαζία Αλαδσνγφλεζεο ησλ Διιεληθψλ Πφιεσλ: Σα Νεσηεξηθά Φεζηηβάι ζην: Δπηζηεκνληθέο Μειέηεο πξνο Σηκήλ ηνπ Καζεγεηνύ Νίθνπ Η. Κόλζνια ζει Αζήλα Πάληεηνλ Παλεπηζηήκην Κνηλσληθώλ θαη Πνιηηηθώλ Δπηζηεκώλ. o Κόλζνια Νηόξα (2006) Πνιηηηζηηθή Αλάπηπμε θαη Πνιηηηθή Αζήλα Δθδόζεηο Παπαδήζε. o Κνπληνπξηάδεο Κώζηαο (1997) Ο Γηψξγνο ηαγθνχιεο θαη ην Υηαθφ πλεηαηξηζηηθφ Κίλεκα ζην: Ζ Μαζηίρα ηεο Υίνπ. Παξάδνζε θαη ύγρξνλεο Πξαθηηθέο. Γηεζλέο πκπφζην: 3-5 Οθησβξίνπ 1997 ζει Αζήλα Τπνπξγείν Αηγαίνπ. o Μεξθνύξεο πύξνο, Κώηζε Αγάπε Κ (1992) Πνιηηηζηηθή Αλάπηπμε Αζήλα ΚΔΠΔ o Μπακπηληώηεο Γ. (2006) Λεμηθό ηεο Νέαο Διιεληθήο Γιώζζαο. Β Έθδνζε. Γ Αλαηχπσζε Αζήλα Κέληξν Λεμηθνινγίαο. o Μπειιέο Υξίζηνο (2005) Σν λεζί Μαζηίρα Αζήλα Διιεληθά Γξάκκαηα. o Μπηηζάλε Π. Δπγελία (2004) Πνιηηηζκηθή Γηαρείξηζε & Αλάπηπμε. ρεδηαζκόο Πνιηηηζηηθήο Πνιηηηθήο θαη Πνιηηηζηηθνύ Πξνϊόληνο Αζήλα Δθδόζεηο Γηόληθνο. o Παιάζθαο Θ., Παπαζενδώξνπ Α., Σζακπξά Μ. (2006) Ζ Πνιηηηζηηθή Κιεξνλνκηά ωο παξάγωλ αλάπηπμεο ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο Μειέηεο Αζήλα Αθαδεκία Αζελώλ o Παπαδαζθαιόπνπινο Γ. Αζαλάζηνο, Μέξγνο Γεώξγηνο,. Υξηζηνθάθεο. Μαλώιεο (2005) Πεξηθεξεηαθή Αλαπηπμηαθή ηξαηεγηθή γηα ην Νεζησηηθφ 128

129 Υψξν ζην: Δπηζηεκνληθέο Μειέηεο πξνο Σηκήλ ηνπ Καζεγεηνύ Νίθνπ Η. Κόλζνια ζει Αζήλα Πάληεηνλ Παλεπηζηήκην Κνηλσληθώλ θαη Πνιηηηθώλ Δπηζηεκώλ. o Pernot (1856) The Chios Island Δθδόζεηο Υαβηάξα. o Παράθε-Καξακπάηζνπ Καιιηόπε (2000) Ο πνιηηηζκόο ωο θιάδνο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηόηεηαο Αζήλα ΚΔΠΔ. o Πεξίθνο Γηάλλεο (1988) Μαζηίρα, Ζ Κόξε ηεο Υίνπ Υίνο o Πεξίθνο Γηάλλεο (1995) H Μαζηίρα Υίνπ. 3 ε Δθδνζε Υίνο o Πεξίθνο Γηάλλεο (2006) Ζ καζηίρα Υίνπ. Γηαδξνκέο ζηα κπζηηθά ηεο κνλνπάηηα Αζήλα Δθδόζεηο Μ. Σνπκπήο Α.Δ. o Ράλνπ Μαξηάλλα, αθειιαξηάδνπ Διέλε, Παπαγεσξγίνπ Φνύιε, Μαινύρνπ Άξηθα, Παληαδήο Αιέθνο (1978) Πξνϋπνζέζεηο γηα ηε δεκηνπξγία ηνπηθήο πνιηηηζηηθήο θίλεζεο ζε πεξηθεξεηαθνύο Γήκνπο ηεο Αζήλαο. Σα απνηειέζκαηα κηαο πξνθαηαξθηηθήο έξεπλαο Αζήλα ΣΔΔ o αββίδεο Θσκάο (2000) Σν Μαζηηρόδελδξν ηεο Υίνπ. (Pistacia lentiscus var. Chia) Θεζζαινλίθε Δθδνηηθόο Οίθνο Αδειθώλ Κπξηαθίδε Α.Δ. o πηιάλεο Γηάλλεο (2005) Αλάπηπμε Νεζησηηθνχ Υψξνπ: Πξνβιήκαηα θαη Πξννπηηθέο, ζην: Δπηζηεκνληθέο Μειέηεο πξνο Σηκήλ ηνπ Καζεγεηνύ Νίθνπ Η. Κόλζνια ζει Αζήλα Πάληεηνλ Παλεπηζηήκην Κνηλσληθώλ θαη Πνιηηηθώλ Δπηζηεκώλ. o Σζαγθαξάθεο Κσλ/λνο (2005) Αμηνπνίεζε θαη Αλάδεημε ηωλ Πνιηηηζηηθώλ θαη Φπζηθώλ Πόξωλ ηνπ Υωξηνύ Ππξγί (Ν. Υίνπ) δηακέζνπ ηεο Σνπξηζηηθήο Δξκελείαο. Γηπισκαηηθή Δξγαζία Υίνο Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ. o Φηνξαβάληεο Β. (1995) Πνιηηηζηηθή Πνιηηηθή: ηνηρεία ελόο ζύγρξνλνπ θαη θξηηηθνύ ζρεδίνπ. Νέα Κνηλσληνινγία 20 Αζήλα Δθδόζεηο Παπαδήζε 129

130 Ξελόγισζζε Βηβιηνγξαθία o Grogan D., Mercer C., and Engwicht D., (1995) The Cultural Planning Handbook St Leonards, Australia, Allen & Unwin. o Perikos John (1993) The Chios Gum Mastic. o Perikos John (1994) Homer & Chios. o Pernot, H. (1981) The Chios Island. Athens-Chios diary reprint. (The first original version «En pays turc». L ile de Chio par Hubert Pernot, avec 17 melodies et 118 similigravures). Άξζξα: Διιεληθέο Αλαθνξέο o Βαξιάο Μ. (2000) Ζ Μαζηίρα ηεο Υίνπ: Καζεζηώο ξύζκηζεο θαη πξνλνκίσλ Η Καζεκεξηλή Έλζεην Δπηά Ηκέξεο 12/00 ζει. 6-15, o Βαξιάο Μηραήι (2006) Δμεηδηθεπκέλεο ρξήζεηο ηνπ καζηηρηνύ θαη θνηλσληθή ηζηνξία ησλ Μαζηηρνρσξίσλ (ρσξίο βηβιηνγξαθηθή αλαθνξά ζην o Γατηαλίδνπ Διπίδα (2004) Από ηε γεληθή ζεσξία ηεο αλάπηπμεο ζηελ ηνπηθή αλάπηπμε 03/04 (ρσξίο βηβιηνγξαθηθή αλαθνξά ζην o Διαθξόο Γηάλλεο (2004) Eιιεληθή γε, ε βαζίιηζζα ησλ θαξκάθσλ Η Καζεκεξηλή 11/04 ζει. 22 o Εαθεηξόπνπινο Γηώξγνο (2004) Υίνο Μαζηίρα & Μαζηηρνρώξηα Γηαδξνκέο κε Τξέλo Τεύρνο 5, 01/04, ζει o Zαραξάηνο Γ. (2000) Σν Μνπζείν ηεο Μαζηίραο Η Καζεκεξηλή Έλζεην Δπηά Ηκέξεο 12/00 ζει o Ηλζηηηνύην Δπηθνηλσλίαο (2006) Με πιενλεθηήκαηα νη θαηλνηόκεο επηρεηξήζεηο Financial Box 03/06 ζει

131 o Ηζάξε Γεσξγία (2007) Μαζηίρα: Σν πην γιπθό πνιπθάξκαθν Διεύζεξνο Τύπνο Έλζεην Health Style 01/07 ζει o Ησζήθ Γ. (2000) Ζ Μαζηίρα ζηελ αξραηόηεηα Η Καζεκεξηλή Έλζεην Δπηά Ηκέξεο 12/00 ζει. 3-4 o Καιακπόθα Μειίλα (2006) Πξνηειεπηαίνη θαη ζηελ θαηλνηνκία Η Ναπηεκπνξηθή 03/06 ζει.13 o Καινγξίδεο Θξαζύβνπινο (2005) Success Story: To επηηπρεκέλν επηρεηξεκαηηθό κνληέιν ησλ Mastihashop Σύγρξνλνο Δμάληαο Πεξηνδηθή Έθδνζε ηνπ ΚΔΤΑ Β. Αηγαίνπ Τεύρνο 1 03/05 ζει. 6 (ζην o Καξακνπτιήο Θσκάο (2000) Μαζηίρα θαη Γαζηξνλνκία Η Καζεκεξηλή Έλζεην Δπηά Ηκέξεο 12/00 ζει o Κίδνο Θ., Βαθνπθάξεο Υ., Κνπινύξε Μ. θαη πηιάλεο Η. (2004) Σνπηθά Πξντόληα θαη Βηώζηκε Σνπηθή Αλάπηπμε ζε ιηγόηεξν επλνεκέλεο πεξηνρέο: Σνπηθά Πξντόληα ηδηνηππίαο ζηελ Πεξηθέξεηα Βνξείνπ Αηγαίνπ (ρσξίο βηβιηνγξαθηθή αλαθνξά ζην o Κνιιηάξνο Γηάλλεο (1997) Ζ Υηώηηθε Μαζηίρα από ηελ αξραηόηεηα κέρξη ζήκεξα Χηόλε Τεύρνο 69 11/97 ζει.7-10 o Κνπληνπξηάδεο Κώζηαο (1997) Μηα κηθξή ηζηνξηθή αλαδξνκή Χηόλε Τεύρνο 69 11/97 ζει o Κνπξηά Α. (2000) Μαξηπξίεο πεξηεγεηώλ γηα ηε Μαζηίρα Η Καζεκεξηλή Έλζεην Δπηά Ηκέξεο 12/00 ζει o Κηέλαο π. (2006) Ζ ειιεληθή γαζηξνλνκία απνθηά ηαπηόηεηα To Βήκα ηεο Κπξηαθήο Έλζεην Αλάπηπμε 03/06 ζει.8 o Κσζηαξήο Γηάλλεο (2006) Ζ Αξσκαηηθή Καξδηά ηεο Υίνπ Διεπζεξνηππία Έλζεην ΓΔΩ 11/06 ζει o Λακπξάθε Μπξζίλε (1997) Σν καζηίρη ηεο Διιάδαο θαη ηεο Αλαηνιήο Χηόλε Τεύρνο 69 11/97 ζει

132 o Λακπξάθνο Γ. (2003) Δπξπγώληνο: Φπζηίθηα Αηγίλεο, National Geographic, 3/03. o Μαπξνύιε Αξγπξώ (2006) Ζ Διιάδα ππνιείπεηαη ζηελ παξαγσγή θαηλνηνκίαο Δμπξέο 03/06 ζει.5 o Μειαρξνηλνύδεο Γεκήηξεο (1997) Ζ θνηλσλία ησλ Μαζηηρνρσξίσλ Χηόλε Τεύρνο 69 11/97 ζει o Μνλίαξνο (2000), Ζ Μαζηίρα ηεο Υίνπ: Ζ Μαζηίρα θαηά ηε Βπδαληηλή Πεξίνδν Η Καζεκεξηλή Έλζεην Δπηά Ηκέξεο 12/00 ζει. 5 o Μπαζγηνπξάθεο Θεόθηινο (2000) Μαζηίρα Υίνπ, παγθόζκηα κνλαδηθόηεηα. Σν δώξν ηεο καζηίραο Διιεληθό Παλόξακα Τεύρνο 17 Καινθαίξη 2000 ζει o ΟΔΣΑ - Κέληξν Δξεπλώλ Παλεπηζηεκίνπ Πεηξαηώο (2005) Παξάγνληεο επηηπρίαο επηρεηξεκαηηθώλ ζρεκάησλ αλάδεημεο, πξνβνιήο θαη αλάπηπμεο ηνπηθώλ πξντόλησλ - Ζ ειιεληθή θαη επξσπατθή εκπεηξία (ρσξίο βηβιηνγξαθηθή αλαθνξά ζην o Παλέηζνο Κσλ/λνο (1997) Γεληθή Βειηίσζε ηνπ Μαζηνρόδεληξνπ Χηόλε Τεύρνο 69 11/97 o ετηαλίδεο Γ. (2006) Success Story: Mastic Spa. Αγλά Καιιπληηθά κε Μαζηίρα. Όηαλ ππάξρεη Όξακα, Πάζνο θαη Μεξάθη Σύγρξνλνο Δμάληαο Πεξηνδηθή Έθδνζε ηνπ ΚΔΤΑ Β. Αηγαίνπ Τεύρνο 4 03/06 ζει.6 (ζην o ηηαξάο Νίθνο (1997) Σν ηαηξηθό κέιινλ ηεο Μαζηίραο Χηόλε Τεύρνο 69 11/97 ζει o παγαδώξνπ Ναηάζζα, Πέηξνπ Κπξέιαο (2003) Παξαδνζηαθά πξντόληα, κηα αγνξά κε κέιινλ θαη γεύζε Κέξδνο 9/03 ζει o ηακνύιε Αξεηή (2001) Οη θαηαθηήζεηο ηεο Μαζηίραο Πνιίηεο 10/01 ζει

133 o Σζαθίξε Σόληα (2006) H Intracom θαη ε Microsoft Hellas νη πην θαηλνηόκεο ειιεληθέο εηαηξείεο Τν Βήκα 03/06 ζει.22 o Σζαθίξε Σόληα (2007) H Μαζηίρα Υίνπ θαηαθηά όινλ ηνλ θόζκν Τν Βήκα, Έλζεην Αλάπηπμε 05/07 ζει.10 o Σζακνπξά Υξηζηίλα (2007) Μαζηίρα, Τιηθό Ολείξνπ I Cook Greek 7/07 ζει.10, 45 o Υξηζηίδε Νάλζπ (2005) Μαζηίρα Υίνπ. Μηα θαζαξόαηκε Διιελίδα Διιεληθή Γε Πεξη 05/05 o Φύιιε Υξηζηίλα (2001) Σν δηακάληη ηεο Υίνπ Η Αιήζεηα 06/01 ζει.6-7 Άξζξα: Ξέλεο Αλαθνξέο o Anders Frisk, Dag Agnvall, Jeehye Park, Vishal Aggarwal (2004) The Gum Mastic of the Greek island of Chios. Issues and Ideas towards a new Mastiha Value Chain. o Galani-Moutafi, V. (2004) A Regionaly Distinctive Product and the Construction of Place Identity: the Case of Chios Mastiha o Svein Ottar Olsen (1999) Strength and conflicting valence in the measurement of food attitudes and preferences Food Quality and Preference vol.10 p o Tregear A., Kuznesof S., Moxey A. (1998) Policy initiatives for regional foods: Some insights from consumer research Food Policy vol. 23 No.5 p

134 Γηαδηθηπαθέο Πεγέο Σόπνη «Γηαδηθηπαθόο ηόπνο Τπνπξγείνπ Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο & Σξνθίκωλ» Σειεπηαία επίζθεςε 17/08/07 «Γηαδηθηπαθόο ηόπνο Τπνπξγείνπ Αλάπηπμεο» Σειεπηαία επίζθεςε 20/07/07 «Γηαδηθηπαθόο ηόπνο θαηαζηεκάηωλ Μastihashop» Σειεπηαία επίζθεςε 26/08/07 «Γηαδηθηπαθόο ηόπνο ηαηηζηηθήο Τπεξεζίαο Διιάδνο» Σειεπηαία επίζθεςε 30/07/07 «Γηαδηθηπαθόο ηόπνο ηεο Δπξωπαϊθήο Έλωζεο» Σειεπηαία επίζθεςε 02/08/07 «Γηαδηθηπαθόο ηόπνο γηα ην Γ ΚΠ» Σειεπηαία επίζθεςε 15/07/07 «Γηαδηθηπαθόο ηόπνο Πεξηθεξεηαθνύ Δπηρεηξεζηαθνύ Πξνγξάκκαηνο Βνξείνπ Αηγαίνπ» Σειεπηαία επίζθεςε 12/08/07 «Γηαδηθηπαθόο ηόπνο θαηαζηεκάηωλ Μastic Spa» Σειεπηαία επίζθεςε 10/08/07 «Γηαδηθηπαθόο ηόπνο εηαηξείαο Anemos» Σειεπηαία επίζθεςε 10/08/07 134

135 «Γηαδηθηπαθόο ηόπνο Έλωζεο Μαζηηρνπαξαγωγώλ Υίνπ» Σειεπηαία επίζθεςε 02/09/07 «Γηαδηθηπαθόο ηόπνο Γηεζλνύο πκβνπιίνπ Μλεκείωλ θαη Μνπζείωλ (ICOMOS)» Σειεπηαία επίζθεςε 13/08/07 «Γηαδηθηπαθόο ηόπνο νξγαληζκνύ National Trust for Historic Preservation» Σειεπηαία επίζθεςε 13/08/ «Γηαδηθηπαθόο ηόπνο Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο Υίνπ» Σειεπηαία επίζθεςε 03/09/07 «Γηαδηθηπαθόο ηόπνο essortment - Information and advice you want to know» Σειεπηαία επίζθεςε 02/08/07 «Γηαδηθηπαθόο ηόπνο Nutrimart Health Food Store» Σειεπηαία επίζθεςε 02/08/07 «Γηαδηθηπαθόο ηόπνο Greek products and food» Σειεπηαία επίζθεςε 02/08/07 «Γηαδηθηπαθόο ηόπνο θαζεκεξηλώλ εηδήζεωλ από ηε Υίν» Σειεπηαία επίζθεςε 02/09/07 135

136 «Γηαδηθηπαθόο ηόπνο in.gr Αγξνηνπξηζκόο» Σειεπηαία επίζθεςε 02/08/07 «Γηαδηθηπαθόο ηόπνο Eθεκεξίδαο H Αιήζεηα» Σειεπηαία επίζθεςε 04/09/07 CD ROM EAT: European Authentic Tastes (2004) Understanding European Designations of Quality Έλσζε Μαζηηρνπαξαγσγώλ Υίνπ «Μαζηίρα Υίνπ». 136

137 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑΣΑ Δηδηθέο Αλαθνξέο Χξηζηόθνξνο Κνιόκβνο Μεηαμχ ηνπ 1474 θαη 1475 ππνζηεξίδεηαη φηη ν Υξηζηφθνξνο Κνιφκβνο επηζθέθζεθε ηε Υίν. ε θάπνηα απφ ηηο επηζηνιέο ηνπ αλαθέξεη: Σν δέλδξνλ, ην παξάγνλ ην θφκκη ηνχην, είλαη ζπαληφηαηνλ, φηη δελ επξίζθεηαη παξά κφλνλ ελ Διιάδη θαη ελ Υίσ θαη φηη ε αξηζηνθξαηία ηεο Γελνχεο επψιεη ην ηξφθηκνλ ηνχην εηο ηηκήλ ιίαλ πςειήλ. Άιινη ηζηνξηθνί ιέλε, φηη ν Κνιφκβνο ήξζε ζηε Υίν λα βξεη ράξηεο θαη νδεγνχο πνπ ζα ηνλ Δηθφλα 54. Πνξηξαίην ηνπ Κνιφκβνπ ελδερνκέλσο θαη θαληαζηηθφ, λα θνξάεη ζαξίθη. Τπνζηεξίδεηαη φηη ην ζαξίθη ζα κπνξνχζε λα είλαη θαη Ππξγνχζηθν (απφ ην ρσξηφ Ππξγί). (Πεγή: ΔΜΥ). βνεζνχζαλ λα αλαθαιχςεη ηελ Ακεξηθή. Δίλαη πνιχ πηζαλφ λα είρε δηαιέμεη πιήξσκα γηα ην ηαμίδη ηνπ ζηελ Ακεξηθή απφ ηε Υίν. Ο Κνιφκβνο ήξζε ζηε Υίν κε ην πινίν Ρνδάλα. «Έλνησζα ηε κπξνπδηά ηεο καζηίραο», γξάθεη γηα ην ζπλαίζζεκα πνπ έλνησζε ηε ζηηγκή πνπ ήξζε ζην λεζί. Αθφκα θαη ζήκεξα ππάξρνπλ άλζξσπνη ζηε Υίν κε ην επψλπκν Κνιφκβνο. (Πεξίθνο, 1995 ζει.15). Δπίζεο, αλαθέξεηαη φηη ν Κνιφκβνο είρε αλαθαιχςεη ηηο ζεξαπεπηηθέο ηδηφηεηεο ηεο αιφεο θαη ηεο καζηίραο. Αμηνζεκείσην είλαη ην γεγνλφο φηη ε αγνξαζηηθή αμία ηεο καζηίραο ππνινγηδφηαλ απφ ηνλ Κνιφκβν ζε ρξπζφ, ζε αληίζεζε κε ηελ αμία ησλ άιισλ πξντφλησλ πνπ ηφηε ππνινγίδνληαλ ζε άξγπξν. 137

138 Δηθφλα 55. Ηηαιηθφ γξακκαηφζεκν πνπ δείρλεη φηη ν Κνιφκβνο Δπηζθέθηεθε θαη ηε Υίν. Πεγή: Εαθεηξφπνπινο, 2004 ζει.40 Αδακάληηνο Κνξαήο Αλαθέξεηαη επίζεο, φηη ν Γηδάζθαινο ηνπ Γέλνπο Αδακάληηνο Κνξαήο, ν νπνίνο θαηαγφηαλ απ ηε Υίν, γξάθεη γηα ηε καζηίρα: Δηθφλα 56. Ο Αδακάληηνο Κνξαήο Δάλ ηα ζχθα θαη ην θξαζί δελ είλαη ηα κνλαδηθά πξντφληα ηεο Υίνπ, ε Μαζηίρε φκσο είλαη κνλαδηθή ζε ζρέζε κ άιια λεζηά θαη εμαίξεηνο. Καη απηήλ φρη ζε φιν ην λεζί αιιά ζηα λφηηα κέξε ζε εηθνζηηέζζεξα ρσξηά πνπ νλνκάδνληαη ζήκεξα Μαζηηρνρψξηα. χκθσλα κε ηνλ Πιίλην καζηίρε επξίζθεην θαη ζηελ Ηλδίαλ θαη ζηελ Αξαβίαλ αιιά πνιχ ππνδεέζηεξα ηεο Υίαο καζηίρεο: Et in India et in Arabia (Πεξίθνο, 2006 ζει.25) 138

139 Πνιηηηζηηθέο Γξάζεηο ζε επίπεδν Ννκαξρίαο. Δλδεηθηηθή αλαθνξά: Έθζεζε Αγξνηνπξηζκνύ Ζ Γηνξηή Αγξνηνπξηζκνχ ε νπνία πξαγκαηνπνηήζεθε γηα 3 ε ζπλερή ρξνληά θέηνο, ιακβάλεη ρψξα ζην δεκνηηθφ θήπν ηνπ λεζηνχ ηελ πεξίνδν ηνπ Απγνχζηνπ. 115 Ζ γηνξηή εγθαηληάδεηαη απφ ην Ννκάξρε Υίνπ θαη ζπγθεληξψλεη πάλσ απφ 65 ζπκκεηνρέο εθζεηψλ θαη ρηιηάδεο επηζθέπηεο. ηελ εθδήισζε ζπκκεηέρνπλ φινη νη ηνπηθνί παξαγσγνί ηνπ λεζηνχ κε ηα αληηπξνζσπεπηηθά ηνπο πξντφληα, κεγάιν πιήζνο εξγαζηεξίσλ ηέρλεο κε θαιιηηερληθέο δεκηνπξγίεο δσγξαθηθήο, θεξηνχ, θεξακηθήο, εηθαζηηθψλ θαη θνζκήκαηνο, θσηνγξάθνη κε ηνπία θαη Δηθφλα 57. Αθίζα Πξνβνιήο ηεο Γηνξηήο Αγξνηνπξηζκνχ (Πεγή: N.A. Xίνπ) παξαζηάζεηο ηεο Υίνπ, βηβιηνπσιεία κε ηνπηθέο εθδφζεηο, θαζψο θαη φινη νη δήκνη αιιά θαη πνιινί πνιηηηζηηθνί, αζιεηηθνί θαη άιινη ζχιινγνη ηνπ λεζηνχ. (Δλεκεξωηηθό Γειηίν Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο Υίνπ, 08/06 ζει.10) Απφ κηα ηέηνηα έθζεζε δελ ζα κπνξνχζε λα ιείπεη ε παξνπζία ηεο Μαζηίραο θαη ησλ πξντφλησλ ηεο, ηα νπνία εθζέηνληαη ζην πεξίπηεξν ηεο ΔΜΥ. εκαληηθφ ξφιν δηαδξακαηίδνπλ νη δήκνη ηνπ Ννκνχ νξγαλψλνληαο βξαδηέο κε παξαδνζηαθά θεξάζκαηα θαη εθδειψζεηο αληηπξνζσπεπηηθέο ηεο ηνπηθήο ηνπο παξάδνζεο. 116 Ζ Γηνξηή Αγξνηνπξηζκνχ δηνξγαλψλεηαη κε ηε ζπλδξνκή ηνπ Πνιηηηζηηθνχ Οξγαληζκνχ Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο (ΝΠΓΓ πνπ δεκηνπξγήζεθε πξφζθαηα) θαη κε 115 ε φηη αθνξά ηε θεηηλή εθδήισζε πξαγκαηνπνηήζεθε ηελ εβδνκάδα κεηαμχ 3 θαη 10 Απγνχζηνπ. 116 Ζ γηνξηή πιαηζηψλεηαη απφ πιήζνο θαζεκεξηλψλ εθδειψζεσλ πνπ πεξηιακβάλνπλ κνπζηθέο ζπλαπιίεο απφ ηα πην αληηπξνζσπεπηηθά κνπζηθά ζρήκαηα ηεο Υίνπ, ρνξεπηηθέο παξαζηάζεηο απφ ηα ζπγθξνηήκαηα ηνπηθψλ ζπιιφγσλ, θηιαλζξσπηθέο κνπζηθέο βξαδηέο, εξγαζηήξηα ηέρλεο κε καζήκαηα ζε παηδηά, ειιεληθά ιατθά παξακχζηα, πξνβνιή ηαηληψλ θαη ληνθηκαληέξ, πξνβνιή θσηνγξαθηθψλ slides ζην ρψξν ηεο έθζεζεο θσηνγξαθίαο, θαζψο θαη νκηιίεο γχξσ απφ δηάθνξα ζέκαηα θ.α. 139