ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ

Transcript

1 ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ ΣΜΗΜΑ ΣΟΤΡΙΣΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΣΔΛΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Θέκα: Μεζνδνινγία Αλάπηπμεο Γαζηξνλνκηθνύ Υαξηνθπιαθίνπ γηα ηηο αλάγθεο ηνπξηζηηθήο πξνβνιήο ελόο πξννξηζκνύ: ε πξαθηηθή εθαξκνγή ζηελ πεξίπησζε ηεο Κξήηεο πνπδαζηήο: Παλαγηψηεο Μαξθαλησλάηνο Δπηβιέπσλ: Γξ. Γεκήηξεο Κνχηνπιαο ΑΘΗΝΑ

2 ηελ Α. πνπ κνπ έδσζε ηελ αθνξκή θαη ηελ επθαηξία γηα λα γλσξίζσ ηνλ θνπκπάξν ζην Γηζθφ, γηα λα κεηξήζσ ηειηθά ηνλ εαπηφ κνπ 2

3 Δπραξηζηίεο Θα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηελ θα. Εσή Νφβαθ, Γηεπζχληξηα ηνπ Κξεηηθνχ πκθψλνπ Πνηφηεηαο γηα ηελ ακέξηζηε βνήζεηα, ηηο πνιχσξεο ζπδεηήζεηο θαη ηα insight ζηηο δηαβνπιεχζεηο ηεο Πεξηθέξεηαο Κξήηεο γηα ηελ αλάπηπμε ηεο ζηξαηεγηθήο πξνψζεζεο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ, νη νπνίεο ιάκβαλαλ ρψξα θαηά ηε δηάξθεηα ζπγγξαθήο απηήο ηεο εξγαζίαο. Δπραξηζηψ ηδηαίηεξα ηελ θα. Αζπαζία ηαπξνπιάθε, Τπεχζπλε Πξνβνιήο ηνπ Κξεηηθνχ πκθψλνπ Πνηφηεηαο, γηα ηνπο δξφκνπο θξεηηθψλ γεχζεσλ πνπ κνπ ππέδεημε, γηα ηα ππέξνρα θεζηηβάι ηνπηθψλ πξντφλησλ πνπ κνπ ζπλέζηεζε θαη εηδηθφηεξα γηα ηελ πεπνίζεζε πνπ κνπ κεηέθεξε, φηη ε Κξεηηθή θνπδίλα, ε κνπζηθή, ε θχζε θαη νη παξαιίεο απνθιείεηαη λα κνηάδνπλ κε νπνηνδήπνηε άιιν κέξνο ηνπ θφζκνπ. Υσξίο ηε γφληκε θξηηηθή ησλ ζπλαδέιθσλ Νάλζπ Θένπ θαη Βίιιπ Υξηζηνθηινπνχινπ, ε εξγαζία απηή ζα ήηαλ θηινινγηθά θησρφηεξε, ελψ ην, ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο, ππεξθίαιν ζε επίζεηα χθνο ηνπ γξάθνληνο, ζα είρε ππεξθεξάζεη ηελ αθαδεκατθή επηρεηξεκαηνινγία. Σηο επραξηζηψ απφ θαξδηάο. Δπραξηζηψ, ηέινο, ηνλ επηβιέπνληα Καζεγεηή κνπ, Γξ. Γεκήηξε Κνχηνπια, γηα ηελ θαζνδήγεζε, ηνλ ζθιεξφ εζσηεξηθφ παξαηεξεηή πνπ κνπ εκθχζεζε θαη, κεηαμχ πνιιψλ άιισλ, γηα ην «ρακέλν αββαηνθχξηαθν ηνπ John Lennon» πνπ κνπ έκαζε! 3

4 Πεξίιεςε ηελ παξνχζα εξγαζία αλαιχνληαη δεηήκαηα πνπ άπηνληαη ηεο αλάπηπμεο πεξηθεξεηαθψλ γαζηξνλνκηθψλ ραξηνθπιαθίσλ, θαζψο θαη ε ζπκβνιή ηνπο ζηελ θάιπςε ησλ ζχγρξνλσλ αλαγθψλ πξνβνιήο ελφο πξννξηζκνχ. Σν γαζηξνλνκηθφ ραξηνθπιάθην ελζσκαηψλεη ην ζχλνιν ησλ ζηνηρείσλ γαζηξνλνκίαο ελφο πξννξηζκνχ θαη ε χπαξμε θαη ραξηνγξάθεζή ηνπ απνηειεί ηε βάζε γηα ηελ αλάπηπμή ζρεδίσλ κάξθεηηλγθ κε ζαθή ζηφρεπζε θαη ζηξαηεγηθή. ε απηφ ην πιαίζην κειεηάηαη ε ζρεηηθή βηβιηνγξαθία θαη πξαθηηθή, ηφζν απφ ηελ Διιάδα φζν θαη απφ ην εμσηεξηθφ, κε ζηφρν ηελ εμαγσγή ελφο ξεαιηζηηθνχ θαη εθαξκφζηκνπ κνληέινπ αλάπηπμεο θαη πξνβνιήο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ γηα ηνλ ειιεληθφ ρψξν. ηε ζπλέρεηα, επηρεηξείηαη ε εθαξκνγή ηνπ ελ ιφγσ κνληέινπ ζε έλαλ απφ ηνπο πην ψξηκνπο γαζηξνλνκηθνχο πξννξηζκνχο ηεο Διιάδαο, ηελ Κξήηε. ε απηφ ην ζεκείν, αλαιχνληαη ηα βαζηθά ζηνηρεία ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ ηνπ πξννξηζκνχ θαη παξαηίζεηαη ε ζηξαηεγηθή πξνψζεζήο ηνπ απφ ηελ Πεξηθέξεηα Κξήηεο. Σέινο, αλαπηχζζεηαη κεζνδνινγία δεκηνπξγίαο θαη πξνψζεζεο γαζηξνλνκηθψλ δηαδξνκψλ, νη νπνίνη απνηεινχλ ην πιένλ ζχλζεην γαζηξνηνπξηζηηθφ πξντφλ ζε παγθφζκην επίπεδν, θαη εθπεθξαζκέλν δεηνχκελν ηεο ζηξαηεγηθήο ηεο Πεξηθέξεηαο Κξήηεο. Ζ ελ ιφγσ κεζνδνινγία είλαη εθηθηφ λα εθαξκνζηεί, κε θαηάιιειεο πξνζαξκνγέο, θαη γηα άιινπο γαζηξνλνκηθνχο πξννξηζκνχο ηεο ρψξαο, ππφ ηε ινγηθή φηη ζηνηρεηνζεηεί έλα νινθιεξσκέλν νδεγφ επηρεηξεζηαθνχ ζρεδίνπ αλάπηπμεο γαζηξνλνκηθψλ ραξηνθπιαθίσλ. Απνδέθηεο ηεο κεζνδνινγίαο κπνξνχλ λα είλαη, πέξαλ ησλ πεξηθεξεηαθψλ νξγαληζκψλ πξνψζεζεο ηνπξηζκνχ, θαη θεληξηθνί θνξείο, φπσο ν Διιεληθφο Οξγαληζκφο Σνπξηζκνχ θαη ε Γεληθή Γξακκαηεία Σνπξηζκνχ. Λέμεηο θιεηδηά: ηνπξηζκφο, γαζηξνλνκηθφο ηνπξηζκφο, Κξήηε, γαζηξνλνκηθέο δηαδξνκέο 4

5 Abstract In the present essay issues related to the development of gastronomic portfolios and their contribution to the promotion of gastronomic tourism are analysed. A gastronomic portfolio incorporates the majority of a destination s gastronomic characteristics. Hence, its mapping can provide a good basis for the development of related marketing plans. In this context, the international literature and practice is surveyed with the aim to create a realistic and applicable model of gastronomic tourism development and promotion in Greece. Subsequently, the implementation of this model to Crete, the most mature Greek gastronomic destination, is attempted. The major elements of Crete s gastronomic portfolio are analysed and the Region of Crete s respective promotional strategy is presented. Finally, as gastronomic routes are considered the most complex gastro-tourist product worldwide and a goal of the Region s strategy, a respective methodology of creation and promotion is developed. This methodology is applicable, with the adequate amendments, to other Greek gastronomic destinations, as it constitutes an integrated road map for the development of gastronomic portfolios. Regional DMO s, the Greek National Tourist Organisation or the General Secretariat for Tourism are some of the possible institutions that can implement this methodology. Key words: tourism, culinary / gastronomy tourism, Crete, culinary / gastronomic routes 5

6 ΠΙΝΑΚΑ ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΧΝ ΔΤΥΑΡΙΣΙΔ... 3 ΠΔΡΙΛΗΦΗ... 4 ABSTRACT... 5 ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΠΙΝΑΚΧΝ... 9 ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΓΡΑΦΗΜΑΣΧΝ ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΔΙΚΟΝΧΝ ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑΣΧΝ ΔΙΑΓΧΓΗ ηόρνο Γνκή Μεζνδνινγία «ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1: ΣΙ ΔΙΝΑΙ, ΠΧ ΑΝΑΠΣΤΔΣΑΙ ΚΑΙ ΠΧ ΛΔΙΣΟΤΡΓΔΙ ΔΝΑ ΓΑΣΡΟΝΟΜΙΚΟ ΥΑΡΣΟΦΤΛΑΚΙΟ ΜΔΧ ΠΑΡΑΓΔΙΓΜΑΣΧΝ» Οξηζκνί Ζ γαζηξνλνκία θαη ν ηνπξηζκφο Γαζηξνλνκηθή πξνζθνξά θαη δήηεζε Ο «γαζηξνηνπξίζηαο» ζήκεξα Γαζηξνλνκηθφ Υαξηνθπιάθην: έλλνηεο θαη δηαθνξνπνηήζεηο Ση είλαη θαη ηη πεξηιακβάλεη Δζληθφ θαη ηνπηθφ γαζηξνλνκηθφ ραξηνθπιάθην Γηαθνξνπνίεζε κεηαμχ ψξηκσλ θαη κε ψξηκσλ πξννξηζκψλ Γαζηξνλνκηθέο δηαδξνκέο: έλα ζχλζεην ηνπξηζηηθφ πξντφλ

7 1.2. Παξαδείγκαηα θαη ηξόπνη αλάπηπμεο γαζηξνλνκηθώλ ραξηνθπιαθίσλ Γαιιία: Οη γαζηξνλνκηθνί δξφκνη ηεο Αιζαηίαο Ηζπαλία: Καηαινλία ηξφπνη πξνβνιήο ελφο ψξηκνπ γαζηξνλνκηθνχ πξννξηζκνχ Καλαδάο: ε ζηξαηεγηθή γαζηξνλνκηθήο αλάπηπμεο ηεο Πνιηηείαο ηνπο Οληάξην Ο γαζηξνλνκηθφο ηνπξηζκφο ζηνλ Καλαδά Ζ πεξίπησζε ηεο Πνιηηείαο ηνπ Οληάξην πκπεξάζκαηα «ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2: Η ΓΑΣΡΟΝΟΜΙΑ ΣΗΝ ΚΡΗΣΗ» Κξήηε & γαζηξνλνκία: ηα «ηη» & ηα «γηαηί» Ζ γαζηξνλνκηθή πξνζθνξά ηνπ λεζηνχ: ηα ζπζηαηηθά ζηνηρεία ηνπ Κξεηηθνχ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ Ζ γαζηξνλνκηθή δήηεζε ηνπ λεζηνχ: ζήκεξα & αχξην Σνπηθέο πξσηνβνπιίεο ζηνηρεηνζέηεζεο, πξνώζεζεο θαη πηζηνπνίεζεο ηνπ γαζηξνλνκηθνύ ηνπξηζκνύ Σν Κξεηηθφ χκθσλν Πνηφηεηαο Οη πξσηνβνπιίεο ηεο Πεξηθέξεηαο Κξήηεο γηα κηα νιηζηηθή ζηξαηεγηθή «πνηφηεηαο» ζην ηνπξηζκφ πξντφλ: νη πξφλνηεο γηα ηε γαζηξνλνκία Πεξηθεξεηαθή Δηηθέηα Κξήηε ηξαηεγηθή αλάπηπμεο Γαζηξνλνκηθνχ Σνπξηζκνχ πκπεξάζκαηα «ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3: ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΚΑΙ ΠΡΟΒΟΛΗ ΚΡΗΣΙΚΟΤ ΓΑΣΡΟΝΟΜΙΚΟΤ ΥΑΡΣΟΦΤΛΑΚΙΟΤ ΜΔΑ ΑΠΟ ΣΗ ΓΗΜΙΟΤΡΓΙΑ ΓΑΣΡΟΝΟΜΙΚΧΝ ΓΙΑΓΡΟΜΧΝ» ηξαηεγηθνί ζηόρνη αλάπηπμεο γαζηξνλνκηθώλ δηαδξνκώλ ζηελ Κξήηε Αλάπηπμε Μεζνδνινγίαο Καηαγξαθή γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ Μέζνδνο θαηαγξαθήο θαη αλάιπζεο Γνξπθφξα ραξαθηεξηζηηθά γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ & θξίζηκεο επηζεκάλζεηο Έξεπλα γαζηξνλνκηθήο δήηεζεο θαη πξνζθνξάο Δλδηάκεζε Αμηνιφγεζε, ηαηηζηηθά θαη Δξγαιεία κέηξεζεο απνηειεζκαηηθφηεηαο

8 3.2.4 Γαζηξνλνκηθέο δηαδξνκέο: θξηηήξηα θαηεγνξηνπνίεζεο ηξαηεγηθή θαη δξάζεηο κάξθεηηλγθ ηξαηεγηθή, φξακα θαη απνζηνιή Γξάζεηο πξνψζεζεο θαη πξνβνιήο Μεραληζκόο πινπνίεζεο Απαηηνχκελνη αλζξψπηλνη πφξνη, ρξνλνδηάγξακκα, ρξεκαηνδφηεζε θαη πξνυπνινγηζκφο πκπεξάζκαηα ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Η ΤΜΠΡΑΞΗ ΚΡΗΣΙΚΟΤ ΤΜΦΧΝΟΤ ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΚΑΙ ΓΙΚΣΤΟΤ ΟΙΝΟΠΟΙΧΝ ΚΡΗΣΗ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Η ΣΡΑΣΗΓΙΚΗ, ΣΑ ΜΔΑ ΤΛΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΒΟΛΗ ΣΗ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΗ ΔΣΙΚΔΣΑ ΚΡΗΣΗ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ ΈΝΑ ΠΑΡΑΓΔΙΓΜΑ ΓΙΑΓΡΑΣΙΚΗ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΣΧΝ ΓΑΣΡΟΝΟΜΙΚΧΝ ΓΡΟΜΧΝ

9 Καηάινγνο Πηλάθσλ Πίλαθαο 1 Αλάιπζε ησλ ζηνηρείσλ ηνπ Διιεληθνχ Γαζηξνλνκηθνχ Υαξηνθπιαθίνπ 22 Πίλαθαο 2 Σξφπνη παξνπζίαζεο θαη πξνβνιήο ηνπηθνχ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ ηεο Καηαινλίαο Πίλαθαο 3 Γαζηξνλνκηθέο Γηαδξνκέο 39 Πίλαθαο 4 Οη δξαζηεξηφηεηεο πνπ ζπλδένληαη κε ην γαζηξνλνκηθφ ηνπξηζκφ ζηνλ Καλαδά Πίλαθαο 5 SWOT αλάιπζε Καλαδηθνχ Γαζηξνλνκηθνχ Σνπξηζκνχ 42 Πίλαθαο 6 Σα 10 θξηηήξηα επηηπρίαο γαζηξνλνκηθψλ πξννξηζκψλ ζηελ Πνιηηεία ηνπ Οληάξην Πίλαθαο 7 Οη 5 βαζηθνί γαζηξνλνκηθνί πξννξηζκνί ηεο Πνιηηείαο ηνπ Οληάξην 46 Πίλαθαο 8 Σάζεηο ζηελ αγνξά F&B 49 Πίλαθαο 9 Σα ζπζηαηηθά ζηνηρεία ηνπ Κξεηηθνχ Γαζηξνλνκηθνχ Υαξηνθπιαθίνπ 63 Πίλαθαο 10 Γηαλπθηεξεχζεηο αλά Πεξηθέξεηα (ζε μελνδνρεηαθά θαηαιχκαηα, πιελ camping) Πίλαθαο 11 Αθίμεηο θαηά Πεξηθέξεηα (ζε μελνδνρεηαθά θαηαιχκαηα, πιελ camping) Πίλαθαο 12 Γηεζλείο αθίμεηο ζε αεξνδξφκηα ( ) 79 Πίλαθαο 13 Γηεζλείο αθίμεηο ζε αεξνδξφκηα ( ) 80 Πίλαθαο 14 Αλάιπζε ραξαθηεξηζηηθψλ αλά εζληθφηεηα θαη πξνηάζεηο πξνβνιήο αλά αγνξά Πίλαθαο 15 Οη πξνδηαγξαθέο ζηα δηάθνξα ζήκαηα πηζηνπνίεζεο ηεο Κξεηηθήο Κνπδίλαο Πίλαθαο 16 Πεγέο ηζφπνζεο αχμεζεο ηνπ ηνπξηζηηθνχ εηζνδήκαηνο 102 Πίλαθαο 17 Γξάζεηο πξνψζεζεο θαη πξνβνιήο αλά θνηλφ θαη ζηφρν 111 Πίλαθαο 18 Γνκή θνξέα δεκηνπξγίαο, δηαρείξηζεο θαη πξνβνιήο γαζηξνλνκηθψλ δξφκσλ Πίλαθαο 19 Τινπνίεζε ηεο κεζνδνινγίαο δεκηνπξγίαο θαη πξνψζεζεο γαζηξνλνκηθψλ δξφκσλ Πίλαθαο 20 Πξνυπνινγηζκφο θαη έηνο 117 Πίλαθαο 21 Οη πνηθηιίεο ηνπ Κξεηηθνχ Ακπειψλα 126 Πίλαθαο 22 Σν γισζζάξη ηνπ νηλνηνπξίζηα

10 Καηάινγνο Γξαθεκάησλ Γξάθεκα 1 Σν γαζηξνλνκηθφ ραξηνθπιάθην ηνπ Διιεληθνχ ηνπξηζκνχ 21 Γξάθεκα 2 Σξφπνη θαη ζπρλφηεηα πξνβνιήο ηεο γαζηξνλνκίαο απφ Δζληθνχο θαη Πεξηθεξεηαθνχο Οξγαληζκνχο Σνπξηζκνχ Γξάθεκα 3 Αξηζκφο δηαλπθηεξεχζεσλ (έηνο 2007): αιινδαπνί, εκεδαπνί θαη ζχλνιν Γξάθεκα 4 χλνιν Γηαλπθηεξεχζεσλ ( ) αλά Πεξηθέξεηα 77 Γξάθεκα 5 Γλσξίδεηε ηελ Κξεηηθή Γηαηξνθή; (ζχλνιν θαη αλά λνκφ) 81 Γξάθεκα 6 Πνηνη γλσξίδνπλ ηελ Κξεηηθή Γηαηξνθή (αλά εζληθφηεηα θαη επίπεδν εθπαίδεπζεο) 81 Γξάθεκα 7 Πνηα ε γλψκε ζαο γηα ηελ Κξεηηθή θνπδίλα (αλά εζληθφηεηα) 82 Γξάθεκα 8 Δδέζκαηα πνπ δνθίκαζαλ θαη άξεζαλ ζηνπο επηζθέπηεο 84 Γξάθεκα 9 Σα ζεκεία εζηίαζεο πνπ ρξεζηκνπνίεζαλ νη επηζθέπηεο γηα ηε δηαηξνθή ηνπο 84 Γξάθεκα 10 Ηθαλνπνίεζε: αλάιπζε SWOT 85 Γξάθεκα 11 Γεκνθηιέζηεξνη ηφπνη επίζθεςεο αλά λνκφ

11 Καηάινγνο Δηθόλσλ Δηθφλα 1 Ο DMO σο ζπλεξγαηηθφο θνξέαο ηνπξηζκνχ 24 Δηθφλα 2 Σν παγθνζκίσο γλσζηφ κπνπθάιη ηεο κπχξαο Fischer 28 Δηθφλα 3 Οη δξφκνη ηνπ θξαζηνχ ηεο Αιζαηίαο 29 Δηθφλα 4 Φπιιάδην πξνψζεζεο ησλ αιζαηηθψλ δξφκσλ ηνπ θξαζηνχ 30 Δηθφλα 5 Μηα επίζθεςε γηα ηνλ ιάηξε ηεο ηζηνξίαο 32 Δηθφλα 6 Σα γεγνλφηα / εθδειψζεηο κελφο επηεκβξίνπ 32 Δηθφλα 7 βίληεν γηα ηελ Καηαινλία 35 Δηθφλα 8 Oη εθδειψζεηο ζην Santa Pau 35 Δηθφλα 9 ειίδα εηζαγσγήο ηνπ 51 Δηθφλα 10 ειίδα εηζαγσγήο ζηνπο δηαδξαζηηθνχο ράξηεο ηνπ Οληάξην 52 Δηθφλα 11 Γηαδξαζηηθφο ράξηεο δηαδξνκψλ ζην Οληάξην 53 Δηθφλα 12 Βξαβείν Δκπεηξίαο Γαζηξνλνκηθνχ Σνπξηζκνχ 54 Δηθφλα 13 Σν εκεξνιφγην εθδειψζεσλ ηνπ Οληάξην 55 Δηθφλα 14 Ζ αηζζεηηθή θαη ην κελνχ ησλ εζηηαηνξίσλ ζην βφξεην άμνλα ηεο Κξήηεο 58 Δηθφλα 15 Οη δξφκνη ηνπ θξαζηνχ Ν. Ζξαθιείνπ 124 Δηθφλα 16 Οη ράξηεο ηνπ νίλνπ ζηελ Κξήηε 127 Δηθφλα 17 Σα νηλνπνηεία ηνπ Γηθηχνπ Οηλνπνηψλ Κξήηεο

12 Καηάινγνο Παξαξηεκάησλ Παξάξηεκα 1 Ζ ζχκπξαμε Κξεηηθνχ πκθψλνπ Πνηφηεηαο θαη Γηθηχνπ Οηλνπνηψλ Κξήηεο Παξάξηεκα 2 Ζ ζηξαηεγηθή, ηα κέζα πινπνίεζεο θαη πξνβνιήο ηεο Πεξηθεξεηαθήο Δηηθέηαο Κξήηε Παξάξηεκα 3 Έλα παξάδεηγκα δηαδξαζηηθήο αλάπηπμεο ησλ γαζηξνλνκηθψλ δξφκσλ

13 Δηζαγσγή 0.1 ηόρνο ηφρνο ηεο εξγαζίαο είλαη ε εθπφλεζε κεζνδνινγίαο αλάπηπμεο θαη πξνβνιήο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ ηεο Κξήηεο. Γηα ηελ εθπιήξσζε απηνχ ηνπ ζηφρνπ θαηαγξάθεθαλ νη αθαδεκατθέο απφςεηο πεξί γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ, ηα επηκέξνπο ζηνηρεία πνπ ζπλζέηνπλ απηήλ ηελ εηδηθή κνξθή ηνπ πνιηηηζηηθνχ ηνπξηζκνχ, θαζψο θαη ε ζεκαζία ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ ζηελ αλάπηπμε θαη πξνβνιή ηνπ. Δπίζεο, παξνπζηάζηεθαλ ραξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα γαζηξνλνκηθψλ πξννξηζκψλ αλά ηνλ θφζκν, ηα νπνία επηιέρζεθαλ κε θξηηήξηα ηε ζεκαληηθφηεηα ηνπ πξννξηζκνχ δηαρξνληθά, ηελ νινθιεξσκέλε παξνπζίαζε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ θαη ηέινο ηελ πνηφηεηα ηεο ζηξαηεγηθήο αλάπηπμήο ηνπ κεζν-καθξνπξφζεζκα. ηε ζπλέρεηα αλαιχζεθε θαη παξνπζηάζηεθε ε γαζηξνλνκηθή πξνζθνξά θαη ε γαζηξνλνκηθή δήηεζε ηεο Κξήηεο θαη επηρεηξήζεθε κηα πξψηε θαηαγξαθή, κέζσ παξαδεηγκάησλ, ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ ηεο Πεξηθέξεηαο. Σαπηφρξνλα επηρεηξήζεθε ε θξηηηθή παξνπζίαζε ηεο ζηξαηεγηθήο αλάπηπμεο ηνπ αγξνδηαηξνθηθνχ ηνκέα ηεο Κξήηεο 1, ε νπνία βαζίζηεθε ζε αλνηθηέο, εηο βάζνο ζπλεληεχμεηο κε θάπνηνπο απφ ηνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο ζηηο ζρεηηθέο δηαβνπιεχζεηο ηεο Πεξηθέξεηαο. Σέινο δεκηνπξγήζεθε κεζνδνινγία αλάπηπμεο γαζηξνλνκηθψλ δξφκσλ ζηελ Κξήηε, νη νπνίνη, ηφζν αθαδεκατθά, φζν θαη ζηελ πξάμε, ζεσξνχληαη ην βαζηθφ εξγαιείν αλάπηπμεο θαη πξνψζεζεο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ θαη θαη επέθηαζε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ ελφο πξννξηζκνχ. 0.2 Γνκή Ζ εξγαζία ρσξίδεηαη ζε ηξία δηαθξηηά θεθάιαηα, ηα νπνία αθνινπζνχλ κηα ζεηξηαθή ινγηθή: 1 Ζ Πεξηθέξεηα έρεη εληάμεη ηελ αλάπηπμε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ ζηελ ελ ιφγσ ζηξαηεγηθή σο έλα κέζν ή εξγαιείν επίηεπμεο ησλ ζηφρσλ πνπ έρεη ζέζεη. 2 Commoditisation / Commodification ή εκπνξεπκαηνπνίεζε νλνκάδνπκε ηελ αγνξά ζηελ νπνία ην πξνζθεξφκελν πξντφλ ή ππεξεζία δελ παξνπζηάδεη ζρεδφλ θακία δηαθνξνπνίεζε κεηαμχ ησλ δηαθνξεηηθψλ παξαγσγψλ πνπ ην πξνζθέξνπλ. ε απηήλ ηελ θαηάζηαζε κηιάκε γηα ζρεδφλ πιήξε νκνγελνπνίεζε ηνπ πξντφληνο θαη αλάδεημε ηεο ηηκήο σο ηνπ κνλαδηθνχ θξηηεξίνπ επηινγήο απφ ηελ πιεπξά ηνπ θαηαλαισηή. Απηή 13

14 o ην πξψην θεθάιαην παξνπζηάδνληαη νη αθαδεκατθέο απφςεηο πεξί γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ θαζψο θαη παξαδείγκαηα γαζηξνλνκηθψλ πξννξηζκψλ. Με απηφλ ηνλ ηξφπν νξίδνληαη νη έλλνηεο πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζηε ζπλέρεηα θαη δίλνληαη ζπγθεθξηκέλα παξαδείγκαηα επ απηψλ απφ ηε δηεζλή πξαθηηθή, κέζσ ησλ παξαδεηγκάησλ γαζηξνλνκηθψλ πξννξηζκψλ αλά ηνλ θφζκν. o ην δεχηεξν θεθάιαην, κε βάζε ηνπο νξηζκνχο θαη ηα παξαδείγκαηα ηνπ πξψηνπ, επηρεηξείηαη ε θαηαγξαθή ηνπ γαζηξνλνκηθνχ δπλακηθνχ ηεο Κξήηεο ζε φξνπο δήηεζεο θαη πξνζθνξάο. Αλαιχεηαη ηφζν ε γαζηξνλνκηθή πξνζθνξά κε ηελ αλάπηπμε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ ηεο Πεξηθέξεηαο, φζν θαη ε γαζηξνλνκηθή δήηεζε, κε δεπηεξνγελείο αλαιχζεηο θαη εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ επί ησλ θηλήηξσλ θαη ησλ δξάζεσλ ησλ επηζθεπηψλ ηνπ λεζηνχ. Σέινο, παξνπζηάδεηαη ε ζηξαηεγηθή ηεο Πεξηθέξεηαο γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ αγξνδηαηξνθηθνχ ηνκέα, ε νπνία πεξηιακβάλεη θαη ηελ αλάπηπμε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ. εκεηψλεηαη φηη ε ελ ιφγσ ζηξαηεγηθή βξηζθφηαλ, ηελ ψξα πνπ γξάθεηαη απηή ε εξγαζία, ζε δηαβνχιεπζε θαη ε ηειηθή έγθξηζε ηνπ ζρεηηθνχ επηρεηξεζηαθνχ ζρεδίνπ αλακέλεηαη λα δνζεί ζηηο 30 επηεκβξίνπ o ην ηξίην θεθάιαην δεκηνπξγείηαη κεζνδνινγία αλάπηπμεο γαζηξνλνκηθψλ δξφκσλ εηδηθά γηα ηηο αλάγθεο ηεο Κξήηεο. Ζ επηινγή απηή γίλεηαη γηαηί νη γαζηξνλνκηθνί δξφκνη ζεσξνχληαη ην πιένλ ζχλζεην θαη νινθιεξσκέλν γαζηξνηνπξηζηηθφ πξντφλ, ην νπνίν επηηξέπεη ηελ ηαπηφρξνλε εζσηεξηθή (ζπγθξφηεζε ηεο γαζηξνλνκηθήο πξνζθνξάο) θαη εμσηεξηθή (πξνζέιθπζε ηεο γαζηξνλνκηθήο δήηεζεο) αλάπηπμε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζηηθνχ ξεχκαηνο. 0.3 Μεζνδνινγία Ζ κεζνδνινγία ηεο εξγαζίαο ήηαλ δεπηεξνγελήο θαη βηβιηνγξαθηθή, ζε φηη αθνξά ην πξψην θεθάιαην, ελψ ζπκπιεξψζεθε απφ επηηφπνπ παξαηήξεζε, θπξίσο ζε φηη ην δεχηεξν θαη ζπγθεθξηκέλα ην γαζηξνλνκηθφ ραξηνθπιάθην ηεο Κξήηεο. ηνηρεία πξσηνγελνχο έξεπλαο, ε νπνία βαζίζηεθε ζε εηο βάζνο ζπδεηήζεηο / ζπλεληεχμεηο κε άηνκα πνπ είραλ ηε δπλαηφηεηα επεξεαζκνχ ησλ απνθάζεσλ ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν, δηέπνπλ ην δεχηεξν θεθάιαην. Σέινο ην ηξίην θεθάιαην ρξεζηκνπνηεί σο εηζξνέο (input) ηα ζπκπεξάζκαηα ηνπ πξψηνπ θαη δεχηεξνπ θαη πξνηείλεη ζπγθεθξηκέλε κεζνδνινγία, ε νπνία απνηειεί πξσηνγελή παξαγσγή πεξηερνκέλνπ, γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ ζηελ Κξήηε. 14

15 «Κεθάιαην 1: Ση είλαη, πσο αλαπηύζζεηαη θαη πσο ιεηηνπξγεί έλα γαζηξνλνκηθό ραξηνθπιάθην κέζσ παξαδεηγκάησλ» ην παξφλ θεθάιαην γίλεηαη πξνζπάζεηα αθελφο λα απνζαθεληζηνχλ νη έλλνηεο πνπ αθνξνχλ ζην γαζηξνλνκηθφ ηνπξηζκφ θαη αθεηέξνπ λα θαηαγξαθνχλ ζεκαληηθά παξαδείγκαηα γαζηξνλνκηθψλ πξννξηζκψλ, ηεο ζηξαηεγηθήο πνπ αθνινχζεζαλ αιιά θαη ηνπ ηξφπνπ πξνβνιήο ησλ γαζηξνλνκηθψλ ηνπο ραξηνθπιαθίσλ. Με απηφλ ηνλ ηξφπν νξηνζεηείηαη ε ρξήζε ησλ νξηζκψλ θαη ησλ ελλνηψλ ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ θαη δεκηνπξγείηαη έλαο κεζνδνινγηθφο θαη ελλνηνινγηθφο ράξηεο, ζηνλ νπνίν ζα βαζηζηεί ην ζχλνιν ηεο εξγαζίαο. ην πξψην ππνθεθάιαην (βι. ελφηεηα 1.1 Οξηζκνί) παξαηίζεληαη νη νξηζκνί θαη ν ηξφπνο ρξήζεο βαζηθψλ ελλνηψλ, ελψ ζην 2 ν (βι. ελφηεηα 1.2 Παξαδείγκαηα θαη ηξφπνη αλάπηπμεο γαζηξνλνκηθψλ ραξηνθπιαθίσλ) επηρεηξείηαη ε αλάδεημε δηαθνξεηηθψλ παξαδεηγκάησλ αλάπηπμεο θαη πξνβνιήο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ απφ ηελ Δπξψπε θαη ηελ Ακεξηθή, θαζψο θαη ε ρξήζε ζχλζεησλ γαζηξνηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ, φπσο νη γαζηξνλνκηθέο δηαδξνκέο. 15

16 1.1. Οξηζκνί Η γαζηξνλνκία θαη ν ηνπξηζκφο Δίλαη γεληθά απνδεθηφ φηη ε γαζηξνλνκία θαη γεληθφηεξα νη ππεξεζίεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ην θαγεηφ θαη ην πνηφ, ζπληζηνχλ βαζηθή δξαζηεξηφηεηα φισλ ησλ ηνπξηζηψλ, αλεμάξηεηα απφ ηνλ πξννξηζκφ ηνπο, ηε δεκνγξαθηθή ή ηελ θνηλσληθννηθνλνκηθή ηνπο θαηάζηαζε. «ρεδφλ ην 100% ησλ ηνπξηζηψλ πξνηηκνχλ λα ηξψλε έμσ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ ηαμηδηνχ ηνπο, θαζψο βιέπνπλ ηε γαζηξνλνκία ζαλ κηα κνλαδηθή επθαηξία λα γλσξίζνπλ ηελ ηνπηθή θνπδίλα θαη θνπιηνχξα, αιιά θαη ζαλ κηα νινθαίλνπξγηα πνιηηηζκηθή εκπεηξία, θαη κάιηζηα ηελ πην νινθιεξσκέλε, αθνχ ηνπο δίλεη ηε δπλαηφηεηα λα πεηξακαηηζηνχλ θαη κε ηηο πέληε αηζζήζεηο» (Kivela & Crotts, 2006: 361). ε απηφλ, φκσο, ην γεληθφ νξηζκφ ζπκπεξαίλνπκε φηη ε θάιπςε ηεο πξσηαξρηθήο βηνινγηθήο αλάγθεο γηα ηξνθή δελ είλαη απαξαίηεην λα απνηειεί θαη βαζηθφ θίλεηξν γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ελφο ηαμηδηνχ. Αληίζεηα, γηα ηνλ επαξθή ελλνηνινγηθφ θαζνξηζκφ ηνπ «γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ» ην θίλεηξν είλαη απηφ πνπ απνηειεί ην θπξίαξρν ραξαθηεξηζηηθφ, ππφ ηελ έλλνηα φηη ν πξσηαξρηθφο ιφγνο γηα ηελ πξαγκάησζε ελφο ηαμηδηνχ είλαη ε δνθηκή ηνπηθψλ γαζηξνλνκηθψλ πξντφλησλ, ήηνη θαγεηψλ θαη πνηψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ελφο πξννξηζκνχ (Smith θαη Xiao, 2006). ε πνιιέο πεξηπηψζεηο, φκσο, δεκηνπξγνχληαη παξαλνήζεηο σο πξνο ην κέγεζνο θαη ηε ζεκαληηθφηεηα ησλ εηδηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ θαη εηδηθφηεξα ηνπ γαζηξνλνκηθνχ, θαζψο ε ζρεηηθή αθαδεκατθή βηβιηνγξαθία «αληί λα εμεηάζεη ην γηαηί νη άλζξσπνη ηαμηδεχνπλ, εμεηάδεη ην ηη θάλνπλ νη άλζξσπνη φηαλ επηζθέπηνληαη έλαλ πξννξηζκφ θαη ζηε ζπλέρεηα πξνζπαζεί λα εμάγεη ιεηηνπξγνχζεο ζρέζεηο αηηηφηεηαο κεηαμχ δξάζεσλ θαη θηλήηξσλ» (McKercher and al, 2009: 139). χκθσλα, δε, κε ηνλ νξηζκφ πνπ δίλεη ν Chang (Chang S-Y., 2007: 8), αλαθεξφκελνο ζηνλ Getz (Getz, 2000), θαη ν νπνίνο είλαη πεξηζζφηεξν ιεηηνπξγηθφο / επηρεηξεζηαθφο θαη ιηγφηεξν ελλνηνινγηθφο, «ν γαζηξνλνκηθφο ηνπξηζκφο κπνξεί ηαπηφρξνλα λα είλαη κηα κνξθή θαηαλαισηηθήο ζπκπεξηθνξάο, κηα ζηξαηεγηθή κε ηελ νπνία νη πξννξηζκνί αλαπηχζζνπλ κεζφδνπο πξνζέιθπζεο ηεο δήηεζεο θαη κηα αθήγεζε πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ θνπδίλα, θαζψο 16

17 θαη κηα επθαηξία κάξθεηηλγθ ηνπηθψλ αγξνηηθψλ παξαγσγψλ, νη νπνίνη ζέινπλ λα πνπιήζνπλ ηα πξντφληα ηνπο θαηεπζείαλ ζηνπο θαηαλαισηέο θαη ηαπηφρξνλα λα ηνπο εθπαηδεχζνπλ». ην επξχηεξν, φκσο, πιαίζην ησλ εηδηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ, «ε γαζηξνλνκία είλαη πνιηηηζκφο θαη ε αιπζίδα παξαγσγήο, δηάζεζεο θαη πξνβνιήο ησλ γαζηξνλνκηθψλ πξντφλησλ φπσο, άιισζηε, θαη ησλ ζξεζθεπηηθψλ, βηνκεραληθψλ θαη αξρηηεθηνληθψλ ζπληζηά άιιε κηα γθξίδα δψλε ζηελ πνιηηηζκηθή βηνκεραλία» (Θένπ θαη άιινη, 2011: 7). Τπφ απηήλ ηελ έλλνηα, ν γαζηξνλνκηθφο ηνπξηζκφο απνηειεί κηα ππνπεξίπησζε ηνπ πνιηηηζηηθνχ ηνπξηζκνχ θαη αληίζηνηρα ην γαζηξνλνκηθφ ραξηνθπιάθην κηα ζχλζεηε ππφελφηεηα ηνπ πνιηηηζηηθνχ ραξηνθπιαθίνπ (βι. ελφηεηα Γαζηξνλνκηθφ Υαξηνθπιάθην: έλλνηεο θαη δηαθνξνπνηήζεηο). ηελ παξνχζα εξγαζία ν φξνο «γαζηξνλνκηθφο ηνπξηζκφο» ρξεζηκνπνηείηαη ελλνηνινγηθά κε βάζε ηνλ νξηζκφ ησλ Smith θαη Xiao, ελψ ηαπηφρξνλα επηρεηξείηαη ε αλάιπζε θαη ε αλάδεημε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ ηεο Κξήηεο, ηφζν σο βαζηθνχ θηλήηξνπ γηα ηελ επίζθεςε ηνπ λεζηνχ, φζν θαη σο κεζφδνπ ζπγθέληξσζεο θαη πνηνηηθήο αμηνπνίεζεο ησλ παξαγσγηθψλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ ζπλδένληαη, άκεζα ή έκκεζα, κε ηε γαζηξνλνκία κε βάζε ηνλ νξηζκφ πνπ δίλεη ν Chang (βι. ελφηεηα Γαζηξνλνκηθή πξνζθνξά θαη δήηεζε). Ζ ζπκβνιή, δε, ηεο γαζηξνλνκίαο ζηνλ ηνπξηζκφ, ηφζν ππφ ηελ επξεία, φζν θαη ππφ ηε ζηελή ηεο έλλνηα, κπνξεί λα ζπλνςηζηεί ζηα αθφινπζα (Θένπ θαη άιινη, 2011: 8-9): (i) «Απνηειεί εκπεηξία, θαη κάιηζηα ηελ πιένλ νινθιεξσκέλε, αθνχ απεπζχλεηαη ζε φιεο ηηο αηζζήζεηο. (ii) Αλαδεηθλχεη ηελ ηνπηθή ηαπηφηεηα θαη θνπιηνχξα, δίλνληαο ζηνλ πξννξηζκφ έλα ζεκαληηθφ ζηνηρείν πνιηηηζκηθήο δηαθνξνπνίεζεο θαη κνλαδηθφηεηαο. (iii) Αλάγεη ηα ηνπηθά πξντφληα θαη ηελ ηνπηθή παξαγσγή ζε ζπγθξηηηθφ πιενλέθηεκα θαη θαζηζηά, έηζη, ηνλ πξννξηζκφ νηθνλνκηθά βησζηκφηεξν θαη αληαγσληζηηθφηεξν. (iv) Πξνζδίδεη πνηφηεηα (ππεξαμία) ζηνλ πξννξηζκφ. (v) Τπνθηλεί πςειφηεξε ηνπξηζηηθή δαπάλε (ην απμεκέλν θφζηνο ππνζθειίδεηαη καθξνπξφζεζκα απφ ηελ ππεξαμία πνηφηεηαο). (vi) Απμάλεη ηελ επαλεπηζθεςηκφηεηα ηνπ πξννξηζκνχ, θαζψο απηφο θαζίζηαηαη πηα «κνλαδηθφο». 17

18 (vii) Γεκηνπξγεί κηθξέο, εμεηδηθεπκέλεο αγνξέο πςειήο απφδνζεο (niche markets). (viii) Δκπινπηίδεη ην ραξηνθπιάθην άιισλ ζεκαηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ (π.ρ. ηνπ επαγγεικαηηθνχ ηνπξηζκνχ, ηνπ ηνπξηζκνχ πγείαο/επεμίαο, ησλ city breaks θ.ά.). (ix) Γεκηνπξγεί λέα, ζχλζεηα θαη εληαία πνιηηηζκηθά πξντφληα (κε ραξαθηεξηζηηθφηεξν παξάδεηγκα ηνπο «δξφκνπο ηνπ θξαζηνχ»). (x) Τπνθηλεί ηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε πξννξηζκψλ πνπ δελ κπνξνχλ λα επσθειεζνχλ απφ ην ηξίπηπρν «ήιηνο, άκκνο, ζάιαζζα» (π.ρ. νξεηλψλ πεξηνρψλ) ή πξννξηζκψλ πνπ αληηκεησπίδνπλ πξνβιήκαηα (πνιηηηθήο ζηαζεξφηεηαο, νηθνλνκηθήο χθεζεο, θ.ιπ.).» Γαζηξνλνκηθή πξνζθνξά θαη δήηεζε χκθσλα κε ηα νηθνλνκηθά ηνπ ηνπξηζκνχ, πξσηεχνληα θαη θαζνξηζηηθφ ξφιν ζην ηνπξηζηηθφ θαηλφκελν έρεη ε ηνπξηζηηθή δήηεζε, ζπλεπψο θαη ν ιεγφκελνο «Σνπξίζηαο Καηαλαισηήο» (Νηνχβαο, 2010). ηηο δηάθνξεο πξνζεγγίζεηο ηεο νηθνλνκηθήο επηζηήκεο αλαθνξηθά κε ηνλ ηνπξηζκφ, αθφκε δε θαη ζηηο ζηαηηζηηθέο θαηαγξαθέο απηνχ, ε πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ ζηνηρεηνζεηείηαη κέζα απφ ηε δήηεζε θαη απηφ γηαηί ν ηνπξηζκφο δελ απνηειεί έλαλ ακηγή θιάδν νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο, αιιά έλα ζχζηεκα ζην νπνίν εληάζζνληαη θαη ζπλεηζθέξνπλ, ιηγφηεξν ή πεξηζζφηεξν, φινη νη ππφινηπνη. «Με ηνλ φξν ηνπξηζηηθή δήηεζε ελλννχκε ηε δήηεζε απφ ηνπο δπλεηηθνχο ηνπξίζηεο, αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ, ζε κηα δεδνκέλε ρξνληθή ζηηγκή. Ο ξφινο ηεο δήηεζεο ζηε δηεξεχλεζε ηεο κεγέζπλζεο ηνπ δηεζλνχο ηνπξηζκνχ κπνξεί λα κεηξεζεί πνζνηηθά κε ηε βνήζεηα ησλ ζηαηηζηηθψλ κεηξήζεσλ θαη πνηνηηθά κε ηελ αλάιπζε ησλ θηλήηξσλ πνπ πξνζδηνξίδνπλ ηε ζπγθεθξηκέλε δήηεζε.[ ] Ζ ηνπξηζηηθή πξνζθνξά κπνξεί λα νξηζηεί σο ην ζχλνιν ησλ ηειηθψλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ πνπ πξνηείλεηαη απφ ηνλ ηνπξηζηηθφ ηνκέα ζηνπο θαηαλαισηέο ζε κηα ζπγθεθξηκέλε ηηκή. Μεηξηέηαη κε βάζε ηελ ηθαλφηεηα εμππεξέηεζεο ηεο ηνπξηζηηθήο δήηεζεο (δηεζλνχο θαη εζσηεξηθήο) θαη ηελ ππάξρνπζα ηνπξηζηηθή ππνδνκή θαη αλσδνκή ηεο ρψξαο ή ηνπ ηφπνπ ππνδνρήο (κεηαθνξηθά κέζα, ηνπξηζηηθά θαηαιχκαηα, ππεξεζίεο θιπ.)» (Νηνχβαο, 2010). Τπφ απηφ ην πξίζκα: 18

19 o Χο Γαζηξνλνκηθή Εήηεζε νξίδεηαη ε δήηεζε αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ γαζηξνλνκηθνχ ελδηαθέξνληνο απφ ην ζχλνιν ησλ επηζθεπηψλ ελφο πξννξηζκνχ ζε κηα δεδνκέλε ρξνληθή ζηηγκή, o θαη αληίζηνηρα σο Γαζηξνλνκηθή Πξνζθνξά νξίδεηαη ε πξνζθνξά αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ γαζηξνλνκηθνχ ελδηαθέξνληνο πξνο ην ζχλνιν ησλ επηζθεπηψλ ελφο πξννξηζκνχ ζε κηα δεδνκέλε ρξνληθή ζηηγκή. Καζνξηζηηθφ ξφιν, φκσο, ηφζν γηα ηε δήηεζε φζν θπξίσο γηα ηελ πξνζθνξά γαζηξνλνκηθνχ ελδηαθέξνληνο, δηαδξακαηίδνπλ: (i) ν θαζνξηζκφο θαη ε αλάδεημε ηνπ ηνπηθνχ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ, φπσο νξίδεηαη ζηελ ελφηεηα 1.1.4, (ii) ν λφκνο ηεο Κιαζζηθήο Πνιηηηθήο Οηθνλνκίαο, πνπ αθνινπζείηαη γηα ηνπο ζθνπνχο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, γλσζηφο θαη σο λφκνο ηνπ Say, ζχκθσλα κε ηνλ νπνίν «ε πξνζθνξά δεκηνπξγεί πάληνηε ηζφπνζε δήηεζε». Ζ επηινγή απηή γίλεηαη θαηά παξέθθιηζε ηεο θπξίαξρεο αληίιεςεο φηη ν ηνπξηζκφο απνηειεί κηα «αγνξά αγνξαζηψλ» (Κνχηνπιαο, 2010), πξνθεηκέλνπ λα δηθαηνινγεζεί ε παξέκβαζε ησλ δεκφζησλ θαη ζπιινγηθψλ θνξέσλ ηνπ ηνπξηζκνχ ζηε ζρεηηθή αγνξά, φπσο παξνπζηάδεηαη ζην 3 ν Κεθάιαην ηεο παξνχζαο, κε ηελ αλάπηπμε ηνπ ζρεηηθνχ Δπηρεηξεζηαθνχ ρεδίνπ. Με ηελ παξαδνρή απηή δελ κεηψλεηαη ν ξφινο θαη ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο γαζηξνλνκηθήο δήηεζεο, αιιά νξηνζεηείηαη ε πξνζέγγηζε ηεο παξνχζαο εξγαζίαο σο αλάιπζε ησλ ζηνηρείσλ ηεο γαζηξνλνκηθήο πξνζθνξάο ηεο Κξήηεο. Ζ γαζηξνλνκηθή δήηεζε αλαγλσξίδεηαη θαη λνείηαη σο «απνηέιεζκα» θαη ελζσκαηψλεηαη αλαιπηηθά ζηηο δξάζεηο κάξθεηηλγθ θαη πξνβνιήο Ο «γαζηξνηνπξίζηαο» ζήκεξα Οη ακηγψο «γαζηξνηνπξίζηεο» ζπληζηνχλ κηα δηαθξηηή νκάδα-ζηφρν γηα ηνπο ηνπξηζηηθνχο πξννξηζκνχο, θαζψο ζπγθεληξψλνπλ ζπγθεθξηκέλα ραξαθηεξηζηηθά: o «είλαη ζπλήζσο δεπγάξηα, o κέζνπ ή πςεινχ εηζνδήκαηνο, o ειηθίαο εηψλ, o πξνέξρνληαη θπξίσο απφ ηελ Δπξψπε θαη ηε Β. Ακεξηθή (Γεξκαλία, Ζλσκέλν Βαζίιεην, Βέιγην, Οιιαλδία, Λνπμεκβνχξγν, Ηηαιία, Γαιιία, θαλδηλαβηθέο ρψξεο θαη ΖΠΑ), 19

20 o επηιέγνπλ ζπλήζσο δεκνθηιείο γαζηξνλνκηθνχο πξννξηζκνχο ηεο Δπξψπεο (Γαιιία, Ηζπαλία, Ηηαιία) θαη ηεο Αζίαο (Ηαπσλία, Ηλδία, Σατιάλδε). Απηή ε δηεζλήο ηνπξηζηηθή θίλεζε, ελψ απνηειεί κηα δηεπξπλφκελε αγνξά, δελ μεπεξλά ην έλα εθαηνκκχξην εηεζίσο, θαη είλαη ζαθψο κηθξφηεξε απφ ηελ αληίζηνηρε εγρψξηα, δειαδή ηνπο εγρψξηνπο ηνπξίζηεο πνπ κεηαθηλνχληαη θάζε ρξφλν κε ζθνπφ ηελ ηνπηθή γεπζηγλσζία εληφο ηεο ίδηαο ηνπο ηεο ρψξαο» ( linary+and+tourism [17 Ηνπιίνπ 2011]). χκθσλα, δε, κε ηνπο Corigliano θαη Baggio (2002: 2) «νη ηνπξίζηεο ηεο ηξίηεο ρηιηεηίαο είλαη πην κνξθσκέλνη θαη ελεκεξσκέλνη απφ ηνπο πξνθαηφρνπο ηνπο [ ]. ε κηα επνρή πνπ ηα πάληα είλαη πξνζηηά κέζσ ηεο ηειεφξαζεο ή ηεο νζφλεο ελφο ππνινγηζηή, ε γεπζηγλσζία ελφο άιινπ πνιηηηζκνχ ζα κπνξνχζε, θαζ ππεξβνιή, λα ζεσξεζεί σο ην κνλαδηθφ θίλεηξν θπζηθήο κεηαθίλεζεο πνπ έρεη απνκείλεη». Πέξαλ, φκσο, ησλ ακηγψλ «γαζηξνηνπξηζηψλ», φπσο νξίζηεθαλ πην πάλσ, ε θαιιηέξγεηα θαη ε αλάδεημε ελφο ηνπηθνχ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ θαη ε θηλεηνπνίεζε ηεο ζρεηηθήο πξνζθνξάο είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθή, θαζψο πξνζθέξεη ζηνλ πξννξηζκφ ηε δπλαηφηεηα δηαθνξνπνίεζεο θαη άξα κπνξεί λα ζεσξεζεί δηέμνδνο απφ ηηο θαηαζηξνθηθέο επηδξάζεηο ηεο «εκπνξεπκαηνπνίεζεο» (commoditisation) ηνπ 2. Δηδηθφηεξα γηα ηελ Κξήηε, φπσο ζα παξνπζηαζηεί θαη ζηε ζπλέρεηα, ε αλάδεημε ηεο γαζηξνλνκίαο, ε ιεηηνπξγηθή ζχλδεζή ηεο ζηα κάηηα ηνπ επηζθέπηε κε ηνλ ηνπηθφ ηξφπν δσήο, αιιά θαη ε αλάπηπμε κηαο θνπιηνχξαο πνηφηεηαο ζηηο παξερφκελεο ππεξεζίεο, απνηειεί ηνλ επηζπκεηφ ζηφρν γηα ηελ επίηεπμε: o βηψζηκεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο, o ηηκνινγηαθήο δηαθνξνπνίεζεο, o θαη εκβάζπλζεο ηεο ηνπξηζηηθήο εκπεηξίαο, ζρεδφλ γηα ην ζχλνιν ηεο ηνπξηζηηθήο δήηεζεο. 2 Commoditisation / Commodification ή εκπνξεπκαηνπνίεζε νλνκάδνπκε ηελ αγνξά ζηελ νπνία ην πξνζθεξφκελν πξντφλ ή ππεξεζία δελ παξνπζηάδεη ζρεδφλ θακία δηαθνξνπνίεζε κεηαμχ ησλ δηαθνξεηηθψλ παξαγσγψλ πνπ ην πξνζθέξνπλ. ε απηήλ ηελ θαηάζηαζε κηιάκε γηα ζρεδφλ πιήξε νκνγελνπνίεζε ηνπ πξντφληνο θαη αλάδεημε ηεο ηηκήο σο ηνπ κνλαδηθνχ θξηηεξίνπ επηινγήο απφ ηελ πιεπξά ηνπ θαηαλαισηή. Απηή ε θαηάζηαζε κεηψλεη ζεκαληηθά ηηο δπλαηφηεηεο άζθεζεο ηηκνινγηαθήο πνιηηηθήο απφ ηελ πιεπξά ηνπ παξαγσγνχ, ελψ ζηελ πεξίπησζε ηνπ ηνπξηζκνχ ην θαηλφκελν ζπλδέεηαη άκεζα κε ηελ απμεκέλε δχλακε ησλ κεηαπξαηψλ, ήηνη ησλ tour operators ( πξφζβαζε ηελ 5ε επηεκβξίνπ 2011). 20

21 Τπφ απηφ ην πξίζκα, σο ζεκαληηθφηεξνο ζηφρνο θξίλεηαη πεξηζζφηεξν ε δηαθνξνπνίεζε ηεο ηνπξηζηηθήο πξνζθνξάο κέζσ ηεο γαζηξνλνκίαο θαη ιηγφηεξν ε πξνζέιθπζε ηεο νκάδαο ζηφρνπ «ακηγείο γαζηξνηνπξίζηεο». πλεπψο, νη δξάζεηο πνπ πξνηείλνληαη ζηελ παξνχζα εξγαζία αθνξνχλ θπξίσο ην ζχλνιν ησλ επηζθεπηψλ ηνπ πξννξηζκνχ θαη δεπηεξεπφλησο ηνπο «ακηγείο γαζηξνηνπξίζηεο» Γαζηξνλνκηθφ Χαξηνθπιάθην: έλλνηεο θαη δηαθνξνπνηήζεηο Τη είλαη θαη ηη πεξηιακβάλεη 3 Σν γαζηξνλνκηθφ ραξηνθπιάθην, σο ηκήκα ηνπ πνιηηηζηηθνχ ραξηνθπιαθίνπ, πεξηιακβάλεη ζηνηρεία πνπ ζπλδένληαη ηφζν άκεζα φζν θαη έκκεζα κε ηε γαζηξνλνκία, ηελ ηνπηθή παξαγσγή θαη ηνλ ηξφπν δσήο. Ζ νπηηθή απεηθφληζή ηνπ παξνπζηάδεηαη ζην Γξάθεκα 1 θαη δηαζέηεη ηέζζεξα επίπεδα αλάπηπμεο: απφ ηνλ ππξήλα πνπ πεξηιακβάλεη ηα ζηνηρεία πνπ ακηγψο ζπλδένληαη κε ην θαγεηφ θαη ηε γαζηξνλνκία, κέρξη θαη ην ηέηαξην επίπεδν πνπ νινθιεξψλεη ηελ γαζηξνλνκηθή εκπεηξία ζπλδένληαο ηελ κε ηνπο αλζξψπνπο, ηηο ηζηνξίεο θαη ηελ παξάδνζή ηνπο. Γξάθεκα 1. Σν γαζηξνλνκηθφ ραξηνθπιάθην ηνπ Διιεληθνχ ηνπξηζκνχ Πεγή: Κνχηνπιαο, Σν ζχλνιν ηεο παξνχζαο ελφηεηαο έρεη βαζηζηεί ζην Κνχηνπιαο,

22 Σα ζπζηαηηθά ζηνηρεία θαη ησλ ηεζζάξσλ επηπέδσλ ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ αλαιχνληαη ζηνλ παξαθάησ Πίλαθα (Πίλαθαο 1), σο πξνο ην πεξηερφκελφ θαη ηα επηκέξνπο ραξαθηεξηζηηθά ηνπο. Πίλαθαο 1. Αλάιπζε ησλ ζηνηρείσλ ηνπ Διιεληθνχ Γαζηξνλνκηθνχ Υαξηνθπιαθίνπ (1) Ππξήλαο o πεξηιακβάλεη ην θαγεηφ θαη πνηφ πνπ θαηαλαιψλνπλ νη ηνπξίζηεο ζε έλαλ πξννξηζκφ (2) Σηο επηρεηξήζεηο εζηίαζεο πνπ ην πξνζθέξνπλ θαη άξα: o Δπηρεηξήζεηο εζηίαζεο θάζε κνξθήο - ηαβέξλεο, κεδεδνπσιεία, νπδεξί, θνθ.) πνπ πξνζθέξνπλ παξαδνζηαθή ή ηνπηθή θνπδίλα. o Δζηηαηφξηα πςειήο ή δεκηνπξγηθήο θνπδίλαο πνπ πξνζθέξνπλ κηα πην ζχλζεηε, απαηηεηηθή ή δηαθνξνπνηεκέλε θνπδίλα ζε ζχγθξηζε κε ηα παξαδνζηαθά εζηηαηφξηα. o Ξελνδνρεία θαη ηνπξηζηηθά θαηαιχκαηα άιιεο κνξθήο πνπ ζεξβίξνπλ θαγεηφ. o Διιεληθά εζηηαηφξηα ηνπ εμσηεξηθνχ. (3) Σνπξηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο ζρεηηδφκελεο κε ηε γαζηξνλνκία o Δπηζθέςεηο ζε ρψξνπο παξαγσγήο ηξνθίκσλ θαη πνηψλ (π.ρ. αγξνθηήκαηα, νηλνπνηεία, ηπξνθνκεία, εξγαζηήξηα κεηαπνίεζεο ηξνθίκσλ θνθ). o Δπηζθέςεηο ζε ζεκεία πψιεζεο ηξνθίκσλ θαη πνηψλ (π.ρ. ππαίζξηεο αγνξέο, παξαδνζηαθά θαηαζηήκαηα ηξνθίκσλ, παληνπσιεία, θνχξλνη, δαραξνπιαζηεία, εμεηδηθεπκέλα θαηαζηήκαηα ηξνθίκσλ θαη πνηψλ). o Δπηζθέςεηο ζε κνπζεία θαη εθζεζηαθνχο ρψξνπο κε ζέκα ηε γαζηξνλνκία. o Παξαθνινχζεζε εθδειψζεσλ θαη θεζηηβάι γαζηξνλνκηθνχ ελδηαθέξνληνο. o πκκεηνρή ζε καζήκαηα θαη ζεκηλάξηα καγεηξηθήο, γεπζηγλσζίαο θαη πγηεηλήο δηαηξνθήο. o Δπηζθέςεηο ζε spa γηα πεξηπνηήζεηο βαζηδφκελεο ζε πξντφληα γαζηξνλνκίαο. o Δπηζθέςεηο ζε δηαδνρηθά ζεκεία γαζηξνλνκηθνχ ελδηαθέξνληνο αθνινπζψληαο κηα πξνθαζνξηζκέλε δηαδξνκή ή πεξηήγεζε. o πκκεηνρή ζε νξγαλσκέλα απφ tour operators ηαμίδηα γαζηξνλνκηθνχ ελδηαθέξνληνο. (4) Ηζηνξηθά, γεσγξαθηθά θαη πνιηηηζηηθά ζηνηρεία ηεο γαζηξνλνκηθήο πξνζθνξάο 22

23 o Φπζηθά θαη αλζξσπνγελή ηνπία θαη ραξαθηεξηζηηθνί νηθηζκνί πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε γεσξγία, ηελ θηελνηξνθία θαη ηελ παξαγσγή ηξνθίκσλ θαη πνηψλ. o Οη άλζξσπνη πνπ ππεηζέξρνληαη ζηε γαζηξνλνκηθή εκπεηξία ησλ ηνπξηζηψλ. o Ζ ηζηνξία θαη ε ιατθή παξάδνζε θάζε πεξηνρήο. o «Storytelling», δει. ε αθεγεκαηηθή ζπζρέηηζε ζπληαγψλ θαη πξντφλησλ κε ζπγθεθξηκέλα ζηνηρεία ηεο ηζηνξίαο, ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο, ηεο ιανγξαθίαο, ηεο κπζνινγίαο, ηεο γεσγξαθίαο, αθφκα θαη ηεο ηαηξηθήο επηζηήκεο, αλζξψπηλσλ ηζηνξηψλ θνθ Εζληθφ θαη ηνπηθφ γαζηξνλνκηθφ ραξηνθπιάθην Με βάζε ηε θχζε, αιιά θαη ηα ζηνηρεία πνπ ζπλζέηνπλ έλα γαζηξνλνκηθφ ραξηνθπιάθην, είλαη ζαθέο φηη ε έλλνηα ηνπ εζληθνχ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ δελ πθίζηαηαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα. Πξφθεηηαη γηα κηα θαηαζθεπή πνπ αληαπνθξίλεηαη ζε ζπληζηάκελεο εζληθψλ θξηηεξίσλ, νη νπνίεο, φκσο, δελ είλαη εθηθηφ λα εθθξάζνπλ ηνπηθέο ηδηαηηεξφηεηεο. ε απηφ ην επίπεδν, είλαη ζεκηηφ λα νξίζνπκε έλα εζληθφ γαζηξνλνκηθφ ραξηνθπιάθην, θαη ελ πξνθεηκέλσ ην Διιεληθφ, σο έλα πάδι πνπ ζπληίζεηαη απφ ηα επηκέξνπο πεξηθεξεηαθά/ηνπηθά γαζηξνλνκηθά ραξηνθπιάθηα πνπ ην ζπλαπνηεινχλ. Όζν ηαπηνινγηθφο θαη αλ αθνχγεηαη απηφο ν νξηζκφο, ε αιήζεηα είλαη φηη κε απηφλ ηνλ ηξφπν δίλνπκε ηε δπλαηφηεηα ζηηο επηκέξνπο ρσξηθέο ελφηεηεο ηεο Διιάδαο, αθελφο λα αλαδείμνπλ ην δπλακηθφ πνπ δηαζέηνπλ ζε φιν ην θάζκα ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ θαη αθεηέξνπ λα ην ρξεζηκνπνηήζνπλ σο «αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα» γηα ηελ βηψζηκε ηνπξηζηηθή ηνπο αλάπηπμε. Τπφ απηφ ην πξίζκα, ινηπφλ, ε ζηνηρεηνζέηεζε θαη ε πξνβνιή ελφο γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ δελ κπνξεί λα βαζίδεηαη ακηγψο ζηηο δξάζεηο ελφο Δζληθνχ θνξέα πξνβνιήο (ζηελ πεξίπησζε ηεο Διιάδαο ν ΔΟΣ), αιιά λα ζρεδηάδεηαη θαη λα πινπνηείηαη ζε πεξηθεξεηαθφ / ηνπηθφ επίπεδν. Όπσο αλαθέξεη ζρεηηθά θαη ν Κνχηνπιαο (Κνχηνπιαο, 2009: 23) «ε ζπλέλσζε ησλ επηκέξνπο πξντφλησλ ζε έλα ειθπζηηθφ θαη αληαγσληζηηθφ γαζηξνλνκηθφ ραξηνθπιάθην απαηηεί ηε δξαζηεξηνπνίεζε ελφο ζπιινγηθνχ, δεκνζίνπ ή ζπλεξγαηηθνχ θνξέα ζε επίπεδν πξννξηζκνχ». Έλαο ηέηνηνο ζπλεξγαηηθφο θνξέαο ζε επίπεδν 23

24 πξννξηζκνχ (DMO 4, βι. Δηθφλα 1) νθείιεη λα είλαη δηαθιαδηθφο θαη δηαηνκεαθφο θαη ζπλεπψο λα ζπλδέεη ην δεκφζην κε ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα 5, θαη λα δηθηπψλεη ηνπο εζληθνχο κε ηνπο πεξηθεξεηαθνχο θαη ηνπηθνχο νξγαληζκνχο ηνπξηζκνχ. Δηθφλα 1. Ο DMO σο ζπλεξγαηηθφο θνξέαο ηνπξηζκνχ Πεγή: ΔΣΔ, 2010 Δίλαη, επίζεο, ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ λα αλαθεξζεί φηη ζηηο κέξεο καο, κε ηε ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ θαη ησλ εξγαιείσλ ηνπ, έρεη ζπληειεζηεί κηα νπζηαζηηθή κεηαβνιή ζηνλ ηξφπν πξνβνιήο ησλ ηνπξηζηηθψλ πξννξηζκψλ. Ζ ηάζε απηή έρεη νπζηαζηηθά παξαγθσλίζεη ηα ιεγφκελα «παξαδνζηαθά» θαλάιηα πξνψζεζεο ηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ (π.ρ αθίζεο, θπιιάδηα, νδεγνί, εθζέζεηο, ηειενπηηθά θαη ξαδηνθσληθά spots, θ.α.), έρεη πεξηνξίζεη ηνλ ξφιν ησλ «κεζαδφλησλ» ηνπ ηνπξηζκνχ (π.ρ tour operators, ηνπξηζηηθνί πξάθηνξεο, θ.ιπ.), ελψ έρεη θαηαζηήζεη ηνπο DMO, νξγαληζκνχο πνπ βαζίδνληαη θαη εμεηδηθεχνληαη ζην e- marketing (UNWTO Business Council, 2001: 2-12). 4 «Destination Management Organisation» ή ζε ειεχζεξε απφδνζε ζηα ειιεληθά «Οξγαληζκφο Γηαρείξηζεο Πξννξηζκνχ» «είλαη έλαο ζπλεξγαηηθφο θνξέαο ν νπνίνο πξνυπνζέηεη ηε ζχκπξαμε δεκφζηνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα. ηνλ DMO ζπκκεηέρνπλ θνξείο θαη επηρεηξήζεηο, πξνθεηκέλνπ λα εμαζθαιηζζεί ε νξζνινγηθή ιεηηνπξγία ηνπ πξννξηζκνχ σο πεξηνρή παξαγσγήο θαη δηάζεζεο ηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ. Ζ ζχλζεζε ελφο DMO πεξηιακβάλεη θπζηθά θαη κηα νκάδα ζηειερψλ κε εμεηδηθεπκέλεο γλψζεηο.» (ΔΣΔ, 2010) 5 Ζ ζπλεξγαζία δεκφζηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα ζην γαζηξνλνκηθφ ηνπξηζκφ ζα νδεγήζεη ζε δηθηχσζε ησλ θνξέσλ φπσο πεξηθέξεηα, δήκνη, κε επηρεηξεκαηηθέο ελψζεηο (π.ρ. ελψζεηο εζηηαηφξσλ, θ.ιπ.), ζπλεηαηξηζκνχο (π.ρ. αγξνηηθνχο ζπλεηαηξηζκνχο, ζπλεηαηξηζκνχο νηλνπαξαγσγψλ, θ.ιπ.), εκπνξηθά επηκειεηήξηα θαη ηδησηηθέο επηρεηξήζεηο. 24

25 Δηαθνξνπνίεζε κεηαμχ ψξηκσλ θαη κε ψξηκσλ πξννξηζκψλ Ζ δηαθνξνπνίεζε κεηαμχ ψξηκσλ θαη κε ψξηκσλ γαζηξνλνκηθψλ πξννξηζκψλ νξηνζεηείηαη ζχκθσλα κε ηα παξαθάησ θξηηήξηα ή παξαδνρέο: (i) Αλάπηπμε θαη θπξίσο δηαζχλδεζε ησλ ηεζζάξσλ επηπέδσλ ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ (βι. ελφηεηα 1.1.4). H ζχλδεζε ηεο ηνπηθήο παξαγσγήο κε ηελ ηνπξηζηηθή πξνζθνξά ζα πξέπεη λα ζεσξείηαη πξναπαηηνχκελν θάζε πεξαηηέξσ αλάπηπμεο ηνπ πξννξηζκνχ ζε ζέκαηα γαζηξνλνκίαο, (ii) Απνηειεζκαηηθή θαη ζχγρξνλε πξνβνιή ηνπ γαζηξνλνκηθνχ πξντφληνο ηνπ πξννξηζκνχ. (iii) Μεηαηξνπή ησλ παξαδνζηαθψλ νξγαληζκψλ ηνπξηζκνχ ηνπο ζε νξγαληζκνχο marketing (DMOs), νη νπνίνη ρξεζηκνπνηνχλ ην internet σο θχξην κέζν πξνβνιήο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπο ραξηνθπιαθίνπ (Θένπ θαη άιινη, 2011: 17). Δπίζεο, ζχκθσλα κε ηνπο Matson Brakat & Vermignon (2006: 5-7) ε σξίκαλζε ησλ γαζηξνλνκηθψλ πξννξηζκψλ πεξλά απφ ηέζζεξα επίπεδα: o Πξψην Δπίπεδν: Δλδνγελήο Αλάπηπμε. Ζ αλάπηπμε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ ιακβάλεη ρψξα εληφο ησλ ππαξρφλησλ νηθνλνκηθψλ δνκψλ: πθίζηαληαη νη απαξαίηεηνη πφξνη, ε αγνξά φκσο αλαπηχζζεηαη απνθιεηζηηθά ιφγσ ηεο δήηεζεο. Παξαδείγκαηα δξάζεσλ 1 νπ επηπέδνπ: εηζαγσγή ζηνηρείσλ γαζηξνλνκίαο ζηελ πξνψζεζε ηνπ πξννξηζκνχ, θακπάληεο πξνβνιήο γηα ζπγθεθξηκέλα πξντφληα o Γεχηεξν Δπίπεδν: Οξηδφληηα Αλάπηπμε. Ζ αλάπηπμε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ δεκηνπξγεί λέεο δνκέο θαη επηρεηξεζηαθά κνληέια θαη ελζσκαηψλεη θξηηήξηα πνηφηεηαο θαη πηζηνπνηήζεηο απηήο. Παξαδείγκαηα δξάζεσλ 2 νπ επηπέδνπ: εηζαγσγή θξηηεξίσλ πνηφηεηαο, πηζηνπνίεζε εζηηαηνξίσλ θαη πξνκεζεπηψλ εηδψλ δηαηξνθήο. o Σξίην Δπίπεδν: Κάζεηε Αλάπηπμε. Αλάπηπμε θαη ελζσκάησζε λέσλ ππεξεζηψλ ζηελ δηαηξνθή θαη ζηε δηαλνκή ηξνθίκσλ, θαζψο θαη αλάπηπμε δηθηπψζεσλ κεηαμχ ηνπ αγξνδηαηξνθηθνχ ηνκέα θαη άιισλ νηθνλνκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ. Παξαδείγκαηα δξάζεσλ 3 νπ επηπέδνπ: επηζθέςηκνη ρψξνη παξαγσγήο παξαδνζηαθψλ ηξνθίκσλ, δεκηνπξγία γαζηξνλνκηθψλ δηαδξνκψλ, δηνξγάλσζε εθδειψζεσλ ζρεηηθψλ κε ηνλ ηνπξηζκφ θαη ηε γαζηξνλνκία, παξνρή καζεκάησλ καγεηξηθήο. o Σέηαξην Δπίπεδν: Γηαγψληα Αλάπηπμε. Δκβάζπλζε ηεο γλσζηηθήο βάζεο θαη ηεο γαζηξνλνκηθήο εκπεηξίαο θαη ζπγθέληξσζε πιεξνθνξηψλ. Παξαδείγκαηα δξάζεσλ 4 νπ επηπέδνπ: δξάζεηο έξεπλαο θαη αλάπηπμεο, λέεο κνξθέο εθπαίδεπζεο γχξσ απφ ην 25

26 γαζηξνλνκηθφ ηνπξηζκφ, ηελ επηζηήκε ηεο δηαηξνθήο θαη ηνπο επαγγεικαηίεο ηνπ ηνπξηζκνχ Γαζηξνλνκηθέο δηαδξνκέο: έλα ζχλζεην ηνπξηζηηθφ πξντφλ χκθσλα κε ην ΔΣΔ (ΔΣΔ, 2010: 18) «νη δηαδξνκέο θαη πεξηεγήζεηο είλαη έλα ηνπξηζηηθφ πξντφλ, ην νπνίν ελζσκαηψλεη κηα πνηθηιία γαζηξνλνκηθψλ ζηνηρείσλ κηαο πεξηνρήο ή ελφο ζπλφινπ πεξηνρψλ γηα λα πξνζειθχζεη επηζθέπηεο, ζπληειψληαο κε απηφλ ηνλ ηξφπν ζηελ νηθνλνκηθή θαη πνιηηηζηηθή αλάπηπμή ηεο». Με βάζε απηφλ ηνλ νξηζκφ επηρεηξείηαη ε παξνπζίαζε γαζηξνλνκηθψλ δηαδξνκψλ παξαδεηγκάησλ ηνπ εμσηεξηθνχ (βι. Δλφηεηα 1.2) κε ζηφρν ηφζν ηελ θαηαλφεζε ηνπ ηξφπνπ ζρεδηαζκνχ ηνπο, αιιά θπξίσο ηεο ζηξαηεγηθήο πνπ αθνινπζείηαη γηα ηελ αλάδεημε ηνπ ηνπηθνχ / πεξηθεξεηαθνχ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ κέζσ απηνχ ηνπ ζχλζεηνπ θαη εχιεπηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο. Απηέο νη δηαδξνκέο, κε ζεκαηηθφ, γεσγξαθηθφ ή ζχλζεην πεξηερφκελν, πεξηιακβάλνπλ επηρεηξήζεηο εζηίαζεο, ζεκεία πψιεζεο πξντφλησλ, επηζθέςηκνπο ρψξνπο παξαγσγήο θάζε κνξθήο, αιιά θαη ηνπηθέο παξαγσγηθέο δξαζηεξηφηεηεο φπσο εθηάζεηο κε θαιιηέξγεηεο. ε πνιιέο πεξηπηψζεηο δε νη δηαδξνκέο πεξηιακβάλνπλ θαη ζηνηρεία πνπ πξνέξρνληαη ακηγψο απφ ην πνιηηηζηηθφ ραξηνθπιάθην φπσο κνπζεία, εθθιεζίεο θιπ. ηε κεγάιε ηνπο πιεηνςεθία απηέο νη δηαδξνκέο έρνπλ δεκηνπξγεζεί απφ ηελ ζχκπξαμε ηεο δεκφζηαο κε ηελ ηδησηηθή πξσηνβνπιία θαη ζπκκεηέρνπλ εζληθνί θαη πεξηθεξεηαθνί νξγαληζκνί ηνπξηζκνχ, επαγγεικαηηθέο ελψζεηο, ζπλεηαηξηζκνί παξαγσγψλ θιπ. Σέηνηνπ είδνπο επξείεο επηηπρεκέλεο ζπλέξγεηεο απνδεηθλχνπλ φηη γηα ηε δεκηνπξγία θαη ηελ πξνβνιή ζχλζεησλ ηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ απαηηείηαη ε πνιπεπίπεδε, δηαηνκεαθή ζπλεξγαζία, σο βαζηθή πξνυπφζεζε ιεηηνπξγηθφηεηαο θαη επηηπρίαο ηνπ πξντφληνο Παξαδείγκαηα θαη ηξόπνη αλάπηπμεο γαζηξνλνκηθώλ ραξηνθπιαθίσλ ηελ παξνχζα ελφηεηα παξνπζηάδνληαη παξαδείγκαηα ψξηκσλ γαζηξνλνκηθψλ πξννξηζκψλ, θαζψο θαη νη ηξφπνη πξνβνιήο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπο ραξηνθπιαθίνπ. Γίλεηαη πξνζπάζεηα λα αλαδεηρζνχλ ε ζηξαηεγηθή θαη ηα κέζα πνπ έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί θπξίσο ζε φηη αθνξά ηελ πξνβνιή ηνπ ραξηνθπιαθίνπ απηψλ ησλ πξννξηζκψλ. Ζ αλάιπζε βαζίζηεθε ηφζν ζηα 26

27 portals ησλ ηνπηθψλ DMOs, φζν θαη ζηηο εθδφζεηο πνπ παξνπζηάδνληαη κέζα απφ απηά κε ζθνπφ: (i) λα δηαθαλνχλ ηα ζπζηαηηθά κέξε ησλ γαζηξνλνκηθψλ ηνπο ραξηνθπιαθίσλ, (ii) λα αλαδεηεζεί ν ηξφπνο ζπλδπαζκνχ ησλ παξαπάλσ, (iii) θαη ηέινο λα παξνπζηαζηνχλ ηα ζχλζεηα γαζηξνλνκηθά ηνπξηζηηθά πξντφληα πνπ απηνί παξέρνπλ ζηνλ επηζθέπηε. ην παξαθάησ γξάθεκα (Γξάθεκα 2) παξνπζηάδνληαη νη ηξφπνη αιιά θαη ε ζπρλφηεηα πξνβνιήο ηεο γαζηξνλνκίαο απφ Δζληθνχο θαη Πεξηθεξεηαθνχο Οξγαληζκνχο Σνπξηζκνχ (Θένπ θαη άιινη, 2011). Γξάθεκα 2. Σξφπνη θαη ζπρλφηεηα πξνβνιήο ηεο γαζηξνλνκίαο απφ Δζληθνχο θαη Πεξηθεξεηαθνχο Οξγαληζκνχο Σνπξηζκνχ Προβολή της γαστρονομίας από τοσς Εθνικούς & Περιυερειακούς Οργανισμούς Τοσρισμού 1 0,00 10,00 20,00 30,00 40,00 50,00 60,00 70,00 80,00 90,00 100,00 Τοπικά πιάηα Άπθπα Σςνηαγέρ Δεληία ηύπος Γαζηπονομικέρ εκδηλώζειρ Εζηιαηόπια/Επισειπήζειρ Εςπεηήπια/Οδηγοί Γαζηπονομικά ηαξίδια Τοπικά πποιόνηα Γαζηπονομικέρ διαδπομέρ/σάπηερ Επιζκέτιμοι σώποι Αγοπέρ ηποθίμυν Σςζηήμαηα πιζηοποίηζηρ Πεγή: Θένπ θαη άιινη, 2011 Σα παξαδείγκαηα πνπ επηιέρζεθαλ γηα ηνπο ζθνπνχο απηήο ηεο εξγαζίαο πξνέξρνληαη ηφζν απφ ηελ Δπξψπε (Γαιιία Αιζαηία, Ηζπαλία Καηαινλία), φζν θαη απφ ηελ Ακεξηθή (Καλαδάο Οληάξην). Ζ επηινγή ησλ πξννξηζκψλ έγηλε ιακβάλνληαο ππφςε ηηο αλαιχζεηο πνπ έρνπλ γίλεη απφ άιιεο έξεπλεο («Κνχηνπιαο, 2009» θαη «Θένπ θαη άιινη, 2011») κε δχν επηπιένλ θξηηήξηα: (i) ηνλ πινχην, ηελ αλάπηπμε θαη ηε θήκε ησλ πξννξηζκψλ, (ii) ηε ζηξαηεγηθή αλάπηπμεο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ θαη ηειηθά ησλ ζπλδπαζηηθψλ ηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ πνπ βαζίδνληαη ζηε γαζηξνλνκία. 27

28 1.2.1 Γαιιία: Οη γαζηξνλνκηθνί δξφκνη ηεο Αιζαηίαο 6 Ζ Αιζαηία είλαη κηα πεξηνρή ηεο Γαιιίαο πνπ θεκίδεηαη ηφζν γηα ηελ νηλνπαξαγσγή ηεο, φζν θαη γηα ηελ ηδηαίηεξε θνπδίλα ηεο, θξάκα ηεο γεξκαληθήο θαη ηεο γαιιηθήο γαζηξνλνκίαο. ην γαζηξνλνκηθφ ηεο ραξηνθπιάθην πεξηιακβάλνληαη: (i) (ii) Κξαζηά: 4 πνηθηιίεο ιεπθνχ νίλνπ (Πξνζηαζίαο Ολνκαζίαο Πξνέιεπζεο) κε ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά θαη θαηαμησκέλν, παγθφζκην brand name (Riesling, Pinot Gris, Muscat θαη Gewurztraminer) θαη πξφζθαηα (απφ ην 2005) θαη κηα πέκπηε (Sylvaner). ηα θεκηζκέλα αιζαηηθά θξαζηά εληάζζεηαη θαη ε ηνπηθή παξαγσγή αθξψδνπο νίλνπ κε ην φλνκα Crement. Μπχξα θαη Snaps (Eau de vie): κεγάιε παξάδνζε ζηε δπζνπνηεία αιιά θαη ζηελ απφζηαμε ησλ snaps (πνηφ κε κεγάιε ζπγθέληξσζε ζε αιθνφι πνπ ζπκίδεη ην ειιεληθφ ηζίπνπξν θαη ηελ ξαθί). Ξερσξίδεη ε αιζαηηθή pilsener Fischer (βι. Δηθφλα 2) ζην ινγφηππν ηεο νπνίαο απεηθνλίδεηαη ν εκηηειήο Καζεδξηθφο Ναφο ηνπ ηξαζβνχξγνπ. Δηθφλα 2. Σν παγθνζκίσο γλσζηφ κπνπθάιη ηεο κπχξαο Fischer 6 Σν ζχλνιν ηεο ελφηεηαο έρεη βαζηζηεί ζηελ αλάιπζε ησλ portal θαζψο θαη ζην γεληθφ portal ηνπ γαιιηθνχ ηνπξηζκνχ 28

29 (iii) (iv) (v) Φάξηα ησλ πνηακψλ: ε ηνπηθή γαζηξνλνκηθή παξάδνζε ρξεζηκνπνηεί ηδηαίηεξα ηα ςάξηα ησλ πνηακψλ, θπξίσο ηνπο θππξίλνπο θαη ηηο πέζηξνθεο, θαζψο θαη ελδεκηθά είδε ηνπ Ρήλνπ θαη ησλ παξαπφηακψλ ηνπ (βι. Παξαπνκπή 7, ζει. 31). Σπξηά: κεγάιε πνηθηιία ηνπηθψλ ηπξηψλ θαη επηζθέςηκα ηπξνθνκεία. Δδέζκαηα: κηα ζεηξά παξαδνζηαθψλ πηάησλ κε θπξίαξρν απηφ ηεο Choucroute θαη ηεο tarte flambée. Οη δξφκνη ηνπ θξαζηνχ ηεο Αιζαηίαο είλαη ηδηαίηεξα γλσζηνί θαη απνηεινχλ κηα απφ ηηο βαζηθέο ηνπξηζηηθέο εκπεηξίεο γηα φζνπο επηζθέπηνληαη ηελ πεξηνρή. Ήδε απφ ην γεληθφ portal πξνψζεζεο ηνπ γαιιηθνχ ηνπξηζκνχ νη αιζαηηθνί δξφκνη ηνπ θξαζηνχ βξίζθνληαη ζην πξνζθήλην καδί κε ηνπο αληίζηνηρνπο ζηε Βνπξγνπλδία θαη ηελ πεξηνρή ηνπ Μπνξληφ (βι. Δηθφλα 3). Δηθφλα 3. Οη δξφκνη ηνπ θξαζηνχ ηεο Αιζαηίαο Πεγή: Πξφζβαζε ηελ 6 ε επηεκβξίνπ

30 Δηθφλα 4. Φπιιάδην πξνψζεζεο ησλ αιζαηηθψλ δξφκσλ ηνπ θξαζηνχ Πεγή: Πξφζβαζε ηελ 7 ε επηεκβξίνπ 2011 ην εμεηδηθεπκέλν ζηε γαζηξνλνκία site ηνπ ηνπηθνχ νξγαληζκνχ ηνπξηζκνχ ( νη θαηεγνξίεο πξνβνιήο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ αθνξνχλ ζηα εμήο: o Οη δξφκνη ηνπ θξαζηνχ ηεο Αιζαηίαο: ηέζζεξηο ζρεδηαζκέλνη δξφκνη, κε γεσγξαθηθφ θξηηήξην: α. απφ ην De Cleebourg ζην Gertwiller, β. απφ ην Barr ζην Bergheim, γ. απφ ην Ribeauvillé ζην Ingersheim, δ. απφ ην Colmar ζην Thann. o Γεπζηηθή δνθηκή θξαζηψλ: νη θπηείεο, ηα θξαζηά ΠΟΠ, καζήκαηα νηλνγλσζίαο θαη νηλνινγίαο (γηα αξράξηνπο θαη επαγγεικαηίεο), νη νηληθνί ζπλεηαηξηζκνί θαη εκεξνιφγην εθδειψζεσλ θαη γηνξηψλ ηνπ θξαζηνχ. o Γαζηξνλνκηθέο Δπηζθέςεηο: γαζηξνλνκηθά κνπζεία, απνζηαθηήξηα, δπζνπνηεία, καζήκαηα καγεηξηθήο (γηα αξράξηνπο αιιά θαη επαγγεικαηίεο), αλαθάιπςε ηεο ππαίζξνπ 30

31 θαη ησλ αλζξψπσλ ηεο, επηζθέςηκεο θάξκεο θαη ηπξνθνκεία. o Γαζηξνλνκηθέο δηαδξνκέο: νη δξφκνη ηνπ θξαζηνχ, ηα κνλνπάηηα ηεο ακπεινπξγίαο, ν δξφκνο ηεο choucroute, ν δξφκνο ηεο ζνθνιάηαο, ν δξφκνο ηνπ ηπξηνχ, ν δξφκνο ηεγαληηνχ θππξίλνπ, ν δξφκνο ηεο πέζηξνθαο θαη ην κνλνπάηη ηεο matelote 7. o Οη αγνξέο ηεο Αιζαηίαο: αγνξέο ηεο ππαίζξνπ θαη θαηεπζείαλ αγνξά απφ ηηο θάξκεο o Δζηηαηφξηα ηεο Αιζαηίαο: ηα αζηέξηα ηεο Αιζαηίαο 8, νη παξαδνζηαθέο ηαβέξλεο θξαζηνχ (winstubs), νη θάξκεο μελνδνρεία ησλ Vosges 9, νη Νένη Δζηηάηνξεο ηεο Δπξψπεο 10 o πληαγέο θαη Αιζαηηθή Γαζηξνλνκία: νη παξαδνζηαθέο ζπληαγέο, νη ζπληαγέο ησλ αιζαηψλ ζεθ θαη βηβιία ζπληαγψλ ην portal πξνζθέξνληαη θαη έηνηκα παθέηα επηζθέςεσλ είηε εληφο ησλ ζεκαηηθψλ δξφκσλ πνπ παξνπζηάζηεθαλ, είηε πεξί απηψλ φπσο π.ρ επίζθεςε γηα ηνλ ιάηξε ηεο ηζηνξίαο (Δηθφλα 5). ηε ζπγθεθξηκέλε ελφηεηα ηνπ portal ηέηνηνπ είδνπο νξγαλσκέλεο επηζθέςεηο ρσξίδνληαη ζε ηέζζεξηο θαηεγνξίεο: o Γηακνλή γαζηξνλνκίαο θαη πεξηεγήζεσλ o Γηακνλή αλαθάιπςεο ηεο ππαίζξνπ o Γηακνλή ραιάξσζεο θαη γαζηξνλνκίαο o Γηακνλή κχεζεο ζην επάγγεικα ηνπ νηλνθαιιηεξγεηή 7 Matelote: είδνο ςαξηνχ ησλ πνηακψλ πνπ δαλείδεηαη ην φλνκά ηνπ απφ ην γαιιηθφ matelot, ην νπνίν απνδίδεηαη ζηα ειιεληθά σο λαπηάθη. 8 Αλαθνξά ζηα βξαβεπκέλα κε αζηέξη Michelin εζηηαηφξηα ηεο Αιζαηίαο. 9 Σα Vosges είλαη ηα κφλα βνπλά ηεο πεδηάδαο ηεο Αιζαηίαο θαη ζπληζηνχλ έλα ηδηαίηεξν πξννξηζκφ ζηελ πεξηνρή ιφγσ θαη ησλ ρεηκεξηλψλ ζπνξ πνπ κπνξεί ν επηζθέπηεο λα εμαζθήζεη εθεί. 10 Οη Νένη Δζηηάηνξεο ηεο Δπξψπεο (Jeunes Restaurateurs d Europe) απνηειεί κηα πξσηνβνπιία ηεο Nicole Seitz (Head External Relations at Grand Marnier) κε ζηφρν λα βνεζεζνχλ νη λένη ηαιαληνχρνη ζεθ ζην έξγν ηνπο. ήκεξα κεηξά 350 εζηηαηφξηα ζηελ Δπξψπε (ζε ρψξεο φπσο ην Βέιγην, ε Κξναηία, ε Γεξκαλία, ε Γαιιία, ε Ηηαιία, ην Λνπμεκβνχξγν, ε Οιιαλδία, ε Απζηξία, ε ινβελία, ε Ηζπαλία, ε Διβεηία) 31

32 Δηθφλα 5. Μηα επίζθεςε γηα ηνλ ιάηξε ηεο ηζηνξίαο Πεγή: πξφζβαζε ηελ 7 ε επηεκβξίνπ 2011 Δπίζεο, παξνπζηάδνληαη ηα γεγνλφηα θαη εθδειψζεηο ζε ζρεηηθφ εκεξνιφγην αλά κήλα. Γηα ην κήλα επηέκβξην ηα γεγνλφηα αθνξνχλ θαηά θχξην ιφγν ηνλ ηξχγν θαη ηηο ζρεηηθέο απηψλ εθδειψζεηο, παξαδνζηαθέο ή πην ζχγρξνλεο (βι. Δηθφλα 6). Δηθφλα 6. Σα γεγνλφηα / εθδειψζεηο κελφο επηεκβξίνπ Πεγή: πξφζβαζε ηελ 7 ε επηεκβξίνπ

33 Όπσο θάλεθε θαη απφ ηα παξαπάλσ, βαζηθφ ζηνηρείν ηεο πξνψζεζεο ηνπ Αιζαηηθνχ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ ζπληζηνχλ νη γαζηξνλνκηθέο δηαδξνκέο ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ηνπηθή παξάδνζε θαη παξαγσγή. Πξφθεηηαη γηα δηαδξνκέο πνπ δηαηξέρνπλ ην ζχλνιν ησλ παξαδνζηαθψλ πξντφλησλ ηεο πεξηνρήο, αλαπηχζζνληαη ζεκαηηθά, αιιά θαη γεσγξαθηθά (θπξίσο γηα ηνπο δξφκνπο ηνπ θξαζηνχ). εκαληηθφ θξίλεηαη ην γεγνλφο φηη πξνζθέξνληαη αλαιπηηθνί θαηάινγνη εζηηαηνξίσλ, επηζθέςηκσλ νηλνπνηείσλ αιιά θαη θαηαιπκάησλ (παξαδνζηαθψλ, αγξνηνπξηζηηθψλ, ζχγρξνλσλ θ.α), θαζψο θαη ζπλδπαζηηθψλ ηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ (βι. Δηθφλα 5). Δίλαη, δε, ζαθέο φηη ππάξρεη έληνλε θαη ηζρπξή ζχλδεζε ηνπ πξσηνγελνχο ηνκέα κε ηνλ ηνπξηζκφ θαη κηα γεληθφηεξε αληίιεςε ηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ αλάπηπμε ηνπ αγξνδηαηξνθηθνχ ηνκέα. ε απηφ ην πιαίζην, ν ηξφπνο παξνπζίαζεο θαη ην εχξνο ηεο πιεξνθφξεζεο δειψλεη κηα ζρεδφλ ζχκθπηε θαη ζπκβησηηθή ζρέζε κεηαμχ ησλ δχν ηνκέσλ, ε νπνία έρεη θαιιηεξγεζεί ζηελ πξάμε θαη απφ ηα θάησ πξνο ηα πάλσ, ρσξίο λα απνηειεί απαξαίηεηα απνηέιεζκα κηαο εθθξαζκέλεο αλαπηπμηαθήο ζηξαηεγηθήο (ην αληίζεην παξάδεηγκα ζπκβαίλεη ζην παξάδεηγκα ηνπ Καλαδά, βι. Δλφηεηα Καλαδάο: ε ζηξαηεγηθή γαζηξνλνκηθήο αλάπηπμεο ηεο Πνιηηείαο ηνπο Οληάξην ζει. 40). Απφ ην ηδηαίηεξα πιήξεο portal γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ ηεο Αιζαηίαο, φκσο, απνπζηάδνπλ ζχγρξνλα εξγαιεία, φπσο δηαδξαζηηθνί γεσγξαθηθνί θαη παξαγσγηθνί ράξηεο, εθαξκνγέο γηα έμππλα θηλεηά ηειέθσλα (smart phones) θ.α. Ζ δηαδηθηπαθή παξνπζία αθνινπζεί ην κνληέιν WEB 1 θαη δελ εθκεηαιιεχεηαη ηα εξγαιεία δηάδξαζεο κε ην ρξήζηε / επηζθέπηε (φπσο π.ρ θνηλσληθά δίθηπα, έμππλεο εθαξκνγέο θ.α). Αληίζεηα ε πξνψζεζε είλαη βαζηζκέλε ζε ράξηεο κνξθήο pdf νη νπνίνη είλαη εχθνια εθηππψζηκνη, θαζψο θαη ζηε ρξήζε άιισλ ςεθηαθψλ εξγαιείσλ, φπσο μελάγεζε ζηνπο δξφκνπο ηνπ θξαζηνχ ζε κνξθή mp3 ( 33

34 1.2.2 Ιζπαλία: Καηαινλία ηξφπνη πξνβνιήο ελφο ψξηκνπ γαζηξνλνκηθνχ πξννξηζκνχ Ζ Καηαινλία έρεη θαηαθηήζεη, ηα ηειεπηαία ρξφληα, κηα ζεκαληηθή ζέζε ζηελ παγθφζκηα γαζηξνλνκηθή ζθελή, αθελφο κε ηελ χπαξμε ζεκαληηθψλ ζεθ θαη εζηηαηνξίσλ ηεο δεκηνπξγηθήο θνπδίλαο θαη ηελ αλάπηπμε λέσλ ηάζεσλ ζηελ πςειή γαζηξνλνκία (π.ρ κνξηαθή θνπδίλα), θαη αθεηέξνπ κε ηελ αλάδεημε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ πινχηνπ θαη ηεο γαζηξνλνκηθήο παξάδνζεο ηεο Πεξηθέξεηαο. Ζ ζπζηεκαηηθή πξνβνιή ησλ αληαγσληζηηθψλ πιενλεθηεκάησλ θαη ησλ ηδηαίηεξσλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο Καηαινλίαο, θαζψο θαη ε αλάδεημε ηεο Βαξθειψλεο ζε ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ ηνπξηζηηθφ πξννξηζκφ, ζπλέβαιαλ ζηελ αλάπηπμε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ ζηε ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή. Σν εμεηδηθεπκέλν ζηε γαζηξνλνκία portal ηεο Καηαινλίαο ( πξνζθέξεη γεληθέο θαη εηδηθέο πιεξνθνξίεο γηα ηελ γαζηξνλνκία ζηελ πεξηνρή, ελψ νη ηξφπνη πξνβνιήο ησλ επηκέξνπο ζηνηρείσλ ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ παξνπζηάδνληαη ζηνλ Πίλαθαο 2. εκαληηθφ ζηνηρείν απνηειεί ε έιιεηςε επηινγήο ζε μέλεο γιψζζεο, θαζψο ην portal θαη νη επηκέξνπο πιεξνθνξίεο ηνπ (δηαδξαζηηθνί ράξηεο, αλαιπηηθέο πιεξνθνξίεο αλά θαηεγνξία θ.ιπ.) δηαηίζεληαη κφλν ζηα Καηαιαληθά θαη ηα Ηζπαληθά (Καζηεγηάλν). Αληίζεηα νη έληππνη νδεγνί, δηαηίζεληαη θαη ζηα αγγιηθά. Ζ έιιεηςε απηή ζε επηινγέο μέλσλ γισζζψλ κπνξεί λα απνηειεί ζε πξψην επίπεδν έλα αξλεηηθφ ζηνηρείν ζε φ,ηη αθνξά ηελ πξνβνιή, θαζψο θαη θαθή εηθφλα σο πξνο ηε θηινμελία, φκσο, ε γεληθή πιεξνθνξία γίλεηαη ζρεδφλ άκεζα αληηιεπηή, ιφγσ ηεο ζπλάθεηαο ησλ δηαζέζηκσλ γισζζψλ κε ηηο ππφινηπεο ζπγγελείο ιαηηλνγελείο. Δπίζεο, ππάξρεη πιήξεο ελζσκάησζε θαη δηαζχλδεζε ηεο πιεξνθνξίαο, αιιά θαη ηνπ ίδηνπ ηνπ portal κε ηα κέζα θνηλσληθήο δηθηχσζεο (facebook, twitter, flickr, youtube θ.ιπ.), θαζψο θαη έλα αξθεηά πινχζην πιηθφ βίληεν (Δηθφλα 7 θαη Δηθφλα 8), ην νπνίν παξνπζηάδεη δηάθνξα ζηνηρεία ηνπ γαζηξνλνκηθνχ, θαη ελ γέλεη ηνπ πνιηηηζηηθνχ ραξηνθπιαθίνπ ηεο Καηαινλίαο. ην γεληθφ portal δίλεηαη ε κεγάιε πιεηνςεθία ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ πεξηέρνληαη θαη ζην εμεηδηθεπκέλν portal ζε πεξηζζφηεξεο γιψζζεο (Αγγιηθά, Γαιιηθά θαη Γεξκαληθά). Όπσο παξνπζηάδεηαη, δε, θαη ζηνλ Πίλαθαο 3, ζε απηφ ην portal ε πιεξνθνξία πνπ αθνξά ζηνπο γαζηξνλνκηθνχο δξφκνπο / δηαδξνκέο είλαη θαιχηεξα ζπγθεληξσκέλε θαη θαηεγνξηνπνηεκέλε. 34

35 Δηθφλα 7. βίληεν γηα ηελ Καηαινλία Δηθφλα 8. Oη εθδειψζεηο ζην Santa Pau 35

36 Πίλαθαο 2. Σξφπνη παξνπζίαζεο θαη πξνβνιήο ηνπηθνχ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ ηεο Καηαινλίαο 11 Σξφπνο Πξνβνιήο Δηθφλα απφ ην portal Παξνπζίαζε ηνπηθψλ πηάησλ & πληαγέο Με γαζηξνλνκηθέο εθδειψζεηο κέζσ εηήζηνπ νδεγνχ / εκεξνινγίνπ γαζηξνλνκηθψλ εθδειψζεσλ 11 ηνλ Πίλαθα 2 δελ παξνπζηάδνληαη ηα άξζξα θαη ηα δειηία ηχπνπ θαζψο θαη νη πηζηνπνηήζεηο πνηφηεηαο, ελψ πεξηιακβάλνληαη ζην portal ηεο Καηαινλίαο. Ζ δεκηνπξγία ηνπ πίλαθα βαζίζηεθε ζην Παξάξηεκα 3: Check List ησλ Θένπ θαη άιινη (2011) θαη ζε πεξαηηέξσ αλάιπζε ηνπ portal γαζηξνλνκίαο ηεο Καηαινλίαο. 36

37 Παξνπζίαζε, αλαιπηηθφ επξεηήξην, δηαδξαζηηθφο ράξηεο θαη νδεγφο εζηηαηνξίσλ Δηδηθεπκέλα γαζηξνλνκηθά ηαμίδηα, δηαθξηηέο γαζηξνλνκηθέο πεξηνρέο, γεπζηηθέο δηαδξνκέο, γαζηξνλνκηθνί δξφκνη 12 Παξνπζίαζε ηνπηθψλ πξντφλησλ, είηε ΠΟΠ, είηε κε εηδηθέο πηζηνπνηήζεηο πνηφηεηαο 12 ην portal ηεο Καηαινλίαο παξνπζηάδνληαη 44 δηαθνξεηηθέο δηαδξνκέο, είηε γεσγξαθηθέο είηε ζεκαηηθέο, νη νπνίεο αλαιχνληαη ζην Πίλαθα 3 ηεο παξνχζαο. 37

38 Οηλνηνπξηζκφο, επηζθέςηκα νηλνπνηεία Αγνξέο ηξνθίκσλ: εμεηδηθεπκέλα θαηαζηήκαηα, αγνξέο (θαη αλνηρηέο αγνξέο) ηξνθίκσλ, ζπλεηαηξηζκνί 38

39 Οη δηαζέζηκνη ράξηεο δηαδξνκψλ γαζηξνλνκηθψλ δξφκσλ δηαηξέρνπλ φιεο ηηο ππφινηπεο θαηεγνξίεο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ (φπσο π.ρ Καηαζηήκαηα Σξνθίκσλ, Οηλνηνπξηζκφο, Δθδειψζεηο θ.ιπ.) θαη ζπλεπψο έρνπλ κηα ηδηαίηεξε έθηαζε ηφζν ζε ζεκαηηθφ, φζν θαη ζε γεσγξαθηθφ επίπεδν. ην portal παξνπζηάδνληαη 44 ζεκαηηθέο δηαδξνκέο, νη νπνίεο πέξαλ ησλ γαζηξνλνκηθψλ ζηνηρείσλ ζπλδπάδνπλ θαη άιια ζηνηρεία ηνπ πνιηηηζηηθνχ ραξηνθπιαθίνπ (εθθιεζίεο, αβαεία, ζεκαληηθά κλεκεία θ.ιπ.) θαη θαηεγνξηνπνηνχληαη ζε δχν επίπεδα: ζεκαηηθφ θαη γεσγξαθηθφ. ην portal φκσο νη δηαδξνκέο πεξηνξίδνληαη ζε 16 θαη ε θαηεγνξηνπνίεζή ηνπο γίλεηαη κε βάζε ην «πξντφλ» ζε 4 θαηεγνξίεο, φπσο παξνπζηάδεηαη ζηνλ Πίλαθαο 3. Πίλαθαο 3. Γαζηξνλνκηθέο Γηαδξνκέο Καηεγνξηνπνίεζε Αξηζκφο Δίδνο Γηαδξνκψλ Γηαδξνκψλ Γεσγξαθηθά 44 * Όια ηα είδε ** Ολνκαζίαο πξνέιεπζεο *** 3 Οη δξφκνη: i. ηνπ θξαζηνχ ii. ησλ επηζθέςηκσλ νηλνπνηείσλ iii. θαη ηνπ ειαηνιάδνπ Παξαγσγψλ *** 5 Οη δξφκνη: i. ησλ ζαιαζζηλψλ ii. ησλ πξντφλησλ ηεο ππαίζξνπ iii. ηνπ βνπλνχ θαη ηνπ δάζνπο iv. ηεο θηελνηξνθίαο v. ηεο πηελνηξνθίαο Πξντφλησλ *** 3 Οη δξφκνη: i. ησλ αιιαληηθψλ (ινπθάληθα) ii. ηνπ ηπξηνχ iii. ηνπ θειαξηνχ Δκπφξην & παξάδνζε *** 5 Οη δξφκνη: ηεο παξαδνζηαθήο θνπδίλαο ησλ γιπθψλ ησλ αγνξψλ αγνξψλ ηξνθίκσλ ησλ κνπζείσλ * ζην ζχλνιν ησλ 10 γεσγξαθηθψλ πεξηνρψλ ηεο Καηαινλίαο, φπσο παξνπζηάδνληαη ζην portal gastronomia.catalunya.com. ** πεξηιακβάλεη πέξαλ ησλ ακηγψο γαζηξνλνκηθψλ θαη πνιηηηζηηθέο δηαδξνκέο / δξφκνπο. *** φπσο παξνπζηάδνληαη ζην portal 39

40 1.2.3 Καλαδάο: ε ζηξαηεγηθή γαζηξνλνκηθήο αλάπηπμεο ηεο Πνιηηείαο ηνπο Οληάξην Ο γαζηξνλνκηθφο ηνπξηζκφο ζηνλ Καλαδά Ο Καλαδάο απνηειεί κηα ρψξα ηεο νπνίαο ην απνηχπσκα σο brand ζηνλ ππφινηπν θφζκν είλαη γεληθά ζεηηθφ θαη ζπλδεδεκέλν κε ηελ νηθνλνκηθή επκάξεηα, ηελ ηερλνινγηθή ππεξνρή θαη ηελ εμαηξεηηθή θχζε ηεο ρψξαο. ε φηη αθνξά ηνλ ηνπξηζκφ, φκσο, δεηνχκελν γηα ηελ Καλαδηθή Δπηηξνπή Σνπξηζκνχ (Canadian Tourism Commission) είλαη λα θαηαζηήζεη ηνλ «Καλαδά σο ηνλ πξψην πξννξηζκφ ηεζζάξσλ επνρψλ, πνπ ζα ζπλδέεηαη κε ην πεξηβάιινλ θαη ζα πξνζθέξεη ηε δπλαηφηεηα λα έξζνπλ ζε επαθή νη επηζθέπηεο κε δηαθνξεηηθέο θνπιηνχξεο θαη θνηλφηεηεο» (Hashimoto & Telfer, 2006). ε φ,ηη αθνξά ην γαζηξνλνκηθφ ηνπξηζκφ είλαη απαξαίηεην λα ζεκεησζεί: o Ζ χπαξμε πνιχ ζεκαληηθνχ αξηζκνχ κεηαλαζηψλ ζην ζχλνιν ηεο ρψξα δπζθνιεχεη ηδηαίηεξα ηνλ θαζνξηζκφ θαη ηελ πξνψζεζε κηαο εληαίαο «Καλαδηθήο Κνπδίλαο», δεδνκέλνπ φηη νη πεξηζζφηεξεο κεηνλφηεηεο εθθξάδνπλ ηα ηδηαίηεξα πνιηηηζηηθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά κέζσ ηεο θνπδίλαο θαη ηεο γαζηξνλνκίαο. o Ζ πνιππνιηηηζκηθφηεηα ηεο Καλαδηθήο θνπδίλαο είλαη ζπκβαηή κε ηελ ηάζε πνπ επηθξαηεί ηελ ηειεπηαία δεθαεηία θαη ε νπνία πεξηγξάθεηαη ζηνπο Hashimoto & Telfer σο λέεο παγθφζκηεο θνπδίλεο (Scarpato & Daniele 2003: 303): «νλφκαζε ην πνιππνιηηηζκηθφ, δηαπνιηηηζκηθφ, δηεζληθφ, fusion, ή παγθφζκηα θνπδίλα, απηφ ζπκβαίλεη ζήκεξα ζηηο θνπδίλεο φινπ ηνπ θφζκνπ. Οη δεκηνπξγηθνί κάγεηξεο ζπλδπάδνπλ ζηπι, ηερληθέο, πξψηεο χιεο θαη γεχζεηο απφ φιε ηελ πθήιην ζε έλα κνλαδηθφ πηάην» (Hashimoto & Telfer, 2006: 5). o Ζ ηάζε, πάλησο, ζηνλ Καλαδά ζήκεξα είλαη ε αλάπηπμε ησλ πεξηθεξεηαθψλ / πνιηηεηαθψλ / ηνπηθψλ γαζηξνλνκηθψλ παξαδφζεσλ θαη εηδηθφηεξα κέζσ ζπγθεθξηκέλσλ ελδεκηθψλ ή ηνπηθά θαιιηεξγνχκελσλ πξντφλησλ κε νλνκαζία πξνέιεπζεο, φπσο ηα ζαιαζζηλά ηνπ Αηιαληηθνχ, ην βνδηλφ θξέαο απφ ηελ Αικπέξηα, ηα κνχξα απφ ην αζθαηνχλ, ηα ηπξηά απφ ην Κεκπέθ, ην δηάθνξα θξαζηά θαη ην θξέαο ηαξάλδνπ απφ ηελ Αξθηηθή δψλε. o ε πνιιέο πεξηπηψζεηο (Hashimoto & Telfer, 2006 Deneault M., 2002) ν φξνο Καλαδηθή Κνπδίλα, αληηθαζίζηαηαη απφ ηνλ φξν Κνπδίλα ζηνλ Καλαδά θαη απηφ γηαηί 40

41 ε γαζηξνλνκία ηεο ρψξαο «[ ] αλαθέξεηαη φρη κφλν ζηα πηάηα πνπ ζεσξνχληαη απνθιεηζηηθά θαλαδηθά, αιιά επίζεο θαη ζηελ απίζηεπηε πνηθηιία πηάησλ πνπ είλαη απνηέιεζκα ηεο πνιππνιπηηζκηθήο θαλαδηθήο παξάδνζεο» (Deneault M., 2002) Λακβάλνληαο ππφςε ηα παξαπάλσ, ζηνλ Πίλαθαο 4 παξνπζηάδνληαη νη δξαζηεξηφηεηεο πνπ κπνξνχλ λα ζπλδεζνχλ κε ηελ αλάπηπμε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ ζηνλ Καλαδά θαη ζηνλ Πίλαθαο 5 κηα αλάιπζε SWOT ηνπ θαλαδηθνχ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ. Πίλαθαο 4. Οη δξαζηεξηφηεηεο πνπ ζπλδένληαη κε ην γαζηξνλνκηθφ ηνπξηζκφ ζηνλ Καλαδά Γηνξηέο θαγεηνχ ησλ ηζαγελψλ (aboriginals) Γνθηκή / αγνξά ζπζθεπαζκέλσλ ηνπηθψλ πξντφλησλ Αγξνηνπξηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο Γαζηξνλνκηθέο δηαδξνκέο: θαγεηνχ, θξαζηνχ, κπχξαο Μαζήκαηα καγεηξηθήο Παξαδνζηαθφ «Cabane a sucre» Παθέηα θαγεηνχ θαη ζεάηξνπ Γνθηκή παξαδνζηαθνχ θαγεηνχ Τςειή γαζηξνλνκία Δπίζθεςε ζε ηπξνθνκείν Γηαθνπέο ζε θάξκεο Δπίζθεςε ζε κνπζείν ζρεηηθφ κε ην θαγεηφ πγθνκηδή θξνχησλ Δπίζθεςε ζε παξαδνζηαθφ ρψξν θαπλίζκαηνο πξψησλ πιψλ Φάξεκα αζηαθψλ, ζηξεηδηψλ θαη κπδηψλ& Οηληθή δηαδξνκή θαη γεπζηγλσζία Γείπλν κε αζηαθφ Πεγή: Deneault, 2002 Ζ Καλαδηθή Δπηηξνπή Σνπξηζκνχ έρεη, επίζεο, εθδειψζεη δηάθνξεο πξσηνβνπιίεο γηα ηελ αλάπηπμε θαη ηελ πξνβνιή ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ: o Σν Πξφγξακκα Product Club, ην νπνίν πξνζθέξεη ζπκβνπιεπηηθέο ππεξεζίεο ζηηο ΜΜΔ γηα ηελ αλάπηπμε ζπλεξγαζηψλ θαη θνηλήο αλάπηπμεο κνλαδηθψλ πξντφλησλ. Παξαδείγκαηα ηέηνησλ πξντφλησλ είλαη ην Γαζηξνλνκία, Κξαζί θαη Πνιηηηζκφο ζηνλ Καλαδά (Cuisine, Wine and Culture in Canada)ην νπνίν εδξεχεη ζην Οληάξην θαη ην Σαμηδεχνληαο ζε Γξφκνπο ηεο Δπαξρίαο ην νπνίν εδξεχεη ζηελ Μαληηφκπα. o Δζληθέο πξσηνβνπιίεο νη νπνίεο πεξηιακβάλνπλ επηρεηξήζεηο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνλ ηνπξηζκφ φπσο ηα Ξελνδνρεία θαη Resorts ηνπ Fairmont, ην VIA Rail θαη ε Air Canada, νη νπνίεο παξνπζηάδνπλ θαλαδηθά θξαζηά θαη παξαδνζηαθά γεχκαηα ζηα κελνχ ηνπο. 41

42 Πίλαθαο 5. SWOT αλάιπζε Καλαδηθνχ Γαζηξνλνκηθνχ Σνπξηζκνχ S - ΓΤΝΑΣΑ ΖΜΔΗΑ o Σεξάζηηα πνηθηιία πξντφλησλ, πνηφηεηα θαη αμίεο o Αλαγλσξηζκέλνη ζεθ θαη πεξηθεξεηαθά πξντφληα o Ζ γαζηξνλνκία είλαη έλα πξντφλ ηεζζάξσλ επνρψλ πνπ κπνξεί λα ζπλδεζεί θαη κε άιια ηνπξηζηηθά πξντφληα o Οη νηληθέο πεξηνρέο ηνπ Οληάξην θαη ηεο Μπξίηηο Κνινχκπηα o Ζ έξεπλα ηεο Καλαδηθήο Δπηηξνπήο Σνπξηζκνχ γηα ην Γαζηξνλνκηθφ Σνπξηζκφ o Ζ δχλακε ηεο θαλαδηθήο ηνπξηζηηθήο βηνκεραλίαο O - ΔΤΚΑΗΡΗΔ o πλεξγαζία κε θνξείο φπσο ν «Tastes of Niagara» γηα ηελ αλάπηπμε ζρεηηθψλ ηνπξηζηηθψλ παθέησλ o Αλάπηπμε πέξαλ ησλ πεξηθεξεηαθψλ / ηνπηθψλ ζε δηα-πεξηθεξεηαθά πξντφληα o Πξνψζεζε ηνπηθψλ πξντφλησλ ζηνπο επηζθέπηεο ζπλεξγαδφκελνη κε παξαγσγνχο «έηνηκσλ πξνο εμαγσγή πξντφλησλ» o Αλάπηπμε νηληθψλ θαη γαζηξνλνκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ πξνβνιήο θαη ζπλεξγαζηψλ W - ΑΓΤΝΑΜΗΔ o Αδχλακε δηεζλήο εηθφλα ηεο θαλαδηθήο θνπδίλαο o Με θαζνξηζκέλν ζηπι καγεηξηθήο o Απνπζία εζληθνχ θνξέα γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ o ρεηηθά ιίγα ηνπξηζηηθά παθέηα πνπ εμεηδηθεχνληαη ζηε γαζηξνλνκία o Αλαγθαηφηεηα δεκηνπξγίαο ζπλεξγαζηψλ κεηαμχ δεκφζηνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ o Ζ Καλαδηθή Δπηηξνπή Σνπξηζκνχ ρξεηάδεηαη πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο έηζη ψζηε λα πξνσζήζεη απνηειεζκαηηθά ηα πξντφληα ζε παγθφζκην επίπεδν T - ΑΠΔΗΛΔ o Ο πεξηνξηζκέλνο δηαζέζηκνο πξνυπνινγηζκφο θάπνησλ πεξηνρψλ ηηο απνηξέπνπλ απφ ηε ζπκκεηνρή ζε πξσηνβνπιίεο αλάπηπμεο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ o Πεξηνξηζκέλε πξνζθνξά έηνηκσλ πξντφλησλ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ ζε νξηζκέλεο πεξηνρέο o Ζ αλππαξμία ή αξλεηηθή εηθφλα ηεο Καλαδηθήο Κνπδίλαο Πεγή: Hashimoto & Telfer,

43 Η πεξίπησζε ηεο Πνιηηείαο ηνπ Οληάξην Ζ Πνιηηεία ηνπ Οληάξην άξρηζε ηηο πξψηεο πξνζπάζεηεο αλάπηπμεο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ ζηε δεθαεηία ηνπ 90. Απνηέιεζκα απηήο ηεο πξψηεο απζφξκεηεο αλάπηπμεο ήηαλ ε έθδνζε ην 2001 ηεο 1 εο έθζεζεο γηα ηελ ηξαηεγηθή αλάπηπμεο ηνπ νηληθνχ θαη γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ απφ ην Τπνπξγείν Σνπξηζκνχ, Πνιηηηζκνχ θαη Φπραγσγίαο, θαη ην πκβνχιην Οίλνπ ηνπ Οληάξην. Ζ έθζεζε θαηέιεμε φηη ε πεξηνρή ηνπ Νηαγάξα θαη ε πφιε ηνπ Σνξφλην είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθέο γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ νηληθνχ ηνπξηζκνχ, ελψ ηαπηφρξνλα αλέδεημε θαη άιιεο πεξηνρέο κε ζεκαληηθφ δπλακηθφ (π.ρ ε επαξρία ηνπ Essex, Νήζνο Pelee) (MTOUR, 2005). Χο απνηέιεζκα απηήο ηεο έθζεζεο δεκηνπξγήζεθε κηα ζεηξά απφ επηκέξνπο έξγα, φπσο: o πκβνχιην Οίλνπ ηνπ Οληάξην: πηλαθίδεο ζηνπο απηνθηλεηφδξνκνπο πνπ δείρλνπλ επηζθέςηκα νηλνπνηεία θαη νηληθνχο δξφκνπο, έθδνζε γαζηξνλνκηθψλ θαη νηληθψλ ηνπξηζηηθψλ νδεγψλ, πξνγξάκκαηα πηζηνπνίεζεο πνηφηεηαο γηα νηλνπνηεία ζε φιε ηελ Πνιηηεία ηνπ Οληάξην. o Πξφγξακκα Savour Ontario : έλα επίιεθην γθξνππ απφ επαξρηαθά μελνδνρεία / εζηηαηφξηα (inns), νηλνπνηεία, ζρνιέο καγεηξηθήο θαη ηνπηθνχο παξαγσγνχο δεκηνχξγεζαλ ην ζήκα Savour Ontario, κε ζηφρν ηελ θνηλή πξνβνιή ππφ ηε ινγηθή ελφο θαζεηνπνηεκέλνπ cluster γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ. o ηελ πεξηνρή ηνπ Νηαγάξα: δεκηνπξγία ηνπ Niagara Wine and Food Classic θαη ηεο Γαζηξνλνκηθήο πκκαρίαο ηνπ Νηαγάξα (Niagara Culinary Alliance). o ηελ πεξηνρή ηνπ Σνξφλην: Γαζηξνλνκία θεζηηβάι θαη εθδειψζεηο, φπσο ηα Summerlicious and Winterlicious 13. o ηελ πεξηνρή ηνπ Prince Edward: ε αλάπηπμε θαη ε επηηπρεκέλε εθαξκνγή ηνπ «Taste Trail» θαη ηνπηθήο ζηξαηεγηθήο γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ. o ηελ πεξηνρή ηνπ Muskoka: ε δεκηνπξγία ελφο λένπ Γαζηξνλνκηθνχ πλδέζκνπ θαη ε αλάπηπμε πεξηθεξεηαθήο ζηξαηεγηθήο ηαπηφρξνλα κε ηελ θαηαγξαθή ηνπ ηνπηθνχ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ. Σν 2005 ην Τπνπξγείν Σνπξηζκνχ, Πνιηηηζκνχ θαη Αλαςπρήο εμέδσζε ηελ πξψηε νινθιεξσκέλε ζηξαηεγηθή αλάπηπμεο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ ηεο Πνιηηείαο ηνπ 13 Λνγνπαίγληα ησλ ιέμεσλ «delicious πεληαλφζηηκν» θαη «summer θαινθαίξη, winter ρεηκψλαο». 43

44 Οληάξην (MTOUR, 2005), ε νπνία ζπκπεξηειάκβαλε αλαιπηηθφ επηρεηξεζηαθφ ζρέδην θαη πιάλν εθαξκνγήο κε νξίδνληα ην Σν 2011, δε, εμέδσζε κηα κεζνπξφζεζκε αλαδηάξζξσζε ηεο ζηξαηεγηθήο απηήο (MGTOUR, 2011). Ζ ζηξαηεγηθή βαζίδεηαη αιιά θαη πηνζεηεί ζπγθεθξηκέλα κέηξα γηα λα επηηχρεη πέληε θξίζηκα απνηειέζκαηα: (i) πλεξγαζίεο: αλάπηπμε νξηδφληησλ θαη θάζεησλ ζπλεξγαζηψλ απφ φιν ην θάζκα ηεο γαζηξνλνκηθήο πξνζθνξάο, αιιά θαη κεηαμχ θιάδσλ, εζληθψλ θαη δηεζλψλ παηθηψλ ηεο γαζηξνλνκίαο, νη νπνίνη ζα κπνξνχζαλ λα ζηεξίμνπλ ηελ αλάπηπμε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ. (ii) Μάξθεηηλγθ & πξνψζεζε: ζηήξημε ησλ ψξηκσλ γαζηξνλνκηθψλ πξντφλησλ θαη ρξεκαηνδφηεζε γηα ηελ αλάπηπμε λέσλ, ηα νπνία ζα ρηίζνπλ κηα ηζρπξή γαζηξνλνκηθή ηαπηφηεηα (brand identity) γηα ηελ Πνιηηεία ηνπ Οληάξην. (iii) Οξγάλσζε: δεκηνπξγία ζπλνρήο ζηελ παξαγσγηθή θνηλφηεηα, αιιά θαη ζηήξημε ηεο ζπκκεηνρήο ηεο ζηηο απνθάζεηο ησλ δεκφζησλ αξρψλ αλαθνξηθά κε ηελ παξαγσγή πνιηηηθήο θαη ρξεκαηνδφηεζεο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ. (iv) Οηθνλνκηθφο Αληίθηππνο: πξνζέιθπζε επελδχζεσλ ζε φιν ηνπο θιάδνπο πνπ ζπλδένληαη κε ην γαζηξνλνκηθφ ηνπξηζκφ θαη ζε φιν ην γεσγξαθηθφ θάζκα ηεο Πνιηηείαο. (v) Πιάλν Γξάζεο: αλάπηπμε πεξηθεξεηαθνχ πιάλνπ δξάζεο κε ζηφρν ηελ επηηάρπλζε ηεο δηαδηθαζίαο ελεξγνπνίεζεο ησλ δξψλησλ ζηνλ ηνκέα, θαζψο θαη ηεο ζπκκεηνρήο ηνπο ζε πξσηνβνπιίεο θαη πξνγξάκκαηα γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ. Tν φξακα (vision) ζην νπνίν θαηέιεμε ε ζηξαηεγηθή ζπκππθλψλεηαη ζηελ θάησζη θξάζε: «Σν Οληάξην ζα θαηαζηεί πξννξηζκφο επηινγήο γηα ηνπο επηζθέπηεο εθείλνπο πνπ επηζπκνχλ λα εκπινπηίζνπλ ηε γλψζε ησλ πεξηνρψλ θαη ηεο θνπιηνχξαο καο, κέζσ απζεληηθψλ γαζηξνλνκηθψλ εκπεηξηψλ» (MTOUR, 2005: 10). Ζ απνζηνιή (mission) δε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ ζρεδίνπ ζηεξίδεηαη ζηελ επίηεπμε ηξηψλ ζηφρσλ: (i) ζηήξημε θαη αλάπηπμε ηεο πεξηθεξεηαθήο ηαπηφηεηαο ησλ αγξνηηθψλ πφξσλ θαη ηεο πξνζθνξάο ηξνθίκσλ, (ii) παξνρή επθαηξηψλ αλάπηπμεο λέσλ, πνηνηηθψλ ηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ θαη εκπεηξηψλ, (iii) ππεξήθαλε αθήγεζε ηεο γαζηξνλνκηθήο παξάδνζεο ηεο πεξηνρήο. 44

45 Ζ ζηξαηεγηθή έζεζε επίζεο 10 «θξηηήξηα επηηπρίαο» (βι. Πίλαθαο 6) έηζη ψζηε λα επηιερζνχλ νη πεξηθεξεηαθνί πξννξηζκνί κε ην κεγαιχηεξν γαζηξνλνκηθφ δπλακηθφ. Πίλαθαο 6. Σα 10 θξηηήξηα επηηπρίαο γαζηξνλνκηθψλ πξννξηζκψλ ζηελ Πνιηηεία ηνπ Οληάξην (i) (ii) (iii) (iv) (v) (vi) (vii) Ζγεζία Γαζηξνλνκηθά πξντφληα έηνηκα, ή ζρεδφλ έηνηκα πξνο παξνπζίαζε ζηελ αγνξά πλνιηθή ζηξαηεγηθή πλεξγαζίεο θαη ζπλέξγεηεο ζε επίπεδν θνηλφηεηαο Υξεκαηνδφηεζε θαη χπαξμε κέηξσλ αμηνιφγεζεο ηεο επίδνζεο Πξννξηζκνί κε θαιή πξφζβαζε ζε αγνξέο θιεηδηά (origin markets) Ηθαλνπνηεηηθή γλψζε ηεο αγνξάο θαη ζρεηηθή έξεπλα (market intelligence) (viii) Ύπαξμε δηαθξηηψλ πεξηθεξεηαθψλ γαζηξνλνκηθψλ πφξσλ (ix) (x) Πξνζθνξά πνιιαπιψλ γαζηξνλνκηθψλ εκπεηξηψλ Ύπαξμε απνηειεζκαηηθνχ Οξγαληζκνχ Γηαρείξηζεο & Μάξθεηηλγθ Πξννξηζκνχ ηνλ Πίλαθαο 7 παξνπζηάδνληαη νη πέληε βαζηθνί πξννξηζκνί ηεο Πνιηηείαο πνπ επηιέρζεθαλ κε βάζε ηα παξαπάλσ θξηηήξηα, θαζψο θαη ε αλάπηπμε πνπ έρνπλ επηηχρεη κέρξη ζήκεξα. 45

46 Πίλαθαο 7. Οη 5 βαζηθνί γαζηξνλνκηθνί πξννξηζκνί ηεο Πνιηηείαο ηνπ Οληάξην Πεξηνρέο Απνηειέζκαηα εθαξκνγήο ζηξαηεγηθήο Φσηνγξαθίεο Νηαγάξαο Σνξφλην o Γεκηνπξγία ηνπ Γαζηξνλνκηθνχ Γξφκνπ Νηαγάξα o Αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ εθδειψζεσλ, φπσο εθιεπηπζκέλα δείπλα, πνπ ιακβάλνπλ ρψξα ζε θάξκεο, θήπνπο θαη ακπειψλεο. o Όιν θαη κεγαιχηεξνο αξηζκφο ζεθ ρξεζηκνπνηνχλ ηνπηθά πξντφληα, ε πξνκήζεηα ηνπο φκσο παξακέλεη δχζθνιε. o Ο Γαζηξνλνκηθφο Γξφκνο Νηαγάξα έρεη ζπλδέζεη ηνπο θαηαλαισηέο κε ηνπο πξνκεζεπηέο ηνπηθψλ πξντφλησλ θαη εδεζκάησλ, κε έλα λέν γαζηξνλνκηθφ νδεγφ πέληε μερσξηζηψλ πξννξηζκψλ κέζα ζηελ πεξηθέξεηα. o Έρεη απμεζεί ν αξηζκφο ησλ επηζθεπηψλ ζηηο ηνπηθέο αγξνηηθέο αγνξέο. o πλερίδεηαη ε πξνζπάζεηα ζχλδεζεο κεηαμχ ηεο νηληθήο βηνκεραλίαο θαη ησλ ηνπηθψλ παξαγσγψλ ηξνθίκσλ. o Ζ Πεξηθέξεηα ηνπ Νηαγάξα, ππφ ηελ Αγξνηηθή Οκάδα Κξνχζεο (Task Force) θαη ην Γαζηξνλνκηθφ Γξφκν Νηαγάξα έρεη δεκηνπξγήζεη ζεκαληηθέο πξσηνβνπιίεο γηα ηνλ γαζηξνλνκηθφ ηνπξηζκφ o Σν Σνξφλην δηαζέηεη πάλσ απφ 9000 εζηηαηφξηα θαη απνηειεί ηνλ ζεκαληηθφηεξν γαζηξνλνκηθφ πξννξηζκφ ηεο Πνιηηείαο κε ζεκαληηθφ δπλακηθφ ψζηε λα θαηαζηεί έλαο παγθφζκηνο γαζηξνλνκηθφο πξννξηζκφο. o Σν 2006 δεκηνπξγήζεθε ζε εζεινληηθή βάζε ν νξγαληζκφο Savour Toronto (ζε ειεχζεξε απφδνζε απφιαπζε ην Σνξφλην) θαη εξγάζηεθε κε ηελ Γαζηξνλνκηθή πκκαρία ηνπ Οληάξην γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ηξφπνπ πξνβνιήο ησλ ζπγθξηηηθψλ πιενλεθηεκάησλ ηνπ Σνξφλην. Ζ δπλακηθή απηή δελ δηαηεξήζεθε φκσο ιφγσ ηεο εζεινληηθήο βάζεο ηνπ νξγαληζκνχ. 46

47 Μνπζθφθα Οηάβα o Γεκηνπξγήζεθε ν Οξγαληζκφο Savour Muskoka (ζε απφδνζε Απφιαπζε ηελ Μνπζθφθα)θαη αλέπηπμε κεζνδηθά ηελ βάζε ησλ κειψλ ηνπ, γαζηξνλνκηθά πξντφληα, εκπεηξίεο θαη εμεηδηθεπκέλεο εθδειψζεηο, επίζεο, έιαβε ρξεκαηνδφηεζε απφ ηνλ νξγαληζκφ Ontario Trillium Foundation. Ο νξγαληζκφο πξνζθέξεη ηε ρξήζε ηνπ ινγνηχπνπ ηνπ γηα θάζε πξντφλ πνπ είηε θαιιηεξγείηαη είηε παξάγεηαη ηνπηθά. Σν ινγφηππν, επίζεο, ρξεζηκνπνηείηαη ζε εζηηαηφξηα κέιε έηζη ψζηε λα ζεκαηνδνηήζνπλ εδέζκαηα ή παξαζθεπάζκαηα ηα νπνία έρνπλ δεκηνπξγεζεί κε βάζεη ηνπηθά πξντφληα. Σέινο, ν νξγαληζκφο θιήζεθε λα ζπκκεηάζρεη κε εηδηθά ζρεδηαζκέλν πεξίπηεξν ζηελ πλάληεζε ηνπ G20 Summit πνπ έιαβε ρψξα ζην Σνξφλην ην o Ζ Μνπζθφθα ζπλερίδεη λα δεκηνπξγεί θαη λα εηζάγεη κε επηηπρία ζηελ αγνξά λέα γαζηξνλνκηθά πξντφληα ζπλδεδεκέλα κε ηνλ ηνπξηζκφ φπσο πςειήο πνηφηεηαο γαζηξνλνκηθέο εθδειψζεηο, γαζηξνλνκηθνχο δξφκνπο θαη παθέηα. o Γεκηνπξγία ηνπ νξγαληζκνχ «Savour Ottawa»(ζε απφδνζε Απφιαπζε ηελ Οηάβα), ζηνλ νπνίν θαη απνλεκήζεθε ην βξαβείν Ζγεζίαο ην Ζ δνπιεηά ηνπ επηθεληξψζεθε ζηελ αλάπηπμε πξνγξακκάησλ δεκηνπξγίαο θξηηεξίσλ πνηφηεηαο γηα ηα γαζηξνηνπξηζηηθά πξντφληα. o Μεηαμχ άιισλ εθδειψζεσλ ν νξγαληζκφο δηνξγαλψλεη ην Δηήζην πκπφζην Γηαηξνθήο κε ηε ζπκκεηνρή ζεθ θαη ηνπηθψλ παξαγσγψλ. Πξίλο Έληνπαξλη o Ζ επαξρία ηνπ Πξηλο Έληνπαξλη κε ηηο εθδειψζεηο Μνλνπάηη Γεχζεο (Taste Trail), πγθνκηδή ζηελ Δπαξρία (Harvest in the County), Countylicious θαζψο θαη κηα ζεηξά άιισλ γεγνλφησλ πνπ ζπλδένληαη κε ηε γαζηξνλνκία αιιά θαη ηνλ νηληθφ ηνπξηζκφ. 47

48 Με βάζε ηε ζηξαηεγηθή απηή, δεκηνπξγήζεθε ε πκκαρία Γαζηξνλνκηθνχ Σνπξηζκνχ ηνπ Οληάξην (Ontario Culinary Tourism Alliance OCTA), σο ν νξγαληζκφο πνπ ζα πινπνηνχζε ην πιάλν εθαξκνγήο. Ζ OCTA ηδξχζεθε σο κε θεξδνζθνπηθή εηαηξεία, ππφ ηελ δηνηθεηηθή θαη λνκηθή επνπηεία ηνπ πλδέζκνπ Δζηηαηφξσλ θαη Ξελνδφρσλ ηνπ Οληάξην. Σα κέιε ηεο πκκαρίαο πεξηιακβάλνπλ πεξί ηηο επηρεηξήζεηο θαη παξαγσγνχο ηεο πνιηηείαο, ελψ νη πέληε αξρηθνί γαζηξνλνκηθνί πξννξηζκνί (βι. Πίλαθαο 7 Οη 5 βαζηθνί γαζηξνλνκηθνί πξννξηζκνί ηεο Πνιηηείαο ηνπ Οληάξην) έρνπλ ζήκεξα γίλεη 26. Σα κέιε ζπκκεηέρνπλ ζηηο απνθάζεηο ηεο πκκαρίαο, κέζσ κηαο εηδηθήο πκβνπιεπηηθήο Δπηηξνπήο ( Πξφζβαζε ηελ 30 ε Απγνχζηνπ 2011). Με ηελ αλαζεσξεκέλε ζηξαηεγηθή ηνπ 2011 (MTOUR, 2011), είλαη εκθαλέο φηη ε OCTA έρεη μεπεξάζεη θάζε πξνζδνθία ζε φξνπο ζπκκεηνρήο ηεο επηρεηξεκαηηθήο θνηλφηεηαο ζηελ αλάπηπμε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ. Ο ζηφρνο πνπ είρε ηεζεί γηα ηνλ αξηζκφ ησλ κειψλ έρεη ππεξθαιπθζεί θαηά 300% θαη ζήκεξα ε OCTA ζεσξείηαη έλα θέληξν εμεηδηθεπκέλεο γλψζεο γηα ηνλ γαζηξνλνκηθφ ηνπξηζκφ, ην νπνίν πξνζθέξεη: o ζπκβνπιεπηηθέο ππεξεζίεο, o ππεξεζίεο δηεπθφιπλζεο, αμηνιφγεζεο, αλάπηπμεο πξντφλησλ (ζε ζέκαηα ζπζθεπαζίαο, ηηκνιφγεζεο, πξνψζεζεο θαη ηνπνζέηεζεο) θαη βνεζεηηθψλ εξγαιείσλ, o δηεμαγσγή εξεπλψλ, o δηνξγάλσζε γαζηξνλνκηθψλ εθδειψζεσλ. Σαπηφρξνλα θαη γηα ηελ θαιχηεξε θαηαλφεζε ηεο γαζηξνλνκηθήο δήηεζεο ε OCTA έρεη πξαγκαηνπνηήζεη έξεπλεο αγνξάο θαη έρεη αλαδείμεη ηξία ζεκαληηθά ηκήκαηα ηεο αγνξάο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ, θαζψο θαη κηα ζεηξά ηάζεσλ ζηελ αγνξά F&B 14 (φπσο παξνπζηάδνληαη ζηνλ Πίλαθαο 8): (i) Ζ ηνπξηζηηθή αγνξά ηεο Πνιηηείαο πεξηιακβάλεη 10% επηζθεπηψλ νη νπνίνη ηαμηδεχνπλ κε βαζηθφ θίλεηξν ηηο γαζηξνλνκηθέο εκπεηξίεο. Οη επηζθέπηεο απηνί μνδεχνπλ ην δηπιάζην πνζφ γηα ηηο ηαμηδησηηθέο ηνπο εκπεηξίεο απφ θάζε άιιν επηζθέπηε. (MTOUR 2011). 14 F&B: Food & Beverage. Ζ αγνξά ηξνθίκσλ θαη πνηψλ. 48

49 (ii) (iii) Σν 80% ησλ επηζθεπηψλ ελζσκαηψλνπλ κηα γαζηξνλνκηθή εκπεηξία ζην θάζε ηαμίδη ηνπο. Δλψ ε γαζηξνλνκία κπνξεί λα κελ απνηειεί ην βαζηθφ θίλεηξν ηαμηδηνχ, ζπλεηζθέξεη ζε κεγάιν πνζνζηφ ζηελ ζπλνιηθή ηαμηδησηηθή εκπεηξία. Ζ OCTA έρεη αλαγλσξίζεη απηφ ην ηκήκα ηεο αγνξάο σο απηφ πνπ παξνπζηάδεη ηε κεγαιχηεξε επθαηξία γηα ηελ αλάπηπμε γαζηξνηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ. 10% ησλ επηζθεπηψλ πνπ πεξλνχλ απφ ηελ πνιηηεία πξαγκαηνπνηνχλ κηα κε πξνγξακκαηηζκέλε ζηάζε γηα θαγεηφ. ΖOCTA δηαβιέπεη κηα ζεκαληηθή επθαηξία γηα ηνπο Πεξηθεξεηαθνχο Οξγαληζκνχο Σνπξηζκνχ λα αλαπηχμνπλ θαη λα πξνσζήζνπλ ηελ ηνπηθή γαζηξνλνκία ζε ζεκεία (stop-over) φπνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ηέηνηνπ είδνπο γεχκαηα. Πίλαθαο 8. Σάζεηο ζηελ αγνξά F&B o Αχμεζε ελδηαθέξνληνο ησλ θαηαλαισηψλ γηα ηα επψλπκα αγξνηηθά πξντφληα κε ηζηνξία o Ζ πξνψζεζε λέσλ ηξφπσλ θνπήο ηνπ θξέαηνο o Αχμεζε ελδηαθέξνληνο γηα ιαραληθά, θξνχηα θαη ξάηζεο κε παξάδνζε o Αχμεζε ηεο δήηεζεο γηα πγηεηλά βφηαλα, κπαραξηθά θαη θξνχηα, φπσο ηα κνχξα ή νη ζπφξνη θνινθχζαο o Καηλνηνκηθά κε αιθννινχρα πνηά, ηα νπνία ελζσκαηψλνπλ ηνπηθά πιηθά ή γεχζεηο o Απμαλφκελε αλαγλψξηζε ηεο αμίαο ησλ ζπλεξγαζηψλ θαη ησλ ζηξαηεγηθψλ ζπκκαρηψλ ζηνλ ηνπξηζκφ ηφζν γηα ηελ πξνψζεζε φζν θαη γηα ηελ αλάπηπμε θαηλνηφκσλ πξντφλησλ o Απμεκέλε ρξήζε ησλ θνηλσληθψλ δηθηχσλ απφ ηνπο θαηαλαισηέο κε ζηφρν ηελ πιεξνθφξεζε γηα γαζηξνλνκηθέο επθαηξίεο θαη θξηηηθή απηψλ ησλ εκπεηξηψλ o Μεγαιχηεξε ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο κέζσ εηδηθψλ πεξηπηέξσλ (information kiosks) γηα ηελ παξαγγειία θαγεηψλ απφ εζηηαηφξηα, ρξήζε εθαξκνγψλ ηνπ ipad ή iphone γηα ιίζηεο θξαζηψλ θιπ. Πεγή: MTOUR 2011 Πέξαλ, φκσο, ηεο αμηνιφγεζεο ηεο κέρξη ζήκεξα θαηάζηαζεο, ε κεζνπξφζεζκε ζηξαηεγηθή πνπ πεξηιακβάλεηαη ζην MTOUR 2011, ζέηεη λένπο, κεηξήζηκνπο ζηφρνπο εμέιημεο ησλ 49

50 απνηειεζκάησλ πνπ έρνπλ ήδε επηηεπρζεί. Απηά ηα απνθαινχκελα ελλέα απνηειέζκαηα αθνξνχλ ζπλνιηθά ζηελ Πνιηηεία ηνπ Οληάξην θαη ζηελ πνξεία ηεο κέρξη ζήκεξα: (i) Απνηέιεζκα 1: έρεη ηζρπξή εγεζία θαη έλαλ βηψζηκν νξγαληζκφ ν νπνίνο ζα πξνσζήζεη ην γαζηξνλνκηθφ ηνπξηζκφ ζε ζπλεξγαζία κε ηνπο θαηά ηφπνπο Πεξηθεξεηαθνχο Οξγαληζκνχο Σνπξηζκνχ. (ii) Απνηέιεζκα 2: δηαζέηεη έλαλ απμαλφκελν αξηζκφ έηνηκσλ (market-ready) γαζηξνηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ, ηα νπνία βξίζθνληαη ζε άκεζε ζρέζε κε ην ξφιν ησλ Πεξηθεξεηαθψλ Οξγαληζκψλ Σνπξηζκνχ. (iii) Απνηέιεζκα 3: δηαζέηεη πνηνηηθά γαζηξνηνπξηζηηθά πξντφληα ηα νπνία κπνξνχλ λα πξνβάινπλ ηηο πεξηθέξεηεο ηεο Πνιηηείαο. (iv) Απνηέιεζκα 4: έρεη επηηχρεη ηελ αλαγλψξηζε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ σο νηθνλνκηθνχ θαη εκπνξηθνχ θαηαιχηε απφ ηνπο Πεξηθεξεηαθνχο Οξγαληζκνχο Σνπξηζκνχ θαη ηνπο εκπιεθφκελνπο ζε απηήλ ηελ αγνξά. (v) Απνηέιεζκα 5: δηαζέηεη ηηο απαξαίηεηεο πξνδηαγξαθέο γηα ηελ αλάπηπμε γαζηξνλνκηθνχ brand αιιά θαη πξντφλησλ. (vi) Απνηέιεζκα 6: έρεη επηηχρεη ηελ αλαγλψξηζε ηεο γαζηξνλνκίαο σο βαζηθφ ζηνηρείν αλάπηπμεο ηνπ ηνπξηζηηθνχ θιάδνπ. (vii) Απνηέιεζκα 7: πθίζηαηαη ηζρπξφηεξε πεπνίζεζε θαη γλψζε ζην Τπνπξγείν Γεσξγίαο, Σξνθίκσλ θαη Αγξνηηθψλ Τπνζέζεσλ ηνπ Οληάξην γηα κηα ζπληνληζκέλε θαη ζπλεθηηθή πξνψζεζε ησλ ηνπηθψλ πξντφλησλ δηαηξνθήο θαη ησλ εκπεηξηψλ ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ ζηελ Πνιηηεία. (viii) Απνηέιεζκα 8: δηαζέηεη παξνπζία ζε θάζε πεξηθέξεηα ηεο Πνιηηείαο ε νπνία είλαη επηθνξηηζκέλε κε ηε ζπλερή βειηίσζε θαη κέηξεζεο ησλ απνηειεζκάησλ ηεο ζηξαηεγηθήο αλάπηπμεο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ. (ix) Απνηέιεζκα 9: έρεη κηα νινέλα θαη απμαλφκελε επηρεηξεκαηηθή θνηλφηεηα, ζε θάζε πεξηθέξεηα ηεο Πνιηηείαο, ε νπνία αλαπηχζζεη επηηπρψο θαηλνηφκεο γαζηξνηνπξηζηηθέο εκπεηξίεο. Οη πιεξνθνξίεο γηα ηνλ ηνπξηζκφ ζην Οληάξην βξίζθνληαη ζπγθεληξσκέλεο ζην portal ην νπνίν είλαη δηαξζξσκέλν γχξσ απφ ηηο θάησζη θαηεγνξίεο (Δηθφλα 9): (vi) ηα κέξε πνπ κπνξείηε λα επηζθεθηείηε, 50

51 (vii) ηη κπνξείηε λα θάλεηε, (viii) ζπιινγέο απνδξάζεσλ, (ix) νηθνγελεηαθή δηαζθέδαζε, (x) πεξηπέηεηα, (xi) εξγαιεία ηαμηδηνχ Δηθφλα 9. ειίδα εηζαγσγήο ηνπ Ζ γαζηξνλνκία απνηειεί μερσξηζηή ελφηεηα πξνβνιήο ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο ηνπ Οληάξην ηφζν ππφ ηε γεληθή θαηεγνξία ηη κπνξείηε λα θάλεηε, φζν θαη ππφ ηηο ζπιινγέο απνδξάζεσλ. ηε 2 ε απηή γεληθή θαηεγνξία εληάζζνληαη θαη άιιεο δξαζηεξηφηεηεο φπσο γθνιθ, ζπα, ηέρλε θαη πνιηηηζκφο θαη δξαζηεξηφηεηεο (Δηθφλα 10). ε απηήλ ηελ θαηεγνξία ζπκπεξηιακβάλνληαη θαη δηαδξαζηηθνί ράξηεο, νη νπνίνη πξνηείλνπλ δηαδξνκέο ζην ζχλνιν ηεο Πνιηηείαο. 51

52 Δηθφλα 10. ειίδα εηζαγσγήο ζηνπο δηαδξαζηηθνχο ράξηεο ηνπ Οληάξην Πεγή: Πξφζβαζε ηελ 5 ε επηεκβξίνπ 2011 ε φηη αθνξά ηε γαζηξνλνκία, νη δηαδξαζηηθνί ράξηεο πξνηείλνπλ κέξε θαη αμηνζέαηα ηα νπνία ζα κπνξνχζε λα επηζθεθηεί ν επηζθέπηεο ζπλδπάδνληαο ηφζν ην θαγεηφ φζν θαη ην πνηφ θξαζί θαη κπχξα (Δηθφλα 11). Ζ θαηεγνξηνπνίεζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ δηαδξαζηηθνχ ράξηε γίλεηαη ηφζν ζεκαηηθά, φζν θαη γεσγξαθηθά. Γηα θάζε πξφηαζε δνθηκήο θαγεηνχ ή θξαζηνχ / κπχξαο, δε, πεξηιακβάλνληαη θαη βαζηθέο πιεξνθνξίεο (ηζηνξία επηζθέςηκνπ ρψξνπ, ηξφπνο πξνζέγγηζεο θ.α). 52

53 Δηθφλα 11. Γηαδξαζηηθφο ράξηεο δηαδξνκψλ ζην Οληάξην Πεγή: Πξφζβαζε ηελ 5 ε επηεκβξίνπ 2011 Οη δηαδξαζηηθνί απηνί ράξηεο πξνζθέξνπλ, θαηά θχξην ιφγν, κηα αίζζεζε ηεο ηνπνγεσγξαθίαο ηεο Πνιηηείαο θαη ιηγφηεξν έλα νινθιεξσκέλν γαζηξνηνπξηζηηθφ πξντφλ φπσο ζπκβαίλεη ζηελ Καηαινλία. ηηο επηκέξνπο, φκσο, ζειίδεο ηνπ portal παξνπζηάδεηαη ζε πιήξε αλάπηπμε ην γαζηξνλνκηθφ ραξηνθπιάθην ηεο Πνιηηείαο κε παξνπζηάζεηο, πξνηάζεηο επίζθεςεο γηα πνιιέο θαη δηαθνξεηηθέο θαηεγνξίεο θνηλνχ (π.ρ γηα δεπγάξηα ή εθδξνκέο γηα θίιεο ), ζρεηηθέο εθδειψζεηο θαη δηαγσληζκνχο (βι. Δηθφλα 12 Βξαβείν Δκπεηξίαο Γαζηξνλνκηθνχ Σνπξηζκνχ). Ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ παξνπζηάδεη, επίζεο, ην εκεξνιφγην εθδειψζεσλ, ην νπνίν ζπγθεληξψλεη ην ζχλνιν ησλ δηαθνξεηηθψλ εθδειψζεσλ ηεο 53

54 Πνιηηείαο ζε κηα εχρξεζηε πιαηθφξκα πιεξνθφξεζεο κε πνιιέο δπλαηφηεηεο θαηεγνξηνπνίεζεο (γεσγξαθηθή, ζεκαηηθή, ζε ζπγθεθξηκέλε πφιε θ.ιπ., βι. Δηθφλα 13). Δηθφλα 12. Βξαβείν Δκπεηξίαο Γαζηξνλνκηθνχ Σνπξηζκνχ ην πιαίζην ηεο εηήζηαο πλφδνπ Σνπξηζκνχ ηνπ Οληάξην (2011) απνλέκεηαη ην Βξαβείν Δκπεηξίαο ζην Γαζηξνλνκηθφ ηνπξηζκφ ην νπνίν αθνξά θπζηθά πξφζσπα θαη επηρεηξήζεηο, ηα νπνία θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ πξνεγνχκελνπ ρξφλνπ αλάπηπμαλ ή εμέιημαλ κηα λέα ή ππάξρνπζα εκπεηξία πνπ ζπλδέεηαη κε ην γαζηξνλνκηθφ ηνπξηζκφ. Πεγή: 54

55 Δηθφλα 13. Σν εκεξνιφγην εθδειψζεσλ ηνπ Οληάξην Πεγή: Calendar_1&_nffvid=%2FTCISSegmentsWeb%2Fportlets%2Fjsf%2FeventsCalendar%2FeventsCal endar.faces&_pagelabel=maindesktop_page_104, Πξφζβαζε ηελ 5 ε επηεκβξίνπ

56 1.3. πκπεξάζκαηα Απφ ηελ αλάιπζε πνπ πξνεγήζεθε είλαη ζαθέο φηη: (i) Ο γαζηξνλνκηθφο ηνπξηζκφο θαη ελ γέλεη ην ηνπξηζηηθφ θαηλφκελν θαη ε αλάπηπμή ηνπ, αθνξνχλ πξσηίζησο ηνπο γεγελήο θαηνίθνπο θαη ηελ επκάξεηά ηνπο θαη ζε δεχηεξν επίπεδν ηνπο επηζθέπηεο, εγρψξηνπο θαη μέλνπο. Τπφ απηφ ην πξίζκα ην γαζηξνλνκηθφ ραξηνθπιάθην απνηειεί ηελ έθθξαζε ηνπ ηξφπνπ δσήο, ηεο παξαγσγήο, ηνπ πνιηηηζκνχ θαη ηεο δηαηξνθήο ησλ γεγελψλ θαη ζπλεπψο ηνπ επηπέδνπ αλάπηπμήο ηνπο, φπσο ππάξρεη ζήκεξα. Δθφζνλ ε πνιηηηθή παξεκβαίλεη γηα ηε ζηνηρεηνζέηεζε θαη πξνβνιή ηνπ σο ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο, ζην άλσ ζθεπηηθφ εληάζζεηαη θαη ε εμέιημή ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ ζην κέιινλ, ιακβάλνληαο ππφςε θαη ηηο επηδξάζεηο πνπ ζίγνπξα ζα έρνπλ ζε απηφ νη κειινληηθέο ηνπξηζηηθέο ξνέο. (ii) Γηα ηελ ζηνηρεηνζέηεζε ελφο γαζηξνλνκηθνχ πξννξηζκνχ απαηηείηαη ε χπαξμε θαη ε πιήξεο θαηαγξαθή ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ. Αλ απηφ δελ πθίζηαηαη απηφλνκα σο απνηέιεζκα ηεο παξάδνζεο, δεκηνπξγείηαη ζηε βάζε ηνπ ηξφπνπ δσήο πνπ ππάξρεη ζήκεξα (βι. Δλφηεηα Καλαδάο: ε ζηξαηεγηθή γαζηξνλνκηθήο αλάπηπμεο ηεο Πνιηηείαο ηνπο Οληάξην) θαη βαζίδεηαη πάληα ζηελ πξσηνγελή παξαγσγή. Πξφθεηηαη γηα έλα ζχλζεην πνιηηηζηηθφ πξντφλ πνπ ζηεξίδεηαη ζε ηέζζεξηο άμνλεο αλάπηπμεο (βι. Γξάθεκα 1). (iii) Ζ δηαζχλδεζε ηνπ ιεγφκελνπ αγξνδηαηξνθηθνχ ηνκέα θαη ηεο πξσηνγελνχο παξαγσγήο κε ηνλ ηνπξηζκφ θξίλεηαη απαξαίηεην ραξαθηεξηζηηθφ (βι. Δλφηεηα Γαιιία: Οη γαζηξνλνκηθνί δξφκνη ηεο Αιζαηίαο). Δπίζεο, ζα πξέπεη λα πθίζηαηαη κηα θάζεηε, αιιά θαη νξηδφληηα δηθηχσζε εζληθψλ, πεξηθεξεηαθψλ, ηνπηθψλ νξγαληζκψλ ηνπξηζκνχ, Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (G2G, G2C), επαγγεικαηηθψλ ελψζεσλ, ζπλεηαηξηζκψλ, επηκειεηεξίσλ, επηρεηξήζεσλ (G2B, B2B). (iv) Ζ πξνψζεζε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ (φπσο νξίδεηαη ζηελ ελφηεηα 1.1 θαη παξνπζηάδεηαη κέζσ παξαδεηγκάησλ ζηελ ελφηεηα 1.2) απαηηεί ηε δεκηνπξγία εχιεπησλ γαζηξνηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ θαη ηε ρξήζε λέσλ κεζφδσλ θαη εξγαιείσλ γηα ηελ πξφζβαζή ηνπο απφ ηνλ θαηαλαισηή. Χο ζχλζεηα γαζηξνηνπξηζηηθά πξντφληα ινγίδνληαη νη γαζηξνλνκηθνί δξφκνη / δηαδξνκέο (βι. ελφηεηα Γαζηξνλνκηθέο δηαδξνκέο: έλα ζχλζεην ηνπξηζηηθφ πξντφλ), ελψ ε πξνψζεζή ηνπο πεξηιακβάλεη δηαδηθηπαθή παξνπζία, δηαδξαζηηθνχο ράξηεο θαη λέεο εθαξκνγέο ζηα κέζα θνηλσληθήο δηθηχσζεο θαη ζηελ θηλεηή ηειεθσλία. 56

57 «Κεθάιαην 2: Η γαζηξνλνκία ζηελ Κξήηε» ην παξφλ θεθάιαην επηρεηξείηαη ε αλαγλψξηζε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ ηεο Κξήηεο σο ζπζηαηηθνχ θαη αλαπφζπαζηνπ ζηνηρείνπ ηεο ζεκεξηλήο θαη απξηαλήο αλάπηπμεο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ. Αλαιχνληαη, επίζεο, νη ηνπηθέο πξνζπάζεηεο πηζηνπνίεζεο θαη πξνβνιήο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ πινχηνπ ηνπ λεζηνχ, θαζψο θαη νη ζεκεξηλέο πξσηνβνπιίεο ηεο Πεξηθέξεηαο Κξήηεο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο πνηφηεηαο ζην ζχλνιν ησλ ππεξεζηψλ ηνπ ηνπξηζηηθνχ θιάδνπ θαη γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ αγξνδηαηξνθηθνχ ηνκέα ηνπ λεζηνχ. Σέινο, παξνπζηάδεηαη κέξνο ηνπ ζηξαηεγηθνχ ζρεδίνπ αλάπηπμεο θαη πξνβνιήο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ, φπσο θαηαξηίδεηαη ζήκεξα απφ ηελ Πεξηθέξεηα Κξήηεο. ηφρνο ηνπ θεθαιαίνπ είλαη λα αλαιχζεη ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε ηεο Πεξηθέξεηαο, αλαθνξηθά κε ηελ αλάπηπμε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ θαη λα απνηειέζεη βαζηθή εηζξνή ζηε κεζνδνινγία δεκηνπξγίαο γαζηξνλνκηθψλ δηαδξνκψλ, πνπ αθνινπζεί ζην Κεθάιαην 3. 57

58 2.1 Κξήηε & γαζηξνλνκία: ηα «ηη» & ηα «γηαηί» Ζ παξνχζα θαηάζηαζε ζηελ Κξήηε, αλαθνξηθά κε ηε γαζηξνλνκία, παξνπζηάδεη έλαλ αδηακθηζβήηεην δπηζκφ: o ε κεγάιε πιεηνςεθία ηεο ηνπξηζηηθήο δήηεζεο θαη πξνζθνξάο ζπγθεληξψλεηαη ζηηο ηνπξηζηηθέο κνλάδεο ηνπ βφξεηνπ άμνλα, νη νπνίεο πξνβάιινπλ κηα δηαζηξεβισκέλε θαη θνιθιφξ εηθφλα ηεο ηνπηθήο θνπδίλαο, ζπγρένληαο ηελ κε ηα αληίζηνηρα θνιθιφξ ηεο ειιεληθήο θνπδίλαο. Ζ παξαθάησ εηθφλα παξνπζηάδεη εχιεπηα ην θαηλφκελν θαη απνηειεί ηαπηφρξνλα ην παξάδεηγκα ηεο θνπδίλαο θαη ηεο αηζζεηηθήο πνπ πξνζθέξεηαη θαηά πιεηνςεθία. Δηθφλα 14. Ζ αηζζεηηθή θαη ην κελνχ ησλ εζηηαηνξίσλ ζην βφξεην άμνλα ηεο Κξήηεο Δζηηαηφξηα ζηελ παξαιία ηνπ Ρεζχκλνπ o ε απζεληηθή Κξεηηθή θνπδίλα πνπ ζπγθεληξψλεηαη, θαηά θχξην ιφγν, ζηελ ελδνρψξα παξακέλεη αθαλήο γηα ηε κεγάιε πιεηνςεθία ησλ επηζθεπηψλ. Γελ είλαη, ινηπφλ, ηπραία ε έιιεηςε γλψζεο αιιά θαη ζπλεπαθφινπζα ηθαλνπνίεζεο πνπ εθθξάδνπλ νη αιινδαπνί επηζθέπηεο ζε ζρεηηθή έξεπλα ηνπ Πεξηθεξεηαθνχ Σακείνπ Κξήηεο (Πνιπηερλείν Κξήηεο, 2008, βι. ελφηεηα 2.1.2). πλδέεηαη άξξεθηα κε ηε δηεζλή μελνδνρεηαθή θνπδίλα πνπ ηνπο πξνζθέξεηαη, αιιά θαη ηελ απνπζία επδηάθξηησλ επηινγψλ απζεληηθήο Κξεηηθήο γαζηξνλνκίαο ζηηο «ηνπξηζηηθέο πηάηζεο» ησλ κεγάισλ αζηηθψλ θέληξσλ ηνπ βφξεηνπ άμνλα. 58

59 Παξά ηαχηα, φκσο, νη επθαηξίεο γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ ζηελ Κξήηε είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθέο θαη ζα κπνξνχζαλ λα ζπλνςηζηνχλ ζηα θάησζη ζηνηρεία: o o o o o o Ζ έληαμε ηεο γαζηξνλνκίαο ζην ραξηνθπιάθην ηνπ λεζηνχ ζα δηεπθνιχλεη ηελ δηείζδπζε ζηηο θαζηεξσκέλεο αγνξέο δίλνληαο άκεζα απνηειέζκαηα, ελψ ζα εμαζθαιίζεη ηελ εηζξνή επηζθεπηψλ κε πςειή αγνξαζηηθή δχλακε, θαζψο είλαη γλσζηφ φηη νη ηνπξίζηεο πνπ ελδηαθέξνληαη λα θάλνπλ γαζηξνλνκηθφ ηνπξηζκφ είλαη πην εχπνξνη θαη δαπαλνχλ κεγάιν πνζνζηφ ηνπ ηαμηδησηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ ζε δξαζηεξηφηεηεο γαζηξνλνκηθνχ ελδηαθέξνληνο, ελψ ζηηο βαζηθέο ρψξεο πξνέιεπζεο ησλ «γαζηξνηνπξηζηψλ» πεξηιακβάλνληαη θαη νη θπξηφηεξεο αγνξέο ηνπ ηνπξηζκνχ ηεο Κξήηεο. Σν γαζηξνλνκηθφ ραξηνθπιάθην ηεο Κξήηεο είλαη ηθαλφ λα πξνζειθχεη έλα επξχηεξν ηαμηδησηηθφ θνηλφ θαη φρη κφλν ηνπο γαζηξνηνπξίζηεο. Γεδνκέλεο ηεο κεγάιεο ηνπξηζηηθήο θίλεζεο ηνπ λεζηνχ, ε αλάπηπμε ηνπ ζρεηηθνχ ραξηνθπιαθίνπ ζα έρεη έηνηκν αγνξαζηηθφ θνηλφ εμαζθαιίδνληαο άκεζε βησζηκφηεηα γηα ηηο λέεο ππεξεζίεο. Ζ πξνζθνξά θαιήο ηνπηθήο θνπδίλαο ζηνπο ηνπξίζηεο απνηειεί ηελ ξαρνθνθαιηά κηαο ειθπζηηθήο γαζηξνλνκηθήο πξνζθνξάο, θάηη πνπ ε Πεξηθέξεηα Κξήηεο πξνζδνθά φηη ζα εμαζθαιίζεη κε ηελ εθαξκνγή ηνπ ήκαηνο Πνηφηεηαο Κξεηηθήο Κνπδίλαο (βι. Δλφηεηα Πεξηθεξεηαθή Δηηθέηα Κξήηε ). Σν μελνδνρεηαθφ δπλακηθφ ηεο Κξήηεο είλαη πνιχ κεγάιν θαη ε πξσηνβνπιία δεκηνπξγίαο κηαο «Κξεηηθήο Γσληάο» ζηα εζηηαηφξηα, φπνπ πξνζθέξνληαη θαζεκεξηλά Κξεηηθά εδέζκαηα, είλαη ήδε αξθεηά δηαδεδνκέλε θαη κπνξεί λα ζπκβάιεη ηα κέγηζηα ζηελ γλσξηκία ησλ επηζθεπηψλ κε ηελ Κξεηηθή γαζηξνλνκία. Σν λεζί δηαζέηεη πνιιά εκβιεκαηηθά πξντφληα (π.ρ. ειαηφιαδν, θξαζί, ηζηθνπδηά, κέιη θ.α., βι. Δλφηεηα 2.1.1) ηα νπνία κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ ηε βάζε γηα ηελ αλάπηπμε ζχλζεησλ γαζηξνηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ, φπσο νη ζεκαηηθέο γαζηξνλνκηθέο δηαδξνκέο. Ζ Κξήηε δηαζέηεη αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα ζηνλ ηνκέα ησλ επηζθέςηκσλ ρψξσλ παξαγσγήο, εηδηθά ζε νηλνπνηεία, θαζψο ππάξρνπλ ψξηκα δηθηχσλ νηλνπνηψλ ζην λεζί κε επηζθέςηκεο ππνδνκέο (βι. Παξάξηεκα 1 Ζ ζχκπξαμε Κξεηηθνχ πκθψλνπ Πνηφηεηαο θαη Γηθηχνπ Οηλνπνηψλ Κξήηεο, ζει. 124), ελψ ππάξρνπλ θαη άιινη ρψξνη παξαγσγήο πνπ έρνπλ δηακνξθσζεί εηδηθά γηα λα δέρνληαη επηζθέςεηο ή κπνξνχλ εχθνια θαη κε απιέο κεηαηξνπέο λα γίλνπλ επηζθέςηκα (π.ρ. ειαηνηξηβεία, γπλαηθείνη ζπλεηαηξηζκνί, βι. Δλφηεηα 2.1.1). 59

60 o ηελ Κξήηε, δε, ηζρχνπλ (ή κπνξνχλ λα ηζρχζνπλ κε ηελ θαηάιιειε νξγάλσζε θαη ηηο απαξαίηεηεο δξάζεηο) νη πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο παξάγνληεο επηηπρίαο πνπ εθαξκφδνπλ νη θνξπθαίνη γαζηξνλνκηθνί πξννξηζκνί, θαη ηζρχνπλ γεληθά γηα ην γαζηξνλνκηθφ ηνπξηζκφ. Ο γαζηξνλνκηθφο ηνπξηζκφο: (i) (ii) (iii) (iv) (v) (vi) (vii) βαζίδεηαη ζηελ ηζρπξή ηαπηφηεηα ηνπ πξννξηζκνχ αλαδεηθλχνληαο ηδηαίηεξα ηνπηθά ζηνηρεία, εληζρχεη ηελ πνηθηιία θαη ηε δηαθνξνπνίεζε κε ηελ αλάπηπμε εηδηθψλ ηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ, ζπλδέεη ηελ θνπδίλα κε ηελ παξάδνζε, αιιά θαη επξχηεξα κε ηελ πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά, δηαζπλδέεη ηνλ ηνπξηζηηθφ θιάδν κε ηελ παξαγσγηθή βάζε ηνπ πξννξηζκνχ θαη δεκηνπξγεί θάζεηεο θαη νξηδφληηεο δηαζπλδέζεηο θαη δηθηπψζεηο, έηζη ψζηε λα κπνξέζεη λα δηαρεηξηζηεί ην ζχλνιν ησλ επηκέξνπο γαζηξνλνκηθψλ πξντφλησλ, πξνβάιιεηαη ηδηαίηεξα κέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ θαη πξνζθέξεη ζπλνιηθή εηθφλα ηνπ πξννξηζκνχ, ηζρπξνπνηεί ηε θηιηθφηεηα ηνπ πξννξηζκνχ ζπλδένληαο πεξηζζφηεξν ηνλ επηζθέπηε κε ηνλ κφληκν θάηνηθν θαη ηηο ζπλζήθεο δσήο ηνπ θαη ηειηθά πξνζθέξνληαο κηα άξηηα ηαμηδησηηθή εκπεηξία, δηαζέηεη εθπαηδεπκέλα ζηειέρε, εμαζθαιίδνληαο επαγγεικαηηζκφ ζηελ αλάπηπμε θαη πξνβνιή ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ καδί κε άιιεο πηπρέο ηνπ πξννξηζκνχ. Δπηπιένλ ησλ παξαπάλσ, ε Κξήηε: o είλαη εληαίνο θαη θαζηεξσκέλνο ηνπξηζηηθφο πξννξηζκφο, o δηαζέηεη φιν ην θάζκα ησλ ηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ (καδηθφο, ελαιιαθηηθφο, πνιηηηζηηθφο, ππαίζξνπ, ζαιάζζηνο θ.α.) θαη κπνξεί εχθνια λα ηα αλαβαζκίζεη πνηνηηθά θαη λα ηα εκπινπηίζεη, o έρεη ψξηκεο ζπλεξγαζίεο ζε επίπεδν παξαγσγψλ αιιά θαη θνξέσλ (βι. Παξάξηεκα 1 Ζ ζχκπξαμε Κξεηηθνχ πκθψλνπ Πνηφηεηαο θαη Γηθηχνπ Οηλνπνηψλ Κξήηεο, ζει. 124), 60

61 o o έρεη ην αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα ηεο ηεθκεξησκέλεο θαη θεκηζκέλεο Κξεηηθήο Γηαηξνθήο, ε νπνία απνηέιεζε ηε βάζε γηα ηε δεκηνπξγία ηεο Μεζνγεηαθήο Γηαηξνθήο, έρεη πνηνηηθά πξντφληα δηαηξνθήο θαη αλαπηπγκέλν γαζηξνλνκηθφ ραξηνθπιάθην (βι. ελφηεηα 2.1.1). Χο εθ ηνχηνπ, γηα ηελ Κξήηε ππάξρεη πνιχ ζεκαληηθή δπλαηφηεηα λα «απνηειέζεη ε γαζηξνλνκία έλαλ απφ ηνπο ηξεηο θχξηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο νη ηνπξίζηεο ζα ηελ επηιέγνπλ σο ηφπν δηαθνπψλ κέζα ζηα επφκελα 3 κε 5 ρξφληα θαη λα θαζηεξσζεί σο δηεζλήο γαζηξνλνκηθφο πξννξηζκφο» (Κξεηηθφ χκθσλν Πνηφηεηαο, 2011γ). Γηα λα πινπνηεζεί, φκσο, απηή ε δηεχξπλζε ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο ηεο Κξήηεο (ιακβάλνληαο ππφςε ην γαζηξνλνκηθφ ηνπξηζηηθφ πξντφλ πνπ ήδε δηαζέηεη, φζν θαη ηηο ππάξρνπζεο ζπλεξγαζίεο, δίθηπα, ήκαηα Πνηφηεηαο θαη αλαπηπμηαθέο δξάζεηο πνπ έρνπλ πινπνηεζεί ζην λεζί), είλαη απαξαίηεην λα πξνρσξήζεη ε Πεξηθέξεηα ζηελ εθαξκνγή ησλ παξαθάησ: (i) αλαβάζκηζε ηνπ ππάξρνληνο ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο, (ii) (iii) (iv) (v) εκπινπηηζκφο ηνπ ππάξρνληνο ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο κε ζηνηρεία γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ, δεκηνπξγία λέσλ ζχλζεησλ γαζηξνηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ, άκεζε ζχλδεζε αγξνηηθήο παξαγσγήο κε ηνλ ηνπξηζκφ, θαζηέξσζε ησλ ηνπηθψλ πξντφλησλ θαη ηεο Κξεηηθήο Γηαηξνθήο σο αλαπφζπαζην θνκκάηη ηνπ brand ηεο Κξήηεο, εμαζθαιίδνληαο φηη φινη νη επηζθέπηεο ζα επηδηψθνπλ λα ην βηψζνπλ (αγνξάδνληαο πξντφληα ή ππεξεζίεο). 61

62 2.1.1 Η γαζηξνλνκηθή πξνζθνξά ηνπ λεζηνχ: ηα ζπζηαηηθά ζηνηρεία ηνπ Κξεηηθνχ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ Ζ θαηαγξαθή ησλ βαζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη ζπλζεηηθψλ ζηνηρείσλ ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ ηεο Κξήηεο βαζίζηεθε: (i) ην Γξάθεκα 1 Σν γαζηξνλνκηθφ ραξηνθπιάθην ηνπ Διιεληθνχ ηνπξηζκνχ, φπσο παξνπζηάδεηαη ζηελ Δλφηεηα Γαζηξνλνκηθφ Υαξηνθπιάθην: έλλνηεο θαη δηαθνξνπνηήζεηο, εμεηδηθεχνληαο ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ζηηο ηδηαίηεξεο ζπλζήθεο ηεο Κξήηεο, κε ηε δεκηνπξγία αληίζηνηρνπ πίλαθα κε ηνλ Πίλαθαο 1 Αλάιπζε ησλ ζηνηρείσλ ηνπ Διιεληθνχ Γαζηξνλνκηθνχ Υαξηνθπιαθίνπ, (ii) ην ελδεηθηηθφ γαζηξνλνκηθφ ραξηνθπιάθην ηεο Κξήηεο (Κξεηηθφ χκθσλν Πνηφηεηαο, 2011γ: Παξάξηεκα 1) θαη ζηελ πεξαηηέξσ εμεηδίθεπζή ηνπ κε επη ηφπνπ θαηαγξαθή θαη παξαηήξεζε, (iii) ηα πξντφληα πνπ πεξηιακβάλνληαη ζην Κξεηηθφ Πξσηλφ, φπσο θαηαηέζεθαλ ζην Ξελνδνρεηαθφ Δπηκειεηήξην ηεο Διιάδνο, ζην πιαίζην ηεο πξσηνβνπιίαο Διιεληθφ Πξσηλφ (Κξεηηθφ χκθσλν Πνηφηεηαο, 2011δ). Με βάζε ηα φζα αλαθέξζεθαλ παξαπάλσ, ν πίλαθαο πνπ αθνινπζεί (Πίλαθαο 9) απνηειεί κηα πξψηε πξνζπάζεηα ζπζηεκαηηθήο παξνπζίαζεο ηνπ Κξεηηθνχ Γαζηξνλνκηθνχ Υαξηνθπιαθίνπ, αληηκεησπίδνληαο ην λεζί σο έλαλ, εληαίν γεσγξαθηθφ πξννξηζκφ. Λακβάλνληαο ππφςε, φκσο, ηηο ηδηαηηεξφηεηεο πνπ παξνπζηάδνληαη ηφζν ζε επίπεδν γεσγξαθηθψλ ελνηήησλ 15, φζν θαη ζε άιιεο ζπλζήθεο πνπ θαζνξίδνπλ ηα ηδηαίηεξα ηνπηθά έζηκα, ήζε, πξντφληα θαη παξαγσγηθέο κέζνδνη, ε πιήξεο θαηαγξαθή ηνπ Κξεηηθνχ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ ζα έπξεπε λα ιάβεη ρψξα ζε επίπεδν πξψελ Ννκνχ ή Γήκνπ. 15 Όπσο απηά παξνπζηάδνληαη π.ρ κεηαμχ ησλ παιηψλ «Ννκψλ» ηεο Κξήηεο, ή κε βάζε γεσγξαθηθέο θαη ηνπνινγηθέο ελφηεηεο φπσο είλαη απηή ηνπ Φεινξείηε, ησλ Αζηεξνχζησλ ή ηνπ Οξνπεδίνπ ηνπ Λαζηζίνπ. 62

63 Πίλαθαο 9. Σα ζπζηαηηθά ζηνηρεία ηνπ Κξεηηθνχ Γαζηξνλνκηθνχ Υαξηνθπιαθίνπ Διιεληθφ Γαζηξνλνκηθφ Υαξηνθπιάθην Κξεηηθφ Γαζηξνλνκηθφ Υαξηνθπιάθην (ΚΓΥ) Αλάιπζε θαη παξαδείγκαηα ηνπ ΚΓΥ 16 (i) Ππξήλαο: θαγεηφ, πνηφ, βαζηθά πξντφληα δηαηξνθήο (i) (ii) (iii) (iv) Κξεηηθή Γηαηξνθή (ηζηνξία θαη κειέηεο) Κξεηηθή Κνπδίλα (ζπληαγέο) Αγξνηηθά θαη κεηαπνηεκέλα πξντόληα δηαηξνθήο Κξαζί θαη ξαθί / ηζηθνπδηά (iii) Αγξνηηθά θαη κεηαπνηεκέλα πξντόληα δηαηξνθήο Βαζηθφ ζηνηρείν ηνπ Κξεηηθνχ Γαζηξνλνκηθνχ Υαξηνθπιαθίνπ απνηειεί ε παξαγσγή ζεκαληηθψλ πξντφλησλ κε ηδηαίηεξε θήκε ηφζν ζηελ Διιάδα φζν θαη ζην εμσηεξηθφ. ε απηά πεξηιακβάλνληαη: Γξαβηέξα Κξήηεο: (ΠΟΠ) Πεθηφγαιν Υαλίσλ: (ΠΟΠ) Ξπλνκπδήζξα: (ΠΟΠ) Γαινκπδήζξα Αλζφηπξνο μεξφο Κεθαινηχξη Μαιάθα (ηπξνκάιακα) Ξχγαιν εηείαο (ΠΟΠ) Λεπθφ ηπξί άξκεο Σνπινπκνηχξη Σπξνδνχιη Αλζφγαιν Μπδήζξα ηάθα ηαθνβνχηπξν Απάθη χγθιηλα Φσκί (θαηά θχξην ιφγν καχξν, πηηπξνχρν) Παμηκάδη Αξσκαηηθά θπηά (π.ρ. δίθηακν, καηδνπξάλα, θαζθφκειν, ζπκάξη, ξίγαλε, ζξνχκπα, θιηζθνχλη θ.α.) Διηά, ειαηφιαδν, πξντφληα βαζηζκέλα ζην ειαηφιαδν θαη ηηο ειηέο Ξηλφρνληξνο Μέιη Θπκαξίζην Μέιη Πεπθνζπκαξφκειν Πξντφληα θξέαηνο, θαηά θχξην ιφγν ακλνεξίθηα θαη ρνηξηλά 16 Σα παξαδείγκαηα πξνέξρνληαη απφ θάπνηεο θαηεγνξίεο, θαζψο δελ έρεη ππάξμεη πιήξεο θαηαγξαθή ηνπ Κξεηηθνχ Γαζηξνλνκηθνχ Υαξηνθπιαθίνπ, δξάζε πνπ πξνβιέπεηαη φκσο ζην επηρεηξεζηαθφ ζρέδην αλάπηπμεο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ ηεο Πεξηθέξεηαο Κξήηεο. 63

64 (ii) Δπηρεηξήζεηο εζηίαζεο: θάζε κνξθήο φπσο ηαβέξλεο, κεδεδνπσιεία, εζηηαηφξηα πςειήο / δεκηνπξγηθήο θνπδίλαο, μελνδνρεηαθά θαηαιχκαηα (i) Πηζηνπνηεκέλα εζηηαηόξηα Κξεηηθήο Κνπδίλαο Πεξηθέξεηαο Κξήηεο (ii) Οπδεξί θαη θαθελεία κε παξαδνζηαθά εδέζκαηα (iii) Δζηηαηόξηα μελνδνρείσλ πνπ έρνπλ «Κξεηηθή Γσληά» ή/θαη πξνζθέξνπλ Κξεηηθά εδέζκαηα θαη πιεξνθόξεζε (i) Πηζηνπνηεκέλα εζηηαηόξηα Κξεηηθήο Κνπδίλαο Πεξηθέξεηαο Κξήηεο Σν ζχλνιν ησλ πηζηνπνηεκέλσλ εζηηαηνξίσλ, απφ ηα δηάθνξα ζήκαηα πνηφηεηαο δελ ππεξβαίλεη ηα 50 εζηηαηφξηα, θαζψο, φκσο, θάπνηα ζήκαηα έρνπλ αλαζηείιεη ηε ιεηηνπξγία ηνπο απηφο ν αξηζκφο, πέξαλ απφ ηδηαίηεξα κηθξφο, δελ είλαη θαη ελδεηθηηθφο. Δίλαη γεγνλφο, φκσο, φηη έμσ απφ ηα κεγάια ηνπξηζηηθά θέληξα ηνπ λεζηνχ θαη ηδηαίηεξα ζηελ ελδνρψξα ηα παξαδείγκαηα εζηηαηνξίσλ πνπ ζεξβίξνπλ, ρσξίο θακία θαζνδήγεζε θαη θπζηθά πηζηνπνίεζε, ηνπηθή θνπδίλα είλαη ηδηαίηεξα εθηεηακέλα. Απηή ε πξαγκαηηθφηεηα απνηειεί θαη ηελ απηή έθθξαζε ηνπ γεγνλφηνο φηη ε ηνπηθή ηαπηφηεηα θαη θνπιηνχξα παξακέλεη ηδηαίηεξα ηζρπξή γεγνλφο πνπ ζα βνεζήζεη ηελ Πεξηθέξεηα ηφζν ζηελ θαηαγξαθή φζν θπξίσο ζηελ επαηζζεηνπνίεζε απφ ηελ πιεπξά ηεο πξνζθνξάο. Πξχκα Πιψξα: πηζηνπνηεκέλν εζηηαηφξην Κξεηηθήο θαη δεκηνπξγηθήο θνπδίλαο (Ρέζπκλν) Σν εζηηαηφξην «Πξχκα Πιψξα» ιεηηνπξγεί ζηελ πεξηνρή Κνπκπέ θαη απνηειεί έλα απφ ηα θαιχηεξα εζηηαηφξηα ηνπ Ρεζχκλνπ. Έρεη ζπκπεξηιεθζεί ζηηο ιίζηεο ηνπ tripadvisor θαηέρνληαο ηελ 4 ε ζέζε ζε 58 εζηηαηφξηα ηεο πφιεο ηνπ Ρεζχκλνπ, ζην virtualtourist.com, θαζψο θαη ζε κηα ζεηξά άιισλ ςεθηαθψλ νδεγψλ. Γηαζέηεη έλα εηδπιιηαθφ πεξηβάιινλ κε ζέα ην Δλεηηθφ Φξνχξην ηεο πφιεο θαη κηα δηαθφζκεζε πνπ ζα ην ηνπνζεηνχζε ζηελ θαηεγνξία γαζηξνηαβέξλα. Ζ θνπδίλα ηνπ βαζίδεηαη ζηελ Κξεηηθή δηαηξνθή, αιιά θιεξηάξεη θαη κε λέεο γεχζεηο, ηνπνζεηψληαο πην θνληά ζηε δεκηνπξγηθή θαη ιηγφηεξν ζηελ παξαδνζηαθή Κξεηηθή θνπδίλα. Σν εζηηαηφξην δίλεη ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηελ επηινγή ησλ πξψησλ πιψλ, θαζψο ηα πεξηζζφηεξα απφ ηα ιαραληθά πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη είλαη βηνινγηθήο θαιιηέξγεηαο, ελψ ηα θξέαηα θαη ηα ηπξνθνκηθά πξνέξρνληαη απφ κηθξνχο παξαγσγνχο ηεο Κξήηεο, κε απνηέιεζκα ηνλ θαιχηεξν δπλαηφ έιεγρν ηεο πνηφηεηάο ηνπο. Πηζηνπνηήζεθε ηνλ 4/2011 απφ ην Κξεηηθφ χκθσλν Πνηφηεηαο. 64

65 Γνπιέο: κε πηζηνπνηεκέλν εζηηαηφξην Κξεηηθήο θνπδίλαο (Ννκφο Ρεζχκλνπ, Γνπιεδηαλά, Απηφ ην κηθξφ εζηηαηφξην, ζην αθφκε κηθξφηεξν ρσξηφ ησλ Γνπιεδηαλψλ, απνηειεί έλα εμαηξεηηθφ παξάδεηγκα ηεο γαζηξνλνκηθήο παξάδνζεο πνπ ππάξρεη ζηελ ελδνρψξα ηεο Κξήηεο, δπζηπρψο πνιχ καθξηά απφ ηα κάηηα ησλ επηζθεπηψλ ηεο θαη θπξίσο ησλ ππεπζχλσλ ησλ νξγαλσκέλσλ ηαμηδηψλ. Γνθηκάζακε ζπληαγέο, πάληα κε ηα δεδνκέλα ηεο επνρήο, πνπ δχζθνια βξίζθνληαη αιινχ: ζπκπεζεξηφ, ζθνπγγάην θ.α. πνιιά. Ο ηδηνθηήηεο καο ελεκεξψλεη (ζηε δίγισζζε ηζηνζειίδα ηεο επηρείξεζεο ηνπ!!!) γηα ηε θηινζνθία ηεο καγεηξηθήο ηνπ: «Αλνίμακε ην παιηφ ζπξηάξη ηεο κακάο, πήξακε ηηο μεραζκέλεο ζπληαγέο θαη ηηο μεζθνλίζακε. Βγήθακε ζηελ εμνρή θαη καδέςακε μεραζκέλα κπαραξηθά θαη κπξσδηέο, ξσηήζακε παιηνχο θαη θαηλνχξγηνπο. πλδπάζακε φια ηνχηα θαη ηελ ηερλνγλσζία κεξηθψλ πνπ μέξνπλ δηαηξνθηθέο ζπλήζεηεο θαη δηαηξνθή. Φηηάμακε έλα κελνχ κε βάζεηο ζηελ δηαηξνθή ησλ παιηψλ, "ιίγν απ' φια" θαη ηα βξηζθνχκελα. Με βάζε ην ειαηφιαδν, ηα θξέζθα θαη ληφπηα πξντφληα πξνζπαζνχκε λα δψζνπκε θάηη θαηλνχξγην ζηε γεχζε». 65

66 (iii) Σνπξηζηηθέο δξαζηεξηόηεηεο ζρεηηδόκελεο κε ηε γαζηξνλνκία: επηζθέςεηο ζε ρψξνπο παξαγσγήο ηξνθίκσλ θαη πνηψλ (π.ρ. αγξνθηήκαηα, νηλνπνηεία, ηπξνθνκεία, εξγαζηήξηα κεηαπνίεζεο ηξνθίκσλ θνθ), επηζθέςεηο ζε ζεκεία πψιεζεο ηξνθίκσλ θαη πνηψλ, επηζθέςεηο ζε κνπζεία θαη εθζεζηαθνχο ρψξνπο κε ζέκα ηε γαζηξνλνκία, παξαθνινχζεζε εθδειψζεσλ θαη θεζηηβάι γαζηξνλνκηθνχ ελδηαθέξνληνο, ζπκκεηνρή ζε καζήκαηα θαη ζεκηλάξηα καγεηξηθήο, γεπζηγλσζίαο θαη πγηεηλήο δηαηξνθήο, επηζθέςεηο ζε spa, γαζηξνλνκηθνί δξφκνη, ζπκκεηνρή ζε νξγαλσκέλα απφ tour operators ηαμίδηα γαζηξνλνκηθνχ ελδηαθέξνληνο. (i) Μνπζεία, εθζέζεηο & επηζθέςηκνη ρψξνη παξαγσγήο o Γεκηνπξγία Κέληξνπ Κξεηηθήο Γαζηξνλνκίαο (ρξεκαηνδφηεζε απφ ην INTERREG «ΓΔΤΗ.ΣΟΤΡ.») o Γεκηνπξγία ηνπ πηηηνχ ηνπ Κξεηηθνχ Κξαζηνχ ζε Γαθλέο θαη Υαληά (ρξεκαηνδφηεζε απφ ην Leader+) o Υαξνππφκπινο Πάλνξκν o Διαηνπξγείνλ Γξνκφλεξν Κηζζάκνπ o Μνπζείν Διηάο Καςαιηαλά o Δπηζθέςηκνη ρψξνη πνπ αλαπαξάγνπλ παξαδνζηαθά επαγγέικαηα (Αξφιηζνο, Έλαγξνλ, Γαιακπέινο, Λπρλνζηάηεο θα) o Λανγξαθηθά κνπζεία πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνλ Κξεηηθφ Γηαηξνθηθφ Πνιηηηζκφ o Δθζεζηαθνί ρψξνη ζε φιν ην λεζί πνπ δηνξγαλψλνληαη εθζέζεηο ζρεηηθά κε ηελ δηαηξνθή, ηα πξντφληα θαη ην αγξνηηθφ ηνπίν o Οηλνπνηεία o Διαηνηξηβεία κε εηδηθά δηακνξθσκέλνπο ρψξνπο o Γπλαηθείνη αγξνηηθνί ζπλεηαηξηζκνί o Δξγαζηήξηα θαη κνλάδεο (i) Μνπζεία, εθζέζεηο & επηζθέςηκνη ρψξνη παξαγσγήο Μνπζείν Διηάο (Καςαιηαλά) «Εζσηεξηθέο εηθφλεο ηνπ Μνπζείνπ Ειηάο ζηα Καςαιηαλά» Σν Διιεληθφ Μνπζείν ηεο Διηάο ζηα Καςαιηαλά Ρεζχκλνπ, ζηεγάδεηαη ζηνπο αλαζηεισκέλνπο ρψξνπο ηνπ ειαηφκπινπ ηεο κνλήο Αξθαδίνπ, πνπ νηθνδνκήζεθε ην 1763 απφ ηνλ εγνχκελν Φηιάξεην. Βξίζθεηαη ζην θέληξν ελφο νηθηζηηθνχ ζπλφινπ ραξαθηεξηζκέλνπ πςειήο πνιηηηζηηθήο αμίαο θαη ηνπ ηζηνξηθνχ ειαηψλα ηνπ. Σελ επηζηεκνληθή επηκέιεηα ηνπ Μνπζείνπ έρεη ην Κέληξν Λανγξαθίαο. Σν θηεξηαθφ ζπγθξφηεκα, πνπ απνηειεί έθζεκα ην ίδην, πεξηιακβάλεη ην Κειί ηνπ κνλαρνχ-νηθνλφκνπ, ηνλ ρψξν παξαγσγήο ηνπ 1763 πνπ παξέκεηλε ζε ιεηηνπξγία σο ηηο αξρέο ηνπ 20νχ αηψλα θαζψο θαη ηνλ θξνπξηαθφ ρψξν απνζήθεπζεο. Σν Μνπζείν είλαη αθηεξσκέλν ζηε κλήκε ηνπ ηφπνπ θαη ζηελ πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά ηεο ειηάο θαη ηνπ ειαηνιάδνπ ( πξφζβαζε ηελ 6 ε επηεκβξίνπ 2011). Σν ελ ιφγσ Μνπζείν πεξηιακβάλεηαη, επίζεο, ζην έξγν ηνπ πλδέζκνπ Διαηνπαξαγσγηθψλ Γήκσλ Κξήηεο «Πνιηηηζκφο ηεο Διηάο», σο έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα κεηαβπδαληηλά ειαηνηξηβεία ηεο Πεξηθέξεηαο ( πξφζβαζε ηελ 6 ε επηεκβξίνπ 2011) 66

67 παξαγσγήο ηνπηθψλ πξντφλησλ κε ηελ ζπλνδεία ηξίηνπ (πρ ηπξνθνκεία) Γπλαηθείνο πλεηαηξηζκφο «Δξαηψ»: παξαγσγή εηδψλ αγξνηηθήο βηνηερλίαο θαη νηθνηερλίαο, (ii) Εθδειψζεηο & Φεζηηβάι o Θεκαηηθά θεζηηβάι θαη γηνξηέο γχξσ απφ ηα ηνπηθά πξντφληα o Ραθνθάδαλα o Γηαγσληζκνί Παξαδνζηαθήο Κξεηηθήο Μαγεηξηθήο (iii) Σεκεία Πψιεζεο ηξνθίκσλ θαη πνηψλ o Καηαζηήκαηα κε παξαδνζηαθφ πξντφληα o Πξαηήξηα παξαδνζηαθψλ πξντφλησλ (π.ρ. ηπξνθνκεία, θξενπσιεία) o Μίλη & νχπεξ Μάξθεη (θπξίσο ηνπηθψλ αιπζίδσλ) πνπ δηαζέηνπλ κηα αληηπξνζσπεπηηθή επηινγή απφ ραξαθηεξηζηηθά πξντφληα o ε εηδηθά δηακνξθσκέλνπο ρψξνπο παξαζθεπήο ηνπηθψλ πξντφλησλ (πρ νηλνπνηεία) o Σνπξηζηηθά καγαδηά o Αεξνδξφκηα o Καηαζηήκαηα πινίσλ o Λατθέο αγνξέο κε ηδηαίηεξν ρξψκα (iv) Δηαδξνκέο θαη πεξηεγήζεηο o Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ o Γξφκνη ηεο Διηάο / Διαηνιάδνπ «Μαζήκαηα καγεηξηθήο απφ ην Γπλαηθείν πλεηαηξηζκφο «Δξαηψ» ζε πξνζθεθιεκέλνπο δεκνζηνγξάθνπο γαζηξνλνκίαο, Γεθέκβξηνο 2010» Ο Γπλαηθείνο Αγξνηηθφο Οηθνηερληθφο πλεηαηξηζκφο «Δξαηψ», βξίζθεηαη ζην ρσξηφ Απφζηνινη ηνπ Γήκνπ πβξίηνπ Ρεζχκλνπ (επαξρίαο Ακαξίνπ) θαη ηδξχζεθε ηνλ Ηνχιην ηνπ Ήηαλ κηα παξέα γπλαηθψλ πνπ είραλ δεκηνπξγήζεη ην «ηέθη», έλα ρψξν (ζαλ θαθελείν) φπνπ ζπγθεληξψλνληαλ γηα «βεγγέξα» (παξέα). ην «ηέθη» έγηλε ε πξφηαζε λα ηδξπζεί έλαο ζπλεηαηξηζκφο. Ζ ίδξπζε θαη ε ιεηηνπξγία ελφο ζπλεηαηξηζκνχ, ζα ζπκβάιιεη ζηελ ελίζρπζε ηεο ηνπηθήο νηθνλνκίαο, ζηε δηάδνζε θαη πξνψζεζε ησλ παξαδνζηαθψλ πξντφλησλ θαη ζίγνπξα νη δσέο ηνπο ζα απνθηνχζαλ λέν ελδηαθέξνλ. Ζ πξσηνβνπιία πάξζεθε απφ επηά γπλαίθεο. Ζ δξαζηεξηφηεηά ηνπο απηή, δίλεη ηελ επθαηξία ζηνπο επηζθέπηεο θαη άιινπο ελδηαθεξφκελνπο λα δνθηκάζνπλ ηε γεχζε αγλψλ πξντφλησλ, ρσξίο ζπληεξεηηθά, παξαζθεπαζκέλα ζχκθσλα κε ηηο παξαδνζηαθέο ζπληαγέο πεξαζκέλσλ ρξφλσλ. πκκεηέρνπλ ελεξγά ζε ζρεηηθέο εθδειψζεηο ζηελ Κξήηε (π.ρ ηνλ Ηνχιην 2011 ζηελ 1 ε Έθζεζε δηαζχλδεζεο πξσηνγελνχο ηνκέα θαη ηνπξηζκνχ απφ ηελ Πεξηθέξεηα Κξήηεο, ζην Ρέζπκλν) θαη ζηελ Αζήλα (π.ρ ην Μάην 2010 ζην Afro Food Festival ζηελ Σερλφπνιε ηνπ Γ. Αζελαίσλ, πξφζβαζε ηελ 6 ε επηεκβξίνπ 2011) 67

68 o Δθηάζεηο κε θαιιηέξγεηεο, κηηάηα o Σξνθνζπιιεθηηθέο δξαζηεξηφηεηεο (ιηνκάδσκα, ηξχγνο, ρφξηα, βφηαλα, θξνχηα θ.ιπ.) o ρεδηαζκφο λέσλ δξφκσλ ζεκαηηθψλ, πνιπζεκαηηθψλ, γεσγξαθηθψλ θ.α. (v) Μαζήκαηα καγεηξηθήο & γεπζηγλσζίαο o Μαζήκαηα Κξεηηθήο Κνπδίλαο (ζπληαγέο γηα εδέζκαηα θαη πηάηα) o Μαζήκαηα γηα ηελ ζπληήξεζε αγξνηηθψλ πξντφλησλ (ηνπξζηά, καξκειάδεο, πειηέδεο θα) o Μαζήκαηα γεπζηγλσζίαο o Μαζήκαηα νηλνγλσζίαο o Μαζήκαηα ζπιινγήο βνηάλσλ, άγξησλ ρφξησλ, ρνριηψλ, καληηαξηψλ θ.ιπ. o Μαζήκαηα δηαηήξεζεο ληφπησλ πνηθηιηψλ o Μαζήκαηα απφ αλαγλσξηζκέλνπο ζεθ θαη επαγγεικαηίεο ηνπ ρψξνπ (π.ρ ζεθ Έιιελεο, νκνγελείο, ηνπ εμσηεξηθνχ ή ηειενπηηθά πξφζσπα πνπ έρνπλ ζπζρεηηζηεί κε ηελ γαζηξνλνκία). (vi) Πεξηπνηήζεηο spa βαζηζκέλεο ζε εκβιεκαηηθά πξντφληα o Διαηφιαδν (ii) Εθδειψζεηο & Φεζηηβάι ηελ Κξήηε, θαη εηδηθφηεξα θαηά ηε δηάξθεηα ησλ θαινθαηξηλψλ κελψλ γίλνληαη κηα ζεηξά απφ εθδειψζεηο θαη γηνξηέο πνπ ζπκπίπηνπλ κε ηελ παξαδνζηαθή παξαγσγή ηνπ εθάζηνηε ηφπνπ. Οη γηνξηέο απηέο είλαη ηδηαίηεξα γλσζηέο κεηαμχ ησλ γεγελψλ, αιιά παληειψο άγλσζηεο ζηνλ επηζθέπηε, αιινδαπφ ή εκεδαπφ. Δίλαη δε ζχλεζεο λα πξνζθέξνληαη παξαδνζηαθά εδέζκαηα, αιιά θαη λα πσινχληαη πξντφληα, γεγνλφο πνπ θαζηζηά απηά ηα γεγνλφηα ηδαληθά γηα ηελ πξνζέιθπζε γαζηξνλνκηθψλ ηνπξηζηψλ. Παξαδείγκαηα είλαη ε Γηνξηή Παηάηαο ζην Οξνπέδην Λαζηζίνπ (δηνξγαλψλεηαη επί 17 ρξφληα), ε Γηνξηή Κίηξνπ ζην Μπινπφηακν Ρεζχκλνπ (δηνξγαλψλεηαη επί 23 ρξφληα) θ.α. Δπηιέρζεθε λα παξνπζηαζηεί ε Γηνξηή Βνζθνχ ζηα Εσληαλά Ρεζχκλνπ, θαζψο ζπλδπάδεη ηε δσηθή παξαγσγή ηνπ λεζηνχ κε ηελ πξνζπάζεηα ησλ θαηνίθσλ λα αιιάμνπλ ηελ εηθφλα πνπ ππάξρεη γηα ηνλ ηφπν ηνπο. Δπίζεο, θαηά ην 2011 ηπξνθνκήζεθε θαη παξνπζηάζηεθε ζην θνηλφ ε κεγαιχηεξε γξαβηέξα ηνπ θφζκνπ βάξνπο 5 ηφλσλ. Γηνξηή Βνζθνχ (Εσληαλά) «Ζ αθίζα ηεο εθδήισζεο θαη ην δχγηζκα ηεο κεγαιχηεξεο γξαβηέξαο ηνπ θφζκνπ» Γηα Πέκπηε ρξνληά θέηνο ν Γήκνο Μπινπνηάκνπ δηνξγάλσζε ηε γηνξηή Βνζθνχ ζην ρσξηφ Εσληαλά, κε ζηφρν ηελ πξνψζεζε ηνπ επαγγέικαηνο ηνπ Βνζθνχ, αιιά θαη ηελ ηδηαίηεξα θεκηζκέλε ηπξνθνκεία ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο. Ζ δηήκεξε γηνξηή ζπκπεξηειάκβαλε ηε δνθηκή ηνπηθψλ ηπξηψλ απφ εηδηθά δηακνξθσκέλνπο πάγθνπο ησλ παξαγσγψλ, παξνπζίαζε ηεο δηαδηθαζίαο ηπξνθφκεζεο, θαζψο θαη ηε δηαλνκή ηνπηθψλ ζπεζηαιηηέ (ζχδνπκα καθαξφληα, αληηθξηζηφ θαηζίθη, μεξνηήγαλα θ.α.). Ζ γηνξηή έθιεηζε ηε δεχηεξε εκέξα κε ηελ θνπή ηεο κεγαιχηεξεο γξαβηέξαο ηνπ θφζκνπ (ρξεηάζηεθαλ πέληε ηφλνη γάια γηα λα ηπξνθνκεζεί ε γξαβηέξα) θαη γιέληη κε Κξεηηθή παξαδνζηαθή κνπζηθή. Σν ρσξηφ επηζθέθηεθαλ πάλσ απφ 3 ρηιηάδεο άηνκα, αξηζκφο πνπ απμάλεηαη ζπλερψο απφ ρξφλν ζε ρξφλν ( πξφζβαζε ηελ 6 ε επηεκβξίνπ 2011). 68

69 o Οηλνζεξαπείεο o Σζηθνπδηά o Μέιη / γάια o Βφηαλα, scrub κε ζαιαζζηλφ αιάηη θα. 1 ε Έθζεζε γηα ηε Γηαζχλδεζε Πξσηνγελνχο Σνκέα θαη Σνπξηζκνχ / Παξαιία Ρεζχκλνπ «Δγθαίληα ηεο έθζεζεο απφ ηνλ Πεξηθεηάξρε Κξήηεο θ.. Αξλανπηάθε, ηνλ Τθππνπξγφ Πξνζηαζίαο ηνπ Πνιίηε θ. Μ. Όζσλα θαη ηελ Αληηπεξηθεξεηάξρε Ρεζχκλνπ θα. Μ. Ληνλή ( πξφζβαζε ηελ 12 ε επηεκβξίνπ 2011)» Με πξσηνβνπιία ηεο Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο Ρεζχκλνπ, δηνξγαλψζεθε ηνλ Ηνχιην 2011 (29-31/7) ε 1 ε Έθζεζε Γηαζχλδεζεο Πξσηνγελνχο Σνκέα θαη Σνπξηζκνχ ζηελ Παξαιία ηνπ Ρεζχκλνπ. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο Έθζεζεο είθνζη εθζέηεο παξνπζηάζηεθαλ πξντφληα, ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ηνπηθνχ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ φπσο ειαηφιαδν, ηπξνθνκηθά, κέιη, βηνινγηθά θαιιπληηθά. Ζ έθζεζε είρε σο ζηφρν ηελ πξνψζεζε ησλ ηνπηθψλ πξντφλησλ ζε μελνδφρνπο, ζεθ, εζηηάηνξεο αιιά θαη ζην γεληθφ θνηλφ. Ζ εκεξίδα πνπ είρε πξνγξακκαηηζηεί γηα ηελ εκέξα ησλ εγθαηλίσλ κε ζέκα Ζ ηνπηθή αλάπηπμε κέζα απφ ηελ πξνψζεζε ηεο Κξεηηθήο Γηαηξνθήο θαη ηε δηαζχλδεζε Πξσηνγελνχο Σνκέα θαη Σνπξηζκνχ, αλαβιήζεθε ιφγσ ησλ εθηεηακέλσλ ππξθαγηψλ ζην Ννκφ Ρεζχκλεο ηελ ελ ιφγσ εκέξα (Πεξηθεξεηαθή Δλφηεηα Ρεζχκλεο, 2011). 69

70 1 ν πκπφζην Διιεληθήο Γαζηξνλνκίαο: Κξεηηθή Κνπδίλα: ηζηνξία, εμέιημε, εξσηεκαηηθά θαη απαληήζεηο (;) / Καξάλνπ - Υαληά ( πξφζβαζε ηελ 12 ε επηεκβξίνπ 2011) Σν δηήκεξν 1 ν πκπφζην Διιεληθήο Γηαηξνθήο δηνξγαλψζεθε ζηηο Ηνπιίνπ 2011 ζην ρσξηφ Καξάλνπ ηνπ Ννκνχ Υαλίσλ. Πξφθεηηαη γηα έλα δηεπηζηεκνληθφ γεγνλφο κε άκεζν αληηθείκελν ηελ Κξεηηθή δηαηξνθή απφ ηελ νπηηθή αξραηνιφγσλ, ηζηνξηθψλ, γεσγξάθσλ, αλζξσπνιφγσλ, αιιά θαη bloggers, νηλνπνηψλ θ.α, θαη ηελ κειέηε γχξσ απφ ην παξειζφλ, ην παξφλ θαη ην κέιινλ ηεο. ην πκπφζην ζπκκεηείραλ Έιιελεο θαη μέλνη νκηιεηέο, ελψ θάζε δηάιεηκκα ζπλνδεπφηαλ απφ εδέζκαηα ηεο Κξήηεο καγεηξεκέλα απφ ηηο γπλαίθεο ηνπ ρσξηνχ. Σν ελ ιφγσ ζπκπφζην παξαηίζεηαη ζην γαζηξνλνκηθφ ραξηνθπιάθην γηα δχν ιφγνπο: αθελφο γηαηί απνδεηθλχεη ηελ αλάπηπμε ελφο πνιπεπηζηεκνληθνχ θαη πνιπεπίπεδνπ ελδηαθέξνληνο γχξσ απφ ηελ Κξεηηθή δηαηξνθή θαη θνπδίλα, αιιά θαη αθεηέξνπ γηαηί απνηειεί έλα εμαηξεηηθφ παξάδεηγκα ελζσκάησζεο ηεο ηνπηθήο γαζηξνλνκίαο ζε αληίζηνηρα γεγνλφηα, θάηη πνπ δπζηπρψο δελ παξαηεξείηαη δπζηπρψο ζε άιια, πνιχ πην νξγαλσκέλα, αληίζηνηρα γεγνλφηα. Απνηειεί δε έλα παξάδεηγκα ηνπ πσο ζα κπνξνχζε λα πξνσζεζεί ε Κξεηηθή γαζηξνλνκία κέζσ θαη άιισλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ, φπσο ν ζπλεδξηαθφο. (iii) Σεκεία Πψιεζεο ηξνθίκσλ θαη πνηψλ Παξαδνζηαθφ Αξηνπνηείν «Νηνπξνπληνχο», (Ννκφο Υαλίσλ, Υψξα θαθίσλ) «Σα 5 πξντφληα Νηνπξνπληνχ GAEA θαη ν θνχξλνο Νηνπξνπληνχ ( πξφζβαζε ηελ 6 ε επηεκβξίνπ 2011)» Σα παξαδνζηαθά θνπινπξάθηα θαη παμηκάδηα ηεο Κξήηεο θαηαθηνχλ ηελ παγθφζκηα αγνξά. Ο 70

71 παξαδνζηαθφο θνχξλνο Νηνπξνπληνχο ζηε Υψξα ησλ θαθίσλ απνηειεί έλα απφ ηα πιένλ επηζθέςηκνπο ρψξνπο πψιεζεο ηξνθίκσλ ζηελ πεξηνρή. Με παξάδνζε ηξηψλ γελεψλ, ζήκεξα ζπλαληά κηα ακηγψο εμαγσγηθή εηαηξεία ηξνθίκσλ ηεο ρψξαο καο (GAEA AE) θαη καδί πξνσζνχλ ηα πξντφληα ηνπ ζε φιν ηνλ θφζκν. Δθκεηαιιεχνληαη ην δηεζλέο δίθηπν δηαλνκήο ηεο εηαηξείαο γηα λα πξνσζήζνπλ πέληε βηνινγηθά πξντφληα (Καβξνπκαδάθη, θξίζηλε κπνπθηά, θξηζαξνθνπινπξίηζα ληαθάθη, ιαδνθνχινπξν, θαλέιιαο) ζηηο βαζηθέο αγνξέο: Γεξκαλία, ΖΠΑ, Ρσζία θ.α. (iv) Δηαδξνκέο θαη πεξηεγήζεηο Νηνπξάθεο: Δπηζθέςηκα Οηλνπνηεία «Αίζνπζα γεπζηηθψλ δνθηκψλ θαη εμσηεξηθή ιήςε ηνπ νηλνπνηείνπ» Σν νηλνπνηείν Νηνπξάθε βξίζθεηαη ζηνλ νξεηλφ Αιίθακπν ηεο Κξήηεο θαη ιεηηνπξγεί απφ ην 1986 ζε έλα ζχγρξνλν νηλνπνηείν απφιπηα ζπλπθαζκέλν κε ην θπζηθφ πεξηβάιινλ θαη ζπκκεηέρεη ηφζν ζην Γίθηπν Οηλνπνηψλ Γπηηθήο Κξήηεο, φζν θαη ζην πνιχ πξφζθαηα δεκηνπξγεζέλ Γίθηπν Οηλνπνηψλ Κξήηεο. Σα ακπέιηα ηνπ Κηήκαηνο πξνέξρνληαη ηφζν απφ Κξεηηθέο φζν θαη απφ δηεζλείο πνηθηιίεο, θαη είλαη δηάζπαξηα, ζε έδαθνο επηθιηλέο θαη πεηξψδεο, αλάκεζα ζην Κξεηηθφ πέιαγνο θαη ηηο πιαγηέο ησλ Λεπθψλ Όξεσλ. ην νηλνπνηείν δηνξγαλψλνληαη ζπρλά εθδειψζεηο ηέρλεο θαη πνιηηηζκνχ θαη ζπλνδεχνληαη απφ ηνπηθέο ζπληαγέο θαη θξαζί. Δπηζθέςηκν είλαη νιφθιεξν ην νηλνπνηείν, ελψ ππάξρεη θαη κία εηδηθά δηακνξθσκέλε αίζνπζα γηα γεπζηηθέο δνθηκέο. Όπσο δειψλεη ν θ. Α. Νηνπξάθεο, Πξφεδξνο ηνπ Γηθηχνπ Οηλνπνηψλ Γπηηθήο Κξήηεο «ε ηζηνξία ησλ ακπειψλσλ ηεο Κξήηεο μεθηλάεη θνληά 4000 ρξφληα πξηλ, ρσξίο λα ππάξρεη νχηε κηα δηαθνπή θαηά ηε δηάξθεηα απηή. Πάληα ππήξραλ ακπέιηα ζηε Κξήηε θαη παξαγφηαλ θξαζί [ ] Γελ ρξεηάδεηαη λα δεκηνπξγήζνπκε ηζηνξίεο θαη κχζνπο γηα ην θξαζί καο, απιά λα πξνβάινπκε κε θαηάιιειν ηξφπν ηελ ηζηνξία καο»,(

72 &catid=15: &Itemid=250, πξφζβαζε ηελ 7 ε επηεκβξίνπ 2011) (v) Μαζήκαηα καγεηξηθήο & γεπζηγλσζίαο Μαζήκαηα Οηθνηνπξηζκνχ θαη γαζηξνλνκίαο ζηνπο Κνπξήηεο «Δμσηεξηθή θαη εζσηεξηθή ιήςε απφ ην πίηη ησλ Κνπξεηψλ» Σν πίηη ησλ Κνπξεηψλ είλαη έλα πεηξφθηηζην αγξνηηθφ αξρνληηθφ ηνπ Υαξαθηεξίζηεθε ηζηνξηθφ- δηαηεξεηέν γηα ηελ παξαδνζηαθή δνκή ηνπ Κξεηηθνχ ζπηηηνχ θαη πεξηιακβάλεη θνπξλφζπηην, ιαμεπηή ζε βξάρν δεμακελή, πέηξηλεο γνχξλεο θαη πεδνχιεο, νληάδεο, πνιεκίζηξα, ζηακλνζηάηεο θ.α. Πέξαλ ηεο θιαζζηθήο Κξεηηθήο θηινμελίαο ην μελνδνρείν πξνζθέξεη θαη κηα ζεηξά αγξνηνπξηζηηθψλ θαη γαζηξνλνκηθψλ ππεξεζηψλ κέζσ ηνπ Οηθνκνπζείνπ Αγξνηηθήο Εσήο Οξεηλήο Ρεζχκλεο. ηφρνο ην Οηθνκνπζείνπ είλαη ε ππνζηήξημε ελφο ήπηνπ ηνπξηζκνχ, κε βάζε ηελ αγξνηηθή δσή θαη ηελ αγξνηηθή παξαγσγή θαη ζεβαζκφ ζηνλ ηδηαίηεξν ραξαθηήξα ησλ νηθηζκψλ πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηνλ θνξέα. Σν Οηθνκνπζείν δνκείηαη πάλσ ζε κία ζεκαηηθή δηαδξνκή ζεκαληηθψλ ηφπσλ πνπ κε ηελ νλνκαζία Κνπξήηηα νδφο πεξηγξάθεη κηα πεξηνρή κε νκνηνγελή ζηνηρεία θαη ραξαθηεξηζηηθά απφ ηελ αξραηφηεηα κέρξη ζήκεξα. Πξνζθέξεη δε κηα ζεηξά απφ ππεξεζίεο, κεηαμχ ησλ νπνίσλ θαη γηα ηε γαζηξνλνκία φπσο εθπαίδεπζε ζηηο δηαηξνθηθέο ζπλήζεηεο ηεο πεξηνρήο, ζηηο γεχζεηο ησλ κηλσηηψλ θαη ζηελ παξαδνζηαθή Κξεηηθή θνπδίλα, θαζψο θαη πξνψζεζε ησλ αγξνηηθψλ πξντφλησλ, επηζθέςεηο ζε ηπξνθνκεία, ειαηνπξγεία, ξαθνθάδαλα θαη καζήκαηα καγεηξηθήο. ( πξφζβαζε ηελ 7 ε επηεκβξίνπ 2011). 72

73 (iv) Ιζηνξηθά, γεσγξαθηθά θαη πνιηηηζηηθά ζηνηρεία ηεο γαζηξνλνκηθήο πξνζθνξάο: Φπζηθά θαη αλζξσπνγελή ηνπία ζρεηηθά κε ηε γαζηξνλνκία, Οη άλζξσπνη πνπ ππεηζέξρνληαη ζηε γαζηξνλνκηθή εκπεηξία ησλ ηνπξηζηψλ, ε ηζηνξία θαη ε ιατθή παξάδνζε θάζε πεξηνρήο, «Storytelling» (i) (ii) (iii) Μπζνινγία Ιζηνξηθά ζηνηρεία από ηελ αξραηόηεηα (ζπζρέηηζε κε κηλσηθά ρξόληα, κνπζεία θ.ιπ.) Παξαδόζεηο (θαηαγξαθή ζηνλ θάθειν γηα ηνλ Κξεηηθό Γηαηξνθηθό Πνιηηηζκό ηεο UNESCO) (i), (ii) Μπζνινγία θαη ηζηνξηθά ζηνηρεία, αθήγεζε (storytelling) Μήιν & αιάηη ζηα Καπεηηαλά (Ννκφο Ζξαθιείνπ) ηξηκσγκέλα ηα ζπίηηα πάλσ ζην βξάρν, κπξνζηά ηνπο έλα άλπδξν θαξάγγη πνπ νδεγεί ζηε ζάιαζζα, θαη πάλσζέ ηνπο έλαο γαιάδηνο νπξαλφο. ην βάζνο ηνπ νξίδνληά ηνπο κηα θνξπθή γηα λα νξίδεη ηνλ θφζκν ηνπο: Κφθηλαο. Ζ πην ςειή θνξθή ησλ Αζηεξνχζησλ. Καη ην ρσξηφ, ηα Καπεηαληαλά, ζηνλ απάηεην λφην ηνπ Ννκνχ Ζξαθιείνπ, ρηηζκέλν ζηα 750 κέηξα απηνχ ηνπ αθηιφμελνπ, βξαρψδνπο, παλέκνξθνπ βνπλνχ. Έλα ρσξηφ αθέληεο ηεο πέηξαο θαη ηνπ αλέκνπ, ηεο ζάιαζζαο θαη ηνπ νπξαλνχ. Έλαο άιινο «θαπεηάληνο», κε έλα άιιν «θαξάβη», απφ πέηξα, ζπκάξη θαη κέιη, κχζνπο θαη δνμαζίεο. Οη άλζξσπνη ηνπ ρσξηνχ, δπκσκέλνη κε ηνλ ηφπν θαη ηα θαιά ηνπ, απνκνλσκέλνη νπζηαζηηθά γηα αηψλεο απφ ηελ ππφινηπε Κξήηε, κέρξη πνπ ν πνιηηηζκφο άγγημε θαη ην δηθφ ηνπο ην θαξάβη, ζπλερίδνπλ ηε ιαηξεία ηνπ βνπλνχ. Ο ρξηζηηαληζκφο δέρηεθε ηελ παγαληζηηθή ιαηξεία ηνπο θαη ηελ έθαλε θαη δηθή ηνπ. Έηζη ηε κέξα ηνπ ηαπξνχ, ζηηο 14 επηεκβξίνπ, φιν ην ρσξηφ μεθηλά ηελ αλάβαζή ηνπ γηα ηνλ Κφθηλα. Θα θηάζνπλ ζην θνληηλφηεξν ζεκείν πνπ ηνπο πάλε ζήκεξα ηα απηνθίλεηα θαη ρζεο ηα κνπιάξηα, γηα λα αθνινπζήζνπλ ην κηλσηθφ κνλνπάηη θαη λα θηάζνπλ ζηελ θνξθή. Καη εθεί αξρίδεη ε καγεία. ηα γθξεκλά ηεο θνξθήο, φπσο καο αλέθεξε κε κεγάιε πεξεθάληα ν θ. Μηράιεο, θπηξψλνπλ δπν δέληξα κνλαδηθά. Δδψ ηα ιελ «κειίηζεο», θαζψο ν θαξπφο ηνπο κνηάδεη κε κήιν ζε κηθξνγξαθία. ε απηά ηα γθξεκλά ζα πξέπεη λα θηάζνπλ ηα αλχπαληξα «θνπέιηα» ηνπ ρσξηνχ, λα θφςνπλ ηνλ θαξπφ θαη λα ηνλ δψζνπλ ζηνλ Παπά γηα λα ηειέζεη ηελ Αγία Κνηλσλία κε απηά, ζε αληηθαηάζηαζε ηνπ άξηνπ. ήκεξα ε ηειεηή πξνζειθχεη πάλσ απφ 300 άηνκα θαη κεηά αθνινπζεί, φπσο είλαη απφιπηα θπζηνινγηθφ γηα ηελ δσή ηεο Κξήηεο, θαγεηφ θαη ρνξφο. Οη κχζνη ηνπ ρσξηνχ, φκσο, θαλαθεχνπλ θαη ην άιιν ηνπο κηζφ: ηε ζάιαζζα. Μέζα 73

74 ζην θαινθαίξη, απφ ηνλ Ηνχλην κέρξη θαη ηα ηέιε ηνπ Απγνχζηνπ, νη θάηνηθνη παίξλνπλ ηα κνπιάξηα ηνπο, ή ζήκεξα ηα 4Υ4 θαη θαηεβαίλνπλ ζην γηαιφ, ζην κηθξφ νηθηζκφ ηνπ Ατ Γηάλλε. Απφ εθεί ζα μεθηλήζνπλ κε ηηο βάξθεο ηνπο γηα ην δίπια θφιπν γηα λα ηξπγήζνπλ ηηο «ηδηνθηεζίεο» ηνπο. Με ζνθία κνίξαζαλ ηηο αιπθέο ζηηο δηάθνξεο νηθνγέλεηεο θαη ζήκεξα κε ζεβαζκφ ζηελ παξάδνζε θαη ην πεξηβάιινλ καδεχνπλ, κε απφιπηα θπζηθφ ηξφπν, ηνλ θαξπφ ηεο ζάιαζζαο: ην αιάηη. Σν ζαιαζζηλφ λεξφ καδεχεηαη ζηα θνηιψκαηα ησλ βξάρσλ γηα λα εμαηκηζηεί κε ηε βνήζεηα ηνπ ήιηνπ θαη ηνπ βνξηά θαη λα παξάμεη ην ρηφλη ηνπ θαινθαηξηνχ. Οη Γάιινη ην απνθαινχλ δίθαηα «αλζφ ηνπ αιαηηνχ», ελψ γηα ηνπο ληφπηνπο απνηεινχζε έλα πξφζζεην εηζφδεκα καδί κε απηφ απφ ην απζεληηθφ ζπκαξίζην ηνπο κέιη θαη ηελ θηελνηξνθία. Μελ δηζηάζεηε λα θάλεηε ην καθξχ ηαμίδη κε πινίν ή αεξνπιάλν κέρξη ην Ζξάθιεην θαη κεηά κε απηνθίλεην γηα πεξίπνπ 75 ρηιηφκεηξα. Θα απνδεκησζείηε απφ ηνπο ηνπηθνχο αγξνηνπξηζηηθνχο μελψλεο, ηηο πάλσ απφ 50 ραξηνγξαθεκέλεο δηαδξνκέο αλαξξίρεζεο γηα ηνπο πην ηνικεξνχο θαη ζα ληψζεηε φηη ε έκπλεπζε είλαη θάηη απηφκαην. Υξεηάδεηαη νξίδνληα, νπξαλφ θαη ην θαθέ θαη γθξη ηνπ ζπκαξηνχ θαη ηνπ βξάρνπ. 74

75 2.1.2 Η γαζηξνλνκηθή δήηεζε ηνπ λεζηνχ: ζήκεξα & αχξην ηελ ελφηεηα νξίζηεθε ηε γαζηξνλνκηθή δήηεζε, «σο ε δήηεζε αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ γαζηξνλνκηθνχ ελδηαθέξνληνο απφ ην ζχλνιν ησλ επηζθεπηψλ ελφο πξννξηζκνχ ζε κηα δεδνκέλε ρξνληθή ζηηγκή» (ζει. 18). Παξαηεξψληαο, φκσο: (i) Όηη «ε ηνπξηζηηθή δήηεζε ραξαθηεξίδεηαη απφ 3 ζπληζηψζεο: o ηελ πξαγκαηηθή ή απνηειεζκαηηθή δήηεζε, πνπ αλαθέξεηαη ζηα άηνκα πνπ επηζπκνχλ θαη κπνξνχλ λα ηαμηδέςνπλ ζε δηάθνξνπο πξννξηζκνχο, θάλνληαο ρξήζε ησλ πξνζθεξνκέλσλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ, o ηε δπλαηή ή πξνζδνθψκελε δήηεζε, πνπ πεξηιακβάλεη ηα άηνκα πνπ επηζπκνχλ, αιιά δελ κπνξνχλ λα ηαμηδέςνπλ ιφγσ ρξνληθψλ ή ρξεκαηηθψλ πεξηνξηζκψλ θαη o ηελ αλαβιεζείζα ηνπξηζηηθή δήηεζε, πνπ πεξηιακβάλεη ηα άηνκα πνπ κπνξνχλ, αιιά δελ ηαμηδεχνπλ είηε ιφγσ άγλνηαο ησλ επθαηξηψλ, είηε ιφγσ έιιεηςεο δηεπθνιχλζεσλ» (Ζξάθιεηηνο, 2006: 26). (ii) Σελ απνπζία ζπζηεκαηηθψλ ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ, εξεπλψλ θαη αλαιχζεσλ ησλ επηζθεπηψλ ηεο Κξήηεο, ησλ δεκνγξαθηθψλ ηνπο ραξαθηεξηζηηθψλ, ησλ θηλήηξσλ θαη ησλ δξάζεψλ ηνπο ζηνλ πξννξηζκφ. (iii) Σε ζρεηηθή αλσξηκφηεηα 17 ηνπ πξννξηζκνχ ζηα ζέκαηα ηεο γαζηξνλνκίαο ηελ παξνχζα ελφηεηα παξνπζηάδνπκε ηηο γεληθέο ηνπξηζηηθέο ξνέο ζηνλ πξννξηζκφ, κε ζηφρν λα κηιήζνπκε γηα ην δπλακηθφ αλάπηπμεο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ ζε φξνπο πνζφηεηαο θαη ιηγφηεξν πνηφηεηαο. Σα κφλα πνηνηηθά ζηνηρεία αλάιπζεο ηεο δήηεζεο πξνέξρνληαη απφ ηε κειέηε ηνπ Πνιπηερλείνπ Κξήηεο (Πνιπηερλείν Κξήηεο, 2008) θαη ηα φζα ζηνηρεία ππάξρνπλ αθνξνχλ ζηε γαζηξνλνκία σο κέξνο ελφο ηαμηδηνχ θαη φρη σο θίλεηξν επίζθεςεο.. Τπφ απηφ ην πξίζκα, σο γαζηξνηνπξίζηαο (αλ θαη φρη κε ηελ απζηεξή έλλνηα ηνπ φξνπ) θαη άξα θνηλφ-ζηφρνο ηνπ 3 νπ Κεθαιαίνπ, ινγίδεηαη θάζε επηζθέπηεο ηνπ πξννξηζκνχ, ν νπνίνο θαη δηακνξθψλεη ηελ πξαγκαηηθή θαη ηελ πξνζδνθψκελε δήηεζε. 17 Ζ αλσξηκφηεηα ραξαθηεξίδεη πεξηζζφηεξν ηελ απνπζία ζηξαηεγηθήο αλάπηπμεο θαη πξνβνιήο ηνπ πξννξηζκνχ θαη ζαθψο ιηγφηεξν ηνλ πινχην ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπ ραξηνθπιαθίνπ θαη ηε θήκε ηνπ brand Κξεηηθή δηαηξνθή. 75

76 χκθσλα κε αλάιπζε ησλ δηαζέζηκσλ ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ 18 νη ηνπξηζηηθέο ξνέο ζηελ Κξήηε εκθαλίδνπλ αχμεζε ηα ηειεπηαία ρξφληα, φπσο παξνπζηάδεηαη θαη ζηα παξαθάησ ζρήκαηα. πγθεθξηκέλα ν αξηζκφο ησλ δηαλπθηεξεχζεσλ έθηαζε, γηα ην έηνο 2007, ηα 15,3 εθαη. κε ζπλερή απμεηηθή ηάζε, θαη έρνληαο απφ ην 2006 μεπεξάζεη ηνλ αληίζηνηρν αξηζκφ δηαλπθηεξεχζεσλ ηεο Πεξηθέξεηαο Ννηίνπ Αηγαίνπ (Γξάθεκα 3 θαη Γξάθεκα 4). Γηα ηα έηε 2008 θαη 2009, απμεηηθή ηάζε ζπλερίζηεθε κε 15,7 θαη 15,6 εθαη. δηαλπθηεξεχζεηο αληίζηνηρα (Πίλαθαο 10). Γξάθεκα 3. Αξηζκφο δηαλπθηεξεχζεσλ (έηνο 2007): αιινδαπνί, εκεδαπνί θαη ζχλνιν Πεγή: MBA Tourism, Σα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία πνπ παξαηίζεληαη πξνθχπηνπλ απφ ηελ Δζληθή ηαηηζηηθή Αξρή, ην ΔΣΔ, ην ΜΒΑ Tourism θαη κηα ζεηξά κειεηψλ. ε θάζε δηάγξακκα ή πίλαθα, δε, αλαθέξεηαη θαη ε αθξηβήο πεγή ηνπ. 76

77 Γξάθεκα 4. χλνιν Γηαλπθηεξεχζεσλ ( ) αλά Πεξηθέξεηα Πεγή: MBA Tourism,

78 Πίλαθαο 10. Γηαλπθηεξεχζεηο αλά Πεξηθέξεηα (ζε μελνδνρεηαθά θαηαιχκαηα, πιελ camping) 78

79 Αληίζηνηρε αχμεζε παξνπζηάδνπλ θαη ηα ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ζηηο αθίμεηο αιινδαπψλ επηζθεπηψλ φπσο παξνπζηάδνληαη ζηνπο θάησζη πίλαθεο (Πίλαθαο 11 θαη 12). Ζ αχμεζε απηή παξαηεξείηαη θαη θαηά ηελ πεξίνδν , φπσο παξνπζηάδεηαη ζηνλ Πίλαθαο 13. Πίλαθαο 11. Αθίμεηο θαηά Πεξηθέξεηα (ζε μελνδνρεηαθά θαηαιχκαηα, πιελ camping) Πεγή: MBA Tourism, 2008 Πίλαθαο 12. Γηεζλείο αθίμεηο ζε αεξνδξφκηα ( ) Πεγή: MBA Tourism,

80 Πίλαθαο 13. Γηεζλείο αθίμεηο ζε αεξνδξφκηα ( ) 80

81 Ζ αλάιπζε ηεο ηνπξηζηηθήο δήηεζεο θαη εηδηθφηεξα ηνπ εηζεξρφκελνπ ηνπξηζκνχ (Πνιπηερλείν Κξήηεο, 2008) παξνπζηάδεη ελδηαθέξνληα ραξαθηεξηζηηθά αλαθνξηθά κε ηελ άπνςε θαη ηε ζηάζε ησλ αιινδαπψλ επηζθεπηψλ ελλέα εζληθνηήησλ σο πξνο ηελ Κξεηηθή δηαηξνθή θαη θνπδίλα. πγθεθξηκέλα ζηα θάησζη γξαθήκαηα (Γξάθεκα 5 θαη Γξάθεκα 6) γίλεηαη εκθαλέο φηη ελψ ε γλψζε γηα ηελ Κξεηηθή δηαηξνθή θπκαίλεηαη γχξσ ζην 50% ησλ επηζθεπηψλ, ζηηο πεξηζζφηεξεο εζληθφηεηεο ππάξρεη δπλαηφηεηα αχμεζήο ηνπ. Γξάθεκα 5. Γλσξίδεηε ηελ Κξεηηθή Γηαηξνθή; (ζχλνιν θαη αλά λνκφ) Πεγή: Πνιπηερλείν Κξήηεο, 2008 Γξάθεκα 6. Πνηνη γλσξίδνπλ ηελ Κξεηηθή Γηαηξνθή (αλά εζληθφηεηα θαη επίπεδν εθπαίδεπζεο) Πεγή: Πνιπηερλείν Κξήηεο,

82 Ζ γλψκε ησλ επηζθεπηψλ γηα ηελ Κξεηηθή Κνπδίλα γεληθά θξίλεηαη ηδηαίηεξα ζεηηθή, ππάξρνπλ, φκσο, ζεκαληηθά πεξηζψξηα βειηίσζεο θπξίσο ζε φηη αθνξά ηνπο Ηηαινχο θαη Οιιαλδνχο επηζθέπηεο (Γξάθεκα 7). Γξάθεκα 7. Πνηα ε γλψκε ζαο γηα ηελ Κξεηηθή θνπδίλα (αλά εζληθφηεηα) Πεγή: Πνιπηερλείν Κξήηεο, 2008 ηνλ παξαθάησ πίλαθα (Πίλαθαο 14) παξνπζηάδεηαη κηα ζχλζεζε ησλ βαζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ζπκπεξηθνξάο ησλ δηαθφξσλ εζληθνηήησλ επηζθεπηψλ θαζψο θαη πξνηάζεηο πξνβνιήο αλά αγνξά. Απφ ηελ αλάιπζε ηεο ζπκπεξηθνξάο ησλ δηαθφξσλ επηζθεπηψλ εμάγνληαη, επίζεο, ζπκπεξάζκαηα αλαθνξηθά κε ηηο επηινγέο ηνπο γχξσ απφ ηα δηάθνξα ζηνηρεία ηνπ ηνπξηζηηθνχ ραξηνθπιαθίνπ ηεο Κξήηεο. Πίλαθαο 14. αγνξά Αλάιπζε ραξαθηεξηζηηθψλ αλά εζληθφηεηα θαη πξνηάζεηο πξνβνιήο αλά Γεξκαλία Ζλσκέλν Βαζίιεην o Έκθαζε ζηε ζρέζε ηηκήο / αμίαο θαη ζηνλ Πνιηηηζκφ o Γείρλνπλ κεγάιε αθνζίσζε (Δίλαη επαλαιακβαλφκελνη πειάηεο) o Τπάξρεη θίλδπλνο λα πξνηηκήζνπλ αληαγσληζηέο o o o Έκθαζε ζην Internet σο κέζν πξνβνιήο Οη πειάηεο έρνπλ κηθξφηεξεο ειηθίεο Έκθαζε ζηε δηαζθέδαζε / ςπραγσγία θαη ζηε ζρέζε ηηκήο / αμίαο 82

83 Οιιαλδία o Δλδείθλπηαη ε πξνβνιή λα γίλεηαη πην λσξίο (Early Birds) Γαιιία θαλδηλαβία Ηηαιία Ρσζία Πεγή: Πνιπηερλείν Κξήηεο, 2008 o o o o o o o o o o o o Πξνβνιή ζρέζεο ηηκήο / αμίαο θαη Πνιηηηζκνχ (ηδηαίηεξα ηα αμηνζέαηα) Έκθαζε ζηελ Κξεηηθή Γηαηξνθή Πξέπεη λα πεηζηνχλ γηα ηε βειηίσζε ησλ ηνπηθψλ κέζσλ κεηαθνξάο Έκθαζε ζην Internet σο κέζν πξνβνιήο Πξνζνρή ζηελ «απφ ζηφκα ζε ζηφκα» δηάδνζε Πξνβνιή ηεο πνηφηεηαο ζηελ εμππεξέηεζε θαη ηεο δπλαηφηεηαο γηα νηθνγελεηαθέο δηαθνπέο Δίλαη λέα αγνξά θαη είλαη εχθνιν λα απνξξνθεζεί απφ ηνπο αληαγσληζηέο Έκθαζε ζηελ πξνβνιή ησλ αμηνζέαησλ θαη ηνπ Πνιηηηζκνχ Απνηεινχλ λέα θαη δπλακηθή αγνξά Πξνβνιή δπλαηνηήησλ γηα εθδξνκέο Έκθαζε επίζεο ζηνλ Πνιηηηζκφ θαη ηελ εμππεξέηεζε Πξνβνιή Κξεηηθήο Γηαηξνθήο Με βάζε ηνλ παξαπάλσ πίλαθα (Πίλαθαο 14), αιιά θαη ηε SWOT αλάιπζε πνπ αθνινπζεί (Γξάθεκα 10) γίλεηαη ζαθέο φηη: o Παξ' φιε ηελ αλνκνηνγέλεηα ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο θαη ηνπ πξνθίι ησλ επηζθεπηψλ ν θπξίαξρνο ιφγνο πξνηίκεζεο ηεο Κξήηεο είλαη ην θιίκα θαη νη θπζηθέο ηεο νκνξθηέο (ην θιαζηθφ κνηίβν ήιηνο ζάιαζζα), o ε δεχηεξν βαζκφ (αιιά κε κεγάιε δηαθνξά απφ ηνλ πξψην) δηαθξίλεηαη σο ιφγνο πξνηίκεζεο ηεο Κξήηεο ν πνιηηηζκφο ηεο, ελψ ε θηινμελία ησλ ληφπησλ αθήλεη πνιχ ζεηηθέο εληππψζεηο, θπξίσο κεηά ηελ επίζθεςε. Χο εθ ηνχηνπ ε ιεηηνπξγηθή ελζσκάησζε ηεο γαζηξνλνκίαο ζην πνιηηηζηηθφ ραξηνθπιάθην ηεο Κξήηεο θαη ε πεηζηηθή πξνβνιή ηεο σο κέξνο ηεο ηζηνξίαο, ηνπ πνιηηηζκνχ, ηεο θνπιηνχξαο θαη ηεο θαζεκεξηλφηεηαο ηνπ Κξεηηθνχ, απνηειεί δεηνχκελν γηα ηελ επηηπρή αλάπηπμε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ ηεο Πεξηθέξεηαο. o Ζ Κξεηηθή θνπδίλα θαη γεληθφηεξα ε γαζηξνλνκία είλαη θαηλνκεληθά γλσζηέο ζηνπο πεξηζζφηεξνπο επηζθέπηεο ιφγσ ηεο κεγάιεο δεκνζηφηεηαο ηεο Μεζνγεηαθήο Γίαηηαο θαη ηεο Διιεληθήο Κνπδίλαο θαη φρη ιφγσ πξαγκαηηθήο δνθηκήο απζεληηθψλ Κξεηηθψλ ζπληαγψλ. Όπσο παξνπζηάδεηαη θαη ζην Γξάθεκα 8, είλαη εκθαλέο φηη ε θνπδίλα πνπ δνθίκαζαλ νη επηζθέπηεο εληάζζεηαη πεξηζζφηεξν ζηα θνιθιφξ ηεο ειιεληθήο 83

84 γαζηξνλνκίαο θαη πνιχ ιηγφηεξν ζηα πηάηα ηεο απζεληηθήο Κξεηηθήο θνπδίλαο. Με βάζε, δε, ην Γξάθεκα 9 ην παξαπάλσ ζπκπέξαζκα είλαη ινγηθφ, ιφγσ ηεο ππεξνρήο ηεο μελνδνρεηαθήο θνπδίλαο ζηελ επηινγή δηαηξνθήο ησλ επηζθεπηψλ, ε νπνία βαζίδεηαη είηε ζηα θιαζζηθά ειιεληθά πηάηα, είηε ζηε δηεζλή θνπδίλα. Γξάθεκα 8. Δδέζκαηα πνπ δνθίκαζαλ θαη άξεζαλ ζηνπο επηζθέπηεο Πεγή: Πνιπηερλείν Κξήηεο, 2008 Γξάθεκα 9. Σα ζεκεία εζηίαζεο πνπ ρξεζηκνπνίεζαλ νη επηζθέπηεο γηα ηε δηαηξνθή ηνπο Πεγή: Πνιπηερλείν Κξήηεο,

85 o Ζ ζρέζε πνηφηεηαο θαη ηηκήο απνηειεί, επίζεο, έλα πεδίν πξνβιεκαηηζκνχ ζε φηη αθνξά ηε δηαηξνθή (Γξάθεκα 10). Απηφ ην πξφβιεκα ζπλδέεηαη πεξηζζφηεξν κε ηελ θνπδίλα πνπ πξνζθέξεηαη ζηα κεγάια ηνπξηζηηθά θέληξα θαη πνιχ ιηγφηεξν ζηα εζηηαηφξηα ηεο ελδνρψξαο, γεγνλφο πνπ κπνξεί λα αλαιπζεί ζε δχν επίπεδα: α. πνηφηεηα θαη απζεληηθφηεηα ηεο Κξεηηθήο θνπδίλαο πνπ πξνζθέξεηαη ζηα πξψηα εζηηαηφξηα θαη μελνδνρία, β. ζπκπεξηθνξά θαη ζπλεπψο απφςεηο ησλ επηζθεπηψλ πνπ επηζθέπηνληαη ηελ Κξήηε κέζσ charter (απηή ε θαηεγνξία επηζθεπηψλ αλαιχεηαη ζηελ έξεπλα) θαη ιηγφηεξν κέζσ θαλνληθψλ πηήζεσλ. Γξάθεκα 10. Ηθαλνπνίεζε: αλάιπζε SWOT Πεγή: Πνιπηερλείν Κξήηεο, 2008 Ζ ηνπξηζηηθή δήηεζε ηεο Κξήηεο είλαη ζαθέο φηη είλαη ηδηαίηεξα πςειή θαη δείρλεη ζεκάδηα αχμεζεο κέζα ζην ρξφλν. Ο φγθνο ησλ ηνπξηζηψλ, ήηνη ζρεδφλ 2 εθαη. άηνκα εηεζίσο, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ηεξάζηηα απήρεζε θαη δηεζλή αλαγλψξηζε ηνπ Κξεηηθνχ δηαηξνθηθνχ πξνηχπνπ σο ηνπ πιένλ πγηεηλνχ, αιιά θαη σο βάζεο ηεο κεζνγεηαθήο δηαηξνθήο, ππνδειψλνπλ φηη ππάξρεη ήδε πςειφ δπλακηθφ ελζσκάησζεο γαζηξνλνκηθψλ ζηνηρείσλ ζηηο ήδε επηινγέο ηνπο. Ζ αλαθάιπςε ηεο ηνπηθήο θνπδίλαο (θαη ησλ ζηνηρείσλ πνπ ηε ζπλνδεχνπλ φπσο παξνπζηάδνληαη ζηελ Δλφηεηα 2.1.1) είλαη ζπκβαηή κε έλαλ ηχπν 85

86 δηαθνπψλ πνπ ζπλδπάδεη ήιην θαη ζάιαζζα κε ηελ αλαθάιπςε ηνπ ηφπνπ θαη ηνπ πνιηηηζκνχ ηνπ. ηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο ηα ζεκεία γαζηξνλνκηθνχ ελδηαθέξνληνο δελ απέρνπλ ηδηαίηεξα απφ ηα κεγάια ηνπξηζηηθά θέληξα. Δίλαη, φκσο, ζίγνπξα άγλσζηα ηφζν ζηνπο ίδηνπο ηνπο επηζθέπηεο, φζν θαη ζηνπο νξγαλσηέο ησλ ηαμηδηψλ ηνπο. Δπίζεο, είλαη ζίγνπξα δχζθνια πξνζβάζηκα, θαζψο δελ ππάξρεη θακία ζπζηεκαηηθή αλάδεημή ηνπο, κε θαλέλα απφ ηνπο παξαδεθηνχο ηξφπνπο πξνβνιήο θαη θακία δηαζχλδεζή ηνπο κε πνιηηηζηηθά ή άιια ζηνηρεία ηνπ Κξεηηθνχ ηνπξηζηηθνχ ραξηνθπιαθίνπ. Κάζε αληίζεην παξάδεηγκα είλαη απνηέιεζκα αηνκηθήο πξσηνβνπιίαο θαη δελ εληάζζεηαη ζε θακία ζπιινγηθή πξνζπάζεηα αλάδεημεο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ πινχηνπ ηεο Πεξηθέξεηαο. 86

87 2.2 Σνπηθέο πξσηνβνπιίεο ζηνηρεηνζέηεζεο, πξνώζεζεο θαη πηζηνπνίεζεο ηνπ γαζηξνλνκηθνύ ηνπξηζκνύ ηελ Κξήηε, ηελ ηειεπηαία δεθαεηία, έρνπλ παξνπζηαζηεί κηα ζεηξά πξσηνβνπιηψλ θαη πξνγξακκάησλ γηα ηελ πηζηνπνίεζε ηεο Κξεηηθήο Κνπδίλαο. Ζ εθαξκνγή πνιιψλ αιιά θαη δηαθνξεηηθψλ εκάησλ Πνηφηεηαο, ηφζν ζε φηη αθνξά ηα θξηηήξηα φζν θαη ηε δηαδηθαζία, είρε αξλεηηθφ αληίθηππν ζηελ πξνζπάζεηα γηα ηελ αλάδεημε θαη ηε δηάδνζε ηεο Κξεηηθήο Γηαηξνθήο, αθνχ: (i) (ii) Απφ ηελ πιεπξά ηεο Πξνζθνξάο: o δελ πξνζειθχεηαη ε αλαγθαία θξίζηκε κάδα ζηνλ ηνκέα ηεο πξνζθνξάο, θπξίσο ζηνπο ρψξνπο εζηίαζεο, o δελ ζπληεινχληαη ζπλεξγαζίεο, δηθηπψζεηο θαη ζπλέξγεηεο απφ ην ζχλνιν ηνπ θάζκαηνο ηεο γαζηξνλνκηθήο πξνζθνξάο (π.ρ ζπλέξγεηεο ρψξσλ εζηίαζεο θαη ηνπηθψλ παξαγσγψλ), o δελ πξνσζνχληαη ζχλζεηα ηνπξηζηηθά πξντφληα φπσο νη γαζηξνλνκηθνί δξφκνη, o δελ παξαηεξείηαη εληαία ηαπηφηεηα ζηελ πξνβνιή θαη ζπλεπψο απνπζηάδεη ην εληαίν φξακα θαη απνζηνιή ζηελ αλάπηπμε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ δπλακηθνχ ηεο Πεξηθέξεηαο Καη απφ ηελ πιεπξά ηεο Εήηεζεο: o δελ επηηπγράλεηαη ε εκβάζπλζε θαη ε δηεχξπλζε ηνπ ηνπξηζηηθνχ ξεχκαηνο θαζψο ην θαηαλαισηηθφ θνηλφ απνπξνζαλαηνιίδεηαη θαη ηαπηφρξνλα δεκηνπξγνχληαη ζπγρχζεηο. ηνλ παξαθάησ πίλαθα (Πίλαθαο 15) παξνπζηάδνληαη νη πξνδηαγξαθέο ησλ δηάθνξσλ ζεκάησλ πηζηνπνίεζεο ηεο Κξεηηθήο Κνπδίλαο, ηα νπνία παξνπζηάδνπλ ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε, επηβαξχλνληαο αθφκε πεξηζζφηεξα ηνλ αξλεηηθφ αληίθηππν (ηδηαίηεξα ζηελ πιεπξά ηεο πξνζθνξάο) πνπ παξνπζηάζηεθε παξαπάλσ. 87

88 Πίλαθαο 15. Οη πξνδηαγξαθέο ζηα δηάθνξα ζήκαηα πηζηνπνίεζεο ηεο Κξεηηθήο Κνπδίλαο Πξνδηαγξαθή Concred Διαηνγεπζίεο Φεινξείηε Γεχζεηο ήκα Πνηφηεηαο Κξεηηθήο Κνπδίλαο Απνθιεηζηηθή ρξήζε ειαηνιάδνπ Υξήζε φξνπ «ειιεληθή ζαιάηα» αληί γηα «ρσξηάηηθε» Γαιαθηνθνκηθά είδε Φξεζθνθνκκέλε ηεγαλεηή παηάηα Διιεληθφο θαθέο παξαζθεπαζκέλνο ζην κπξίθη Πξνζδηνξηζκφο ηνπ πξνζθεξφκελνπ θνπβέξ Κνηλή εζσηεξηθή θαη εμσηεξηθή εκθάληζε ησλ επηρεηξήζεσλ Κνηλφο θαηάινγνο εδεζκάησλ πξνβιέπεηαη πξνβιέπεηαη πξνβιέπεηαη πξνβιέπεηαη πξνβιέπεηαη Υξήζε δχν ηνπιάρηζηνλ Κξεηηθψλ ηπξηψλ πξνβιέπεηαη πξνβιέπεηαη πξνβιέπεηαη δελ πξνβιέπεηαη δελ πξνβιέπεηαη δελ πξνβιέπεηαη δελ πξνβιέπεηαη δελ πξνβιέπεηαη δελ πξνβιέπεηαη δελ πξνβιέπεηαη δελ πξνβιέπεηαη δελ πξνβιέπεηαη Γεπζηηθή δνθηκή πξνβιέπεηαη δελ πξνβιέπεηαη Τπνδείμεηο/πξναηξεηηθά θξηηήξηα πξνβιέπνληαη δελ πξνβιέπνληαη δελ πξνβιέπεηαη Υξήζε ηνπηθψλ ηπξηψλ δελ πξνβιέπεηαη δελ πξνβιέπεηαη δελ πξνβιέπεηαη πξνβιέπεηαη πξνβιέπεηαη δελ πξνβιέπεηαη δελ πξνβιέπνληαη δελ πξνβιέπεηαη Απνθιεηζηηθή ρξήζε ηπξηψλ Κξεηηθήο πξνέιεπζεο (ηκήκα Κξεηηθήο Κνπδίλαο) Υξήζε νπσξνθεπεπηηθψλ Κξεηηθήο πξνέιεπζεο πξνβιέπεηαη δελ πξνβιέπεηαη δελ πξνβιέπεηαη δελ πξνβιέπεηαη δελ πξνβιέπεηαη πξνβιέπνληαη Δπηζεσξήζεηο αηθληδηαζηηθέο αηθληδηαζηηθέο αηθληδηαζηηθέο Πεγή: Κξεηηθφ χκθσλν Πνηφηεηαο, 2011 Σν ήκα «Φεινξείηε Γεύζεηο» απνηειεί ηδηαηηεξφηεηα θαζψο είλαη έλα Σνπηθφ χκθσλν Πνηφηεηαο θαη δελ αθνξά ην ζχλνιν ηεο Κξήηεο, αιιά κφλν ηελ πεξηνρή ηνπ Φεινξείηε, αλαδεηθλχνληαο ηελ ηδηαίηεξε ηνπηθή θνπδίλα ηεο. Καζψο νη θνπδίλεο είλαη θαη' νπζία ηνπηθέο, ε έληαμε ηεο ζπγθεθξηκέλεο πξσηνβνπιίαο ζην «ήκα Πνηφηεηαο Κξεηηθήο Κνπδίλαο» ζα κπνξνχζε λα γίλεη κε ηελ γεσγξαθηθή εμεηδίθεπζε ηνπ ήκαηνο, νχησο ψζηε απηή λα δηαθνξνπνηείηαη γηα ηελ πεξηνρή ηνπ Φεινξείηε (πρ «ήκα Πνηφηεηαο Κξεηηθήο Κνπδίλαο Φεινξείηεο», κε πξνζαξκνγή ησλ πξνδηαγξαθψλ ηξνθίκσλ νχησο ψζηε λα 88

89 αληαπνθξίλνληαη ζηελ ηνπηθή παξαγσγή, θαη ηελ επηπξφζζεηε ηζρχ γεσγξαθηθψλ θξηηεξίσλ). Ζ αμηνπνίεζε ηνπ ήδε ππάξρνληνο δηθηχνπ επηρεηξήζεσλ ζα βνεζήζεη ζηελ άκεζε αλάδεημε ηεο ηνπηθήο θνπδίλαο θαη ζα κπνξέζεη λα απνηειέζεη πηινηηθή εθαξκνγή πνπ ζα εμεηδηθεπηεί κειινληηθά θαη ζε άιιεο πεξηνρέο πνπ έρνπλ έληνλν γαζηξνλνκηθφ ραξαθηήξα. Σν ήκα «Διαηνγεπζίεο» δελ πξνβιέπεη άιιε πξνδηαγξαθή εθηφο ηεο απνθιεηζηηθήο ρξήζεο ειαηνιάδνπ, νη πεξηζζφηεξεο θνπδίλεο εθ ησλ νπνίσλ έρνπλ παξαδνζηαθφ ραξαθηήξα. Κξίλεηαη φηη ε πξνζαξκνγή ησλ πηζηνπνηεκέλσλ απηψλ επηρεηξήζεσλ ζηηο λέεο ελνπνηεκέλεο πξνδηαγξαθέο ζα είλαη ζρεηηθά εχθνιε. Οη επηρεηξήζεηο ηνπ ήκαηνο «Concred» έρνπλ πνιχ θνληηλέο πξνδηαγξαθέο, κε απηέο ηνπ «ήκαηνο Πνηφηεηαο Κξεηηθήο Κνπδίλαο» θαη θξίλεηαη φηη ζα κπνξέζνπλ λα αθνινπζήζνπλ εχθνια ηελ δηαδηθαζία πηζηνπνίεζεο κε βάζε ηηο αλαζεσξεκέλεο πξνδηαγξαθέο. ηελ παξαθάησ ελφηεηα παξνπζηάδεηαη αλαιπηηθά ην Κξεηηθφ χκθσλν Πνηφηεηαο, ην ζήκα πνηφηεηαο πνπ είρε δεκηνπξγήζεη θαη νη ζρεηηθέο πξνδηαγξαθέο, θαζψο φπσο αλαιχεηαη θαη ζηελ ελφηεηα απηφ ζα απνηειέζεη ηε δνκή πνπ ζα πινπνηήζεη ην εληαίν πηα ήκα Πνηφηεηαο Κξεηηθήο Κνπδίλαο Τν Κξεηηθφ Σχκθσλν Πνηφηεηαο 19 Σν Κξεηηθφ χκθσλν Πνηφηεηαο είλαη κηα αζηηθή κε θεξδνζθνπηθή εηαηξεία πνπ έρεη ζθνπφ λα θάλεη γλσζηή ζην επξχηεξν θνηλφ ηελ Κξεηηθή θνπδίλα, επηηπγράλνληαο κ απηφ ηνλ ηξφπν ηελ εκπέδσζε ηνπ πξνηχπνπ ηεο Κξεηηθήο δηαηξνθήο, ηελ πνηνηηθή αλαβάζκηζε ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ, θαζψο θαη ηελ ελίζρπζε ηεο ηνπηθήο νηθνλνκίαο 20. Ηδξχζεθε ην 2008 σο κία δηαλνκαξρηαθή πξσηνβνπιία ησλ ηεζζάξσλ Ννκαξρηαθψλ Απηνδηνηθήζεσλ ηεο Κξήηεο, ελψ ζήκεξα ηειεί ππφ ηελ επνπηεία ηεο Πεξηθέξεηαο Κξήηεο, κε θχξηα δξαζηεξηφηεηα ηελ πηζηνπνίεζε ρψξσλ εζηίαζεο πνπ πξνζθέξνπλ Κξεηηθή θνπδίλα. Όπσο αλαθέξεηαη θαη ζην θείκελν ηεο πξσηνβνπιίαο, ν ζηξαηεγηθφο ζηφρνο ηνπ Κξεηηθνχ πκθψλνπ Πνηφηεηαο είλαη ε ηζφξξνπε θαη αεηθφξνο αλάπηπμε ηεο Κξήηεο κέζσ ηεο 19 Ζ παξνχζα ελφηεηα έρεη βαζηζηεί ζηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο ησλ Θένπ θαη άιινη, ζηα Κξεηηθφ χκθσλν Πνηφηεηαο, 2011 & 2011β θαη ζηελ αλάιπζε ηεο ηζηνζειίδαο ηνπ Κξεηηθνχ πκθψλνπ Πνηφηεηαο [3ε Απγνχζηνπ 2011]. 89

90 ζπλεξγαζίαο κε ηνπο ηνπηθνχο θνξείο, ηηο επηρεηξήζεηο θαη ηελ Κνηλσλία ησλ Πνιηηψλ. Ζ ηφλσζε ηεο ηνπηθήο νηθνλνκίαο κέζσ ηεο απμεκέλεο δήηεζεο γηα ηνπηθά πξντφληα, εληφο θη εθηφο Κξήηεο, ε ελίζρπζε ηεο Κξεηηθήο δηαηξνθήο σο ηξφπνπ δσήο αιιά θαη σο αλαπφζπαζηνπ θνκκαηηνχ ηεο εκπεηξίαο ηνπ επηζθέπηε εληάζζνληαη επίζεο ζηνπο ζθνπνχο ηεο δξάζεο. Μέρξη ζήκεξα ην ζήκα ηνπ Κξεηηθνχ πκθψλνπ Πνηφηεηαο έρνπλ ιάβεη 10 επηρεηξήζεηο, ελψ ην θφζηνο ηεο δξάζεο έρεη αλέιζεη ζηα Κξηηήξηα απνλνκήο ζήκαηνο Μία επηρείξεζε κπνξεί λα απνθηήζεη ηελ πηζηνπνίεζε θαηφπηλ αίηεζεο ζην Κξεηηθφ χκθσλν Πνηφηεηαο. Να επηζεκαλζεί πσο ν ελ ιφγσ θνξέαο θέξεη πηζηνπνίεζε πνπ ηνλ εμνπζηνδνηεί λα πηζηνπνηεί ηελ πνηφηεηα άιισλ θνξέσλ 22. Ζ αμηνιφγεζε γίλεηαη απφ εηδηθή επηηξνπή θαη ζε πεξίπησζε ζεηηθήο αμηνιφγεζεο απνθηά ην εηδηθφ ζήκα γηα έλα ρξφλν, κε ζπλδξνκή ηεο ηάμεο ησλ Με ην πνζφ απηφ ε επηρείξεζε εληάζζεηαη ζηελ επξχηεξε θακπάληα πξνψζεζεο ηεο Κξεηηθήο Κνπδίλαο. Χο κέινο, θάζε επηρείξεζε επηζεσξείηαη κία έσο ηξεηο θνξέο εηεζίσο. Οη επηζεσξήζεηο πνπ πξαγκαηνπνηεί ην Κξεηηθφ χκθσλν Πνηφηεηαο είλαη αηθληδηαζηηθέο θαη δελ πξνεγείηαη θακία ζπλελλφεζε κε ηελ ππφ επηζεψξεζε επηρείξεζε. Σν κεγαιχηεξν κέξνο ησλ πξνυπνζέζεσλ πνπ κία επηρείξεζε ζα πξέπεη λα πιεξνί, πξνθεηκέλνπ λ αμηνινγεζεί ζεηηθά έρεη λα θάλεη κε ηε ζχλζεζε ηνπ εδεζκαηνινγίνπ θαη ηηο πξνδηαγξαθέο ηξνθίκσλ 24. Πην ζπγθεθξηκέλα, ζα πξέπεη θάζε θαηεγνξία ηνπ κελνχ ηνπ ρψξνπ εζηίαζεο λα έρεη ηνπιάρηζηνλ 65% Κξεηηθά πξντφληα, ηα νπνία πξέπεη λα είλαη δηαθξηηά απφ ηα εδέζκαηα πνπ έρνπλ δηαθνξεηηθή γεσγξαθηθή πξνέιεπζε. Παξφκνηα πνζφζησζε ππάξρεη θαη ζηε ιίζηα κε ηα θξαζηά, ε νπνία κεηαβάιιεηαη αλάινγα κε ην ζπλνιηθφ αξηζκφ νίλσλ πνπ πξνζθέξνληαη. Όζνλ αθνξά ζηα ηξφθηκα, ππάξρνπλ επηκέξνπο θξηηήξηα γηα ην ειαηφιαδν, ηα ιίπε, ηα γαιαθηνθνκηθά πξντφληα, ην θξέαο, ηα ςάξηα, ην κέιη, ηα αξηνζθεπάζκαηα, ηα νπσξνθεπεπηηθά, ηα φζπξηα, ηα αλαςπθηηθά, ηα εκθηαισκέλα λεξά 21 Βι. Παξάξηεκα 1: εξσηεκαηνιφγην Κξεηηθφ χκθσλν Πνηφηεηαο. 22 Λεηηνπξγεί βάζεη ηνπ πξνηχπνπ πηζηνπνίεζεο ΔΝ (Βι. Παξάξηεκα 1: εξσηεκαηνιφγην Κξεηηθφ χκθσλν Πνηφηεηαο) [3ε Απγνχζηνπ 2011] AS.pdf [3ε Απγνχζηνπ 2011]. 90

91 θαη ηνλ θαθέ. ηηο πεξηζζφηεξεο απφ απηέο ηη θαηεγνξίεο ε ρξήζε πξντφλησλ ηνπηθήο πξνέιεπζεο δελ επηδέρεηαη θακίαο εμαίξεζεο. Γξάζεηο πξνβνιήο θαη επηθνηλσλίαο Βαζηθφ εξγαιείν επηθνηλσλίαο ηνπ Κξεηηθνχ πκθψλνπ Πνηφηεηαο είλαη ν εηδηθφο ηζηφηνπνο πνπ έρεη δεκηνπξγεζεί Δθεί κπνξεί λα βξεη θαλείο: o Πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηελ εηαηξεία θαη ηελ απνζηνιή ηεο, ηα θξηηήξηα θαη ηε δηαδηθαζία πηζηνπνίεζεο αλαιπηηθά, online δειψζεηο ζπκκεηνρήο θαη πιήξε θαηάινγν ησλ πηζηνπνηεκέλσλ εζηηαηνξίσλ κε δηαζπλδέζεηο πνπ παξαπέκπνπλ ηνλ ρξήζηε ζηε ζειίδα ηνπ θαζελφο. o Βαζηθέο πιεξνθνξίεο γηα ην γαζηξνλνκηθφ ηνπξηζκφ, ηε ζεκαζία ηνπ θαη ηηο πξννπηηθέο αλάπηπμήο ηνπ ζηελ Κξήηε. o ηνηρεία γηα ηελ Κξεηηθή δηαηξνθή θαη ηα πξντφληα πνπ επδνθηκνχλ θαη παξάγνληαη ζηελ Κξήηε, θαζψο θαη γηα ηε δηαηξνθηθή ηνπο αμία. Παξνπζηάδεηαη, επίζεο, έλαο κεγάινο αξηζκφο ζπληαγψλ ηνπηθήο πξνέιεπζεο θαη ιεηηνπξγεί online θφξκα ππνβνιήο ζπληαγψλ, ελψ ππάξρεη θαη κία θαηεγνξία ππφ ηνλ ηίηιν «πληαγέο Ζκέξαο». o Δλεκέξσζε γηα ηελ πξφζθαηε δξάζε ηνπ πξνγξάκκαηνο, θαζψο θαη επηθαηξνπνηεκέλε πιεξνθφξεζε θαη δεκνζηεχκαηα πνπ αθνξνχλ ζε φινπο ηνπο θιάδνπο πνπ εκπιέθνληαη κε ην Κξεηηθφ γαζηξνλνκηθφ ραξηνθπιάθην ( [4 ε Απγνχζηνπ 2011]). Μία άιιε ζεκαληηθή δξάζε ηνπ Κξεηηθνχ πκθψλνπ Πνηφηεηαο απνηειεί ε πξνζπάζεηα θαζηέξσζεο κίαο ζηαζεξήο ζπλεξγαζίαο κε επηθαλή παλεπηζηεκηαθά ηδξχκαηα ηα νπνία ζα κπνξνχλ λα απνζηέιινπλ θνηηεηέο γηα λα θάλνπλ ηελ πξαθηηθή ηνπο άζθεζε ζε Κξεηηθέο επηρεηξήζεηο. ηφρνο είλαη ε κεηαθνξά ηερλνγλσζίαο απφ ηνπο θνηηεηέο ζε εμεηδηθεπκέλα αλαπηπμηαθά ζέκαηα, θαζψο θαη ε αχμεζε ηεο εμσζηξέθεηαο ησλ επηρεηξήζεσλ. 91

92 Σα επφκελα βήκαηα 25 Σα επφκελα βήκαηα ηεο εηαηξείαο ζπλδένληαη άξξεθηα κε ηηο πξσηνβνπιίεο ηεο Πεξηθέξεηαο Κξήηεο αλαθνξηθά κε ηελ πηζηνπνίεζε πνηφηεηαο ζπλνιηθά ζηηο επηρεηξήζεηο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ ηνπξηζηηθφ θιάδν θαη ηα νπνία αλαιχνληαη ζηελ Δλφηεηα ε έλα πξψην επίπεδν, φκσο, έρεη θαηαξηίζεη θαη πινπνηεί αλαιπηηθφ επηρεηξεζηαθφ ζρέδην γηα ηελ ηξηεηία Απηφ πεξηιακβάλεη: o Μειέηε πξνθεηκέλνπ λα εληαρζνχλ ζην πξφγξακκα πηζηνπνίεζεο θαη μελνδνρεηαθέο κνλάδεο κε ηελ πηζηνπνίεζε ηεο Κξεηηθήο Γσληάο ζηνλ πξσηλφ κπνπθέ 26. o Σελ παξνρή δηνηθεηηθήο ππνζηήξημεο ηεο πξσηνβνπιίαο «Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ Ζξαθιείνπ» ηεο Έλσζεο Οηλνπνηψλ Κξήηεο, κεηά απφ αίηεκά ηνπο (βι. Παξάξηεκα 1). Ζ δξάζε απηή κεηνλνκάζηεθε ζε Wines of Crete. Σαπηφρξνλα ην Κξεηηθφ χκθσλν Πνηφηεηαο έρεη θαηαιήμεη, κεηά απφ δηαβνχιεπζε κε ηελ Έλσζε Οηλνπνηψλ Κξήηεο, ζηηο πξνδηαγξαθέο, ηε δηαδηθαζία, ηελ πηζηνπνίεζε θαη ηε ινγνηχπεζε ησλ Δπηζθέςηκσλ Οηλνπνηψλ (Open Wineries). o Σελ αλαγθαία θαηαγξαθή (βηβιηνγξαθηθή) ησλ δεδνκέλσλ πνπ απαηηνχληαη γηα ηε δεκηνπξγία ζπγθεθξηκέλσλ γαζηξνλνκηθψλ δηαδξνκψλ. ηε ζπλέρεηα ζα εθπνλεζεί αληίζηνηρε κειέηε πεδίνπ (field research), έηζη ψζηε ζχληνκα λα ιαλζαξηζηεί έλα λέν πξντφλ, ην νπνίν ζα επνλνκάδεηαη Γξφκνη Κξεηηθψλ Γεχζεσλ. o πκκεηνρή ζε εηδηθφ πξφγξακκα ηνπ Παγθφζκηνπ Οξγαληζκνχ Σνπξηζκνχ, ην νπνίν αλαθεξχζζεη ηνπο ηνπξηζηηθνχο πξννξηζκνχο αξηζηείαο. ην πιαίζην απηήο ηεο πξνζπάζεηαο εθπνλείηαη ζρέδην δξάζεο πξνθεηκέλνπ λα εθπιεξψζεη ε Κξήηε, σο εληαίνο πξννξηζκφο, ηα θξηηήξηα ηνπ πξνγξάκκαηνο. o Σελ αλαγλψξηζε ηνπ «Κξεηηθνχ Γηαηξνθηθνχ Πνιηηηζκνχ» απφ ηελ UNESCO σο άπιε πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά ηεο αλζξσπφηεηαο ( [3 ε Απγνχζηνπ 2011]). o Σελ εμέιημε ηεο ηζηνζειίδαο γηα ηελ πξνβνιή ηεο Κξεηηθήο θνπδίλαο [3 ε Απγνχζηνπ 2011]. 26 Πξφθεηηαη γηα κηα δξάζε πνπ εληάζζεηαη, σο ινγηθή, ζηελ επξχηεξε πξσηνβνπιία ηνπ Ξελνδνρεηαθνχ Δπηκειεηεξίνπ Διιάδνο «Διιεληθφ Πξσηλφ» θαη ηελ εθαξκνγή ηεο ζηελ Κξήηε. 92

93 ε έλα 2 ν επίπεδν ε δηνίθεζε ηεο εηαηξείαο ζπκκεηέρεη ελεξγά ζηηο δηαβνπιεχζεηο κε ηελ Πεξηθέξεηα Κξήηεο, αιιά θαη άιινπο ζρεηηθνχο θνξείο, γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηεο θηινζνθίαο, ησλ ζηφρσλ, ησλ κέζσλ θαη ησλ πξνδηαγξαθψλ πνπ ζα δηέπνπλ ην ζπλνιηθφ Κξεηηθφ ζήκα πνηφηεηαο γηα ηε γαζηξνλνκία (βι. Δλφηεηα 2.2.2) Οη πξσηνβνπιίεο ηεο Πεξηθέξεηαο Κξήηεο γηα κηα νιηζηηθή ζηξαηεγηθή «πνηφηεηαο» ζην ηνπξηζκφ πξντφλ: νη πξφλνηεο γηα ηε γαζηξνλνκία Πεξηθεξεηαθή Εηηθέηα Κξήηε Ζ γαζηξνλνκία θαη ν γαζηξνλνκηθφο ηνπξηζκφο εληάζζνληαη ζηε γεληθφηεξε ζηξαηεγηθή ηεο Πεξηθέξεηαο γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ αγξνδηαηξνθηθνχ ηνκέα, ε νπνία ζηεξίδεηαη ζηελ «[...] πξνζθνξά ηνπηθψλ πξντφλησλ πνηφηεηαο, πςειήο αζθάιεηαο, ησλ νπνίσλ ε παξαγσγή ζα ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ νξζνινγηθή αμηνπνίεζε ησλ θπζηθψλ πφξσλ κε ηελ ειάρηζηε δπλαηή επίπησζε ζηελ θιηκαηηθή αιιαγή. Σα παξαπάλσ πξντφληα ζα έρνπλ ην ηζρπξφ αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα ηεο ηνπηθφηεηαο θαη ηεο πνηφηεηαο, βαζηθφ ζηνηρείν ηνπ νπνίνπ απνηειεί ε πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ θπζηθψλ πφξσλ, ησλ δψσλ θαη ησλ αλζξψπσλ, ηα νπνία ζα πξνζζέζνπλ έλα αθφκε πιενλέθηεκα ζηηο αγνξέο ηνλψλνληαο ηελ παξαδνζηαθφηεηα θαη ηελ ηνπηθφηεηα». Όξακα ηεο Πεξηθέξεηαο, είλαη «λα απνηειέζεη ε γαζηξνλνκία έλαλ απφ ηνπο ηξεηο θχξηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο νη ηνπξίζηεο ζα επηιέγνπλ ηελ Κξήηε σο ηφπν δηαθνπψλ κέζα ζηα επφκελα 3 κε 5 ρξφληα θαη ε Κξήηε λα θαζηεξσζεί σο δηεζλήο γαζηξνλνκηθφο πξννξηζκφο» (Πεξηθέξεηα Κξήηεο, 2011β). Απηή ε εμέιημε, φκσο, πέξαλ ησλ επηζθεπηψλ, εγρψξησλ θαη μέλσλ, αθνξά θαη ζην γεγελή πιεζπζκφ, ζε δχν άμνλεο: o κε «[...] ηελ επηζηξνθή ησλ ίδησλ ησλ Κξεηηθψλ ζηελ παξαγσγή θαη θαηαλάισζε απηνχ πνπ είλαη πνηνηηθφ, πγηεηλφ, αεηθνξηθφ, παξαδνζηαθφ θαη ληφπην», o κε ηελ παξνρή πξννπηηθψλ «[...] ζηνλ θάηνηθν ηεο ππαίζξνπ πξνθεηκέλνπ λα απνθηήζεη νηθνλνκηθφ ελδηαθέξνλ θαη λα μαλαγαπήζεη απηφ πνπ θάλεη». ε απηφ ην πιαίζην, θαζίζηαηαη ζαθέο φηη ε Πεξηθέξεηα Κξήηεο κε ηελ ζηξαηεγηθή ηεο, αληηκεησπίδεη νιηζηηθά ην ζέκα δηαηξνθή γαζηξνλνκία κε γλψκνλα ηε ζηήξημε ησλ ηνπηθψλ πξντφλησλ, ηεο θνπιηνχξαο θαη ηνπ πνιηηηζκνχ ησλ αλζξψπσλ ηεο, έηζη ψζηε απηφ 93

94 ην ζχλνιν λα απνηειέζεη θαη ην αληαγσληζηηθφ ηεο πιενλέθηεκα ζηε δηεζλή αγνξά, ηνπξηζηηθή ή κε. πγθεθξηκέλα, θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ , ζπζηάζεθε ζηελ Πεξηθέξεηα Κξήηεο Οκάδα Δξγαζίαο γχξσ απφ ην δεηνχκελν ηεο εμσζηξέθεηαο ηεο Κξήηεο ζπλνιηθά, κε αηρκή ηνπ δφξαηνο ηνλ αγξνηνδηαηξνθηθφ ηνκέα θαη ηνλ ηνπξηζκφ. ε απηφ ην πιαίζην «αλαδείρζεθαλ δχν άμνλεο πάλσ ζηνπο νπνίνπο θξίζεθε φηη πξέπεη λα εξγαζηεί ε Πεξηθέξεηα ελψ νη πξνηάζεηο ηεο Οκάδαο Δξγαζίαο αθνξνχζαλ ζηα εμήο: (i) (ii) Πξφηαζε γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο πξνβνιήο θαη πξνψζεζεο αγξνηηθψλ πξντφλησλ θαη ηξνθίκσλ απφ ηελ Πεξηθέξεηα Κξήηεο. Πξφηαζε γηα ηελ αλάπηπμε θαη αλάδεημε ηεο Κξήηεο σο γαζηξνλνκηθφ πξννξηζκφ βαζηζκέλν ζηελ Κξεηηθή Γηαηξνθή θαη ηα πηζηνπνηεκέλα πνηνηηθά ηνπηθά πξντφληα & ππεξεζίεο» (Κξεηηθφ χκθσλν Πνηφηεηαο, 2011γ). ηελ Οκάδα Δξγαζίαο ζπκκεηείραλ εθπξφζσπνη φισλ ησλ ζεκάησλ πνηφηεηαο Κξεηηθήο θνπδίλαο πνπ έρνπλ εθαξκνζηεί θαη εθαξκφδνληαη ζην λεζί, κε ζηφρν λα ππάξμεη έλα εληαίν ζήκα πνηφηεηαο κε εληαίεο πξνδηαγξαθέο θαη ηξφπν εθαξκνγήο. Ζ δξάζε απηή εληάζζεηαη ζηε γεληθφηεξε πξσηνβνπιία ηεο Πεξηθέξεηαο Κξήηεο γηα ηε δεκηνπξγία κηαο εληαίαο Πεξηθεξεηαθήο Δηηθέηαο Πνηφηεηαο, ε νπνία «[...] ζα απνδίδεηαη κε ηελ κνξθή δηαθνξεηηθψλ εκάησλ Πνηφηεηαο θαη ζα αθνξά ζηελ Κξεηηθή Πνηφηεηα, φπσο ζα νξίδεηαη απηή βάζε ηνπ brand ηεο Κξήηεο (πρ πξντφληα, θνπδίλα, επηζθέςηκα νηλνπνηεία)» (Κξεηηθφ χκθσλν Πνηφηεηαο, 2011γ), ηφζν ζε πξντφληα φζν θαη ζε ππεξεζίεο (βι. Παξάξηεκα 2 Ζ ζηξαηεγηθή, ηα κέζα πινπνίεζεο θαη πξνβνιήο ηεο Πεξηθεξεηαθήο Δηηθέηαο Κξήηε ). Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ Απγνχζηνπ 2011 (23/8/2011) εγθξίζεθαλ ηειηθά νη πξνδηαγξαθέο θαη νη δηαδηθαζίεο πηζηνπνίεζεο γηα ηελ απνλνκή ησλ ζεκάησλ Κξεηηθήο Κνπδίλαο θαη ησλ Δπηζθέςηκσλ Οηλνπνηείσλ απφ ην Γηνηθεηηθφ πκβνχιην ηνπ Κξεηηθνχ πκθψλνπ Πνηφηεηαο. Πξφθεηηαη γηα ηα δχν πξψηα ζήκαηα ηεο Πεξηθεξεηαθήο Δηηθέηαο Κξήηεο πνπ δεκηνπξγεί ε Πεξηθέξεηα» (Πεξηθέξεηα Κξήηεο, 2011). Σν ζήκα πνηφηεηαο ηεο Κξεηηθήο Κνπδίλαο είλαη πξντφλ δηαβνχιεπζεο κε ηνπο θνξείο ησλ ζεκάησλ ζηνπο νπνίνπο ζπκπεξηιακβάλεηαη ην Κξεηηθφ χκθσλν Πνηφηεηαο, ε Διιεληθή Αθαδεκία Γεχζεο, ην 27 Με ηελ εθαξκνγή ηνπ Καιιηθξάηε θαη ηε λέα κνξθή ηεο Πεξηθεξεηαθήο Απηνδηνίθεζεο. 94

95 Γίθηπν Δπηρεηξήζεσλ Διαηφιαδνπ Κξήηεο θαη ην Αλαπηπμηαθφ Κέληξν Οξεηλνχ Μπινπνηάκνπ - Μαιεβπδίνπ (ΑΚΟΜΜ), ελψ ην ζήκα Δπηζθέςηκα Οηλνπνηεία απνηειεί πξντφλ ζπλεξγαζίαο κε ην Γίθηπν Οηλνπνηψλ Κξήηεο Σηξαηεγηθή αλάπηπμεο Γαζηξνλνκηθνχ Τνπξηζκνχ Ζ Πεξηθέξεηα Κξήηεο θαηέιεμε πξφζθαηα (Πεξηθέξεηα Κξήηεο, 2011β) ζηελ αλάπηπμε ελφο ζπλεθηηθνχ ρεδίνπ Αλάπηπμεο θαη πξνβνιήο ηνπ Γαζηξνλνκηθνχ Σνπξηζκνχ ζηελ Κξήηε, ην νπνίν πεξηιακβάλεη δχν δηαθξηηά, αιιά αιιεινζπκπιεξνχκελα κέξε: o Γηακφξθσζε Πξντφληνο: Μνξθνπνίεζε θαη αλαβάζκηζε ηεο Κξεηηθήο γαζηξνλνκίαο, ψζηε λα απνηειέζεη δηαθξηηφ πξντφλ ζην ραξηνθπιάθην ησλ πξντφλησλ ηνπ Κξεηηθνχ ηνπξηζκνχ. o Δπηθνηλσλία: Αλάδεημε ηεο Κξήηεο σο πξννξηζκφ κε ζεκαληηθή γαζηξνλνκηθή πξνζθνξά θαη πξνβνιή. Πέξαλ, ηεο Πεξηθεξεηαθήο Δηηθέηαο Κξήηε θαη ηνπ εληαίνπ ήκαηνο Πνηφηεηαο Κξεηηθήο Κνπδίλαο πνπ παξνπζηάζηεθε ζηελ πξνεγνχκελε ελφηεηα, ζην επηρεηξεζηαθφ ζρέδην έρνπλ εληαρζεί κηα ζεηξά δξάζεσλ, νη νπνίεο θαηά θχξην ιφγν απνηεινχλ ελέξγεηεο ζηξαηεγηθήο ηνπνζέηεζεο θαη εληάζζνληαη ζηελ θαηεγνξία Γηακφξθσζε Πξντφληνο. πγθεθξηκέλα: o Έληαμε ηνπ πνιηηηζηηθνχ πφξνπ Κξεηηθή Γηαηξνθή (πνπ ζπκπεξηιακβάλεη ηνλ Κξεηηθφ Γηαηξνθηθφ Πνιηηηζκφ θαη ηηο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξνληαη ζε επίπεδν εζηίαζεο θαη γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ), πέξαλ ησλ ηνπηθψλ πξντφλησλ, ζηελ πξσηνβνπιία ησλ Πεξηθεξεηαθψλ Καιαζηψλ ηνπ Τπνπξγείνπ Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο θαη Σξνθίκσλ. o Γεκηνπξγία γαζηξνλνκηθψλ δηαδξνκψλ κε ηελ νλνκαζία Γξφκνη ησλ Κξεηηθψλ Γεχζεσλ, «νη νπνίεο [...] ζα ζπλδένπλ κεηαμχ ηνπο επηρεηξήζεηο θαη ζεκεία πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ γαζηξνλνκία ηνπ λεζηνχ θαη ηα νπνία ζα κπνξνχλ λα επηζθεθζνχλ νη ηαμηδηψηεο, πρ πηζηνπνηεκέλα εζηηαηφξηα Κξεηηθήο Κνπδίλαο, επηζθέςηκα ειαηνηξηβεία, ηπξνθνκεία, κλεκεηαθά ειαηφδεληξα θαη επηρεηξήζεηο πνπ δηνξγαλψλνπλ καζήκαηα Κξεηηθήο Κνπδίλαο. Ζ δεκηνπξγία ησλ ζπγθεθξηκέλσλ δηαδξνκψλ ζα βνεζήζεη ζηελ δηακφξθσζε ηνπξηζηηθψλ παθέησλ θαη ζεκαηηθψλ δηαδξνκψλ γηα φζνπο ζέινπλ λα θάλνπλ γαζηξνλνκηθφ ηνπξηζκφ ζηελ Κξήηε, θαη ζα παξνπζηάδεη ηα ζηνηρεία θαη ηηο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηελ ηνπνζεζία, ηα πξνζθεξφκελα πξντφληα θαη ππεξεζίεο θαη ην 95

96 θφζηνο ηνπο, ην σξάξην ιεηηνπξγίαο θ.α., κε ηέηνην ηξφπν πνπ λα είλαη εχθνια πξνζβάζηκα θαη λα δηεπθνιχλνπλ ηνπο επηζθέπηεο θαη ηνπο ηνπξηζηηθνχο πξάθηνξεο. o χζηαζε κε πξσηνβνπιία ηεο Πεξηθέξεηαο ελφο πεξηθεξεηαθνχ Οξγαληζκνχ Γηαρείξηζεο & Πξνψζεζεο ηνπ Πξννξηζκνχ Κξήηε (Destination Management Organization - DMO) πνπ ζα πινπνηεί κηα απνηειεζκαηηθή πξνβνιή ηεο Κξήηεο θαη ζα ζηνρεχεη ζηελ δηαρείξηζε θαη ηνλ ζπληνληζκφ ησλ επηκέξνπο ζηνηρείσλ πνπ ζπλζέηνπλ ηελ εκπεηξία ηεο δηακνλήο ηνπ επηζθέπηε, κεγηζηνπνηψληαο ηελ αμία ηνπο. Ζ ζπγθεθξηκέλε πξφηαζε απνηειεί ην θεληξηθφ πφξηζκα ηνπ Πξνγξάκκαηνο Πξννξηζκψλ Αξηζηείαο (SMED) ηνπ Παγθφζκηνπ Οξγαληζκνχ Σνπξηζκνχ. o Γεκηνπξγία ηνπ Σνπηθνχ Γαζηξνλνκηθνχ Δδεζκαηνινγίνπ ηεο Κξήηεο κε ηελ κνξθή ειεθηξνληθήο Βάζεο Γεδνκέλσλ κε ηνπηθά πηάηα θαη ζπληαγέο πνπ ζεσξνχληαη παξαδνζηαθά. Ζ δεκηνπξγία ηνπ ζα απνηειέζεη ηελ πξψηε ζπληνληζκέλε θαηαγξαθή ηεο παξαδνζηαθήο γαζηξνλνκίαο ηεο Κξήηεο θαη ηε δεκηνπξγία πνιχηηκνπ αξρεηαθνχ πιηθνχ. o Γεκηνπξγία θαη ιεηηνπξγία Κέληξνπ Κξεηηθήο Γαζηξνλνκίαο ζην Ρέζπκλν γηα ηελ γλσξηκία ησλ επηζθεπηψλ κε ηελ πινχζηα γαζηξνλνκηθή παξάδνζε θαη ηα ηνπηθά πξντφληα ηεο Κξήηεο κέζα απφ κηα εμεηδηθεπκέλε δνκή. Ζ δεκηνπξγία ηνπ θέληξνπ έρεη ήδε εληαρζεί ζην έξγν ΓΔΤΗΣΟΤΡ πνπ ζα πινπνηήζεη ε Πεξηθέξεηα Κξήηεο ζην πιαίζην ηνπ πξνγξάκκαηνο INTERREG, θαη ηνπ νπνίνπ ηελ ιεηηνπξγία ζα αλαιάβεη ην Κξεηηθφ χκθσλν Πνηφηεηαο» (Πεξηθέξεηα Κξήηεο, 2011β). Ζ παξαπάλσ ζηξαηεγηθή ηεο Πεξηθέξεηαο Κξήηεο απνηειεί κηα πξψηε, εθθξαζκέλε πξνζπάζεηα ζηνηρεηνζέηεζεο ελφο γαζηξνλνκηθνχ πξννξηζκνχ ζηελ ρψξα. Θέηεη ηηο βάζεηο θηλεηνπνίεζεο ηεο ζρεηηθήο πξνζθνξάο θαη δήηεζεο, ζηελ νπζία, φκσο, απνηειεί έλα πνιηηηθφ θείκελν αλαπηπμηαθνχ νξάκαηνο. Γηα ηελ ζηνηρεηνζέηεζε κηαο νινθιεξσκέλεο ζηξαηεγηθήο, θαηά ηα πξφηππα άιισλ γαζηξνλνκηθψλ πξννξηζκψλ (κε ζεκαληηθφηεξν παξάδεηγκα απηφ ηνπ Καλαδά, βι. Δλφηεηα Καλαδάο: ε ζηξαηεγηθή γαζηξνλνκηθήο αλάπηπμεο ηεο Πνιηηείαο ηνπο Οληάξην ) απαηηνχληαη: (i) Αλάπηπμε ζπζηεκάησλ ζπιινγήο, θαηαγξαθήο θαη αλάιπζεο δεδνκέλσλ θαη ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ πξνηεηλφκελσλ δξάζεσλ. Με απηφλ ηνλ ηξφπν ζα είλαη εθηθηή θαη ε πνζνηηθή, πέξαλ ηεο πνηνηηθήο, αμηνιφγεζεο ησλ 96

97 (ii) (iii) πξνηεηλφκελσλ δξάζεσλ θαη ε αιιαγή ηνπο, εθφζνλ απηή θξηζεί αλαγθαία, βάζεη πξαγκαηηθψλ θαη κεηξήζηκσλ απνηειεζκάησλ. Σαπηφρξνλα κε ηελ ζηξαηεγηθή, αλάπηπμε θαη αλαιπηηθνχ πιάλνπ δξάζεσλ κε ρξνλνδηαγξάκκαηα, πνηνηηθνχο θαη πνζνηηθνχο ζηφρνπο, κεζνδηαζηήκαηα αμηνιφγεζεο θαη αλαζεψξεζεο ηεο ζηξαηεγηθήο θ.α. Με απηφλ ηνλ ηξφπν ε Πεξηθέξεηα ζα είλαη ζε ζέζε λα αμηνινγήζεη ηηο δξάζεηο πνπ εθαξκφδεη, λα ειέγμεη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηά ηνπο θαη λα πξνρσξήζεη ζε αλαζεψξεζε ηνπο, εθφζνλ ηα απνηειέζκαηα δελ είλαη ηα αλακελφκελα. Ζ ζηξαηεγηθή έρεη δνκεζεί γχξσ απφ ηε ζπζζσξεπκέλε εκπεηξία ησλ ζπκκεηερφλησλ θνξέσλ θαη θπζηθψλ πξνζψπσλ ζηηο ζρεηηθέο δηαβνπιεχζεηο. Δίλαη απαξαίηεηε, φκσο, ε ελζσκάησζε ζηε ζηξαηεγηθή θαη ζρεηηθψλ εξεπλψλ / κειεηψλ, νη νπνίεο ζα απνηππψλνπλ ηε ηνπξηζηηθή δήηεζε ηεο Πεξηθέξεηαο θαη ζα πξνβαίλνπλ ζε αλαιχζεηο αγνξάο θαη ζρεηηθή ηκεκαηνπνίεζε. Με απηφλ ηνλ ηξφπν ε Πεξηθέξεηα ζα έρεη ηε δπλαηφηεηα λα πξνρσξήζεη κε κεγαιχηεξε αζθάιεηα ζηηο δξάζεηο πνπ επηζπκεί θαη λα ηηο θαηεπζχλεη πξνο εθείλα ηα ηκήκαηα ηεο αγνξάο πνπ ζα έρνπλ θαη ηα κεγαιχηεξα νθέιε γηα ην ζχλνιν ηεο Κξήηεο. 97

98 2.3 πκπεξάζκαηα χκθσλα κε φζα αλαιχζεθαλ ζην Κεθάιαην 2, ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ κπνξνχλ λα εμαρζνχλ αθνξνχλ ηα εμήο: (i) Ζ Κξήηε δηαζέηεη έλα πινχζην γαζηξνλνκηθφ ραξηνθπιάθην, ην νπνίν, φκσο, είλαη άγλσζην ζην ζχλνιν θαη ην εχξνο ηνπ, αιιά θαη ηαπηφρξνλα δχζθνια πξνζπειάζηκν απφ ην κέζν επηζθέπηε, θαζψο απνπζηάδνπλ ζπζηεκαηηθέο πξνζπάζεηεο ζπγθέληξσζεο θαη πξνψζεζεο ηνπ. (ii) Ζ γαζηξνλνκηθή πξνζθνξά είλαη θαηαθεξκαηηζκέλε θαη αθνινπζεί, ηνπιάρηζηνλ ζε φηη αθνξά ηελ εζηίαζε, έλα δπηθφ κνληέιν αλάπηπμεο: καδηθφ ηνπξηζηηθφ ζηνπο ηδηαίηεξα δεκνθηιείο πξννξηζκνχο ηνπ βφξεηνπ άμνλα θαη παξαδνζηαθφ ζηελ ελδνρψξα. Σαπηφρξνλα, ιφγσ θαηαθεξκαηηζκνχ ησλ πξνεγνχκελσλ δξάζεσλ πξνψζεζεο ηεο πνηφηεηαο ζηελ Κξεηηθή θνπδίλα, δελ έρεη πιήξσο πεηζηεί γηα ηα νθέιε πνπ ζα πξνθχςνπλ απφ ηελ αλάπηπμε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ, ελψ θαη ε ζρεηηθή πξνψζεζε είλαη ζρεδφλ αλχπαξθηε. (iii) Ζ γαζηξνλνκηθή δήηεζε, έζησ θαη αλ ππάξρεη, είλαη ζρεδφλ άγλσζηε, θαζψο απνπζηάδνπλ νη ζπζηεκαηηθέο κειέηεο πνπ λα αθνξνχλ ζηελ αλάιπζε ησλ ηνπξηζηηθψλ ξνψλ, ησλ θηλήηξσλ θαη πξαθηηθψλ ηνπο. Σα ιίγα ζηνηρεία πνπ ππάξρνπλ δείρλνπλ κηα γεληθή, αιιά επηθαλεηαθή γλψζε ηεο Κξεηηθήο θνπδίλαο, ελψ ε δηαζχλδεζή ηεο κε ην πνιηηηζηηθφ ραξηνθπιάθην ηεο Πεξηθέξεηαο, θαη κε ηνλ ηνπξηζκφ ηχπνπ Ήιηνο θαη Θάιαζζα θαίλεηαη λα έρεη κεγάιν δπλακηθφ. (iv) Ζ λέα, αηξεηή Πεξηθέξεηα, αλαδεηθλχεηαη ζηνλ θπξηφηεξν παίθηε αλάπηπμεο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ, ηνλ νπνίν ζπλδέεη, ηνπιάρηζηνλ ζε φξνπο ξεηνξηθήο ζηξαηεγηθήο, κε ηε γεληθφηεξε αλάπηπμε ηνπ αγξνδηαηξνθηθνχ ηνκέα ηνπ λεζηνχ. Ζ ζηξαηεγηθή απηή, ζε ζπλάξηεζε κε ηελ ελνπνίεζε ησλ ζεκάησλ πνηφηεηαο Κξεηηθήο θνπδίλαο, βξίζθεηαη πξνο ηελ ζσζηή θαηεχζπλζε, ιακβάλνληαο ππφςε φηη ελζσκαηψλεη σο απαξαίηεην ζπζηαηηθφ πξνψζεζεο θαη πξνβνιήο ηε δεκηνπξγία ησλ Γξφκσλ Κξεηηθψλ Γεχζεσλ, πνπ απνηεινχλ θαη ηελ πξψηε ζεζκηθή πξνζπάζεηα δεκηνπξγίαο ζχλζεησλ γαζηξνηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ ζηε ρψξα καο, πέξαλ ησλ νηληθψλ δξφκσλ πνπ πξνυπήξραλ, σο απνηέιεζκα ηεο ηδησηηθήο πξσηνβνπιίαο. (v) Ζ θαιιηέξγεηα ζπλείδεζεο Κξεηηθήο Γηαηξνθήο ζηνπο ίδηνπο ηνπο Κξεηηθνχο, απνηειεί θαη ηε ζεκαληηθφηεξε κέζν-καθξνπξφζεζκε δξάζε ηεο Πεξηθέξεηαο. Μηα ηέηνηα δξάζε 98

99 (vi) είλαη απφιπηα ζπκβαηή θαη αλαγθαία γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ θαζψο δηαζθαιίδεη φηη ηε ζπληήξεζε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ θαη ηελ θαιιηέξγεηα θνπιηνχξαο πνηφηεηαο πνπ ζέβεηαη πξσηίζησο ηνλ ίδην ηνλ γεγελή θαη δεπηεξεπφλησο ηνλ επηζθέπηε. Ζ αλάπηπμε άηππσλ, bottom-up δηθηχσλ πνιηηψλ (είηε ζηνλ θπζηθφ, είηε ζηνλ ςεθηαθφ θφζκν) είλαη ε αδηακθηζβήηεηε ηάζε ηεο επνρήο καο. Ζ Πεξηθέξεηα νθείιεη λα αλαγλσξίζεη ηε δπλακηθή ηνπο θαη λα ηα ελζσκαηψζεη νξγαληθά ζηελ ζηξαηεγηθή αλάπηπμεο ηνπ ηνπξηζκνχ θαη ηνπ αγξνδηαηξνθηθνχ ηνκέα, θαζψο έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα πξνζθέξνπλ πνιιαπιαζηαζηηθά απνηειέζκαηα ζε φξνπο δηάδνζεο κελπκάησλ θαη ζπκπιήξσζεο ησλ επίζεκσλ δξάζεψλ ηεο ζηελ θαζεκεξηλφηεηα. 99

100 «Κεθάιαην 3: Αλάπηπμεο θαη πξνβνιή Κξεηηθνύ γαζηξνλνκηθνύ ραξηνθπιαθίνπ κέζα από ηε δεκηνπξγία γαζηξνλνκηθώλ δηαδξνκώλ» ην παξφλ θεθάιαην αλαπηχζζεηαη κεζνδνινγία δεκηνπξγίαο θαη πξνψζεζεο γαζηξνλνκηθψλ δηαδξνκψλ, πνπ απνηεινχλ αθελφο ην ζχλζεην γαζηξνηνπξηζηηθφ πξντφλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη πεξηζζφηεξνη γαζηξνλνκηθνί πξννξηζκνί (βι. Δλφηεηα 1.2, αιιά θαη δεηνχκελν ηεο ζηξαηεγηθήο αλάπηπμεο θαη πξνβνιήο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ δπλακηθνχ ηεο Κξήηεο (βι. Δλφηεηα 2.2.2). Εεηνχκελν ηνπ θεθαιαίνπ είλαη λα δεκηνπξγήζεη έλαλ νδηθφ ράξηε γηα φπνηνλ επηζπκεί λα αλαπηχμεη γαζηξνλνκηθνχο δξφκνπο, ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη ην γαζηξνλνκηθφ ραξηνθπιάθην, ζην ζχλνιφ ηνπ, είλαη απηφ πνπ ηειηθά θαζνξίδεη ην πεξηερφκελν, ην εχξνο θαη ηελ απήρεζε ηέηνησλ πξσηνβνπιηψλ. ε θάζε πεξίπησζε, ε φπνηα πξνζπάζεηα αλάδεημεο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ νθείιεη, ζε ζηξαηεγηθφ θαη επηρεηξεζηαθφ επίπεδν, λα δηέπεηαη απφ ηελ αξρέο ηεο Πξνζήισζεο, ηεο πλεξγαζίαο θαη ηεο νπζηαζηηθήο Δπηθνηλσλίαο. Σν πξψην ραξαθηεξηζηηθφ αθνξά ζηα θπζηθά θαη λνκηθά πξφζσπα πνπ ζα ζπιιάβνπλ ηελ αλαγθαηφηεηα ηεο δεκηνπξγίαο θαη ηεο πινπνίεζεο κηαο πνιηηηθήο (ή πξσηνβνπιίαο) αλάπηπμεο γαζηξνλνκηθψλ δηαδξνκψλ, ην δεχηεξν αθνξά ζην θιίκα πνπ ζα πξέπεη λα δηέπεη ηελ ηνπξηζηηθή πξνζθνξά ζην ζχλνιφ ηεο, ελψ ην ηξίην μεπεξλά αθφκε θαη ηα φξηα ηεο πεξηνρήο ζηελ νπνία αλαθεξφκαζηε θαη αθνξά ζηνλ ηξφπν πξνζέιθπζεο ηεο δήηεζεο. Σν ηξίην ραξαθηεξηζηηθφ, γηα λα είλαη πξαγκαηηθά απνηειεζκαηηθφ, ρξεηάδεηαη λα ζπκππθλψλεη ζε δξάζεηο ηα δχν πξνεγνχκελα, αιιά θαη λα δηθηπψλεη πεξηθεξεηαθνχο θαη εζληθνχο θνξείο πνπ ζπλδένληαη κε ηνλ ηνπξηζκφ θαη λα πξνσζεί ηηο ζπλέξγεηεο θαη κε άιινπο θνξείο πνπ ζπλδένληαη θάζεηα θαη νξηδφληηα κε ηε γαζηξνλνκία. Δλ θαηαθιείδη, ην θεθάιαην δηαξζξψλεηαη ζε ηξία κέξε: κέξνο α. ε κεζνδνινγία αλάπηπμεο γαζηξνλνκηθψλ δξφκσλ, κέξνο β. ην ζρέδην κάξθεηηλγθ θαη νη δξάζεηο πξνβνιήο θαη κέξνο γ. ν απαηηνχκελνο κεραληζκφο πινπνίεζεο. 100

101 3.1 ηξαηεγηθνί ζηόρνη αλάπηπμεο γαζηξνλνκηθώλ δηαδξνκώλ ζηελ Κξήηε Ζ αλάπηπμε γαζηξνλνκηθψλ δηαδξνκψλ ζηελ Κξήηε απνηειεί εθθξαζκέλε ζηξαηεγηθή ηνπνζέηεζε ηεο Πεξηθέξεηαο Κξήηεο γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ, αιιά θαη γηα ηελ επίηεπμε θάζεηεο δηαζχλδεζήο ηνπ κε ηνλ αγξναδηαηξνθηθφ ηνκέα. Ζ ζηξαηεγηθή απηή ηνπνζέηεζε θξίλεηαη ζσζηή, ππφ ηελ έλλνηα, φηη νη γαζηξνλνκηθέο δηαδξνκέο επηηεινχλ έλαλ ζπλζεηηθφ ξφιν ζηελ αλάπηπμε θαη πξνβνιή ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ ελφο πξννξηζκνχ 28. Τπφ απηφ ην πξίζκα, ε κεζνδνινγία αλάπηπμήο ηνπο ζα δηέπεηαη απφ ηνπο θάησζη ζηξαηεγηθνχο ζηφρνπο: (i) (ii) (iii) Χξίκαλζε γαζηξνλνκηθνχ πξννξηζκνχ Ο ζρεδηαζκφο ησλ γαζηξνλνκηθψλ δηαδξνκψλ αλ θαη ηεξαξρηθά αλήθεη ζην ηξίην επίπεδν σξίκαλζεο ελφο γαζηξνλνκηθνχ πξννξηζκνχ (Κάζεηε Αλάπηπμε) θαηά Matson Barkat θαη Vermignon (2006: 5-7) (βι. Δλφηεηα ), ζε φηη αθνξά ηελ Κξήηε ζα ιεηηνπξγήζεη σο ζεκείν ζπγθέληξσζεο ησλ πξνζπαζεηψλ πνπ έρνπλ γίλεη κέρξη ζήκεξα (θαη αλήθνπλ ζην πξψην θαη δεχηεξν επίπεδν σξίκαλζεο ηνπ πξννξηζκνχ), αιιά θαη σο ζεκείν εθθίλεζεο γηα ηελ επίηεπμε αλαγλσξηζηκφηεηαο ηνπ γαζηξνλνκηθνχ brand Κξήηε. Γαζηξνλνκηθή Δκπεηξία Οη γαζηξνλνκηθνί δξφκνη ζα βαζίδνληαη ζηε ζπλδπαζηηθή θαη ζπλζεηηθή έλλνηα ηεο γαζηξνλνκηθήο εκπεηξίαο, θαη είηε είλαη ζεκαηηθνί, είηε πνιπζεκαηηθνί, ζα δεκηνπξγεζνχλ κε ζηφρν ηελ πξνζθνξά κηαο νιηζηηθήο εκπεηξίαο πέληε αηζζήζεσλ. Αλάπηπμε θαη δηαζχλδεζε ηεο γαζηξνλνκηθήο πξνζθνξάο Ζ δεκηνπξγία ησλ γαζηξνλνκηθψλ δξφκσλ ζα βαζίδεηαη ζε κηα ελδειερή αλάιπζε ηεο γαζηξνλνκηθήο πξνζθνξάο, έηζη ψζηε λα επηηεπρζεί ζπγθέληξσζή ηεο θαη αλάδεημε ησλ πιένλ πνηνηηθψλ ζηνηρείσλ απηήο. Ζ κέζν-καθξνπξφζεζκε ζηφρεπζε είλαη λα απνηειέζεη, απηή ε θξίζηκε κάδα ηεο πξνζθνξάο, ηελ θηλεηήξην δχλακε γηα ηελ πεξαηηέξσ βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ θαη πξντφλησλ, απφ ην ζχλνιν ηεο ζρεηηδφκελεο κε ηε γαζηξνλνκία πξνζθνξάο ηνπ λεζηνχ. Γηαθξηηφο, επίζεο, ζηφρνο είλαη δηαζχλδεζε ηεο πξνζθνξάο ηνπ αγξνδηαηξνθηθνχ ηνκέα κε ηνλ 28 Γηα παξαδείγκαηα γαζηξνλνκηθψλ δξφκσλ ζε ζεκαληηθνχο γαζηξνλνκηθνχο πξννξηζκνχο βι. Δλφηεηα

102 (iv) (v) (vi) (vii) ηνπξηζκφ θαη ε ζπλεηδεηνπνίεζε φηη απνηεινχλ ηα δχν ζπκπιεξσκαηηθά ζηεξίγκαηα ηεο γεληθφηεξεο αλάπηπμεο ηεο Πεξηθέξεηαο. Δκβάζπλζε γαζηξνλνκηθνχ Υαξηνθπιαθίνπ Οη γαζηξνλνκηθνί δξφκνη ζα ζρεδηαζηνχλ κε ηέηνην ηξφπν ψζηε λα είλαη δπλαηφλ λα πξνζθέξνπλ δηεχξπλζε θαη εκβάζπλζε ηνπ ηνπξηζηηθνχ ραξηνθπιαθίνπ, αιιά θαη ηνπ ζπλνιηθνχ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο ηεο Πεξηθέξεηαο δεκηνπξγψληαο ζπλέξγεηεο κε άιινπ είδνπο κνξθψλ ηνπξηζκνχ. Γηαθνξνπνίεζε ηνπξηζηηθψλ ξνψλ Οη γαζηξνλνκηθνί δξφκνη ζα πξέπεη λα είλαη δηαζπλδεδεκέλνη, ζην κεγαιχηεξν δπλαηφ βαζκφ θαη κε ηα ππφινηπα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ραξηνθπιαθίνπ ησλ Κξεηηθψλ ηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ (π.ρ ήιηνο, ζάιαζζα, θπζηθέο νκνξθηέο, δηαζθέδαζε, ςπραγσγία, πνιηηηζκφο, ηνπξηζκφο αζηηθψλ θέληξσλ θ.α.) θαη θαηά θχξην ιφγν κε ηνλ πνιηηηζκφ θαη ηηο ηδηαίηεξεο θπζηθέο νκνξθηέο. ηφρνο απηήο ηεο ζηξαηεγηθήο ηνπνζέηεζεο είλαη ε αχμεζε ηεο επηζθεςηκφηεηαο ηεο ελδνρψξαο, αιιά θαη ε εθηφλσζε ησλ κεγάισλ παξαζεξηζηηθψλ θέληξσλ, ηδίσο ζηνπο κήλεο ηεο πςειήο ηνπξηζηηθήο πεξηφδνπ. Σνπξηζκφο ηεζζάξσλ επνρψλ Ο ηξφπνο ζρεδηαζκνχ θαη ε αλάπηπμε ησλ γαζηξνλνκηθψλ δηαδξνκψλ απνζθνπεί ζηελ επέθηαζε ηεο ηνπξηζηηθήο πεξηφδνπ θαη ζηελ αλάδεημε ηεο Κξήηεο ζε έλαλ γαζηξνλνκηθφ πξννξηζκφ πνπ δεκηνπξγεί επθαηξίεο επίζθεςεο θάζε επνρή ηνπ ρξφλνπ. Αχμεζε ηνπξηζηηθήο δαπάλεο Οη γαζηξνλνκηθνί δξφκνη κπνξνχλ λα δψζνπλ ηελ επθαηξία αχμεζεο ηεο ηνπξηζηηθήο δαπάλεο (πέξαλ ηεο απιήο αχμεζεο ησλ αθίμεσλ) δεκηνπξγψληαο παξάπιεπξεο αλαπηπμηαθέο δπλαηφηεηεο, ρσξίο πεξαηηέξσ επηβάξπλζε ηνπ πεξηβάιινληνο ή ησλ αλζξψπσλ πνπ δελ αζρνινχληαη κε ηνλ ηνπξηζκφ (Πίλαθαο 16). Πίλαθαο 16. Πεγέο ηζφπνζεο αχμεζεο ηνπ ηνπξηζηηθνχ εηζνδήκαηνο 254 ρηι. αθίμεηο ηνπξηζηψλ απμάλνπλ ην ηνπξηζηηθφ εηζφδεκα φζν θαη... 1 επηπιένλ εκέξα παξακνλήο 0,2 άηνκα κέζε αχμεζε ζην κέγεζνο ηεο νκάδαο 5 / εκέξα πεξηζζφηεξεο δαπάλεο Πεγή: Πνιπηερλείν Κξήηεο,

103 (viii) ηξαηεγηθή ζηνρνζεζία θαη αλαζεψξεζε Ζ δεκηνπξγία ησλ γαζηξνλνκηθψλ δηαδξνκψλ θαη ε κεζνδνινγία πνπ ζα αθνινπζεζεί, βαζίζηεθε ζε κηα ζηξαηεγηθή ε νπνία παξήρζε ην έηνο Κξίλεηαη απαξαίηεην ζηνηρείν ηεο ίδηαο ηεο κεζνδνινγίαο, ε πξφλνηα ελδηάκεζεο αλαζεψξεζήο ηεο, ηέζζεξα ρξφληα κεηά ηελ πξψηε εθαξκνγή ηεο. Ζ αλαζεψξεζε ζα βαζηζηεί ζηελ απνηειεζκαηηθφηεηα επίηεπμεο ησλ αξρηθψλ πνηνηηθψλ θαη πνζνηηθψλ ζηφρσλ, ζχκθσλα κε εξγαιεία κέηξεζεο θαη ζπιινγή ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ, ηα νπνία ζα έρνπλ πξνζπκθσλεζεί θαη εληαρζεί ζηελ αξρηθή ζηξαηεγηθή. 103

104 3.2 Αλάπηπμε Μεζνδνινγίαο Καηαγξαθή γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ Μέζνδνο θαηαγξαθήο θαη αλάιπζεο Σν πξψην βήκα αλάπηπμεο γαζηξνλνκηθψλ δξφκσλ απνηειεί ε θαηαγξαθή θαη ε αλάιπζε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ ηεο Πεξηθέξεηαο, κε βάζε ην Γξάθεκα 1 (ζει. 21), ζε επίπεδν Γήκνπ, κε ηελ επίβιεςε θαη ηελ ππνζηήξημε ηνπ DMO ηεο Πεξηθέξεηαο Κξήηεο. Ζ θαηαγξαθή απηή απαηηεί: o Γεπηεξνγελή έξεπλα γηα ηελ αλαδήηεζε θαιψλ πξαθηηθψλ θαη ήδε θαηαγεγξακκέλσλ ζεκείσλ γαζηξνλνκηθνχ ελδηαθέξνληνο ζην ζχλνιν ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ 29. O Πίλαθαο 9 ζα απνηειέζεη ηε βάζε γηα ηελ θαηαγξαθή ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ. ηα ζεκεία πνπ αλαθέξνληαη ζε παξαγσγή πξντφλησλ θάξσλ απαηηείηαη ε ηαπηφρξνλε θαηαγξαθή ησλ παξαγσγψλ απηψλ. o Μεηά ηελ 1 ε θαηαγξαθή απαηηείηαη θαη πξσηνγελήο έξεπλα πεδίνπ γηα ηε ζπκπιήξσζε ησλ ζεκείσλ γαζηξνλνκηθνχ ελδηαθέξνληνο, αιιά θαη γηα ηνλ έιεγρφ ηνπο αλαθνξηθά κε ηελ πνηφηεηα θαη ηελ επηζθεςηκφηεηα απηψλ. ε απηφ ην ζεκείν ζεκαληηθή ζα πξέπεη λα είλαη ε δξάζε ηνπ ζρεηηθνχ θνξέα πηζηνπνίεζεο πνηφηεηαο ηεο Πεξηθέξεηαο (Κξεηηθφ χκθσλν Πνηφηεηαο), ζε δχν επίπεδα: Κηλεηνπνίεζε ηεο πξνζθνξάο, ε νπνία ζα θαηαγξαθεί ζηε δεπηεξνγελή θαη ηελ πξσηνγελή έξεπλα, κε ζρεηηθέο δξάζεηο πνπ παξνπζηάδνληαη ζηελ ελφηεηα θαη αλάπηπμε δηαζπλδέζεσλ κε ηνπο ζπιινγηθνχο θνξείο ησλ παξαγσγψλ. Δπαηζζεηνπνίεζε ηεο πξνζθνξάο αλαθνξηθά κε ηελ πνηφηεηα ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ θαη πξντφλησλ θαη επίηεπμε θξίζηκεο κάδαο πηζηνπνηεκέλσλ ζεκείσλ γαζηξνλνκηθνχ ελδηαθέξνληνο. o Αλάπηπμε ζρεηηθήο βάζεο δεδνκέλσλ ε νπνία νθείιεη λα είλαη έλα έξγν πνπ ζα νινθιεξψλεηαη ηαπηφρξνλα κε ηελ θαηαγξαθή θαη ζα έρεη ηε δπλαηφηεηα λα αιιάδεη ζπλ ησ ρξφλσ, έηζη λα αληαπνθξίλεηαη ζε δηαθνξεηηθά δεηνχκελα. 29 Παξαδείγκαηα απνηεινχλ ην έξγν ηνπ ΔΓΖΚ Πνιηηηζκφο Διηάο θαη ην έξγν ηνπ ΟΑΓΤΚ Γαζηξνλνκηθέο Πεξηπιαλήζεηο, Πνιηηηζκφο ησλ Γεχζεσλ 104

105 Δνξπθφξα ραξαθηεξηζηηθά γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ & θξίζηκεο επηζεκάλζεηο Σα ζεκεία γαζηξνλνκηθνχ ελδηαθέξνληνο ζα πξέπεη λα πιαηζησζνχλ θαη απφ ζεκεία γεληθφηεξνπ ηνπξηζηηθνχ ελδηαθέξνληνο, φπσο κλεκεία ηνπ πνιηηηζκνχ θαη ηεο θχζεο, κε ραξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα ηελ Κλσζφ, ηε Φαηζηφ, ην Φαξάγγη ηεο ακαξηάο θ.α. ηφρνο ησλ δξφκσλ δελ είλαη απιά λα δεκηνπξγνχλ «πεξάζκαηα», αιιά λα πξνηείλνπλ θαη λα θαηαιήγνπλ ζε λένπο πξννξηζκνχο, εληφο ηνπ πξννξηζκνχ Κξήηε. Σαπηφρξνλα ζηελ θαηαγξαθή ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ραξηνθπιαθίνπ ζα πξέπεη λα εληαρζνχλ θαη ηα θάησζη: o Καηαγξαθή θαη αλάπηπμε εηήζηνπ εκεξνινγίνπ εθδειψζεσλ γηα ην ζχλνιν ηεο Κξήηεο κε πξφλνηα αλαλέσζεο ηεο πιεξνθνξίαο κε απηφκαην ηξφπν. ηφρνο ε αλάδεημε γαζηξνλνκηθψλ θαη πνιηηηζηηθψλ εθδειψζεσλ θαη ε αλάπηπμε θηλήηξσλ επίζθεςεο θαη εθηφο ηεο πςειήο ηνπξηζηηθήο πεξηφδνπ. o Κνκβηθφο ξφινο γηα ηε ζπγθέληξσζε θαη αμηνιφγεζε ηεο πιεξνθνξίαο ζα πξέπεη λα δνζεί ζηνπο επίζεκνπο μελαγνχο ηεο Κξήηεο, νη νπνίνη γλσξίδνπλ ζε βάζνο ηφζν ηα ζεκεία ελδηαθέξνληνο ησλ ηνπξηζηψλ, φζν θαη ηνπο ιφγνπο πνπ απηνί ηα επηιέγνπλ. o Καζψο ε ηνπξηζηηθή δήηεζε, ζε κεγάιν βαζκφ, αθνξά θαη ζηα κεγάια αζηηθά θέληξα ηνπ βφξεηνπ άμνλα ηεο Κξήηεο, έλα μερσξηζηφ θεθάιαην ησλ ζεκείσλ γαζηξνλνκηθνχ ελδηαθέξνληνο ζα πξέπεη λα απνηειέζνπλ θαη απηά ηα νπνία βξίζθνληαη πεξί ή εληφο ησλ ηεζζάξσλ κεγάισλ πφιεσλ ηεο Κξήηεο (Υαληά, Ρέζπκλν, Ζξάθιεην, Άγηνο Νηθφιανο) (βι. Γξάθεκα 11) Γξάθεκα 11. Γεκνθηιέζηεξνη ηφπνη επίζθεςεο αλά λνκφ Πεγή: Πνιπηερλείν Κξήηεο,