ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΑ ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ 1 ΕΚΤΕΝΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Transcript

1 Rooms to VET Αναβάθμιση Δεξιοτήτων και Επαγγελματοποίηση των Υπηρεσιών Ιδιωτικών Τουριστικών Καταλυμάτων Κωδικός Έργου: HR01-KA ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΑ ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΑ ΤΡΕΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ, ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ 1 ΕΚΤΕΝΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Συγγραφή: ITC (M. Begoña Arenas) Μετάφραση: Ολυμπιακή Εκπαιδευτική (Ακριβή-Ειρήνη Παναγιωτοπούλου)

2 Η Ευρώπη είναι ο υπ αριθμόν ένα τουριστικός προορισμός παγκοσμίως, με τη μεγαλύτερη πυκνότητα και ποικιλομορφία σε τουριστικά αξιοθέατα. Η περιοχή της Ευρώπης, ως σύνολο, αντιπροσωπεύει το 51,7% των συνολικών αφίξεων παγκόσμια, εκ των οποίων το 39,5% αντιστοιχεί σε χώρες της ΕΕ των 28, ενώ οι χώρες της νότιας μεσογειακής Ευρώπης προσελκύουν το 18,6%. Ως αποτέλεσμα, η τουριστική βιομηχανία έχει αναδειχθεί σε κλάδοκλειδί στην ευρωπαϊκή οικονομία, παράγοντας (άμεσα ή έμμεσα) πάνω από το 10% του ΑΕΠ της ΕΕ και απασχολώντας 9,7 εκατ. πολίτες σε 1,8 εκατ. επιχειρήσεις. Το έργο ROOMS2VET χρηματοδοτείται από την ΕΕ (μέσω του προγράμματος Erasmus+, ΚΔ2) και απευθύνεται σε παρόχους και επίδοξους παρόχους (ιδιοκτήτες, διοικητικά στελέχη, προσωπικό) υπηρεσιών ιδιωτικών τουριστικών καταλυμάτων, περιλαμβανομένων διαμερισμάτων, μικρών κατοικιών και οικογενειακών εκμεταλλεύσεων, όπως επίσης σε εκπαιδευτές επαγγελματικής κατάρτισης στις χώρες των εταίρων του έργου (Κροατία, Κύπρος, Ελλάδα, Σλοβενία, Ισπανία) και αλλού. Βάσει εκτενούς έρευνας, προσδιορισμού των βέλτιστων πρακτικών και ενδελεχούς ανάλυσης αναγκών, το έργο Rooms to VET θα αναπτύξει εκπαιδευτικό υλικό και μια δωρεάν, online εκπαιδευτική πλατφόρμα για να βοηθήσει τους παρόχους ιδιωτικών τουριστικών καταλυμάτων να αξιοποιήσουν στο μέγιστο τις τουριστικές τους δραστηριότητες ή επιχειρήσεις και να επωφεληθούν από τις αναδυόμενες τάσεις για βιώσιμες και εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Η εκπαιδευτική πλατφόρμα θα αποτελείται από 6 ενότητες, μεταφρασμένες στις 5 γλώσσες του έργου (αγγλικά, κροατικά, ελληνικά, σλοβενικά, ισπανικά), που θα αφορούν διαφορετικά αλλά εξίσου σημαντικά αντικείμενα: Ενότητα 1: Φιλοξενία και κουλτούρα εξυπηρέτησης Ενότητα 2: Επιτυχημένος προγραμματισμός Ενότητα 3: Καθημερινή λειτουργία της επιχείρησης Ενότητα 4: Ανακαινίστε την επιχείρησή σας Ενότητα 5: Δημιουργικά και καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες Ενότητα 6: Αποτελεσματική προώθηση και πώληση Η εκτενής αυτή περίληψη αποτελεί μέρος του 1 ου πνευματικού προϊόντος του έργου (ΙΟ1) με τίτλο «Μελέτη γύρω από τα Ιδιωτικά Τουριστικά Καταλύματα: Τρέχουσα Κατάσταση, Προκλήσεις και Προοπτικές Ανάπτυξης» και συγκεκριμένα παρουσιάζει την έκθεση των αποτελεσμάτων της έρευνας σε επίπεδο ΕΕ της Δραστηριότητας 3: Τελική Συγκριτική Μελέτη (συνοδευόμενη από παράρτημα με τις επιμέρους εκθέσεις των χωρών και τις μεταφράσεις της περίληψης από τα αγγλικά στα ελληνικά, ισπανικά, κροατικά και σλοβενικά). Η έννοια του ιδιωτικού καταλύματος έχει οριστεί ποικιλοτρόπως στην ιστορία του τουρισμού. Στις αγγλόφωνες περιοχές του κόσμου τα ιδιωτικά καταλύματα αναφέρονται συνήθως ως «bed and breakfast (B&Bs)», «homestays» (διαμονή σε ιδιωτικές κατοικίες), «pensions» (πανσιόν), «guesthouses» (ξενώνες) και «agro-tourism» (αγροτουριστικά). Επίσης ο όρος «ιδιωτικά τουριστικά καταλύματα» αναφέρεται σε τουριστικά καταλύματα που δεν εμπίπτουν στον ορισμό των «εγκαταστάσεων» ( establishment, Demunter, 2009). Ενδεικτικό για τα ιδιωτικά τουριστικά καταλύματα είναι ότι προσφέρουν περιορισμένο αριθμό δωματίων και κλινών, και σε ορισμένες περιπτώσεις οι επισκέπτες μοιράζονται τους χώρους και τον εξοπλισμό με την οικογένεια που έχει την ιδιοκτησία του καταλύματος. Αυτή ακριβώς η επαφή μεταξύ επισκέπτη και οικοδεσπότη δημιουργεί την «οικογενειακή ατμόσφαιρα» που είναι το πιο ελκυστικό στοιχείο σε αυτή τη μορφή καταλυμάτων. 2

3 Γενικά μιλώντας, αυτός ο τύπος καταλυμάτων αφορά συνήθως μικρές μονάδες, μεταξύ 1 και 25 δωματίων, μολονότι ο αριθμός των δωματίων και το είδος της επίσημης καταχώρισής τους εξαρτάται κυρίως από την εθνική νομοθεσία και τις κατευθύνσεις που δίνουν οι επαγγελματικές ενώσεις παρόχων ιδιωτικών καταλυμάτων. Περιλάβαμε μια ειδική σημείωση στη μελέτη μας σχετικά με την οικονομία διαμοιρασμού (sharing economy) και την επίδρασή της στον τουρισμό (EUROPARLIAMENT Briefing September 2015 The sharing economy and tourism Tourist accommodation), που εξηγεί πώς πρόσφατα ένας αυξανόμενος αριθμός ατόμων προσφέρουν τη δυνατότητα να μοιραστούν προσωρινά με τουρίστες αντί ανταλλάγματος πράγματα που έχουν στην κατοχή τους (π.χ. το σπίτι ή το αυτοκίνητό τους) ή τις δραστηριότητές τους (π.χ. γεύματα ή εκδρομές). Αυτή η μορφή διαμοιρασμού αναφέρεται ως «οικονομία διαμοιρασμού». Η ανταπόκριση στην οικονομία διαμοιρασμού παραμένει αποσπασματική στην ΕΕ. Μερικές δραστηριότητες έχουν ρυθμιστεί σε τοπικό επίπεδο. Τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν έχουν πάρει επίσημη θέση έως τώρα, μολονότι μια πρόσφατη έκθεση της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού θίγει το ζήτημα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προαναγγείλει ότι σκοπεύει να αξιολογήσει τον ρόλο που παίζουν οι πλατφόρμες διαμοιρασμού ώστε να αποφασίσει αν απαιτούνται αλλαγές στη νομοθεσία. Υπάρχουν διάφορες ομάδες παρόχων ιδιωτικών καταλυμάτων που εντοπίστηκαν στις έρευνες: - Η πρώτη ομάδα είναι μόνιμοι κάτοικοι κάποιου τουριστικού προορισμού και αποτελείται συνήθως από οικογένειες που έχουν ένα είδος παράδοσης στη φιλοξενία τουριστών. - Η δεύτερη ομάδα αποτελείται από ιδιοκτήτες κατοικιών ή διαμερισμάτων σε μικρές πόλεις οι οποίοι έχουν μετακομίσει σε μεγαλουπόλεις αλλά διατηρούν μια δεύτερη κατοικία και την νοικιάζουν. - Η τρίτη ομάδα αποτελείται από ανθρώπους που κατασκευάζουν ή αγοράζουν μια δεύτερη κατοικία στην ίδια πόλη και νοικιάζουν είτε ολόκληρη την κατοικία είτε ορισμένα δωμάτια σε τουρίστες το καλοκαίρι. Η ομάδα που έχει πιθανώς τη λιγότερη εμπειρία στην παροχή φιλοξενίας (και η οποία ενίοτε δεν καταχωρίζει καν τα καταλύματά της σε κάποιο μητρώο) είναι η τρίτη, παρόλο που έλλειψη εμπειρίας μπορεί να παρατηρηθεί και σε μέλη της δεύτερης ομάδας. Από τα δεδομένα που συλλέχθηκαν κατά την έρευνα υπάρχουν ελλιπή στοιχεία σχετικά με την ομάδα-στόχο, κυρίως λόγω έλλειψης πολιτικών προσανατολισμένων στην ενοικίαση ιδιωτικών καταλυμάτων. Ωστόσο, στην έκθεση για την Κροατία βλέπουμε ότι μολονότι υπάρχει μια γενικότερη έλλειψη πληροφόρησης γύρω από το προφίλ των ιδιοκτητών τουριστικών καταλυμάτων, τα κίνητρά τους, τις επαγγελματικές τους πρακτικές και την κερδοφορία τους, αποτελέσματα από τρεις μελέτες δείχνουν ότι: Οι κάτοικοι των τουριστικών προορισμών στην Κροατία σε γενικές γραμμές διάκεινται φιλικά προς τους τουρίστες Το γενικό προφίλ των ιδιοκτητών ιδιωτικών καταλυμάτων: o Έχουν σχετικά υψηλό μορφωτικό επίπεδο, καθώς το 38% έχει πτυχίο πανεπιστημίου 3

4 o Ο μέσος ιδιοκτήτης ενός οικογενειακού καταλύματος δραστηριοποιείται σε αυτή τη μορφή τουρισμού για 7 χρόνια ή περισσότερο o Για το 40% των ιδιοκτητών ιδιωτικών καταλυμάτων τα έσοδα από τα ιδιωτικά καταλύματα συμπληρώνουν το εισόδημά τους από την κύρια εργασία τους, για το 30% συμπληρώνουν τη σύνταξή τους, ενώ για το 21% αποτελεί την κύρια πηγή εισοδήματος. Είναι προσανατολισμένοι στην τεχνολογία: Το 58% των ιδιοκτητών έχουν δική τους ιστοσελίδα για το κατάλυμα, το 63% των ιστοσελίδων τους είναι προσαρμοσμένο για φορητές συσκευές, το 85% των καταλυμάτων έχουν ασύρματη πρόσβαση στο διαδίκτυο, και το 97% των καταλυμάτων προσφέρει δωρεάν wi-fi στους πελάτες. Αναφορικά με τη χρήση Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), σύμφωνα με την Eurostat οι ΤΠΕ έχουν καταστεί ευρέως διαθέσιμες στον γενικό πληθυσμό στην ΕΕ, τόσο ως προς την προσβασιμότητα όσο και ως προς το κόστος. Ένα ορόσημο σημειώθηκε το 2007, όταν η πλειοψηφία (55%) των νοικοκυριών της ΕΕ των 28 απέκτησε πρόσβαση στο διαδίκτυο. Αυτό το ποσοστό συνέχισε να αυξάνεται, και το 2014 έφτασε το 81%, σημειώνοντας περαιτέρω αύξηση δύο ποσοστιαίων μονάδων από το Οι χώρες που περιλαμβάνονται στην έρευνα παρουσιάζουν άλλοτε κοινά και άλλοτε διαφοροποιημένα χαρακτηριστικά όσον αφορά το κοινωνικο-οικονομικό πλαίσιο, το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο, τις πολιτικές, καθώς και τις δομές και μεθοδολογίες επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Από τις πληροφορίες που αντλήθηκαν από τις εκθέσεις ανά χώρα, πραγματοποιήσαμε μια ανάλυση αναγκών εστιάζοντας στην ακόλουθη ανάλυση SWOT (δυνατά σημεία, αδυναμίες, ευκαιρίες, απειλές) προκειμένου να εμβαθύνουμε στην τρέχουσα κατάσταση, τις προκλήσεις και της προοπτικές για την ανάπτυξη των ιδιωτικών τουριστικών καταλυμάτων: ΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ Γενικευμένη συνειδητοποίηση των οικονομικών προοπτικών των ιδιωτικών καταλυμάτων Συνειδητοποίηση της ανάγκης για επικαιροποιημένη εκπαίδευση σε όλες τις χώρες της έρευνας Ομοιογενή δεδομένα για την πρόσβαση στο διαδίκτυο. Η προτεινόμενη online εκπαιδευτική προσέγγιση εξασφαλίζει πρόσβαση σε αυξημένο αριθμό ατόμων, επιτρέπει χαμηλότερο κόστος ανάπτυξης από την παραδοσιακή εκπαίδευση και παρέχεται δωρεάν Διαπιστωμένη προοπτική ανάπτυξης της προτεινόμενης εκπαίδευσης στις χώρες της έρευνας Διαφορετικά προφίλ των αποδεκτών της εκπαίδευσης με διαφορετικές ανάγκες Περιορισμένη πρόσβαση στο διαδίκτυο σε ορισμένες περιοχές, ιδίως απομακρυσμένα νησιά ή ορεινά χωριά (π.χ. στην Ελλάδα) Ανάγκη να διευκρινιστούν ζητήματα σχετικά με την παροχή εκπαίδευσης (τόπος, διάρκεια, γλώσσα, διαθεσιμότητα κλπ.) Ένα αρθρωτό σύστημα κατάρτισης με μικρές ενότητες φαίνεται να αποτελεί καλή επιλογή για την ομάδα-στόχο 4

5 ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ Εύκολη πρόσβαση στο διαδίκτυο στις περισσότερες χώρες Η προθυμία των νέων ενηλίκων να χρησιμοποιούν ψηφιακά περιβάλλοντα και τεχνολογίες Εύκολη πρόσβαση της ομάδας-στόχου σε έξυπνες φορητές συσκευές και υπολογιστές Αυξημένη ευαισθητοποίηση παγκόσμια γύρω από τον βιώσιμο τουρισμό ανάμεσα στον πληθυσμό, ως αποτέλεσμα της κοινωνικής και οικονομικής κρίσης Η οnline εκπαίδευση είναι μια βολική επιλογή που εναρμονίζεται με την προσωπική και επαγγελματική ζωή της ομάδας-στόχου (καθώς σε πολλές περιπτώσεις δεν αποτελεί το κύριο εισόδημα της οικογένειας) ΑΠΕΙΛΕΣ Παγκόσμια οικονομική και κοινωνική κρίση Απουσία συνηθειών δια βίου μάθησης της ομάδας-στόχου Έλλειψη εμπειρίας και εμπιστοσύνης στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση Ανομοιογενή επίπεδα ψηφιακού αλφαβητισμού Πολιτισμικοί παράγοντες: έλλειψη ενδιαφέροντος, υποκίνησης και συνηθειών σχετικά με τη βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών Ο «παραδοσιακός τουρισμός» αναπτύσσει επιθετικό μάρκετινγκ (πακέτα all inclusive, ταξιδιωτικοί πράκτορες κλπ.) Έλλειψη χρηματοδότησης σε κάποιες περιπτώσεις Παρακάτω παραθέτουμε τις εισηγήσεις που προέκυψαν σε 3 επίπεδα: Όσον αφορά το ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ συστήνουμε: Να περιλαμβάνεται πληροφορία σχετικά με το πώς μπορεί να βρει κάποιος πηγές χρηματοδότησης ώστε να ανακαινίσει και να διακοσμήσει το κατάλυμά του (Ανακαινίστε την επιχείρησή σας). Να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή σε εργαλεία web 2.0, ως προστιθέμενο στοιχείο, δεδομένου ότι θεωρούνται εξαιρετικά σημαντικός παράγοντας σήμερα στο πλαίσιο της εκπαίδευσης στη διαχείριση των ιδιωτικών τουριστικών καταλυμάτων. Στην ενότητα Επιτυχημένος Προγραμματισμός, να περιληφθεί εκπαίδευση σχετικά με τη κατάρτιση προϋπολογισμού ανάλογα με τα έσοδα/έξοδα, ο οποίος θα επιτρέπει τον σχεδιασμό για το μέλλον. Να εξεταστεί το ενδεχόμενο να δημιουργηθεί ένα γλωσσάριο, ένα βασικό λεξικό με τα κύρια θέματα κατά την παροχή υπηρεσιών σε ιδιωτικά καταλύματα (π.χ. τύπου wiki) που θα περιέχει βασικές έννοιες όπως η «οικογενειακή ατμόσφαιρα», η οποία θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία για την ελκυστικότητα αυτής της μορφής καταλυμάτων. Να εφαρμόζεται συνεχής online παρακολούθηση και επίβλεψη. Η ποικιλία των ΜΕΘΟΔΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗΣ που χρησιμοποιούνται σε μια σειρά μαθημάτων αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την υποκίνηση των εκπαιδευομένων. Δεδομένου του «σχετικά χαμηλού» ενδιαφέροντος για την παρακολούθηση προγραμμάτων εκπαίδευσης που αναφέρθηκε, συστήνεται να ακολουθηθούν ορισμένες κατευθυντήριες αρχές (στο πλαίσιο του ΙΟ4): Χρήση εκπαιδευτικών προσεγγίσεων που εστιάζουν στην επαγωγική μάθηση και την επίλυση προβλημάτων, και περιλαμβάνουν ιστορίες και μελέτες περιπτώσεων ως απλά παραδείγματα ιστοριών και πρακτικών με τα οποία μπορούν να ταυτιστούν οι εκπαιδευόμενοι, προωθώντας την υποστήριξη και την επικοινωνία μεταξύ των 5

6 εκπαιδευομένων. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό κατά την online επιλογή καλών πρακτικών στο πλαίσιο του IO2, το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως υλικό για την εκπαίδευση αν δομηθεί έτσι εξ αρχής. Πρόβλεψη για ανταπόκριση σε ποικίλα μαθησιακά στιλ και προσαρμογή της μάθησης ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των ιδιοκτητών ιδιωτικών καταλυμάτων σε διαφορετικά εθνικά και περιφερειακά πλαίσια αναφοράς. Παροχή αυθεντικών ευκαιριών μάθησης. Παρουσίαση του περιεχομένου σε «μαθησιακές μπουκιές» ανά θεματική ενότητα που θα επιτρέπουν τη μάθηση σε σύντομο χρόνο. Ενθάρρυνση του αναστοχασμού μέσω υποστήριξης και καθοδήγησης από έναν εκπαιδευτικό σύμβουλο καθώς και μέσω τήρησης online ημερολογίου. Προετοιμασία εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που θα πραγματοποιηθούν σύγχρονα ή ασύγχρονα. Επιπρόσθετα συστήνουμε: Την εξέταση του ενδεχομένου να περιληφθεί μια ενότητα με επιπρόσθετες πηγές του τύπου «μάθετε περισσότερα για το θέμα», περιλαμβάνοντας συνδέσμους σε μελέτες περιπτώσεων, οπτικοακουστικό υλικό, βιβλία ή άλλες πηγές, πληροφορίες σχετικά με υπάρχουσες πηγές χρηματοδότησης στη χώρα κλπ. που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τον εκπαιδευόμενο να εμπλακεί πιο ενεργά στη διαδικασία μάθησης. Την εξέταση του ενδεχομένου να δημιουργηθούν εκπαιδευτικά βίντεο και/ή ένα φιλικό προς τον χρήστη εγχειρίδιο που θα συνδυάζουν πληροφορίες τόσο για τη δομή των θεματικών ενοτήτων και τις επιμέρους εκπαιδευτικές ενότητες όσο και για την τεχνολογία που θα χρησιμοποιηθεί, καθώς και για το πώς αυτά επηρεάζουν τον εκπαιδευόμενο. Προτείνουμε δηλαδή να δημιουργηθεί ένας απλός, προσανατολισμένος στον εκπαιδευόμενο οδηγός, ένα υποστηρικτικό εργαλείο που θα διευκολύνει την κατανόηση. Μια ενότητα με συχνές ερωτήσεις (FAQ) θα επιλύει απορίες με ομαδοποιημένο τρόπο (περιεχόμενα, τεχνικές απαιτήσεις κλπ.). Όσον αφορά την ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ, παραθέτουμε κάποιες συμβουλές για τους σχεδιαστές των online μαθημάτων: Ενσωμάτωση ποικίλων τεχνολογιών Προσδιορισμός ξεκάθαρων προσδοκιών Υιοθέτηση ξεκάθαρου οργανωτικού πλαισίου Επιλογή τεχνικών ενεργητικής μάθησης Προσφορά διαφοροποιημένης μάθησης Προσαρμογή της διδασκαλίας σε διαφορετικά μαθησιακά στιλ Αξιοποίηση διαδικτυακών πηγών Επιλογές συνεργατικής μάθησης Διασφάλιση ευκολίας στην επικοινωνίας Χρήση πολλαπλών μεθόδων αξιολόγησης Η ευελιξία στον σχεδιασμό και τη μορφή είναι καθοριστική για την επιτυχία, ιδιαίτερα σε ευρωπαϊκά έργα όπου περιλαμβάνεται ποικιλία γλωσσών και πλαισίων υλοποίησης. Εν κατακλείδι, παραθέτουμε κάποιες σκέψεις για την ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ. 6

7 Συστήνουμε: Να διερευνηθεί η δυνατότητα να διεξαχθούν εκπαιδευτικές συνεδρίες πρόσωπο με πρόσωπο στις χώρες εφαρμογής (προτείνεται: στην αρχή, τη μέση και το τέλος των online μαθημάτων) και να χρησιμοποιηθούν επιτόπου φόρμες αξιολόγησης από τους συμμετέχοντες. Να επιδιωχθεί μια προκαταρκτική διερεύνηση ανάμεσα στους συμμετέχοντες στην πιλοτική εκπαίδευση ώστε να διαπιστωθεί τι τους κινητοποιεί περισσότερο και ποιο είναι το επίπεδο εξοικείωσής τους με την τεχνολογία που θα κληθούν να χρησιμοποιήσουν. Να προετοιμαστούν και να ενθαρρυνθούν οι εκπαιδευτικοί σύμβουλοι (tutors) να καθοδηγήσουν τους συμμετέχοντες στη χρήση της τεχνολογίας (πλατφόρμα και φορητές συσκευές). Να ζητηθεί από όλους τους εκπαιδευόμενους να μοιραστούν προφορικά προηγούμενες εμπειρίες τους και να προσπαθήσουν να χτίσουν πάνω σε «παραδείγματα καλών πρακτικών». Να συμπληρώνονται επιτόπου φόρμες αξιολόγησης και να βασίζεται κάθε συνεδρία στα αποτελέσματα της προηγούμενης αξιολόγησης. Τέλος, η μαθησιακή διαδικασία πρέπει να είναι όσο το δυνατόν καλύτερα προσαρμοσμένη στις ανάγκες των εκπαιδευομένων, δεδομένου ότι δεν θα έχουν όλοι το ίδιο προφίλ και την ίδια εμπειρία. 7