ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Φαρμακολογία ΙI. Χημειοθεραπεία. Διδάσκοντες: Μ. Μαρσέλος, Μ. Κωνσταντή, Π. Παππάς, Κ.

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Φαρμακολογία ΙI Χημειοθεραπεία Διδάσκοντες: Μ. Μαρσέλος, Μ. Κωνσταντή, Π. Παππάς, Κ. Αντωνίου

2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς.

3 Αντιμυκητιασικά Φάρμακα Μηχανισμό δράσης αντιμυκητιασικών φαρμάκων Κλινική εφαρμογή των αντιμυκητιασικών Συστηματικές λοιμώξεις Τοπικές λοιμώξεις Ανεπιθύμητες ενέργειες Τοξικότητα

4 Αντιμυκητιασικά φάρμακα Λοιμώξεις Μύκητες -Δυσκολία στη θεραπεία -Αντίσταση στη θεραπεία -Συστηματικές λοιμώξεις Μηχανισμός δράσης Μεταβολή στο κυτταρικό τοίχωμα Εχινοκανδίνες Μεταβολή διαπερατότητα της μεμβράνης Ανάπτυξη μεμβράνης Αζόλες Τερβιναφίνη Πολυένια Αναστολή σύνθεσης νουκλεινικών οξέων Φθοριοκυτοσίνη Δράση στη διαδικασία της μίτωσης Γριζεοφουλβίνη

5 Αμφοτερικίνη Β Νυστατίνη Τερβιναφίνη Φλουκοναζόλη Ιτρακοναζόλη Κετοκοναζόλη Αμορολφίνη Εχινοκανδίνες Κασποφουνγκίνη Φθοριοκυτοσίνη Γκριζεοφουλβίνη

6 Αμφοτερικίνη Β Νυστατίνη Τερβιναφίνη Φλουκοναζόλη Ιτρακοναζόλη Κετοκοναζόλη Αμορολφίνη Εχινοκανδίνες Κασποφουνγκίνη Φθοριοκυτοσίνη Γκριζεοφουλβίνη

7 Πολυενικά αντιμυκητιασικά Αμφοτερικίνη Β Μηχανισμός δράσης Σύνδεση με εργοστερόλη της μεμβράνης των μυκήτων Ενδείξεις Συστηματικές μυκητιάσεις Καντιντίαση Ασπεργίλλωση Κρυπροκόκκωση Ιστοπλάσμωση * Ενδοφλέβια χορήγηση Σπλαχνική λεισμανίαση

8 Πολυενικά αντιμυκητιασικά Αμφοτερικίνη Β Ανεπιθύμητες Ενέργειες Πυρετός, ρίγος, κεφαλαλγία, ανορεξία κακουχία, μυαλγίες, αρθραλγίες Νεφροτοξικότητα: υποκαλιαιμία, ουραιμία Ηπατοτοξικότητα Γαστρεντερικές διαταραχές Αιματολογικές διαταραχές

9 Αμφοτερικίνη Β Αλληλεπιδράσεις Προσοχή σε υποκαλιαιμία και νεφροτοξικότητα Αθροιστική-Συνεργική δράση με φθοριοκυτοσίνη Προσοχή στη χορήγηση Ελεγχος καλίου Ελεγχος Αιματολογικός - Ηπατολογικός - Νεφρικός Λιποσωμιακή μορφή Αμφοτερικίνης Β Λιπιδικό σύμπλεγμα Αμφοτερικίνης Β Κολλοειδές εναιώρημα Αμφοτερικίνης Β

10 Όχι Απορρόφηση από το Στόμα Ενδοφλέβια χορήγηση

11

12 Αζόλες Κετοκοναζόλη Φλουκοναζόλη Ιτρακοναζόλη Μικοναζόλη Βορικοναζόλη Εκοναζόλη Μηχανισμός δράσης Αναστολή ενζύμου 14-α απομεθυλάση Λανοστερόλη Εργοστερόλη Αναστολή πολ/σμού των μυκήτων Καντιντίαση Βλαστομυκητίαση Ιστοπλάσμωση Ασπεργίλλωση Δερματοφυτα Αντίσταση

13 Αζόλες Κετοκοναζόλη Καντιντίαση Βλαστομυκητίαση Ιστοπλάσμωση Ασπεργίλλωση Δερματοφυτα Φλουκοναζόλη Ιτρακοναζόλη Μικοναζόλη Βορικοναζόλη Εκοναζόλη Φθοριοκοναζόλη - ΕΝΥ Γαστρεντερικές διαταραχές Ηπατικές διαταραχές Αλληλεπιδράσεις

14 Κετοκοναζόλη Αζόλες Ευρύ φάσμα μυκήτων Χορήγηση από το στόμα. Κατανομή ευρεία ΕΝΥ? Συστηματικές μυκητιάσεις Προφύλαξη σε ανοσοκατεσταλμένους Ανεπιθύμητες ενέργειες Ηπατοτοξικότητα Γαστρεντερικές διαταραχές, Κνησμός Κεφαλαλγία, ζάλη, υπνηλία Γυναικομαστία

15 Κετοκοναζόλη Αζόλες Αλληλεπιδράσεις Αντιπηκτικά αντιισταμινικά ανοσοκατασταλτικά Αντιδιαβητικά Φάρμακα για το έλκος-γαστρίτιδες Κετοκοναζόλη αναστέλει CYP3A4 Προσοχή στην κύηση

16 Ιτρακοναζόλη Αζόλες Ευρύ αντιμικροβιακό φάσμα Συστηματικές Μυκητιάσεις ΕΝΥ? Μυκητιάσεις (ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς) Ανεπιθύμητες ενέργειες Σχετικά ασυνήθεις και ήπιες Γαστρεντερικές διαταραχές Παροδική αύξηση ηπατικών ενζύμων Ηπατικός έλεγχος Αλληλεπιδράσεις Ακολουθεί της κετοκοναζόλης ΟΧΙ -ΚΥΗΣΗ

17 Φλουκοναζόλη Αζόλες Χορηγείται από το στόμα και ενδοφλεβίως Διέρχεται ΕΝΥ Ενδείξεις Συστηματικές λοιμώξεις (κρυπτοκόκκωση μηνιγγίτιδα) Συστηματική μονιλίαση Προσοχή στην κύηση

18 Φλουκοναζόλη Αζόλες Ανεπιθύμητες ενέργειες Ηπιες-Όχι πολύ συχνές (9%) Γαστρεντερικές Διαταραχές Ηπατικές διαταραχές Υποκαλιαιμία Εξάνθημα Αύξηση λιπιδίων Καρδιακές αρρυθμίες Αλληλεπιδράσεις Αύξηση επιπέδων Αντιδιαβητικών Αντιπηκτικών Αντιισταμινικών Μειώνει τα επίπεδα αντισυλληπτικών

19 Βορικοναζόλη Χορήγηση από το στόμα και ενδοφλέβια Σοβαρές μυκητιάσεις (ασπεργίλλωση, καντιντίαση) Ανεπιθύμητες ενέργειες Οπτικές διαταραχές Εξάνθημα, πυρετός Κεφαλαλγία Ηπατική βλάβη Καρδιακές αρρυθμίες

20 Κασποφουνγκίνη Μυκαφουνγκίμη Εχινοκανδίνες Αναστολείς σύνθεσης γλυκάνης Ευρύ φάσμα Χορήγηση ενδοφλεβίως Συστηματικές Μυκητιάσεις (ανθεκτικές) Ανεπιθύμητες ενέργειες Αναφυλακτικές αντιδράσεις Γαστρεντερικές Διαταραχές Διαταραχές αίματος, ήπατος

21 Φθοριοκυτοσίνη Μηχανισμός δράσης Μετατρέπεται σε 5-Φθοριοουρακίλη Αναστολή σύνθεσης DNA -RNA Ενδείξεις Συστηματικές μυκητιάσεις Σε συνδυασμό με αμφοτερικίνη Ανεπιθύμητες ενέργειες Ναυτία έμετοι, διάρροια Εξανθήματα Ηπατικές βλάβες Νεφρική ανεπάρκεια Αιματολογικές διαταραχές, Μυελοκαταστολή Κεγαλαλγία, ίλιγγοι, συγχυτικά φαινόμενα

22 Μικοναζόλη Αζόλες Χορήγηση ενδοφλέβια και από το στόμα Χρήση κυρίως τοπικά Ανεπιθύμητες ενέργειες Ναυτία έμετοι Κνησμός εξανθήματα ΚΝΣ Αιματολογικές διαταραχές

23 Πολυενικά αντιμυκητιασικά Νυστατίνη Χορήγηση από το στόμα για πρόληψη και θεραπεία καντιντίαση στόματος, οισοφάγου εντέρου AE : Γαστρεντερικές διαταραχές

24 Γκριζεολφουβίνη Μηχανισμός δράσης: παρεμβαίνει στη διαδικασία της μίτωσης Ενδείξεις Μυκητιάσεις δέρματος και ονύχων Παρατεταμένη διάρκεια χορήγησης Χορηγείται από το στόμα. Ισχυρός επαγωγέας P450 Ανεπιθύμητες ενέργειες Γαστρεντερικές διαταραχές, κεφαλαλγία φωτοευαισθησία Εξανθήματα, πυρετός

25 Τερβιναφίνη Συστηματική χορήγηση Δερματοφυτώσεις Ονυχομυκητιάσεις Σύνθεση εργοστερόλης Γαστρεντερικές διαταραχές Όχι σημαντικές φαρμακευτικές αλληλεπιδράσεις

26 Συστηματικές μυκητιάσεις Αμφοτερικίνη (νέες μορφές) Κετοκοναζόλη Βορικοναζόλη Ιτρακοναζόλη Φλουκοναζόλη Κασποφουνγκίνη 5-Φθοριοκυτοσίνη

27 Επιφανειακές- Τοπικές μυκητιάσεις Κετοκοναζόλη (ανθεκτικές) Ιτρακοναζόλη (δερματομυκητιάσεις, στόματος, πεπτικής οδού, κόλπου) Φλουκοναζόλη Καντιντίαση (ουροποιητικού, κολπική, οισοφαγίτιδα, στοματοφαρυγγίτιδα ) Μικοναζόλη - κολπική καντιντίαση Κλοτριμαζόλη Μυκητιάσεις δέρματος, κολπική καντιντίαση Εκοναζόλη -τοπικά Ισοκοναζόλη τοπικά Μπιφοναζόλη Φεντικοναζόλη Ναφτιφίνη Νυστατίτη Τερβιναφίνη Ονυχομυκητιάσεις Δερματομυκητιάσεις (από το στόμα) Αμορολφίνη Δερματο-Ονυχομυκητιάσεις (τοπικά) Γκριζεολφουβίνη Βαριές μυκητιάσεις (όταν ακατάλληλα τα τοπικά) (από το στόμα) Όχι μονίλα, ποικιλόχρους πιτυρίαση

28 Τέλος Ενότητας

29 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

30 Σημειώματα

31 Σημείωμα Ιστορικού Εκδόσεων Έργου Το παρόν έργο αποτελεί την έκδοση 1.0. Έχουν προηγηθεί οι κάτωθι εκδόσεις: Έκδοση 1.0 διαθέσιμη εδώ.

32 Σημείωμα Αναφοράς Copyright Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Διδάσκοντες: Μ. Μαρσέλος, Μ. Κωνσταντή, Π. Παππάς, Κ. Αντωνίου. «Φαρμακολογία ΙI. Χημειοθεραπεία». Έκδοση: 1.0. Ιωάννινα Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση:

33 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά Δημιουργού - Παρόμοια Διανομή, Διεθνής Έκδοση 4.0 [1] ή μεταγενέστερη. [1]