ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΟΠΗ ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ ΤΑΣΟΥΛΗ, MD, FESC ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ-ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΩΝΑΣΕΙΟ ΚΑΡΔΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ

Transcript

1 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΟΠΗ ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ ΤΑΣΟΥΛΗ, MD, FESC ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ-ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΩΝΑΣΕΙΟ ΚΑΡΔΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ

2 Δήλωση σύγκρουσης συμφερόντων Καμία σύγκρουση συμφερόντων

3 Ο αιφνίδιος θάνατος ενός αθλητή, κατά κανόνα νέου σε ηλικία ατόμου αποτελεί τραγικό σύμβαμα και αμαυρώνει την ενασχόληση με τον αθλητισμό Συνιστά απροσδόκητο και δυσβάσταχτο γεγονός με πολυσήμαντες προεκτάσεις, αθλητικές, πολιτικές, ιατρικές, ευρύτερα κοινωνικές Ο αιφνίδιος θάνατος σε άτομα που κατά βάση θεωρούνται απολύτως υγιή και αποτελούν πρότυπα προς μίμηση ή ανάγονται σε σύγχρονους ήρωες από την κοινή γνώμη και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης τραυματίζει ανεπανόρθωτα το ιδεώδες του αθλητισμού

4 Παρά τα αποδεδειγμένα οφέλη της συστηματικής άσκησης, έχει περιγραφεί αυξημένος κίνδυνος δυσάρεστων συμβαμάτων σε άτομα που συμμετέχουν κυρίως σε υψηλής έντασης σωματικές δραστηριότητες Albert CM et al, N Engl J Med 2000; 343: Η εξαντλητική προσπάθεια πυροδοτεί μηχανισμούς που οδηγούν σε αιφνίδιο θάνατο είτε κατά τη διάρκεια της άσκησης είτε αμέσως μετά το πέρας της αθλητικής δραστηριότητας Η συμμετοχή στον αγωνιστικό αθλητισμό ή σε υψηλής έντασης σωματική δραστηριότητα αυξάνει την πιθανότητα καρδιακής ανακοπής. Thompson PD et al, Circulation 2007; 115:

5 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ

6

7 Η σχέση όφελος-κίνδυνος διαφοροποιείται ανάλογα με την ηλικία, τη φυσική-βιολογική επάρκεια και την κατάσταση υγείας του αθλητή Εφηβοι και νέοι αθλητές: 2.8 φορές αυξημένο κίνδυνο αιφνίδιου θανάτου, συγκριτικά με μη αθλητές της ίδιας ηλικίας

8 Σε άτομα ηλικίας<35 ετών: Στην Ευρώπη, αναφέρονται 2.1 περιπτώσεις αιφνίδιου θανάτου ανά αθλητές ετησίως από καρδιαγγειακά αίτια και 2.3/ αθλητές από οποιαδήποτε αιτία Στις ΗΠΑ, εκτιμάται σε 0.96 ανά αθλητές ετησίως Σε υγιείς ενήλικες >35 ετών, δρομείς ή μαραθωνοδρόμους η συχνότητα αιφνίδιου θανάτου σχετιζόμενου με την άθληση ανέρχεται από 1: έως 1:50.000, με υπεροχή των αρρένων έναντι των θηλέων (σχέση >10:1) που αποδίδεται στη μεγαλύτερη συμμετοχή ανδρών στον αγωνιστικό αθλητισμό και σε σωματικές δραστηριότητες υψηλής επιβάρυνσης

9 Το άρρεν φύλο αποτελεί ανεξάρτητο προγνωστικό παράγοντα αιφνίδιου καρδιακού θανάτου που σχετίζεται με τον αθλητισμό λόγω της αυξημένης συχνότητας εμφάνισης και φαινοτυπικής έκφρασης των καρδιακών παθήσεων που συνδέονται με αρρυθμίες και την καρδιακή ανακοπή, ήτοι μυοκαρδιοπαθειών και στεφανιαίας νόσου Corrado D et al, Eur Heart J 2005;26: Οι υποκείμενες καρδιακές παθήσεις αποτελούν την πιο συχνή αιτία αιφνίδιου θανάτου κατά την άθληση Corrado D et al, Lancet 2005;S47-S48 Maron BJ et al, N Engl J Med 2003; 349:

10 Στις ΗΠΑ η επίπτωση αιφνίδιου καρδιακού θανάτου ανέρχεται σε: 1: εως 1: στους αθλητές γυμνασίων 1:65000 έως 1:69000 στους αθλητές κολλεγίων 110 θάνατοι ετησίως σε νέους αθλητές, ήτοι 1 θάνατος κάθε 3 μέρες στις ΗΠΑ Maron BJ et al, US 25 years National Registry

11 ΑΙΤΙΑ-ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΙΦΝΙΔΙΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ΣΕ ΑΘΛΗΤΕΣ

12 ΑΙΤΙΑ-ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΙΦΝΙΔΙΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ΣΕ ΑΘΛΗΤΕΣ Νέοι στην ηλικία αθλούμενοι ηλικίας <35 ετών: Yπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, συγγενείς ανωμαλίες των στεφανιαίων αγγείων Συγγενείς καρδιοπάθειες, μυοκαρδίτιδα, διατατική μυοκαρδιοπάθεια, σύνδρομο Marfan, αρρυθμιογόνος δυσπλασία της δεξιάς κοιλίας (ARVC) Πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας, στένωση αορτικής βαλβίδας, αρρυθμίες, σύνδρομα προδιέγερσης, καναλοπάθειες

13 ΑΙΤΙΑ-ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΙΦΝΙΔΙΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ΣΕ ΑΘΛΗΤΕΣ Μεγαλύτερης ηλικίας >35 ετών αθλούμενοι Η στεφανιαία νόσος αποτελεί την πιο συχνή αιτία αιφνίδιου καρδιακού θανάτου κατά την άσκηση

14 Συχνή η ύπαρξη υποκείμενης δομικής ανωμαλίας του μυοκαρδίου Στις ΗΠΑ: Υπερτροφική Μυοκαρδιοπάθεια 25% Ανωμαλίες στην έκφυση στεφανιαίων 14% Commotio Cordis, πλήξη στο θώρακα που επάγει κοιλιακή αρρυθμία σε δομικά υγιές μυοκάρδιο (vulnerable phase of ventricular repolarization) 20% Μυοκαρδίτιδα, Αρρυθμιογόνος δυσπλασία της δεξιάς κοιλίας, Σύνδρομο Marfan, Βαλβιδοπάθειες, Διατατική μυοκαρδιοπάθεια, στεφανιαία νόσος 39%

15 Αδυναμία ταυτοποίησης δομικής ανωμαλίας του μυοκαρδίου στη διενεργούμενη νεκροψία 2% Πιθανά αίτια: κληρονομούμενα αρρυθμιολογικά σύνδρομα και καναλοπάθειες, Σύνδρομο Μακρού ή Βραχέος QT, Σύνδρομο Brugada, οικογενής υπερκατεχολαμιναιμία επάγουσα πολύμορφη κοιλιακή ταχυκαρδία

16 Table 1 Cardiovascular causes of sudden death in young competitive athletes in the United States Most common Hypertrophic cardiomyopathy Congenital coronary artery anomaly Less common Myocarditis Aortic rupture (Marfan syndrome) Mitral valve prolapse Uncommon Arrhythmogenic RV cardiomyopathy Atherosclerotic coronary artery disease Conduction system abnormalities Aortic valve stenosis

17 Αλληλεπίδραση ανατομικών και λειτουργικών διαταραχών έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια της ηλεκτρικής σταθερότητας του μυοκαρδίου Η σωματική άσκηση δεν αποτελεί την αιτία, αλλά πυροδοτεί αρρυθμίες σε άτομα με υποκείμενη καρδιακή πάθηση Ισχαιμικό, υπερτροφικό ή μυοκάρδιο με ανατομικές ανωμαλίες του ερεθισματαγωγού συστήματος αποτελούν το κατάλληλο υπόστρωμα Λειτουργικές ή μεταβολικές διαταραχές, όπως η παροδική εναλλαγή της επάρκειας της ροής των στεφανιαίων αρτηριών, οξέωση, υποξία, αιμοδυναμικές διαταραχές, νευροφυσιολογικές διαταραχές ή επίδραση τοξικών αιτίων, όπως φάρμακα επιφέρουν την εκδήλωση κοιλιακών έκτακτων συστολών, κοιλιακής ταχυκαρδίας, κοιλιακής μαρμαρυγής και αιφνίδιου θανάτου

18 Ιδιαίτερες περιβαλλοντικές συνθήκες ευνοούν την εκδήλωση αιφνίδιου θανάτου Τα χαρακτηριστικά της άσκησης διαδραματίζουν καταλυτικό ρόλο Παρατεταμένες υψηλής έντασης προσπάθειες (πάνω από το αναερόβιο κατώφλι) Ηλεκτρολυτικές διαταραχές Υψηλή θερμοκρασία (θερμοκρασία ατμόσφαιρας>32c και σχετική υγρασία>50-75%) Μεγάλο υψόμετρο

19 Ο κίνδυνος για αιφνίδιο θάνατο είναι τετραπλάσιος σε άτομα με αυξημένη τη δράση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος Οι ασκήσεις υψηλής έντασης διεγείρουν τη δράση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος και οδηγούν σε αύξηση του επιπέδου των κατεχολαμινών, οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης κοιλιακής ταχυκαρδίας, συγκέντρωσης αιμοπεταλίων και του σχηματισμού θρόμβου ή ρήξης της αθηρωματικής πλάκας Οι κατεχολαμίνες βραχύνουν την ανερέθιστη περίοδο του υγιούς ή και του ελαφρά πάσχοντος μυοκαρδίου

20 Κατά τη διάρκεια της σωματικής δραστηριότητας ενίοτε εμφανίζονται δυνητικά κακοήθεις κοιλιακές έκτακτες συστολές διαμέσου της εκδήλωσης μηχανισμού επανεισόδου στο μυοκάρδιο, αυξημένου αυτοματισμού ή πυροδοτούμενης δραστηριότητας Μη καρδιακά αίτια: κρίση βρογχικού άσθματος, ρήξη εγκεφαλικού ανευρύσματος, θερμοπληξία, κακώσεις στον αυχένα και στο στέρνο ή αιφνίδια έντονη πλήξη στην προκάρδια χώρα (commotio cordis) Maron BJ et al, JAMA 2002; 287:

21 Η κατάχρηση απαγορευμένων ουσιών από αθλητές οδηγεί συχνά στην εμφάνιση οξέων και χρόνιων καρδιαγγειακών επιπλοκών κατά την άσκηση Η μακροχρόνια κατάχρηση των αναβολικών έχει ενοχοποιηθεί για αρτηριακή υπέρταση, αρρυθμίες, στεφανιαία νόσο και αιφνίδιους καρδιακούς θανάτους νεαρών αθλητών

22 Οι περισσότερο χρησιμοποιούμενες φαρμακευτικές ουσίες για «doping» είναι τα αναβολικά στεροειδή, η ερυθροποιητίνη, η αυξητική ορμόνη, φάρμακα που δρούν στο κεντρικό νευρικό σύστημα, όπως η κοκαίνη, η εφεδρίνη, η κάνναβις και άλλα Αποσκοπούν στη βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη μεταβολή της αγωνιστικής διάθεσης ή ικανότητας παρέχοντας ένα αθέμιτο πλεονέκτημα στον αθλητή με το τίμημα παράλληλων καταστροφικών επιπτώσεων στην υγεία του Η πλειονότητα των αθλητών λαμβάνει υπερβολικά μεγάλες ποσότητες, συνήθως συνδυασμού απαγορευμένων ουσιών, για μεγάλο χρονικό διάστημα

23 Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος αποτελεί την κύρια αιτία θανάτου νεαρών αθλητών, οι οποίοι αν και θεωρούνται τα υγιέστερα μέλη του κοινωνικού συνόλου πλήττονται απροσδόκητα κατά τη διάρκεια της άσκησης ή του συναγωνισμού Το καταστροφικό γεγονός προκαλεί έντονο προβληματισμό τόσο για την προκαταρκτική αξιολόγηση επιλογής, όσο και για τον κατάλληλο σχεδιασμό επείγουσας αντιμετώπισης, στα πλαίσια αθλητικών γεγονότων

24 Πρωτόκολλο καρδιολογικού ελέγχου αθλητών

25

26 Σύσταση για ηλεκτροκαρδιογράφημα προκρίνεται από τις Ευρωπαικές Οδηγίες, ενώ η AHA δεν συναινεί στη διενέργεια ΗΚΓτος ή υπερηχοκαρδιολογικής μελέτης παρά μόνο επί ενδείξεως από τον προηγηθέντα έλεγχο, λόγω της φτωχής ευαισθησίας, των αυξημένων ψευδώς θετικών ευρημάτων, της ασύμφορης σχέσης κόστους-αποτελεσματικότητας και του συνολικού κόστους εφαρμογής των μεθόδων αυτών Σιωπηλή υποκείμενη καρδιαγγειακή νόσος εκδηλώνεται για πρώτη φορά με την τραγική συμπτωματολογία του αιφνίδιου θανάτου που ευοδώνεται σε συνθήκες έντονης άσκησης

27 ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΥ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΩΝ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ Κριτικής σημασίας για την απόδοση πρωταρχικής σημασίας στην προετοιμασία και την υιοθέτηση πρωτοκόλλων πρόληψης του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου στον επαγγελματικό αθλητισμό Τυποποιημένο Ερωτηματολόγιο-ατομικό αναμνηστικό-κληρονομικότητα-κλινική εξέταση σε ασυμτωματικούς αθλητές με έμφαση στον εντοπισμό πρόδρομων συμπτωμάτων Βελτίωση της εκπαίδευσης αθλητών, προπονητών και επαγγελματιών υγείας για τη διασφάλιση αναγνώρισης ύποπτης συμπτωματολογίας

28 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΑΝΑΚΟΠΗΣ

29 ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗΣ Τριφασικό μοντέλο καρδιακής ανακοπής των Weisfeldt and Becker (ηλεκτρική φάση, πρώτα 4min μετά την καρδιακή ανακοπή, κυκλοφορική φάση, 4o-10o min, μεταβολική φάση, μετά το 10 ο min από την καρδιακή ανακοπή) Υποκείμενος αρχικός ρυθμός καρδιακής ανακοπής παρουσία μαρτύρων VF ή άσφυγμη VT, απουσία μαρτύρων PEA ή Ασυστολία Η επιβίωση μειώνεται κατά 7-10% για κάθε min που καθυστερεί η χορήγηση απινιδισμού (ή 3-4% επί άμεσης διενέργειας ΚΑΡΠΑ)

30 Υιοθετούνται οι κατευθυντήριες οδηγίες για τη Βασική και Εξειδικευμένη Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση Αναγνώριση καρδιακής ανακοπής στους αθλητές, αποφυγή ανακριβούς αξιολόγησης ύπαρξης σφυγμού ή αναπνοών, ευκαιριακής ή αγωνιώδους αναπνοής και μυοκλονιών ή εν είδει σπασμών δραστηριότητας Νεαροί αθλητές που καταρρέουν μετά από πλήξη στο θώρακα ή σύγκρουση με άλλο αθλητή πιθανότατα υφίστανται καρδιακή ανακοπή ως απόρροια commotio cordis Η ταχεία πρόσβαση στο θύμα καρδιακής ανακοπής διευκολύνεται από το προσωπικό των «Πρώτων Βοηθειών»

31 Ο απινιδισμός με την εκφόρτιση ηλεκτρικής ενέργειας τερματίζει τη VF που χαρακτηρίζεται από χαοτικές εκπολώσεις και επαναπολώσεις με συνακόλουθη απώλεια της αποτελεσματικής άντλησης αίματος και αποκαθιστά έναν αποτελεσματικό ρυθμό, εφόσον το μυοκάρδιο παραμένει βιώσιμο AEDs: αυτοματοποιημένη αναγνώριση ρυθμού καρδιακής ανακοπής, χορήγηση shock επί ενδείξεως, εκφόρτιση κατάλληλης ενέργειας με φωνητικές και οπτικά προσβάσιμες οδηγίες που καθοδηγούν το διασώστη Εύχρηστοι και εξαιρετικά ακριβείς, ώστε να συστήνεται χορήγηση shock μόνο επί VF ή άσφυγμης VT

32 Με την αύξηση της διαθεσιμότητας αυτόματων εξωτερικών απινιδιστών (ΑΕD s) σε αθλητικά γεγονότα, παρέχεται η δυνατότητα αποτελεσματικής δευτεροπαθούς πρόληψης του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου (SCD) Μέσο πρώιμου απινιδισμού, όχι μόνο για αθλητές, αλλά και για θεατές, προπονητές, διοικητικούς, προσωπικό της εκδήλωσης και άλλους παρευρισκόμενους στην επικράτεια του αθλητικού χώρου

33 Μόνο στο 1/3 των καρδιακών ανακοπών παρουσία μαρτύρων παρευρισκόμενος ξεκινά τη διενέργεια ΚΑΡΠΑ 40% των θωρακικών συμπιέσεων είναι ποιοτικά ανεπαρκείς Η διενέργεια ΚΑΡΠΑ αποσκοπεί στη διασφάλιση μικρής κριτικής σημασίας αιματικής ροής στην καρδιά και στον εγκέφαλο (με αύξηση της ενδοθωρακικής πίεσης και άμεση συμπίεση της καρδιάς) και αυξάνει την πιθανότητα έγκαιρης αποκατάστασης ρυθμού συμβατού με κυκλοφορία κατά τον απινιδισμό για την πρόληψη της νευρολογικής βλάβης

34 Η ενσωμάτωση μεταβολών στο πρωτόκολλο ΚΑΡΠΑ σε αθλητές με έμφαση στην υποστήριξη της αιμάτωσης αδιαλείπτως με εξαίρεση τη στιγμιαία αναγνώριση του υποκείμενου ρυθμού καρδιακής ανακοπής και τη στιγμιαία χορήγηση απινιδισμού δυνητικά βελτιώνει την κλινική έκβαση

35 Η επιβίωση σε αθλητές μετά από καρδιακή ανακοπή είναι περιορισμένη λόγω: Υποκείμενης δομικής πάθησης του μυοκαρδίου, κυρίως μυοκαρδιοπάθειας που καθιστά την κοιλιακή αρρυθμία ανθεκτική σε απινιδισμό και μειώνει την επιβίωση, ακόμη και μετά βραχεία καθυστέρηση του απινιδισμού Καθυστερημένης αναγνώρισης της καρδιακής ανακοπής από τους παρευρισκόμενους με επακόλουθη καθυστέρηση έναρξης ΚΑΡΠΑ και χορήγησης απινιδισμού Της διάρκειας και έντασης της άσκησης πριν από την καρδιακή ανακοπή, των υψηλότερων επίπεδων κατεχολαμινών, του ελλείμματος οξυγόνου και της ισχαιμίας στη διάρκεια της άσκησης, μεταβολικών και φυσιολογικών προσαρμογών κατά την άσκηση και αγγειακών μεταβολών, όπως η μειωμένη συστηματική αγγειακή αντίσταση

36

37 ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑΣ ΔΡΑΣΗΣ

38 Στόχος η προετοιμασία και η κατάλληλη απόκριση σε απροσδόκητο-αιφνίδιο καρδιακό θάνατο Τυποποίηση πρωτοκόλλου θεραπευτικών παρεμβάσεων Εμφαση στη Βασική Υποστήριξη της Ζωής, υλοποιούμενη από τους παρευρισκόμενους και τους επαγγελματίες υγείας, πριν την άφιξη του προσωπικού της Ιατρικής Υπηρεσίας Επειγόντων (Emergency Medical Service, EMS)

39 H κατάρτιση τοπικού πλάνου της αντιμετώπισης της καρδιακής ανακοπής σe αθλητικά γεγονότα και χώρους συνιστά αναμφισβήτητη προτεραιότητα Σε αυτονόητη συμφωνία με τις ισχύουσεςεπικαιροποιημένες Κατευθυντήριες Οδηγίες για την Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση Οι συστάσεις απευθύνονται στις αθλητικές ομάδες, συμπεριλαμβανόμενων των αθλητών, των προπονητών, των ιατρών της ομάδας και δυνητικών μαρτύρων άμεσης απόκρισης ( first responders )

40 Εγκαθίδρυση Πλάνου Επείγουσας Απόκρισης (EAP) δικαιολογημένη εφόσον η συχνότητα ΚΑ είναι τέτοια, ώστε να χρησιμοποιείται τουλάχιστον 1 φορά εντός 5ετίας από την εγκατάσταση AED και την εκπαίδευση στη Βασική ΚΑΡΠΑ ΓΡΑΠΤΟ ΚΑΤΑΤΟΠΙΣΤΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ EAP, αναρτημένο σε συγκεκριμένα κομβικά σημεία του αθλητικού χώρου

41 Υιοθέτηση γραπτού και δομημένου Πλάνου Επείγουσας Δράσης (EAP, Emergency Action Plan) Συντονισμός με προσωπικό τοπικού συστήματος επειγόντων (EMS, Emergency Medical System) Το Πλάνο Επείγουσας Δράσης εξειδικεύεται ανάλογα με το αθλητικό γεγονός και το χώρο της αθλητικής δραστηριότητας και συμπεριλαμβάνει επείγουσα επικοινωνία, απαραίτητο προσωπικό, εξειδικευμένο εξοπλισμό και μεταφορά σε κατάλληλα οργανωμένες υποδομές

42 Το EAP ανασκοπείται και υλοποιείται δοκιμαστικά τουλάχιστον μια φορά ετησίως με πιστοποιημένους εκπαιδευτές, ομάδα και συμβούλους ιατρούς, προσωπικό ασφαλείας, απαραιτήτως αθλητές και προπονητές Στοχευμένη πιστοποιημένη εκπαίδευση δυνητικών διασωστών στη διενέργεια ΚΑΡΠΑ και τη χρήση του AED Ταχεία Πρόσβαση στον απινιδισμό με διασφάλιση μεσολάβησης χρόνου μικρότερου των 3-5 min από τη στιγμή της καρδιακής ανακοπής έως τη χορήγηση απινιδισμού Ελεγχος της ετοιμότητας του εξοπλισμού και του υιοθετούμενου Πλάνου Επείγουσας Δράσης για κάθε αθλητικό γεγονός

43 Απαιτείται απευθείας σύνδεση του προγραμματισμού επείγουσας απόκρισης και της αντιμετώπισης του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου σε αθλητές Υποδειγματική είναι η διατύπωση συμπεφωνημένων ΣΥΣΤΑΣΕΩΝ για την επείγουσα προπαρασκευή και αντιμετώπιση του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου σε αθλητικά προγράμματα γυμνασίων και κολλεγίων από τη National Athletic Trainers Association (NATA) στην Αμερική Drezner J. et al, Journal of Athletic Training 2007;42(1):

44 Στην ομάδα κρούσης (TASK FORCE) συμμετέχουν αντιπρόσωποι αθλητικών φορέων και επαγγελματίες υγείας εξειδικευμένοι στην αθλητική ιατρική, ήτοι, καρδιολόγος ηλεκτροφυσιολόγος, ιατρός εξειδικευμένος στα επείγοντα, οικογενειακός ιατρός, ορθοπεδικός, παιδίατρος, φυσίατρος, αθλίατρος, κ.ά.

45 Στα κύρια στοιχεία του πλάνου ενεργειών επείγουσας δράσης συγκαταλέγονται: Η εγκατάσταση αποτελεσματικού συστήματος επικοινωνίας (αξιοποίηση εναλλακτικών τρόπων επικοινωνίας) Η εκπαίδευση των δυνητικών μαρτύρων στη βασική καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση και τη χρήση του AED Πρόσβαση σε AED για πρώιμο απινιδισμό Απόκτηση του απαραίτητου εξοπλισμού

46 Στα κύρια στοιχεία του πλάνου ενεργειών επείγουσας δράσης συγκαταλέγονται: Συντονισμός και ενσωμάτωση των επιτόπιων προγραμμάτων και διασωστών στο ευρύτερο τοπικό σύστημα επειγόντων Τακτική Πρακτική εξάσκηση στην εφαρμογή του πλάνου αντιμετώπισης δυνητικής καρδιακής ανακοπής και ανασκόπηση-ανασχεδιασμός του υιοθετηθέντος πλάνου (ανάδραση, feedback)

47 Καθορισμός υπεύθυνου ατόμουομάδας σε ρόλο ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗ (EAP COORDINATOR) για την οργάνωση και υλοποίηση του Πλάνου Επείγουσας Δράσης για την πιστοποίηση της εκπαίδευσης του προσωπικού για τη συντήρηση του εξοπλισμού για το σχεδιασμό των απαραίτητων ενεργειών στο επείγον για την αξιολόγηση-αποτίμηση της επείγουσας απόκρισης

48 Ετήσια ανασκόπηση EAP Συντονισμός EAP και τοπικού EMS ενσωμάτωση EAP στο τοπικό EMS Παρουσία πιστοποιημένου ατόμου για την ανάληψη πρωτοβουλιών και διασφάλιση της παροχής επείγουσας φροντίδας Πλάνο πρόσβασης σε πρώιμο απινιδισμό Πλάνο επικοινωνίας και επείγουσας μεταφοράς, στα πλαίσια διασύνδεσης με το τοπικό EMS

49 Απαιτείται ελαχιστοποίηση της διακοπής των θωρακικών συμπιέσεων για την ανάλυση του ρυθμού και χορήγηση απινιδισμού Υιοθετείται η άμεση μετά από τη χορήγηση απινιδισμού επανέναρξη των θωρακικών συμπιέσεων Βελτίωση της εκπαίδευσης στην έγκαιρη αναγνώριση του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου, ενίσχυση της επείγουσας προετοιμασίας, εξάσκηση στο ισχύον πρωτόκολλο ΚΑΡΠΑ και ευχερής πρόσβαση σε AEDs αποτελούν προυποθέσεις για τη βελτίωση της επιβίωσης μετά από καρδιακή ανακοπή σε αθλητές

50 ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΟΝ ΠΡΩΙΜΟ ΑΠΙΝΙΔΙΣΜΟ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ Χρονικό διάστημα που μεσολαβεί ανάμεσα στην ΚΑ και την κινητοποίηση του EMS Xρονικό διάστημα μεταξύ ΚΑ και έναρξης CPR Χρονικό διάστημα ανάμεσα στην ΚΑ και τη χορήγηση του πρώτου shock Χρονικό διάστημα μεταξύ ΚΑ και άφιξης προσωπικού EMS-έναρξης εξειδικευμένης ΚΑΡΠΑ

51 Στόχοι του EAP: <1min έως την κινητοποίηση του EMS και την έναρξη CPR και 3-5 min έως τη χορήγηση του 1 ου shock

52 ΕΜΠΟΔΙΑ ΣΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΣΤΟΝ ΑΠΙΝΙΔΙΣΜΟ Ανεύρεση οικονομικών πόρων Σχεδιασμός, φύλαξη και πρόβλεψη συντήρησης AEDs Επίλυση ιατρονομικών ζητημάτων

53 POSTEVENT CATASTROPHIC INCIDENT GUIDELINES Στο Πλάνο Επείγουσας Δράσης συμπεριλαμβάνεται η κατάστρωση ειδικού πλάνου συλλογής πληροφοριών και αξιολόγησης της εφαρμογής και της αποτελεσματικότητας της αντιμετώπισης της καρδιακής ανακοπής με στόχο τη βελτίωση του συστήματος Τοπικοί συμβουλευτικοί φορείς και υπηρεσίες διαχείρισης κρίσεων συμμετέχουν ενεργά με την άσκηση θετικής ανάδρασης στους ενεργά συμμετέχοντες, ήτοι αθλητές, προπονητές, ιατρούς ομάδων ή αθλητικών διοργανώσεων, προσωπικό ασφαλείας κ.ά.

54 ΜΑΖΙΚΑ ΑΘΛΗΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ Σε μαζικά αθλητικά γεγονότα απαιτείται ιδιαίτερη προετοιμασία για τη δυνητική αντιμετώπιση του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου με επιπρόσθετο σχεδιασμό Οι επιμέρους αθλητικοί φορείς που συμμετέχουν πρέπει να διαθέτουν δικό τους εκπαιδευμένο προσωπικό, δυνατότητα επικοινωνίας με το Διοργανωτή και εξοικείωση με το Πλάνο Επείγουσας Δράσης, την Ιατρική Υπηρεσία αναφοράς και τον εξοπλισμό

55 Σε αθλητικά γεγονότα που διαδραματίζονται σε ευρύτερες περιοχές, όπως το τρίαθλο, ο μαραθώνιος κ.ά. προβλέπεται διασπορά ιατρικού και λοιπού εκπαιδευμένου προσωπικού και AEDs καθ όλη τη διαδρομή και έκταση της εξελισσόμενης αθλητικής δραστηριότητας με παράλληλη χρήση ποδηλάτων ή golf cart για τη διασφάλιση της βράχυνσης του χρόνου απόκρισης των διασωστών σε καρδιακή ανακοπή

56 Η παρουσία εκπαιδευμένου διασώστη που διενεργεί άμεσα ΚΑΡΠΑ και απινιδισμό αποτελεί καταλυτικό παράγοντα για την επιβίωση μετά από καρδιακή ανακοπή Η αθλητική κοινότητα βρίσκεται στη μοναδική θέση να διαθέτει δυνητικά εκπαιδευμένους προπονητές, φυσίατρουςιατρούς ομάδων, ικανούς να αντιμετωπίζουν την καρδιακή ανακοπή στη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων και γεγονότων

57 Emergency Action Plan Checklist

58

59 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ

60 Σε κάθε αθλητή που καταρρέει σε αθλητικό χώρο ή στη διάρκεια αθλητικού γεγονότος με παράλληλη απώλεια επιπέδου συνείδησης, η βάσιμη υποψία του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου πρέπει να προκαλεί την ταχύτερη δυνατή σύνδεση AED για την ανάλυση του υποκείμενου ρυθμού και τον άμεσο απινιδισμό επί ενδείξεως

61 Η Εγκαιρη αναγνώριση του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου Η Πρώιμη ενεργοποίηση του συστήματος επειγόντων Η Παρουσία εκπαιδευμένου διασώστη για την έναρξη της καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης Ο Πρώιμος απινιδισμός Συνιστούν κριτικής σημασίας θεραπευτικές παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου και στους αθλητές

62 Και στον επαγγελματικό αθλητισμό προκρίνεται Σχεδιασμός επείγουσας δράσης ευκατανόητος, ειδικά προσαρμοσμένος και ευχερώς υλοποιήσιμος με τήρηση των Κατευθυντήριων Οδηγιών ΚΑΡΠΑ και ενσωμάτωση ειδικών προβλέψεων που ανταποκρίνονται στις τοπικές συνθήκες, στη συγκεκριμένη αθλητική δραστηριότητα (γεγονός, άθλημα) και στις υφιστάμενες υποδομές για τη διασφάλιση αποτελεσματικής και οργανωμένης αντιμετώπισης της καρδιακής ανακοπής

63 Πρωταρχικό μέλημα η εκπαίδευση και εξάσκηση-εξοικείωση των πολιτών και ιδιαιτέρως του αθλητικού κόσμου στη διενέργεια ΚΑΡΠΑ Δομημένη και αναπαραγώγιμη αντιμετώπιση με βράχυνση του χρόνου απόκρισης Υιοθέτηση απινιδισμού στο κοινό και στο πεδίο του επαγγελματικού αθλητισμού

64 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΟΠΗ ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ ΤΑΣΟΥΛΗ, MD, FESC ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ-ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΩΝΑΣΕΙΟ ΚΑΡΔΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ