Οι καλές, οι κακές και οι άσχημες επιδράσεις της άσκησης στην καρδιά

Transcript

1 Οι καλές, οι κακές και οι άσχημες επιδράσεις της άσκησης στην καρδιά Τα χειρότερα νέα για ένα αθλητή: έχεις υπερτροφική καρδιά Ηλίας Α. Σανίδας MD, PhD, FESC, FACC, MAHA, MSCAI, MEAPCI 35 o Πανελλήνιο Καρδιολογικό Συνέδριο

2 Το πρόβλημα Αιτία θανάτου: αρρυθμία σε έδαφος υπερτοφικής μυοκαρδιοπάθειας

3 Η νόσος Κληρονομική νόσος Ασύμμετρη υπερτροφία της αρ. Κοιλίας Συχνότητα 0.16 to 0.29% (περίπου 1/ ) Από τα πιο συχνά αίτια θανάτου σε νέους αθλητές

4 Αίτια αιφνιδίου θανάτου σε αθλητές United States registry (1435 <35 yo) Hypertrophic cardiomyopathy (HCM) 36% Possible HCM in another 8% Anomalous origin of a coronary artery 4% Myocarditis 6% Arrhythmogenic right ventricular cardiomyopathy 4% Mitral valve prolapse 4% Aortic stenosis 3% Tunneled coronary artery 3% Coronary atherosclerosis 3% Ion channelopathies 3% Idiopathic dilated cardiomyopathy 2% Ruptured aortic aneurysm 2% Other congenital heart disease 2% Other/ unknown 20%

5 Αίτια αιφνιδίου θανάτου σε αθλητές Italian registry (49 <35 yo) Arrhythmogenic right ventricular cardiomyopathy 22% Coronary atherosclerosis 18% Anomalous origin of a coronary artery 12% Mitral valve prolapse 10% Myocarditis 6% Hypertrophic cardiomyopathy 2% Other / unknown 30%

6 Τα Ελληνικά δεδομένα 19 αθλητές έχασαν τη ζωή τους στη διάρκεια αθλητικών διοργανώσεων στη χώρα μας Καρδιακά αίτια Κακώσεις Άλλα

7 Bασικά ερωτήματα Το φαινόμενο του αιφνιδίου θανάτου σε αθλητές εγείρει 2 βασικά ερωτήματα 1.Τί είδους εκτίμηση χρειάζεται πριν αχοληθούν με τις αθλητικές δραστηριότητες; 2.Αν επιτρέπεται η άσκηση (κι αν ναι, τί είδους) σε ασθενείς με ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου;

8 Οι απαντήσεις... Είναι περίπλοκες, αμφιλεγόμενες και εξαρτώνται από τους κάτωθι καθοριστικοί παράγοντες: 1. Την ηλικία (άνω ή κάτω των 35 ετών) 1. Την υποκείμενη καρδιακή νόσο 1. Το είδος της αθλητικής δραστηριότητας

9 Παθοφυσιολογία 0 μηχανισμός του αιφνιδίου θανάτου σε αθλητές Η παρατεταμένη άσκηση προκαλεί αλλαγές στο μυοκάρδιο (διάταση, υπερτροφία, ίνωση, νέκρωση μυοκαρδιακών κυττάρων), που δημιουργούν αρρυθμιογόνο υπόβαθρο Η έντονη και άμεση μεταβολική δραστηριότητα κατά την άσκηση μπορεί να πυροδοτήσει κακοήθεις αρρυθμίες

10 Διαστρωμάτωση κινδύνου

11 Φυσιολογία της άσκησης

12 Διαφορική διάγνωση

13 Όφελος ρίσκο της άσκησης Η ισορροπία μεταξύ οφέλους και ρίσκου εξαρτάται Την υποκείμενη καρδιακή νόσο Το επίπεδο φυσικής κατάστασης Το είδος της άσκησης

14 Συστάσεις Τα δεδομένα είναι περιορισμένα και βασίζονται σε γνώμες ειδικών Τα δεδομένα είναι περιορισμένα και βασίζονται σε γνώμες ειδικών

15 UpToDate

16 Συστάσεις Οι συστάσεις αυτές είναι ανεξάρτητες από: Ηλικία Φύλο Φαινότυπο Ύπαρξη συμπτωμάτων Απόφραξη χώρου εξόδου αρ. κοιλίας Φαρμακευτική θεραπεία Χειρουργική θεραπεία

17 Συστάσεις 1. Επαγγελματίες αθλητές (competitive athletes) Αθλητές με πιθανή ή βεβαία κλινική διάγνωση HCM ΔΕΝ θα πρέπει να λαμβάνουν μέρος στις περισσότερες ανταγωνιστικές αθλητικές δραστηριότητες th Bethesda Conference on Eligibility Recommendations for Competitive Athletes with Cardiovascular Abnormalities 2005 consensus document from the Study Group of Sports Cardiology of the European Society of Cardiology 2006 consensus paper of the Study Group of Sports Cardiology of the European Society of Cardiology 2007 ΑΗΑ recommendations and considerations Related to Preparticipation Screening forcardiovascular Abnormalities in Competitive Athletes 2014 ESC Guidelines on diagnosis and Management of hypertrophic cardiomyopathy

18 Κατηγοριοποίηση των αθλημάτων

19 Συστάσεις 2. Ερασιτέχνες αθλητές (recreational athletes) Θεωρούνται σχετικά ασφαλή: Jogging, ποδηλασία, κολύμπι, γκολφ Μεγάλη προσοχή: Αθλήματα που απαιτούν απότομη επιτάχυνση (ποδόσφαιρο, μπάσκετ) Εντατική προπόνηση Πιθανός τραυματισμός (άρση βαρών, ιππασία) Συνθήκες (θερμοκρασία, υγρασία, υψόμετρο, που επηρεάζουν τον όγκο του αίματος και τους ηλεκτρολύτες)

20 Συστάσεις 3. Φορείς γονιδιακών μεταλλάξεων χωρίς κλινικά σημεία υπερτροφίας Απαιτείται μεγάλη προσοχή Δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα

21 Screening tests and protocols Η ανίχνευση των καρδιακών νοσημάτων σε αθλητές απαιτεί την εφαρμογή συγκεκριμένων πρωτοκόλλων διαλογής για τα οποία απαιτείται να καθορίζονται Ο αριθμός των ατόμων Ο αριθμός των νοσημάτων που εμπλέκονται καθώς και και των διαγνωστικών εξετάσεων που απαιτούνται Τί γίνεται σε ψευδώς θετικά αποτελέσματα

22 Διαγνωστικές δυσκολίες

23 Ατομικό αναμνηστικό 1 Σύμπτωμα (πόνος στο στήθος, δύσπνοια) 2 Απώλεια συνείδησης 3 Σύμπτωμα που συνδέεται με φυσική δραστηριότητα 4 Καρδιακό φύσημα 5 Αρτηριακή υπέρταση Οικογενειακό ιστορικό 6 Ιστορικό αιφνιδίου θανάτου (<50 ετών, σε 1 συγγενείς) 7 Ιστορικό αναπηρίας από καρδιακή νόσο 8 Ιστορικό αρρυθμιών - ειδικών νοσημάτων (HCM, long-qt ) Φυσική εξέταση 9 Καρδιακό φύσημα 10 Περιφερικές σφύξεις 11 Ακρομεγαλία, εξανθήματα...(marfan...) 12 Μέτρηση ΑΠ στη βραχιόνιο αρτηρία σε καθιστή θέση

24

25 Μελλοντικές κατευθύνσεις Πρόληψη Σωστή εκτίμηση Έγκαιρη αντιμετώπιση

26 H κατάσταση στην Ελλάδα Άρθρο 33 παρ. 9 του νόμου 2725/1999 (ΦΕΚ 121): «Η πιστοποίηση της υγείας των αθλητών είναι υποχρεωτική και αποτελεί προϋπόθεση για τη συμμετοχή τους σε προπονήσεις και αγώνες. Η πιστοποίηση αυτή γίνεται σε δελτίο υγείας που εκδίδει η οικεία ομοσπονδία και το οποίο θεωρείται από νομαρχιακό νοσοκομείο ή κέντρο υγείας ή αγροτικό ιατρείο ή υγειονομική στρατιωτική μονάδα ή από έχοντες οποιαδήποτε σχέση με το Δημόσιο ή ΝΠΔΔ ιατρούς».

27 Συμπεράσματα Η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια αποτελεί κακή είδηση για έναν αθλητή Τα δεδομένα που υπάρχουν παγκοσμίως είναι λίγα λόγω της ανομοιογένειας των αθλητών, αλλά και των συστημάτων υγείας Πριν από τη συμμετοχή στην άθληση είναι τεράστιας σημασίας να διενεργούνται ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ τα κάτωθι: Ιατρικό ιστορικό Φυσική εξέταση HKΓ ΑΝΑΝΤΙΚΑΤΆΣΤΑΤΟΣ ο ρόλος του Καρδιολόγου ιατρού

28 Ευχαριστώ