ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΑΚΕΤΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΤΣΙΓΓΑΝΩΝ ΕΠΙΠΕΔΟΥ 0

Transcript

1 i ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΑΚΕΤΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΤΣΙΓΓΑΝΩΝ ΕΠΙΠΕΔΟΥ 0 Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων Το παρόν έργο εντάσσεται στο ΕΠΕΑΕΚ 2 του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων, Μέτρο1.1, Ενέργεια και συνχρηματοδοτείται από το ΕΚΤ κατά 75%. Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο

2 ii ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΑΚΕΤΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΤΣΙΓΓΑΝΩΝ ΕΠΙΠΕΔΟΥ 0 Διάρκεια : 120 ώρες Υποεπίπεδο : Α (Διάρκεια 40 ώρες) ΘΕΜΑΤΑ Α : Ταυτότητα Πολίτης Β : Δημόσιες υπηρεσίες : Δήμος Ληξιαρχείο Κ.Ε.Π. Νοσοκομείο Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων Το παρόν έργο εντάσσεται στο ΕΠΕΑΕΚ 2 του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων, Μέτρο1.1, Ενέργεια και συνχρηματοδοτείται από το ΕΚΤ κατά 75%. Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο

3 iii Εισαγωγή Γενική περιγραφή Στο υποεπίπεδο Α διαπραγματευόμαστε δύο από τις θεματικές περιοχές που περιγράφονται στο πλαίσιο του προγράμματος, την οικογένεια και τις δημόσιες υπηρεσίες. Ωστόσο, μέσα από τη διαπραγμάτευση αυτών των θεματικών περιοχών αναπόφευκτα διαπλέκουμε με σύντομο ή εκτενή τρόπο και άλλες θεματικές - αναφερόμαστε, λόγου χάρη, στα δικαιώματα του κάθε πολίτη με στόχο την κοινωνική ενδυνάμωση των μελών της συγκεκριμένης κοινωνικής ομάδας. Μέσα από τη διαπραγμάτευση των θεματικών περιοχών επιδιώκουμε να πραγματώσουμε δύο βασικούς στόχους την καλλιέργεια του γλωσσικού γραμματισμού και την κοινωνική ενδυνάμωση των εκπαιδευόμενων. Οι δύο αυτοί στόχοι διαπλέκονται, μια και η επίτευξη του πρώτου στόχου αποτελεί το μέσο για την πραγμάτωση του δευτέρου, που είναι και ευρύτερος. Η καλλιέργεια του γραμματισμού συνιστά τον πρώτο στόχο της ενότητας αυτής. Ειδικότερα, επιδιώκεται η εξοικείωση των Tσιγγάνων με την ποικιλία των κειμένων και των επικοινωνιακών καταστάσεων που θα αντιμετωπίσουν στην επαφή τους με διάφορες δημόσιες υπηρεσίες. Ο κύριος, ωστόσο, στόχος της ενότητας δεν είναι γλωσσικός αλλά κριτικός. Επιδιώκεται η κριτική συνειδητοποίηση της θέσης τους στην κοινωνία, αλλά κυρίως η κοινωνική τους ενδυνάμωση, ώστε μέσα από τον προφορικό και γραπτό λόγο οι ίδιοι/ες οι εκπαιδευόμενοι/ες να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους, να κατανοήσουν τις υποχρεώσεις τους και να γίνουν ενεργοί πολίτες. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων Το παρόν έργο εντάσσεται στο ΕΠΕΑΕΚ 2 του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων, Μέτρο1.1, Ενέργεια και συνχρηματοδοτείται από το ΕΚΤ κατά 75%. Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο

4 iv Οι δραστηριότητες που προτείνονται στοχεύουν στην ανάπτυξη δεξιοτήτων μέσα από τρία διαφορετικά στάδια: (α) το στάδιο της υποβοηθούμενης δεξιότητας, (β) το στάδιο της ανεξάρτητης δεξιότητας και (γ) το στάδιο της συνεργατικής δεξιότητας (περιγράφονται στο γενικό πλαίσιο του προγράμματος). Οι φάσεις μέσα από τις οποίες επιδιώκεται η καλλιέργεια των δεξιοτήτων είναι: (α) στοχασμός της εμπειρίας ή αξιοποίηση προηγούμενης γνώσης, (β) εμπλοκή σε δραστηριότητες, (γ) διεύρυνση της εφαρμογής και κριτική ανασκόπηση (περιγράφονται αναλυτικά στο γενικό πλαίσιο του προγράμματος). Στη συγκεκριμένη ενότητα οι δύο τελευταίες φάσεις παρουσιάζονται μαζί κάτω από τον τίτλο «Διεύρυνση της εφαρμογής» όπου, εκτός από την επέκταση της γνώσης από τις συγκεκριμένες δραστηριότητες σε άλλες παρόμοιες καταστάσεις επιχειρείται και η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων και των συνεπειών της εφαρμογής των νέων ικανοτήτων και ο σχεδιασμός για μελλοντικές δράσεις. Εισαγωγικό τρίωρο Πριν από την εισαγωγή στις προτεινόμενες ενδεικτικές δραστηριότητες είναι αναγκαίο να υπάρξει ένα αρχικό τρίωρο στο οποίο θα γίνει η γνωριμία των εκπαιδευόμενων με τον/την εκπαιδευτικό και η προσπάθεια ανάπτυξης μιας σχέσης εμπιστοσύνης ανάμεσά τους. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια είναι αναγκαία η παρουσίαση της πολιτισμικής ταυτότητας των Ρομά έτσι ώστε να αναδειχθούν τα στοιχεία εκείνα που γι αυτούς συνθέτουν την ταυτότητά τους. Με αυτή τη δραστηριότητα καθίσταται ομαλή η μετάβαση στο δελτίο ταυτότητας, που αποτελεί και την πρώτη δραστηριότητα που προτείνεται. Ενδεικτικά το μάθημα θα μπορούσε να ξεκινήσει με την παρουσίαση των στοιχείων του/της ίδιου/ας του/της εκπαιδευτικού (όνομα, επίθετο, οικογενειακή κατάσταση, αριθμός και ηλικία παιδιών, επάγγελμα, θρήσκευμα, ιθαγένεια, άλλα ενδιαφέροντα). Στη συνέχεια θα γίνει παρουσίαση όλων των μελών της ομάδας. Επίσης στην ίδια συνάντηση μπορούν να συζητηθούν και οι Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων Το παρόν έργο εντάσσεται στο ΕΠΕΑΕΚ 2 του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων, Μέτρο1.1, Ενέργεια και συνχρηματοδοτείται από το ΕΚΤ κατά 75%. Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο

5 v προσδοκίες των εκπαιδευόμενων από το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Τέλος, θα ήταν καλό να διερευνηθούν οι γνώσεις των μελών της ομάδας σχετικά με το γραπτό λόγο και τον αριθμητισμό (π.χ. αν φοίτησαν στο σχολείο και για πόσα χρόνια, γιατί το διέκοψαν ή γιατί δε φοίτησαν καθόλου) έτσι ώστε να προσδιοριστούν οι ανάγκες τους. Υλικό, προτεινόμενες δραστηριότητες και στόχοι Μέσα από τις δραστηριότητες που προτείνονται στο υποεπίπεδο Α επιδιώκεται η καλλιέργεια του προφορικού και γραπτού λόγου των Tσιγγάνων. Το υλικό παρουσιάζει κάποιες ενδεικτικές δραστηριότητες και διαγράφει κάποιους από τους στόχους που μέσα από κάθε ενότητα μπορούν να πραγματωθούν. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι ο/η εκπαιδευτικός δεν πρέπει να στηρίζεται αποκλειστικά στο προτεινόμενο υλικό αλλά αντίθετα να αξιοποιεί εμπειρίες, προσωπικά βιώματα και καταστάσεις της καθημερινής ζωής που είτε ο/η ίδιος/α ο/η εκπαιδευτικός ή οι ίδιοι/ες οι εκπαιδευόμενοι/ες μπορούν να φέρουν στη τάξη και να αποτελέσουν τη βάση για περαιτέρω συζήτηση. Για το λόγο αυτό, στο εισαγωγικό αυτό σημείωμα κρίνεται απαραίτητο να δώσουμε κάποιες βασικές αρχές και κάποιους άξονες που να αφορούν στην καλλιέργεια της γλώσσας και στη σύνδεση της γλώσσας με κοινωνικές σχέσεις και δομές εξουσίας που ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να χρησιμοποιεί. Με τον τρόπο αυτό, θεωρείται ότι μπορεί να καλλιεργηθεί ο προφορικός και γραπτός λόγος μέσα από τη διασύνδεση της λειτουργίας τους με τις προσωπικές εμπειρίες και βιώματα των εκπαιδευόμενων. Για παράδειγμα, ως εισαγωγή στο δελτίο ταυτότητας και το δίπλωμα οδήγησης θα μπορούσε να είναι μια προσωπική εμπειρία του/της εκπαιδευτικού όπου σε έναν έλεγχο της αστυνομίας δεν είχε μαζί του/της τα απαραίτητα έγγραφα και έτσι οδηγήθηκε στο αστυνομικό τμήμα. Παρόμοιες εμπειρίες έχουν και οι Tσιγγάνοι/ες και έτσι αυτές θα μπορέσουν να αναφερθούν αλλά και να δηλωθεί η χρησιμότητα τόσο του δελτίου ταυτότητας όσο και του διπλώματος οδήγησης. Στόχος στη συγκεκριμένη ενότητα θα μπορούσε να αποτελέσει η παρότρυνση να εκδώσουν δελτίο ταυτότητες όσα από τα μέλη της ομάδας δεν έχουν. Παράλληλα, ο προφορικός λόγος εγείρεται κάθε φορά μέσα από Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων Το παρόν έργο εντάσσεται στο ΕΠΕΑΕΚ 2 του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων, Μέτρο1.1, Ενέργεια και συνχρηματοδοτείται από το ΕΚΤ κατά 75%. Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο

6 vi επικοινωνιακά σημαντικές αλλά μη προγραμματισμένες δραστηριότητες. Με τον τρόπο αυτό, καθίσταται δυνατή η αξιοποίηση της λειτουργικής χρήσης τόσο του προφορικού όσο και του γραπτού λόγου και, η μέσω αυτής, επιδιωκόμενη κοινωνική ενδυνάμωση της ομάδας των Tσιγγάνων. Για την ενότητα με τις Δημόσιες Υπηρεσίες είναι σημαντικό να τονιστούν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ομάδας των Tσιγγάνων. Ένα σημαντικό στοιχείο είναι οι γάμοι μεταξύ ανηλίκων (άτομα κάτω των 18 ετών). Οι γάμοι αυτοί τελούνται με βάση τα δικά τους έθιμα και δεν αναγνωρίζονται από το κράτος. Συνέπεια αυτού είναι η αδυναμία δήλωσης του γάμου και της δημιουργίας οικογενειακής μερίδας μέχρι το ζευγάρι να τελέσει πολιτικό ή θρησκευτικό (χριστιανικό ή μουσουλμανικό) γάμο. Τα παιδιά που γεννιούνται είτε δηλώνονται στην οικογενειακή μερίδα του πατέρα της μητέρας είτε δεν δηλώνονται καθόλου. Στη συνέχεια πρέπει να ακολουθήσει μια επίπονη διαδικασία αναγνώρισης των παιδιών από τον πατέρα ώστε αυτά να εγγραφούν στην οικογενειακή μερίδα. Επίσης, πολλά παιδιά που γεννιούνται στον καταυλισμό δεν δηλώνονται όπως και παιδιά που γεννιούνται σε νοσοκομεία λόγω αμέλειας των γονέων να τα δηλώσουν στο ληξιαρχείο ώστε να εκδοθούν ληξιαρχικές πράξεις γέννησης. Όλα αυτά δημιουργούν προβλήματα στην έκδοση πιστοποιητικών που είναι απαραίτητα για την έκδοση διάφορων εγγράφων (δελτίο ταυτότητας, δίπλωμα οδήγησης, βιβλιάριο ασθενείας) αλλά και για άλλες υπηρεσίες όπως, για παράδειγμα, η εγγραφή στο σχολείο. Είναι σημαντικό, κατά συνέπεια, να τονιστεί η σπουδαιότητα της δήλωσης των παιδιών στο ληξιαρχείο για να μπορούν να καταχωρηθούν στην οικογενειακή μερίδα και να έχουν τη δυνατότητα έκδοσης διάφορων επίσημων εγγράφων. Επίσης, είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι η μη δήλωση των παιδιών έχει ως συνέπεια τον αποκλεισμό τους από μία σειρά κοινωνικών παροχών όπως για παράδειγμα το επίδομα πολυτέκνων, το οποίο δικαιούνται όλοι οι Έλληνες πολίτες. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων Το παρόν έργο εντάσσεται στο ΕΠΕΑΕΚ 2 του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων, Μέτρο1.1, Ενέργεια και συνχρηματοδοτείται από το ΕΚΤ κατά 75%. Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο

7 vii Προφορικός λόγος Ο προφορικός λόγος μπορεί να αφορά σε συγκεκριμένες κωδικοποιημένες φράσεις (χαιρετισμούς, κωδικοποιημένοι τρόποι διατύπωσης αιτημάτων) ή στην παραγωγή κειμένου. Το ένα δεν αποκλείει το άλλο μια και σε μια προφορική ανταλλαγή κάποιες κωδικοποιημένες φράσεις μπορεί να χρησιμοποιούνται. Χαρακτηριστικές είναι οι δραστηριότητες που προτείνονται στη σελίδα 14, 23. Ο τρόπος με τον οποίο διατυπώνει κανείς ένα αίτημα (με περισσότερο ή λιγότερο ευγενικό τρόπο) στηρίζεται στη χρήση κωδικοποιημένων φράσεων που ωστόσο είναι απαραίτητες για την καλλιέργεια των κοινωνικών σχέσεων των ατόμων. Η συμμετοχή σε μια συνομιλία ή η παραγωγή ενός συνεχούς μηνύματος αποτελούν απαιτητικές χρήσεις του προφορικού λόγου και σε αυτές αξίζει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση. Το πώς αυτές οι χρήσεις μπορεί να καλλιεργηθούν αναδεικνύεται τόσο μέσα από την ανάλυση προτεινόμενων δραστηριοτήτων τόσο και μέσα από τη συζήτηση πιθανών σεναρίων. Ας υποθέσουμε ότι ένας/μία εκπαιδευόμενος/η έρχεται στην τάξη αναφέροντας μια προσωπική του/της εμπειρία ότι η δυνατή βροχή επέφερε σημαντικές καταστροφές στον καταυλισμό. Ένας/μία εκπαιδευτικός στην προκειμένη περίπτωση μπορεί και μάλιστα οφείλει, λόγω του επικοινωνιακού χαρακτήρα του όλου προγράμματος - να χρησιμοποιήσει την εμπειρία αυτή σα βάση για μια ευρύτερη συζήτηση. Η συζήτηση αυτή δεν θα αφορά απλώς στην περιγραφή του συγκεκριμένου γεγονότος (τι έγινε, τι ζημιές προκλήθηκαν, πώς αντέδρασαν οι κάτοικοι) αλλά, μέσω αυτής, καλό θα ήταν να οδηγήσει στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο η ομάδα των Τσιγγάνων μπορεί να διεκδικήσει τα δικαιώματά της από την πολιτεία (αποζημίωση κλπ.). Το ερώτημα που τίθεται είναι το εξής: Τι καλλιεργείται μέσα από τη συζήτηση αυτή; Αν ένας/μία εκπαιδευτικός στηρίζεται στις εμπειρίες των ατόμων και μάλιστα, όπως εμείς προτείνουμε, χρησιμοποιεί τις εμπειρίες αυτές περισσότερο από τις δραστηριότητες που περιγράφονται στο υλικό είναι απαραίτητο να καταστεί σαφές Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων Το παρόν έργο εντάσσεται στο ΕΠΕΑΕΚ 2 του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων, Μέτρο1.1, Ενέργεια και συνχρηματοδοτείται από το ΕΚΤ κατά 75%. Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο

8 viii με ποιο τρόπο η συζήτηση αυτή βοηθά στην καλλιέργεια του προφορικού λόγου των Τσιγγάνων. Άλλα ζητήματα επίσης ανακύπτουν που αφορούν στη διαχείριση της συνομιλίας. Αν η συζήτηση σε κάποια στιγμή ξεφύγει από το θέμα και άλλα ζητήματα που μπορεί να μην είναι συναφή με το υπό συζήτηση θέμα έρθουν στο προσκήνιο, ποια προτείνουμε να είναι η στάση του/της εκπαιδευτικού; Να διακόψει τη συζήτηση, να την επαναφέρει στο βασικό υπό συζήτηση θέμα ή να αφήσει αυτή να εξελιχτεί αβίαστα και όπου οδηγήσει; Τι συνεπάγεται κάθε φορά μια τέτοια επιλογή; Το πρώτο ζήτημα που πρέπει να γίνει κατανοητό αφορά στο τι καλλιεργείται μέσα από μια τέτοια ελεύθερη (προσδιοριζόμενη με βάση του ποιος επιλέγει το θέμα) συζήτηση. Η συζήτηση, ανάλογα με το επίπεδο χρήσης του προφορικού λόγου μπορεί να είναι υποβοηθούμενη με τον/την εκπαιδευτικό (ο/η οποίος/α θα διαδραματίζει κυριαρχικό ρόλο στη δόμηση του μηνύματος και στη διατύπωση βασικών πληροφοριών) ή συνεργασιακά δομούμενη (ισότιμη συμμετοχή εκπαιδευόμενου και εκπαιδευτικού) ή ανεξάρτητη. Ας πάρουμε σα βάση την πρώτη περίπτωση. Αν συζήτηση είναι υποβοηθούμενη, ο/η εκπαιδευτικός βοηθά τον/την εκπαιδευόμενο/η στην συν-αφήγηση μιας προσωπικής εμπειρίας. Η αφήγηση προσωπικής εμπειρίας συνιστά ένα βασικό είδος κειμένου με σημαντικό ρόλο τόσο στον προφορικό όσο και στο γραπτό λόγο. Πρόκειται για ένα ευρύτατα χρησιμοποιούμενο είδος κειμένου, μια και πολλές φορές στην επαφή τους με τις δημόσιες υπηρεσίες (σε ένα νοσοκομείο, σε μια υπηρεσία) ένα άτομο καλείται να αφηγηθεί σύντομα ή εκτενέστερα κάποιο πρόβλημά του και να ζητήσει την επίλυσή του. Ο/η εκπαιδευτικός έχει σαν στόχο να βοηθήσει τον/την εκπαιδευόμενο/η να κατανοήσει το πώς να αφηγηθεί μια ιστορία με ποιο τρόπο θα επιλέξει το βασικό κορμό και όχι όλες τις λεπτομέρειες, να ξεχωρίσει ανάμεσα στις βασικές και λιγότερο βασικές πληροφορίες και παράλληλα να κεντρίσει το ενδιαφέρον αλλά και τη συγκίνηση του ακροατή και να τον ευαισθητοποιήσει. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων Το παρόν έργο εντάσσεται στο ΕΠΕΑΕΚ 2 του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων, Μέτρο1.1, Ενέργεια και συνχρηματοδοτείται από το ΕΚΤ κατά 75%. Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο

9 ix Αυτές οι δεξιότητες έχουν εντοπιστεί και συνιστούν βασικούς στόχους και των προτεινόμενων δραστηριοτήτων στο υλικό που έχει σχεδιαστεί. Η αυτοπαρουσίαση, λόγου χάρη, - το πώς παρουσιάζει κανείς τον εαυτό του στις δημόσιες υπηρεσίες (βλέπε δραστηριότητες στη σελίδα 10) συνιστά μια μορφή προφορικού συνεχούς λόγου που αντλεί, στηρίζεται και απαιτεί ανάπτυξη των δεξιοτήτων αυτών. Παράλληλα, μέσα από τη συζήτηση αυτή, ο/η εκπαιδευτικός είναι καλό να οδηγηθεί στο να συζητήσει με τους/τις Τσιγγάνους/ες για τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να διαμαρτυρηθούν για την κατάσταση αυτή. Μέσα από το σκέλος αυτό που αφορά στη σχέση του πολίτη με τις δημόσιες υπηρεσίες καλλιεργείται ένα άλλο είδος λόγου. Εδώ πλέον δεν έχουμε να κάνουμε με αφήγηση ή συν-αφήγηση αλλά με επιχειρηματολογία. Ο/η εκπαιδευτικός βοηθά τον/την εκπαιδευόμενο/η να μάθει το πώς μπορεί να διατυπώσει ένα αίτημα - να επιχειρηματολογήσει. Πρόκειται για ένα είδος λόγου με σημαντικό ρόλο στις δημόσιες υπηρεσίες. Ο εκπαιδευτικός καλλιεργεί δύο διαστάσεις το πώς είναι κανείς ως ομιλητής αλλά και ως ακροατής. Στην προκειμένη περίπτωση, ο στόχος δεν είναι να αποθαρρυνθεί αλλά να διεκδικήσει την πληροφόρησή του/της. Πολλές δραστηριότητες στο προτεινόμενο υλικό που εντάσσονται είτε στη φάση αξιοποίηση προηγούμενης γνώσης είτε στη φάση εμπλοκή σε δραστηριότητες απαιτούν χρήση επιχειρηματολογικού ή πρωτο-επιχειρηματολογικού λόγου. Η συζήτηση που προτείνουμε για να κατανοηθεί και να αναδειχθεί η επικοινωνιακή λειτουργία του δελτίου ταυτότητας στις σελίδες 2, 5, 7 απαιτεί επιχειρηματολογικό λόγο. Είναι σημαντικό να τονιστεί το πώς ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να αντιμετωπίσει παραδείγματα ελλιπούς ή μη ικανοποιητικής χρήσης της γλώσσας για επιχειρηματολογία. Η επιχειρηματολογία στηρίζεται στη γνώση του κόσμου και στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο μια κοινωνία λειτουργεί. Η απουσία επιχειρημάτων από τα μέλη της ομάδας των Τσιγγάνων μπορεί να μην οφείλεται μόνο στο γεγονός ότι η ελληνική συνιστά γι αυτούς δεύτερη γλώσσα αλλά στο ότι οι Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων Το παρόν έργο εντάσσεται στο ΕΠΕΑΕΚ 2 του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων, Μέτρο1.1, Ενέργεια και συνχρηματοδοτείται από το ΕΚΤ κατά 75%. Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο

10 x ίδιοι/ες δεν έχουν γνώση του τρόπου οργάνωσης της κοινωνίας. Για το λόγο αυτό, μέσα από τις προτεινόμενες δραστηριότητες (βλέπε σελίδες 19, 21, 22, 24) καταβάλλεται προσπάθεια να γίνει κατανοητός ο ρόλος των διαφόρων εγγράφων στην κοινωνική ζωή. Ένα τρίτο βασικό είδος κειμένου είναι η συζήτηση για την ολοκλήρωση μιας διαδικασίας. Χαρακτηριστικές δραστηριότητες που αναδεικνύουν το συγκεκριμένο είδος λόγου προτείνονται και στο υλικό (βλέπε σελίδα 14, 15, 21, 32). Στην προκειμένη περίπτωση απαιτείται τόσο γνώση ειδική (το τι έγγραφα χρειάζεται να προσκομίσει κανείς σε μια δημόσια υπηρεσία, πού να απευθυνθεί για να τα συλλέξει) όσο και γλωσσική (το πώς να χρησιμοποιήσει κανείς τα διάφορα γλωσσικά στοιχεία για να διεκδικήσει κάτι). Σε πολλές περιπτώσεις μέσα από τον προφορικό λόγο ενός ατόμου πραγματώνονται όλα τα παραπάνω είδη κειμένων. Χαρακτηριστικές είναι οι δραστηριότητες που προτείνονται στη σελίδα 14, όπου η διαπραγμάτευση πληροφοριών συναρτάται με την επιλογή βασικών πληροφοριών για αυτοπαρουσίαση και την ολοκλήρωση μιας διαδικασίας. Ο προφορικός λόγος από την πλευρά του ομιλητή και ακροατή Ας υποθέσουμε ότι ένας εκπαιδευόμενος ο Χρυσοβαλάντης - αναφέρει μια προσωπική του ιστορία που αφορά στην αδυναμία επικοινωνίας του με κάποιον/α υπάλληλο στη Δημόσια Υπηρεσία ύδρευσης (παραπλήσια παραδείγματα δίνονται και στο υλικό. Βλέπε σελίδα 15). Ο/η υπάλληλος απαντά στον Χρυσοβαλάντη δίδοντάς του πληροφορίες τις οποίες ο Χρυσοβαλάντης δεν κατανοεί και αυτός φεύγει. Τι θα έπρεπε να κάνει; Στην προκειμένη περίπτωση, πρέπει να καταστεί σαφές ότι ο Χρυσοβαλάντης παρουσιάστηκε ως άτομο χωρίς αυτοπεποίθηση και δυναμισμό στη διεκδίκηση βασικών δικαιωμάτων του στην πληροφόρηση. Ο εκπαιδευόμενος δεν διεκδίκησε από τον/την υπάλληλο το δικαίωμά του, ζητώντας από τον/την υπάλληλο Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων Το παρόν έργο εντάσσεται στο ΕΠΕΑΕΚ 2 του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων, Μέτρο1.1, Ενέργεια και συνχρηματοδοτείται από το ΕΚΤ κατά 75%. Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο

11 xi να απλοποιήσει το λόγο του/της. Μια και μέσα από το πρόγραμμα αυτό δεν είναι δυνατή η αλλαγή της στάσης του/της υπαλλήλου η προσαρμογή του τρόπου με τον οποίο παρέχει πληροφορίες και προσαρμογή των γλωσσικών επιλογών στις οποίες προβαίνει αυτό που μπορεί να γίνει είναι η ανάδειξη των Τσιγγάνων σε πολίτες που μπορούν να είναι ενεργοί και δυναμικοί ομιλητές/τριες και ακροατές/τριες που διεκδικούν και διαπραγματεύονται τις πληροφορίες που τους δίδονται. Μέσα από μια τέτοια δραστηριότητα οι εκπαιδευόμενοι/ες μαθαίνουν στρατηγικές αλληλεπίδρασης το πώς να διαπραγματεύομαι τις πληροφορίες που μου δίδονται. Η ανάπτυξη των δραστηριοτήτων είναι υποβοηθούμενη με στόχο να γίνει συνεργασιακά δομούμενη και τελικά ανεξάρτητη. Γραπτός Λόγος Ο βασικός στόχος είναι η κατανόηση με διάφορα είδη κειμένων που παίζουν σημαντικό ρόλο στην πρόσβαση του ατόμου σε διάφορους τομείς της κοινωνικής ζωής. Οι άξονες για τη μελέτη του γραπτού λόγου είναι δύο. Ο πρώτος άξονας αφορά στην κατανόηση των ποικίλων ειδών του γραπτού λόγου που χρησιμοποιούνται σε διάφορους τομείς της κοινωνικής ζωής. Δύο επιμέρους στόχοι τίθενται, (α) να κατανοηθεί ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν τα διάφορα έγγραφα στην κοινωνική ζωή (η επικοινωνιακή τους λειτουργία). Η χρήση ενός εγγράφου, όπως το δελτίο αστυνομικής ταυτότητας, είναι σημαντική όχι μόνο για την πρόσβαση ενός πολίτη σε μια δημόσια υπηρεσία αλλά και για τη διεκδίκηση της ιδιότητάς του ως πολίτη μας κοινωνίας, με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτή (β) να είναι σε θέση κάποιος να διαβάσει και να κατανοήσει τις πληροφορίες που το συγκεκριμένο κείμενο ή έγγραφο του δίδει και να μπορεί κάθε φορά να τις αξιοποιεί. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων Το παρόν έργο εντάσσεται στο ΕΠΕΑΕΚ 2 του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων, Μέτρο1.1, Ενέργεια και συνχρηματοδοτείται από το ΕΚΤ κατά 75%. Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο

12 xii Ο δεύτερος άξονας αφορά στην παραγωγή του γραπτού λόγου. Στόχος είναι να μπορούν να συμπληρώσουν απλά κείμενα με το όνομά τους και βασικές πληροφορίες μέσα από τις οποίες να μπορούν να επικοινωνούν με τις δημόσιες υπηρεσίες. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια στη συγκεκριμένη ενότητα επιδιώκεται η επαφή των εκπαιδευόμενων με λεξιλόγιο απαραίτητο για τις συναλλαγές με τις συγκεκριμένες αρχικά, αλλά και με τις υπόλοιπες στη συνέχεια, δημόσιες υπηρεσίες. Η απομνημόνευση αυτών των λέξεων τόσο για την μελλοντική ανάγνωσή τους όσο και για τη γραφή τους είναι σημαντική ώστε οι εκπαιδευόμενοι/ες να μπορούν να τις αξιοποιήσουν σε παρόμοιες περιστάσεις λειτουργώντας αυτόνομα. Παράλληλα, στην αρχή με βάση τα αρχικά γράμματα των λέξεων, γίνεται διδασκαλία των γραμμάτων ώστε να κατανοήσουν οι εκπαιδευόμενοι/ες τον μηχανισμό αποκωδικοποίησης. Αν και στις δραστηριότητες προτείνονται κάποια γράμματα που προκύπτουν από το συγκεκριμένο υλικό, είναι αναγκαίο να τονιστεί ότι ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να διδάξει διάφορα γράμματα αν αυτά προκύπτουν από τα ενδιαφέρονται των εκπαιδευόμενων. Για παράδειγμα, το εισαγωγικό τρίωρο όπου οι εκπαιδευόμενοι/ες γράφουν τα ονόματά τους δίνει την ευκαιρία για τη διδασκαλία γραμμάτων με δραστηριότητες ομαδοποίησης των ονομάτων με βάση το αρχικό τους γράμμα. Η αξιολόγηση των αναγκών των εκπαιδευόμενων οδηγεί τον/την εκπαιδευτικό στην επιλογή των γραμμάτων που τελικά θα διδάξει. Οποιοδήποτε κείμενο μπορεί να αποτελέσει το ερέθισμα για τον εμπλουτισμό του οπτικού λεξικού αλλά και τη βελτίωση της ικανότητας αποκωδικοποίησης των εκπαιδευόμενων αρκεί να είναι αυθεντικό. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων Το παρόν έργο εντάσσεται στο ΕΠΕΑΕΚ 2 του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων, Μέτρο1.1, Ενέργεια και συνχρηματοδοτείται από το ΕΚΤ κατά 75%. Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο

13 xiii Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων Το παρόν έργο εντάσσεται στο ΕΠΕΑΕΚ 2 του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων, Μέτρο1.1, Ενέργεια και συνχρηματοδοτείται από το ΕΚΤ κατά 75%. Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο

14 xiv ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ/ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων Το παρόν έργο εντάσσεται στο ΕΠΕΑΕΚ 2 του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων, Μέτρο1.1, Ενέργεια και συνχρηματοδοτείται από το ΕΚΤ κατά 75%. Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο

15 xv Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων Το παρόν έργο εντάσσεται στο ΕΠΕΑΕΚ 2 του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων, Μέτρο1.1, Ενέργεια και συνχρηματοδοτείται από το ΕΚΤ κατά 75%. Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο

16 1 Θέμα : Ταυτότητα πολίτης κριτική συνειδητοποίηση 1. ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗΣ ΓΝΩΣΗΣ Περιεχόμενο της συζήτησης. Η συζήτηση αποσκοπεί στο να καταδείξει τον τρόπο με τον οποίο το δελτίο ταυτότητας (ένα επίσημο έγγραφο του κράτους) κατοχυρώνει δικαιώματα και υποχρεώσεις του ατόμου ως πολίτη. Όπως είπαμε στα πρώτα μαθήματα στο δελτίο αυτό περιλαμβάνονται κάποια γενικά χαρακτηριστικά που αφορούν όλο τον πληθυσμό, π.χ. όνομα, επάγγελμα. Δεν περιλαμβάνει όμως κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που συνθέτουν την ατομική ταυτότητα του ανθρώπου, π.χ. ενδιαφέροντα, ποδοσφαιρική ομάδα κτλ. Η συζήτηση κινείται σε δύο επίπεδα. 1.1 Σε ένα πρώτο επίπεδο αναδεικνύεται ο ρόλος που αυτό το έγγραφο επιτελεί (η επικοινωνιακή λειτουργία της ταυτότητας). Η συζήτηση επικεντρώνεται στις διαφορετικές καταστάσεις στις οποίες είναι απαραίτητο το δελτίο ταυτότητας. Ως τέτοιες καταστάσεις αναφέρονται: α. Έκδοση διπλώματος οδήγησης β. Η έκδοση πιστοποιητικών από υπηρεσίες, όπως από την Εφορία (φορολογική ενημερότητα), τα Δικαστήρια (ποινικό μητρώο) γ. Διάφορες συνδέσεις με υπηρεσίες 1, όπως Ο.Τ.Ε, Δ..Ε.Η, κτλ. δ. Οικονομικές συναλλαγές, όπως η χορήγηση βιβλιαρίου καταθέσεων (Τράπεζα) ε. Εκλογές, ψήφος για την ανάδειξη κυβέρνησης, δημάρχου κτλ. στ. Ταυτοποίηση προσώπου, για οποιαδήποτε ζήτηση από δημόσιες υπηρεσίες ζ. Έκδοση άδειας άσκησης επαγγέλματος (π.χ. άδεια μικροπωλητή) η. Οποιαδήποτε άλλη περίσταση όπου θα ήταν απαραίτητη η επίδειξη του Δ. Τ. 1.2 Σε ένα δεύτερο επίπεδο επιδιώκεται να κατανοηθεί το πώς μέσα από την έκδοση του δελτίου ταυτότητας το άτομο αποκτά πρόσβαση σε διάφορους τομείς της κρατικής μηχανής. Κατά συνέπεια, η συζήτηση αποσκοπεί στο να κατανοήσουν οι εκπαιδευόμενοι /ες το πώς αποκλείονται από τη δυνατότητα διεκδίκησης των δικαιωμάτων τους χωρίς τη χρήση αυτού του εγγράφου. 1 Θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν τα β, γ, δ, ε, ως παραγωγικά θέματα για περαιτέρω διαπραγμάτευση. Για παράδειγμα, αν και οι Τσιγγάνοι/ες δεν έχουν ρεύμα ή τηλέφωνο, θα μπορούσε να γίνει συζήτηση σχετική μ αυτές τις υπηρεσίες ως δικαίωμα.

17 2 Δελτίο Ταυτότητας - Ενδεικτικές δραστηριότητες 1. Μια προτεινόμενη δραστηριότητα μπορεί να είναι η διεξαγωγή συζήτησης με αφορμή την παρακάτω εικόνα. Παρατηρούμε την εικόνα και συζητούμε: Ένα δελτίο αστυνομικής ταυτότητας και μια άδεια οδήγησης. Δελτίο ταυτότητας Άδεια οδήγησης Η διατύπωση υποθέσεων μπορεί να γίνει με ερωτήσεις όπως: -Τι βλέπετε στην εικόνα; 2 -Γιατί νομίζετε ότι παρουσιάζονται το δίπλωμα οδήγησης και το δελτίο αστυνομικής ταυτότητας μαζί; -Για ποιο λόγο νομίζετε ότι είναι απαραίτητη η ταυτότητα στην περίπτωση που κάποιος επιθυμεί να «βγάλει» άδεια οδήγησης; -Από ποια ηλικία μπορεί κάποιος να «εκδώσει» δελτίο ταυτότητας και άδεια οδήγησης; Μπορεί να φανεί ότι κάποιος έχει την απαιτούμενη ηλικία από το Δ. Τ.; -Αν κάποιος οδηγούσε χωρίς άδεια οδήγησης, τι συνέπειες θα μπορούσε να έχει αυτό για τον ίδιο και για τους άλλους; -Σε ποιες ακόμη περιπτώσεις το δελτίο ταυτότητας μας είναι απαραίτητο και χωρίς αυτό δεν μπορούμε να εξυπηρετηθούμε; Γίνεται ολική ανάγνωση των φράσεων: Δελτίο ταυτότητας, Άδεια οδήγησης από τον /την εκπαιδευτικό με παράλληλη υπόδειξη των λέξεων. Ακολουθεί συζήτηση σχετικά με τη διαδικασία που ακολούθησαν μέλη της ομάδας στην περίπτωση που χρειάστηκε να «βγάλουν» άδεια οδήγησης. Η συζήτηση σκοπεύει στο να αναδειχτεί ο ρόλος που επιτελεί το δελτίο ταυτότητας καθώς και στο να αναφανεί ο αποκλεισμός του ατόμου από τη δυνατότητα διεκδίκησης δικαιωμάτων χωρίς τη χρήση αυτού του εγγράφου. 2 Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλοί/ες Τσιγγάνοι /ες δεν έχουν δελτίο ταυτότητας ή το έχουν χάσει και θέλουν να ξαναβγάλουν. Επίσης, αν και οδηγούν αυτοκίνητο, πολλοί απ αυτούς δεν διαθέτουν άδεια οδήγησης, γιατί η μέχρι τώρα διαδικασία εξετάσεων για απόκτηση της άδειας εκτός απ το πρακτικό μέρος είχε και γραπτές εξετάσεις. Τελευταία όμως κατοχυρώθηκαν και προφορικές εξετάσεις για την απόκτηση άδειας οδήγησης.

18 3 Στη συνέχεια οι φράσεις αυτές αντιγράφονται στα έντυπα των μελών της ομάδας. Ο/η εκπαιδευτικός παροτρύνει τα μέλη της ομάδας να αντιγράψουνε τις δύο φράσεις στα έντυπά τους, καθώς και στον πίνακα. Η δραστηριότητα στοχεύει σε μια πρώτη εξοικείωση με το γραπτό λόγο. Δελτίο ταυτότητας Άδεια οδήγησης

19 4 2. Με αφορμή τη συζήτηση για την έκδοση της άδειας οδήγησης και του δελτίου ταυτότητας μπορούμε να δημιουργήσουμε τις συνθήκες για να χρησιμοποιήσουν οι εκπαιδευόμενοι/ες μικρούς αριθμούς και να κάνουν νοερά αριθμητικές πράξεις. Ο/η εκπαιδευτικός με κατάλληλες ερωτήσεις εμπλέκει τους/τις εκπαιδευόμενους/ες σε συζήτηση στην οποία καταθέτουν την εμπειρία τους, χρησιμοποιούν αριθμούς και κάνουν νοερά πράξεις για να απαντήσουν σε συγκεκριμένες ερωτήσεις. -Σε ποια ηλικία βγάζουμε ταυτότητα; -Σε ποια ηλικία βγάζουμε άδεια οδήγησης αυτοκινήτου και σε ποια άδεια οδήγησης δικύκλου; -Πόσα χρόνια πρέπει να περιμένει κανείς από τη στιγμή που μπορεί να βγάλει Δ.Τ. μέχρι να έχει το δικαίωμα να βγάλει άδεια οδήγησης αυτοκινήτου; Ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να ρωτήσει έναν εκπαιδευόμενο* αν έχει άδεια οδήγησης, πότε έχει εκδοθεί η άδεια και τη χρονολογία γέννησής του. Με αφορμή αυτή την πληροφορία παροτρύνονται οι εκπαιδευόμενοι/ες να σκεφθούν και να πουν πόσα χρόνια έχουν περάσει από τότε που εκδόθηκε η άδεια μέχρι σήμερα ή πόσων χρονών ήταν ο εκπαιδευόμενος/η όταν εκδόθηκε η άδεια (και σ αυτήν την περίπτωση οι πράξεις γίνονται νοερά και ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να ρωτήσει τους/τις εκπαιδευόμενους/ες για τον τρόπο με τον οποίο υπολόγισαν το αποτέλεσμα). Οπτικό λεξικό χρονών Στόχος αυτής της αλληλεπίδρασης είναι να καταθέσουν οι εκπαιδευόμενοι/ες την εμπειρία τους σχετικά με την ηλικία έκδοσης των δύο πιστοποιητικών και να κάνουν νοερά υπολογισμούς. * Αν κανένας εκπαιδευόμενος/η δεν έχει άδεια οδήγησης ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να χρησιμοποιήσει τα στοιχεία που χρειάζονται από τη δική του/της άδεια.

20 5 Στοιχεία Ταυτότητας - Ενδεικτικές δραστηριότητες Α όψη. 1. Μια προτεινόμενη δραστηριότητα μπορεί να είναι η διεξαγωγή συζήτησης γύρω από τα στοιχεία του δελτίου ταυτότητας. Παρατηρούμε την εμπρός όψη της ταυτότητας και συζητούμε. Τα στοιχεία που μπορούμε να εστιάσουμε την προσοχή μας είναι: -Ποια στοιχεία περιλαμβάνονται στην α όψη του δελτίου ταυτότητας; -Ποια είναι η χρησιμότητα της φωτογραφίας στο Δ. Τ. ; * -Γιατί υπογράφουμε στο Δ. Τ. ; -Ποιος είναι ο γενικός αριθμός του Δ. Τ.; Χρειάζεται να τον θυμόμαστε ; -Ποια είναι η σημασία του δακτυλικού αποτυπώματος στο Δ. Τ. ; ** -Ποιος εκδίδει το Δ. Τ. ; Ποιος το υπογράφει και το σφραγίζει; -Πού αναγράφεται η ημερομηνία επικύρωσης; -Ποια είναι η χρησιμότητα της αναγραφής της ομάδας αίματος σε ένα Δ. Τ. ; (το στοιχείο αυτό αναγράφεται προαιρετικά) * Εκτός από την ταυτοποίηση του προσώπου, η ερώτηση αυτή αποσκοπεί και στη διδασκαλία λεξιλογίου, όπως άντρας γυναίκα. ** Επισημαίνεται η μοναδικότητα του καθενός μας, η οποία επιβεβαιώνεται με το δακτυλικό αποτύπωμα ακόμη και στην περίπτωση πλαστογράφησης του δελτίου ταυτότητας.

21 6 2. Με αφορμή το δελτίο ταυτότητας μπορούμε επίσης να συζητήσουμε για τη σημασία που έχουν οι αριθμοί στη ζωή μας, τις διαφορετικές καταστάσεις που εκφράζουν ανάλογα με τα διαφορετικά περιβάλλοντα επικοινωνίας στα οποία χρησιμοποιούνται και τα διαφορετικά κείμενα στα οποία εμφανίζονται. Η συζήτηση ενσωματώνεται και εμπλουτίζει τη συζήτηση που αφορά στα στοιχεία-πληροφορίες ενός δελτίου ταυτότητας. Οπτικό λεξικό Τακτικοί αριθμοί από το 1 ος ως το 12 ος (σε σχέση με τους μήνες) και ονόματα μηνών. Ιανουάριος Φεβρουάριος Μάρτιος. ΜΗΝΕΣ 1 ος ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2 ος ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 3 ος ΜΑΡΤΙΟΣ 4 ος ΑΠΡΙΛΙΟΣ 5 ος ΜΑΙΟΣ 6 ος ΙΟΥΝΙΟΣ 7 ος ΙΟΥΛΙΟΣ 8 ος ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 9 ος ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 10 ος ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 11 ος ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 12 ος ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 26/10/1978 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ_ 30/5/98 Γράψε τη δική σου ημερομηνία γέννησης: Ο/η εκπαιδευτικός με κατάλληλες ερωτήσεις διευκολύνει τους/τις εκπαιδευόμενους/ες να καταθέσουν τις προϋπάρχουσες ιδέες τους σχετικά με τη σημασία των αριθμών που εμφανίζονται στο δελτίο ταυτότητας. -Πού βλέπετε αριθμούς στην ταυτότητα; -Μπορείτε να τους διαβάσετε; -Τι νομίζετε ότι σημαίνουν αυτοί οι αριθμοί; -Πού αλλού χρησιμοποιείτε αριθμούς στη ζωή σας; -Γράψτε έναν αριθμό στο χαρτί σας και μιλήστε για την ιστορία του (εδώ ο/η εκπαιδευτκός μπορεί για παράδειγμα να παροτρύνει τους/τις εκπαιδευόμενους/ες να γράψουν πόσα παιδιά έχουν, πόσων ετών είναι οι ίδιοι/ες, ή το μεγαλύτερο/το μικρότερο από τα παιδιά τους,..) -Τι σημαίνουν τα γράμματα ανάμεσα στους δύο αριθμούς στο κείμενο 21 ΝΟΕ. 1997; -Μπορώ να αντικαταστήσω τα γράμματα (ΝΟΕ.) με έναν αριθμό; Με ποιον; -Αν δείτε την ημερομηνία τι θα σκεφθείτε; Είναι σωστή ή όχι; Γιατί; (εδώ ο/η εκπαιδευτικός έχει την ευκαιρία να τονίσει ότι η κάθε θέση στη σειρά αυτή των αριθμών προσδιορίζει και τη μέγιστη τιμή που μπορεί να πάρει ένας αριθμός π.χ. στην 1 η θέση που δηλώνει ημέρα δεν μπορεί να υπάρχει αριθμός μεγαλύτερος του 31 και στη 2 η θέση που είναι δηλωτική του μήνα δεν μπορεί να υπάρχει αριθμός μεγαλύτερος του 12) Ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να ζητήσει από τους/τις εκπαιδευόμενους/ες να αντιγράψουν στο αντίστοιχο φύλλο εργασιών έναν ή περισσότερους μήνες. Για παράδειγμα, τον 3 ο ή τον 8 ο μήνα. Στόχος αυτών των ερωτήσεων είναι οι εκπαιδευόμενοι/ες να μιλήσουν για τις πληροφορίες που οι ίδιοι/ες αντλούν από τους αριθμούς της εμπρός όψης της ταυτότητας, να μιλήσουν για την εμπειρία τους με αριθμούς, να διαβάσουν και να γράψουν αριθμούς, να αντιληφθούν ότι σε συγκεκριμένα περιβάλλοντα επικοινωνίας ένας αριθμός μπορεί να αντικαταστήσει μία λέξη (π.χ. ο αριθμός 11 τη λέξη Νοέμβριος), να διαπιστώσουν ότι ο ίδιος αριθμός σε διαφορετική θέση σε ένα κείμενο μπορεί να περιγράφει διαφορετικά πράγματα (π.χ όπου το πρώτο 11 μιλάει για ημέρα και το δεύτερο για μήνα) αλλά και στις δύο περιπτώσεις φανερώνει την ίδια χαρακτηριστική ιδιότητα (θέση σε μια σειρά πραγμάτων).

22 7 Β όψη. Παρατηρούμε την πίσω όψη της ταυτότητας και κάνουμε συζήτηση γύρω από τα στοιχεία τα οποία περιλαμβάνονται. (Το υπόδειγμα είναι βασισμένο σε παλαιού τύπου δελτίο) Στη συζήτηση ο/η εκπαιδευτικός παροτρύνει το κάθε μέλος της ομάδας να αυτοπαρουσιαστεί χρησιμοποιώντας όμως αυτή τη φορά μόνο τα στοιχεία της ταυτότητάς του, όπως αυτά εμφανίζονται στο δελτίο ταυτότητας. Τα στοιχεία στα οποία επικεντρώνουμε την προσοχή μας είναι: Το όνομα. το επώνυμο, το επάγγελμα. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΟΝΟΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΕΠΩΝΥΜΟ ΦΩΤΙΟΣ. ΟΝΟΜΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ.. ΟΝΟΜΑ ΠΑΤΕΡΑ ΕΛΕΝΗ.. ΟΝΟΜΑ ΜΗΤΕΡΑΣ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΟΥΛΗ ΜΑΡΙΑ.. ΟΝΟΜΑ ΣΥΖΥΓΟΥ ΤΟ ΓΕΝΟΣ 26/10/1978 ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ. ΤΟΠΟΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΞΑΝΘΗ ΣΑΛΑΜΙΝΟΣ 18.. ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΕΠΙΠΛΟΠΟΙΟΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΙΔΙΟΤΗΤΑ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΥ 1,70.. ΑΝΑΣΤΗΜΑ ΩΟΕΙΔΕΣ. ΣΧΗΜΑ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΚΑΣΤΑΝΟ ΧΡΩΜΑ ΜΑΤΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΥΠΗΚΟΟΤΗΤΑ ΧΡ.ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ /1 ΔΗΜΟΤΗΣ Α.Δ. ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ 1234 ΜΗΤΡ. ΑΡΡΕΝΩΝ Α. 30/5/98. ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΔΕΛΤΙΟΥ Α Τ.Α. ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ. ΑΡΧΗ ΕΚΔΟΣΗΣ Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ -Ο/η εκπαιδευτικός ζητάει από τους/τις εκπαιδευόμενους/ες, όσοι έχουν δελτίο ταυτότητας, να το κρατήσουν μπροστά τους και να επισημάνουν πού αναγράφεται το κάθε στοιχείο. -Γίνεται συζήτηση γύρω από τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην πίσω όψη του δελτίου ταυτότητας παλαιού τύπου (που πιθανώς οι περισσότεροι έχουν). -Ο/η εκπαιδευτικός διαβάζει τα στοιχεία ταυτότητας. (Εδώ πρέπει να προσέξουμε τη διαφορά στα μαύρα και μπλε γράμματα και να συγκρίνουμε το έντυπο κείμενο με την καλλιγραφική γραφή). -Ποια στοιχεία έχει επιλέξει το κράτος να μας χαρακτηρίζουν στο δελτίο αυτό; (Είναι σκόπιμος ο σχολιασμός αυτός, γιατί στη συνέχεια θα αναφερθούμε στις νέες ταυτότητες και εκεί θα προσέξουμε ότι υπάρχουν κάποιες σημαντικές διαφορές). -Μέσα από τη συζήτηση εισάγεται λεξιλόγιο, όπως: παντρεμένος - ελεύθερος, δημότης, υπηκοότητα. Οι λέξεις αυτές συνδέονται και διαφοροποιούνται από άλλες που δηλώνουν συναφείς πληροφορίες, όπως τόπο γέννησης τόπο κατοικίας. Η αυτοπαρουσίαση μπορεί να επεκταθεί και σε άλλα στοιχεία ή ακόμη να παραλείπει σκόπιμα κάποια, όπως π.χ. το θρήσκευμα, χρησιμοποιώντας το βοηθητικό ρήμα «είμαι». Τέτοιες αυτοπαρουσιάσεις μπορεί να έχουν τη μορφή: «Είμαι ο Χρυσοβαλάντης, είμαι Ρομ, είμαι Έλληνας, είμαι παντρεμένος, είμαι μικροπωλητής κτλ.» ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΑΣΤΥΝΟΜΟΣ Α

23 8 2. ΕΜΠΛΟΚΗ ΣΕ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 2.1 ΣΥΓΚΡΙΝΩ ΚΑΙ ΤΑΞΙΝΟΜΩ Περιεχόμενο συζήτησης Η συζήτηση αποσκοπεί στο να καταδείξει τις διαφορές και τις ομοιότητες ανάμεσα στα παλιά και στα καινούρια δελτία ταυτότητας. Ενδεικτικές δραστηριότητες 1. Ως μια ενδεικτική δραστηριότητα μπορεί να γίνει συζήτηση με αφορμή την παρακάτω εικόνα. Παρατηρούμε τα δύο είδη ταυτοτήτων. Διαπιστώνουμε διαφορές και συζητούμε τους λόγους αλλαγής. Στο σημείο αυτό ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να ζητήσει από τους/τις εκπαιδευόμενους/ες να συμπληρώσουν το όνομα και το επώνυμό τους ανατρέχοντας είτε στο δελτίο ταυτότητας, όσοι και όσες έχουν, είτε στη δραστηριότητα (γραφή ονοματεπώνυμου) που έχει αναπτυχθεί στην πρώτη συνάντηση. ΔΕΛΤΙΟΥ ΠΑΛΑΙΟΥ ΤΥΠΟΥ ΔΕΛΤΙΟ ΝΕΟΥ ΤΥΠΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ.. ΕΠΩΝΥΜΟ. ΟΝΟΜΑ.... ΟΝΟΜΑ ΠΑΤΕΡΑ.... ΟΝΟΜΑ ΜΗΤΕΡΑΣ.... ΟΝΟΜΑ ΣΥΖΥΓΟΥ ΤΟ ΓΕΝΟΣ.. ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ.. ΤΟΠΟΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ.. ΚΑΤΟΙΚΙΑ.. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΙΔΙΟΤΗΤΑ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΥ.. ΑΝΑΣΤΗΜΑ.. ΣΧΗΜΑ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΧΡΩΜΑ ΜΑΤΙΩΝ.. ΥΠΗΚΟΟΤΗΤΑ.. ΕΠΩΝΥΜΟ.. SURNAME.... ΟΝΟΜΑ.... GIVEN NAMES.... ΟΝΟΜΑ ΠΑΤΕΡΑ FATHER S NAME.. ΕΠΩΝΥΜΟ ΠΑΤΕΡΑ.. ΟΝΟΜΑ ΜΗΤΕΡΑΣ.. ΕΠΩΝΥΜΟ ΜΗΤΕΡΑΣ.. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ (DATE OF BIRTH) ΤΟΠΟΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ.. ΥΨΟΣ (HEIGHT).. ΔΗΜΟΤΗΣ Α. Δ. ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΔΕΛΤΙΟΥ (DATE OF ISSUE).. ΑΡΧΗ ΕΚΔΟΣΗΣ

24 9 2. Συζητούμε για τους αριθμούς που υπάρχουν σε ένα δελτίο ταυτότητας αριθμός αριθμοί ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΟΝΟΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΕΠΩΝΥΜΟ ΦΩΤΙΟΣ. ΟΝΟΜΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ.. ΟΝΟΜΑ ΠΑΤΕΡΑ ΕΛΕΝΗ.. ΟΝΟΜΑ ΜΗΤΕΡΑΣ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΟΥΛΗ ΜΑΡΙΑ.. ΟΝΟΜΑ ΣΥΖΥΓΟΥ ΤΟ ΓΕΝΟΣ 26/10/1978 ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ.ΤΟΠΟΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΞΑΝΘΗ ΣΑΛΑΜΙΝΟΣ 18.. ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΕΠΙΠΛΟΠΟΙΟΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΙΔΙΟΤΗΤΑ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΥ 1,70..ΑΝΑΣΤΗΜΑ ΩΟΕΙΔΕΣ.ΣΧΗΜΑ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΚΑΣΤΑΝΟ ΧΡΩΜΑ ΜΑΤΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΥΠΗΚΟΟΤΗΤΑ ΧΡ.ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ /1 ΔΗΜΟΤΗΣ Α.Δ. ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ 1234 ΜΗΤΡ. ΑΡΡΕΝΩΝ Α. 30/5/98.ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΔΕΛΤΙΟΥ Α Τ.Α. ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ.ΑΡΧΗ ΕΚΔΟΣΗΣ Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ Ο/η εκπαιδευτικός παροτρύνει τους/τις εκπαιδευόμενους/ες να εντοπίσουν τους αριθμούς που υπάρχουν στο Δ.Τ. και να τους ομαδοποιήσουν ανάλογα με το τι φανερώνει ο καθένας. -Ποιους αριθμούς βλέπετε στη μπροστινή όψη της ταυτότητας και ποιους στην πίσω; -Μπορείτε να τους διαβάσετε; -Μπορείτε να τους αντιγράψετε στο χαρτί σας; -Τι φανερώνει ο κάθε ένας από τους αριθμούς αυτούς; -Βάλτε τους αριθμούς σε ομάδες όπως εσείς νομίζετε. -Πώς θα ονομάζατε κάθε ομάδα αριθμών; Στόχος αυτής της δραστηριότητας, εκτός από την εξοικείωση με τη γραφή και ανάγνωση αριθμών, είναι να εντοπίσουν οι εκπαιδευόμενοι/ες διαφορετικούς αριθμούς, να γίνει μια πρώτη συζήτηση για τους δεκαδικούς αριθμούς και να επισημανθεί ότι ο ίδιος αριθμός ανάλογα με τη θέση του σε μια φράση ή το επικοινωνιακό πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται μπορεί να αποκτά και διαφορετικό περιεχόμενο (το 1,70 στο Δ.Τ. δηλώνει ύψος ενώ ο ίδιος αριθμός μπορεί να δηλώνει την αξία ενός εμπορεύματος σε ευρώ σε άλλο πλαίσιο επικοινωνίας, π.χ. στον πάγκο της λαϊκής αγοράς). Στη συνέχεια ο/η εκπαιδευτικός γράφει στον πίνακα τις λέξεις αριθμός αριθμοί και ζητάει από τους/τις εκπαιδευόμενους να τις αντιγράψουν στο έντυπο.

25 10 3. Στη συνέχεια ο/η εκπαιδευτικός γράφει στον πίνακα το βοηθητικό ρήμα «είμαι» και βοηθάει τα μέλη της ομάδας να συμπληρώσουν τις προτάσεις που ακολουθούν χρησιμοποιώντας κάποια από τα στοιχεία της ταυτότητας. Έτσι, προηγείται κάποιο παράδειγμα από τον/την εκπαιδευτικό και στη συνέχεια ακολουθεί η καταγραφή στα έντυπα από τα μέλη της ομάδας σε ατομική βάση. Είμαι Είμαι ο/η ( όνομα επώνυμο) Είμαι..(παντρεμένος παντρεμένη) Είμαι (ελεύθερος ελεύθερη) Είμαι. χρονών Ο/η εκπαιδευτικός διαβάζει τα στοιχεία των δύο διαφορετικών δελτίων και παροτρύνει τα μέλη της ομάδας να ανακαλύψουν τις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσά τους. - Για ποιο λόγο είναι διαφορετικά τα στοιχεία στα δύο δελτία; - Ποια στοιχεία παραλείπονται στις νέες ταυτότητες; Ποιος είναι ο λόγος; - Υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος λόγος για τον οποίο τα νέα δελτία περιλαμβάνουν στοιχεία γραμμένα στα αγγλικά; Σε τι εξυπηρετεί αυτό; Η δραστηριότητα αυτή στοχεύει στην καλλιέργεια του προφορικού λόγου με αξιοποίηση λέξεων και στοιχείων που εμφανίζονται στην ενότητα αυτή. Η όλη συζήτηση αποσκοπεί στο να κατανοήσουν οι εκπαιδευόμενοι/ες ποιες είναι οι βασικές πληροφορίες με τις οποίες παρουσιάζει κανείς τον εαυτό του σε σχέση με τις δημόσιες υπηρεσίες. Παράλληλα η συζήτηση προσπαθεί να αναδείξει το ότι τα στοιχεία που αφαιρέθηκαν από τις νέες ταυτότητες (π.χ. θρήσκευμα) θα μπορούσαν να αποτελέσουν αφορμές για άνιση μεταχείριση των πολιτών. Ακόμη γίνεται εξοικείωση με το γραπτό λόγο μέσα από την υποβοηθούμενη (ή ανεξάρτητη όπου είναι δυνατόν) γραφή προτάσεων με το βοηθητικό ρήμα «είμαι».

26 ΞΕΚΛΕΙΔΩΝΟΝΤΑΣ ΠΕΡΙΣΤΑΣΕΙΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 1. Παρατηρούμε τις λέξεις από το οπτικό λεξικό των προηγούμενων ημερών: Δελτίο ταυτότητας Άδεια οδήγησης Ο/η εκπαιδευτικός γράφει με τα αντίστοιχα χρώματα τις φράσεις στον πίνακα. Οι εκπαιδευόμενοι/ες καλούνται να αναγνωρίσουν οπτικά τις φράσεις που έχουν σημειωθεί. Το αυ και το ει τα διδάσκουμε ολικά. Το βοηθητικό ρήμα «έχω» τώρα διδάσκεται ολικά και στη συνέχεια καλούνται οι εκπαιδευόμενοι/ες να επιλέξουν και να δημιουργήσουν δικές τους προτάσεις χρησιμοποιώντας και τις φράσεις «Δελτίο ταυτότητας» και «Άδεια οδήγησης». Οι φράσεις γράφονται στον πίνακα και στα ατομικά έντυπα με την υποστήριξη και την παρότρυνση του /της εκπαιδευτικού. Έχω / Δεν έχω (Έχω /Δεν έχω).. (δελτίο ταυτότητας) (Έχω /Δεν έχω). (άδεια οδήγησης) -Ο/η εκπαιδευτικός παροτρύνει τους/τις εκπαιδευόμενους/ες να διαβάσουν τις φράσεις αυτές που αποτελούν οπτικό υλικό από την αρχή της συγκεκριμένης ενότητας. -Συζητούμε τον τονισμό. -Γράφονται οι φράσεις στον πίνακα με κεφαλαία γράμματα και τις ξαναδιαβάζουμε. -Διδάσκονται ολικά το αυ και το ει μέσα από τις λέξεις : «ταυτότητα» και «άδεια» -Διδάσκεται ολικά το βοηθητικό ρήμα «έχω» και γίνεται συμπλήρωσή του μέσα σε προτάσεις. Γίνεται εξοικείωση με το γραπτό λόγο μέσα από την υποβοηθούμενη (ή ανεξάρτητη όπου είναι δυνατόν) γραφή προτάσεων με το βοηθητικό ρήμα «έχω».

27 12 2. Εκμάθηση γράμματος μέσα από τα στοιχεία του δελτίου ταυτότητας ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ.. ΕΠΩΝΥΜΟ. ΟΝΟΜΑ.... ΟΝΟΜΑ ΠΑΤΕΡΑ.... ΟΝΟΜΑ ΜΗΤΕΡΑΣ.... ΟΝΟΜΑ ΣΥΖΥΓΟΥ ΤΟ ΓΕΝΟΣ.. ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ.. ΤΟΠΟΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ.. ΚΑΤΟΙΚΙΑ.. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΙΔΙΟΤΗΤΑ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΥ.. ΑΝΑΣΤΗΜΑ.. ΣΧΗΜΑ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΧΡΩΜΑ ΜΑΤΙΩΝ.. ΥΠΗΚΟΟΤΗΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑ ΔΗΜΟΤΗΣ Α.Δ. ΕΠΩΝΥΜΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ.... Ο/η εκπαιδευτικός γράφει στον πίνακα τις παρακάτω λέξεις από τα στοιχεία ταυτότητας και παροτρύνει τους/τις εκπαιδευόμενους/ες να τις αναγνωρίσουν ολικά. -Παρατηρούνε τα αρχικά τους γράμματα και διαπιστώνουνε ομοιότητα. -Προφέρουνε το φθόγγο «ε» και σημειώνουνε στον πίνακα το πεζό και το κεφαλαίο «ε - Ε». -Βρίσκουν το γράμμα Ε/ε στο όνομά τους. Το γράφει (όποιος το έχει) στον πίνακα, προφέρει το όνομά του και κυκλώνει το γράμμα «ε». -Τα μέλη της ομάδας σημειώνουν στις άδειες σειρές τα ονόματα που θα γράψουν στον πίνακα. - Βρίσκουν λέξεις που να αρχίζουν από το φθόγγο «ε». Ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να ζητήσει οι λέξεις αυτές να είναι για παράδειγμα ονόματα ανθρώπων (ή αριθμών, κτλ.) Η δραστηριότητα στοχεύει στην εκμάθηση του γράμματος «ε» και σε εξοικείωση των μελών της ομάδας με το γραπτό και προφορικό λόγο.

28 13 3. Προσεγγίζω το δεκαδικό αριθμό, μαθαίνω όρους που εκφράζουν ιδιότητες και σχέσεις ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΟΝΟΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΕΠΩΝΥΜΟ ΦΩΤΙΟΣ ΟΝΟΜΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΟΝΟΜΑ ΠΑΤΕΡΑ ΕΛΕΝΗ ΟΝΟΜΑ ΜΗΤΕΡΑΣ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΟΥΛΗ ΜΑΡΙΑ ΟΝΟΜΑ ΣΥΖΥΓΟΥ ΤΟ ΓΕΝΟΣ 26/10/1978 ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΤΟΠΟΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΞΑΝΘΗ ΣΑΛΑΜΙΝΟΣ 18 ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΕΠΙΠΛΟΠΟΙΟΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ 1,70 ΑΝΑΣΤΗΜΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΟΥΛΗ ΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΡΙΑ.. ΟΝΟΜΑ ΒΑΣΙΛΙΟΣ. ΟΝΟΜΑ ΠΑΤΕΡΑ ΓΕΩΡΓΙΑ ΟΝΟΜΑ ΜΗΤΕΡΑΣ ΟΝΟΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΦΩΤΙΟΣ. ΟΝΟΜΑ ΣΥΖΥΓΟΥ ΤΟ ΓΕΝΟΣ 15/8/1984 ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΤΟΠΟΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΞΑΝΘΗ ΣΑΛΑΜΙΝΟΣ 18 ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΟΙΚΙΑΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ 1,62 ΑΝΑΣΤΗΜΑ Ο/η εκπαιδευτικός με κατάλληλες ερωτήσεις εμπλέκει τους/τις εκπαιδευόμενους/ες σε συζήτηση στην οποία διαβάζουν δεκαδικούς αριθμούς, λένε τι δηλώνουν αυτοί οι αριθμοί, πού τους χρησιμοποιούν στην καθημερινή τους ζωή και σε τι διαφέρουν από τους ακεραίους (συνέχεια της συζήτησης που έχει προηγηθεί). Α. Ο/η εκπαιδευτικός δείχνοντας στους/στις εκπαιδευόμενους/ες τον δεκαδικό αριθμό 1,70 στην πίσω όψη του Δ.Τ. ρωτάει: -Τι δηλώνει αυτός ο αριθμός; -Μπορεί κάποιος να τον διαβάσει; (Διαβάζουμε τον δεκαδικό αριθμό με όλους τους δυνατούς τρόπους, δηλ. 1 και 70, 1 κόμμα 70, ένα εβδομήντα, ένα μέτρο και 70 εκατοστά). -Συναντάτε τέτοιους αριθμούς στην καθημερινή σας ζωή; Πού; Μπορείτε να αναφέρετε μερικούς; Β. Οι εκπαιδευόμενοι/ες κάνουν συγκρίσεις χρησιμοποιώντας στοιχεία από τις ταυτότητες του Φώτη και της Μαρίας. -Ποιο είναι το ύψος του Φώτη; -Ποιο είναι το ύψος της Μαρίας; -Ποιος είναι πιο ψηλός; Ο Φώτης ή η Μαρία; -Πότε γεννήθηκε ο Φώτης και πότε η Μαρία; -Ποιος είναι πιο μεγάλος; Πόσο πιο μεγάλος; Στόχος των ερωτήσεων είναι: α)μια πρώτη προσέγγιση των δεκαδικών αριθμών ως αριθμών που αποτελούνται από ένα ακέραιο μέρος και από ένα μέρος μικρότερο από τη μονάδα β)η κατανόηση και η χρήση όρων που εκφράζουν ιδιότητες (ψηλό, κοντό) και σχέσεις (ψηλότερο, κοντύτερο) και γ) η καλλιέργεια του προφορικού λόγου με ερωτήσεις και απαντήσεις που περιέχουν ποσοτικές ή ποσοτικοποιήσιμες πληροφορίες.

29 14 4. Καλλιέργεια προφορικού λόγου σε επικοινωνιακές περιστάσεις που δημιουργούνται στο αστυνομικό τμήμα Παρατηρούμε το σήμα της ελληνικής αστυνομίας και συζητούμε ποιο είναι το αρμόδιο γραφείο του αστυνομικού τμήματος τμήματος ασφαλείας στο οποίο μπορούμε να απευθυνθούμε για να εκδώσουμε ένα δελτίο ταυτότητας. Συζητούμε τις ενέργειες που κάνουμε σε περίπτωση που θέλουμε να εκδώσουμε ένα δελτίο ταυτότητας. Σ αυτό το σημείο ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να ζητήσει από τους/τις εκπαιδευόμενους/ες να μιλήσουν για τις δικές τους εμπειρίες σχετικά με την έκδοση δελτίου ταυτότητας. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ταυτότητα Δικαιολογητικά που χρειάζονται για έκδοση ταυτότητας για πρώτη φορά: 1. ένα (1) πιστοποιητικό για έκδοση δελτίου ταυτότητας από το Δήμο όπου ανήκετε 2. πέντε (5) φωτογραφίες ειδικές για ταυτότητα 3. μία (1) υπεύθυνη δήλωση Σε περίπτωση που ο αιτών είναι ανήλικος, χρειάζεται ένας από τους δύο γονείς με την ταυτότητά του. Σε περίπτωση που ο αιτών είναι ενήλικος, χρειάζεται ένας μάρτυρας με ταυτότητα πάνω από 18 ετών. -Ο/η εκπαιδευτικός διαβάζει τα δικαιολογητικά που απαιτούνται προκειμένου το αστυνομικό τμήμα όπου ανήκει κάποιος να του εκδώσει δελτίο ταυτότητας 3. Ως ηλικία απόκτησης για πρώτη φορά έχει οριστεί το 14 ο έτος της ηλικίας. -Υποθέτουμε ότι ένα άτομο από την ομάδα των Τσιγγάνων προσπαθεί να πάει σε ένα αστυνομικό τμήμα για να εκδώσει δελτίο ταυτότητας. Γίνεται συζήτηση για να εντοπιστούν οι πληροφορίες τις οποίες πρέπει να δώσει κανείς σε μια τέτοια συνομιλία με τον/την αστυνομικό. Παρουσιάζεται λεξιλόγιο γύρω από το διάλογο που θα προέκυπτε. Οι εκπαιδευόμενοι/ες μέσα από role playing συμμετέχουν σε τέτοιες αλληλεπιδράσεις. -Χρησιμοποιούμε ανάλογο λεξιλόγιο για να ζητήσουμε το ίδιο πράγμα με διαφορετικούς τρόπους (ευγενικά, με δισταγμό, με απαίτηση κτλ.) και φανταζόμαστε τις υποθετικές απαντήσεις που θα μας έδιναν σε ανάλογο ύφος. -Ενδεχομένως μέσα από προσωπική εμπειρία ο καθένας/η καθεμία μπορεί να αφηγηθεί τη δική του/της περίπτωση για τις ενέργειες που έκανε για να βγάλει ταυτότητα. -Γίνεται ολική ανάγνωση της φράσης «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ» και αναφέρουμε υπηρεσίες που παρέχει στους πολίτες. Στόχος μας εδώ είναι η καλλιέργεια του προφορικού λόγου σε δεδομένη επικοινωνιακή περίσταση. 3 Πολλοί και πολλές Τσιγγάνοι/ες χάνουν λόγω συνθηκών διαβίωσης- τις ταυτότητές τους. Σ αυτές τις περιπτώσεις, που είναι πολλές, απαιτείται επιπλέον παράβολο των 9 από την Εθνική Τράπεζα για την έκδοση νέας ταυτότητας.

30 15 Θέμα : Δημόσιες Υπηρεσίες Δήμος Ληξιαρχείο 1. ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗΣ ΓΝΩΣΗΣ Περιεχόμενο της συζήτησης Η συζήτηση αφορά τη διαδικασία απόκτησης του 1 ου απαραίτητου δικαιολογητικού για την έκδοση δελτίου ταυτότητας. Συγκεκριμένα περιγράφει τη διαδικασία έκδοσης του πιστοποιητικού γέννησης. 1. Γίνεται συζήτηση με την ομάδα για τη Διεύθυνση Δημοτικής Κατάστασης των Δήμων Παρατηρούμε την εικόνα και διατυπώνουμε υποθέσεις για τα βασικά στοιχεία της. Συγκεκριμένα: Δήμος Τοπική Αυτοδιοίκηση διεύθυνση Δημοτικής Κατάστασης τμήματα Δημοτολογίου και Μητρώων Αρρένων υπηρεσίες τις οποίες παρέχουν τα συγκεκριμένα τμήματα διεύθυνση ωράριο λειτουργίας όροφοι κτιρίου Ακολουθεί συζήτηση με βάση τις εμπειρίες μελών της ομάδας δυσκολίες που αντιμετώπισαν καθώς και τρόπους χειρισμού αυτών των δυσκολιών. Διατυπώνονται προτάσεις για την επίλυση παρόμοιων δυσκολιών. Επιπλέον θα τονιστεί και η επικοινωνιακή λειτουργία των πινακίδων (με βάση τις πληροφορίες: διεύθυνση, ωράριο και όροφοι) ώστε οι εκπαιδευόμενοι/ες να κατανοήσουν τη σημασία και χρήση τους καθώς και κάποια στερεότυπα στη δομή του. Η ανάγνωση των πινακίδων θα γίνει ολικά από τον/την εκπαιδευτικό μαζί με τους/τις εκπαιδευομένους/ες με παράλληλη υπόδειξη των λέξεων. Η διατύπωση υποθέσεων μπορεί να γίνει με ερωτήσεις όπως: -Ποιες πληροφορίες παίρνουμε από τις συγκεκριμένες πινακίδες; -Γνωρίζετε τι είναι το Τμήμα Δημοτολογίου και τι είναι τα Μητρώα Αρρένων; -Έχετε επισκεφτεί κάποιο από τα παραπάνω τμήματα και αν ναι για ποιο λόγο; -Συναντήσατε δυσκολίες και αν ναι, για ποιο λόγο νομίζετε ότι προέκυψαν; -Πώς αντιμετωπίσατε τις δυσκολίες αυτές; -Έχετε κάποια λύση να προτείνετε; -Ποιες άλλες χρήσιμες πληροφορίες αναγράφονται στις συγκεκριμένες πινακίδες; Σκοπός της συζήτησης είναι να κατανοήσουν οι εκπαιδευόμενοι/ες τις υπηρεσίες που παρέχουν τα συγκεκριμένα τμήματα καθώς και να συνειδητοποιήσουν μέσα από εμπειρίες και βιωματικές καταστάσεις την αναγκαιότητα εγγραφής στα Δημοτολόγια. Θα αναφερθεί ως παράδειγμα το πιστοποιητικό γέννησης.

31 Η πινακίδα που αφορά στις ώρες συναλλαγής με το κοινό δίνει την ευκαιρία να συζητηθούνε η ώρα και οι υποδιαιρέσεις της 4. Α. Ο/η εκπαιδευτικός ζητάει από τους/τις εκπαιδευόμενους/ες να αναφέρουν προσωπικές εμπειρίες από αντίστοιχες πινακίδες ( Πού τις είδαν; Τις διάβασαν; Δυσκολεύτηκαν; Πού; ) και για προσωπικές τους εμπειρίες σχετικά με την ώρα. Για παράδειγμα, να μιλήσουν για το σύνολο των ωρών που εργάζονται στις λαϊκές, στο πλανόδιο εμπόριο και στις αγροτικές ασχολίες ως αγρότες ή αγρεργάτες. Οπτικό Λεξικό Αριθμοί από το Μπορείτε να περιγράψετε μια μέρα της καθημερινής σας ζωής; Π.χ., τι ώρα ξυπνάτε το πρωί, τι ώρα πηγαίνετε στη δουλειά σας. -Τι ώρες πηγαίνετε στην αγορά για ψώνια; -Όλες τις μέρες τα καταστήματα δουλεύουν τις ίδιες ώρες; -Όλες οι υπηρεσίες λειτουργούν τις ίδιες ώρες; (Εδώ προσέχουμε τα εξής ως διαφορά: Ώρες λειτουργίας της υπηρεσίας- ώρες εξυπηρέτησης ή συναλλαγής με το κοινό). -Ποιον αριθμό μπορούμε να καλέσουμε στο τηλέφωνο για να μάθουμε την ώρα; -Πόσα ψηφία έχει αυτός ο αριθμός; Β. Το γεγονός ότι στην πινακίδα αναγράφεται η ώρα 13.30, δίνει την ευκαιρία στον/στην εκπαιδευτικό να διερευνήσει τις αντιλήψεις των εκπαιδευόμενων για το νόημα της συγκεκριμένης πινακίδας και να μιλήσει για την ώρα και τις υποδιαιρέσεις της (και σε 24ώρη βάση). -Στην εικόνα υπάρχει μία πινακίδα όπου φαίνονται οι ώρες συναλλαγής με το κοινό. Μπορείς να τις διαβάσεις; -Τι σημαίνει το 13; Είναι μεσημέρι ή βράδυ; -Πόσες ώρες συνολικά εξυπηρετεί αυτή η υπηρεσία το κοινό; Σκοπός της συγκεκριμένης δραστηριότητας είναι η εξοικείωση των εκπαιδευόμενων με την έννοια του χρόνου σε σχέση με δραστηριότητες της καθημερινής τους ζωής και η πρώτη προσέγγιση του 24ώρου. Επίσης με αφορμή την αναφορά στη λέξη ψηφίο, ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να δείξει και να μιλήσει για μονοψήφιους, διψήφιους και πολυψήφιους αριθμούς (κάνοντας μια εισαγωγή στη συζήτηση για τη θεσιακή αξία ψηφίου που θα αναπτυχθεί αργότερα σε άλλη φάση του προγράμματος). 4 Να σημειωθεί ότι οι Τσιγγάνοι/ες αναφέρονται στο χρόνο με βάση τις κυριότερες περιόδους του 24ώρου πρωί, μεσημέρι, βράδυ και σε σχέση με διάφορες δραστηριότητες που κάνουν κατά τη διάρκεια αυτών των χρονικών διαστημάτων όπως φαγητό, ύπνος, εργασία.

32 Ο/η εκπαιδευτικός ζητάει από τους/τις εκπαιδευόμενους/ες να δείξουν την ώρα στο ρολόι με βάση το 12ωρο αλλά και το 24ωρο. Για παράδειγμα, να δείξουν την ώρα 1.30 αλλά και Είναι αυτονόητο ότι πριν από την εμπλοκή των εκπαιδευόμενων στη δραστηριότητα ο/η εκπαιδευτικός θα πρέπει να μιλήσει και να δείξει την ώρα χρησιμοποιώντας το ρολόι (ολόκληρη, μισή και τέταρτα) εξηγώντας το χωρισμό του κύκλου σε δύο και σε τέσσερα ίσα μέρη. -Ο/η εκπαιδευτικός (ξεκινώντας από την ώρα ακριβώς) δείχνει μια ώρα στο ρολόι και ζητάει από τους/τις εκπαιδευόμενους/ες να πούνε τι ώρα είναι. -Μετά, ζητάει να σημειώσουν στα ρολόγια που έχουν στο έντυπό τους τι ώρα θα είναι μία ώρα αργότερα ή τι ώρα ήταν μία ώρα πριν. -Δείξτε στο ρολόι την ώρα έναρξης και την ώρα λήξης της συναλλαγής με το κοινό που φαίνεται στην πινακίδα του δήμου. -Τα μαθήματα στο σχολείο αρχίζουν στις οκτώ και τέταρτο. Δείξτε στο ρολόι την ώρα που τα παιδιά πρέπει να είναι οπωσδήποτε στο σχολείο. -Η δραστηριότητα επεκτείνεται με τη συνεργασία των εκπαιδευόμενων ανά δύο. Ένας/μία εκπαιδευόμενος/η λέει στο/στη διπλανό του/της την ώρα που κάνει ή έκανε μια δραστηριότητα (π.χ στις 4.30 γύρισα στο σπίτι μου) και ο/η άλλος/η σημειώνει στο ρολόι την ώρα. Οι ρόλοι αλλάζουν και συνεχίζεται η δραστηριότητα.