Διακήρυξη Διαγωνισμού για το Έργο

Transcript

1 Διακήρυξη υπ αριθμ. 7/13 Διαγωνισμού για το Έργο «Αναβάθμιση Ιδρυματικού Αποθετηρίου & Υποστήριξη ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Επιχειρησιακό Πρόγραμμα "Ψηφιακή Σύγκλιση" Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Μακεδονίας Θράκης Με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδος και της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΑΔΑ: ΒΙΡΥ469Β7Ι-ΛΟΘ Διακήρυξη Διαγωνισμού για το Έργο Αναβάθμιση Ιδρυματικού Αποθετηρίου & Υποστήριξη Επιστημονικών Εκδόσεων Ανοικτής Πρόσβασης Αναθέτουσα Αρχή: Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας (Ε.Λ.Κ.Ε.) Πανεπιστημίου Μακεδονίας Προϋπολογισμός: ,34 (χωρίς ΦΠΑ) Προϋπολογισμός: ,00 (με ΦΠΑ) Συγχρηματοδότηση από Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και από Εθνικούς Πόρους Διάρκεια: 12 μήνες Διαδικασία Ανάθεσης: Ανοικτός Διεθνής με κριτήριο πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά Ημερομηνίες Διενέργειας διαγωνισμού και λήξης υποβολής προσφορών: 20/03/2014 Αποστολής στην Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων της Ε.Ε: 27/01/2014 Δημοσίευσης στο ΦΕΚ Δημοσίων Συμβάσεων: 31/01/2014 Αποστολής και δημοσίευσης στον Ελληνικό Τύπο: 03/02/2014 & 04/02/2014 Κωδικός ΟΠΣ:

2 Διακήρυξη υπ αριθμ. 7/13 Διαγωνισμού για το Έργο «Αναβάθμιση Ιδρυματικού Αποθετηρίου & Υποστήριξη Πίνακας Περιεχομένων Πίνακας Περιεχομένων... 2 Συνοπτικά στοιχεία Έργου... 5 ΜΕΡΟΣ Α: ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΕΡΓΟΥ... 6 Συντομογραφίες... 6 Α1. Περιβάλλον του Έργου... 7 Α1.1 Εμπλεκόμενοι στην υλοποίηση του αντικειμένου του Έργου... 7 Α1.1.1 Συνοπτική παρουσίαση Φορέα Λειτουργίας...7 Α1.1.2 Συνοπτική παρουσίαση Φορέα Υλοποίησης...12 Α1.1.3 Όργανα και Επιτροπές (Διακυβέρνηση του Έργου)...15 Α1.2 Υφιστάμενη κατάσταση (σε σχέση με τις απαιτήσεις του Έργου) Α1.2.1 Συνοπτική περιγραφή των υπηρεσιών και της λειτουργίας του Φορέα Λειτουργίας 20 Α1.2.2 Οργανωτική Δομή και Στελέχωση του Φορέα...22 Α1.2.3 Περιγραφή των κύριων επιχειρησιακών διαδικασιών...23 Α1.2.4 Ανάλυση υποδομών Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών...24 Α1.2.5 Επίπεδο Ωριμότητας του παρόντος Έργου...26 Α2. Αντικείμενο, στόχοι και κρίσιμοι παράγοντες επιτυχίας του Έργου Α2.1 Αντικείμενο του Έργου Α2.2 Σκοπιμότητα και αναμενόμενα οφέλη Α2.3 Στόχοι και Έκταση του Έργου Α2.4 Κρίσιμοι παράγοντες επιτυχίας του Έργου Α3. Γενικές αρχές παραμετροποίησης συστήματος Α3.1 Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες (Βλέπε Μέρος Γ: C3.1.1 C3.1.5) Α3.2 Απαιτήσεις Αρχιτεκτονικής Συστήματος (Βλέπε Μέρος Γ: C3.2.1 C3.2.7) Α3.3 Τεχνολογίες και σχέδιο υλοποίησης Έργου (Βλέπε Μέρος Γ: C3.2.2 C3.2.5Δ, C3.2.8 C3.2.14, C3.3.1 C3.3.11) Α3.4 Προδιαγραφές Λειτουργικών Ενοτήτων (Υποσυστημάτων, Εφαρμογών) Α3.4.1 Λειτουργική Ενότητα "Ομαδοποίηση Περιεχομένου" (Βλέπε Μέρος Γ: C3.4.1)...54 Α3.4.2 Λειτουργική Ενότητα «Πρόσβαση, Επεξεργασία και Χρήση Περιεχομένου» (Βλέπε Μέρος Γ: C3.4.2)...55 Α3.4.3 Λειτουργική Ενότητα «Κατάθεση / Εισαγωγή Δεδομένων» (Βλέπε Μέρος Γ: C3.4.3) 57 Α3.4.4 Λειτουργική Ενότητα «Εξαγωγή / Μεταφορά Περιεχομένου» (Βλέπε Μέρος Γ: C3.4.4, C C )...61 Α3.4.5 Λειτουργική Ενότητα «Ανάθεση Αναγνωριστικών» (Βλέπε Μέρος Γ: C3.4.5)...63 Σελίδα 2 από 98

3 Διακήρυξη υπ αριθμ. 7/13 Διαγωνισμού για το Έργο «Αναβάθμιση Ιδρυματικού Αποθετηρίου & Υποστήριξη Α3.4.6 Λειτουργική Ενότητα «Αναζήτηση / Πλοήγηση Περιεχομένου» (Βλέπε Μέρος Γ: C3.4.6) 63 Α3.4.7 Λειτουργική Ενότητα «Διαχείριση Συστημάτων» (Βλέπε Μέρος Γ: C3.4.7)...64 Α3.4.8 Λειτουργική Ενότητα «Υπηρεσίες Εξατομίκευσης» (Βλέπε Μέρος Γ: C3.4.8)...65 Α3.4.9 Λειτουργική Ενότητα «Διαχείριση Μεταδεδομένων» (Βλέπε Μέρος Γ: C3.4.9)...65 Α Λειτουργική Ενότητα «Μετάπτωση Δεδομένων» (Βλέπε Μέρος Γ: C3.4.10)...66 Α Λειτουργική Ενότητα «Σύστημα Αυτόματης εγκατάστασης & παραμετροποίησης» (άξονας 2) (Βλέπε Μέρος Γ: C3.4.11)...67 Α Λειτουργική Ενότητα «Ψηφιοποίηση / Εμπλουτισμός» (Βλέπε Μέρος Γ: C3.4.12)..69 Α3.5 Προδιαγραφές Οριζόντιων Λειτουργιών Α3.6 Λειτουργικά Χαρακτηριστικά Εξοπλισμού Α3.7 Διαλειτουργικότητα (Βλέπε Μέρος Γ: C3.5) Α3.8 Πολυκαναλική προσέγγιση (Βλέπε Μέρος Γ: C3.6) Α3.9 Ανοιχτά δεδομένα (Βλέπε Μέρος Γ: C3.7) Α3.10 Απαιτήσεις Ασφάλειας (Βλέπε Μέρος Γ: C3.8) Α3.11 Απαιτήσεις Ευχρηστίας Συστήματος (Βλέπε Μέρος Γ: C3.9) Α3.12 Απαιτήσεις Προσβασιμότητας (Βλέπε Μέρος Γ: C3.10) Α3.13 Χρονοδιάγραμμα και Φάσεις Έργου (Βλέπε Μέρος Γ: C3.11) Α3.14 Πίνακας Παραδοτέων (Βλέπε Μέρος Γ: C3.12) Α3.15 Σημαντικά Ορόσημα υλοποίησης Έργου (Βλέπε Μέρος Γ: C3.13) Α4. Ελάχιστες προδιαγραφές Υπηρεσιών Α4.1 Υπηρεσίες Εκπαίδευσης (Βλέπε Μέρος Γ: C3.14.1) Α4.2 Υπηρεσίες Ευαισθητοποίησης Α4.3 Υπηρεσίες Πιλοτικής και Δοκιμαστικής Παραγωγικής Λειτουργίας (Βλέπε Μέρος Γ: C3.14.2) Α4.4 Υπηρεσίες Εγγύησης «Καλής Λειτουργίας» (Βλέπε Μέρος Γ: C3.14.3) Α4.5 Υπηρεσίες Συντήρησης Α4.6 Τήρηση προδιαγραφών ποιότητας υπηρεσιών (Βλέπε Μέρος Γ: C3.14.4) Α5. Μεθοδολογία Διοίκησης και Υλοποίησης Έργου Α5.1 Μέθοδοι και Τεχνικές Υλοποίησης και Υποστήριξης (Βλέπε Μέρος Γ: C3.15.1) 93 Α5.2 Σχήμα (Οργάνωση) Διοίκησης και υλοποίησης του αντικειμένου του Έργου (Βλέπε Μέρος Γ: C3.15.2) Α5.3 Ειδικές προβλέψεις (ρυθμίσεις) για τη διασφάλιση της Ποιότητας των υπηρεσιών του συγκεκριμένου έργου (Βλέπε Μέρος Γ: C3.15.3) Α5.4 Ειδικές προβλέψεις για τη Διαχείριση Κινδύνων Υλοποίησης (Βλέπε Μέρος Γ: C3.15.4) Α5.5 Σενάρια χρήσης και Ελέγχου Διαδικασία παραλαβής λειτουργικότητας συστημάτων και Έργου (Βλέπε Μέρος Γ: C3.15.5) Σελίδα 3 από 98

4 Διακήρυξη υπ αριθμ. 7/13 Διαγωνισμού για το Έργο «Αναβάθμιση Ιδρυματικού Αποθετηρίου & Υποστήριξη Σελίδα 4 από 98

5 Διακήρυξη υπ αριθμ. 7/13 Διαγωνισμού για το Έργο «Αναβάθμιση Ιδρυματικού Αποθετηρίου & Υποστήριξη Συνοπτικά στοιχεία Έργου Το προτεινόμενο έργο αποτελεί το Υποέργο 1 της Πράξης με τίτλο: «Θεματική Ενότητα Β2: Ακαδημαϊκό περιεχόμενο ανοικτής πρόσβασης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας: υπηρεσίες οργάνωσης, προβολής, έκδοσης και διασύνδεσής του», που εκτελείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ψηφιακή Σύγκλιση» και του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος «Μακεδονία-Θράκη». Κεντρικός στόχος του έργου είναι η οργάνωση, ανάδειξη, προβολή αλλά και η παραγωγή ψηφιακού ακαδημαϊκού περιεχομένου που προέρχεται από την επιστημονική δραστηριότητα της ελληνικής πανεπιστημιακής και ερευνητικής κοινότητας στα γνωστικά αντικείμενα που θεραπεύει το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Ειδικότερος στόχος είναι η υποστήριξη κυρίως της «πράσινης οδού» (αλλά και της «χρυσής») προς την ανοικτή πρόσβαση στην ερευνητική παραγωγή του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων προβλέπεται η αναδιάρθρωση και η αναβάθμιση αλλά και η δημιουργία νέων εξειδικευμένων υποστηρικτικών υπηρεσιών: α) συγκέντρωσης, διατήρησης και διάδοσης σε ψηφιακή μορφή- της ερευνητικής παραγωγής του Πανεπιστημίου (αμιγές ιδρυματικό αποθετήριο), β) δημοσίευσης και διαχείρισης ακαδημαϊκού περιεχομένου ανοικτής πρόσβασης (υπηρεσίες διαχείρισης και δημοσίευσης ηλεκτρονικών περιοδικών ανοικτής πρόσβασης, υπηρεσία φιλοξενίας συνεδρίων ανοικτής πρόσβασης), γ) διατήρησης πολιτιστικής κληρονομιάς (εμπλουτισμός της ψηφιακής βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου μέσω ψηφιοποίησης έντυπων ελληνικών επιστημονικών συλλογών οικονομικής και πολιτικής επιστήμης ιστορικής σημασίας). Σελίδα 5 από 98

6 ΜΕΡΟΣ Α: ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΕΡΓΟΥ Συντομογραφίες ΑΒΣΘ Ανωτάτη Βιομηχανική Σχολή Θεσσαλονίκης ΑΑ Αναθέτουσα Αρχή ΒΚΠ Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης Βλ. Βλέπε ΔΕΠ Διδακτικό & Ερευνητικό Προσωπικό ΕΑΑ Επιτροπή Αξιολόγησης Αποτελεσμάτων ΕΑΕΠ Επιτροπή Αξιολόγησης Ενστάσεων και Προσφυγών ΕΛΚΕ Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας (Επιτροπή Ερευνών) ΕΠ Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ΕΠΠ ΕπιτροπήΠαραλαβής Προμηθειών ΕΠΠΠΠ Επιτροπή Παραλαβής και Πιστοποίησης Ποιότητας Παραδοτέων ΙΜΧΑ Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου ΚΥΔ Κέντρο Υπολογιστών & Δικτύων ΜΟΠ Μονάδα Προμηθειών ΠΑΜΑΚ Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών ΠΕΠ Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Τμ.ΜΕΤ Τμήμα Μουσικής Επιστήμης & Τέχνης ΤΠΕ Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών ΨΣ Ψηφιακή Σύγκλιση OCS Open Conference Systems OJS Open Journal Systems Σελίδα 6 από 98

7 Α1. Περιβάλλον του Έργου Α1.1 Εμπλεκόμενοι στην υλοποίηση του αντικειμένου του Έργου Οι εμπλεκόμενοι φορείς στην υλοποίηση του έργου είναι: η Διαχειριστική Αρχή του ΕΠ «Ψηφιακή Σύγκλιση» (Φορέας Διαχείρισης του ΕΠ ΨΣ), το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (Φορέας Λειτουργίας), ο Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας του ΠΑΜΑΚ που στο εξής αναφέρεται και ως Αναθέτουσα Αρχή (Φορέας Υλοποίησης), το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού (Φορέας Χρηματοδότησης) και ο Ανάδοχος στον οποίο θα κατακυρωθεί το έργο. Επίσης, άλλοι εμπλεκόμενοι φορείς στην υλοποίηση του έργου είναι: το Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου και η Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων (Bλ. Α1.1.3). Α1.1.1 Συνοπτική παρουσίαση Φορέα Λειτουργίας Το ΠΑΜΑΚ είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου εποπτευόμενο από το ΥΠΑΙΘΠΑ και ιδρύθηκε με το Προεδρικό Διάταγμα 147/ Είναι η μετεξέλιξη της γνωστής Ανωτάτης Βιομηχανικής Σχολής Θεσσαλονίκης (ΑΒΣΘ). Η ΑΒΣΘ, ιδρυμένη από το 1948, λειτούργησε για πρώτη φορά το ακαδ. έτος ως «Ανωτέρα Σχολή Βιομηχανικών Σπουδών Θεσσαλονίκης». Στο ΠΑΜΑΚ σήμερα λειτουργούν τέσσερις Σχολές που συγκροτούνται από οκτώ Τμήματα σε προπτυχιακό επίπεδο: 1. Σχολή Επιστημών Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής 2. Σχολή Επιστημών Πληροφορίας Τμήμα Εφαρμοσμένης Πληροφορικής 3. Σχολή Κοινωνικών, Ανθρωπιστικών Επιστημών και Τεχνών Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης 4. Σχολή Οικονομικών και Περιφερειακών Σπουδών Σελίδα 7 από 98

8 Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών Επίσης, λειτουργούν τέσσερα Διατμηματικά Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΔΠΜΣ) και άλλα οκτώ Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ): ΔΠΜΣ στην Οικονομική Επιστήμη ΔΠΜΣ στη Διοίκηση Επιχειρήσεων (MBA) ΔΠΜΣ στα Πληροφοριακά Συστήματα (MIS) ΔΠΜΣ στη Δημόσια Διοίκηση Ολικής Ποιότητας ΠΜΣ στην Εφαρμοσμένη Πληροφορική ΠΜΣ στην Εκπαιδευτική & Κοινωνική Πολιτική ΠΜΣ στη Λογιστική & Χρηματοοικονομική ΠΜΣ στη Στρατηγική Διοικητική Λογιστική και Χρηματοοικονομική Διοίκηση ΠΜΣ στην Εφαρμοσμένη Λογιστική και Ελεγκτική ΠΜΣ στις Διεθνείς Σπουδές ΠΜΣ στις Πολιτικές και Οικονομικές Σπουδές Σύγχρονης Ανατολικής & Νοτιοανατολικής Ευρώπης ΠΜΣ στις Ευρωπαϊκές Πολιτικές Νεολαίας Στο ΠΑΜΑΚ φοιτούν περίπου προπτυχιακοί φοιτητές, 1560 μεταπτυχιακοί φοιτητές και υποψήφιοι διδάκτορες, ενώ ο αριθμός των μελών του διδακτικού και διοικητικού προσωπικού ανέρχεται στα 570 περίπου. Η επίτευξη υψηλής ποιότητας στη ζωή του Πανεπιστημίου αποτελεί πρώτιστη μέριμνά του. Παράγοντες που προσδιορίζουν την ποιότητα είναι το υψηλό επίπεδο των πτυχιούχων και των διδασκόντων, η συμμετοχή τους στην παραγωγή νέας γνώσης με δημοσιεύσεις διεθνούς κύρους, οι καινοτόμες μέθοδοι διδασκαλίας, η σύγχρονη υλικοτεχνική υποδομή και το εξειδικευμένο διοικητικό προσωπικό. Με την ανάπτυξη νέων και την αναβάθμιση των υπαρχόντων Προγραμμάτων Σπουδών των Προπτυχιακών Τμημάτων, την οργάνωση υψηλής στάθμης Μεταπτυχιακών Σπουδών και την ενίσχυση της επιστημονικής έρευνας, το ΠΑΜΑΚ φιλοδοξεί να γίνει ένα από τα πρώτα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα στα Βαλκάνια, αλλά και στην Ευρώπη, στους τομείς της εξειδίκευσής του. Στόχος του αποτελεί επίσης να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της κοινωνίας, να συνεργάζεται με δημόσιους οργανισμούς και ιδιωτικές επιχειρήσεις και να συμπράττει με άλλα Πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα με τρόπους που θα συμπληρώνουν και θα ενισχύουν τις Σελίδα 8 από 98

9 δραστηριότητές του. Συμβάλλει, τέλος, με τις ποικίλες πρωτοβουλίες και εκδηλώσεις του στο πολιτιστικό γίγνεσθαι της Θεσσαλονίκης και της Μακεδονίας διατηρώντας συνεχή διάλογο με τους πολίτες. Σελίδα 9 από 98

10 Οργανόγραμμα ΠΑΜΑΚ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΡΥΤΑΝΗΣ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΟΡΓΑΝΩΣΗΣ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ & ΚΕΝΤΡΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ (ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ) ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑ ΔΑΝΕΙΣΜΟΥ- ΔΙΑΔΑΝΕΙΣΜΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ & ΜΕΛΕΤΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΕΣ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ & ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ & ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ & ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΛΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΛΚΕ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΣΚΤΗΣΕΩΝ ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΟΥ Σελίδα 10 από 98

11 Η Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης (ΒΚΠ) του ΠΑΜΑΚ συνιστά χώρο επαφής διδασκομένων και διδασκόντων με τις ποικίλες πηγές και μορφές πληροφόρησης και ως εκ τούτου αποτελεί κεντρική εκπαιδευτική πηγή του Πανεπιστημίου και σημείο αναφοράς της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Λειτουργεί ως κεντρικός φορέας κάτω από τον οποίο είναι δυνατόν να προσαρτώνται κάθε φορά οι διάφορες νέες υπηρεσίες προσφοράς πληροφοριών που διαμορφώνονται σύμφωνα με τις ανάγκες της κοινότητας του Πανεπιστημίου. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η καλύτερη εκμετάλλευση των υπαρχόντων υλικών και ανθρωπίνων πόρων και αποφεύγονται επικαλύψεις στα πεδία δραστηριότητας των υπηρεσιών του Πανεπιστημίου. Η ΒΚΠ απαρτίζεται από 7 οργανικά Τμήματα. Θέτοντας ως πρωταρχικούς στόχους της την παροχή μιας πληθώρας υπηρεσιών με έμφαση στις ηλεκτρονικές και τις εξ αποστάσεως υπηρεσίες, η ΒΚΠ του ΠΑΜΑΚ καταλύει τα όρια της φυσικής της χωροθέτησης υιοθετώντας τις νέες τεχνολογικές εξελίξεις και στελεχώνοντας τα Τμήματά της με εξειδικευμένο προσωπικό. Επίσης, η ΒΚΠ υποστηρίζει την ανάπτυξη και τον εμπλουτισμό της Βιβλιοθήκης του Πειραματικού Σχολείου του ΠΑΜΑΚ. Η ΒΚΠ διαθέτει τόμους βιβλίων και τόσο ως μέλος του Συνδέσμου Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (ΣΕΑΒ) όσο και αυτοτελώς παρέχει πρόσβαση στο πλήρες κείμενο άρθρων μιας πληθώρας συλλογής περιοδικών και βιβλίων, είτε έντυπων είτε ηλεκτρονικών. Οι ετήσιες κινήσεις του υλικού που πραγματοποιήθηκαν μέσω του αυτοματοποιημένου συστήματος της Βιβλιοθήκης, σύμφωνα με στοιχεία του έτους 2011, ξεπέρασαν τις Η ΒΚΠ υπήρξε από τις πρώτες βιβλιοθήκες της Ελλάδας που μηχανογραφήθηκε (1993) και που δραστηριοποιήθηκε στην προσφορά ψηφιακού περιεχομένου & ψηφιακών υπηρεσιών (2000). Οργανόγραμμα ΒΚΠ ΠΑΜΑΚ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤ. ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ & ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΑΝΕΙΣΜΟΥ ΔΙΑΔΑΝΕΙΣΜΟΥ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΛΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΣΚΤΗΣΕΩΝ ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΩΝ ΤΜΗΜΑ ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΟΥ Σελίδα 11 από 98

12 Α1.1.2 Συνοπτική παρουσίαση Φορέα Υλοποίησης Σκοπός του ΕΛΚΕ του ΠΑΜΑΚ είναι η διάθεση και διαχείριση κονδυλίων που προέρχονται από οποιαδήποτε πηγή και προορίζονται για την κάλυψη δαπανών οποιουδήποτε είδους που είναι απαραίτητες για τις ανάγκες ερευνητικών, εκπαιδευτικών, επιμορφωτικών, αναπτυξιακών καθώς και έργων συνεχιζόμενης κατάρτισης και έργων για την παροχή επιστημονικών, τεχνολογικών και καλλιτεχνικών υπηρεσιών, την εκπόνηση ειδικών μελετών, την εκτέλεση δοκιμών, μετρήσεων, εργαστηριακών εξετάσεων και αναλύσεων, την παροχή γνωμοδοτήσεων, τη σύνταξη προδιαγραφών για λογαριασμό τρίτων, ως και άλλων σχετικών υπηρεσιών ή δραστηριοτήτων που συμβάλλουν στη σύνδεση της εκπαίδευσης και της έρευνας με την παραγωγή και εκτελούνται ή παρέχονται από το επιστημονικό προσωπικό του ΠΑΜΑΚ και με τη συνεργασία άλλων ειδικών επιστημόνων (άρθρο 1, παρ.2, Υ.Α. ΚΑ/679/ , ΦΕΚ 826 τ.β ). Ο ΕΛΚΕ του ΠΑΜΑΚ στο πλαίσιο ανασχεδίασης της οργανωτικής δομής, βάσει του ορισμένου Προτύπου Διοικητικής Αποτελεσματικότητας, ως κριτηρίου έκδοσης Επιβεβαίωσης της Διαχειριστικής του Επάρκειας, χωρίζεται διοικητικά σε τρία (3) Γραφεία με ισάριθμους υπευθύνους: 1. Το Γραφείο Προγραμματισμού Ανάπτυξης & Παρακολούθησης Έργων (ΠΑΠΕ) 2. Το Γραφείο Οικονομικών & Διοικητικών Συναλλαγών, που περιλαμβάνει δύο Μονάδες: τη Μονάδα Διοικ. Συναλλαγών & τη Μονάδα Οικον. Συναλλαγών, 3. Το Γραφείο Οικονομικής Διαχείρισης, που περιλαμβάνει τη Μονάδα Προμηθειών, Ακόμη, έχει οριστεί υπεύθυνος Διαχείρισης Ασφάλειας & Τεχνικής Υποστήριξης ενώ το Δικαστικό Γραφείο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους εξυπηρετεί τις ανάγκες παροχής Νομικών Υπηρεσιών. Συνολικά, ο ΕΛΚΕ έχει στο δυναμικό του 11 μόνιμους υπαλλήλους, ενώ συνεργάζεται & με άλλους 3 εξωτερικούς συνεργάτες, για την κάλυψη του συνόλου των υπηρεσιών του. Το ανθρώπινο δυναμικό του ΕΛΚΕ αποτελείται κυρίως από πτυχιούχους οικονομικής ή/και λογιστικής κατεύθυνσης, με πολυετή εμπειρία και γνώσεις στην υποβολή και διαχείριση έργων. Αξίζει να σημειωθεί ότι η αναδιοργάνωση των υπηρεσιών του ΕΛΚΕ, που εφαρμόζεται ήδη, σε συνδυασμό με τη χρήση νέου πληροφοριακού συστήματος & Σελίδα 12 από 98

13 πάντα με την υποστήριξη του έμπειρου & εξειδικευμένου προσωπικού του υπήρξε ιδιαίτερα επιτυχής. Η υποστήριξη των δυνητικών χρηστών από την στιγμή ανεύρεσης & υποβολής προτάσεων προγραμμάτων από το Γραφείο Προγραμματισμού Ανάπτυξης, η μετέπειτα υποστήριξη κατά την υλοποίηση τους συνδυαστικά από τα Γραφεία Παρακολούθησης Έργων, Οικονομικών & Διοικητικών Συναλλαγών, και Οικονομικής Διαχείρισης ως & την ολοκλήρωση τους είναι λειτουργική & καλύπτει το σύνολο των αναγκών των χρηστών, παρέχοντας διευρυμένες υπηρεσίες διοικητικής & οικονομικής διαχείρισης. Σελίδα 13 από 98

14 Άλλοι Φορείς που εμπλέκονται στην επιτυχή έκβαση του Έργου ΙΜΧΑ Tο Ίδρυμα Mελετών Xερσονήσου του Aίμου (IMXA) ιδρύθηκε το Mάρτιο του Λειτούργησε για είκοσι χρόνια ως παράρτημα της Eταιρείας Mακεδονικών Σπουδών. Aπό το 1974 αποτελεί ανεξάρτητο Nομικό Πρόσωπο Iδιωτικού Δικαίου και τελεί υπό την εποπτεία του Yπουργείου Πολιτισμού. Kεντρικός άξονας της δράσης του είναι η προαγωγή της καλύτερης κατανόησης των εξελίξεων που διαμορφώνουν τη σημερινή πραγματικότητα στη Νοτιοανατολική Eυρώπη και η συνεργασία με τη διεθνή και τη βαλκανική επιστημονική κοινότητα. Tο έργο αυτό επιτελείται από έμπειρους επιστημονικούς συνεργάτες, κατόχους μεταπτυχιακών και διδακτορικών τίτλων σπουδών, που καλύπτουν ερευνητικά όλες τις βαλκανικές χώρες. Το IMXA δημοσιεύει επίσης δύο περιοδικές εκδόσεις, το Balkan Studies και τα Bαλκανικά Σύμμεικτα. H ξενόγλωσση έκδοση του Balkan Studies αποτελεί το κύριο περιοδικό όργανο του Ιδρύματος και έχει εξασφαλίσει διεθνή ακτινοβολία και αναγνώριση. Από την πρώτη έκδοσή του, το 1960, ως σήμερα, οι πιο γνωστοί Έλληνες και ξένοι ειδικοί έχουν δημοσιεύσει από τις σελίδες του μελέτες και άρθρα που προωθούν σημαντικά τις βαλκανικές σπουδές. Ήδη, το Ίδρυμα έχει εκδώσει αναλυτικό ευρετήριο, κατά θέματα και συγγραφείς, των σαράντα πρώτων τόμων του περιοδικού ( ). Τα Bαλκανικά Σύμμεικτα κυκλοφορούν από το 1980 και παρέχουν στους επιστημονικούς συνεργάτες του IMXA και σε άλλους Έλληνες και ξένους ερευνητές τη δυνατότητα να παρουσιάσουν τα πορίσματα των ερευνών τους και να δημοσιεύσουν σύντομες μελέτες και άρθρα τους στην ελληνική γλώσσα. Για την ψηφιοποίηση των δύο παραπάνω περιοδικών εκδόσεων του ΙΜΧΑ από τον Ανάδοχο του παρόντος Έργου, έχουν ληφθεί σχετικές αποφάσεις συνεργασίας μεταξύ του ΠΑΜΑΚ και του ΙΜΧΑ (Απόσπασμα Πρακτικού αρ. 13 της συνεδρίασης της Συγκλήτου του ΠΑΜΑΚ και Απόφαση Δ.Σ. του ΙΜΧΑ) ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Η Βιβλιοθήκη της Βουλής ιδρύθηκε από την πρώτη Βουλή που συγκροτήθηκε μετά την ψήφιση του Συντάγματος του 1844, με κύριο σκοπό την υποστήριξη του κοινοβουλευτικού έργου. Σήμερα, λόγω του μεγάλου όγκου των συλλογών της και των νέων δραστηριοτήτων της, η Βιβλιοθήκη της Βουλής περιλαμβάνει: α) την Κεντρική Βιβλιοθήκη, που στεγάζεται στο κτήριο του Σελίδα 14 από 98

15 Κοινοβουλίου, β) τη Μπενάκειο Βιβλιοθήκη, που φιλοξενείται προσωρινά στο πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο και γ) το πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο. Η Βιβλιοθήκη στηρίζει ειδικά τους βουλευτές και τους επιστημονικούς συνεργάτες τους, καθώς και όλες τις υπηρεσίες της Βουλής των Ελλήνων, παρέχοντας: πληροφόρηση και υπηρεσίες έρευνας και τεκμηρίωσης για θέματα κοινοβουλευτικού ενδιαφέροντος, και σε συνεργασία με άλλους δημόσιους φορείς, έντυπο και ηλεκτρονικό υλικό μέσω γενικών και εξειδικευμένων βάσεων δεδομένων και ηλεκτρονικών περιοδικών, υπηρεσίες δανεισμού και διαδανεισμού, πληροφόρηση σε θέματα που αφορούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω του Κέντρου Ευρωπαϊκής Τεκμηρίωσης (Europe Direct) που υποστηρίζει η Βιβλιοθήκη και εκπαίδευση και ενημέρωση για τις δυνατότητες πληροφόρησης μέσω της Βιβλιοθήκης Για την ψηφιοποίηση από τον Ανάδοχο του Έργου μιας μοναδικής ειδικής συλλογής που διαθέτει η ΒΚΠ του ΠΑΜΑΚ και αφορά τις Εισηγητικές Εκθέσεις Νόμων της Βουλής των Ελλήνων της περιόδου , υπάρχει συμφωνία συνεργασίας με τη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων. Α1.1.3 Όργανα και Επιτροπές (Διακυβέρνηση του Έργου) Ομάδα Διοίκησης και Συντονισμού του Έργου Το παρόν Έργο, αποτελεί το Υποέργο 1 της Πράξης με τίτλο: «Θεματική Ενότητα Β2: Ακαδημαϊκό περιεχόμενο ανοικτής πρόσβασης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας: υπηρεσίες οργάνωσης, προβολής, έκδοσης και διασύνδεσής του» και θα υλοποιηθεί υπό την εποπτεία του Επιστημονικά Υπευθύνου της Πράξης και του Υποέργου, κ. Ιωάννη Μαυρίδη, Αναπληρωτή Καθηγητή του Τμήματος Εφαρμοσμένης Πληροφορικής του ΠΑΜΑΚ. Ο κ. Μαυρίδης είναι διπλωματούχος Μηχανικός Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Πατρών και κάτοχος διδακτορικού διπλώματος στην Ασφάλεια Πληροφοριακών Συστημάτων (ΑΠΘ), με σχετικό ερευνητικό έργο και διεθνείς δημοσιεύσεις στο χώρο. Έχει αποκτήσει σχετική εμπειρία με τη συμμετοχή του τόσο στην υλοποίηση ερευνητικών προγραμμάτων και έργων, όσο και ως μέλος της Επιτροπής Σελίδα 15 από 98

16 Διενέργειας του Διαγωνισμού με αρ. 1/2008 για το Έργο με τίτλο: «Δημιουργία Ψηφιακής Βιβλιοθήκης και Διαδραστικών Εφαρμογών ανάδειξης και προβολής των πολιτιστικών αποθεμάτων του ΚΘΒΕ» (Απόφαση του Δ.Σ. του Κ.Θ.Β.Ε., αρ. 11/41/ ). Βασικοί χρήστες (Key Users) Ομάδες χρηστών Βασικοί χρήστες θεωρούνται το σύνολο της ακαδημαϊκής κοινότητας τόσο στην Ελλάδα όσο και το Εξωτερικό, καθώς και όλοι οι χρήστες που αναζητούν επιστημονική πληροφόρηση. Ομάδες χρηστών: Α Ομάδα: Προπτυχιακοί φοιτητές Β Ομάδα: Μεταπτυχιακοί φοιτητές Γ Ομάδα: Μέλη ΔΕΠ και ομότιμοι καθηγητές Δ Ομάδα: Πολίτες που ενδιαφέρονται για εξειδικευμένη επιστημονική πληροφόρηση. Μονάδα Προμηθειών (ΜΟΠ) Η Μονάδα Προμηθειών (ΜΟΠ) του Γραφείου Προγραμματισμού & Ανάπτυξης- Παρακολούθησης Έργων του ΕΛΚΕ του ΠΑΜΑΚ λειτουργεί με σκοπό την προετοιμασία των απαιτούμενων ενεργειών για τη διενέργεια διαγωνισμών, τη διασφάλιση της ορθής αξιολόγησης των προσφορών, την ανάδειξη του κατάλληλου αναδόχου, το σύννομο χειρισμό των τυχόν ενστάσεων και την εκάστοτε υπογραφή σύμβασης με τον επιλεγέντα ανάδοχο, σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο. Επιτροπή Αξιολόγησης Αποτελεσμάτων (ΕΑΑ) Για τις ανάγκες υλοποίησης του Έργου της παρούσας Διακήρυξης έχει οριστεί με Απόφαση του αρμοδίου οργάνου (Αρ.Συν. Επιτροπής Ερευνών 126/ ) τριμελής «Επιτροπή Αξιολόγησης Αποτελεσμάτων τακτικών δημοσίων διαγωνισμών, ανάθεσης με διαπραγματεύσεις, πρόχειρων διαγωνισμών και γνωμοδότησης για κάθε θέμα που ανακύπτει κατά την εκτέλεση των συμβάσεων υπηρεσιών πέραν των θεμάτων αξιολόγησης των προσφορών» (ΕΑΑ). Αρμοδιότητα της ΕΑΑ αποτελεί η αξιολόγηση των προσφορών των υποψηφίων για την ανάδειξη του κατάλληλου αναδόχου για το παρόν Έργο. Σελίδα 16 από 98

17 Επιτροπή αξιολόγησης Ενστάσεων και Προσφυγών (ΕΑΕΠ) Για τις ανάγκες υλοποίησης του Έργου της παρούσας Διακήρυξης έχει οριστεί με Απόφαση του αρμοδίου οργάνου (Αρ.Συν. Επιτροπής Ερευνών 126/ ) τριμελής «Επιτροπή αξιολόγησης Ενστάσεων και Προσφυγών» (ΕΑΕΠ). Αρμοδιότητα της Επιτροπής αυτής αποτελεί ο σύννομος χειρισμός των τυχόν ενστάσεων και προσφυγών, σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο, για το παρόν Έργο. Επιτροπή Παραλαβής Προμηθειών (ΕΠΠ) Για την τμηματική και οριστική παραλαβή προμηθειών του Έργου, έχει οριστεί με απόφαση του αρμοδίου οργάνου (Αρ.Συν. Επιτροπής Ερευνών 126/ ) τριμελής «Επιτροπή Παραλαβής Προμηθειών τακτικών, πρόχειρων διαγωνισμών και ανάθεσης με διαπραγματεύσεις» (ΕΠΠ). Επιτροπή Παραλαβής και Πιστοποίησης Ποιότητας Παραδοτέων (ΕΠΠΠΠ) Για τις ανάγκες εξασφάλισης αποτελεσματικού ελέγχου της ποσότητας και της ποιότητας υπηρεσιών και του τελικού παραδοτέου αποτελέσματος του Έργου, όπως θα προκηρυχθεί από την παρούσα διακήρυξη, έχει οριστεί (κατόπιν τυχαίας κλήρωσης, όπως προβλέπει η νομοθεσία) με απόφαση του αρμοδίου οργάνου (Αρ.Συν. Επιτροπής Ερευνών 127/ ) τριμελής «Επιτροπή Παραλαβής και Πιστοποίησης Ποιότητας Παραδοτέων (ΕΠΠΠΠ)». Η ΕΠΠΠΠ λειτουργεί ως γνωμοδοτικό όργανο προς την Επιτροπή Παραλαβής Προμηθειών (ΕΠΠ) για να της παράσχει την απαραίτητη τεχνοκρατική γνώση σχετικά με τη φύση των παραδοτέων και το αν ανταποκρίνονται στις επιστημονικές προδιαγραφές με τις οποίες γίνεται ο διαγωνισμός. Σελίδα 17 από 98

18 Α1.2 Υφιστάμενη κατάσταση (σε σχέση με τις απαιτήσεις του Έργου) Η Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας (ΒΚΠ ΠΑΜΑΚ) είναι από τις πρώτες (2005) ελληνικές βιβλιοθήκες που έχουν δημιουργήσει και καταχωρήσει στο σχετικό διεθνές μητρώο (Registry of Open Access Repositories-ROAR), την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη & Ιδρυματικό Αποθετήριο «Ψηφίδα». Επίσης το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας με απόφαση της Συγκλήτου ύστερα από εισήγηση της ΒΚΠ ΠΑΜΑΚ έχει υπογράψει από το 2006 τη Διακήρυξη του Βερολίνου για την Ανοικτή Πρόσβαση. Η «Ψηφίδα» είναι συμβατή με τα διεθνή πρότυπα Ανοικτής Αρχειοθέτησης και χρησιμοποιεί το σχετικό λογισμικό ανοικτού κώδικα «DSpace» που έχει δημιουργηθεί και αναπτύσσεται από τις Βιβλιοθήκες του MIT των ΗΠΑ. Σήμερα στην «Ψηφίδα» περιλαμβάνονται περισσότερα από ψηφιακά τεκμήρια μεταξύ των οποίων περισσότερες από 100 διδακτορικές διατριβές, 1500 μεταπτυχιακές διπλωματικές εργασίες, ψηφιοποιημένο υλικό για άτομα με αναπηρίες, ψηφιοποιημένα ελληνικά επιστημονικά περιοδικά (Παιδαγωγική Επιθεώρηση, Τόπος κ.ά.) και άλλο υλικό. Πρόσφατα προστέθηκαν μεταδεδομένα για περισσότερες από 8000 επιστημονικές δημοσιεύσεις των μελών ΔΕΠ του Πανεπιστημίου χωρίς όμως να έχει προστεθεί το ψηφιακό περιεχόμενο αυτών των δημοσιεύσεων. Σε γενικές γραμμές η «Ψηφίδα» επιχειρεί να καλύψει μέσω της ίδιας πλατφόρμας τέσσερις διακριτές ανάγκες: α) την ανάγκη δημιουργίας, διαχείρισης και συνεχούς εμπλουτισμού ενός ιδρυματικού Αποθετηρίου, β) την ανάγκη παροχής υπηρεσιών για τη δημιουργία (δημοσίευση) ακαδημαϊκού περιεχομένου, γ) την ανάγκη συντήρησης και διαχείρισης πολιτιστικής κληρονομιάς και δ) την ανάγκη για παροχή μιας πλατφόρμας στο διαδίκτυο μέσω της οποίας θα παρέχει πρόσβαση στους χρήστες τρέχοντος ψηφιακού υλικού που έχει αποκτήσει και έχει παραχθεί από τρίτους. Η πολλαπλή αυτή στοχοθέτηση είναι ένας από τους σημαντικότερους λόγους για τους οποίους η «Ψηφίδα» έχοντας γίνει παθητικά αποδεκτή από τα μέλη ΔΕΠ του Πανεπιστημίου κυρίως ως ψηφιακή βιβλιοθήκη που την ευθύνη εμπλουτισμού της έχει η ΒΚΠ ΠΑΜΑΚ, δεν έχει μέχρι σήμερα καταφέρει να εκπληρώσει πλήρως τους στόχους ενός ιδρυματικού αποθετηρίου και μιας υπηρεσίας δημοσίευσης ακαδημαϊκού περιεχομένου ανοικτής πρόσβασης. Ως ιδρυματικό αποθετήριο εκπληρώνει ικανοποιητικά το στόχο της συγκέντρωσης και ψηφιακής διατήρησης Σελίδα 18 από 98

19 μεταπτυχιακών διπλωματικών εργασιών και διδακτορικών διατριβών (παρόλα αυτά η ανοιχτή πρόσβαση σε αυτό το υλικό εξαρτάται από την απόφαση των συγγραφέων τους και όχι από σχετική κατευθυντήρια απόφαση του Πανεπιστημίου) αλλά δεν έχει καταφέρει να εκπληρώσει ικανοποιητικά το βασικότερο ίσως στόχο ενός ιδρυματικού αποθετηρίου, την παροχή, δηλ. ελεύθερης πρόσβασης στο παραγόμενο από το Πανεπιστήμιο ερευνητικό έργο μέσω της αυτο-αρχειοθέτησής του από τα μέλη ΔΕΠ. Ένας επιπρόσθετος λόγος για τη μη ικανοποιητική λειτουργία της «Ψηφίδας» ως ιδρυματικό αποθετήριο, οφείλεται και στο λογισμικό DSpace το οποίο είναι ένα ευρύτερο λογισμικό δημιουργίας ψηφιακής βιβλιοθήκης και όχι αποκλειστικά εξειδικευμένο λογισμικό δημιουργίας και διαχείρισης ιδρυματικών αποθετηρίων. Επιπλέον, το Πανεπιστήμιο δεν έχει θεσπίσει σχετική πολιτική (παρά τις σχετικές οδηγίες για την εφαρμογή της διακήρυξης του Βερολίνου) που να απαιτεί από τους ερευνητές του την κατάθεση ενός ψηφιακού αντιγράφου από όλες τις δημοσιευμένες εργασίες τους σε ένα ανοικτής πρόσβασης αποθετήριο και να ενθαρρύνει τους ερευνητές του, παρέχοντας σχετική υποστήριξη, να δημοσιεύουν σε ανοικτής πρόσβασης περιοδικά, όταν αυτό είναι δυνατόν. Επίσης, στην «Ψηφίδα» περιλαμβάνονται 5 ψηφιοποιημένα ελληνικά επιστημονικά περιοδικά (South-Eastern Journal of Economics, Παιδαγωγική Επιθεώρηση, Τόπος, Επιστημονική Επετηρίδα ΑΒΣΘ, Επιστημονική Επετηρίδα Παν/μίου Μακεδονίας) που περιλαμβάνουν περίπου 1000 ψηφιακά αντικείμενα σε επίπεδο άρθρου. Τα δύο πρώτα από τα παραπάνω περιοδικά είναι τρέχοντα. Η ΨΗΦΙΔΑ, ως υπηρεσία δημοσίευσης ακαδημαϊκού περιεχομένου, εκτιμάται ότι δεν επιτυγχάνει ικανοποιητικά αποτελέσματα επειδή βασίζει τη λειτουργία της σε λογισμικό γενικότερης αρχειοθέτησης ψηφιακού περιεχομένου και όχι σε ένα εξειδικευμένο λογισμικό που να υποστηρίζει ένα σύστημα διαχείρισης και δημοσίευσης ηλεκτρονικών περιοδικών, όπως πχ. το Open Journal Systems (OJS). Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές στην περίπτωση των τρεχόντων περιοδικών για τα οποία το σύστημα δεν έχει τη δυνατότητα να υποστηρίζει το σύνολο της τρέχουσας εκδοτικής διαδικασίας. Αλλά και για τα περιοδικά που έχει παύσει η έκδοσή τους η ΨΗΦΙΔΑ δεν οργανώνει με τον καλύτερο και τον προσβασιμότερο τρόπο το περιεχόμενό τους. Τα παραπάνω συνιστούν εμπόδια στην επέκταση της συλλογής ψηφιακών περιοδικών της ΒΚΠ ΠΑΜΑΚ. Επίσης μέχρι σήμερα η Βιβλιοθήκη δίνοντας έμφαση στην ψηφιοποίηση και αρχειοθέτηση έντυπων επιστημονικών περιοδικών δεν παρείχε δυναμικές υποστηρικτικές υπηρεσίες έκδοσης ακαδημαϊκού περιεχομένου σε ψηφιακή μορφή και στη βάση της ανοικτής Σελίδα 19 από 98

20 πρόσβασης που θα υποκινούσαν την παραγωγή και την ευρύτερη διάδοση νέας επιστημονικής γνώσης. Τέλος, ως ψηφιακή βιβλιοθήκη η «Ψηφίδα» συνιστά ένα από τα προσφορότερα μέσα διατήρησης της πρόσφατης πολιτιστικής κληρονομιάς. Η ΒΚΠ ΠΑΜΑΚ διαθέτει στις συλλογές δυσεύρετο έντυπο αλλά και οπτικοακουστικό υλικό με το οποίο θα μπορούσε να εμπλουτίσει τη ψηφιακή της βιβλιοθήκη καθιστώντας το ελεύθερα προσβάσιμο στο διαδίκτυο. Α1.2.1 Συνοπτική περιγραφή των υπηρεσιών και της λειτουργίας του Φορέα Λειτουργίας Το ΠΑΜΑΚ είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση. Τελεί υπό την εποπτεία του κράτους δια του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, ενισχύεται οικονομικά από αυτό και λειτουργεί βάσει των σχετικών νόμων. Η οργάνωση του ΠΑΜΑΚ, σύμφωνα με το νέο Ακαδημαϊκό Χάρτη (ΠΔ88/2013, Α 129) δομείται ιεραρχικά σε Σχολές οι οποίες συγκροτούνται από Τμήματα. Τα Τμήματα παρέχουν εκπαιδευτικές υπηρεσίες που καταλήγουν σε πτυχία ή/ διπλώματα και επιπλέον είναι οι μονάδες εκείνες στις οποίες ανήκουν διάφορες κατηγορίες προσωπικού. Το προσωπικό του ΠΑΜΑΚ διακρίνεται στις ακόλουθες τρεις γενικές κατηγορίες: α) το διδακτικό προσωπικό, β) το ειδικό τεχνικό εργαστηριακό προσωπικό και γ) το διοικητικό προσωπικό. Σε σχέση με τη Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης του ΠΑΜΑΚ, ανάμεσα στις υπηρεσίες που προσφέρει συγκαταλέγονται οι εξής: Δανεισμός Βασική υπηρεσία που προσφέρει η ΒΚΠ είναι η δυνατότητα εξωτερικής χρήσης του μεγαλύτερου μέρους του υλικού της μέσω του δικαιώματος δανεισμού που έχουν οι περισσότερες κατηγορίες χρηστών της. Διαδανεισμός Μέσω της υπηρεσίας διαδανεισμού η ΒΚΠ παρέχει στους χρήστες τη δυνατότητα παραγγελίας υλικού (βιβλία, άρθρα, διατριβές, κλπ.) που δε διαθέτει στις συλλογές της από άλλες βιβλιοθήκες της Ελλάδας και του εξωτερικού. Η ΒΚΠ λειτουργεί άλλοτε ως δανειζόμενη (πελάτης) και άλλοτε ως προμηθεύτρια του υλικού. Ως δανειζόμενη μέσω του διαδανεισμού η ΒΚΠ παραλαμβάνει μονογραφίες, τεύχη περιοδικών, διδακτορικές διατριβές και φωτοτυπίες άρθρων περιοδικών, τα οποία δεν ανήκουν στη συλλογή της. Οι χρήστες συμπληρώνουν Σελίδα 20 από 98

21 τις ηλεκτρονικές αιτήσεις διαδανεισμού οι οποίες επεξεργάζονται από το αρμόδιο γραφείο και όταν το υλικό φθάσει στη Βιβλιοθήκη, ο ενδιαφερόμενος ενημερώνεται από το προσωπικό του Τμήματος Δανεισμού-Διαδανεισμού μέσω e- mail ή τηλεφώνου για την παραλαβή του. Η ΒΚΠ ως προμηθεύτρια δανείζει το υλικό της σε άλλες Βιβλιοθήκες. Τα αιτήματα γίνονται δεκτά μόνο μέσω της ηλεκτρονικής φόρμας που διατίθεται στην ιστοσελίδα της βιβλιοθήκης. Συλλογή Κρατημένου Υλικού Η συλλογή αυτή περιλαμβάνει βιβλία, άρθρα και συμπληρωματικές σημειώσεις που υπάρχουν στη βιβλιογραφία συγκεκριμένων μαθημάτων και κατά συνέπεια παρουσιάζουν αυξημένη ζήτηση, προκειμένου να διευκολυνθεί η κυκλοφορία του υλικού στους χρήστες. Πληροφοριακή Παιδεία Η ΒΚΠ σχεδιάζει, οργανώνει και προσφέρει σε σταθερή βάση προγράμματα πληροφοριακής παιδείας, τα οποία απευθύνονται σε προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές και πραγματοποιούνται στην αρχή κάθε ακαδημαϊκού έτους. Με το πρόγραμμα πληροφοριακής παιδείας οι φοιτητές:. α) κατανοούν τη χρήση του αυτοματοποιημένου συστήματος του καταλόγου της βιβλιοθήκης, β) προσδιορίζουν και κριτικάρουν αξιολογώντας τις διαφορετικές πηγές πληροφόρησης που βρίσκουν, γ) εστιάζουν σε ένα θέμα συγκεκριμένο, δ) εντοπίζουν υλικό που αφορά ένα συγκεκριμένο θέμα, ε) αναγνωρίζουν επιστημονικό ή όχι πληροφορικό υλικό, στ) βρίσκουν στατιστικά δεδομένα και άλλες πηγές είτε ηλεκτρονικά είτε σε έντυπη μορφή, ζ) ξεπερνούν το άγχος της βιβλιοθήκης, η) βελτιώνουν την επικοινωνία τους με το προσωπικό της βιβλιοθήκης ζητώντας βοήθεια στις πληροφοριακές τους ανάγκες. Ηλεκτρονικές/Ψηφιακές υπηρεσίες Η ΒΚΠ ΠΑΜΑΚ προσφέρει ένα σύνολο ψηφιακών υπηρεσιών στα μέλη της ακαδημαϊκής και όχι μόνο κοινότητας. Η ΒΚΠ-ΠΑΜΑΚ πρωτοστάτησε (2005) στην ανάπτυξη Ιδρυματικού Αποθετηρίου & Ψηφιακής Βιβλιοθήκης (ΨΗΦΙΔΑ, η οποία παρέχει πρόσβαση σε μια ποικιλία ψηφιακών συλλογών. Επιπλέον, οι υπηρεσίες: ΘΥΡΑ ( & PANTOU ( καθώς & ο επίσημος ιστότοπος της Βιβλιοθήκης ( παρέχουν ένα ολοκληρωμένο περιβάλλον αναζήτησης στη συλλογή της Βιβλιοθήκης μέσω του διαδικτύου, λειτουργώντας επικουρικά και συμπληρωματικά στις δυνατότητες αναζήτησης που παρέχει ο κεντρικός της κατάλογος, OPAC ( Στις υφιστάμενες ψηφιακές υπηρεσίες της ΒΚΠ περιλαμβάνονται επίσης: α) η υπηρεσία Σελίδα 21 από 98

22 ηλεκτρονικής πληροφόρησης e-ρωτηση ( μέσω της οποίας υποβάλλονται εξ αποστάσεως (online) & σε 24ωρη βάση και απαντώνται πληροφοριακές ερωτήσεις προς τους βιβλιοθηκονόμους, β) το σύστημα διαχείρισης αιτημάτων διαδανεισμού SMILLE ( που παρέχει δυνατότητα ανάκτησης τεκμηρίων (έντυπων & ψηφιακών) από άλλες Βιβλιοθήκες στην Ελλάδα & ανά τον κόσμο & γ) η ΤΗΛΕΜΑΘΕΙΑ ( που προσφέρει τη δυνατότητα online & εξ αποστάσεως παρακολούθησης ολοκληρωμένων μαθημάτων από άτομα στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Τα εγγεγραμμένα μέλη της Πανεπιστημιακής Κοινότητας μπορούν να έχουν πρόσβαση εξ αποστάσεως στις ηλεκτρονικές πηγές (Συνδρομητικές βάσεις δεδομένων, Ηλεκτρονικά Περιοδικά, Ηλεκτρονικά Βιβλία κλπ.) της Βιβλιοθήκης μέσω proxy-server. Με βάση την αρχή της ισότιμης πρόσβασης στην πληροφορία και με στόχο την κάλυψη των εκπαιδευτικών αναγκών των φοιτητών με προβλήματα όρασης του Πανεπιστημίου, η ΒΚΠ έχει διαμορφώσει στους χώρους της ξεχωριστή αίθουσα, η οποία διαθέτει σύγχρονους σταθμούς εργασίας Η/Υ για χρήση τους από τυφλούς και μερικώς βλέποντες χρήστες, ενώ ταυτόχρονα έχει αναπτύξει Υπηρεσία παροχής ελληνικού ηλεκτρονικού περιεχομένου ως εναλλακτική μορφή στο έντυπο εκπαιδευτικό υλικό μέσω της ΨΗΦΙΔΑΣ. Προτεραιότητα έχει δοθεί στην μετατροπή διδακτικών εγχειριδίων σε ηλεκτρονική μορφή μέσα από ένα πρόγραμμα ψηφιοποίησης και ηλεκτρονικής αρχειοθέτησης του ψηφιοποιημένου υλικού. Με το παρόν έργο η ΒΚΠ σκοπεύει να αναδιαρθρώσει και αναβαθμίσει τις υπάρχουσες υπηρεσίες/λειτουργίες της, καθώς και να δημιουργήσει νέες εξειδικευμένες υποστηρικτικές υπηρεσίες, όπως αναλύονται και παρακάτω (βλ. Α1.2.3 και Α2.1). Α1.2.2 Οργανωτική Δομή και Στελέχωση του Φορέα Η Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης (ΒΚΠ) του ΠΑΜΑΚ λειτουργεί ως κεντρικός φορέας κάτω από τον οποίο είναι δυνατόν να προσαρτώνται κάθε φορά οι διάφορες νέες υπηρεσίες προσφοράς πληροφοριών που διαμορφώνονται σύμφωνα με τις ανάγκες της κοινότητας του Πανεπιστημίου. Η ΒΚΠ βάσει του Νόμου Πλαίσιου για τα ΑΕΙ λειτουργεί σε επίπεδο Διεύθυνσης και απαρτίζεται από 7 οργανικά Τμήματα. Η στελέχωση των Τμημάτων της ΒΚΠ με ανθρώπινο δυναμικό δίνεται Σελίδα 22 από 98

23 παρακάτω: ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ & ΚΕΝΤΡΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΠΑΜΑΚ Προϊστάμενος Δ/νσης 1 Τμήμα Διοικητικής Υποστήριξης 1 Τμήμα Επιστημονικής Πληροφόρησης & 5 Τεκμηρίωσης Τμήμα Δανεισμού-Διαδανεισμού 4 Τμήμα Τεχνικής Επεξεργασίας Υλικού 7 (Περιλαμβάνονται και οι ψηφιακές υπηρεσίες) Τμήμα Περιοδικών Εκδόσεων 2 Τμήμα Προσκτήσεων Μονογραφιών 2 Τμήμα Αυτοματισμού 2 Α1.2.3 Περιγραφή των κύριων επιχειρησιακών διαδικασιών Η ΒΚΠ του ΠΑΜΑΚ έχει παρουσία στο διαδίκτυο μέσω του δικτυακού της τόπου ( Το σύνολο των δραστηριοτήτων της ΒΚΠ, καθώς και μια πληθώρα ΤΠΕ και ψηφιακών εφαρμογών παρέχονται μέσω αυτού του δικτυακού τόπου: Online κατάλογος, Κατάλογος Ηλεκτρονικών Περιοδικών (AtoZ), Θεματική Πύλη «ΘΥΡΑ», Ηλεκτρονική Ξενάγηση, Υπηρεσία Υποβολής Πληροφοριακών Ερωτημάτων «E-ρώτηση» κ.ά. Η Ψηφιακή Βιβλιοθήκη & Ιδρυματικό Αποθετήριο «Ψηφίδα», που η ΒΚΠ έχει δημιουργήσει από το 2005, λόγω της ανομοιογένειας του υλικού που συγκέντρωσε, της έλλειψης διακριτής ταυτότητας των επιμέρους συλλογών της & του γενικού χαρακτήρα του λογισμικού αρχειοθέτησης ψηφιακού υλικού που χρησιμοποιείται δεν επέτυχε: α) το βασικότερο στόχο ενός ιδρυματικού αποθετηρίου (αυτό-αρχειοθέτηση ερευνητικών εργασιών μελών ΔΕΠ), β) να προβάλλει τα ψηφιοποιημένα επιστημονικά περιοδικά που φιλοξενεί (2 από τα οποία είναι τρέχοντα) & γ) να αναδείξει την πρόσφατη μεταπολεμική έντυπη επιστημονική παραγωγή στον κλάδο των κοινωνικών & ανθρωπιστικών επιστημών που παραμένει στο μεγαλύτερο μέρος της αόρατη & ανεκμετάλλευτη στον παγκόσμιο ιστό. Με το παρόν Έργο προβλέπεται η αναδιάρθρωση και η αναβάθμιση αλλά και η δημιουργία νέων εξειδικευμένων υποστηρικτικών υπηρεσιών: α) συγκέντρωσης, διατήρησης αλλά και διάδοσης σε ψηφιακή μορφή-της Σελίδα 23 από 98

24 ερευνητικής παραγωγής του Πανεπιστημίου (ιδρυματικό αποθετήριο), β) δημοσίευσης και διαχείρισης ακαδημαϊκού περιεχομένου ανοικτής πρόσβασης (υπηρεσίες διαχείρισης και δημοσίευσης ηλεκτρονικών περιοδικών ανοικτής πρόσβασης, υπηρεσία φιλοξενίας συνεδρίων ανοικτής πρόσβασης) και γ) διατήρησης πολιτιστικής κληρονομιάς (εμπλουτισμός της ψηφιακής βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου μέσω ψηφιοποίησης έντυπων ελληνικών επιστημονικών συλλογών οικονομικής και πολιτικής επιστήμης ιστορικής σημασίας). Όλες οι παραπάνω υπηρεσίες θα είναι απόλυτα διασυνδεδεμένες μεταξύ τους, παρέχοντας επιπλέον κοινή διεπιφάνεια αναζήτησης στον παγκόσμιο ιστό, με τη χρήση λογισμικού ανοιχτού κώδικα και βάσει ανοιχτών προτύπων για τη συγκομιδή μεταδεδομένων. Τα προσφερόμενα Συστήματα θα πρέπει να υποστηρίζουν ένα σύνολο επιχειρησιακών διαδικασιών, δηλαδή λειτουργίες, μέσω πρόσθετων εφαρμογών, οι οποίες αναλύονται πλήρως στις ενότητες Α3.1, A.3.2 του παρόντος. Συνοπτικά οι διαδικασίες είναι οι εξής: Ομαδοποίηση Περιεχομένου Πρόσβαση, Επεξεργασία και Χρήση Περιεχομένου Κατάθεση/Εισαγωγή Δεδομένων Εξαγωγή/Μεταφορά Περιεχομένου Ανάθεση Αναγνωριστικών Αναζήτηση/Πλοήγηση Περιεχομένου Διαχείριση Συστημάτων Υπηρεσίες εξατομίκευσης Διαχείριση Μεταδεδομένων Μετάπτωση δεδομένων Αυτόματη εγκατάσταση & παραμετροποίηση Ψηφιοποίηση / εμπλουτισμός Α1.2.4 Ανάλυση υποδομών Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών Στο ΠΑΜΑΚ λειτουργεί το Κέντρο Υπολογιστών & Δικτύων (ΚΥΔ), που σκοπό έχει τόσο την ορθή λειτουργία των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών, όσο και την ικανοποίηση των αναγκών των χρηστών, των ηλεκτρονικών υπολογιστών και των δικτυακών υπηρεσιών του Πανεπιστημίου. Συγκεκριμένα, το ΚΥΔ έχει αναλάβει τη συνεχή παρακολούθηση και υποστήριξη Σελίδα 24 από 98

25 των αναγκών του Ιδρύματος σε υλικό εξοπλισμό και λογισμικό και την εποπτεία της λειτουργίας του δικτύου επικοινωνιών για την εξασφάλιση της πρόσβασης των χρηστών του στο Διαδίκτυο. Περιλαμβάνει 5 Γραφεία με διαφορoποιημένο αντικείμενο εργασιών, αλλά με κεντρικό σημείο αναφοράς το Γραφείο Εξυπηρέτησης Χρηστών και κοινή σύμπραξη για την ικανοποίηση των αναγκών των χρηστών: α) Γραφείο Εξυπηρέτησης Χρηστών β) Γραφείο Διακομιστών και γ) Γραφείο Επικοινωνιών & Δικτύων, τα οποία έχουν την ευθύνη της εγκατάστασης και λειτουργίας δικτυακών υπηρεσιών, της διαχείρισης του δικτύου και της συνεχούς αναβάθμισής του, σύμφωνα με τις εκάστοτε ανάγκες του Πανεπιστημίου και τις τεχνολογικές εξελίξεις. Σαν στόχο έχουν την διατήρηση του δικτύου σε μία επιθυμητή κατάσταση λειτουργίας και ευθύνονται για την εκτέλεση ενός πλήθους ανομοιογενών μεταξύ τους λειτουργιών (παροχή διευθύνσεων IP, τήρηση αρχείων back-up των δρομολογητών, υπολογισμό στατιστικών κίνησης δικτύου κλπ.), οι οποίες αποσκοπούν στην παρακολούθηση, αξιολόγηση και ρύθμιση (έλεγχο) ενός πλήθους παραμέτρων, μεταβλητών, προγραμμάτων και διαδικασιών οι οποίες επηρεάζουν την λειτουργία του δικτύου. δ) Γραφείο Μηχανοργάνωσης, Εφαρμογών Λογισμικού & Διαδικτύου, το οποίο διεκπεραιώνει τις δραστηριότητες που σχετίζονται με τη Μηχανοργάνωση των Υπηρεσιών του Πανεπιστημίου, το Διαδίκτυο και τις εφαρμογές του αλλά και το λογισμικό που χρησιμοποιείται τόσο στις Υπηρεσίες όσο και για διδακτικούς ή/και ερευνητικούς σκοπούς. ε) Γραφείο Τεχνικής Υποστήριξης Προσωπικών Υπολογιστών και Εργαστηρίων, το οποίο έχει την τεχνική επιμέλεια όλου του υλικού εξοπλισμού που προμηθεύεται το Πανεπιστήμιο, τόσο των προσωπικών υπολογιστών και περιφερειακών συσκευών των μελών του Πανεπιστημίου όσο και αυτών που βρίσκονται στα εργαστήρια των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών Τμημάτων. Έχει δε, ενεργό ρόλο στις διαδικασίες προμήθειας του υλικού εξοπλισμού. Η ΒΚΠ ΠΑΜΑΚ διαθέτει Πληροφοριακό Σύστημα τεσσάρων διακομιστών διπλού επεξεργαστή με αποθηκευτικό χώρο σε δύο συστοιχίες σκληρών δίσκων χωρητικότητας 4 ΤΒ. Σε συνδυασμό με τα συστήματα LTSP που λειτουργούν στον πληροφοριακό κόμβο της Βιβλιοθήκης, στοχεύουν στη βέλτιστη διαχείριση των απομακρυσμένων τερματικών των χρηστών. Για την υποστήριξη τόσο των υπηρεσιών/εφαρμογών που έχουν αναπτυχθεί όσο και του εξοπλισμού που διαθέτει η Βιβλιοθήκη, απασχολείται ένας μόνιμος υπάλληλος με ειδικότητα Σελίδα 25 από 98

26 πληροφορικού, ενώ υπάρχει παράλληλη τεχνική υποστήριξη του Κέντρου Υπολογιστών & Δικτύων του ΠΑΜΑΚ ( που διαθέτει 7 μόνιμους εξειδικευμένους υπαλλήλους. Στα πλαίσια υλοποίησης της Πράξης (Υποέργο 4) έχει προβλεφτεί η ενίσχυση του υπάρχοντος υπολογιστικού εξοπλισμού της ΒΚΠ με την προμήθεια επιπλέον διακομιστών (servers), οι οποίοι θα αξιοποιηθούν για τη φιλοξενία μερικών από των ηλεκτρονικών υπηρεσιών που αναλύονται στο Α2.1 και αρκετό ψηφιακό υλικό που θα δημιουργηθεί κατά την υλοποίηση του παρόντος Έργου. Α1.2.5 Επίπεδο Ωριμότητας του παρόντος Έργου Τα πνευματικά δικαιώματα αποτελούν ένα πολύ σημαντικό θέμα που επηρεάζει άμεσα τις διαδικασίες ψηφιοποίησης ιδιαίτερα όταν στόχος της ψηφιοποίησης είναι η ελεύθερη πρόσβαση του κοινού στο ψηφιακό υλικό και η προβολή του υλικού μέσα από το Διαδίκτυο. Κύριος στόχος της νομοθεσίας για την πνευματική ιδιοκτησία είναι η προστασία των δημιουργών έργων (επιστήμης, λογοτεχνίας, θεάτρου, μουσικής, τέχνης, εφαρμογών λογισμικού κ.α.) στους οποίους η νομοθεσία δίνει αποκλειστικά δικαιώματα πάνω στη διαχείριση και εμπορική εκμετάλλευση των έργων τους. Υπό αυτό το πρίσμα, οποιαδήποτε μορφή αναπαραγωγής, επεξεργασίας (συμπεριλαμβανομένης και της ψηφιοποίησης), διάθεσης και χρήσης ενός έργου από τρίτο πρόσωπο απαιτεί την έγκριση (και αδειοδότηση) του δημιουργού και στις περισσότερες περιπτώσεις, την καταβολή εύλογης αμοιβής ως αντιστάθμισμα για την πιθανή οικονομική απώλεια που οι παραπάνω πράξεις επιφέρουν στο δημιουργό. Η εμπειρία της ΒΚΠ-ΠΑΜΑΚ στη διαχείριση των πνευματικών δικαιωμάτων ψηφιακού ή ψηφιοποιημένου υλικού θα αποβεί πολύτιμη για την υλοποίηση των στόχων του προτεινόμενου έργου. Όπως φαίνεται και στην παρακάτω λίστα επισυναπτόμενων εγγράφων, η Βιβλιοθήκη έχει εξασφαλίσει την άδεια ψηφιοποίησης και διάθεσης του μεγαλύτερο μέρος του υλικού που θα ψηφιοποιήσει στα πλαίσια του έργου: Απόσπασμα Πρακτικού αρ. 13 της συνεδρίασης της Συγκλήτου του ΠΑΜΑΚ για λήψη απόφασης για συνεργασία του ΠΑΜΑΚ με το Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου (ΙΜΧΑ). Απόφαση Δ.Σ. του ΙΜΧΑ για συνεργασία με το ΠΑΜΑΚ. Επικοινωνία με τη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων για την ψηφιοποίηση Σελίδα 26 από 98

27 εισηγητικών εκθέσεων νόμων. Ιδιωτικό συμφωνητικό παραχώρησης δικαιωμάτων διάθεσης και χρήσης ψηφιακού υλικού για το περιοδικό «South-Eastern Europe Journal of Economics (SEJE): the official journal of the Association of Economic Universities of South and Eastern Europe and the Black Sea Region (ASECU)». Ιδιωτικό συμφωνητικό παραχώρησης δικαιωμάτων ψηφιοποίησης, διάθεσης και χρήσης με το περιοδικό «ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ: Περιοδική έκδοση της Παιδαγωγικής Εταιρείας Ελλάδος». Συμφωνία παραχώρησης δικαιωμάτων ψηφιοποίησης, διάθεσης και χρήσης με το περιοδικό «ΤΟΠΟΣ: Επιθεώρηση Χωρικής Ανάπτυξης, Σχεδιασμού και Περιβάλλοντος». Όσον αφορά στην αδειοδότηση των ενεργειών ψηφιοποίησης ή ανάρτησης ψηφιακού υλικού που παράγεται εντός του ιδρύματος (π.χ. διπλωματικές και διδακτορικές διατριβές), η ΒΚΠ έχει καθιερώσει κείμενα αδειών χρήσης που τα έχει ενσωματώσει στην ψηφιακή βιβλιοθήκη που ήδη λειτουργεί και τα οποία υπογράφονται από τους δημιουργούς των κειμένων. Παράλληλα προσφέρεται δυνατότητα χρήσης των αδειών Creative Commons για όσους δημιουργούς ενδιαφέρονται να διαθέσουν το υλικό τους με τη μορφή τέτοιων αδειών. Σελίδα 27 από 98

28 Α2. Αντικείμενο, στόχοι και κρίσιμοι παράγοντες επιτυχίας του Έργου Α2.1 Αντικείμενο του Έργου Το παρόν Έργο ενσωματώνει τις υπηρεσίες που θα αναπτυχθούν σε τρεις βασικούς άξονες: Άξονας 1: Αναβάθμιση Ιδρυματικού Αποθετηρίου Αναβάθμιση & εμπλουτισμός αμιγούς ιδρυματικού αποθετηρίου που θα υποστηρίζει με βέλτιστο τρόπο την «πράσινη οδό» (αυτό-αρχειοθέτηση) προς την ανοικτή πρόσβαση στην ερευνητική παραγωγή του Πανεπιστημίου. To πληροφοριακό σύστημα που θα αναπτυχθεί θα πρέπει να βασίζεται σε λογισμικό το οποίο αναπτύσσεται και υποστηρίζεται διεθνώς, με τρέχουσες λειτουργικές εγκαταστάσεις. Επιπλέον, μετά την παράδοση του συστήματος θα πρέπει να παραδοθεί ο πηγαίος κώδικας του λογισμικού στη Βιβλιοθήκη και κέντρο πληροφόρησης με όλες τις αλλαγές και παραμετροποιήσεις που θα έχουν πραγματοποιηθεί κατά την υλοποίησή του, στον οποίο κώδικα θα πρέπει να επιτρέπονται οι αλλαγές, εφόσον χρειαστεί, από τη ΒΚΠ ΠΑΜΑΚ. Εγκατάσταση & παραμετροποίηση ενός νέου πληροφοριακού συστήματος για τη διαχείριση του ιδρυματικού αποθετηρίου, τύπου E-prints, ή ισοδύναμου, πλήρως διαλειτουργικού & με αναβαθμισμένες λειτουργικές δυνατότητες: α) αναζήτησης-περιήγησης (πχ. προσαρμοσμένες δυνατότητες περιήγησης με σύνθετα κριτήρια), β) ροών εργασίας απόθεσης & τεκμηρίωσης ερευνητικών δημοσιεύσεων & ερευνητικών προγραμμάτων (πχ. δυναμική διασύνδεση με βάση ROMEO για πολιτικές περιοδικών σε πνευματικά δικαιώματα, έλεγχος καθιερώσεων, υποστήριξη βασικών στοιχείων μοντέλου CERIF), γ) βελτιστοποίησης ανάκτησης από εξειδικευμένες μηχανές αναζήτησης & δυνατότητα αίτησης μη διαθέσιμων τεκμηρίων με δυναμικά s, δ) εισαγωγής-εξαγωγής εγγραφών σε/από XML, εργαλεία διαχείρισης βιβλιογραφικών εγγραφών & εξωτερικές υπηρεσίες (πχ. Crossref) με ενσωματωμένα plugins, ε) στατιστικών αναφορών. Μετάπτωση δεδομένων Ιδρυματικού Αποθετηρίου από d-space στο νέο πληροφοριακό σύστημα (περίπου εγγραφές). Υπηρεσία αναδρομικής συλλογής, μεταφόρτωσης & μετατροπής format (1.500 τουλάχιστον) ψηφιακών αντικειμένων ερευνητικών εργασιών μελών ΔΕΠ του Πανεπιστημίου μέσω ανάπτυξης ενδιάμεσου συστήματος - δεξαμενής διαχείρισης Σελίδα 28 από 98

29 Ενίσχυση ελέγχου δικαιωμάτων πρόσβασης με αναγνώριση IP. Ψηφιοποίηση: α) 200 ερευνητικών παραδοτέων της ΕΛΚΕ ΠΑΜΑΚ έκτασης σελ & β) 830 διατριβών & διπλωματικών εργασιών ( περίπου σελ.) Υπηρεσίες εκπαίδευσης & υποστήριξης που θα περιλαμβάνουν κύκλους εκπαίδευσης για τους τελικούς χρήστες (μέλη ΔΕΠ) & για τους ενδιάμεσους χρήστες (προσωπικό της ΒΚΠ ΠΑΜΑΚ), παραγωγή αντίστοιχου εκπαιδευτικού υλικού, τεχνική υποστήριξη καθ όλη τη διάρκεια του έργου & μεταφορά τεχνογνωσίας καθώς & οποιωνδήποτε τυχόν δικαιωμάτων που απορρέουν από την εκτέλεση του υποέργου στη ΒΚΠ ΠΑΜΑΚ. Άξονας 2: Υποστήριξη Επιστημονικών Εκδόσεων Ανοικτής Πρόσβασης Ανάπτυξη υπηρεσιών ηλεκτρονικής διαχείρισης & έκδοσης επιστημονικών περιοδικών & συνεδρίων με σκοπό: α) την καλύτερη οργάνωση & διάθεση του περιεχομένου των ήδη ψηφιοποιημένων περιοδικών της Ψηφίδας, β) την ψηφιοποίηση ή/και την μετάβαση 3 τίτλων περιοδικών από την παραδοσιακή έντυπη έκδοση σε αμιγώς ηλεκτρονική έκδοση ανοικτής πρόσβασης, γ) την αύξηση της ερευνητικής παραγωγικότητας. Οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες που θα αναπτυχθούν θα πρέπει να βασιζονται σε λογισμικά τα οποία αναπτύσσονται και υποστηρίζονται διεθνώς, με τρέχουσες λειτουργικές εγκαταστάσεις. Επιπλέον, μετά την παράδοση των συστημάτων των υπηρεσιών θα πρέπει να παραδοθεί ο πηγαίος κώδικάς του λογισμικού τους στη Βιβλιοθήκη και κέντρο πληροφόρησης με όλες τις αλλαγές και παραμετροποιήσεις που θα έχουν πραγματοποιηθεί κατά την υλοποίησή τους, στους οποίους κώδικες θα πρέπει να επιτρέπονται οι αλλαγές, εφόσον χρειαστεί, από τη ΒΚΠ ΠΑΜΑΚ. Ειδικότερα: Υπηρεσία ηλεκτρονικής διαχείρισης & έκδοσης επιστημονικών περιοδικών που θα υποστηρίζει το σύνολο της εκδοτικής διαδικασίας με την εγκατάσταση & παραμετροποίηση ενός λογισμικού για τη διαχείριση έκδοσης επιστημονικών περιοδικών, τύπου Open Journal Systems (OJS), ή ισοδύναμου. Υπηρεσία ηλεκτρονικής διαχείρισης & αρχειοθέτησης περιεχομένου επιστημονικών συνεδρίων με την εγκατάσταση & παραμετροποίηση ενός λογισμικού ανοικτού κώδικα για τη διαχείριση συνεδρίων, τύπου Open Conference Systems (OCS), ή ισοδύναμου Δημιουργία διεπιφανειών υποδοχής για καθοδηγούμενη δυναμική αρχική εγκατάσταση των λογισμικών διαχείρισης περιοδικών και συνεδρίων από Σελίδα 29 από 98

30 τελικούς χρήστες για δυνατότητα διαχείρισης νέων περιοδικών & συνεδρίων Μετάπτωση δεδομένων (1000 περίπου ψηφιακά αντικείμενα) 5 ήδη ψηφιοποιημένων περιοδικών της Ψηφίδας (SEEJE, Παιδαγωγική Επιθεώρηση, Τόπος, Επιστημονική Επετηρίδα ΑΒΣΘ, Επιστημονική Επετηρίδα Παν/μίου Μακεδονίας) σε 5 νέες εγκαταστάσεις του λογισμικού διαχείρισης επιστημονικών περιοδικών με μία αρχική σελίδα υποδοχής Πλήρης αναδρομική ψηφιοποίηση & δυνατότητα αποκλειστικής ηλεκτρονικής έκδοσης μέσω της πλατφόρμας διαχείρισης περιοδικών, 3 έντυπων επιστημονικών περιοδικών: α) 2 τρέχοντα περιοδικά (εξασφαλισμένη συμφωνία με ΙΜΧΑ για Balkan Studies & Βαλκανικά Σύμμεικτα) & β) του σημαντικού οικονομικού περιοδικού Νέα Οικονομία ( ). Έκδοση 1 νέου περιοδικού. Συμπληρωματική ψηφιοποίηση Επιστημονικής Επετηρίδας ΠΑΜΑΚ. Συνολική έκταση ψηφιοποίησης: περίπου σελ. Υπηρεσίες εκπαίδευσης & υποστήριξης που θα περιλαμβάνουν κύκλους εκπαίδευσης για τους τελικούς χρήστες, παραγωγή αντίστοιχου εκπαιδευτικού υλικού, τεχνική υποστήριξη καθ όλη τη διάρκεια του έργου & μεταφορά τεχνογνωσίας καθώς & οποιωνδήποτε τυχόν δικαιωμάτων στη ΒΚΠ ΠΑΜΑΚ Άξονας 3: Εμπλουτισμός Ψηφιακής Βιβλιοθήκης Εμπλουτισμός Ψηφίδας με νέες συλλογές μέσω ψηφιοποίησης ακαδημαϊκού έντυπου & οπτικοακουστικού υλικού με σκοπό τη σημαντική αύξηση του διαθέσιμου ελεύθερα προσβάσιμου ψηφιακού περιεχομένου. Ψηφιοποίηση έντυπου & ο/α υλικού. Νέες συλλογές ψηφιακής βιβλιοθήκης: α) ιστορική ψηφιακή βιβλιοθήκη οικονομικής & πολιτικής επιστήμης, β) αρχείο συναυλιών του Τμ. Μουσικής Επιστήμης & Τέχνης (ΜΕΤ) του Πανεπιστημίου, γ) εισηγητικές εκθέσεις νόμων (υπάρχει ήδη συμφωνία με τη Βιβλιοθήκη της Βουλής) & δ) τιμητικοί τόμοι καθηγητών του Πανεπιστημίου (εμπλουτισμός προϋπάρχουσας συλλογής) Οι συλλογές θα περιλαμβάνουν τις περιγραφές, τα τεκμήρια, τα αρχεία που υλοποιούν τις πολιτικές πρόσβασης & όποια άλλα επιπρόσθετα στοιχεία κριθούν απαραίτητα. Η αρχειοθέτηση & η ανάκτηση του υλικού θα επιτυγχάνεται με τη χρήση λογισμικού ανοικτών προτύπων & ανοικτού κώδικα (d-space) Συγκεκριμένα, με την ολοκλήρωση της προτεινόμενης ενέργειας, θα δημιουργηθεί ψηφιακό περιεχόμενο το οποίο θα αριθμεί σε πάνω από 750 διακριτά τεκμήρια έκτασης σελ. για τα έντυπα & διάρκειας 415 ωρών για τις συναυλίες. Ήτοι: Σελίδα 30 από 98