ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΓΛΩΣΣΟΜΑΘΕΙΑΣ Η ΕΞΕΤΑΣΗ ΕΠΙΠΕΔΟΥ Β2: «ΚΑΛΗ ΓΝΩΣΗ» ΑΓΓΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ. Ιούλιος 2003 ΑΘΗΝΑ

Transcript

1 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΓΛΩΣΣΟΜΑΘΕΙΑΣ Η ΕΞΕΤΑΣΗ ΕΠΙΠΕΔΟΥ Β2: «ΚΑΛΗ ΓΝΩΣΗ» ΑΓΓΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Ιούλιος 2003 ΑΘΗΝΑ

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Σκοπός και φύση της εξέτασης Χαρακτηριστικά της εξέτασης και προδιαγραφές των θεμάτων Τα στάδια και οι ενότητες της εξέτασης Κατανομή βαθμολογίας, ζητουμένων και χρονικής διάρκειας ανά ενότητα Συνοπτική παρουσίαση των 10 προδιαγραφών των θεμάτων εξέτασης Ελεγχόμενη επικοινωνιακή επάρκεια Ικανότητα χρήσης της γλώσσας: Περιγραφικοί δείκτες Γενικοί δείκτες Επιμέρους δείκτες για την κατανόηση και την παραγωγή λόγου Τυπολογία των δοκιμασιών Παραδείγματα θεμάτων εξέτασης

3 1. Σκοπός και φύση της εξέτασης Ο γενικός σκοπός και η φιλοσοφία των εξετάσεων για το Κ.Π.Γ. αναλύεται στο Ενιαίο Πλαίσιο του προγράμματος των Εξετάσεων. Το σχετικό αρχείο μπορούν να το διαβάσουν οι ενδιαφερόμενοι στην ιστοσελίδα του Κ.Π.Γ.: Με βάση το Ενιαίο Πλαίσιο αυτό, η εξέταση, μέσω της οποίας πιστοποιείται το επίπεδο Β2 («καλή γνώση») της αγγλικής γλώσσας, είναι σχεδιασμένη για να ελέγξει κατά πόσον ο υποψήφιος είναι σε θέση να χρησιμοποιεί τη γλώσσα ώστε: α) Να κατανοεί γραπτά και προφορικά κείμενα «αυθεντικού» λόγου 1, έχοντας συνείδηση ότι διαφορετικές γλωσσικές επιλογές συγκροτούν διαφορετικά νοήματα και διαφορετικές κοινωνικές πρακτικές. β) Να εκφράζεται γραπτά και προφορικά, σε διαφορετικές κοινωνικές περιστάσεις - με τρόπο κατάλληλο για συγκεκριμένες συνθήκες επικοινωνίας - επιλέγοντας τα γλωσσικά στοιχεία που είναι κατάλληλα για την αποτύπωση νοημάτων, ανάλογα με το είδος κειμένου το οποίο καλείται να παραγάγει. Τα κείμενα που χρησιμοποιούνται στην εξέταση, είναι δυνατόν να περιλαμβάνουν και εικόνες, σχεδιαγράμματα, φωτογραφίες και άλλου τύπου οπτικά ή ακουστικά στοιχεία, τα οποία συντελούν στην αποτύπωση κοινωνικά προσδιορισμένων νοημάτων. Τα νοήματα αυτά καλείται να κατανοήσει ο υποψήφιος, καθώς επίσης να αποδείξει ότι έχει ενσυνείδητες γνώσεις σχετικά με το λεξικογραμματικό σύστημα της αγγλικής γλώσσας. Καλείται, επίσης, να κατανοήσει τις οδηγίες που δίνονται σε κάθε δοκιμασία της εξέτασης και να παράγει λόγο ορθό και κατάλληλο για την περίσταση επικοινωνίας, δηλαδή να χρησιμοποιεί τη γλώσσα με τρόπο που συνάδει με το κοινωνικοπολιτισμικό της πλαίσιο [context]. Ένα στοιχείο της εξέτασης για το Κρατικό Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας (Κ.Π.Γ.), το οποίο διαφέρει από άλλα συστήματα πιστοποίησης της αγγλικής γλώσσας που εφαρμόζονται μέχρι σήμερα στην Ελλάδα, είναι πως ο υποψήφιος καλείται να αποδείξει ότι είναι σε θέση να κάνει «διαμεσολαβητική» χρήση της αγγλικής. Δηλαδή, είναι σε θέση να παραγάγει αγγλικό γραπτό ή προφορικό κείμενο με βάση γλωσσικά ερεθίσματα στην ελληνική γλώσσα. Μάλιστα, ο έλεγχος της διαμεσολαβητικής χρήσης της γλώσσας αποτελεί έναν από τους στόχους της εξέτασης, αφού σε καθημερινές περιστάσεις επικοινωνίας, στον χώρο της εργασίας του ή τον ευρύτερο κοινωνικό χώρο ο έλληνας χρήστης της αγγλικής συχνά εμπλέκεται σε τέτοιου τύπου επικοινωνιακές δραστηριότητες. Για παράδειγμα, καταλαβαίνει ένα κείμενο που διαβάζει στην ελληνική γλώσσα και του ζητείται να αποδώσει την κεντρική ιδέα στα αγγλικά σε κάποιον που δεν είναι σε θέση να το καταλάβει. Την «ύλη» των εξετάσεων αποτελούν: 1) Οι γενικές απαιτήσεις χρήσης της αγγλικής γλώσσας για κατανόηση και παραγωγή λόγου, οι οποίες είναι κοινές για όλες τις γλώσσες για τις οποίες διεξάγονται εξετάσεις για την απόκτηση του Κ.Π.Γ. Οι απαιτήσεις αυτές εναρμονίζονται με το «Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος των Εξετάσεων του Κ.Π.Γ.», όπου περιγράφεται διεξοδικά, με τη μορφή δηλώσεων «τι πρέπει να μπορεί να κάνει ο χρήστης μιας γλώσσας» κατά επίπεδο γνώσης, ώστε να θεωρηθεί επαρκής και τελικά να πιστοποιηθεί η γλωσσομάθειά του. 2) Οι ειδικότερες απαιτήσεις χρήσης της αγγλικής γλώσσας για κατανόηση και παραγωγή λόγου έχουν άμεση αναφορά σε οχτώ (8) καταλόγους γενικών περιγραφικών δεικτών και των εξήντα (60) επιμέρους περιγραφικών δεικτών ικανότητας χρήσης της αγγλικής γλώσσας, οι 1 Κείμενα «αυθεντικού» λόγου (γραπτού ή προφορικού) θεωρούνται τα κείμενα εκείνα που δεν είναι ειδικά κατασκευασμένα με σκοπό τη διδασκαλία της γλώσσας. Δηλαδή, πρόκειται για κείμενα τα οποία κάποιος μπορεί να διαβάσει λ.χ. σε εφημερίδες, περιοδικά, βιβλία εκπαιδευτικά ή μη, μπροσούρες, ή να ακούσει από το ραδιόφωνο, την τηλεόραση κ.λπ. 2

4 οποίοι έχουν τη μορφή δηλώσεων για το «τι πρέπει να μπορεί να κάνει ο χρήστης της αγγλικής γλώσσας» ώστε να θεωρηθεί επικοινωνιακά επαρκής και να πιστοποιηθεί τελικώς η «καλή γνώση» (επίπεδο Β2) της αγγλικής γλώσσας που έχει ο υποψήφιος. 2. Χαρακτηριστικά της εξέτασης και προδιαγραφές των θεμάτων 2.1 Τα στάδια και οι ενότητες της εξέτασης Η εξέταση περιλαμβάνει δύο (2) στάδια και τέσσερις (4) ενότητες, όπως συνοπτικά αποτυπώνεται στον Πίνακα 1 που ακολουθεί. Κάθε μία από τις ενότητες της εξέτασης στοχεύει στην εξακρίβωση του βαθμού στον οποίο ο υποψήφιος μπορεί να ανταποκριθεί σε επικοινωνιακές δραστηριότητες που απαιτούν κατανόηση και παραγωγή γραπτού και προφορικού λόγου. Ειδικότερα: Στάδιο 1: Γραπτή εξέταση Το «Στάδιο 1», το οποίο χάριν συντομίας αποκαλούμε «Γραπτή Εξέταση», αποτελείται από τα εξής μέρη: ΕΝΟΤΗΤΑ Ι: Η ενότητα αυτή περιλαμβάνει δύο (2) κατηγορίες θεμάτων ή ζητουμένων. Η πρώτη κατηγορία στοχεύει στον έλεγχο της χρήσης της αγγλικής γλώσσας για κατανόηση γραπτού λόγου, ενώ η δεύτερη ελέγχει την ενσυνείδητη χρήση της. Δηλαδή, όσον αφορά στα θέματα αυτής της κατηγορίας της πρώτης ενότητας ο υποψήφιος καλείται να απαντήσει σε ερωτήματα που απαιτούν από αυτόν να επιλέξει κάθε φορά τα ορθότερα και καταλληλότερα για την περίπτωση γλωσσικά στοιχεία, αναδεικνύοντας την ενσυνείδητη γνώση που έχει αποκτήσει σχετικά με την επικοινωνιακή λειτουργία της γλώσσας. ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΙ: Η ενότητα αυτή, η οποία στοχεύει στον έλεγχο της ικανότητας ελεύθερης παραγωγής λόγου, περιλαμβάνει δύο έως τρία (2-3) είδη θεμάτων. Ένα από τα θέματα αυτά απαιτεί από τον υποψήφιο να παραγάγει ένα κείμενο συνεχούς λόγου, με αφορμή οδηγίες στην αγγλική γλώσσα. Ένα δεύτερο απαιτεί από τον υποψήφιο να παραγάγει ένα γραπτό κείμενο συνεχούς λόγου στην αγγλική γλώσσα με αφορμή κείμενο στην ελληνική, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν μπορεί να λειτουργήσει διαμεσολαβητικά, μεταφέροντας την κεντρική ιδέα ή πληροφορίες του ελληνικού κειμένου στην αγγλική. ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΙΙ: Η τρίτη ενότητα περιλαμβάνει μόνο μία κατηγορία θεμάτων, η οποία στοχεύει αποκλειστικά στον έλεγχο χρήσης της γλώσσας κατά την κατανόηση προφορικού λόγου. Σημειώνεται ότι στην πρώτη και την τρίτη ενότητα τα ζητούμενα εμφανίζονται ομαδοποιημένα, σε «δοκιμασίες», με κριτήριο τον επιδιωκόμενο στόχο ή στόχους, δηλαδή τον έλεγχο μίας ή δύο ή, το πολύ, τριών τρόπων χρήσης της αγγλικής. Δηλαδή, όπως επισημαίνεται και στις προδιαγραφές της εξέτασης που ακολουθούν (βλ. Κεφ. 3), δεν επιτρέπεται τα ζητούμενα μιας δοκιμασίας να στοχεύουν στον έλεγχο πολλών, διαφορετικών τρόπων χρήσης της γλώσσας Στάδιο 2: Προφορική εξέταση Το «Στάδιο 2», το οποίο χάριν συντομίας αποκαλούμε «Προφορική Εξέταση», αποτελείται από μία (1) ενότητα και τρεις (3) τύπους δοκιμασιών. Πρόκειται για την τέταρτη ενότητα της εξέτασης. ΕΝΟΤΗΤΑ ΙV: Η ενότητα αυτή ελέγχει τη διαπροσωπική χρήση της γλώσσας κατά τη διάρκεια διαλόγου μεταξύ εξεταστή και εξεταζόμενου (πρώτη δοκιμασία) και κατά την παραγωγή 3

5 συνεχούς προφορικού λόγου που συμβατικά ονομάζουμε «μονόλογο» (δεύτερη δοκιμασία). Ελέγχει, επίσης, τη διαμεσολαβητική χρήση της γλώσσας, κατά την παραγωγή συνεχούς προφορικού λόγου στην αγγλική με αφορμή ερέθισμα το οποίο δίνεται στην ελληνική γλώσσα (τρίτο ζητούμενο). 2.2 Κατανομή βαθμολογίας, ζητουμένων και χρονικής διάρκειας ανά ενότητα Ως προς τον αριθμό των ζητουμένων/θεμάτων που δίνονται σε κάθε ενότητα της εξέτασης σημειώνεται ότι κάθε ενότητα περιλαμβάνει έναν προσδιορισμένο, ίδιο κάθε φορά, αριθμό ζητουμένων. Συγκεκριμένα, στην πρώτη ενότητα τα ζητούμενα είναι εβδομήντα πέντε (75), στη δεύτερη είναι δύο έως τρία (2-3), ενώ στην τρίτη είναι είκοσι πέντε (25). Στην τέταρτη ενότητα ο αριθμός των ζητουμένων δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί. Τα 75 ζητούμενα της πρώτης ενότητας αντιστοιχούν σε 25 μονάδες, επί συνόλου 100. Δηλαδή, η χρήση της γλώσσας για κατανόηση γραπτού λόγου και η ενσυνείδητη γλωσσική χρήση εξασφαλίζουν 25% της βαθμολογίας. Τούτο σημαίνει ότι για κάθε 3 σωστές απαντήσεις σε αυτή την ενότητα ο εξεταζόμενος εξασφαλίζει 1 μονάδα. Εάν, για παράδειγμα, κάποιος υποψήφιος απαντήσει σωστά στα 63 από τα 75 ζητούμενα, εξασφαλίζει 21 από τις 100 μονάδες όλης της εξέτασης. Εάν απαντήσει σωστά στα 64 ζητούμενα, εξασφαλίζει και πάλι 21 μονάδες. Αν απαντήσει σε 65, εξασφαλίζει 22 μονάδες κ.ο.κ. Με άλλα λόγια, για τη βαθμολογία του πρώτου σταδίου γίνεται στρογγυλοποίηση στην πλησιέστερη μονάδα. Τα δύο ζητούμενα της δεύτερης ενότητας (παραγωγή γραπτού λόγου και διαμεσολαβητική χρήση της αγγλικής γλώσσας) εξασφαλίζουν συνολικά μέχρι 30 μονάδες, επί συνόλου 100, δηλαδή 30% της βαθμολογίας. Η τρίτη ενότητα (κατανόηση προφορικού λόγου) περιλαμβάνει 25 ζητούμενα που εξασφαλίζουν συνολικά μέχρι 25 μονάδες, επί συνόλου 100, δηλαδή 25% της συνολικής βαθμολογίας. Τούτο σημαίνει πως σε αυτή την ενότητα κάθε σωστή απάντηση εξασφαλίζει μία ολόκληρη μονάδα. Τέλος, η τέταρτη ενότητα εξασφαλίζει συνολικά μέχρι 20 μονάδες, επί συνόλου 100, δηλαδή 20% της βαθμολογίας, ασχέτως αριθμού ζητουμένων. Επισημαίνεται πως για να επιτύχει ο υποψήφιος στις εξετάσεις θα πρέπει να συγκεντρώσει τουλάχιστον το 60% της μέγιστης δυνατής συνολικής βαθμολογίας, υπό την προϋπόθεση ότι έχει επιτύχει το 30% της μέγιστης δυνατής βαθμολογίας για κάθε φάση χωριστά. Η εξέταση σχεδιάζεται με τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται επαρκής χρόνος στον εξεταζόμενο για να απαντήσει στα ερωτήματα κάθε ενότητας. Ο χρόνος αυτός, ο οποίος είναι ο ίδιος σε κάθε εξεταστική περίοδο, κατανέμεται ως εξής, όπως απεικονίζεται και στον πίνακα που ακολουθεί: πρώτη και δεύτερη ενότητα από 90 λεπτά της ώρας, τρίτη και τέταρτη ενότητα από λεπτά. Σημειώνεται, όμως, ότι η χρονική διάρκεια της τέταρτης ενότητας μοιράζεται σε δύο εξεταζόμενους, αφού η εξέταση διεξάγεται με παρουσία δύο υποψήφιων (και δύο εξεταστών). 4

6 ΣΤΑΔΙΟ 1: ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ι ΙΙ Ελεγχόμενη χρήση της γλώσσας Κατανόηση γραπτού λόγου Ενσυνείδητη χρήση της γλώσσας Παραγωγή γραπτού λόγου Διαμεσολάβηση Αριθμός ερωτημάτων Ποσοστό βαθμολογίας Χρονική διάρκεια Έκταση κειμένων 75 25% 90' λέξεις % 90' λέξεις ΙΙΙ Κατανόηση προφορικού λόγου ΣΤΑΔΙΟ 2: ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΙV Παραγωγή προφορικού λόγου 25 25% 15'-20' λέξεις Απροσδιόριστος 20% 15'-20' Απροσδιόριστη Πίνακας Συνοπτική παρουσίαση των προδιαγραφών των θεμάτων εξέτασης Η εξέταση ανταποκρίνεται σε δέκα (10) προδιαγραφές, οι οποίες είναι κοινές για όλες τις γλώσσες του Κ.Π.Γ.. Ακολουθεί σύντομη περιγραφή των προδιαγραφών αυτών, ενώ η αναλυτική τους περιγραφή περιλαμβάνεται στο: 1) Όλες ανεξαιρέτως οι δοκιμασίες της εξέτασης σχεδιάζονται με βάση τους γενικούς και επιμέρους περιγραφικούς δείκτες χρήσης της γλώσσας που ακολουθούν (βλ. Κεφ. 5). Καμία δοκιμασία δεν μπορεί να στοχεύει στον έλεγχο χρήσης της γλώσσας που δεν περιλαμβάνεται στους καταλόγους των περιγραφικών δεικτών. 2) Ο αριθμητικός μέσος του δείκτη δυσκολίας των ζητουμένων ή ερωτημάτων κάθε δοκιμασίας πρέπει να είναι 0,70 με περιθώριο απόκλισης 10 εκατοστά της μονάδας. 3) Τα θέματα κάθε ενότητας περιορίζονται υποχρεωτικά στον έλεγχο μόνο των περιγραφικών δεικτών χρήσης της γλώσσας για τις οποίες έχουν σχεδιαστεί. 4) Κάθε ενότητα περιλαμβάνει, σε κάθε εξεταστική περίοδο, έναν προσδιορισμένο, ίδιο αριθμό ζητουμένων. Στην πρώτη ενότητα, όπως φαίνεται και στον πιο πάνω πίνακα, τα ζητούμενα είναι 75, στη δεύτερη 2-3, στην τρίτη 25. Στο τέταρτο στάδιο ο αριθμός των ζητουμένων δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί. 5) Δεν επιτρέπεται τα ερωτήματα/ζητούμενα μιας δοκιμασίας να στοχεύουν: α) στον έλεγχο κατανόησης εκτεταμένων αγγλικών κειμένων και, παράλληλα, στον έλεγχο παραγωγής κειμένων (ή αντίστροφα), β) στον έλεγχο πολλών διαφορετικών δεικτών χρήσης της γλώσσας ταυτόχρονα. 6) Ο χρόνος που δίνεται στους εξεταζόμενους σε κάθε εξεταστική περίοδο είναι ίδιος και κατανέμεται, όπως φαίνεται και στον Πίνακα 1 πιο πάνω, ως εξής: πρώτο και δεύτερο στάδιο από 90 λεπτά της ώρας, τρίτο και τέταρτο στάδιο από λεπτά. 7) Η συνολική έκταση των κειμένων (μετρημένη σε αριθμό λέξεων) που οι εξεταζόμενοι καλούνται να κατανοήσουν, στις ενότητες Ι και ΙΙΙ, ή να γράψουν, στην ενότητα ΙΙ, ορίζεται, 5

7 σύμφωνα με τον Πίνακα 1, ως εξής: πρώτη ενότητα λέξεις, δεύτερη ενότητα λέξεις, τρίτη ενότητα λέξεις. Στην τέταρτη ενότητα η έκταση δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί. Κανένα κείμενο από αυτά που προτείνονται για έλεγχο κατανόησης, δεν μπορεί να υπερβαίνει σε έκταση τις 550 λέξεις. 8) Η κατανομή των ερωτημάτων για τον έλεγχο της κατανόησης γραπτού λόγου στην πρώτη ενότητα είναι ισόποση, με περιθώριο 10%. 9) Οι οδηγίες στις δοκιμασίες όλων των ενοτήτων δίνονται στην αγγλική γλώσσα. Όμως, για να μη συγχέονται οι ελεγχόμενες επικοινωνιακές ικανότητες, υπάρχει περίπτωση σε ορισμένες δοκιμασίες οι οδηγίες να δίνονται στην ελληνική, την οποία το σύστημα του Κ.Π.Γ. αντιμετωπίζει ως την κοινή γλώσσα των υποψηφίων. Επίσης, σε καμία περίπτωση δεν ζητείται από τους υποψήφιους να εκφραστούν στην ελληνική γλώσσα. 10) Οι τύποι δοκιμασιών πρέπει να ακολουθούν την τυπολογία που υιοθετεί το Κ.Π.Γ. Δίνεται, ωστόσο, η δυνατότητα στους ειδικούς που ετοιμάζουν τα θέματα να μην επιλέγουν κάθε φορά, δηλαδή σε κάθε εξεταστική περίοδο, τον ίδιο τύπο δοκιμασίας, και μάλιστα στην ίδια θέση του τεστ, αλλά να διαφοροποιούν τις δοκιμασίες σε μέγιστο ποσοστό 15%. 3. Ελεγχόμενη επικοινωνιακή επάρκεια Η εξέταση ελέγχει εάν ο υποψήφιος είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει την αγγλική γλώσσα για να κατανοεί και να παράγει λόγο που περιγράφεται, όπως ήδη αναφέρθηκε πιο πάνω, με οκτώ (8) καταλόγους γενικών δεικτών (βλ. Κεφ. 5.1) και ειδικότερα, εάν είναι σε θέση να δραστηριοποιηθεί γλωσσικά σύμφωνα με τους εξήντα (60) επιμέρους ειδικούς περιγραφικούς δείκτες, οι οποίοι έχουν τη μορφή δηλώσεων για το «τι πρέπει να μπορεί να κάνει ο χρήστης της αγγλικής γλώσσας» (βλ. Κεφ. 5.2), ώστε να θεωρηθεί επικοινωνιακά επαρκής και τελικά να πιστοποιηθεί η «καλή γνώση» (επίπεδο Β2) της αγγλικής γλώσσας. Σημειώνεται ότι ο όρος «περιγραφικός δείκτης» αποτελεί μετάφραση του όρου illustrative descriptor που χρησιμοποιείται στο «Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς για τις Γλώσσες», 2 τις αρχές του οποίου υιοθετεί το Κ.Π.Γ. Όπως και σε πολλά άλλα συστήματα πιστοποίησης γλωσσομάθειας, η εξέταση διαρθρώνεται σε τέσσερις ενότητες που αφορούν συμβατικές κατηγορίες χρήσης της γλώσσας για: κατανόηση γραπτού λόγου, κατανόηση προφορικού λόγου, παραγωγή γραπτού λόγου και γραπτής επικοινωνίας καθώς και παραγωγή προφορικού λόγου και προφορικής επικοινωνίας. Στις τέσσερις αυτές κατηγορίες προστίθενται δύο ακόμη, οι οποίες αφορούν αφενός τη διαμεσολαβητική και αφετέρου την ενσυνείδητη χρήση της γλώσσας κατά την παραγωγή γραπτού και προφορικού λόγου. Συνολικά, πρόκειται για έξι κατηγορίες οι οποίες αναλύονται σε εξήντα (60) επιμέρους δείκτες που περιγράφουν τι πρέπει να μπορεί να κάνει ο υποψήφιος για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις τις εξέτασης. Το Κεφάλαιο 5 του παρόντος, το οποίο περιλαμβάνει τους επιμέρους αυτούς δείκτες (βλ. Κεφ. 5.2), περιέχει επίσης οχτώ καταλόγους γενικών δεικτών 2 Το έργο αυτό, το οποίο δημοσιεύτηκε στην αγγλική γλώσσα το 2001, με τίτλο Common European Framework of Reference for Languages: Learning, Teaching, Assessment, από τον εκδοτικό οίκο Cambridge University Press, εκπονήθηκε από εκπαιδευτική επιτροπή του Συμβουλίου για Πολιτισμική Συνεργασία του Τομέα Σύγχρονων Γλωσσών του Συμβουλίου της Ευρώπης (Council for Cultural Cooperation Education Committee, Modern Languages Division, Council of Europe). Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να βρουν το πλήρες κείμενο του Common European Framework of Reference στον δικτυακό τόπο 6

8 χρήσης της γλώσσας, οι οποίοι αφορούν το κοινωνικοπολιτισμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο παράγεται ο λόγος που καλείται να χρησιμοποιήσει ο εξεταζόμενος. Ο βαθμός δυσκολίας των θεμάτων, ο οποίος απαιτείται να είναι ο ίδιος σε κάθε εξεταστική περίοδο, ώστε οι εξετάσεις να έχουν σταθερότητα, αξιοπιστία και εγκυρότητα, προκαθορίζεται εν μέρει από τους προαναφερθέντες γενικούς και επιμέρους δείκτες σε συνδυασμό μεταξύ τους. Περιγράφοντας αφενός τι είδους χρήσεις της αγγλικής πρέπει να μπορεί να κάνει ο υποψήφιος και αφετέρου τις επικοινωνιακές παραμέτρους χρήσης της, οι γενικοί και επιμέρους δείκτες, οι οποίοι συνιστούν την «ύλη» των εξετάσεων, προσδιορίζουν από κοινού τη γλώσσα με την οποία εκφέρεται ο λόγος που, βεβαίως, ποικίλει ανάλογα με τις συνθήκες επικοινωνίας. Για παράδειγμα, στους επιμέρους περιγραφικούς δείκτες συμπεριλαμβάνεται ο # 21 πιο κάτω, με τον οποίο δηλώνεται ότι ο εξεταζόμενος αναμένεται να μπορεί: Να συστήσει ή να παρουσιάσει κάποιο άτομο ή τον ίδιο του τον εαυτό. Βεβαίως, είναι προφανές πως κάποιος μπορεί λ.χ. να συστήσει τον εαυτό του χρησιμοποιώντας διαφορετική γλώσσα, δηλαδή διαφορετική λεξικογραμματική, όπως στις εξής περιπτώσεις: (a) My name is Nicolas Georgiou, I am Greek and I am 18 years old (b) I d like to introduce myself. The name is Nicolas Georgiou and I ve just turned 18 (c) Allow me to present myself to you. Nicolas Georgiou, 18 years of age, from Greece (d) You don t happen to know me, but you might have heard my name from a young woman you already know, my friend and ex schoolmate Katia Papadaki. I m Nicolas Georgiou and I am Greek also (e) NICOLAS GEORGIOU I have spent 18 years of my life in a small town in Greece. What you see in my drawings is the reality I experienced, the physical environment I learnt to love (f) Last name: GEORGIOU First name: NICOLAS Nationality: Greek Date of birth: 20 November 1985 Ποιον απ όλους αυτούς τους τρόπους ή ποιον άλλο τρόπο γλωσσικής εκφοράς θα χρησιμοποιήσει κάποιος για να συστηθεί ή να παρουσιαστεί εξαρτάται από παραμέτρους όπως η περίσταση επικοινωνίας (ποιος είναι αυτός που γράφει, σε ποιον απευθύνεται και για ποιο σκοπό ακριβώς), το είδος κειμένου που παράγει (αν πρόκειται π.χ. για συνέντευξη, επιστολή, ηλεκτρονικό μήνυμα, διήγημα, βιογραφικό σημείωμα) κ.λπ. Έχει ήδη αναφερθεί και νωρίτερα πως για να ανταποκριθεί στα ζητούμενα της εξέτασης, ο υποψήφιος αναμένεται να μπορεί να κατανοεί και να παράγει λόγο που συνάδει με το κοινωνικοπολιτισμικό του πλαίσιο, καθώς στη διάρκεια της εξέτασης καλείται να «διαπραγματευτεί» γραπτά και προφορικά κείμενα 3, των οποίων η γλωσσική εκφορά δεν προσδιορίζεται εκ των προτέρων. Δηλαδή, η λεξικογραμματική «δυσκολία» που έχουν τα θέματα 4 δεν μπορεί εύκολα να προβλεφθεί. Προσδιορίζεται συνεπώς σε πραγματικές συνθήκες 3 Σημειώνεται ότι το γραπτό ή προφορικό κείμενο που καλείται ο υποψήφιος να παραγάγει ή να κατανοήσει σε διαφορετικές ενότητες της εξέτασης, μπορεί να είναι πολύ σύντομο και να αποτελείται από λίγες μόνο λέξεις (π.χ. τίτλος άρθρου, λεζάντα φωτογραφίας ή γραφήματος, ανακοίνωση από μεγάφωνο κ.λπ.) ή να είναι εκτενές (π.χ. άρθρο περιοδικού, μπροσούρα, βιβλιοπαρουσίαση κ.λπ.). 4 Αναφορικά με τον βαθμό δυσκολίας, όπως επισημαίνεται και στις Κοινές Προδιαγραφές της εξέτασης του Κ.Π.Γ., η επιτροπή ειδικών που ετοιμάζει τα θέματα έχει αναλάβει τη δέσμευση να επιλέγει δοκιμασίες των οποίων ο αριθμητικός μέσος του δείκτη δυσκολίας των ζητουμένων ή των ερωτημάτων 7

9 διαπραγμάτευσης κειμένων. Τα θέματα δοκιμάζονται σε δείγμα ατόμων που μαθαίνουν την αγγλική γλώσσα και έχουν ήδη παρακολουθήσει 300 έως 400 ώρες μαθήματα αγγλικής. «Οδηγός» για τον σχεδιασμό και σύνταξη των θεμάτων που στοχεύουν στον έλεγχο της επικοινωνιακής επάρκειας του υποψήφιου είναι η κατάσταση των γενικών και επιμέρους περιγραφικών δεικτών χρήσης της αγγλικής γλώσσας που ακολουθεί. Σύμφωνα και με τις προδιαγραφές για τα θέματα της εξέτασης που αναφέρονται πιο πάνω, καμία δοκιμασία δεν μπορεί να στοχεύει στον έλεγχο χρήσης της γλώσσας που δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο των οκτώ (8) γενικών δεικτών χρήσης της αγγλικής γλώσσας και των εξήντα (60) επιμέρους δεικτών. 4. Ικανότητα χρήσης της γλώσσας: Περιγραφικοί δείκτες Οι περιγραφικοί δείκτες που ακολουθούν αφορούν στη χρήση της αγγλικής γλώσσας από τον υποψήφιο στις εξετάσεις του Κ.Π.Γ. για την πιστοποίηση επιπέδου Β2, ο οποίος συνοπτικά αναμένεται να είναι σε θέση: Να κατανοεί τα κύρια και επιμέρους σημεία κειμένων μέτριας δυσκολίας, επάνω σε διάφορα θέματα, ακόμα και αν περιλαμβάνουν αφηρημένες έννοιες ή ειδικές πληροφορίες που απαιτούν κάποιες εξειδικευμένες γνώσεις (πληροφοριακή χρήση της γλώσσας). Να συνδιαλέγεται με ευχέρεια και αμεσότητα, καθιστώντας τη συνομιλία με άλλους που έχουν επαρκή γνώση της αγγλικής φυσική και απρόσκοπτη και για τις δυο πλευρές (διαπροσωπική χρήση της γλώσσας). Να παράγει διαφορετικών ειδών γραπτά κείμενα και συνεχή προφορικό λόγο μέτριας δυσκολίας, σχετικά με ποικίλα θέματα, περιγράφοντας καταστάσεις, γεγονότα, αντικείμενα, πρόσωπα, εμπειρίες, εκφράζοντας άποψη και θέση (δημιουργική χρήση της γλώσσας). Να χρησιμοποιεί τη γλώσσα σε κάθε δοκιμασία με τρόπο κατάλληλο για συγκεκριμένες περιστάσεις επικοινωνίας και να επιλέγει τα λεξικογραμματικά στοιχεία που συνάδουν με το γλωσσικό περικείμενο (ενσυνείδητη χρήση της γλώσσας). 5 Να μεταφέρει στην αγγλική γλώσσα μηνύματα διατυπωμένα στην ελληνική γλώσσα (διαμεσολαβητική χρήση της γλώσσας). 4.1 ΓΕΝΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ Οι γενικοί περιγραφικοί δείκτες αφορούν το κοινωνικοπολιτισμικό πλαίσιο [context] μέσα στο οποίο παράγεται ο λόγος που καλείται να κατανοήσει και να παραγάγει ο υποψήφιος, προσδιορίζουν το είδος της γλώσσας που αναμένεται να είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει όταν διαβάζει, γράφει, ακούει, μιλάει στην αγγλική γλώσσα. Και είναι γεγονός, όπως με παραδείγματα αναφέρθηκε νωρίτερα, ότι η γλώσσα που χρησιμοποιεί κάποιος παρουσιάζει ποικιλία ανάλογα με την περίσταση επικοινωνίας (π.χ. αν μιλάει κανείς σε μια επίσημη τελετή, σε μια φιλική συγκέντρωση ή στο σχολείο), ανάλογα με τη σχέση των συνομιλητών (π.χ. αν γράφει κανείς ένα σημείωμα που απευθύνεται σε συνάδελφό του, στον προϊστάμενό του, ή σε πελάτη του ξενοδοχείου στο οποίο εργάζεται), ανάλογα με το είδος κειμένου το οποίο καλείται να είναι 0,70 με περιθώριο απόκλισης 0,10 της μονάδας. 5 Η ενσυνείδητη χρήση της γλώσσας απαιτεί την ανάπτυξη «γλωσσικής συνειδητότητας». Η έννοια αυτή αποδίδεται επίσης στην ελληνική γλώσσα με τον όρο «γλωσσική επίγνωση», ο οποίος, όπως και ο όρος «γλωσσική συνειδητότητα», αποτελεί μετάφραση του αγγλικού όρου language awareness. 8

10 προσεγγίσει (π.χ. αν συντάσσει κάποιος μια μικρή αγγελία ή συνταγή φαγητού, αν δίνει συνέντευξη ή καθοδηγεί κάποιον πώς να έρθει σπίτι του) κ.λπ. 1) Τα είδη κοινωνικών περιστάσεων στις οποίες εκφέρεται ο λόγος που αναμένεται να κατανοεί και να παράγει ο υποψήφιος είναι κυρίως τα εξής: Οικογενειακές Εκπαιδευτικές Κοινωνικές εκδηλώσεις (π.χ. οικογενειακές ή φιλικές συγκεντρώσεις επισκέψεις, συναντήσεις, τελετές) Κοινωνικά γεγονότα (π.χ. ατυχήματα, ασθένειες, αντιμετώπιση φυσικών φαινομένων) Συναντήσεις με φίλους, γνωστούς ή ξένους Ψυχαγωγία (με ατομική ή συλλογική συμμετοχή σε δραστηριότητες, σε ταξίδια, εκδρομές, αθλητικά γεγονότα, παιχνίδια) Κοινωνική και καλλιτεχνική ενημέρωση (σε παραστάσεις, εκθέσεις, εκδοτική παραγωγή) Δημόσιες συγκεντρώσεις Συνεντεύξεις 2) Οι κοινωνικές δραστηριότητες στα πλαίσια των οποίων εκφέρεται ο λόγος που αναμένεται να μπορεί να κατανοεί και να παράγει ο υποψήφιος είναι κυρίως οι εξής: Ρουτίνες καθημερινής διαβίωσης (π.χ. σχετικά με την προσωπική υγιεινή, ντύσιμο, συντήρηση και διαχείριση νοικοκυριού, διάβασμα, παρακολούθηση ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών, διασκέδαση, ενασχόληση με χόμπι, με παιχνίδια και αθλητισμό) Αγορά, πώληση, προώθηση υλικών αγαθών Ζήτηση, προσφορά, χρήση δημοσίων ή ιδιωτικών υπηρεσιών (π.χ. ιατρικών) και οργανισμών κοινής ωφελείας (π.χ. μεταφοράς και τηλεπικοινωνιών) Διασκέδαση και δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου Χρήση νέων τεχνολογιών Επαφές σε εργασιακούς και εκπαιδευτικούς χώρους Παρακολούθηση και συμμετοχή σε συνεδριάσεις και άλλες κοινωνικές ή εκπαιδευτικές συναντήσεις ή εκδηλώσεις που οργανώνονται από ομίλους, εταιρείες και συλλόγους Συμμετοχή σε εκπαιδευτικού περιεχομένου συζητήσεις και παρουσιάσεις, όπως παρακολούθηση διαλέξεων και ομιλιών, σεμιναρίων και μαθημάτων, παραγωγή δοκιμίων, λύση ασκήσεων, παιδαγωγικών εργασιών και δραστηριοτήτων 3) Τα κοινωνικά περιβάλλοντα στα πλαίσια των οποίων εκφέρεται ο λόγος τον οποίο αναμένεται να μπορεί να κατανοεί και να παράγει ο υποψήφιος είναι κυρίως οι εξής: Το σπίτι της οικογένειας, των φίλων, των γνωστών Χώρος εργασίας (π.χ. γραφείο, επιχείρηση, κατάστημα) Χώροι σχετικοί με ταξίδια (π.χ. λιμάνια, σιδηροδρομικοί σταθμοί, αεροδρόμια) Εγκαταστάσεις στέγασης και παραθεριστικά καταλύματα (π.χ. ξενώνας, φοιτητική στέγη, ξενοδοχείο) Περιοχές αγορών (π.χ. υπεραγορές τροφίμων, εμπορικά καταστήματα) Οργανισμοί εξυπηρέτησης πολιτών Δημόσιες Υπηρεσίες Δημόσιοι ανοιχτοί χώροι ( π.χ. δρόμος, πλατεία, πάρκο) Νοσοκομεία, ιατρεία, κλινικές Αθλητικές εγκαταστάσεις 9

11 Θέατρο, κινηματογράφος και άλλοι χώροι διασκέδασης Εστιατόρια, καφετέριες, καντίνες κ.λπ. Σχολεία και άλλοι εκπαιδευτικοί χώροι Το διαδίκτυο 4) Ο λόγος τον οποίο αναμένεται να μπορεί να κατανοεί και να παράγει ο υποψήφιος εκφέρεται στα πλαίσια των διαπροσωπικών/κοινωνικών σχέσεων κυρίως μεταξύ: Μελών της οικογένειας Οικείων, φίλων ή ατόμων που έχουν απλή κοινωνική γνωριμία Ατόμων που συνδέονται επαγγελματικά, δηλαδή που είναι συνάδελφοι ή βρίσκονται στον ίδιο χώρο εργασίας Συμμαθητών ή συμφοιτητών Μαθητών/σπουδαστών/φοιτητών και καθηγητών Πολιτών/ατόμων που εργάζονται σε κρατικές υπηρεσίες, σε οργανισμούς του δημοσίου ή ιδιωτικούς φορείς, καθώς και σε άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς κοινής ωφελείας και/ή που είναι υπεύθυνοι για την εφαρμογή νόμων και κανονισμών Πελατών και εργαζομένων σε επιχειρήσεις, γραφεία, καταστήματα, εκδοτικούς οίκους, μουσεία, ξενοδοχεία, τράπεζες, μέσα μαζικής μεταφοράς κ.λπ. Παικτών και οπαδών/θεατών, συμπαικτών Εργαζομένων στα ΜΜΕ και του ακροατηρίου/αναγνωστικού κοινού Δημιουργών στον χώρο της τέχνης ή της ψυχαγωγίας και του ακροατηρίου/ αναγνωστικού κοινού 5) Τα είδη λόγου που αναμένεται να μπορεί να κατανοεί και να παράγει ο υποψήφιος εκφέρονται στα πλαίσια κυρίως των εξής κοινωνικών θεσμών: Οικογένειας Ποικίλων κοινωνικών δικτύων Δημόσιας διοίκησης Πολιτικής Δημόσιας υγείας Επαγγελματικής ενασχόλησης Εθελοντισμού Εκπαίδευσης Αθλητισμού Μέσων ενημέρωσης και μαζικής επικοινωνίας Λογοτεχνίας και τεχνών Εκδόσεων Διαφήμισης 6) Τα (ηχογραφημένα) είδη κειμένου που αναμένεται να μπορεί να κατανοεί και να παράγει ο υποψήφιος είναι κυρίως τα εξής: Συνέντευξη Επαγγελματική ή προσωπική τηλεφωνική συνομιλία Διαπροσωπική συνομιλία ή συζήτηση Δημόσια συζήτηση Μονόλογος Προσωπική αφήγηση, αφήγηση ιστορίας, ή ενός συμβάντος Αναφορά (ειδήσεων, γεγονότος, εμπειρίας) Οδηγίες χρήσης, κατεύθυνσης / προσανατολισμού κ.λπ. 10

12 Κείμενο με κανονισμούς Συνταγή ή και κατάλογος φαγητών Ετικέτα ή και κείμενο σε συσκευασία προϊόντων Χρονοδιάγραμμα, πρόγραμμα ενεργειών ή εκδηλώσεων Κείμενο διαφήμισης Αγγελία και ανακοίνωση Τουριστικά έντυπα Διαφημιστικό ή ενημερωτικό φυλλάδιο ποικίλων πληροφοριών κ.λπ. Άρθρο ή άλλου τύπου κείμενο εφημερίδας και περιοδικού Δημόσια ανακοίνωση (προκήρυξη), κοινοποίηση κ.λπ. Προσωπική ή επαγγελματική επιστολή Μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου Κείμενο διαδικτύου Προσωπικό ή υπηρεσιακό σημείωμα Ευχετήρια και επισκεπτήρια κάρτα Κείμενο περιγραφής εργασίας (π.χ. σε προκήρυξη θέσης) Κείμενο πινακίδας δημόσιου χώρου Κείμενο διαφορετικών ειδών βιβλίου Βιβλιοπαρουσίαση Κείμενο χιουμοριστικό (ιστορία, ανέκδοτο κ.λπ.) 7) Τα είδη κειμένου που αναμένεται να μπορεί ο υποψήφιος να κατανοεί αλλά όχι και να παράγει είναι κυρίως τα εξής: Τηλεοπτικό κείμενο ή συζήτηση Δελτίο ειδήσεων Λεζάντα εικόνας, κόμικς, ιστορία σε σκίτσα Ενημερωτική εκπομπή ραδιοφώνου Έντυπο επιχειρήσεων, οργανισμών, εταιρειών, φορέων Απόσπασμα παραμυθιού ή λογοτεχνικού κειμένου (διηγήματος, μυθιστορήματος, ποιήματος, θεατρικού έργου) Κριτική βιβλίου/θεάτρου/κινηματογράφου/τέχνης 8) Τα πεδία κοινωνικής εμπειρίας στα οποία αναμένεται να είναι σε θέση να δραστηριοποιηθεί γλωσσικά ο υποψήφιος, κατανοώντας και παράγοντας κείμενα γραπτού και προφορικού λόγου είναι τα εξής επτά. Σημειώνεται ότι τα πεδία αυτά δεν αλληλοαποκλείονται, ενώ αρκετά από τα θέματα που αναφέρονται σε αυτά είναι δυνατόν να σχετίζονται με περισσότερα από ένα πεδίο εμπειρίας. Προσωπική ζωή Ο υποψήφιος θα πρέπει να είναι σε θέση να παρακολουθήσει μια συζήτηση μεταξύ οικείων και να μετέχει σ ένα διάλογο, σε μια προσωπική συζήτηση, αναφερόμενος σε δραστηριότητες της καθημερινής ζωής με συναδέλφους, φίλους, ή μέλη του οικείου περιβάλλοντός του, μεταφέροντας εμπειρίες, συναισθήματα και σκέψεις τους. Ενδεικτικά θέματα: Η καθημερινή ζωή στο σπίτι, Προσωπικά προβλήματα, Ελεύθερος χρόνος, Προσωπικές απόψεις, Συναισθήματα και συμπεριφορές προς τους άλλους Δημόσιος βίος κοινωνία Ο υποψήφιος θα πρέπει να είναι σε θέση να αναλύει κοινωνικά θέματα, όπως ανθρώπινες σχέσεις, συμπεριφορές και πρακτικές τόσο στο οικείο όσο και στο 11

13 ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Θα πρέπει, επίσης, να είναι ικανός να εκφράσει απόψεις για τους θεσμούς της σύγχρονης κοινωνίας. Ενδεικτικά θέματα: Σχέσεις μεταξύ ατόμων διαφορετικής ηλικίας, φύλου, κουλτούρας, κ.λπ)., Υγεία και διατήρηση καλής φυσικής κατάστασης, Κοινωνικοί θεσμοί, όπως εκπαίδευση, υγεία, κοινή ωφέλει., Ειδικές περιστάσεις όπου θίγονται θέματα προσωπικά, τοπικά, εθνικά, Γλωσσικά θέματα, Κοινωνική συμπεριφορά σχετικά με ζητήματα, κοινωνικής ζωής, Ζητήματα φυσικού περιβάλλοντος και οικολογίας. Ο κόσμος της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της εργασίας Ο υποψήφιος θα πρέπει να είναι σε θέση να κατανοεί και να παράγει πληροφορίες ή να εκφράζει απόψεις και συναισθήματα σχετικά με θέματα που αφορούν στην εκπαίδευση εντός και εκτός της Ελλάδας ή της Ευρώπης, στις συνθήκες εργασίας, στην επαγγελματική ζωή, στον κόσμο των επιχειρήσεων, οργανισμών κ.λπ. Ενδεικτικά Θέματα: Δημόσια και ιδιωτική εκπαίδευση, μελέτη και αντικείμενα γνώσης, Αγορά εργασίας, Επαγγελματική απασχόληση και ανεργία, Επαγγελματικά σχέδια και εμπειρίες, Χρήματα, τιμές και κόστος ζωής, Οικονομική διαχείριση, τραπεζικά, Ιδιωτικές-δημόσιες επιχειρήσεις, Ζητήματα κατάρτισης και συνεχιζόμενης εκπαίδευσης Ο κόσμος της επικοινωνίας και των ΜΜΕ Ο υποψήφιος, με βάση τη γλωσσική επίγνωση που έχει αναπτύξει και τις γνώσεις που έχει αποκτήσει για τη λειτουργία της πρότυπης [standard] γλώσσας και της χρήσης των κοινωνικών ποικιλιών της αγγλικής, θα πρέπει να είναι σε θέση να καταπιάνεται με θέματα που συνδέονται με τα μέσα επικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων των νέων τεχνολογιών, των πολυμέσων και των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Ενδεικτικά θέματα: Αλληλογραφία, χρήση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και τηλεομοιοτυπίας, Τηλεφωνική επικοινωνία, Ραδιόφωνο, Τηλεόραση, Εφημερίδες και περιοδικά, Χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών στο σπίτι, στην εκπαίδευση και στη δουλειά, Ψυχαγωγία και διασκέδαση, Διαφήμιση Ο κόσμος της δημιουργίας, της παραγωγής και της τέχνης Ο υποψήφιος θα πρέπει να είναι σε θέση να ασχοληθεί με κείμενα που αφορούν στην τέχνη, στη δημιουργική δραστηριότητα, με λογοτεχνικά κείμενα, με θέματα που αφορούν ασχολίες του ελεύθερου χρόνου, καθώς επίσης και με ζητήματα που αφορούν στην πολιτιστική παράδοση τη δική τους αλλά και άλλων λαών. Ενδεικτικά θέματα: Εικαστικές τέχνες, Λογοτεχνία, ιστορίες και παραμύθια, Μουσική, Μόδα,Τηλεόραση, Κινηματογράφος, Θέατρο, κλπ. Η διεθνής κοινότητα Ο υποψήφιος θα πρέπει να είναι σε θέση να ασχολείται με θέματα που έχουν σχέση με ταξίδια ή με προσωρινή διαμονή στο εξωτερικό, να επικοινωνεί με άλλους χρήστες της γλώσσας και να ασχολείται με ζητήματα κοινωνικού ή επαγγελματικού ενδιαφέροντος που αφορούν τον ευρωπαϊκό ή τον διεθνή χώρο. Ενδεικτικά θέματα: Διεθνείς επαφές, ταξίδια και διακοπές, Εκπαιδευτικές ή επαγγελματικές επισκέψεις και ανταλλαγές, Φιλοξενία ατόμων από ξένη χώρα, Πολιτιστικά στερεότυπα και μύθοι, Ευρωπαϊκοί και διεθνείς οργανισμοί, πολιτιστικά και άλλα γεγονότα διεθνούς ενιδαφέροντος. 4.2 ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ Προϋπόθεση για να ανταποκριθεί ο υποψήφιος στις απαιτήσεις της εξέτασης και ειδικότερα των δοκιμασιών που περιλαμβάνει είναι να καταλαβαίνει, μεταξύ άλλων, γραπτές και προφορικές οδηγίες, εντολές, συμβουλές, υποδείξεις κ.λπ., όταν αυτές παρέχονται στην αγγλική γλώσσα. 12

14 1) Περιγραφικοί δείκτες κατανόησης γραπτού λόγου Ο υποψήφιος πρέπει να μπορεί να κατανοήσει γραπτά κείμενα, με ή χωρίς συμπληρωματικές εικονικές παραστάσεις (λ.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα, σκίτσα κ.λπ.) και ειδικότερα να είναι σε θέση: 1. Να αναγνωρίσει τι είδους κείμενο διαβάζει, με κριτήρια τη μορφή του, την υφολογική του εκδοχή [register], τη γλώσσα του, τα γραφιστικά και λοιπά χαρακτηριστικά του. 2. Να αντιληφθεί τον κοινωνικό/επικοινωνιακό σκοπό που εξυπηρετεί ένα κείμενο. 3. Να αντιληφθεί το συνολικό μήνυμα του κειμένου ή το θέμα αναφοράς του (π.χ. σε ποια πρόσωπα, αντικείμενα, καταστάσεις, φαινόμενα αναφέρεται). 4. Να αντιληφθεί πώς το είδος και η διάταξη των πληροφοριών που παρέχονται στο κείμενο εξυπηρετεί το συνολικό του μήνυμα ή τον επικοινωνιακό του σκοπό. 5. Να αναγνωρίσει την κοινωνική ταυτότητα ή ιδιότητα του συντάκτη, του αποδέκτη και της μεταξύ τους ενδεχόμενης σχέσης (βάση των πληροφοριών στο κείμενο, το είδος και την υφολογική εκδοχή του κειμένου) 6. Να αντιληφθεί ποια είναι η στάση ή διάθεση που εγγράφεται στο κείμενο απέναντι σε πρόσωπα, κοινωνικές ομάδες, καταστάσεις, γεγονότα κ.λπ. 7. Να εντοπίσει ειδικές πληροφορίες ενός κειμένου που παρέχονται με γλωσσικά μέσα, ή/και με διαγράμματα, πίνακες, εικόνες κ.λπ. 8. Να κατανοήσει το νόημα και τη λειτουργική χρήση λέξεων και φράσεων συγκεκριμένου του κειμένου. 9. Να εντοπίσει πληροφορίες που παρέχονται σε κείμενο και δηλώνουν απόψεις, θέσεις κ.λπ. με τις οποίες ο υποψήφιος μπορεί να συμφωνεί ή να διαφωνεί. 10. Να αντιληφθεί τη σχέση μεταξύ τμημάτων ενός κειμένου, με βάση τους δείκτες συνοχής ή/και συνεκτικότητάς τους, όπως και τη συνάφεια μεταξύ δύο διαφορετικών κειμένων. 11. Να αποκαταστήσει δυσανάγνωστα ή απόντα σημεία ενός κειμένου. 2) Περιγραφικοί δείκτες κατανόησης προφορικού λόγου Ο υποψήφιος πρέπει να μπορεί να κατανοήσει προφορικό λόγο από φυσικό ομιλητή των πρότυπων ποικιλιών της αγγλικής [standard varieties of English], αλλά και από άτομα που χρησιμοποιούν την αγγλική ως δεύτερη ή ξένη γλώσσα. Το προφορικό κείμενο που θα ακουσθεί μπορεί να έχει τη μορφή μονολόγου, ομιλίας ή διάλεξης, αφήγησης, διαλόγου, συζήτησης. Μπορεί, επίσης, να είναι και άλλου τύπου αυθεντικό προφορικό κείμενο, όπως διαφήμιση, δελτίο καιρού, δελτίο ειδήσεων. Το κείμενο αυτό μπορεί να είναι ηχογραφημένο «ζωντανό» ή από ραδιόφωνο, τηλεόραση κ.λπ. Ειδικότερα, ο υποψήφιος αναμένεται να είναι σε θέση: 12. Να αντιληφθεί το συνολικό ή κεντρικό μήνυμα του προφορικού κειμένου. 13. Να εντοπίσει ειδικές ή επιμέρους πληροφορίες από το προφορικό κείμενο (π.χ. πληροφορίες χρόνου, τόπου ή πληροφορίες που δηλώνουν απόψεις με τις οποίες ο υποψήφιος μπορεί να συμφωνεί ή να διαφωνεί). 14. Να εντοπίσει τα κύρια σημεία ενός προφορικού κειμένου. 15. Να αναγνωρίσει την υφολογική εκδοχή του κειμένου ή, βάσει του ύφους και των λοιπών κειμενικών του χαρακτηριστικών, να αντιληφθεί σε ποιον απευθύνεται και ποιο σκοπό εξυπηρετεί το κείμενο. 16. Να αναγνωρίσει την κοινωνική ταυτότητα ή ιδιότητα του ομιλητή ή των ομιλητών και το είδος της σχέσης μεταξύ τους. 17. Να αναγνωρίσει και να αποκαταστήσει πληροφορίες που για κάποιο λόγο δεν ακούστηκαν καθόλου ή δεν ακούστηκαν καθαρά (π.χ. λόγο θορύβου στο κανάλι επικοινωνίας). 13

15 18. Να αναγνωρίσει τη στάση ή διάθεση του ομιλητή, τις θέσεις ή απόψεις του απέναντι σε κάποιον ή κάτι. 19. Να συναγάγει από τα συμφραζόμενα τα κύρια σημεία του λόγου ενός ομιλητή που δεν είναι παρών (π.χ. από μία τηλεφωνική συνδιάλεξη όπου ακούγεται μόνο ο ένας ομιλητής, να συναγάγει τα σχόλια/ ερωτήσεις του άλλου συνομιλητή). 20. Να εντοπίσει και να αναγνωρίσει τη νοηματοδοτική λειτουργία λεξικογραμματικών στοιχείων του κειμένου. 3) Περιγραφικοί δείκτες παραγωγής γραπτού λόγου και γραπτής επικοινωνίας Ο υποψήφιος πρέπει να είναι σε θέση να εκφέρει γραπτό λόγο (απευθυνόμενος ο ίδιος ή στη θέση τρίτου σε γνωστό ή άγνωστο πρόσωπο, σε οργανισμό ή στο ευρύ αναγνωστικό κοινό), χρησιμοποιώντας την αγγλική γλώσσα με τρόπο που εξυπηρετεί συγκεκριμένο είδος κειμένου και είναι κατάλληλη για προσδιορισμένες συνθήκες επικοινωνίας. Για να συνθέσει το κείμενο συνεχούς λόγου που του ζητείται να παραγάγει αναμένεται να χρησιμοποιεί τις προσωπικές του γνώσεις και εμπειρίες ή/και πληροφορίες που παρέχονται κατά την εξέταση. 21. Να συστήσει ή να παρουσιάσει κάποιο άτομο ή τον ίδιο του τον εαυτό. 22. Να διατυπώσει τα συναισθήματα, επιθυμίες και προτιμήσεις δικές του ή τρίτου ατόμου. 23. Να διηγηθεί μια ιστορία. 24. Να αναφερθεί ή να περιγράψει με σαφήνεια και συνοχή λόγου κάποιο πραγματικό ή φανταστικό περιστατικό, μια εμπειρία, κατάσταση, ένα συμβάν. 25. Να αναπτύξει ένα θέμα κοινού ενδιαφέροντος λεπτομερώς ή συνοπτικά αλλά με σαφήνεια και με τρόπο που να εκθέτει ποικίλες πλευρές του. 26. Να παρουσιάσει ένα βιβλίο, έργο, αντικείμενο, ένα άλλο κείμενο, έναν τόπο, μια πράξη που αξίζει να προβληθεί, ή να καταθέσει τις απόψεις του γι αυτό. 27. Να γράψει μια έκθεση ή αναφορά, παρουσιάζοντας τα κύρια ή και τα δευτερεύοντα στοιχεία που αφορούν σε μια προσδιορισμένη περίσταση. 28. Να επικεντρωθεί σ ένα ζήτημα, θίγοντας τα θετικά και αρνητικά του σημεία. 29. Να παρουσιάσει ένα θέμα ή πρόβλημα και να προτείνει κάποιες λύσεις υποστηρίζοντάς τις. 30. Να κάνει γραπτή αναφορά σε γεγονός ή είδηση συνθέτοντας πληροφορίες από διαφορετικές πηγές. 31. Να κάνει μια γραπτή αίτηση ζητώντας κάτι και εξηγώντας γιατί το ζητά ή να συμπληρώνει μια φόρμα ή ερωτηματολόγιο. 32. Να κάνει μια πρόταση και να την υποστηρίξει με επιχειρήματα. 33. Να παρέχει ή να ζητήσει (μέσω επιστολής, ηλεκτρονικού μηνύματος, επαγγελματικού σημειώματος) διευκρινήσεις, εξηγήσεις, πληροφορίες κ.λπ. 34. Να συνθέσει μια επιστολή ή ηλεκτρονικό μήνυμα, σχολιάζοντας γεγονότα, εκθέτοντας εμπειρίες και συναισθήματα ή/και εκφράζοντας ευχές, ευχαριστίες, συγχαρητήρια, συγγνώμη, ευχαρίστηση ή δυσαρέσκεια. 35. Να μεταφέρει τον λόγο τρίτου «επί λέξει» ή συνοπτικά, με διατυπωμένο ή υπαινικτικό σχόλιο. 4) Περιγραφικοί δείκτες παραγωγής προφορικού λόγου και προφορικής επικοινωνίας Ο υποψήφιος πρέπει να είναι σε θέση να παράγει συνεχή προφορικό λόγο, με σχετική ευχέρεια και συνοχή, χρησιμοποιώντας τις προσωπικές του γνώσεις και εμπειρίες ή/και πληροφορίες που παρέχονται κατά την εξέταση. Επίσης, πρέπει να μπορεί να κάνει διάλογο με τον εξεταστή του. Η γλώσσα που χρησιμοποιεί πρέπει να είναι κατάλληλη για το 14

16 επικοινωνιακό γεγονός στο πλαίσιο του οποίου του ζητείται να παράγει λόγο, 6 ενώ η προφορά των λέξεων που χρησιμοποιεί και ο επιτονισμός των φράσεών του πρέπει να διευκολύνει τη μετάδοση νοημάτων στην αγγλική γλώσσα. Ειδικότερα, ο υποψήφιος αναμένεται να μπορεί: 36. Να παρουσιάσει, να χαρακτηρίσει ή να περιγράψει τον εαυτό του ή τρίτο πρόσωπο, αντικείμενα και καταστάσεις, εστιάζοντας σε σημεία που αφορούν στην περίσταση επικοινωνίας. 37. Να αφηγηθεί ή να εξιστορήσει μια προσωπική του εμπειρία ή εμπειρία τρίτου, μέσα από βιωματικό λόγο, εκφράζοντας άμεσα ή έμμεσα τα συναισθήματα που η εμπειρία προκάλεσε (λ.χ. χαρά, ευχαρίστηση, δυσφορία, άρνηση, επιφύλαξη, φόβο, έκπληξη). 38. Να αφηγηθεί ή να εξιστορήσει ένα περιστατικό ή μια ιστορία, την υπόθεση ενός βιβλίου ή ενός έργου, συνοψίζοντας γεγονότα και καθιστώντας σαφή τη χρονική τους ακολουθία. 39. Να αναφερθεί, να μεταδώσει ή να (επανα)διατυπώσει τα λεγόμενα άλλου, «επί λέξει» ή με διαφορετικά λόγια ή υφολογική εκδοχή, να τα σχολιάσει (ευθέως ή υπαινικτικά) ή να τα αποδώσει συνοπτικά. 40. Να εκθέσει ένα προσωπικό ή ευρύτερου κοινωνικού ενδιαφέροντος θέμα/ζήτημα/ πρόβλημα, παρέχοντας πληροφορίες, εξηγήσεις ή και διευκρινήσεις γι αυτό, και εκφράζοντας τα συναισθήματα που πιθανόν προκαλεί στον ίδιο ή σε άλλους, επιδεικνύοντας συνοχή στην έκφραση των ιδεών του. 41. Να παρουσιάσει ένα πρόβλημα και να αναφερθεί σε αιτίες που το προκάλεσαν ή που το συντηρούν και σε συνέπειες που μπορεί να προκαλέσει η μη επίλυσή του. 42. Να εκφράσει συνολική άποψη για ένα θέμα/ζήτημα/πρόβλημα και να την υποστηρίξει με λογικά επιχειρήματα ευκρινώς διατυπωμένα. 43. Να πάρει θέση σχετικά με ένα ζήτημα ή ένα περιστατικό, εκδηλώνοντας τη στάση του απέναντι σε αυτό (συμφωνία ή διαφωνία) ή/και τα συναισθήματά του (θετικά ή αρνητικά). 44. Να υποστηρίξει μιαν άποψη ή ιδέα, να προτείνει λύση για κάποιο πρόβλημα ή να παρουσιάσει τη λύση που προτείνει άλλος και να διατυπώσει επιχειρήματα υπέρ ή κατά της προτεινόμενης λύσης. 45. Να διατυπώσει αιτήματα ή να μεταφέρει αιτήματα άλλων εξηγώντας τους λόγους που τα θεωρεί λογικά ή την εκπλήρωσή τους απαραίτητη. 46. Να μιλήσει για ένα ζήτημα, βάσει σημειώσεων, στοιχείων που του παρέχονται ή οπτικών ερεθισμάτων (λ.χ. διαγράμματα, εικόνες, φωτογραφίες κ.λπ.). Επιπλέον, στην περίπτωση συγχρονικού διαλόγου με άλλον, πρέπει να είναι σε θέση: 47. Να ακολουθήσει βασικούς κανόνες συνομιλίας και ευγένειας στη συνομιλιακή συμπεριφορά. 48. Να αξιολογεί τα ερωτήματα και τυχόν πληροφορίες που δίνει ο συνομιλητής και να μπορεί να κάνει προτάσεις και υποθέσεις που συντελούν στην επιτυχή έκβαση της συνομιλίας. 49. Να απαντά ευθέως ή εμμέσως στα ερωτήματα που τίθενται. 50. Να υποβάλλει ερωτήσεις για να βεβαιωθεί για το περιεχόμενο ή το νόημα ενός ερωτήματος, μιας παρατήρησης ή για τις προθέσεις του συνομιλητή του, και για να διευκρινίσει τυχόν διφορούμενα σημεία. 5) Περιγραφικοί δείκτες για την ενσυνείδητη χρήση της γλώσσας 6 Το ερέθισμα για την παραγωγή προφορικού λόγου κατά την εξέταση μπορεί να δοθεί με γραπτά ή προφορικά ερωτήματα, με οδηγίες, με ένα αυθεντικό γραπτό κείμενο, εικόνα ή άλλο οπτικό ερέθισμα. 15

17 Η ενσυνείδητη χρήση της γλώσσας απαιτεί γλωσσική συνειδητότητα από τον υποψήφιο δηλαδή, να έχει επίγνωση αφενός των βασικών κανόνων του λεξιλογικού, γραμματικού και φωνητικού συστήματος της αγγλικής γλώσσας και αφετέρου των κανόνων λειτουργίας της αγγλικής για την παραγωγή νοημάτων σε προφορικά και γραπτά κείμενα. Η γλωσσική συνειδητότητα ή επίγνωση του υποψήφιου ελέγχεται με δοκιμασίες οι οποίες του ζητούν να κατανοήσει αυθεντικό γραπτό και προφορικό λόγο, καθώς επίσης να παραγάγει προφορικά και γραπτά κείμενα με τρόπο γραμματικοσυντακτικά ορθό και κατάλληλο για την περίσταση επικοινωνίας. Επιπρόσθετα, όμως, ελέγχεται με ερωτήματα που απαιτούν από τον υποψήφιο να κάνει ενσυνείδητες γλωσσικές, υφολογικές και κειμενικές επιλογές που υπηρετούν συγκεκριμένους επικοινωνιακούς στόχους. Ειδικότερα, ο υποψήφιος πρέπει να μπορεί: 51. Να εντοπίσει ή να επιλέξει λεξικογραμματικά στοιχεία που συμβάλλουν στην ανάπτυξη συγκεκριμένης υφολογικής εκδοχής, στη μετάδοση συγκεκριμένων νοημάτων και ιδεών. 52. Να επιλέξει, εντοπίσει ή παραγάγει συγκεκριμένες λέξεις, φράσεις και ιδιωματικές εκφράσεις που εξυπηρετούν την ανάπτυξη συγκεκριμένων νοημάτων. 53. Να εντοπίσει ή και να αποκαταστήσει ορθογραφικά ή άλλου τύπου γλωσσικά λάθη. 54. Να ξεχωρίσει και να επιλέξει λέξεις που εκφέρονται ή γράφονται με παρόμοιο τρόπο, αλλά έχουν διαφορετικό νόημα. 55. Να επιλέξει λεξικογραμματικά στοιχεία τα οποία μπορεί να είναι κατάλληλα για την ανάπτυξη ενός συγκεκριμένου θέματος και όχι κάποιου άλλου, ή τα οποία μπορεί να απευθύνονται σε συγκεκριμένο κοινό έναντι κάποιου άλλου. 56. Να κάνει λεξικογραμματικές επιλογές κατάλληλες για διαφορετικές περιστάσεις επικοινωνίας και διαφορετικά είδη κειμένου. 6) Περιγραφικοί δείκτες για τη διαμεσολαβητική χρήση της γλώσσας Ο υποψήφιος αναμένεται να είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει τις γνώσεις που έχει αποκτήσει και τις επικοινωνιακές ικανότητες που έχει αναπτύξει ως χρήστης δύο γλωσσών (της ελληνικής και της αγγλικής), δηλαδή δύο διαφορετικών συστημάτων επικοινωνίας και σημείωσης, προκειμένου να λειτουργήσει «διαμεσολαβητικά», όπως συχνά συμβαίνει σε διάφορες περιστάσεις επικοινωνίας σε επαγγελματικό, εκπαιδευτικό και άλλο δημόσιο ή ιδιωτικό χώρο. Συγκεκριμένα, όταν απαιτείται από τον χρήστη της αγγλικής να αναλάβει τον ρόλο του διαμεσολαβητή για να μεταφέρει το συνολικό νόημα ή επιμέρους νοήματα ενός γραπτού ή προφορικού κειμένου όταν αυτά δεν είναι εύληπτα από τον παραλήπτη, είτε γιατί δεν έχει το απαιτούμενο επίπεδο γνώσης της αγγλικής, είτε γιατί δεν έχει τον απαιτούμενο γραμματισμό. Η ικανότητα του υποψήφιου να λειτουργήσει σε ρόλο διαμεσολαβητή ελέγχεται με βάση το εάν είναι σε θέση, τόσο κατά τη γραπτή όσο και κατά την προφορική επικοινωνία: 57. Να συνθέσει ένα γραπτό κείμενο ή να μιλήσει για ένα θέμα στην αγγλική γλώσσα, όταν το ερέθισμα τού έχει δοθεί στην ελληνική. 58. Να μεταδώσει στην αγγλική γλώσσα το κεντρικό νόημα ενός γραπτού ή προφορικού κειμένου στην ελληνική. 59. Να κάνει γραπτή ή προφορική περίληψη ή σύνοψη στην αγγλική γλώσσα των όσων έχει εκθέσει κάποιος σε γραπτό ή προφορικό κείμενο στην ελληνική. 60. Να αποδώσει στην αγγλική γλώσσα, το βασικό νόημα πληροφοριών που μεταδόθηκαν στην ελληνική. 16

18 5. Τυπολογία των δοκιμασιών Η τελευταία από τις 10 προδιαγραφές των θεμάτων, οι οποίες αναφέρθηκαν περιληπτικά πιο πάνω, αφορά την τυπολογία της εξέτασης που στο σημείο αυτό εξηγείται αναλυτικότερα. Οι οδηγίες σε όλες τις δοκιμασίες της εξέτασης για την πιστοποίηση αγγλομάθειας επιπέδου Β2 δίνονται στην αγγλική γλώσσα και η κατανόηση των οδηγιών αυτών αποτελεί προϋπόθεση για να ανταποκριθεί ο εξεταζόμενος στα θέματα της εξέτασης. Δεν αποτελούν, όμως, ένα από τα ζητούμενα κάθε δοκιμασίας και άρα ούτε ειδικότερο αντικείμενο ελέγχου στην εξέταση. Για τον λόγο αυτό, εφόσον οι σχεδιαστές των θεμάτων κρίνουν πως το κείμενο οδηγιών στην αγγλική είναι δυνατόν να παρεμποδίσει τον εξεταζόμενο από το να ανταποκριθεί ικανοποιητικά στα ζητούμενα της δοκιμασίας, οι οδηγίες δίνονται στην ελληνική γλώσσα, η οποία για το Κ.Π.Γ. θεωρείται η κοινή γλώσσα των υποψηφίων. Εξάλλου, η ικανότητα εναλλαγής χρήσης της αγγλικής και της ελληνικής γλώσσας για κατανόηση και παραγωγή λόγου από τον χρήστη της αγγλικής στην Ελλάδα, αποτελεί προϋπόθεση για την αποτελεσματική επικοινωνιακή του λειτουργία στο κοινωνικό του περιβάλλον. Αυτή, όμως, η ικανότητα του υποψήφιου εξετάζεται μέσα από τις δοκιμασίες που ελέγχουν τη διαμεσολαβητική χρήση της αγγλικής γλώσσας. Η διαμεσολαβητική χρήση της ελληνικής δεν αποτελεί στόχο της συγκεκριμένης εξέτασης και, ως εκ τούτου, δεν επιτρέπεται οι εξεταζόμενοι να εκφραστούν στην ελληνική, ούτε γραπτά ούτε προφορικά. Οι τύποι δοκιμασίας που περιλαμβάνει η εξέταση ακολουθούν την τυπολογία του Πίνακα 2, όπου εμφανίζονται δύο μεγάλες κατηγορίες δοκιμασιών με αντίστοιχες υποδιαιρέσεις, οι οποίες καταλήγουν στον αριθμό τύπων που παρουσιάζονται εδώ συνοπτικά: Κλειστού τύπου δοκιμασίες (Συγκλίνουσα παραγωγή λόγου) Ανοικτού τύπου δοκιμασίες (Αποκλίνουσα παραγωγή λόγου) Επιλογή Συμπλήρωση 1. Πολλαπλή επιλογή. 2. Σωστό/λάθος ή Ναι/όχι. 3. Αντιστοίχιση. 4. Τακτοποίηση ή εύρεση σειράς. 5. Συμπλήρωση μέσω επιλογής. 6. Σύντομη απάντηση. 7. Συμπλήρωση κενών βάσει των συμφραζομένων [Cloze test item]. 8. Σταυρόλεξο ή «σπαζοκεφαλιά». 9. Κείμενο συνεχούς γραπτού ή προφορικού λόγου, με αφορμή ερέθισμα στην αγγλική γλώσσα. 10. Κείμενο συνεχούς γραπτού ή προφορικού λόγου, με αφορμή ερέθισμα στην ελληνική γλώσσα. 11. Διάλογος Συνομιλία Πίνακας 2 Προς αποφυγή της υπέρμετρης τυποποίησης δίνεται η δυνατότητα στους ειδικούς που ετοιμάζουν τα θέματα να μην επιλέγουν κάθε φορά, δηλαδή σε κάθε εξεταστική περίοδο, τον ίδιο τύπο 17

19 δοκιμασίας, και να μην περιλαμβάνουν τη δοκιμασία απαραίτητα στην ίδια θέση του τεστ. Όπως επισημαίνεται και στις προδιαγραφές των θεμάτων (βλ. Κεφ. 3), μπορούν να διαφοροποιούν τις δοκιμασίες σε μέγιστο ποσοστό ± 15%. Αυτό σημαίνει ότι αν, για παράδειγμα, στην περίοδο Νοεμβρίου 2003 δοθούν θέματα που στην πρώτη ενότητα περιλαμβάνουν 75 ζητούμενα, που εντάσσονται σε 12 δοκιμασίες οι οποίες ανήκουν σε 5 από τους τύπους της τυπολογίας, στην επόμενη εξεταστική περίοδο τα θέματα είναι δυνατόν να περιλαμβάνουν τους ίδιους 5 τύπους ή, ενδεχομένως, να περιλαμβάνουν (και) έναν άλλο τύπο, με μέγιστη έκταση, σε αριθμό ζητουμένων, το 11, που είναι το 15% του 75. Η πιο πάνω τυπολογία δοκιμασιών έχει σχεδιαστεί με κύριο κριτήριο την εξωτερική τους μορφή. Με βάση άλλα κριτήρια μπορεί να κατασκευάσει κανείς άλλες τυπολογίες. Αλλά και με βάση αυτό το ίδιο κριτήριο, μπορεί να βρει άλλους τύπους, που όμως δεν υιοθετούνται εδώ (όπως ο τύπος The odd-man-out, όπου ο εξεταζόμενος πρέπει να απομονώσει ένα ή δύο στοιχεία, για παράδειγμα λέξεις, από ένα σύνολο στοιχείων που έχουν κάποιο κοινό σημασιολογικό ή μορφολογικό χαρακτηριστικό). Σημειώνεται ότι η υιοθετούμενη τυπολογία είναι σταθερή και δεδομένη. Δεν αλλάζει αν δεν έχουν ενημερωθεί έγκαιρα (έναν περίπου χρόνο νωρίτερα) οι ενδιαφερόμενοι. Ωστόσο, με βάση δύο παραμέτρους, δηλαδή (α) τον τύπο του κειμένου-ερεθίσματος και (β) την ελεγχόμενη χρήση της γλώσσας, μπορεί να κατασκευάσει κανείς έναν αριθμό παραλλαγών για καθέναν από τους παρακάτω τύπους. Τέτοιες παραλλαγές είναι επιτρεπτές και θα πρέπει να θεωρούνται αναμενόμενες. Όλοι οι τύποι δοκιμασιών της εξέτασης εντάσσονται, σε αυτή την τυπολογία, σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τις δοκιμασίες κλειστού τύπου (που επίσης ονομάζονται δοκιμασίες «συγκλίνουσας παραγωγής λόγου») και τις δοκιμασίες ανοικτού τύπου (που επίσης ονομάζονται δοκιμασίες «αποκλίνουσας παραγωγής λόγου»0. Οι πρώτες είναι αυτές που επιτρέπουν, για κάθε ερώτημα/ζητούμενο, είτε μία μόνο σωστή απάντηση, είτε λίγες και συγκεκριμένες. Είναι δηλαδή αυτές που επίσης αποκαλούνται «κλειστές» ή «αντικειμενικές» [objective test items]. Από την άλλη μεριά, οι δοκιμασίες αποκλίνουσας παραγωγής λόγου επιτρέπουν την κατευθυνόμενη ή ελεύθερη παραγωγή λόγου, πράγμα που τις κάνει «ανοικτές» ή «υποκειμενικές» [subjective test items]. Η αξιολόγηση της απόδοσης των εξεταζομένων στα ζητούμενα της πρώτης κατηγορίας δοκιμασιών είναι αντικειμενική αφού υπάρχει μόνο μία ή συγκεκριμένη απάντηση. Αντίθετα, στην αξιολόγηση της απόδοσης με βάση τα ζητούμενα της δεύτερης κατηγορίας δοκιμασιών αναπόφευκτα υπεισέρχεται ο υποκειμενικός παράγοντας της κρίσης του βαθμολογητή. Προκειμένου αυτή να ελαχιστοποιηθεί η υποκειμενικότητα της κρίσης του, η επιστημονική επιτροπή των εξετάσεων του Κ.Π.Γ. έχει καταρτίσει συγκεκριμένα κριτήρια για την αξιολόγηση και βαθμολογία των απαντήσεων αποκλίνουσας παραγωγής δηλαδή, της ελεύθερης παραγωγής γραπτού λόγου (δεύτερη ενότητα της εξέτασης) και του προφορικού λόγου (τέταρτη ενότητα της εξέτασης). Τα κριτήρια αξιολόγησης θα ανακοινωθούν με τη δημοσιοποίηση του Δείγματος Εξέτασης. Παράλληλα με τον σχεδιασμό των συγκεκριμένων δοκιμασιών των ενοτήτων της εξέτασης από τους ειδικούς που ετοιμάζουν τα θέματα στην αγγλική γλώσσα, καταρτίζονται κάθε φορά και επιμέρους κριτήρια για την αξιολόγηση και βαθμολογία της ελεύθερης παραγωγής γραπτού λόγου, τα οποία διανέμονται στους βαθμολογητές. 6. Παραδείγματα θεμάτων εξέτασης Ακολουθούν παραδείγματα και διευκρινίσεις για καθέναν από τους 11 τύπους δοκιμασίας που αναφέρθηκαν παραπάνω, κατά ενότητα της εξέτασης. Τα παραδείγματα αυτά δεν είναι επαρκή 18