ANAΠNEYΣTIKO ΣYΣTHMA

Transcript

1 ANAΠNEYΣTIKO ΣYΣTHMA Λειτουργίες οξυγόνωση αίµατος - αποµάκρυνση CO 2 συµµετέχει στις αισθήσεις > όσφρησης & γεύσης παραγωγή του λόγου Tο αίµα από. καρδιά > πτωχό σε O 2 πλούσιο σε CO 2 > εισέρχεται στους πνεύµονες & καταλήγει σε ένα µεγάλο αριθµό τριχοειδών του τοιχώµατος των κυψελίδων σε στενή επαφή µε τον ατµοσφαιρικό αέρα που υπάρχει σε αεροφόρους σάκκους κυψελίδες γίνεται ανταλλαγή των αερίων O 2 από τον κυψελιδικό αέρα εισέρχεται στο αίµα CO 2 από το αίµα στον κυψελιδικό αέρα ο ατµοσφαιρικός αέρας αλλάζει µε την λειτουργία της αναπνοής εκπνοής > φορές / λεπτό οι πνεύµονες βρίσκονται > στη θωρακική κοιλότητα που αφορίζεται από σπονδυλική στήλη πλευρές πλευρικό χόνδρο (στέρνο) διάφραγµα (τενοντοµυώδης υµένας ) & καταλαµβάνουν το µεγαλύτερο µέρος η εσωτερική επιφάνεια της θωρακικής κοιλότητας καλύπτεται από ινοελαστική µεµβράνη + µεσοθηλιακά κυτ. > τοιχωµατικός υπεζωκότας η εξωτερική επιφάνεια των πνευµόνων καλύπτεται από ινοελαστική µεµβράνη + µεσοθηλιακά κυτ. > σπλαχνικός υπεζωκότας στη πύλη συνέχονται 124

2 αφορίζοντας την > υπεζωκοτική κοιλότητα περιέχει ορώδες υγρό κατά την εισπνοή η θέση των πλευρών σε σχέση µε > τη σπονδυλική στήλη & το στέρνο επιτρέπει σε κάθε σύσπαση των µυών που έρχονται σε επαφή µε τις πλευρές σε συνδιασµό µε τη χαλάρωση του διαφράγµατος να αυξάνει το εύρος της θωρακικής κοιλότητας κατά πρόσθιο - οπίσθιο & το πλάγιο άξονα µε αποτέλεσµα άφθονος αέρας εισέρχεται στους πνεύµονες & άφθονο αίµα εισέρχεται στα πνευµονικά & εξωπνευµονικά αγγεία θώρακος οι βρόγχοι γίνονται > πλατύτεροι µακρύτεροι ρίζα του πνεύµονος > σµικρύνεται κατά την εκπνοή µεγάλος αριθµός ελαστικών ινών > σπλαχνικού υπεζωκότα βρόγχων & κυψελίδων (που διατείνονται κατά την εισπνοή) επανέρχονται στην αρχική τους θέση βοηθώντας την λειτουργία της εκπνοής όλος ο πνεύµονας επανέρχεται > στην αρχική του θέση η ατµοσφαιρική πίεση που ασκείται στους αεροφόρους οδούς του πνεύµονα πιέζει τον πνεύµονα πρός > το θωρακικό τοίχωµα η ατµοσφαιρική πίεση στη σχισµοειδή υπεζωκοτική κοιλότητ. είναι κατώτερη της ατµοσ. (δηµιουργείται από την έλξη ελαστικών ινών πνεύµονα κατά την εισπνοή) δεν επιτρέπει στο πνεύµονα > να αποµακρυνθεί από το θωρακό τοίχωµα 125

3 εξαναγκάζει να ακολουθεί αναπνευστικές κινήσεις > θωρακικού τοιχώµατος & διαφράγµατος αέρας στην υπεζωκοτική κοιλότητα > καλείται πνευµοθώρακας => σύµπτωση τοιχωµάτων υγρό»» > καλείται υδροθώρακας του πνεύµονα Tο αναπνευστικό σύστηµα διακρίνεται στην αεροφόρο µοίρα αναπνευστική µοίρα µεταφέρει αέρα τµήµατα που συλλέγεται ο αέρας µέσω των > κοιλοτήτων & οι εντός αυτού αεροφόροι οδοί & αγωγών στο πνεύµονα µύτη ρινοφάρυγγας λάρυγγας εκτός πνεύµονα ανθεκτικά τοιχώµατα > από χόνδρο τραχεία & οστά βρόγχοι > έξω ένδο ---- εντός πνεύµονα βρογχιόλια καθαρίζεται υγραίνεται κροσσωτό επιθήλιο + βλέννα > παίζουν προστατευτικό ρόλο έναντι θερµαίνεται µολύσεων µορίων σκόνης όταν η σύσταση βλέννας είναι φυσιολογική η συχνότητα καθαρισµού είναι 4 mm/ min αυτό το στρώµα βλέννας µεταφέρεται µε κροσσούς > στο φάρυγγα H σηµασία της κανονικής συχνότητας καθαρισµού του τραχειοβροχικού δένδρου γίνεται καλύτερα αντιληπτή στην κυστική ίνωση των πνευµόνων > όπου η βλέννα είναι παχύρευστη - γλοιώδης 126

4 µε αποτέλεσµα απόφραξη των αεραγωγών & µη φυσιολογικός καθαρισµός τους ανάπτυξη χρόνιων πνευµονικών λοιµώξεων Pινική κοιλότητα χωρίζεται από το ρινικό διάφραγµα > σε 2 ρινικές κοιλότητες έχουν πρόσθιο στόµιο > στους ρώθωνες» οπίσθιο» > στο ρινοφάρυγγα οστού χόνδρος πυκνός ινοκολλαγονώδης ιστός => δηµιουργούν ανθεκτικά τοιχώµατα οροφής & εδάφους κάθε ρινική κοιλότητα χωρίζεται στη πρόδροµο περιοχή & την αναπνευστική περιοχή το πολύστιβο πλακώδες επιθ. προσώπου εκτείνεται > στους ρώθωνες & το πρόσθιο τµήµα του προδρόµου φέρει > αρκετές τρίχες (εµποδίζουν δίοδο ξένων σωµ.) σµηγµατογόνους & ιδρωτοποιούς αδένες οπίσθιο τµήµα προδρόµου > επενδύεται από µη κερατινοποιηµένο πολύστιβο πλακώδες επιθήλιο σε µικρή έκταση στη συνέχεια στην ιδίως ρινική κοιλότητα > από ψευδοπολύστιβο κυλινδρικό κροσσωτό επιθήλιο + καλυκοειδή κυτ ο βλεννογόνος της αναπνευστικής περιοχής > καλύπτεται από ψευδοπολ. κυλινδρικό κροσσωτό επιθήλιο & καλυκοειδή κύτταρα το χόριο περιέχει > βλεννώδεις & ορώδεις αδένες > προσφύεται > στο περιόστεο του οστού ή το περιχόνδριο χόνδρου η βασική µεµβράνη > είναι παχύτερη του συνήθους H επιφάνεια του επιθηλίου καλύπτεται από > βλέννα (παράγεται από καλυκοειδή κυτ. + αδένες χορίου) κατακρατεί µόρια σκόνης 127

5 µε τις κινήσεις των κροσσών προωθείται > ρινοφάρυγγα > στοµατοφάρυγγα απώλεια αυτών συνεπεία τραύµατος ή νόσου > ελαττώνει τη ρινική παροχέτευση το χόριο περιέχει επιπλέον > άφθονες ελαστικές ίνες λεµφαδένες (κυρίως ρινοφάρυγγα) αγγεία (κυρίως φλεβίδια) > θέρµανση αέρα πλασµατοκύτταρα - µακροφάγα - λεµφοκύτταρα Pινικές κόγχες είναι λεπτά οστά που καλύπτονται από βλεννογόνο µε την µορφολογία σαν όστρακο είναι γνωστές ως > άνω µέση ρινική κόγχη κάτω το χόριο > µέσης & κάτω ρινικής κόγχης > είναι αγγειοβριθές (πολυάριθµα λεπτοτοιχωµατ. αγγ.) & συνήθως διασταλµένα σε ορισµένες συνθήκες µπορούν συµφορηθούν από αίµα έτσι όταν ο βλεννογόνος των δύο κατώτερων κόγχων είναι > υπεραιµικός δηµιουργείται δυσκολία εισόδου αέρα από τις ρινικές κοιλότητες γνωστό ως "µπούκωµα της µύτης" συµβαίνει όταν βρεθεί κάποιος σε πολύ ζεστό χώρο ή όταν υπάρχει φλεγµονή του βλεννογόνου από κοινό κρυολόγηµα οροφής ρινικής κοιλότητας O βλεννογόνος άνω τριτηµόριο ρινικού διαφράγµατος αποτελούν άνω ρινική κόγχη την οσφρυτική περιοχή Kατά την διαδικασία ανάπτυξης του σώµατος τα νευρικά κύτταρα µετακινούνται σε κεντρικότερες & καλύτερα προστατευόµενες περιοχές (βλέπε µεσοσπονδύλιο τρήµα). Σε αντίθεση µε τους οσφρυτικούς νευρικούς χηµειοϋποδοχείς που τοποθετούν το κυτταρικό τους σώµα κοντά στην επιφάνεια του οσφρυτικού βλεννογόνου 128

6 δηµιουργώντας τον κίνδυνο τραυµατισµού ενώ θα µπορούσαν να τον αποφύγουν αν τοποθετούνταν βαθύτερα και έστελναν τις κεντροµόλες ίνες τους στην επιφάνεια του οσφρυτικού βλεννογόνου αποτελείται από παχύ ψευδοπολύστιβο επιθήλιο > οσφρυτικά κυτ. υποστηρικτικά κυτ. βασικά κυτ. παχύ χόριο οσφρυτικά κύτταρα > είναι τροποποιηµένα διπολικά νευρικά κυτ. παρουσιάζουν > κυτταρικό σώµα δενδρίτη νευράξονα τα οσφρυτικά κυτ.τοποθετούνται κάθετα στην επιφάνεια του βλεννογόνου µεταξύ των υποστηρικτικών κυττάρων ώστε οι πυρήνες τους να σχηµατίζουν ένα φραγµό στο κατώτερο ήµισυ του οσφρυτικού επιθηλίου ο δενδρίτης καταλλήγει σε κορυνοειδή πάχυνση > οσφρυτικό κυστίδιο στην επιφάνεια του επιθηλίου & µεταξύ υποστηρικών κυτ. (διογκωµένη κυτταροπλασµατική µάζα που προεξέχει στην επιφ.) φέρει δέσµες από µακρύς οσφρυτικούς κροσσούς το κυτταρόπλασµα τους περιέχει > µιτοχόνδρια µικροσωληνίσκους λείο E εγγύς τµήµα > τυπική διάταξη µικροσωληνίσκων άπω» > µόνο 2 κεντρικούς σωληνίσκους οι οσφρυτικοί κροσσοί τοποθετούνται παράλληλα στην επιφάνεια του οσφρυτικού επιθηλίου > σχηµατίζοντας ένα ακανόνιστο στρώµα πάνω από τις µικρολάχνες των υποστηρικτικών κυττάρων το οποίο διατηρείται υγρό από την έκκριση των υποκείµενων αδένων 129

7 οι αµύελες ίνες του νευράξονα (κεντροµόλος αποφυάδα) κάθε νευρικού κυτ. > εκτείνονται στο χόριο όπου συνδέονται µε άλλες νευρικές ίνες > σχηµατίζουν δέσµες οσφρυτικών νευρικών ινών (οσφρυτικά νηµάτια) > τα οποία διέρχονται από το τρήµα του τετρηµένου πετάλου του ηθµοειδούς > πρός τους οσφρυτικούς βολβούς πάνω από το πέταλο υποστηρικτικά κύτταρα είναι υψηλά κυλινδρικά έχουν στενή βάση σε επαφή µε τη βασική µεµβράνη διευρύνονται κοντά στην επιφάνεια φέρουν µικρολάχνες στο κυτταρόπλασµα > καφεκίτρινη χρωστική που δίνει κίτρινη χρωστική στην οσφρυτική περιοχή πυρήνες ωοειδείς αραιοχρωµατικοί κοντά στην επιφάνεια βασικά κύτταρα έχουν κωνοειδές σχήµα το χόριο περιέχει > πολυάριθµα αγγεία διάσπαρτα κατά µήκος της βασικής µεµβράνης θεωρούνται αρχέγονα κυτ. ( πειραµατικές µελέτες έδειξαν ικανότητα γέννεσης νέων οσφρυτικών νευρικών κυτ. ικανών να δηµιουργούν συνάψεις µε τους οσφρυτικούς βολβούς) σωληνοκυψελιδικούς αδένες (αδένες του Bowman) κύριο χαρακτηριστικό των κυτ. των αδένων > το άφθονο E µέσω των πόρων τους > µεταφέρεται λεπτή υδαρής έκκριση στην επιφάνεια του επιθηλίου µε σκοπό να φρεσκάρει το λεπτό στρώµα υγρού που καθαρίζει τους οσφρυτικούς κροσσούς & σ'αυτό πρέπει να διαλυθούν οι διάφορες ουσίες που είναι 130

8 υπεύθυνες για την οσµή > έτσι ώστε ένας µεγάλος αριθµός οσφρυτικών υποδοχέων > µέσω οσφρυτικών βολβών µεταβιβάζει τα µηνύµατα µε κεντροµόλες ώσεις > προς το K.N.Σ όπου γίνεται η εκλεκτική αναγνώρισή τους Παραρρινικοί κόλποι είναι αεριζόµενοι χώροι που αναπτύσσονται µέσα στα οστά του κρανίου (το όνοµα τους προέρχεται από το οστούν που περιέχονται) είναι > ο µετωπιαίος ο ηθµοειδής ο σφηνοειδής οι γναθιαίοι (µεγαλύτεροι) συνδέονται > µε την ρινική κοιλότητα (κάθε πλευράς) ο βλεννογόνος αποτελεί επέκταση βλεννογ. ρινικής κοιλότητας είναι όµως λεπτότερος (κυλινδρικό κροσσωτό επιθήλιο) & µε λιγότερα καλυκοειδή κυτ. το χόριο > είναι σχετικά λεπτό αποτελεί επέκταση περιοστέου του υποκείµενου οστού συνίσταται κυρίως από ίνες κολλαγόνου περιέχει ηωσινόφιλα πλασµατοκύτταρα πολυάριθµα λεµφοκύτταρα ινοβλάστες σχετικά λίγους αδένες Tο άνοιγµα µέσω του οποίου επικοινωνούν οι παραρρίνιοι κόλποι > είναι µικρό µε τις ρινικές κοιλότητες έτσι όταν ο περιβάλλον το άνοιγµα βλεννογόνος φλεγµανθεί (οιδηµατώδης) > αποφράσσεται αίσθηµα πληρότητας ή πύον εκλεκτικά συµπαθοµιµητικά φάρµακα χορηγούµενα τοπικά προκαλούν αγγειοσυστολή > λιγότερη συµφόρηση γύρο 131

9 από το άνοιγµα του φλεγµαίνοντος κόλπου > διευκόλυνση της παροχέτευσης Φαρυγγική αµυγδαλή µάζα λεµφικού ιστού > στο χόριο του βλεννογόνου που καλύπτει > οροφή & οπίσθιο τοίχωµα ρινοφάρυγγα διόγκωση της αναφέρεται ως αδένωση (διογκωµένα λεµφοζίδια δίνουν την όψιν αδένα) µπορεί να αποφράξει την αναπνευστική οδό & να οδηγήσει σε παρατεταµένη αναπνοή από το στόµα αποτέλεσµα > µη φυσιολογική ανάπτυξη οστών προσώπου H φαρυγγική αµυγδαλή οµοιάζει µε τις υπερώϊες αµυγδαλές στη µικροσκοπική τους δοµή εκτός είναι πιό διάχυτη το επιθήλιο επιφανείας σχηµατίζει πτυχές (παρά κρύπτες) εν µέρη καλύπτεται από ψευδοπολύστιβο κυλινδρικό επιθήλιο (θέση µετάπτωσης οπίσθιου τοιχώµατος πρός τον θόλο ρινοφάρυγγα) Λάρυγγας είναι το όργανο παραγωγής του ήχου βρίσκεται µεταξύ > φάρυγγα τραχείας το τοίχωµά του αποτελείται από χόνδρους που ενώνονται µεταξύ τους µε συνδέσµους & εξωτερικούς - εσωτερικούς µύς εµποδίζει τροφή > να εισέλθουν στη κατώτερη αναπνευστική οδό υγρά ξένο σώµα µε το αντανακλαστικό του βήχα το στέλνει ξανά πίσω ύο ζεύγη βλεννογονικών πτυχών πρόδροµες πτυχές => προβάλλουν στη µέση > από πλευρικά τοιχώµατα λάρυγγα φωνητικές χορδές (ελεύθερα όρια σαν χορδή) 132

10 µεταξύ τους σχηµατίζεται ένας θύλακος > κοιλία του λάρυγγα κάθε πλευρική επέκταση πρός τα πάνω > στις πρόδροµες πτυχές πρός τα κάτω > στις φωνητικές χορδές κόλπος του λάρυγγα πρόδροµες πτυχές κεντρικό τµήµα > χόριο αδένες φωνητικές χορδές κεντρικό τµήµα > ινοελαστικός ιστός µύς ελαστικές ίνες (κοντά στα ελεύθερα όρια) Tο εύρος & > ανοίγµατος µεταξύ των φωνητικών χορδών & η τάση σ'αυτές ρυθµίζεται το σχήµα από µύς που έλκουν τις χορδές & µύς που έλκουν παρακείµ. ανατοµικά µέρη Oι φωνητικές χορδές καλύπτονται από > πολύστιβο πλακώδες µη κερατινοποιηµ. επιθ κάτω από αυτές & πάνω από αυτές > ψευδοπολύστιβο κροσσωτό κυλινδρικό επιθήλιο µπορεί να υπάρχουν > περιοχές πολύστιβου πλακώδους µη κερατινοπ. επιθ. οι κροσσοί δονούνται πρός την κατεύθυνση του φάρυγγα εκτός από την περιοχή πάνω από τις φωνητικές χορδές > το χόριο περιέχει > βλεννώδεις αδένες & λεµφικό ιστό µε µορφή λεµφοζιδίων κυρίως > στη κοιλία & τις πρόδροµες πτυχές H κατάλληλη ταλάντευση των φωνητικών χορδών > δηµιουργεί την παραγωγή του ήχου σαν αποτέλεσµα του περάσµατος του αέρα από τα ελεύθερα όρια η ένταση κάθε ήχου καθορίζεται > από την τάση των χορδών & την διάταξη των ελεύθερων ορίων H παραγωγή της φωνής είναι σύνθετη διεργασία που απαιτεί την συµµετοχή 133

11 χειλέων γλώσσας µαλθακής υπερώας κοιλοτήτων που σχετίζονται µε την δίοδο του αέρα Eπιγλωττίδα είναι σαν κρηµνός (ωοειδούς σχήµατος) προσφύεται µε το µίσχο της στην οπίσθια επιφάνεια θυρεοειδικής γωνίας > στη κορυφή του λάρυγγα > πάνω & ελαφρώς πίσω από αυτή αποτελείται από ένα κεντρικό στρώµα > ελαστικού χόνδρου ο περιχόνδριο > συνέχεται µε το χόριο του βλεννογόνου η πρόσθια (γλωσσική επιφάνεια) επενδύεται από > πολύστιβο πλακώδες µη κερατινοποιηµένο επιθήλιο άνω µέρος οπίσθιας επιφάνειας > πολύστιβο πλακώδες µη κερατινοποιηµένο επιθήλιο υπόλοιπο οπίσθιας επιφάνειας > ψευδοπολίστιβο κυλινδρικό κροσσωτό µε καλυκοειδή κυτ. Tο χόριο περιέχει > βλεννώδεις & ορώδεις αδένες (κυρίως στο χόριο κάτω από την οπίσθια επιφάν.) Tραχεία εκτείνεται µεταξύ > του λάρυγγα & τους δύο κύριους βρόγχους το τοίχωµα διατηρείται άκαµπτο > από ατελείς κυκλικούς χόνδρινους δακτύλιους το ανοικτό άκρο (πρός τα πίσω) τους καλύπτεται από ινοελαστικό ιστό λείες µυϊκές ίνες το διάστηµα µεταξύ των δακτυλίων καλύπτεται από πυκνό ινοελαστικό ιστό που συνέχεται > µε το περιχόνδριο 134

12 τραχειοβροχικό επιθήλιο τραχεία & βρόγχοι καλύπτονται από ψευδοπολύστιβο Brush κυτ. βασικά κυτ. νευροενδοκρινικά κυλινδρικό κροσσ. ή κυτ. Kulchitsky + καλυκοειδή κυτ. τα κροσσωτά κυτ. φέρουν τουλάχιστον > 200 κροσσούς που διατάσσονται σε στίχους πρός την επιφάνεια Σύνδροµα που χαρακτηρίζονται από ελαττωµένο αριθµό κροσσών > παρουσιάζουν ελαττωµένη λειτουργία των κροσσών > µη καλό καθαρισµό αεραγωγών > ανάπτυξη χρόνιων αναπνευστικών νόσων τα καλυκοειδή κυτ. εκκρίνουν βλέννα περιοδικά τα Brush κυτ. µε δέσµες µικρολαχνών πρός τον αυλό (σαν τρίχες βούρτσας) ο ρόλος τους σαν χηµειοϋποδοχείς δεν έχει τεκµηριωθεί επαρκώς βασικά κυτ. θεωρούνται αρχέγονα κυτ. που διαφοροποιούνται είτε σε κυλινδρικά είτε σε κροσσωτά κυτ. είτε σε βλεννώδη κυτ. νευροενδοκρινικά είναι µικρά - στρογγύλα κυτ. ή Kulchitsky ή K κυτ. έχουν σκοτεινόχροους πυρήνες διαυγές κυτταρόπλασµα µε κυτταροπλασµατικές αποφυάδες & νευροενδοκρινικά κοκκία σεροτονίνη καλσιτονίνη µποµπεσίνη Eίναι διάσπαρτα ή σε οµάδες > σε επαφή µε την βασική µεµβράνη σ'όλη την έκταση του τραχειοβρογχικούδένδρου είναι πολυάριθµα κατά την γέννηση Yπάρχουν επίσης και άλλα κύτταρα όπως > λεµφοκύτταρα σιτευτικά κυτ. Tο χόριο είναι πλούσιο σε ελαστικές ίνες λεµφοκύτταρα λεµφικούς όζους εν τω βάθει > παρατηρείται πυκνός ελαστικός υµένας O υποβλεννογόνιος περιέχει βλεννώδεις 135

13 & ορώδεις αδένες Tο οπίσθιο τοίχωµα περιέχει λείες µυϊκές δεσµίδες > σε εγκάρσια διάταξη που ενώνονται µεταξύ τους µε ινοκολλαγονώδη ιστό & περιέχει αδένες Bρόγχοι η εξωπνευµονική µοίρα του κατώτερου άκρου των δύο κύριων βρόγχων είναι η µοίρα µεταξύ > του κατώτερου άκρου της τραχείας & της πύλης του πνεύµονα η µικροσκοπική δοµή τους είναι > όµοια µε αυτή της τραχείας ο δεξιός κύριος βρόγχος δίνει 3 διακλαδώσεις > ένα για το κάθε λοβό άνω µέσο κάτω λοβαίο βρόγχο ο αριστερός κύριος βρόγχος δίνει 2 διακλαδώσεις άνω κάτω λοβαίο βρόγχο στην πύλη του πνεύµονα > πνευµονική αρτηρία » φλέβα => περιβάλλονται από λεµφαγγεία πυκνό ινοκαλλονώδη κύριος βρόγχος + διακλαδώσεις ιστό (κύριες) ρίζα του πνεύµονα H µικροσκοπική δοµή των ενδοπνευµονικών βρόγχων σε σχέση µε αυτή των => παρουσιάζει διαφορές εξωπνευµονικών βρόγχων + τραχείας ο χόνδρος > αποτελείται από ακανόνιστα πέταλα ενός χόνδρου ο λείος µυϊκός ιστός > περιβάλλει κυκλικά όλο τον αυλό (διασταυρούµενες ελικοειδείς δέσµες) εµφανίζει χαρακτηριστικές βλεννογονικές επιµήκεις πτυχές (οφείλονται σε συστολή του µυός λόγω µονιµοποίησης) παρουσία επιµήκων δεσµίδων ελαστικού ιστού στο χόριο 136

14 Oι ενδοπνευµονικοί βρόγχοι καλύπτονται από > ψευδοπολύστιβο κυλινδρικό κροσ. επιθ. + καλυκοειδή κυτ βλεννώδεις αδένες > εξωτερικά του µυϊκού τοιχώµατος (εκκριτικό τµήµα) µεταξύ των χόνδρων οι εκκρίσεις τους παροχετεύονται ορώδεις αδένες αρχικά από µή κροσσωτούς πόρους (µυοεπιθηλιακά κυτ.) κροσσωτούς χοανοειδείς πόρους κοντά δέχονται νεύρωση από το A.N.Σ στην επιφάνεια του αυλού του βρόγχου συµπαθητική διέγερση β - αδρενεργική απάντηση > βλεννώδη έκκριση παρασυµπαθητική διέγερση α - αδρενεργική απάντηση > ορώδη έκκριση διέγερση του παρασυµπαθητικού µέσω ακετυλχολίνης προκαλεί > µή εκλεκτική έκκριση & για τους δύο τύπους έκκριση βλέννας από καλυκοειδή κυτ. επιφαν. > µή εκλεκτική απάντηση σε ερεθίσµατα του πνεύµονα O τρόπος διακλάδωσης του βρογχικού δένδρου > είναι διχοτοµικός & ελαφρά ασύµµετρος µε τις διαδοχικές διαιρέσεις παρατηρείται > ελάττωση της διαµέτρου του αυλού ελάττωση ταχύτητας ροής του αέρα υπάρχουν περίπου διακλαδώσεις µέσος όρος 18 διακλαδώσεις µεταξύ > τραχείας & µικρότερων βρογχιολίων άλλος αποδεκτός αριθµός διακλαδώσεων είναι οι 24 µεταξύ > πύλης & τελικών βρογχιολίων Aνατοµικά ο πνεύµονας µε µια σχισµή διαιρείται ο αριστερός σε άνω & κάτω λοβό ο δεξιός σε άνω µέσο & κάτω λοβό από τους 2 κύριους βρόγχους > χορηγούνται 5 λοβαίοι βρόγχοι ένας για κάθε λοβό > 2 λοβαίοι βρόγχοι (δεξ. πνεύµ) 3»» (αρ. πνεύµ) 137

15 εκφύονται οι παράπλευροι βρόγχοι σε ορισµένη περιοχή του λοβού (βρογχοπνευµονικά τµήµατα) αυτοτελή > ανατοµικά & λειτουργικά τµήµατα ο πνεύµονας αναπτύσσεται κατά τον ίδιο τρόπο όπως οι εξωκρινείς αδένες γι'αυτό παρουσιάζει λοβιώδη οργάνωση διαίρεση σε µικρότερους βρόγχους βρογχιόλια εισέρχονται στη κορυφή των λοβίων τα οποία έχουν κορυφή & βάση (πολυγωνική περιοχή κάτω από πνευµονικό υπεζωκότα) ποικίλουν σε σχήµα & µέγεθος έχουν διάµετρο 1-2 ε.κ & ύψος λίγο περισσότερο χωρίζονται µεταξύ τους από ινώδη διαφράγµατα (στον ανθρωπο είναι ατελή & δεν εκτείνονται αρκετά µέσα στον πνεύµονα) Σαν αποτέλεσµα της συνεχούς διακλάδωσης > οι βρόγχοι δίνουν γέννεση σε αεραγωγούς που έχουν τοιχώµατα µε απλούστερη δοµή & διάµετρο µικρότερη από 1 mm έτσι τα βρογχιόλια έχουν µονόστιβο κυλινδρικό κροσσωτό επιθ. ενώ τα µικρότερα έχουν κυβοειδές επιθήλιο τα καλυκοειδή κυτ. ελαττώνονται εκεί όπου το επιθ. είναι µή κροσσωτό δεν έχουν > χόνδρο & αδένες στο τοίχωµα τους τα µεγαλύτερα βρογχιόλια έχουν κυρίως κυλινδρικό κροσσωτό επιθήλιο διάσπαρτα υψηλά µή κροσσωτά κυτ. > Clara κυτ. έχουν άφθονα µιτοχόνδρια σχετικά άφθονο λείο E ηλεκτροπυκνωτικά κοκκία είναι µεταβολικώς ενεργά κυτ. παράγουν ορώδεις εκκρίσεις (περιέχουν πρωτεΐνες) 138

16 δεν είναι γνωστή η λειτουργία τους (ενδείξεις ότι λειτουργούν σαν πρόδροµα κυτ.) Tο χόριο είναι λεπτό πλούσιο σε ελαστικές ίνες περιέχει µια λεπτή στιβ. από σπειροειδείς δεσµίδες λείων µυϊκ. ινών η µυϊκή στιβάδα περιβάλλεται από αραιό ινοελαστικό ιστό Tα βρογχιόλια που εισέρχονται στα λοβία > προ - τελικά βρογχιόλια διακλαδίζονται στα 3-5 τελικά βρογχιόλια 3 ή περισσότερα αναπνευστικά βρογχιόλια αποσχίζονται 2-5 κυψελιδικούς πόρους σε ανευρισµένα τυφλά άκρα κυψελιδικούς σάκους κυψελίδες ο ώριµος πνεύµονας έχει περίπου 300 εκατ. κυψελίδες > αντιστοιχούν σε 80 m 2 επιφ. οι κυψελίδες > είναι η κύρια δοµική & λειτουργική µονάδα της αναπνευστικής µοίρας τα λεπτά διαφράγµατα µεταξύ των κυψελίδων ονοµάζονται µεσοκυψελιδικά τοιχώµατα έχουν µικρές οπές πυκνό δίκτυο τριχοειδών δικτυωτές + ελαστικές ίνες βασική µεµβράνη πνευµονοκύτταρα τύπου I & II το τοίχωµα κυψελιδικών πόρων περιέχει > λεία µυϊκά κυτ. το άνοιγµα των αεροθυλακίων περιέχει > κολλαγόνες ίνες Aνάµεσα ---- στον ατµοσφαιρικό αέρα δηµιουργείται => κυψελιδικο - τριχοειδικός φραγµός & το αίµα των τριχοειδών που αποτελείται από 139

17 κυτταρόπλασµα κυττάρων τύπου I βασική υµένας κυτ. τύπου I βασικός υµένας ενδοθηλιακών κυτ. κυτταρόπλασµα ενδοθηλιακών κυτ. σε ορισµένες θέσεις υπάρχουν ενδιάµεσοι χώροι µεταξύ > βασικού υµένα ενδοθηλίου & βασικού υµένα επιθηλίου που περιέχουν δικτυωτές ίνες ελαστικές ίνες ινοβλάστες & µακροφάγα το επιθήλιο των κυψελίδων (πνευµονοκύτταρα τύπου I & II) είναι σε επαφή µε βασικούς υµένες µεσοκυψελιδικών τοιχωµάτων τύπου I είναι η πλειοψηφία επιτρέπουν την διάχυση των αερίων (λεπτό κυτταρόπλασµα) δεν διαιρούνται έχουν επιµήκεις πυρήνες (επίπεδα κυτ.) περιπυρηνικά οργανίδια κυτταρόπλασµα µε µακρύς αποφυάδες > µικρονηµάτια µικροσωληνίσκους τύπου II είναι στρογγύλα - προεξέχουν ελαφρώς στην επιφάνεια εκκριτικά κυτ. διαιρούνται σε τύπου I & II έχουν άφθονες µικρολάχνες κυτταρόπλασµα περιέχει > αδρό E πολυάριθµα µιτοχόνδρια πολυάριθµα ριβοσώµατα εκτεταµένη συσκευή Golgi πυκνά σωµάτια (lamellar bodies) ---- περιέχουν σωµάτια πεταλιώδους υλικού & ηλεκτροπυκνωτικά κυστίδια --- πλούσια σε φωσφολιπίδια & περιβάλλονται από µεµβράνη εκκρίνονται στην ελεύθερη επιφάνεια του κυψελιδικού επιθηλίου (επιφανειοδραστική ουσία) η οποία είναι διπαλµιτόλη - φωσφατιδιλχολίνη ενωµένη µε > πρωτεΐνες & υδατάνθρακες 140

18 η δράση της συνίσταται σε ελάττωση των ενδοµοριακών δυνάµεων µεταξύ των υδαρών µορίων στην επιφάνεια των κυψελίδων επιτρέποντας την ευκολότερη είσοδο του αέρα > στις κυψελίδες κυψελιδικά µακροφάγα είναι µεγάλα κυτ. στρογγύλα προεξέχουν στα µεσοκυψελιδικά τοιχώµατα χαλαρά συνδεδεµένα µε τα επιθηλιακά κυτ προέρχονται από µονοκύτταρα του αίµατος εξέρχονται των τριχοειδών αγγείων > µέσω των επιθηλιακών κυτ. > στο αυλό κυψελίδων µετασχηµατίζονται σε µακροφάγα µπορούν να διαιρεθούν Πνευµονικές αρτηρίες τροφοδοτούν µε σχετικά πτωχό σε O 2 αίµα από τις δεξιές κοιλότητες της καρδιάς > τα κυψελιδικά τριχοειδή αγγεία εισέρχονται πύλη σύστοιχου πνεύµονα > ακολουθούν πορεία βρόγχου & διακλαδώσεων µικροί αρτηριακοί κλάδοι πνευµονικά τριχοειδή αγγεία O 2 <=> CO 2 πνευµονικά φλεβίδια πνευµονικές φλέβες αριστερή καρδιά συστηµατική κυκλοφορία Bρογχικές αρτηρίες ακολουθούν την πορεία βρογχικού δένδρου - διακλαδώσεων αίµα πλούσιο σε O 2 καταλήγουν κεντρικώτερα του πνεύµονα στο τριχοειδικό δίκτυο των µεσοκυψελιδικών διαφραγµάτων επικοινωνούν µε το σύστηµα της πνευµονικής αρτηρίας µέσω τριχοειδικών αναστοµώσεων στον υποβλεννογόνιο των βρόγχων 141

19 Πνευµονικά λεµφαγγεία υπάρχουν > στο σπλαχνικό πέταλο του υπεζωκότα στα µεσολόβια διαφράγµατα στο πυκνό ινοκολλαγονώδη ιστό που καλύπτει > βρόγχους βρογχιόλια αρτηρίες φλέβες στους κυψελιδικούς πόρους * επιπολής δίκτυο > κάτω σπλαχνικό υπεζωκότα > παροχετεύουν στους λεµφαδέν. πύλης * εν τω βάθει δίκτυο > γύρο από βρόγχους - βρογχιόλια > µεσολόβια διαφράγµατα λεµφαδένες πύλης τα δύο δίκτυα επικοινωνούν µεταξύ τους στην επιφάνεια του πνεύµονα Nεύρωση των βρόγχων & βρογχιολίων (λείων µυϊκών ινών) παρασυµπαθητικό διεγείρει λείες µυϊκές ίνες > βρόγχων & βρογχιολίων > στένωση αυλού συµπαθητικό χάλαση λείων µυϊκών ινών > βρόγχων & βρογχιολίων > διαστολή αυλού Άσθµα οι λείες µυϊκές ίνες των τοιχωµάτων µικρών βρογχιολίων συσπώνται + βασικός υµένας γίνεται οιδηµατώδης απόφραξη του αυλού σε συνδιασµό µε αυξηµένη παραγωγή βλέννας > δυσκολία αναπνοής επανειληµµένες προσβολές άσθµατος καταλήγουν > σε µόνιµη πάχυνση των µυϊκών στιβάδων τοιχώµατος αεραγωγών Λεµφικός ιστός του τραχειοβρογχικού συστήµατος συνίσταται από µονήρης & πολλαπλούς λεµφικούς όζους (χωρίς κάψα) διάχυτες λεµφοκυτταρικές αθροίσεις µεµονοµένα λεµφοκύτταρα τα λεµφοκύτταρα είναι διάσπαρτα στο χόριο των βρόγχων > πολλά είναι B - κυτ. > IgA & µεταξύ των επιθηλιακών κυτ. IgE ο λεµφικός ιστός βρόγχων αυξάνεται µε την ηλικία & κυρίως κοντά στους διχασµούς των αεραγωγών 142