11. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΡΓΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ & ΠΑΡΑΜΒΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ

Transcript

1 11. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΡΓΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ & ΠΑΡΑΜΒΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η στρατηγική της βιώσιμης ανάπτυξης (sustainable development) της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποσκοπεί στην επίτευξη των στόχων της παρούσας γενιάς χωρίς αυτό να επηρεάσει τη δυνατότητα των μελλοντικών γενιών να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. Η στρατηγική προσδιορίζει παράγοντες κλειδιά για τη διασφάλιση της επίτευξης της βιώσιμης ανάπτυξης που περιλαμβάνουν την αύξηση του μεριδίου συμμετοχής των χωρών της Ε.Ε. στην οικονομική αγορά που αφορά στις περιβαλλοντικές τεχνολογίες και τις οικο καινοτομίες. Η στρατηγική προβλέπει τη μείωση της χρήσης μη ανανεώσιμων φυσικών πόρων μέσω χρήσης ανανεώσιμων φυσικών πόρων. Ειδικότερα, το πέμπτο πρόγραμμα κοινοτικής δράσης στον τομέα του περιβάλλοντος και της αειφόρου ανάπτυξης τόνισε την ανάγκη να τροποποιηθούν ταυτόχρονα οι μέθοδοι παραγωγής και ανάπτυξης, καθώς και η συμπεριφορά των καταναλωτών αποσκοπώντας στην αποφυγή δημιουργίας αποβλήτων και στην αποδοτική χρήση των φυσικών πόρων με εφαρμογή της συλλογιστικής του κύκλου ζωής (life-cycle thinking), δηλαδή την πρόληψη της δημιουργίας των αποβλήτων με βελτίωση του σχεδιασμού των προϊόντων και προωθώντας την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση 1. Ιστορικά, στην Ευρώπη και μάλιστα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα απόβλητα αποτέλεσαν την πρώτη προσπάθεια στην ανάπτυξη μιας ενιαίας περιβαλλοντικής πολιτικής και στρατηγικής, καθώς η προστασία του περιβάλλοντος και η διατήρηση της φυσικής μας κληρονομιάς αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της επονομαζόμενης αειφόρου ανάπτυξης και των πολιτικών επίτευξής της. Η πρώτη οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα, το 1975, ήταν συγχρόνως και ένα από τα πρώτα θεσμικά εργαλεία για την προστασία του περιβάλλοντος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ στις ημέρες μας η στρατηγική της Ε.Ε. επικεντρώνεται, πλέον της πρόληψης, στην επαναχρησιμοποίηση-ανακύκλωση, καθώς και στην αξιοποίηση αποβλήτων για τη δημιουργία άλλων προϊόντων και παράλληλα στην εξοικονόμηση μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Με τη νέα Οδηγία για τα απόβλητα (2008/98/ΕΚ) προβλέπεται για το 2020 ο φιλόδοξος στόχος το 50% κ.β. των αποβλήτων των οικιακών και όσων προσομοιάζουν με αυτά να οδηγούνται προς προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση & ανακύκλωση, καθώς και το 70% 1 Institute for European Environmental Policy, 2006 Απρίλιος

2 κ.β. των αποβλήτων που παράγονται από οικοδομές/κατασκευές υποδομών. Επίσης, αυτή η Οδηγία θέτει σαφέστατα ως υποχρέωση πλέον των κρατών μελών την ιεράρχηση που δίνεται στο Σχήμα Πρώτος στόχος της ιεράρχησης είναι να περιοριστούν τα απόβλητα μέσω πρόληψης, που σημαίνει π.χ. αλλαγές στη συσκευασία. Σχήμα 11-1: Η Πυραμίδα Ιεράρχησης Στόχων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων σύμφωνα με την Οδηγία 2008/98/ΕΚ (Άρθρο 4, 1). Η εφαρμογή ολοκληρωμένων σχεδίων διαχείρισης των στερεών αποβλήτων και η προώθηση της ιεράρχησης των στόχων διαχείρισης των στερών αποβλήτων σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή πολιτική, έχει σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση νέων προσεγγίσεων στα συστήματα διαχείρισης, τα οποία πλέον δεν είναι δυνατό να βασίζονται σε μία μεμονωμένη τεχνολογία ή μέθοδο, αλλά στο συνδυασμό διαφόρων τεχνολογιών, μεθόδων και δραστηριοτήτων, λαμβάνοντας κατ αυτόν τον τρόπο υπόψη ολόκληρο τον κύκλο ζωής των στερεών αποβλήτων. Η προσέγγιση αυτή της ολοκληρωμένης ΔΣΑ απαιτεί: ανάπτυξη και οργάνωση δικτύου εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων, αποκατάσταση του περιβάλλοντος από τη σημειακή και διάχυτη διάθεση αποβλήτων και τη διακοπή των απορρίψεων, εκσυγχρονισμό των υποδομών και των μέσων διαχείρισης στερεών αποβλήτων και περιορισμό των οχλήσεων, διαλογή σε επίπεδο ΟΤΑ και επαναχρησιμοποίηση ειδικών κλασμάτων, διαλογή στην πηγή οργανικού κλάσματος, αξιοποίηση κλάσματος ογκωδών και αδρανών από τα ΑΣΑ, ανάπτυξη περιβαλλοντικής συνείδησης και ευθύνης μέσα από ισχυρές και μόνιμες δράσεις δημοσιότητας και εκπαίδευσης, Απρίλιος

3 δημιουργία δομών, υψηλής τεχνογνωσίας, για την παρακολούθηση της διαχείρισης όλων των Σ.Α. στο πλαίσιο των ΦοΔΣΑ Μερικές από τις δράσεις αυτές πρέπει να υλοποιηθούν άμεσα, άλλες να δρομολογηθούν. Βέβαια, δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως απόλυτος κανόνας, δεδομένου ότι διαφορετικές μέθοδοι επεξεργασίας των αποβλήτων μπορεί να έχουν διαφορετικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, λαμβανομένου υπόψη και των νέων συνθηκών της κλιματικής κρίσης, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες των τοπικών συνθηκών. Έτσι, αν κάποια εναλλακτική επιλογή διαχείρισης αποβλήτων, που βρίσκεται κανονικά σε χαμηλότερη θέση της ιεράρχησης, προκαλεί λιγότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε κάποια συγκεκριμένη περίπτωση, πρέπει και να εφαρμόζεται. Η ανωτέρω επιβεβλημένη περιβαλλοντική πολιτική εγείρει ουσιαστικά ζητήματα σχετικά με τα κόστη εφαρμογής της, με την τιμολογιακή πολιτική των φορέων διαχείρισης και τη βιωσιμότητά τους. Απρίλιος

4 11.2. ΟΙ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΕ Εισαγωγή Στην ενότητα αυτή παρατίθενται οι βασικές τάσεις που προσδιορίζουν το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο της διαχείρισης στερεών αποβλήτων, οι οποίες διαμορφώνονται πλέον στη βάση της Οδηγίας Πλαίσιο και πρέπει να ληφθούν υπόψη στις προτάσεις για τη στρατηγική διαχείρισης στερεών αποβλήτων στην περιφέρεια. Πιο συγκεκριμένα θα αναφερθούν: Η σύνοψη της θεματικής στρατηγικής για τα στερεά απόβλητα Βασικές τάσεις ΔΣΑ (διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων) στην ΕΕ Η νέα οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα Θεματική Στρατηγική για τα Στερεά Απόβλητα Τα απόβλητα αποτελούν ένα όλο και σοβαρότερο περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα για όλες τις σύγχρονες οικονομίες. Ο όγκος των αποβλήτων αυξάνει με ρυθμούς ανάλογους ή και ενίοτε μεγαλύτερους από την οικονομική ανάπτυξη. Ο τρόπος παραγωγής και χειρισμού των αποβλήτων επηρεάζει όλους μας, από τους μεμονωμένους πολίτες και τις μικρές επιχειρήσεις, μέχρι τις δημόσιες αρχές και το διεθνές εμπόριο. Η παραγωγή και η διαχείριση αποβλήτων συνδέεται στενά με τον τρόπο κατά τον οποίο χρησιμοποιούμε τους πόρους. Η παραγωγή υπερβολικών ποσοτήτων αποβλήτων αποτελεί ένδειξη ασύμφορης χρήσης των πόρων, η δε ανάκτηση των ενσωματωμένων στα απόβλητα υλικών και ενέργειας μπορεί να μας βοηθήσει να χρησιμοποιούμε τους πόρους καλύτερα. Κατά συνέπεια, οι πολιτικές για τα απόβλητα μπορούν και πρέπει να έχουν στόχο τη μείωση των συνολικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων που συνδέονται με τη χρήση των πόρων. Η θέληση της Ευρώπης να αντιμετωπίσει τα απόβλητα κατά περιβαλλοντικά ορθούς τρόπους δημιουργεί θέσεις εργασίας και ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις. Ο ευρωπαϊκός κλάδος της διαχείρισης και ανακύκλωσης αποβλήτων έχει υψηλό ρυθμό ανάπτυξης και εκτιμώμενο ετήσιο κύκλο εργασιών πάνω από 100 δις ευρώ. Ο κλάδος είναι εντάσεως εργασίας και εξασφαλίζει από 1,2 έως 1,5 εκατομμύρια θέσεις απασχόλησης. Η βιομηχανία ανακύκλωσης προμηθεύει όλο και μεγαλύτερες ποσότητες πόρων στη μεταποιητική βιομηχανία: τουλάχιστον το 50% του χαρτιού και του χάλυβα, το 43% του γυαλιού και το 40% των μη σιδηρούχων μετάλλων που παράγονται στην ΕΕ προέρχονται σήμερα από ανακυκλωμένα υλικά. Η συλλογή αξιόπιστων στατιστικών στοιχείων για τα απόβλητα είναι δύσκολη υπόθεση. Υπάρχουν αξιόπιστα δεδομένα για το 2002 όσον αφορά τα απόβλητα οικοδομών (510 εκατ. τόνοι), τα απόβλητα Απρίλιος

5 της μεταποιητικής βιομηχανίας (427 εκατ. τόνοι), τα αστικά απορρίμματα (241 εκατ. τόνοι) και τα απόβλητα από την παραγωγή ενέργειας και την ύδρευση (127 εκατ. τόνοι). Αυτό από μόνο του σημαίνει ότι κάθε χρόνο παράγονται στην ΕΕ πάνω από 1,3 δισεκατομμύρια τόνοι αποβλήτων, από τα οποία τα 58 εκατ. τόνοι είναι γνωστό ότι είναι επικίνδυνα. Υπάρχουν όμως κενά όσον αφορά τα δεδομένα για τα απόβλητα από λατομεία και ορυχεία, από τη γεωργία και τη δασοκομία, από την αλιεία καθώς και από τους κλάδους των υπηρεσιών και του δημοσίου, και επομένως ο πραγματικός αριθμός είναι υψηλότερος. Τα παραγόμενα αστικά απορρίμματα ανά άτομο και ανά έτος είναι γύρω στα 530 κιλά. Ωστόσο, αυτή η μέση τιμή αποκρύπτει σημαντικές διαφορές ανάμεσα στα κράτη μέλη. Για παράδειγμα, η ετήσια κατά κεφαλή παραγωγή αποβλήτων στην ΕΕ των 10 ανέρχεται σε 300 έως 350 κιλά, ενώ στην ΕΕ των 15 είναι περίπου 570 κιλά. Γενικά, ο συνολικός όγκος των αποβλήτων αυξάνει με ρυθμό ίσο ή και μεγαλύτερο από το ρυθμό της οικονομικής ανάπτυξης. Στατιστικά στοιχεία για ολόκληρη την ΕΕ των 25 σχετικά με την επεξεργασία των αποβλήτων διατίθενται μόνο για τα αστικά απορρίμματα, τα οποία αντιπροσωπεύουν το 14% περίπου του συνόλου των παραγόμενων αποβλήτων. Προς το παρόν, το 49% των αστικών απορριμμάτων διατίθεται μέσω υγειονομικής ταφής, το 18% αποτεφρώνεται και το 27% ανακυκλώνεται ή λιπασματοποιείται. Υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των κρατών μελών. Σε ορισμένα, υγειονομική ταφή υφίσταται το 90% των αστικών αποβλήτων, σε άλλα μόνον το 10%. Η αναλογία των ανακυκλούμενων αστικών απορριμμάτων αυξάνει, αλλά αυτό αντισταθμίζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου από την αύξηση των παραγόμενων αστικών αποβλήτων. Κατά συνέπεια, η υγειονομική ταφή μειώνεται με αργό ρυθμό. Για παράδειγμα, οι ποσότητες των πλαστικών αποβλήτων που καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής αυξήθηκε κατά 21,7% από το 1990 μέχρι το 2002, παρόλο που το ποσοστό των πλαστικών αποβλήτων που υπέστη υγειονομική ταφή μειώθηκε από το 77% στο 62%. Η ανακύκλωση αστικών απορριμμάτων σχεδόν διπλασιάστηκε από το 1995 ως το 2003 και σήμερα αντιστοιχεί σε 82,3 εκατομμύρια τόνους ετησίως. Η αποτέφρωση αυξάνει αργά και από αυτήν παράγεται ενέργεια που ισοδυναμεί με 8 εκατομμύρια τόνους πετρελαίου. Η πολιτική της ΕΕ για τα απόβλητα στηρίζεται σε μια έννοια που είναι γνωστή ως ιεραρχία διαχείρισης των αποβλήτων, με βάση την οποία οι διάφορες εναλλακτικές επιλογές διαχείρισης των αποβλήτων χαρακτηρίζονται από «βέλτιστες» ως «χείριστες» από περιβαλλοντικής σκοπιάς. Οι επιλογές αυτές είναι: Κατά προτεραιότητα, πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων Επαναχρησιμοποίηση του προϊόντος Ανακύκλωση ή λιπασματοποίηση του προϊόντος Ανάκτηση της ενέργειας μέσω αποτέφρωσης Απρίλιος

6 Διάθεση σε χώρο υγειονομικής ταφής Ωστόσο, η ιεράρχηση των αποβλήτων δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως απόλυτος κανόνας, δεδομένου ιδίως ότι διαφορετικές μέθοδοι επεξεργασίας των αποβλήτων μπορεί να έχουν διαφορετικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Έτσι, αν κάποια εναλλακτική επιλογή διαχείρισης αποβλήτων, που βρίσκεται κανονικά σε χαμηλότερη θέση της ιεράρχησης, προκαλεί λιγότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε κάποια συγκεκριμένη περίπτωση, πρέπει και να εφαρμόζεται. Η εισαγωγή της νέας έννοιας του «κύκλου ζωής» (Life Cycle Thinking) έχει ως στόχο να εξασφαλίσει ότι επιλέγεται η βέλτιστη από περιβαλλοντικής άποψης εναλλακτική επιλογή σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση Βασικές τάσεις ΔΣΑ στην ΕΕ Η Διαχείριση των Στερεών Αποβλήτων είναι συνυφασμένη με την ύπαρξη της ανθρώπινης κοινωνίας. Οι αρχικές ανησυχίες για τη σχέση ανάμεσα στην κοινωνία και τα απόβλητα παρέμεναν σταθερές, σε όλες σχεδόν τις εποχές και επικεντρωμένες σε θέματα υγιεινής 2, αλλά και σε ανάπτυξη μηχανισμών ανακύκλωσης που δεν απέρρεε από περιβαλλοντικές ανησυχίες, αλλά συνδεόταν με το οικονομικό ενδιαφέρον που παρουσίαζαν τα υλικάαπόβλητα. Προς τα τέλη του 18ου αιώνα, οι Ευρωπαίοι, πρώτοι, χρησιμοποίησαν την καύση των απορριμμάτων για να παράγουν ηλεκτρισμό. Στην πραγματικότητα, η διαχείριση των στερεών αποβλήτων στον προηγούμενο αιώνα κατέληξε να αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες οικονομικές δραστηριότητες στις αναπτυγμένες και υψηλού βαθμού βιομηχανοποιημένες χώρες. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, ο ιδιωτικός και εμπορικός τομέας της βιομηχανίας διαχείρισης αποβλήτων ανήλθε σε τζίρο 3 δισεκατ. Λίρες Αγγλίας ( ) το 1996, ενώ ο τζίρος των αντίστοιχων επιχειρήσεων στη Γερμανία το έτος 2000 ανήλθε σε 10.9 δισεκατ. ευρώ. Οι επτά μεγαλύτερες σε τζίρο ευρωπαϊκές επιχειρήσεις διαχείρισης στερεών αποβλήτων είχαν πωλήσεις που ξεπερνούσαν το 1 δισεκατ. ευρώ το 2005 και αρκετές από αυτές δραστηριοποιούνται σε διεθνές επίπεδο. Από τον εικοστό αιώνα συγχρόνως όμως εμφανίστηκαν νέες αντιλήψεις και ανησυχίες λόγω της αυξημένης πλέον ποικιλίας και ευρύτητας των αποβλήτων Στο διάστημα , ειδικά τα οικιακά απορρίμματα, αυξήθηκαν κατά 19% 3, φτάνοντας στα 518 κιλά / κάτοικο και έτος στην EE-27 4, αλλά το διάστημα στην Ε.Ε. των 12 καταγράφηκε μείωση κατά 1,4% στην παραγωγή δημοτικών αποβλήτων (που εμπεριέχουν τα 2 UNEP/GRID-Arendal 3 European Commission, EU Waste Policy: The story behind the strategy, Key figures on Europe, 2007/08 Edition, Eurostat pocketbooks, ISSN , European Communities, 2008 Απρίλιος

7 οικιακά απορρίμματα) και στην Ε.Ε. των 15 κατά 1,2% 5. Αντίθετα, οι προβλέψεις ειδικά για την παραγωγή δημοτικών αποβλήτων δηλώνουν μια μεγάλη αύξηση κατά τις επόμενες δεκαετίες. Αναμένεται η παραγωγή δημοτικών αποβλήτων στην ΕΕ-27 να είναι περί τα 290 εκατομμύρια τόνους με μια παραπέρα αύξηση περί τα 335 εκατομμύρια τόνους το 2020, δηλ., μια αύξηση της τάξης του 25% από το 2005 έως το Βέβαια οι παραπάνω τιμές προβλέψεις διαφοροποιούνται ανά χώρα 6. Η συνεχιζόμενη αύξηση των αποβλήτων αντικατοπτρίζει τα σημερινά μη βιώσιμα καταναλωτικά και παραγωγικά πρότυπα 7. Συγχρόνως, το κόστος συλλογής και επεξεργασίας των αποβλήτων είναι ιδιαίτερα επαχθές, η δε δημιουργία αποβλήτων αποτελεί εξ ορισμού απώλεια πόρων 8. Η παραγωγή & Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων αποτελούν τους τέσσερις από τους δεκατέσσερις οικονομικούς δείκτες μέτρησης της αειφόρου ανάπτυξης (sustainable development) της επιτροπής Αειφόρου Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, μιας και αντανακλούν, μεταξύ άλλων, τα καταναλωτικά πρότυπα αλλά και τη διαθεσιμότητα των αναγκαίων υποδομών. Βέβαια πλέον γίνεται στόχευση στο «να διασφαλιστεί η ανάλωση των ανανεώσιμων και μη ανανεώσιμων πόρων να μην υπερβαίνει τη φέρουσα ικανότητα του περιβάλλοντος και να επιτευχθεί αποσύνδεση της χρήσης των πόρων από την οικονομική ανάπτυξη μέσω σημαντικής βελτίωσης της αποδοτικότητας των πόρων, απεξάρτησης της οικονομίας από τους υλικούς πόρους και πρόληψης της δημιουργίας αποβλήτων 9». Ειδικά τα στερεά απόβλητα αποτελούν ένα πολυσύνθετο και ιδιάζων πρόβλημα προς διαχείριση, μιας και δεν αποτελούν μόνο μια δυνητική πηγή ρύπανσης, αλλά, όπως σχηματικά φαίνεται στο Σχήμα 11-2, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως δευτερογενής πηγή πρώτων υλών για την παραγωγή νέων προϊόντων Eurostat, European Communities, Key figures on Europe, 2007/08 Edition, Eurostat pocketbooks, ISSN , Skovgaard Mette, Nanja Hedal and Alejandro Villanueva, European Topic Centre on Resource and Waste Management and Frits Møller Andersen and Helge Larsen, Risoe National Laboratory, Technical University of Denmark DTU, Municipal waste management and greenhouse gases, for European Environment Agency, ETC/RWM orking paper 2008/1, ΕΕΑ briefing, 2008/01 8 CSD Indicator Set: Economic/Consumption and Production Patterns/ Waste Generation and Management: Generation of Industrial and Municipal Solid Waste, Generation of Hazardous Waste, Management of Radioactive Waste and Waste Recycling and Reuse. 9 Ανακοίνωση από την Επιτροπή προς το Συμβούλιο, COM/2001/0031 τελικό 10 Skordilis A., Modelling of integrated solid waste management systems in an island, Resources, Conservation and Recycling 41, , 2004 Απρίλιος

8 Σχήμα 11-2: Το τρίγωνο Πόροι /Προϊόντα /Απόβλητα Η χρησιμοποίηση των αποβλήτων ως δευτερογενή πηγή πρώτων υλών, μέσω ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης, μεταξύ άλλων, προσφέρει 11 : μείωση της ανάγκης για χρήση και εκμετάλλευση φυσικού μη ανανεώσιμου κεφαλαίου, αποφεύγονται οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις και η κατανάλωση ενέργειας π.χ. από την εξόρυξη πρωτογενών πρώτων υλών, καθώς και από τη μεταποίηση των πρώτων υλών κατά την παραγωγική διαδικασία, μείωση της ποσότητας των απορριπτόμενων υλικών και κατά συνέπεια περιορισμός των αναγκαίων χώρων εναπόθεσής των και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που συνεπάγονται, καθώς και μείωση του κόστους κατασκευής νέων προϊόντων συσκευασιών λόγω χαμηλού ή μηδενικού κόστους των στερεών αποβλήτων. Άλλα οφέλη που προκύπτουν από την ανακύκλωση είναι: παράγεται λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα, δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας Οδηγία για τα Απόβλητα 2008/98/EK Η Οδηγία πλαίσιο 2008/98/EK, η οποία ενσωματώθηκε στο ελληνικό δίκαιο με το Νόμο 4042/2012, αντικαθιστά την Οδηγία 2006/12/ΕΚ 12 και καταργεί τις Οδηγίες για τη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων και των λιπαντικών - 75/439/ΕΚ, 91/689/ΕΚ. Η Οδηγία θεσπίζει την ιεράρχηση δράσεων για το σχεδιασμό της διαχείρισης των απορριμμάτων (πρόληψη, 11 Κεχαγιά Φωτεινή, Τσώχος Γεώργιος, Η χρήση των βιομηχανικών παραπροϊόντων στην κατασκευή οδικών έργων: ένα βήμα προς την αειφόρο ανάπτυξη, Heleco 05, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-6 Φεβρουαρίου η οποία καταργείται από την 12 η Δεκεμβρίου Απρίλιος

9 επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, ανάκτηση, διάθεση), προβλέπει τη θέσπιση στόχων πρόληψης της παραγωγής των απορριμμάτων μέχρι το 2014, προβλέπει τη χωριστή συλλογή υλικών όπως τουλάχιστον το χαρτί, μέταλλα, πλαστικό, γυαλί από το 2015 και θέτει τους εξής στόχους ανακύκλωσης: έως το 2020 η προετοιμασία για την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση των υλικών αποβλήτων, όπως τουλάχιστον το χαρτί, το μέταλλο, το πλαστικό και το γυαλί από τα νοικοκυριά και ενδεχομένως άλλης προέλευσης στο βαθμό που τα απόβλητα αυτά είναι παρόμοια με τα απόβλητα των νοικοκυριών, πρέπει να αυξηθεί κατ ελάχιστον στο 50 % ως προς το συνολικό βάρος. έως το 2020 η προετοιμασία για την επαναχρησιμοποίηση, η ανακύκλωση και η ανάκτηση των αποβλήτων εκσκαφών κατασκευών και κατεδαφίσεων (Α.Ε.Κ.Κ.) πρέπει να αυξηθεί κατά 70 % τουλάχιστον ως προς το βάρος. Επίσης καθορίζει πότε η αποτέφρωση των απορριμμάτων θεωρείται ανάκτηση και όχι διάθεση, σε συμφωνία και με τα έγγραφα αναφοράς των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών για την αποτέφρωση των αποβλήτων (IPPC Directive). Αναφορικά με τα Βιολογικά 13 προτρέπει (άρθρο 22) : απόβλητα, η Οδηγία δεν επιβάλει ποσοτικούς στόχους, αλλά Την ξεχωριστή συλλογή τους με στόχο την κομποστοποίηση ή την αναερόβια επεξεργασία τους Την επεξεργασία του οργανικού κλάσματος με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος Τη χρήση περιβαλλοντικά ασφαλών προϊόντων από την επεξεργασία των οργανικών αποβλήτων Αναφορικά με το Νόμο 4042/2012, αξίζει να σημειωθεί ότι για τα βιοαπόβλητα προχωρά ένα βήμα παραπάνω σε σχέση με την Οδηγία 2008/98/ΕΚ, και θέτει συγκεκριμένους στόχους χωριστής συλλογής, ήτοι 5% του συνολικού βάρους των βιολογικών αποβλήτων μέχρι το 2015 και 10% έως το Η Οδηγία πλαίσιο θέτει όπως αναφέρθηκε το στόχο της ανακύκλωσης του 50% των οικιακών και ενδεχομένως άλλης προέλευσης απορριμμάτων στο βαθμό που τα απόβλητα αυτά είναι παρόμοια με τα απόβλητα των νοικοκυριών, καθώς και τη χωριστή συλλογή υλικών, 13 Ορισμός σύμφωνα με την 98/2008: τα βιοαποδομήσιμα απόβλητα κήπων και πάρκων, τα απορρίμματα τροφών και μαγειρείων από σπίτια, εστιατόρια, εγκαταστάσεις ομαδικής εστίασης και χώρους πωλήσεων λιανικής και τα συναφή απόβλητα από εγκαταστάσεις μεταποίησης τροφίμων Απρίλιος

10 τουλάχιστον όσον αφορά στο γυαλί, πλαστικό, χαρτί και μέταλλο. Τη δεδομένη χρονική στιγμή η Ε.Ε. δεν έχει καθορίσει την ακριβή ερμηνεία και τις μεθόδους εφαρμογής και υπολογισμού για τον παραπάνω στόχο ανακύκλωσης. Αναφορικά με την ανάκτηση των αποβλήτων, η Οδηγία ορίζει τα ακόλουθα: Για τη διευκόλυνση ή τη βελτίωση της ανάκτησης, τα απόβλητα συλλέγονται χωριστά και, εάν είναι εφικτό από τεχνικής, περιβαλλοντικής και οικονομικής άποψης, δεν αναμιγνύονται με άλλα απόβλητα ή με άλλα υλικά με διαφορετικές ιδιότητες Στις εργασίες ανάκτησης μεταξύ άλλων στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας ορίζεται: o R1: Χρήση κυρίως ως καύσιμο ή άλλο μέσο παραγωγής ενέργειας: Περιλαμβάνει εγκαταστάσεις αποτέφρωσης που προορίζονται για την επεξεργασία στερεών αστικών αποβλήτων μόνον εφόσον η ενεργειακή τους απόδοση ισούται ή υπερβαίνει: Το 0,60 για εγκαταστάσεις που λειτουργούν και επιτρέπονται σύμφωνα με την ισχύουσα κοινοτική νομοθεσία πριν από την 1 η Ιανουαρίου 2009, το 0,65 για εγκαταστάσεις που επιτρέπονται μετά την 31 η Δεκεμβρίου 2008,και υπολογίζεται σύμφωνα με τον ακόλουθο τύπο : Ενεργειακή απόδοση = (Ep ( Ef + Ei)) / (0,97 x (Ew + Ef)) Όπου: Ep είναι η ενέργεια που παράγεται ετησίως υπό μορφή θερμότητας ή ηλεκτρισμού. Υπολογίζεται πολλαπλασιάζοντας την ενέργεια υπό μορφή ηλεκτρισμού με 2,6 και τη θερμότητα που παράγεται για εμπορική χρήση με 1,1 (GJ/έτος). Ef είναι η ενέργεια με την οποία τροφοδοτείται ετησίως το σύστημα από καύσιμα που συμβάλλουν στην παραγωγή ατμού (GJ/έτος). Ew είναι η ετήσια ενέργεια που περιέχεται στα κατεργασμένα απόβλητα και υπολογίζεται με χρήση της κατώτερης καθαρής θερμογόνου αξίας των αποβλήτων (GJ/έτος). Ei είναι η ετήσια ενέργεια που εισάγεται εκτός από την Ew και την Ef (GJ/έτος). 0,97 είναι ένας συντελεστής που αντιπροσωπεύει τις ενεργειακές απώλειες λόγω τέφρας πυθμένα και ακτινοβολίας. Απρίλιος

11 Ο τύπος αυτός εφαρμόζεται σύμφωνα με το έγγραφο αναφοράς σχετικά με τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές στον τομέα της αποτέφρωσης αποβλήτων. o R3: Ανακύκλωση/ανάκτηση οργανικών ουσιών που δεν χρησιμοποιούνται ως διαλύτες (συμπεριλαμβανομένης της κομποστοποίησης και άλλων διαδικασιών βιολογικού μετασχηματισμού) Περιλαμβάνει την αεριοποίηση και την πυρόλυση που χρησιμοποιούν τα συστατικά ως χημικές ουσίες. Στο σημείο αυτό τονίζεται ότι για να θεωρείται η αποτέφρωση ΑΣΑ εργασία ανάκτησης και όχι διάθεσης θα πρέπει η ενεργειακή απόδοση της διεργασίας να είναι > 0,6 σύμφωνα με την νέα οδηγία για τα στερεά απόβλητα. Από την άλλη, ο CEWEP (Confederation of European Waste to Energy Plants), διενήργησε μελέτη για τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης των εγκαταστάσεων αποτέφρωσης στην Ευρώπη. Από την έρευνα σε 97 εγκαταστάσεις μέλη του CEWEP, με συνολική δυναμικότητα 24 εκ. τόνους Α.Σ.Α, προέκυψε ότι μόνο τα 67 υπακούουν στον κανόνα για Ενεργειακή απόδοση > 60%. Ο CEWEP υποστηρίζει ότι το όριο πρέπει να μειωθεί στο 50%, αφού όπως προκύπτει από την προαναφερθείσα έρευνα 85 από τις 97 εγκαταστάσεις επιτυγχάνουν το όριο αυτό. Διαφορετικά το κόστος θα είναι δυσανάλογο, πάντα σύμφωνα με τον CEWEP, ενώ παράλληλα υπάρχουν και τεχνικές δυσκολίες. Για παράδειγμα η απόδοση της εγκατάστασης στην ανάκτηση θερμότητας σχετίζεται όχι μόνο με την παραγωγή θερμότητας από την εγκατάσταση αλλά και με την αποτελεσματικότητα της διανομής της θερμότητας αυτής (σύμφωνα με την εξίσωση που παρουσιάστηκε). Έτσι, πρακτικά, εμφανίζονται οι εγκαταστάσεις αυτές λιγότερο αποδοτικές, επειδή πρέπει να διανέμουν τη θερμότητα σε μια σχετική απόσταση (λόγω κοινωνικών αντιδράσεων συνήθως χωροθετούνται σε κάποια απόσταση από τον πλησιέστερο οικισμό). Αν πάντως, η αποτέφρωση εξακολουθεί να θεωρείται διάθεση, τότε οι στόχοι αξιοποίησης δεν θα μπορούν να επιτυγχάνονται μέσω της αποτέφρωσης (π.χ αποτέφρωση υλικών συσκευασίας που περιλαμβάνονται μέσα στα Α.Σ.Α που αποτεφρώνονται). Η πρόταση της νέας Οδηγίας είναι να ισχύσει η παραπάνω εξίσωση, ώστε κάποιες μονάδες αποτέφρωσης (ακόμα κι αν τεχνικά αυτό αποτελεί νέα πρόκληση), να θεωρούνται μονάδες ανάκτησης. Επιπρόσθετα, δεν είναι σαφές αν η παραγόμενη ενέργεια από την αποτέφρωση ΑΣΑ εμπίπτει στο νόμο για τις ΑΠΕ, παρόλο που στον ορισμό της βιομάζας εμπίπτει και το βιοαποδομήσιμο κλάσμα των ΑΣΑ. Στην οδηγία 2001/77/ΕΕ (σχετικά με τις ΑΠΕ), αναφέρεται ότι η αποτέφρωση σύμμεικτων ΑΣΑ προς παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, δε μπορεί να υποστηριχθεί από την οδηγία στην περίπτωση που αυτή αντίκειται στην ιεραρχία βιώσιμης διαχείρισης των αποβλήτων. Απρίλιος

12 11.3. Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Εισαγωγή Ο σχεδιασμός της στρατηγικής της Περιφέρειας για τη διαχείριση των ΑΣΑ πραγματοποιείται με βάση τους ακόλουθους βασικούς και γενικούς άξονες: τη μείωση ή εξάλειψη των αρνητικών επιπτώσεων των αποβλήτων και κυρίως: τη μείωση της παραγωγής και της βλαπτικότητάς τους, την αξιοποίησή τους τη μείωση της ρύπανσης. τη διατήρηση των σπάνιων φυσικών πόρων, την προστασία της ποιότητας του περιβάλλοντος την αειφόρο ανάπτυξη. Η θέσπιση γενικών κατευθύνσεων για τη στρατηγική διαχείρισης των ΑΣΑ είναι υποχρέωση κάθε κράτους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ειδικότερα, των επιμέρους Περιφερειών και πρέπει να είναι συμβατές με τη σχετική κοινοτική στρατηγική. Επίσης, κατά την εφαρμογή της στρατηγικής αυτής πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η κλιματική, η εποχιακή και η γεωγραφική ποικιλομορφία των περιβαλλοντικών συνθηκών. Οι γενικές κατευθύνσεις της στρατηγικής διαχείρισης των ΑΣΑ προσβλέπουν: στην κατάρτιση γενικού πλαισίου και στην υιοθέτηση επιμέρους διαχρονικών στόχων προς υλοποίηση για τη μελέτη και τον καθορισμό των μεθόδων διαχείρισης των ΑΣΑ, στη θέσπιση όρων και κριτηρίων συγκριτικής αξιολόγησης και επιλογής των χώρων των εγκαταστάσεων διάθεσης και αξιοποίησης των ΑΣΑ, στην καθιέρωση ενιαίων διαδικασιών και όρων για την εκπόνηση και εφαρμογή του σχεδιασμού διαχείρισης των ΑΣΑ. Ο σχεδιασμός των προγραμμάτων και των εγκαταστάσεων διαχείρισης έχει ως κεντρικό άξονα την εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας. Τα δεδομένα βάσει των οποίων διαμορφώνονται οι γενικές κατευθύνσεις αφορούν την πλήρη γνώση της ποιοτικής και της ποσοτικής σύστασης των εκπομπών αερίων, υγρών και στερεών ρύπων από τις αντίστοιχες εγκαταστάσεις προς το περιβάλλον. Η κοινοτική και η εθνική περιβαλλοντική πολιτική αποσκοπεί στην κατά το δυνατόν ελαχιστοποίηση των εν λόγω εκπομπών με τον οικονομικά αποδοτικότερο τρόπο. Εξάλλου, η επιβολή αυστηρών περιβαλλοντικών προτύπων προς τις εγκαταστάσεις διαχείρισης των ΑΣΑ είναι και ο βασικότερος τρόπος για να ξεπεραστεί η ανησυχία του κοινού για την αποδοχή των έργων αυτών. Απρίλιος

13 Οι βασικοί στόχοι που τίθενται κατά το σχεδιασμό της στρατηγικής διαχείρισης αποβλήτων, αφορούν: ποσοτική μείωση των αποβλήτων, ποιοτική βελτίωση της περιεκτικότητας των αποβλήτων μέσω της μείωσης των περιεχόμενων επικίνδυνων ουσιών, αξιοποίηση των υλικών που προέρχονται από τα απόβλητα μέσω της ανακύκλωσης και της ανάκτησης ενέργειας, προκειμένου για απόβλητα που δεν υπόκεινται σε διεργασίες αξιοποίησης και για τα υπολείμματα της επεξεργασίας, διάθεση αυτών κατά τρόπο περιβαλλοντικά αποδεκτό, διακίνηση των αποβλήτων με βάση την αρχή της γειτνίασης, δηλαδή, είναι επιθυμητό η διάθεσή τους να γίνεται στις πλησιέστερες εγκαταστάσεις. Αναφορικά με τους υφιστάμενους χώρους διάθεσης των απορριμμάτων που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για τη μετεξέλιξή τους σε οργανωμένους ΧΥΤΑ, τότε αυτοί πρέπει να αποκατασταθούν με γνώμονα: τη δραστική μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων τη δημιουργία προϋποθέσεων για τη φυσική επανένταξή τους στο γειτονικό φυσικό περιβάλλον. Βασικό στοιχείο που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά το σχεδιασμό της στρατηγικής διαχείρισης των ΑΣΑ, είναι η ευθύνη του παραγωγού ενός προϊόντος. Ο παραγωγός είναι υπεύθυνος για ζητήματα που αφορούν το προϊόν και είναι: ο σχεδιασμός, η χρήση ειδικών υλικών, η σύνθεση, η εμπορία. Συνεπώς, ο παραγωγός πρέπει να κατασκευάζει κάθε προϊόν με κριτήριο αυτό να είναι συμβατό με τη μετέπειτα επαναχρησιμοποίηση και ανάκτησή του. Προς αυτή την κατεύθυνση, ο παραγωγός πρέπει να παρακινείται από πρόσφορα κίνητρα θεσπιζόμενα από τις αρμόδιες αρχές και υπηρεσίες. Σύμφωνα με όσα έχουν προαναφερθεί, καθίσταται σαφές ότι η υιοθέτηση και εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου, σύγχρονου συστήματος διαχείρισης των στερεών αποβλήτων αποτελεί άμεση προτεραιότητα με διαστάσεις περιβαλλοντικές, αναπτυξιακές και προστασίας της δημόσιας υγείας. Απρίλιος

14 Επέκταση και Εδραίωση Συστημάτων Διαλογής στην Πηγή Αναφορικά με τη χωριστή συλλογή ορισμένων αποβλήτων, σε όλη την Περιφέρεια θα πρέπει να εδραιωθεί η Διαλογή στην Πηγή (ΔσΠ) των: Ανακυκλώσιμων Αποβλήτων (μπλε κάδος) και αποβλήτων υλικών, όπως π.χ. του έντυπου χαρτιού. Αυτό προκύπτει από την υποχρέωση της χώρας μας σύμφωνα με την Οδηγία 2008/98/ΕΚ, για χωριστή συλλογή των τεσσάρων ρευμάτων (μέταλλο, χαρτί, πλαστικό, γυαλί) έως το 2015 Βιολογικών Αποβλήτων, όπως προτρέπεται από την Οδηγία 2008/98/ΕΚ και προβλέπεται από το Νόμο 4042/2012. Λοιπών αποβλήτων (ογκώδη, υφάσματα, ξύλα, ΑΗΗΕ, κλπ.) μέσω της δημιουργίας Green Points. Όσον αφορά στις δράσεις χωριστής συλλογής οργανικού με συστήματα ΔσΠ, αυτές μπορούν να επιφέρουν πολλαπλά οφέλη, όπως: Επίτευξη υψηλών στόχων ανακύκλωσης, καθώς αποτελούν σημαντικό ποσοστό των αποβλήτων. Επίτευξη σημαντικού ποσοστού εκτροπής των Βιοαποδομήσιμων Αστικών Αποβλήτων (ΒΑΑ) από το ΧΥΤΑ. Διευκόλυνση της αξιοποίησης των υπόλοιπων αποβλήτων, αφού με τη ΔσΠ των οργανικών και των πράσινων αποβλήτων διαχωρίζονται τα οργανικά που χαρακτηρίζονται από υψηλή υγρασία, από τα υπόλοιπα ΑΣΑ. Παραγωγή κομπόστ υψηλής ποιότητας, με χαμηλή συγκέντρωση βαρέων μετάλλων και άλλων προσμίξεων έτσι, ώστε να μπορεί να εξασφαλίζεται η αξιοποίησή του. Το ποσοστό της εκτροπής των οργανικών αστικών στερεών αποβλήτων με χρήση χωριστού κάδου, είναι πολύ δύσκολο να εκτιμηθεί όταν αυτή τη στιγμή στην περιφέρεια, πλην της ανακύκλωσης συσκευασιών, δεν λαμβάνουν χώρα δράσεις χωριστής συλλογής των οργανικών αποβλήτων. Ως δεδομένο, όμως, λαμβάνεται ότι δεν θα είναι εύκολο άμεσα και γρήγορα να εξοικειωθεί ο πολίτης με τη χωριστή συλλογή των οργανικών, όταν έχει συνηθίσει να απορρίπτει τα υπολείμματα φαγητού στον κοινό κάδο. Οι στόχοι εκτροπής θα πρέπει επομένως να είναι διαβαθμισμένοι χρονικά, δηλαδή το σύστημα χωριστής συλλογής θα πρέπει να σχεδιαστεί σταδιακά, ξεκινώντας καταρχήν με πιλοτικά προγράμματα ευρείας κλίμακας και οι στόχοι εκτροπής να διαφοροποιούνται, καθώς περνάει ο καιρός και αυξάνει η εμπειρία από την εφαρμογή του συστήματος. Επίσης, οι στόχοι εκτροπής πρέπει να είναι ρεαλιστικοί, διότι, Απρίλιος

15 όπως ήδη αναφέρθηκε, η διεθνής εμπειρία δείχνει πως τέτοιου είδους προγράμματα απαιτούν χρόνο για να εξελιχθούν και να αποδώσουν. Σύμφωνα με όλα τα παραπάνω, προτείνεται για την Περιφέρεια Κρήτης: Χωριστή συλλογή ποσοστού 35% των οργανικών (υπολειμμάτων φαγητού) έως το 2020, ποσότητα ίση συνολικά με περίπου τόνους. Το ποσοστό αυτό ισοδυναμεί με περίπου το 14% επί της συνολικής ποσότητας ΑΣΑ που αναμένεται να παράγονται το Τα προτεινόμενα ποσοστά εκτροπής συμβαδίζουν και με τα υφιστάμενα ποσοστά ανακύκλωσης συσκευασιών (περίπου 35% ανακύκλωση συσκευασιών επί του συνόλου των παραγόμενων συσκευασιών). Η σύγκριση αυτή έχει σημασία, γιατί υποδεικνύει ότι οι πολίτες έχουν ήδη εντάξει στην νοοτροπία τους την απόρριψη ενός ποσοστού συσκευασιών χωριστά από τα υπόλοιπα απόβλητα και πιθανά, με παρόμοιο ποσοστό να απορρίψουν χωριστά και τα απόβλητα κουζίνας. Όσον αφορά στις δράσεις χωριστής συλλογής συσκευασιών, προτείνονται οι εξής στόχοι για την περιφέρεια Κρήτης: Χωριστή συλλογή ποσοστού 60% των αποβλήτων συσκευασιών, ποσότητα ίση συνολικά με περίπου τόνους (2020). Το ποσοστό αυτό ισοδυναμεί με περίπου 16,5% επί της συνολικής ποσότητας ΑΣΑ που αναμένεται να παράγονται το Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, οι επί μέρους ελάχιστοι στόχοι που θέτει η νομοθεσία για κάθε υλικό δεν αρκούν για να επιτευχθεί το συνολικό 60%. Tο συνολικό ποσοστό αυτό θεωρείται ότι μπορεί να επιτευχθεί βάσει των ακόλουθων στόχων ανακύκλωσης: i) 80%, κατά βάρος, για το γυαλί, ii) 60%, κατά βάρος, για το χαρτί και χαρτόνι, iii) 50%, κατά βάρος, για τα μέταλλα, iv) 60%, κατά βάρος, για τα πλαστικά, λαμβάνοντας αποκλειστικά υπόψη υλικά που ανακυκλώνονται εκ νέου σε πλαστικά, v) 60%, κατά βάρος, για το ξύλο. Απρίλιος

16 Όσον αφορά στις δράσεις χωριστής συλλογής υλικών, πέραν των ανωτέρω, προτείνονται οι εξής στόχοι για την ανακύκλωση έντυπου υλικού: Χωριστή συλλογή ποσοστού 50% των αποβλήτων τυπωμένου χαρτιού έως το 2020, ποσότητα ίση συνολικά με περίπου τόνους. Το ποσοστό αυτό ισοδυναμεί με 3,5% επί της συνολικής ποσότητας ΑΣΑ που αναμένεται να παράγονται το Σχετικά με τις προτεινόμενες σχετικές υποδομές και δράσεις αναφέρονται τα εξής: Διαλογή στην πηγή των απορριμμάτων με τέσσερις (4) κάδους Παράλληλα με την οικιακή κομποστοποίηση, μπορεί να υιοθετηθεί άμεσα το μοντέλο με 4 κάδους για τη συλλογή των ΑΣΑ. Ο πρώτος κάδος αφορά όλα τα ανακυκλώσιμα απόβλητα (χαρτί, πλαστικό, γυαλί, μέταλλα, ξύλο) τα οποία θα οδηγούνται για διαλογή στα ΚΔΑΥ (Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών) και εν συνεχεία για ανακύκλωση. Κατά περίπτωση δύναται κάθε υλικό (ή κάποιο/ορισμένα από αυτά) να έχουν ξεχωριστούς κάδους (π.χ. κάδος γυαλιού). Ο δεύτερος κάδος θα δέχεται τα οργανικά (βιολογικά) απόβλητα που δεν αξιοποιούνται στην οικιακή κομποστοποίηση, και το περιεχόμενό του θα οδηγείται προς βιολογική επεξεργασία. Ο τρίτος κάδος θα μπορεί να δέχεται το έντυπο υλικό (αναμένεται βέβαια σχετικό Π.Δ. που πιθανώς να ορίζει συγκεκριμένες διαδικασίες συλλογής), ενώ ο τέταρτος κάδος θα δέχεται τα σύμμεικτα απόβλητα, στα οποία θα συμπεριλαμβάνονται προφανώς και απόβλητα συσκευασίας, έντυπο χαρτί και οργανικά που δεν τοποθετήθηκαν στους αντίστοιχους κάδους καθώς είναι αδύνατη η 100% ανάκτηση των αποβλήτων αυτών μέσω διαλογής στην πηγή. Το σύστημα βέβαια των 4 κάδων προϋποθέτει και μια στοιχειώδη οικιακή ενημέρωση για το διαχωρισμό των 4 ρευμάτων, καθώς και τις κατάλληλες υποδομές, ενώ σε περίπτωση όπου συμφωνηθεί με το σύστημα της ΕΕΑΑ, δύναται ο μπλε κάδος να δέχεται και το έντυπο χαρτί έτσι ώστε ο αριθμός των κάδων να περιοριστεί στους τρείς. Βελτιστοποίηση της υπάρχουσας εναλλακτικής διαχείρισης και επέκτασή της και σε άλλα υλικά Αρκετά από τα σημερινά συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης (π.χ. για συσκευασίες, ηλεκτρικές συσκευές - ΑΗΗΕ, ελαστικά) χρήζουν σημαντικών αλλαγών ώστε να Απρίλιος

17 βελτιστοποιηθούν τα αποτελέσματα ανάκτησης ανακύκλωσης και να επιτευχθούν οι στόχοι της Ε.Ε. Επίσης, σήμερα υπάρχουν και άλλες σημαντικές κατηγορίες υλικών (όπως τα επικίνδυνα οικιακά, αχρησιμοποίητα ή ληγμένα φάρμακα, ο ρουχισμός και τα υποδήματα, τα έπιπλα ή άλλα ογκώδη προϊόντα) για τις οποίες δεν υπάρχουν αντίστοιχα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης και θα πρέπει να δημιουργηθούν με ευθύνη της πολιτείας, ώστε να μπορούν να συνεργαστούν με αυτά οι ΟΤΑ και να πετύχουν περαιτέρω μείωση των προς διάθεση υλικών με παράλληλη περιβαλλοντική διαχείριση. Επένδυση στην ευαισθητοποίηση και ενημέρωση Για να επιτευχθούν τα παραπάνω απαιτείται συστηματική ευαισθητοποίηση, ενημέρωση και ενεργοποίηση των πολιτών και για το λόγο αυτό θα πρέπει να οργανώνονται από τα εθνικά συστήματα ανακύκλωσης, τους ΟΤΑ και την πολιτεία, σε συστηματική ετήσια βάση, ολοκληρωμένα προγράμματα ευαισθητοποίησης ενημέρωσης και εκπαίδευσης των πολιτών, στα οποία να εμπεριέχονται πολυδιάστατες δράσεις (όπως προβολή με πολλούς τρόπους σε ΜΜΕ, εκδηλώσεις, διαφημιστικά σποτ, έντυπο υλικό) αλλά κυρίως περιβαλλοντική ενημέρωση στα σχολεία και πόρτα πόρτα ενημέρωση των δημοτών. Αυτά τα προγράμματα ενημέρωσης θα πρέπει να επανέρχονται, όσες φορές χρειάζεται, σε περιοχές και ΟΤΑ που υλοποιήθηκαν στο παρελθόν, για να ενημερώνονται οι νέοι κάτοικοι και να ενθαρρύνουν τους παλαιότερους, ώστε να μην χαλαρώνουν τις προσπάθειές τους. Κάθε πόρος που επενδύεται στην ενημέρωση αποφέρει πολλαπλά κέρδη στο μέλλον από τη σωστή συμπεριφορά των πολιτών. Στα πλαίσια των ενεργειών για την ανακύκλωση στη χώρα μας έχουν εγκριθεί μέχρι σήμερα από το Υπουργείο Περιβάλλοντος τα εξής Συλλογικά Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης: Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσσωρευτών Α.Ε. για τη διαχείριση χρησιμοποιημένων συσσωρευτών μολύβδου και καδμίου. Εναλλακτική Διαχείριση Οχημάτων Ελλάδος για τη διαχείριση οχημάτων στο τέλος του κύκλου ζωής τους. Ανακύκλωση Συσκευασιών Α.Ε. για την οργάνωση και λειτουργία Συλλογικού Συστήματος Εναλλακτικής Διαχείρισης Αποβλήτων Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού. Ecoelastika για τη δημιουργία συλλογικού συστήματος εναλλακτικής διαχείρισης μεταχειρισμένων ελαστικών. Ανακύκλωση Φορητών Ηλεκτρικών Συσκευών (Α.Φ.Η.Σ. Α.Ε. ) για την οργάνωση συλλογικού συστήματος εναλλακτικής διαχείρισης φορητών ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών. Απρίλιος

18 Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης και Ανακύκλωσης για την οργάνωση συστήματος διαχείρισης, συλλογής, μεταφοράς, επαναχρησιμοποίησης και αξιοποίησης των αποβλήτων συσκευασιών. Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης συσκευασιών λιπαντικών για τη διαχείριση συσκευασιών που περιέχουν λιπαντικά έλαια. Εθνικό Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης Απόβλητων Λιπαντικών Ελαίων για την οργάνωση και λειτουργία πανελλήνιου δικτύου συλλογής, προσωρινής αποθήκευσης και μεταφοράς προς ανακύκλωση των αποβλήτων λιπαντικών ελαίων. Ατομικό σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης συσκευασιών της Ιδιωτικής Ετικέτας και Εισαγωγής Προϊόντων «ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ» για την εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών ιδιωτικής ετικέτας της εταιρείας Ενίσχυση της οικιακής κομποστοποίησης Τα οικιακά οργανικά αποτελούν το 35%-50% των απορριμμάτων μας και μπορούν εύκολα και οικονομικά να κομποστοποιηθούν στις κατοικίες μας. Τα περισσότερα από τα νοικοκυριά της χώρας μας μπορούν με ένα ειδικό κάδο να παράγουν κομπόστ (λίπασμα) από τα οικιακά οργανικά τους, που θα αξιοποιούν στον κήπο ή σε φυτά του μπαλκονιού τους, μειώνοντας αντίστοιχα τα παραγόμενα απορρίμματα. Εάν η πολιτεία θεσπίσει την τοποθέτηση κάδων οικιακής κομποστοποίησης στα κτίρια και ξεκινήσει την υλοποίηση μαζί με τους ΟΤΑ κάποιων μεγάλης κλίμακας προγραμμάτων οικιακής και δημοτικής κομποστοποίησης, θα έδινε ουσιαστική ώθηση στο μέτρο. Εκτιμάται ότι μόνο με την οικιακή κομποστοποίηση οι ΟΤΑ μπορούν να μειώσουν τα προς διαχείριση οικιακά οργανικά και κλαδέματα σε ποσοστό που αντιστοιχούν μέχρι και το 2-3% του συνόλου των απορριμμάτων τους στην ιδανική περίπτωση της πλήρους εφαρμογής της μεθόδου, με χαμηλό αρχικό κόστος και μεσοπρόθεσμο μακροπρόθεσμο σημαντικό οικονομικό όφελος. Εκατοντάδες ΟΤΑ στην Ε.Ε. εφαρμόζουν τη μέθοδο. Απρίλιος

19 Επεξεργασία ΑΣΑ και Διάθεση υπολειμμάτων Προτεινόμενα Έργα Επεξεργασίας Τα προτεινόμενα έργα επεξεργασίας ΑΣΑ για το τελικό στάδιο, παρουσιάζονται ακολούθως: Για την Π.Ε. Χανίων. Για την Π.Ε. Χανίων προτείνονται τα ακόλουθα. Σύμμεικτα ΑΣΑ o Συνέχιση λειτουργίας ΕΜΑΚ Χανίων και εκμηχάνιση της λειτουργίας της μέσω προσθήκης νέου εξοπλισμού. Απόβλητα συσκευασιών o o Συνέχιση και επέκταση Προγραμμάτων ΔσΠ αποβλήτων συσκευασιών Μεταφορά και επεξεργασία προδιαλεγμένων αποβλήτων συσκευασιών στο ΕΜΑΚ Χανίων. Προδιαλεγμένα οργανικά απόβλητα και έντυπο χαρτί. o o Εδραίωση ΔσΠ οργανικών αποβλήτων και υλικών (όπως το έντυπο χαρτί). Μεταφορά των προδιαλεγμένων οργανικών και επεξεργασία στο ΕΜΑΚ Χανίων (κομποστοποίηση). ΣΜΑ / ΣΜΑΥ o Δημιουργία τουλάχιστον τριών (3) ΣΜΑ/ΣΜΑΥ, ένας εκ των οποίων προτείνεται στον υφιστάμενο χώρο του ΧΥΤΑ Πελεκάνου, και ένας στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου Σφακίων. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η ΕΜΑΚ Χανίων θα πρέπει να δέχεται περίπου: t προδιαλεγμένου οργανικού που θα οδηγείται απευθείας προς κομποστοποίηση t προδιαλεγμένων αποβλήτων συσκευασίας που θα οδηγούνται προς μηχανική διαλογή (ξεχωριστή γραμμή από αυτή των συμμείκτων) t σύμμεικτων ΑΣΑ που θα οδηγούνται προς μηχανική διαλογή και κομποστοποίηση. Απρίλιος

20 Επισημαίνεται ότι οι ΣΜΑ/ΣΜΑΥ προτείνεται να είναι κινητοί. Για την Π.Ε. Ρεθύμνης. Για την Π.Ε. Ρεθύμνης προτείνονται τα ακόλουθα. Σύμμεικτα ΑΣΑ o Κατασκευή μονάδας Μηχανικής Διαλογής και Επεξεργασίας. Η μονάδα θα επεξεργάζεται το σύνολο της ποσότητας των σύμμεικτων ΑΣΑ που παράγονται στην Π.Ε.. Πιθανή χωροθέτηση της Μονάδας είναι η περιοχή που βρίσκεται ο υφιστάμενος ΧΥΤΑ (Δήμος Αμαρίου). Απόβλητα συσκευασιών o o Συνέχιση και επέκταση Προγραμμάτων ΔσΠ αποβλήτων συσκευασιών Μεταφορά και επεξεργασία προδιαλεγμένων αποβλήτων συσκευασιών στην προτεινόμενη μονάδα Μηχανικής Διαλογής (όπως συμβαίνει και στην περίπτωση του ΕΜΑΚ Χανίων) Προδιαλεγμένα οργανικά απόβλητα και έντυπο χαρτί. o o Εδραίωση ΔσΠ οργανικών αποβλήτων και υλικών (όπως το έντυπο χαρτί). Επεξεργασία των προδιαλεγμένων οργανικών στην προτεινόμενη μονάδα Επεξεργασίας. ΣΜΑ / ΣΜΑΥ o Λειτουργία του ΣΜΑ/ΣΜΑΥ Δ. Ρεθύμνης. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η Μονάδα Μηχανικής Διαλογής και Βιολογικής Επεξεργασίας Ρεθύμνου θα πρέπει να δέχεται περίπου: t προδιαλεγμένου οργανικού που θα οδηγείται προς κομποστοποίηση t προδιαλεγμένων αποβλήτων συσκευασίας που θα οδηγούνται προς μηχανική διαλογή (ξεχωριστή γραμμή ή ώρες λειτουργίας - από αυτή/ες των συμμείκτων) t σύμμεικτων ΑΣΑ που θα οδηγούνται προς μηχανική διαλογή και βιολογική επεξεργασία. Για την Π.Ε. Ηρακλείου. Για την Π.Ε. Ηρακλείου προτείνονται τα ακόλουθα. Σύμμεικτα ΑΣΑ Απρίλιος

21 o o o Συνέχιση λειτουργίας της Μονάδας Προεπεξεργασίας (Βιοξήρανση) & Παραγωγής SRF (Ηράκλειο). Παράλληλα προτείνεται η αναβάθμιση / βελτιστοποίηση της έτσι ώστε να παράγεται πιο εξευγενισμένο υλικό. Κατασκευή Μονάδας Μηχανικής Διαλογής και Επεξεργασίας, στην ευρύτερη περιοχή της Χερσονήσου. Κατασκευή Μονάδας Μηχανικής Διαλογής και Επεξεργασίας στο Κεντρικό ή Δυτικό μέρος της Π.Ε.. Απόβλητα συσκευασιών o o Συνέχιση και επέκταση Προγραμμάτων ΔσΠ αποβλήτων συσκευασιών Μεταφορά και επεξεργασία προδιαλεγμένων αποβλήτων συσκευασιών στο ΚΔΑΥ Ηρακλείου, το οποίο χρίζει επέκτασης. Προδιαλεγμένα οργανικά απόβλητα και έντυπο χαρτί. o o Εδραίωση ΔσΠ οργανικών αποβλήτων (με έμφαση στις ξενοδοχειακές μονάδες) και υλικών (όπως το έντυπο χαρτί). Κατασκευή Μονάδας Επεξεργασίας προδιαλεγμένου οργανικού, στην ευρύτερη περιοχή της Χερσονήσου, καθώς και μίας μονάδας στο ΔΔ Καζαντζάκη που θα καλύπτει τις Κεντρικές και Δυτικές περιοχές της Π.Ε. και πιθανώς να δέχεται και γεωργικά απόβλητα. ΣΜΑ/ΣΜΑΥ o Δημιουργία τουλάχιστον δύο (2) ΣΜΑ/ΣΜΑΥ ανάλογα, με την περιοχή που θα χωροθετηθούν οι Μονάδες. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι: η υφιστάμενη Μονάδα Προεπεξεργασίας (Βιοξήρανση) & Παραγωγής SRF Ηρακλείου θα συνεχίσει να δέχεται περίπου: t σύμμεικτων ΑΣΑ για την παραγωγή SRF η Μονάδα Μηχανικής Διαλογής και Επεξεργασίας Χερσονήσου θα πρέπει να δέχεται περίπου: t σύμμεικτων ΑΣΑ από την Π.Ε. Ηρακλείου (η συνολική δυναμικότητα υπολογίζεται μετά την περιγραφή των έργων στην Π.Ε. Λασιθίου.) Απρίλιος

22 t προδιαλεγμένου οργανικού από την Π.Ε. Ηρακλείου (η συνολική δυναμικότητα υπολογίζεται μετά την περιγραφή των έργων στην Π.Ε. Λασιθίου.) η Μονάδα Μηχανικής Διαλογής και Επεξεργασίας στις Κεντρικές / Δυτικές περιοχές της Π.Ε. θα πρέπει να δέχεται περίπου: t σύμμεικτων ΑΣΑ από την Π.Ε. Ηρακλείου η Μονάδα Επεξεργασίας προδιαλεγμένου οργανικού στο ΔΔ Καζαντζάκη θα πρέπει να δέχεται περίπου: t προδιαλεγμένου οργανικού το ΚΔΑΥ Ηρακλείου θα πρέπει να δέχεται περίπου: t προδιαλεγμένων αποβλήτων συσκευασίας από την Π.Ε. Ηρακλείου (η συνολική δυναμικότητα υπολογίζεται μετά την περιγραφή των έργων στην Π.Ε. Λασιθίου.) Επισημαίνεται ότι οι ΣΜΑ/ΣΜΑΥ προτείνεται να είναι κινητοί. Για την Π.Ε. Λασιθίου Για την Π.Ε. Λασιθίου προτείνονται τα ακόλουθα. Σύμμεικτα ΑΣΑ o o Κατασκευή μονάδας Μηχανικής Διαλογής και Επεξεργασίας στο Δήμο Σητείας. Η μονάδα αυτή θα επεξεργάζεται το σύνολο της ποσότητας των σύμμεικτων ΑΣΑ που παράγονται στο Δήμο Σητείας και Ιεράπετρας. Μεταφορά των σύμμεικτων ΑΣΑ από τους Δήμους Αγ. Νικολάου και Ορ. Λασιθίου στην Μονάδα Χερσονήσου. Απόβλητα συσκευασιών o o Συνέχιση και επέκταση Προγραμμάτων ΔσΠ αποβλήτων συσκευασιών Μεταφορά και επεξεργασία προδιαλεγμένων αποβλήτων συσκευασιών των Δήμων Αγ. Νικολάου και Ορ. Λασιθίου στο ΚΔΑΥ Ηρακλείου, και της υπόλοιπης Π.Ε. στη Μονάδα Μηχανικής Διαλογής Δήμου Σητείας. Απρίλιος

23 Προδιαλεγμένα οργανικά απόβλητα και έντυπο χαρτί. o o Εδραίωση ΔσΠ οργανικών αποβλήτων και υλικών, όπως το έντυπο χαρτί με έμφαση στις ξενοδοχειακές μονάδες. Κατασκευή Μονάδας επεξεργασίας προδιαλεγμένων οργανικών αποβλήτων των Δήμων Ιεράπετρας και Σητείας στην ευρύτερη περιοχή της Ιεράπετρας (με πιθανή συνεπεξεργασία γεωργικών αποβλήτων). ΣΜΑ / ΣΜΑΥ o Λειτουργία των ΣΜΑ/ΣΜΑΥ Ιεράπετρας και Σητείας. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η Μονάδα Μηχανικής Διαλογής και επεξεργασίας Σητείας θα δέχεται περίπου: t σύμμεικτων ΑΣΑ t προδιαλεγμένων αποβλήτων συσκευασίας η Μονάδα Επεξεργασίας προδιαλεγμένου οργανικού Ιεράπετρας θα πρέπει να δέχεται: τουλάχιστον t προδιαλεγμένου οργανικού και επιπλέον τις ποσότητες των γεωργικών αποβλήτων εφόσον κριθεί σκόπιμο. η Μονάδα Μηχανικής Διαλογής και Επεξεργασίας Χερσονήσου θα πρέπει να δέχεται περίπου: t σύμμεικτων ΑΣΑ από τους Δήμους Αγ. Νικολάου και Ορ. Λασιθίου. το ΚΔΑΥ Ηρακλείου θα πρέπει να δέχεται περίπου: t προδιαλεγμένων αποβλήτων συσκευασίας από τους Δήμους Αγ. Νικολάου και Ορ. Λασιθίου. Συνολικά από τα παραπάνω, τελικώς προκύπτει ότι: η Μονάδα Μηχανικής Διαλογής και Επεξεργασίας Χερσονήσου θα πρέπει να δέχεται περίπου: t σύμμεικτων ΑΣΑ από την Π.Ε. Ηρακλείου και από τους Δήμους Αγ. Νικολάου και Ορ. Λασιθίου. Απρίλιος

24 t προδιαλεγμένου οργανικού από την Π.Ε. Ηρακλείου και από τους Δήμους Αγ. Νικολάου και Ορ. Λασιθίου. το ΚΔΑΥ Ηρακλείου θα πρέπει να δέχεται περίπου: t προδιαλεγμένων αποβλήτων συσκευασίας από την Π.Ε. Ηρακλείου και από τους Δήμους Αγ. Νικολάου και Ορ. Λασιθίου. Στο σημείο αυτό επισημαίνεται ότι η αξιοποίηση του εναλλακτικού καυσίμου που παράγεται από την μονάδα Βιοξήρανσης διασφαλίζεται με την επίσημη πλέον αποδοχή του σε μονάδα αξιοποίησης εκτός Περιφέρειας. Τα παραπάνω δεδομένα παρουσιάζονται συνοπτικά στον επόμενο πίνακα. Πίνακας 11-1: Προτεινόμενα έργα διαχείρισης ΑΣΑ στην Περιφέρεια Κρήτης Ρεύμα \ Π.Ε. Π.Ε. Χανίων Π.Ε. Ρεθύμνης Π.Ε. Ηρακλείου Προδιαλεγμένα Οργανικά, τόνοι ΕΜΑΚ Χανίων τν Μονάδα Ρεθύμνου τν Μονάδα Δ. Χερσονήσου τν Μονάδα ΔΔ Καζαντζάκη τν Π.Ε. Λασιθίου Δ. Αγ. Νικολάου & Υπόλοιπη Π.Ε. Ορ. Λασιθίου Κατασκευή Μονάδας Μονάδα Δ. επεξεργασίας Χερσονήσου προδιαλεγμένου τν οργανικού (Ιεράπετρα) τν Προδιαλεγμένα Απόβλητα Συσκευασιών, τόνοι ΕΜΑΚ Χανίων τν Μονάδα Ρεθύμνου τν ΚΔΑΥ Ηρακλείου τν ΚΔΑΥ Ηρακλείου τν Μονάδα Δ. Σητείας τν Μονάδα Προεπεξεργασίας Ηρακλείου τν Σύμμεικτα ΑΣΑ, τόνοι Εκμηχάνιση ΕΜΑΚ Χανίων τν Μονάδα Ρεθύμνου τν Μονάδα Δ. Χερσονήσου τν Μονάδα Δ. Χερσονήσου τν Μονάδα Δ. Σητείας τν Μονάδα στο Κεντρικό ή Δυτικό μέρος της Π.Ε τν ΣΜΑ/Υ Τουλάχιστον 3 ΣΜΑ/Υ (Σφακιά, Πελεκάνος κλπ) ΣΜΑ/Υ Δ. Ρεθύμνης Τουλάχιστον 2 νέοι ΣΜΑ/Υ και ΣΜΑ/Υ Ηρακλείου, Μοιρών ΣΜΑ/Υ Ιεράπετρας, Σητείας Απρίλιος

25 Μεταβατική Περίοδος Διαχείρισης Κατά τη μεταβατική περίοδο διαχείρισης προτείνονται κινητοί σταθμοί μεταφοράς (ΧΥΤΑ Πελεκάνου και Δήμου Βιάννου, εφόσον παύσει η λειτουργία του) και προσωρινή κινητή μονάδα ανακύκλωσης σε συνδυασμό με τη μεταφορά μέσω ΣΜΑ (στην Ιεράπετρα) περιοχές που αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα λόγω της οριστικής παύσης των Χ.Υ.Τ.Α. και ΧΑΔΑ που τις εξυπηρετούσαν. Επίσης, προτείνεται η άμεση εγκατάσταση Πράσινων Σημείων συλλογής υλικών, τουλάχιστον 4 (ένα κοντά σε κάθε μεγάλο Αστικό Κέντρο), καθώς και η επέκταση και εντατικοποίηση του συστήματος ανακύκλωσης αποβλήτων συσκευασιών, σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (Ε.Ε.Α.Α) και πιθανώς άλλα Εναλλακτικά Συστήματα Διαχείρισης Συσκευασιών, όπως η Ανταποδοτική Ανακύκλωση. Κατά τα λοιπά, οι Δήμοι θα εξυπηρετούνται από τις υφιστάμενες μονάδες επεξεργασίας, και τους υφιστάμενους Χ.Υ.Τ.Α. όπως παρουσιάζονται στην ακόλουθη παράγραφο Έργα ασφαλούς διάθεσης Αναφορικά με τα υφιστάμενα έργα ασφαλούς διάθεσης, στον ακόλουθο πίνακα δίνονται συγκεντρωτικά στοιχεία σχετικά με την εναπομένουσα διάρκειας ζωής των υφιστάμενων ΧΥΤΑ της Περιφέρειας Κρήτης. Πίνακας 11-2: Εναπομένουσα διάρκεια ζωής υφιστάμενων ΧΥΤΑ στην Περιφέρεια Κρήτης Π.Ε. Α/Α Ονομασία Εναπομένουσα διάρκεια ζωής Χανίων 1. Κορακιάς Ακρωτηρίου Περίπου 3 έτη 2. Πελεκάνου Μικρότερη από 1 έτος Ρεθύμνης 3. Αμαρίου Μικρότερη από 1 έτος 4. Πέρα Γαληνών Μικρότερη από 1 έτος Ηρακλείου 5. Χερσονήσου 2 έτη 6. Ν. Καζαντζάκη 3,5 με 4 έτη (*) 7. Βιάννου Μικρότερη από 1 έτος Λασιθίου 8. Αγ. Νικολάου Περίπου 1,5 έτος 9. Σητείας Περίπου 1,5 έτος (*) Εκτίμηση της ομάδας μελέτης βάσει στοιχείων του ΦοΔΣΑ. Στο σημείο αυτό τονίζεται ότι έχουν δρομολογηθεί οι επεκτάσεις των εξής ΧΥΤΑ/Υ: Απρίλιος

26 ΧΥΤΑ/Υ Ακρωτηρίου. ΧΥΤΑ/Υ Αμαρίου. ΧΥΤΑ/Υ Χερσονήσου. ΧΥΤΑ/Υ Σητείας. ΧΥΤΑ/Υ Πέρα Γαλήνων. ΧΥΤΑ Αγίου Νικολάου (για την μεταβατική περίοδο μόνο) Απρίλιος

27 Επεξεργασία Ειδικών Ρευμάτων Απόβλητα Ηλεκτρικού & Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού Η επίτευξη των στόχων που τίθενται αναφορικά με τη συλλογή και αξιοποίηση των ΑΗΗΕ κυρίως εξαρτάται από το δίκτυο ΑΗΗΕ, που συνεχώς επεκτείνεται. Είναι γεγονός πως εντός του 2010 αυξήθηκαν σημαντικά τα σημεία συλλογής ΑΗΗΕ στην Κρήτη εξαιτίας των απευθείας συμφωνιών συνεργασίας της Ανακύκλωσης Συσκευών ΑΕ με καταστήματα λιανικής πώλησης ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού και super markets. H πρακτική αυτή οφείλει να συνεχιστεί με γοργούς ρυθμούς και στο μέλλον προκειμένου το δίκτυο συλλογής ΑΗΗΕ να καταστεί επαρκές για το σύνολο της Περιφέρειας Κρήτης, η οποία παρουσιάζει ένα δυναμικό χαρακτήρα. Επιπρόσθετα, χρειάζεται να ισχυροποιηθεί η συνεργασία του συλλογικού συστήματος με την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Σήμερα μόνο 12 από τους 71 Δήμους και Κοινότητες της Κρήτης έχουν συνεργασία με την Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ. Στόχος είναι η ενθάρρυνση της σύναψης συμβάσεων μεταξύ όλων των ΟΤΑ και της Ανακύκλωσης Συσκευών ΑΕ για την προώθηση της ανακύκλωσης των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών. Οι συμβάσεις θα πρέπει να καλύπτουν θέματα συνεργασίας σε ότι αφορά τη συλλογή των ΑΗΕΕ, την οργάνωση προγραμμάτων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης και τυχόν οικονομικά κίνητρα για την επίτευξη του επιδιωκόμενου στόχου συλλογής. Παράλληλα, θεωρείται σκόπιμο και ωφέλιμο να αυξηθεί ο αριθμός των σημείων συλλογής ΑΗΗΕ εντός των σχολικών μονάδων της Περιφέρειας Κρήτης, μιας και σήμερα ο σχετικός αριθμός είναι ιδιαίτερα περιορισμένος και περιορίζεται κυρίως σε συγκεκριμένα σχολεία εντός της Π.Ε. Ηρακλείου και της Π.Ε. Χανίων. Η ανάγκη για τόνωση των σημείων συλλογής είναι περισσότερο εμφανής και έντονη στη Δυτική Κρήτη (Χανιά και Ρέθυμνο), μιας και τα αποτελέσματα από τη συλλογή ΑΗΗΕ στα Χανιά και στο Ρέθυμνο υστερούν σε σημαντικό βαθμό σε σύγκριση με την Π.Ε. Λασιθίου και κυρίως την Π.Ε. Ηρακλείου. Απαιτείται λοιπόν εντατικοποίηση των προσπαθειών έτσι, ώστε: Να αυξηθούν τα σημεία συλλογής σε καταστήματα λιανικής πώλησης ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού στο Ρέθυμνο και στα Χανιά Να ληφθεί μέριμνα, ώστε να περιοριστούν τυχόν εφαρμοζόμενες πρακτικές χρήσης των ΑΗΗΕ πέραν της οδού των εγκεκριμένου συλλογικού συστήματος εναλλακτικής διαχείρισης Να αναληφθούν πρωτοβουλίες για την αύξηση των ποσοτήτων ΑΗΗΕ που συλλέγονται από εμπόρους σκραπ με ιδιαίτερη έμφαση στην Π.Ε. Χανίων Απρίλιος