ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Ανάλυση οικονομικών στοιχείων Κώδικα Μη διασυνδεδεμένων Νησιών ΔΟΥΝΑΒΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΟΥΤΣΑΚΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΜΠΑΚΙΡΤΖΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2015

2 Ευχαριστίες Ολοκληρώνοντας την διπλωματική μας εργασία, θεωρούμε χρέος μας να ευχαριστήσουμε τον καθηγητή του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Μπακιρτζή Αναστάσιο, όχι μόνο για την ευκαιρία που μας έδωσε να συνεργαστούμε μαζί του, αλλά και να ασχοληθούμε με ένα θέμα τόσο ενδιαφέρον και επίκαιρο. Εκτός αυτών νιώθουμε πως του χρωστάμε ένα μεγάλο ευχαριστώ για το ενδιαφέρον και την υπομονή που έδειξε στις δυσκολίες που συναντήθηκαν, καθώς η εν λόγω διπλωματική ολοκληρώθηκε κατά την διάρκεια της στρατιωτικής μας θητείας. Εξέχουσα θέση στις ευχαριστίες δεν μπορούν να μην κατέχουν οι οικογένειες μας οι συγγενείς και οι δικοί μας άνθρωποι για την υπομονή στήριξη και κατανόηση που έδειξαν κατά την διάρκεια των σπουδών μας.

3 Περιεχόμενα Ευχαριστίες... 2 ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 6 ABSTRACT... 7 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγικά στοιχεία και ορισμοί Αναγκαιότητα ύπαρξης ξεχωριστού Κώδικα για το δίκτυο ΜΔΝ Στόχοι του κώδικα ΜΔΝ: Επεξήγηση βασικών εννοιών ΚΕΕ ΜΔΝ (Κέντρα Ελέγχου Ενέργειας ΜΔΝ) ΚΗΕΠ( Κυλιόμενος Ημερήσιος Ενεργειακός Προγραμματισμός ) Πληροφοριακό Σύστημα ΜΔΝ Διαχειριστής ΜΔΝ Κατανεμόμενες Μονάδες Υβριδικού Σταθμού Αγορά ΜΔΝ Σύστημα ΜΔΝ Παραγωγοί Εκπρόσωποι Φορτίου Συμβατικές Μονάδες Σταθμοί ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ Παρουσίαση Παρούσας Κατάστασης για μονάδες ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ Κεφάλαιο 2: Υπολογισμός Αμοιβών Μονάδων Παραγωγής Κατηγορίες Αμοιβών Μονάδων Παραγωγής Μεταβλητό Κόστος Παραγωγής και Κόστος Εκκίνησης Μονάδας Καμπύλες Αναφοράς Μεταβλητού Κόστους Παραγωγής Συμβατικής Μονάδας Μοναδιαίο Κόστος Αναφοράς Εκκίνησης Συμβατικής Μονάδας Προσδιορισμός Καμπύλης Μεταβλητού Κόστους Παραγωγής και Εκκίνησης Συμβατικής Μονάδας Κόστος Διαθεσιμότητας Μονάδων Τίμημα διαθεσιμότητας Ισχύος Μοναδιαίο Τίμημα Αναφοράς Διαθεσιμότητας Ισχύος Μονάδας... 22

4 2.6.3 Προσδιορισμός Τιμήματος Διαθεσιμότητας Ισχύος Μονάδας Αμειβόμενες Επικουρικές Υπηρεσίες Κόστος Κάλυψης Έκτακτης Ανάγκης Κεφάλαιο 3: Τήρηση Λογαριασμών Εκκαθαρίσεις Αγοράς ΜΔΝ Τήρηση Λογαριασμών Δυνατότητες υποστήριξης Διαχειριστή ΜΔΝ Τήρηση Λογαριασμού Συμμετέχοντα Λογιστικές Πράξεις Λογαριασμών Λογαριασμός Εκκαθάρισης Αγοραπωλησίας Ενέργειας Λογαριασμός Επικουρικών Υπηρεσιών Λογαριασμός Μηχανισμού Διασφάλισης Επαρκούς Ισχύος Λογαριασμός Αποθεματικού Λογαριασμός Κυρώσεων Λογαριασμός Εγγυήσεων Ειδικός Λογαριασμός για τις Μονάδες ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ Ειδικός Λογαριασμός ΛΑΓΗΕ Ειδικός Λογαριασμός για τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας Λογαριασμός Κάλυψης Λειτουργικών Δαπανών του διαχειριστή ΜΔΝ και διαχείρισης Παγίων Λογαριασμός Κάλυψης Κόστους Έκτακτης Ανάγκης Λογαριασμός Εισπράξεων Υπέρ Τρίτων/Χρεώσεις Χρήσης Δικτύου ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΕΙΣ ΑΓΟΡΑΣ ΜΔΝ Διαδικασία Μηνιαίας Εκκαθάρισης Διαδικασία Ετήσιας Οριστικής Εκκαθάρισης Έλλειμμα Συναλλαγών Μεταφορές Κεφαλαίων Εκκαθάριση σε Έκτακτες Ανάγκες Δημοσιοποίηση Στοιχείων Εκκαθαρίσεων Σχήμα Κεφάλαιο 4: Επιβολή Κυρώσεων από τον Διαχειριστή ΜΔΝ (ΔΕΔΔΗΕ-ΛΑΓΗΕ) Κεφάλαιο 5: Διείσδυση ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και ΥΒΡΙΔΙΚΩΝ σταθμών Γενικοί κανόνες ένταξης... 50

5 5.2 Ειδικοί κανόνες ένταξης και λειτουργίας Υβριδικών σταθμών Ειδικοί Κανόνες Ένταξης και Λειτουργίας για Ηλιοθερμικούς Σταθμούς Ειδικοί Κανόνες Ένταξης και Λειτουργίας για Σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ με Αφαλάτωση Εκπόνηση Μελετών Διείσδυσης ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και Υβριδικών Σταθμών Μελέτες Βελτίωσης κανόνων ένταξης και λειτουργίας ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ-ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Εισαγωγή Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Η μείωση των τιμών προς όφελος των πολιτών Η ορθολογική και ισοβαρής αντιμετώπιση των κοινωνικών ομάδων Ο εκσυγχρονισμός του δικτύου διανομής και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 61

6 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στο πλαίσιο της εν λόγω διπλωματικής εργασίας παρουσιάζεται, αναλύεται και επεξηγείται ο κώδικας του Ελληνικού μη διασυνδεδεμένου νησιωτικού δικτύου και πιο συγκεκριμένα το κομμάτι του που πραγματεύεται τα ζητήματα οικονομικής φύσης. Αντικειμενικός σκοπός είναι η πλήρης κατανόηση, από την πλευρά του αναγνώστη, βασικών εννοιών πάνω στις οποίες στηρίζεται η οικονομική πλευρά του κώδικα. Η σαφής και κρυστάλλινη απεικόνιση όλων των διαδικασιών που απαιτούνται για Τον υπολογισμό των αμοιβών των μονάδων παραγωγής Την τήρηση των λογαριασμών και τις εκκαθαρίσεις της αγοράς μη διασυνδεδεμένων νησιών Τις τυχόν κυρώσεις που προκύπτουν και την διαδικασία επιβολής τους Την διείσδυση στο σύστημα μη διασυνδεδεμένων νησιών των μονάδων παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, σταθμών συμπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας υψηλής απόδοσης αλλά και των υβριδικών σταθμών. Αρχικά σχολιάζεται η αναγκαιότητα ύπαρξης του κώδικα για μη διασυνδεδεμένα νησιά καθώς και οι βασικοί στόχοι του κώδικα. Στην συνέχεια αποσαφηνίζεται μια σειρά βασικών εννοιών που χρησιμοποιούνται ευρέως στην διπλωματική εργασία. Αναλύεται η διαδικασία υπολογισμού των αμοιβών των μονάδων παραγωγής η οποία βασίζεται στο μεταβλητό κόστος παραγωγής των μονάδων, το κόστος εκκίνησης τους αλλά και στο κόστος της διαθεσιμότητας τους. Το μεγαλύτερο κομμάτι καταλαμβάνει το κεφάλαιο της τήρησης των λογαριασμών και εκκαθαρίσεων της αγοράς μη διασυνδεδεμένων νησιών. Στο κεφάλαιο αυτό αναλύεται ο ρόλος των λογιστικών λογαριασμών του διαχειριστή και περιγράφονται οι διαδικασίες της μηνιαίας και ετήσιας οριστικής εκκαθάρισης. Ένα σχήμα που διαμορφώθηκε αποκλειστικά για την διπλωματική εργασία αυτή απεικονίζει με σαφή τρόπο την αλληλεπίδραση μεταξύ των παραγωγών, των εκπροσώπων φορτίου και των λογιστικών λογαριασμών του διαχειριστή. Ακολουθεί η αναφορά των κυρώσεων που τυχόν επιβάλλονται στα πλαίσια της αγοράς μη διασυνδεδεμένων νησιών. Σχολιάζεται η σταδιακή διείσδυση και ένταξη των μονάδων παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, σταθμών συμπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας υψηλής απόδοσης αλλά και των υβριδικών σταθμών. Παρουσιάζονται ενδεικτικά παραδείγματα της τρέχουσας κατάστασης που επικρατεί στο ελληνικό νησιωτικό σύμπλεγμα.

7 ABSTRACT This thesis dissertation addresses analyzes and summarizes the latest Greek legislation for insular power systems, and more specifically its economic aspects. Its main purpose is the full understanding and comprehension of basic concepts on which the economic and financial part of the legislation is based. The clear and crystal description of all the necessary procedures in order to Calculate the exact payments that the production units are entitled to Effectively control the administrator s logistic bills and the monthly and yearly billing statements Understand and calculate possible economic sanctions in the market Follow evaluate contemplate on and maximize the penetration of renewable energy production units in the Greek insular power systems. The thesis begins with stating the importance of the latest s legislation s existence and then summarizes the basic goals of the legislation. Then, the meaning of the concepts commonly used it this paper are explained. The procedure of calculating the payments of the production units is then described on a great scale. The biggest and far more important chapter is the one that describes explains and emphasizes on the administrator s logistic bills, their incomes and outcomes and the monthly and yearly billing statements. A diagram created for the purpose of this thesis and only, illustrates the interaction between all the interested parties. The possible economic sanctions that may rise are then presented and commented on. Last but not least, the thesis contemplates on the renewable energy sources and describes the current energy situation in the Greek island chain.

8 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγικά στοιχεία και ορισμοί 1.1 Αναγκαιότητα ύπαρξης ξεχωριστού Κώδικα για το δίκτυο ΜΔΝ Η Ελλάδα αποτελείται από ένα μεγάλος πλήθος νησιών πολλά από τα οποία είναι κατοικήσιμα άρα προκύπτουν προβλήματα και δυσκολίες στον τομέα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και της επαρκούς, ασφαλούς και αξιόπιστης ηλεκτροδότησης του συνόλου των κατοίκων τους λόγω της γεωγραφικής τους θέσης και την μη εφικτή σύνδεσης τους με το Διασυνδεδεμένο Δίκτυο. Λόγω των ιδιαίτερων αυτών συνθηκών υπάρχει η ανάγκη για σύνταξη ξεχωριστού, κατάλληλου Κώδικα, που να καλύπτει τις υπάρχουσες απαιτήσεις και να διασφαλίζει την ομαλή, απρόσκοπτη, ασφαλή και αποτελεσματική λειτουργία του Δικτύου των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών. Παρακάτω παρατίθενται αναλυτικά οι λόγοι για τους οποίους συντάχτηκε και βελτιώνεται ο Κώδικας ΜΔΝ 1. Υπάρχει η ανάγκη να δημιουργηθεί και να εφαρμοστεί ένα ξεχωριστός Κώδικας ο οποίος θα είναι εμπνευσμένος από τις ιδιαίτερες δυσκολίες και τα προβλήματα που πιθανόν να αντιμετωπίζονται κατά την ηλεκτροδότηση των ελληνικών νησιών. Σε πολλά νησιά υπάρχει μία μοναδική Μονάδα Παραγωγής άρα είναι υπαρκτό το πρόβλημα του περιορισμού των αριθμών Μονάδων Παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Το γεγονός αυτό σημαίνει πως σε περίπτωση κάποιας βλάβης που θα καταστήσει τη λειτουργία κάποιας Μονάδας μερικώς ή πλήρως αδύνατη, αυτή θα οδηγήσει σε καίρια προβλήματα όσον αφορά την κάλυψη της ενεργειακής ζήτησης και την επαρκή ηλεκτροδότηση των κατοίκων. Τα προβλήματα αυξάνονται όσο μικρότερος είναι ο αριθμός των εγκατεστημένων μονάδων στο νησί, και σε περίπτωση μοναδικής Μονάδας Παραγωγής, καθίσταται απαραίτητη η κάλυψη της ζήτησης σε ηλεκτρική ενέργεια μέσω για παράδειγμα μεταφοράς από τον ηπειρωτικό κορμό ηλεκτροπαραγωγών ζευγών, που θα καλύψουν προσωρινά τη ζήτηση μέχρι την αποκατάσταση της βλάβης. Φυσικά η μεταφορά δια μέσου θαλάσσης είναι ένα πρόβλημα το οποίο δεν έχει ούτε υπάρχει η πρόβλεψη να λυθεί για νησιά που απέχουν μεγάλη χιλιομετρική απόσταση από το Διασυνδεδεμένο Δίκτυο. 2. Σημαντικό πρόβλημα αναφορικά με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στα νησιά είναι τα χρησιμοποιούμενα καύσιμα. Τα καύσιμα που χρησιμοποιούν οι Συμβατικές Μονάδες είναι το ντίζελ και το μαζούτ τα οποίο λόγω κόστους και του ρυπογόνου χαρακτήρα τους επιβαρύνουν το συνολικό κόστος ηλεκτροδότησης. Η τιμή του πετρελαίου λόγω των αποθεμάτων που συνεχώς στερεύουν αναμένεται να φτάσει σε πολύ υψηλά επίπεδα. Ακόμα την τιμή των καυσίμων επιβαρύνουν τα μεταφορικά έξοδα και πλέον από 1/10/15 ο

9 αυξημένος συντελεστής ΦΠΑ στα νησιά. Πέρα όμως απ την τιμή των καυσίμων η χώρα μας οφείλει να εναρμονίζεται με τις ευρωπαϊκές οδηγίες και διεθνή πρότυπα και κανονισμούς για προστασία του περιβάλλοντος και πράσινης ανάπτυξης. Το παραπάνω συνολικό κόστος το επιβαρύνονται επίσης και οι κάτοικοι της ηπειρωτικής Ελλάδας μέσω του λογαριασμού Υ.Κ.Ω.( Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας) 3. Ένα ακόμα σημαντικό χαρακτηριστικό των νησιών είναι πως δεν υπάρχει η ίδια ζήτηση σε όλες τις εποχές του χρόνου. Λόγω μεγάλης τουριστικής κίνησης τους καλοκαιρινούς μήνες ο πληθυσμός των νησιών αυξάνεται ραγδαία. Η ζήτηση για ενέργεια λοιπόν πολλαπλασιάζεται τους συγκεκριμένους μήνες. Παράλληλα παρατηρείται συνεχώς η αύξηση εγκαταστάσεων για τις ανάγκες του τουρισμού, χωρίς όμως να συνοδεύεται πάντα από τη διεξαγωγή μελετών ή δημιουργία νέων εγκαταστάσεων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε να εξασφαλιστεί η επαρκής και ασφαλής ηλεκτροδότησή τους. Οι ιδιαίτερες αυτές συνθήκες, προστάζουν την συγκρότηση ενός Νησιωτικού Δικτύου σχεδιασμένου και διαχειριζόμενου με κατάλληλο τρόπο, ώστε να αντιμετωπίζονται τα προβλήματα και οι ιδιαιτερότητες που συναντώνται, και που αφορούν το συγκεκριμένο τμήμα του νησιωτικού χώρου και όχι τον ηπειρωτικό κορμό. 4. Βασικό Στόχο στις αγορές της ηλεκτρικής ενέργειας αποτελούν η μεγιστοποίηση της διείσδυσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Παρόλα αυτά η διείσδυση αυτών πρέπει να γίνεται με προσεχτικό σχεδιασμό ώστε να ανταποκρίνεται στις υπάρχουσες συνθήκες. Χαρακτηριστικό αυτών των μονάδων είναι η αδυναμία πρόβλεψης της παραγωγής τους αφού αυτή εξαρτάται κυρίως από τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν. Η όποια πρόβλεψη μπορεί να γίνει είναι βραχυπρόθεσμη και όχι πάντα με μεγάλη ακρίβεια. Το σύνολο των αναγκών θα πρέπει ανά πάσα στιγμή να μπορεί να καλυφθεί από σταθμούς που βρίσκονται σε ετοιμασία. Τέλος πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι η περίσσεια ενέργειας από σταθμούς ΑΠΕ είναι αρκετά δύσκολο να αποθηκευτεί και να χρησιμοποιηθεί άλλη χρονική στιγμή. Μια λύση σε αυτό το πρόβλημα είναι η διασύνδεση νησιών με πολύ μικρή χιλιομετρική απόσταση. 5. Η έλλειψη οργάνωσης είναι ένα ακόμα πρόβλημα στη διαδικασία ηλεκτροδότησης των νησιών. Η ασφαλής, αξιόπιστη, επαρκής και αποτελεσματική παροχή ηλεκτρικής ενέργειας προϋποθέτει την ύπαρξη σύγχρονων εγκαταστάσεων επικοινωνίας, πληροφόρησης, επεξεργασίας δεδομένων, κατάρτισης του Κ.Η.Ε.Π.( Κυλιόμενου Ημερήσιου Ενεργειακού Προγραμματισμού) καθώς και πλήθους άλλων ενεργειών. Μέσω του Κώδικα ΜΔΝ προβλέπεται να δοθούν επαρκείς λύσεις, αποτελεσματικές και στοχευμένες, που θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη και την εξέλιξη της λειτουργίας των Ηλεκτρικών Συστημάτων.

10 6. Μέσω των προβλέψεων για εφαρμογή μεθόδων συγκριτικής αξιολόγησης (benchmarking) του κόστους που εμφανίζει η ΔΕΗ, με το κόστος αντίστοιχων μονάδων-συστημάτων σε άλλες χώρες της Ευρώπης, θα επιδιωχθεί να μειωθεί το κόστος για υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, με το οποίο επιβαρύνεται το σύνολο των καταναλωτών. 7. Τέλος γίνονται σημαντικά βήματα για το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρισμού στο Μη-Διασυνδεδεμένο Δίκτυο και κυρίως στην Κρήτη και στην Ρόδο όπως έχει πρόσφατα ανακοινώσει ο ΔΕΔΔΗΕ ως Διαχειριστής Μη- Διασυνδεδεμένου Δικτύου. Δημιουργούνται έτσι οι κατάλληλες προϋποθέσεις για περισσότερο ανταγωνισμό και χαμηλότερα τιμολόγια που θα λειτουργήσουν σε όφελος των καταναλωτών, σε συνδυασμό με την ασφάλεια εφοδιασμού και τη μεγαλύτερη δυνατή διείσδυση των ΑΠΕ. H πλήρης εφαρμογή των διατάξεων του κώδικα είναι μια διαδικασία που θα χρειαστεί χρόνο για να ολοκληρωθεί. Ο Διαχειριστής ΜΔΝ και οι Παραγωγοί δεν εφαρμόζουν πλήρως τις διατάξεις του Κώδικα ο οποίος μάλιστα βρίσκεται και σε διαδικασία βελτίωσης μέσω της μέχρι τώρα εφαρμογής του. 1.2 Στόχοι του κώδικα ΜΔΝ: Προστασία της παράδοσης και των επιμέρους κοινοτήτων των νησιών Προστασία του περιβάλλοντος Προσφορά ηλεκτρικής ενέργειας σε λογικές και προσιτές τιμές Μείωση της εξάρτησης σε εισαγόμενα καύσιμα και η βελτίωση της σταθερότητας των τιμών Η προσφορά αξιόπιστων υπηρεσιών Η βελτίωση της ελαστικότητας λειτουργία Μείωση κόστους για τους καταναλωτές Συμμόρφωση με τα πρότυπα που αφορούν στις Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας Συμμόρφωση με τους αυστηρούς περιβαλλοντικούς κανονισμούς Υποστήριξη της επίτευξης του προτύπου για την ενεργειακή απόδοση χαρτοφυλακίου Διευκόλυνση, παρότρυνση, και υποστήριξη των προτιμήσεων και των επιλογών των πελατών Χρηματοδότηση και αξιοποίηση τεχνολογικών επιτευγμάτων και εφευρέσεων σχετικά με την μείωση των τιμών για ενεργειακούς πόρους

11 1.3 Επεξήγηση βασικών εννοιών ΚΕΕ ΜΔΝ (Κέντρα Ελέγχου Ενέργειας ΜΔΝ) Εδώ γίνεται η υλοποίηση των βασικών λειτουργιών προγραμματισμού και διαχείρισης των ηλεκτρικών συστημάτων των ΜΔΝ, καθώς και της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στα νησιά αυτά, πραγματοποιείται μέσω των Κέντρων Ελέγχου Ενέργειας των ΜΔΝ (ΚΕΕ ΜΔΝ). Τα ΚΕΕ ΜΔΝ διακρίνονται στα Τοπικά ΚΕΕ ΜΔΝ και στο Κεντρικό ΚΕΕ ΜΔΝ. Το Κεντρικό ΚΕΕ Μ_Ν εγκαθίσταται στα κεντρικά γραφεία του Διαχειριστή ΜΔΝ. Κάθε Τοπικό ΚΕΕ ΜΔΝ εγκαθίσταται σε κατάλληλο σημείο του Συστήματος ΜΔΝ, δηλαδή στο νησί ή σε ένα από τα νησιά του συμπλέγματος ΜΔΝ. Τμήμα του εξοπλισμού και των λειτουργιών του Τοπικού ΚΕΕ ΜΔΝ, και μέρος ή και το σύνολο του ανθρώπινου δυναμικού είναι δυνατόν να εγκαθίστανται στο Κεντρικό ΚΕΕ, για ορισμένη κατηγορία ΜΔΝ, εφόσον τούτο είναι τεχνικά εφικτό και οικονομικά βέλτιστο. ΚΗΕΠ( Κυλιόμενος Ημερήσιος Ενεργειακός Προγραμματισμός ) Ο προγραμματισμός παραγωγής όλων των Μονάδων παραγωγής για την κάλυψη του φορτίου για τις 24 ώρες της επομένης ημέρας (Ημέρα Κατανομής), ο οποίος καταρτίζεται και εκτελείται σε δύο 12-ωρες υποπεριόδους της Ημέρας Κατανομής (Α και Β Περίοδος ΚΗΕΠ). Σκοπός του Κυλιόμενου Ημερήσιου Ενεργειακού Προγραμματισμού (ΚΗΕΠ) είναι o προσδιορισμός, σε ημερήσια βάση, της ένταξης και της παραγωγής ενέργειας των Κατανεμόμενων Μονάδων, για την ασφαλή κάλυψη της ζήτησης κάθε Συστήματος ΜΔΝ, με την τήρηση των περιορισμών ασφαλείας και των λειτουργικών κανόνων κάθε Συστήματος ΜΔΝ που προβλέπονται στο παρόντα Κώδικα. Πληροφοριακό Σύστημα ΜΔΝ Μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος επιτελείται πλήθος λειτουργιών που αφορούν την υποβολή δηλώσεων ΚΗΕΠ, την πρόβλεψη φορτίου και αναγκών εφεδρείας και παραγωγής ΑΠΕ, την επίλυση του ΚΗΕΠ και του Προγράμματος Κατανομής, την έκδοση Εντολών Κατανομής, την επικοινωνία με τους Συμμετέχοντες στην Αγορά ΜΔΝ κλπ. Ο τρόπος με το οποίο ο Διαχειριστής επιλέγει, εγκαθιστά, λειτουργεί και συντηρεί το Πληροφοριακό Σύστημα πρέπει να προσδιορίζονται από τον Κώδικα, όπως και το κατάλληλο σύστημα επικοινωνίας μεταξύ του Διαχειριστή και των Συμμετεχόντων ή άλλων Χρηστών του Δικτύου. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η αρμονική και έγκαιρη ενημέρωση και πληροφόρηση όλων των απαραίτητων προσώπων τα οποία διαδραματίζουν μικρό ή μεγάλο ρόλο στη λειτουργία του Δικτύου ΜΔΝ.

12 Διαχειριστής ΜΔΝ Ως Διαχειριστής ΜΔΝ νοείται η νομική οντότητα που έχει αναλάβει τις αρμοδιότητες της διαχείρισης της παραγωγής και της λειτουργίας της Αγοράς και των Συστημάτων ΜΔΝ, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 129 του ν. 4001/2011, καθώς και εκείνες που αφορούν τη διαχείριση του Δικτύου ΜΔΝ σύμφωνα με το άρθρο 126 του νόμου αυτού. Διαχειριστής ΜΔΝ είναι Ο ΔΕΔΔΗΕ (ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Α.Ε.) ΛΑΓΗΕ( Λειτουργός Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) Ο Λειτουργός της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας ΑΕ (ΛΑΓΗΕ ΑΕ) εφαρμόζει τους κανόνες για τη λειτουργία της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 4001/2011 και των κατ εξουσιοδότηση αυτού εκδιδομένων πράξεων και ιδίως τον Ημερήσιο Ενεργειακό Προγραμματισμό. Κατανεμόμενες Μονάδες Υβριδικού Σταθμού Οι Μονάδες του Σταθμού που αξιοποιούν την ενέργεια των αποθηκευτικών συστημάτων του και κατά κανόνα είναι Πλήρως Ελεγχόμενες Μονάδες. Οι Μονάδες αυτές μπορεί να είναι είτε διακριτές από τις μονάδες αποθήκευσης, είτε να ταυτίζονται με αυτές (μονάδες διπλής λειτουργίας/ αναστρέψιμες μονάδες). Στην περίπτωση μονάδων διπλής (αναστρέψιμης) λειτουργίας αυτές νοούνται ως Κατανεμόμενες Μονάδες κατά την περίοδο παροχής ισχύος στο δίκτυο. Αγορά ΜΔΝ Το σύνολο των διαδικασιών, δραστηριοτήτων και συναλλαγών που λαμβάνουν χώρα σε κάθε Σύστημα Μ_Ν και αφορούν τον προγραμματισμό της ανάπτυξης και της λειτουργία του, την παρακολούθηση και έλεγχο της πραγματικής λειτουργίας του, τη διευθέτηση των πληρωμών με στόχο την ασφαλή, απρόσκοπτη και με τον πλέον οικονομικότερο τρόπο ηλεκτροδότηση των καταναλωτών του. Σύστημα ΜΔΝ Το Αυτόνομο Ηλεκτρικό Σύστημα Μη διασυνδεδεμένου Νησιού, όπως αυτό ορίζεται στο ν. 3468/2006, όπως ισχύει. Παραγωγοί Οι κάτοχοι Σταθμών ή Μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που συνδέονται στο Δίκτυο ΜΔΝ, για τους οποίους έχει χορηγηθεί άδεια παραγωγής ή απαλλάσσονται από την υποχρέωση αυτή, με βάση την κείμενη νομοθεσία, περιλαμβανομένων των αυτοπαραγωγών.

13 Εκπρόσωποι Φορτίου Οι υποβάλλοντες Δηλώσεις Φορτίου στον ΚΗΕΠ όπως οι Προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας οι οποίοι διαθέτουν σε ισχύ άδεια Προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας αντίστοιχα, οι αυτοπρομηθευόμενοι πελάτες και οι Παραγωγοί για τυχόν απορρόφηση ηλεκτρικής ενέργειας από το δίκτυο ΜΔΝ για κάλυψη αναγκών των Σταθμών τους, όπως ιδίως οι Υβριδικοί Σταθμοί. Συμβατικές Μονάδες Οι θερμικές Μονάδες ή Σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικά καύσιμα (μαζούτ, ντίζελ) στα Συστήματα ΜΔΝ ή εν γένει Μονάδες ή Σταθμοί που δεν εντάσσονται στους Σταθμούς ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ, καθώς και στους Υβριδικούς Σταθμούς που λειτουργούν στα Συστήματα ΜΔΝ. Σταθμοί ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ Οι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας ή Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού-Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης, αντίστοιχα, όπως ορίζονται στον νόμο 3468/2006, όπως εκάστοτε ισχύει, και στη λοιπή κείμενη νομοθεσία, οι οποίοι συνδέονται σε Σύστημα ΜΔΝ. 1.4 Παρουσίαση Παρούσας Κατάστασης για μονάδες ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ Ιδιαίτερο ενδιαφέρον εμφανίζει η παρουσίαση και επεξήγηση της παρούσας κατάστασης αναφορικά με τις μονάδες ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ. Αποτελεί ουσιαστικά την βάση πάνω στην οποία πρέπει να ανθίσει και να αναπτυχθεί η λειτουργία των εν λόγω μονάδων αντιλαμβανόμενοι τα πλεονεκτήματα τους. Χρήσιμα συμπεράσματα ως προς την μέχρι τώρα ένταξη των μονάδων ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικών σταθμών στο δίκτυο ΜΔΝ, μπορούν να εξαχθούν αν μελετήσει κανείς τα παρακάτω διαγράμματα. Τα στοιχεία που παρουσιάζονται αφορούν το καλοκαίρι του Η συντριπτική πλειοψηφία της παραγόμενης ενέργειας στα μη διασυνδεδεμένα νησιά συνεχίζει να πηγάζει από την θερμική παραγωγή, ενώ η παραγωγή από ΑΠΕ περιορίζεται κυρίως σε αιολικά πάρκα και λιγότερο σε φωτοβολταικούς σταθμούς. Η ένταξη μονάδων ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ παραμένει σε χαμηλότερο από το προβλεπόμενο επίπεδο κυρίως λόγω της ενδεχόμενης αστάθειας του συστήματος σε μη επιθυμητές καιρικές συνθήκες. Στα παρακάτω διαγράμματα αποτυπώνεται η γεωγραφική κατανομή, στα ελληνικά νησιά, της εγκατεστημένης ισχύος και ενέργειας που προέρχεται από μονάδες ΑΠΕ. Στην συνέχεια ακολουθούν η σε MW εγκατεστημένη ισχύς και η σε MWh παραγωγή ενέργειας μονάδων στα μη διασυνδεδεμένα νησιά

14 την χρονική περίοδο Τέλος παρατίθενται οι προβλέψεις για την εγκατεστημένη ισχύ που προέρχεται από μονάδες ΑΠΕ για τα έτη

15

16

17

18 Κεφάλαιο 2: Υπολογισμός Αμοιβών Μονάδων Παραγωγής 2.1 Κατηγορίες Αμοιβών Μονάδων Παραγωγής Η διαδικασία υπολογισμού των αμοιβών των μονάδων παραγωγής βασίζεται στην πλήρη αποσαφήνιση και τον αυστηρό καθορισμό των ενεργειών για τις οποίες πρέπει να αποζημιωθούν οι μονάδες. Όσον αφορά τις συμβατικές μονάδες, προσδιορίζονται διακριτές αμοιβές για την έγχυση ενέργειας στο σύστημα ΜΔΝ, με βάση το μεταβλητό κόστος παραγωγής και το κόστος εκκίνησης μονάδας τη διαθεσιμότητα ισχύος την παροχή επικουρικών υπηρεσιών των περιπτώσεων εφεδρείας πρωτεύουσας δευτερεύουσας και τριτεύουσας ρύθμισης Ο προσδιορισμός των αμοιβών των συμβατικών μονάδων γίνεται με βάση τις μοναδιαίες τιμές αναφοράς (benchmarks). Καθορίζονται με κατάλληλο τρόπο έτσι ώστε να αντανακλούν το εύλογο κόστος για την διαθεσιμότητα και λειτουργία της κάθε μονάδας και συνδυασμό λοιπών τεχνικών και άλλων χαρακτηριστικών της, µε βάση ιδίως στοιχεία διεθνούς βιβλιογραφίας, καθιερωμένες μεθοδολογίες και πρακτικές, καθώς επίσης διαθέσιμα στοιχεία και πιστοποιημένες μετρήσεις κατασκευαστών μονάδων και σταθμών. Σχετικά με τους υβριδικούς και τους λοιπούς σταθμούς ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ προσδιορίζονται και για αυτούς διακριτές αμοιβές για την έγχυση ενέργειας στο σύστημα ΜΔΝ, µε βάση τις τιμολογήσεις που προβλέπονται από τις σχετικές κείμενες διατάξεις καθώς και τους σχετικούς Ειδικούς Όρους των οικείων αδειών παραγωγής και συβάσεων πώλησης τη διαθεσιμότητα ισχύος για τους σταθμούς για τους οποίους αυτή προβλέπεται από τις κείμενες διατάξεις, µε βάση τα οριζόμενα στις διατάξεις αυτές, καθώς και στους σχετικούς Ειδικούς Όρους των οικείων αδειών παραγωγής και συβάσεων πώλησης επικουρικές υπηρεσίες τις οποίες παρέχουν υποχρεωτικά ή κατόπιν επιλογής τους Αξίζει να σημειωθεί πως ιδιαίτερη πρόβλεψη έχει γίνει και για τις αμοιβές μονάδων οι οποίες συμμετέχουν στην κάλυψη έκτακτων αναγκών.

19 2.2 Μεταβλητό Κόστος Παραγωγής και Κόστος Εκκίνησης Μονάδας Σημαντική έννοια, πάνω στην οποία βασίζεται όπως αναφέρθηκε και παραπάνω η διαδικασία υπολογισμού των αμοιβών των συμβατικών μονάδων και σταθμών παραγωγής είναι το μεταβλητό κόστος παραγωγής. Ως μεταβλητό κόστος παραγωγής ορίζεται το ανά MWh κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από μια συμβατική Μονάδα για όλα τα σημεία λειτουργίας της. Περιλαμβάνει το κόστος καυσίμου, το κόστος εκπομπών CO2, καθώς και το πρόσθετο μεταβλητό κόστος λειτουργίας και συντήρησης της μονάδας. Μονάδα μέτρησης του είναι το /MWh. Το μεταβλητό κόστος παραγωγής για κάθε ώρα κατανομής προσδιορίζεται με βάση την καμπύλη μεταβλητού κόστους παραγωγής της μονάδας και την μέση ωριαία ισχύ στην οποία λειτούργησε η μονάδα κατά την ώρα κατανομής οι οποίες αναλύονται παρακάτω. Το κόστος καυσίμου είναι συνάρτηση της καμπύλης ειδικής κατανάλωσης καυσίμου της μονάδας για κάθε σημείο λειτουργίας της και των τιμών καυσίμου. Παρομοίως το κόστος εκπομπών CO2 υπολογίζεται με βάση την καμπύλη εκπομπών CO2 της μονάδας για κάθε σημείο λειτουργίας της και των τιμών δικαιωμάτων εκπομπών CO2. Αναφορικά με το πρόσθετο μεταβλητό κόστος λειτουργίας και συντήρησης της μονάδας, περιλαμβάνει το κόστος λειτουργίας της μονάδας εκτός κόστους καυσίμου και δικαιωμάτων εκπομπών CO2, το κομμάτι του κόστους συντήρησης της μονάδας που συνδέεται µε τη λειτουργία της, καθώς και το κόστος περιθωρίου για τη λειτουργία της. 2.3 Καμπύλες Αναφοράς Μεταβλητού Κόστους Παραγωγής Συμβατικής Μονάδας Μια ακόμα έννοια που πρέπει να αποσαφηνιστεί με σκοπό την κατανόηση της διαδικασίας του υπολογισμού των αμοιβών είναι η Καμπύλη Αναφοράς Μεταβλητού Κόστους Παραγωγής συμβατικής μονάδας. Προκύπτει συνθέτοντας τις βασικές συνιστώσες του Μεταβλητού Κόστους Παραγωγής και περιλαμβάνει τις επιμέρους καμπύλες αναφοράς Κόστους Καυσίμου και Κόστους Εκπομπών CO2 και το μοναδιαίο πρόσθετο μεταβλητό κόστος αναφοράς για την λειτουργία και συντήρηση της μονάδας. Οι καμπύλες που αναφέρθηκαν παραπάνω αποτελούν συνάρτηση της χρησιμοποιούμενης τεχνολογίας της μονάδας (Α/Σ αεροπορικού ή βιομηχανικού τύπου ΜΕΚ δίχρονη ή τετράχρονη) του καύσιμου με το οποίο λειτουργεί η μονάδα το μέγεθος της μονάδας την παλαιότητα της μονάδας Πρέπει να σημειωθεί πως η καμπύλη αναφοράς υπολογίζεται με τέτοιο τρόπο ώστε σε κάθε κατηγορία συμβατικής μονάδας να αντιστοιχεί μία μόνο καμπύλη. Οι τιμές

20 της είναι αναγκαίο να καλύπτουν επαρκώς την παραγωγή της μονάδας από το τεχνικό της ελάχιστο μέχρι και την μέγιστη καταχωρημένη ικανότητα παραγωγής της. Σημαντικές πληροφορίες για την διαμόρφωση της ζητούμενης καμπύλης λαμβάνονται από την καμπύλη αναφοράς ειδικής κατανάλωσης καυσίμου, την καμπύλη αναφοράς εκπομπών CO2 καθώς και από άλλες παραμέτρους που είτε καθορίζονται από στοιχεία διεθνούς βιβλιογραφίας είτε εξογενώς με βάση διεθνώς αναγνωρισμένες τιμές και δείκτες. Καταλήγοντας, μετά από την κατάλληλη σύνθεση όλων των δεδομένων και πληροφοριών που αντλήθηκαν από τους παραπάνω παράγοντες καταρτίζεται η καμπύλη αναφοράς μεταβλητού κόστους παραγωγής. Αποτελείται ουσιαστικά από ζεύγη επιπέδων ισχύος παραγωγής (MW) για χρονικό διάστημα μιας ώρας και συνολικού μεταβλητού κόστους ( /Mwh). 2.4 Μοναδιαίο Κόστος Αναφοράς Εκκίνησης Συμβατικής Μονάδας Ως μοναδιαίο κόστος αναφοράς εκκίνησης ορίζεται το συνολικό κόστος της κατανάλωσης καυσίμου που απαιτείται για να εκκινήσει η μονάδα, διακρι τα πάντα για εκκίνηση από θερμή ενδιάμεση και ψυχρή κατάσταση ετοιμότητας, μέχρι την σταθεροποίηση της σε σημείο τουλάχιστον μεγαλύτερο από αυτό της ελάχιστης παραγωγής της. Αποτελεί προφανώς συνάρτηση της κατανάλωσης καυσίμου της μονάδας για την εκκίνηση (από οποιαδήποτε κατάσταση ετοιμότητας) και των τιμών καυσίμου. Το μοναδιαίο κόστος αναφοράς εκκίνησης προσδιορίζεται μονοσήμαντα, με κατάλληλο τρόπο δηλαδή έτσι ώστε σε κάθε κατηγορία συμβατικής μονάδας με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά να αντιστοιχεί μόνο ένα. 2.5 Προσδιορισμός Καμπύλης Μεταβλητού Κόστους Παραγωγής και Εκκίνησης Συμβατικής Μονάδας Ο σωστός και ακριβής προσδιορισμός της καμπύλης μεταβλητού κόστους παραγωγής και εκκίνησης μιας μονάδας αποτελεί ουσιαστικά το ζητούμενο αποτέλεσμα όλων των παραπάνω διαδικασιών και υπολογισμών. Πριν ακόμα ξεκινήσει η διαδικασία υπολογισμού της καμπύλης είναι απαραίτητο να διεξαχθεί ο απαιτούμενος έλεγχος, από τον διαχειριστή ΜΔΝ, των παρακάτω τεχνικοοικονομικών στοιχείων της μονάδας. Καμπύλη ειδικής κατανάλωσης καυσίμου Καμπύλη εκπομπών CO2 Πρόσθετο μεταβλητό κόστος λειτουργίας και συντήρησης της μονάδας Κατανάλωση καυσίμου ανά εκκίνηση διακριτά για ψυχρή ενδιάμεση και θερμή κατάσταση

21 Τα παραπάνω στοιχεία συγκρίνονται με τα αντίστοιχα benchmarks και στην περίπτωση που κυμαίνονται σε εύρος έως και +5% σε σχέση με αυτά θεωρούνται αποδεκτά. Σε αυτή την περίπτωση ο διαχειριστής ΜΔΝ προσδιορίζει με βάση τα στοιχεία αυτά την καμπύλη μεταβλητού κόστος παραγωγής και εκκίνησης για την αμοιβή της μονάδας στο πλαίσιο της αγοράς ΜΔΝ και για την κατάρτιση των προγραμμάτων του κυλιόμενου ημερήσιου ενεργειακού προγραμματισμού και κατανομής. Αν τα τεχνικοοικονομικά στοιχεία που παρουσίασε η μονάδα όμως δεν γίνουν αποδεκτά, δηλαδή δεν βρίσκονται στο επιτρεπόμενο πλαίσιο, τότε ο διαχειριστής ΜΔΝ θα προβεί στον υπολογισμό της καμπύλης με βάση τις καμπύλες αναφοράς (benchmarks) που αντιστοιχούν στην συγκεκριμένη μονάδα. Δίνεται η δυνατότητα στον παραγωγό να αιτηθεί την έγκριση απόκλισης από τις μοναδιαίες τιμές αναφοράς, με τον διαχειριστή ΜΔΝ να είναι αρμόδιος για την αποδοχή ή όχι του αιτήματος. 2.6 Κόστος Διαθεσιμότητας Μονάδων Τίμημα διαθεσιμότητας Ισχύος Στο πλαίσιο της διαδικασίας υπολογισμού των αμοιβών των μονάδων και με σκοπό τον αποτελεσματικό προσδιορισμό τους, με ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να επεξηγηθεί η έννοια του τιμήματος διαθεσιμότητας ισχύος. Το συγκεκριμένο τίμημα καταβάλλεται στις μονάδες για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και υπολογίζεται με τρόπο ώστε να καλύπτονται οι πάγιες δαπάνες κατασκευής και λειτουργίας της μονάδας. Οι κυριότερες από αυτές είναι Το κόστος για την απόσβεση των κεφαλαίων που επενδύθηκα για την κατασκευή της μονάδας με βάση τον εκτιμώμενο χρόνο ζωής της Ένα εύλογο ρυθμιζόμενο επιτόκιο απόδοσης του επενδυμένου κεφαλαίου, το οποίο δύναται να διαφοροποιείται κατά την κρίση της ΡΑΕ με βάση ιδιαίτερες συνθήκες που διαμορφώνονται στα συστήματα ΜΔΝ Το πάγιο κόστος μισθοδοσίας για την λειτουργία της μονάδας Κάθε άλλο κόστος πάγιου χαρακτήρα που δεν περιλαμβάνεται στο μεταβλητό κόστος λειτουργίας της μονάδας Το πρόσθετο κόστος υποδομών του σταθμού, όπως επιμερίζεται στην μονάδα με βάση την ισχύ της και σε σχέση με την συνολική εγκατεστημένη ισχύ του σταθμού στον οποίο εγκαθίσταται. Το πρόσθετο κόστος υποδομών ενός σταθμού προκύπτει ουσιαστικά από τις πάγιες δαπάνες για την κατασκευή και λειτουργία του. Συνεπώς στην διαμόρφωση του κόστους αυτού δεν συμμετέχουν οι εγκατεστημένες μονάδες. Υπολογίζεται με βάση τα παρακάτω δεδομένα Το κόστος για την απόσβεση των επενδύσεων κατασκευής των βασικών

22 υποδομών του σταθμού (δεξαμενές καυσίμων, λιμενικά έργα, κτιριακές υποδομές) Ένα εύλογο ρυθμιζόμενο επιτόκιο απόδοση του άνω στοιχείου Το πάγιο κόστος μισθοδοσίας για την λειτουργία του σταθμού που δεν συμπεριλήφθηκε στα παραπάνω δεδομένα Κάθε άλλο κόστος πάγιου χαρακτήρα που δεν συμπεριλήφθηκε στα παραπάνω δεδομένα Το σύνολο των κεφαλαίων που έχουν επενδυθεί καθώς και τα λοιπά δεσμευμένα κεφάλαια (κεφάλαιο κίνησης) αποτελούν για κάθε παραγωγό από συμβατικές μονάδες και ανά σύστημα ΜΣΝ τη ρυθμιζόμενη περιουσιακή βάση παραγωγής. Επί αυτής υπολογίζεται και η απόδοση, σε συνάρτηση πάντα με το επιτόκιο απόδοσης το οποίο καθορίζεται ενιαία για όλους τους παραγωγούς και για όλα τα συστήματα ΜΔΝ. Το ετήσιο τίμημα διαθεσιμότητας ισχύος καταβάλλεται από την έναρξη λειτουργίας της μονάδας για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα για το οποίο έχει υπολογισθεί. Ο παραγωγός έχε δικαίωμα μετά το πέρας των δύο τρίτων του χρονικού διαστήματος αυτού να υποβάλλει αίτηση στην ΡΑΕ για την παράταση του λόγω δαπανών για την αναβάθμιση ή βελτίωση του σταθμού. Το αίτημα αυτό θα εξετασθεί και θα αξιολογηθεί από την ΡΑΕ συνεκτιμώντας τα στοιχεία του αιτήματος. Σε χρονική διαρκεί 3 μηνών θα εκδοθεί η απόφαση για την χορήγηση ή μη της παράτασης καθώς και ο χρόνος παράτασης. Υπογραμμίζεται πως ο χρόνος ζωής για τον προσδιορισμό του κόστους απόσβεσης δεν μπορεί να είναι μικρότερος από δεκαπέντε έτη και να ξεπερνά τα 30 για ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό και τα πενήντα για λοιπές επενδύσεις Μοναδιαίο Τίμημα Αναφοράς Διαθεσιμότητας Ισχύος Μονάδας Με σκοπό τον επακριβή υπολογισμό του μοναδιαίου τιμήματος αναφοράς διαθεσιμότητας ισχύος μονάδας λαμβάνονται υπόψιν τα παρακάτω χαρακτηριστικά της μονάδας Η χρησιμοποιούμενη υπό-τεχνολογία (Α/Σ αεροπορικού ή βιομηχανικού τύοπου, ΜΕΚ δίχρονη ή τετράχρονη) Το είδος του καύσιμου που καταναλώνει η μονάδα Το μέγεθος της μονάδας Το πρόσθετο κόστος υποδομών του σταθμού παραγωγής στον οποίο εγκαθίσταται η μονάδα Εκτιμώντας και συνδυάζοντας τα παραπάνω στοιχεία και ακολουθώντας συγκεκριμένη μεθοδολογία που βασίζεται σε στοιχεία διεθνούς βιβλιογραφίας και αντίστοιχα έργα που έχουν κατασκευαστεί, προσδιορίζεται τελικά το μοναδιαίο

23 τίμημα αναφοράς διαθεσιμότητας ισχύος μονάδας. Η σχέση μεταξύ μονάδας και τιμήματος αναφοράς είναι και σε αυτή την περίπτωση μονοσήμαντη Προσδιορισμός Τιμήματος Διαθεσιμότητας Ισχύος Μονάδας Με σκοπό την ολοκλήρωση της διαδικασίας του προσδιορισμού του τιμήματος διαθεσιμότητας ισχύος μονάδας είναι αναγκαίο να προηγηθούν οι απαιτούμενοι υπολογισμοί με βάση τα παρακάτω τεχνικοοικονομικά στοιχεία της μονάδας όπως αναφέρθηκαν και σε προηγούμενη παράγραφο και είναι Το κόστος για την απόσβεση των κεφαλαίων που επενδύθηκα για την κατασκευή της μονάδας με βάση τον εκτιμώμενο χρόνο ζωής της Ένα εύλογο ρυθμιζόμενο επιτόκιο απόδοσης του επενδυμένου κεφαλαίου, το οποίο δύναται να διαφοροποιείται κατά την κρίση της ΡΑΕ με βάση ιδιαίτερες συνθήκες που διαμορφώνονται στα συστήματα ΜΔΝ Το πάγιο κόστος μισθοδοσίας για την λειτουργία της μονάδας Κάθε άλλο κόστος πάγιου χαρακτήρα που δεν περιλαμβάνεται στο μεταβλητό κόστος λειτουργίας της μονάδας Το πρόσθετο κόστος υποδομών του σταθμού, όπως επιμερίζεται στην μονάδα με βάση την ισχύ της και σε σχέση με την συνολική εγκατεστημένη ισχύ του σταθμού στον οποίο εγκαθίσταται. Εφόσον το τίμημα που υπολογίστηκε κυμαίνεται σε ένα εύρος έως και 5% σε σύγκριση πάντα με το αντίστοιχο τίμημα αναφοράς (benchmark), τότε θεωρείται αποδεκτό αυτό και τα τεχνικοοικονομικά στοιχεία πάνω στα οποία βασίστηκε ο υπολογισμός του. Στην περίπτωση που η τιμή του ξεφεύγει από το επιτρεπόμενο εύρος τότε ο διαχειριστής ΜΔΝ το υπολογίζει με βάση το αντίστοιχο τίμημα αναφοράς. Σε κάθε περίπτωση ο διαχειριστής ΜΔΝ ενημερώνει τον παραγωγό και την ΡΑΕ σχετικά με το τίμημα που χρησιμοποιεί για την αμοιβή της μονάδας, το οποίο καταβάλλεται ισομερώς στις δώδεκα μηνιαίες εκκαθαρίσεις κάθε έτους. 2.7 Αμειβόμενες Επικουρικές Υπηρεσίες Οι συμβατικές μονάδες παραγωγής καθώς και οι μονάδες ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και Υβριδικών σταθμών αμείβονται για την παροχή επικουρικών υπηρεσιών, με δεδομένο ότι εντάσσονται για λειτουργία με βάση τα προγράμματα κατανομής. Αξίζει να σημειωθεί πως η παροχή επικουρικών υπηρεσιών μπορεί να είναι υποχρεωτική ή σε άλλες περιπτώσεις κατόπιν επιλογής. Οι επικουρικές υπηρεσίες διακρίνονται σε Εφεδρεία πρωτεύουσας ρύθμισης Εφεδρεία δευτερεύουσας ρύθμισης Εφεδρεία τριτεύουσας ρύθμισης στρεφόμενης και μη

24 Για τις πρώτες δύο περιπτώσεις το τίμημα για την παροχή των υπηρεσιών καθορίζεται για κάθε σύστημα και κατόπιν εισήγησης του διαχειριστή ΜΔΝ. Εκφράζει την δυνατότητα παροχής της ζητούμενης υπηρεσίας πάντα με βάση τα τεχνικά στοιχεία της μονάδας και μονάδα μέτρησης του είναι το /MW. Τον μεγαλύτερο ρόλο στον καθορισμό του τιμήματος κατέχει το επιπλέον κόστος που επωμίζονται οι μονάδες για την παροχή των εν λόγω υπηρεσιών. Σχετικά με την Τρίτη κατηγορία και ειδικότερα για την παροχή μη στρεφόμενης εφεδρείας, το τίμημα αφορά τις μονάδες στις οποίες δίνεται εντολή διατήρησης σε κατάσταση ετοιμότητας για ταχεία εκκίνηση με δεδομένο ότι διογκώνεται το πρόσθετο μεταβλητό κόστος του παραγωγού. Η αύξηση αυτή του κόστους οφείλεται προφανώς στην εκτεταμένη κατανάλωση καυσίμου. Μονάδα μέτρησης του είναι το /ώρα και ανά κατάσταση ετοιμότητας (ψυχρή ενδιάμεση θερμή) Κόστος Κάλυψης Έκτακτης Ανάγκης Ως κόστος κάλυψης έκτακτης ανάγκης ορίζεται το σύνολο των δαπανών οι οποίες επιβαρύνουν τον διαχειριστή για την κάλυψη των εκάστοτε έκτακτων αναγκών.

25 Κεφάλαιο 3: Τήρηση Λογαριασμών Εκκαθαρίσεις Αγοράς ΜΔΝ 3.1 Τήρηση Λογαριασμών Δυνατότητες υποστήριξης Διαχειριστή ΜΔΝ Σημαντικό κομμάτι του κώδικα αποτελεί η γενικότερη διαδικασία της τήρησης λογαριασμών δηλαδή η κάλυψη όλων των απαιτούμενων χρηματοπιστωτικών συναλλαγών στο πλαίσιο της αγοράς ΜΔΝ. Με σκοπό την αποτελεσματική λειτουργία της αγοράς ΜΔΝ ο διαχειριστής επωμίζεται ένα σύνολο ενεργειών. Υποχρεούται να αναθέσει σε αξιόχρεο ελληνικό χρηματοπιστωτικό ίδρυμα την εκτέλεση και τήρηση των τραπεζικών συναλλαγών που απαιτούνται για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που προκύπτουν από την συμμετοχή στην αγορά ΜΔΝ. Η τράπεζα αυτή αποτελεί ουσιαστικά τον Φορέα Εκκαθάρισης Αγοράς ΜΔΝ. Επιπρόσθετα, υποχρεούται να αναθέσει σε αξιόχρεο ελληνικό χρηματοπιστωτικό ίδρυμα την κάλυψη τυχόν ελλείμματος συναλλαγών, σε συνδυασμό με την άσκηση απαιτήσεων κατά των πελατών, προκειμένου να ισοσκελίζονται οι συναλλαγές της αγοράς ΜΔΝ. Ο στόχος αυτός καθιστά απαραίτητη την σύναψη σύμβασης χρηματοοικονομικής κάλυψης. Το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα αυτό αποτελεί τον Φορέα Κάλυψης. Οι διαδικασίες επιλογής του πρέπει να είναι διαφανείς, αδιάβλητες και με άξονα την καλύτερη εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος. Τέλος, καθορίζει το χρηματοοικονομικό κόστος κάλυψης, το οποίο αντιστοιχεί στο χρηματοοικονομικό κόστος της κάλυψης τυχόν ελλείμματος συναλλαγών και το πάγιο και έκτακτο αντίτιμο χρηματοοικονομικού κόστους κάλυψης, τα οποία δικαιούται να απαιτεί από τους εκπροσώπους φορτίου Τήρηση Λογαριασμού Συμμετέχοντα Όλοι οι συμμετέχοντες στην αγορά ΜΔΝ είναι αναγκαίο να διατηρούν τραπεζικό λογαριασμό μέσω του οποίου θα διεκπεραιώνεται το σύνολο των απαιτούμενων πληρωμών και εισπράξεων μέσω των αντίστοιχων τραπεζικών πράξεων. Ο κάθε συμμετέχων οφείλει να διατηρεί σε ισχύ, όσο συμμετέχει στην αγορά ΜΔΝ, εξουσιοδότηση προς τον διαχειριστή για την εκτέλεση τραπεζικών συναλλαγών σχετικά με τον λογαριασμό του. Επίσης υποχρεούται να ενημερώνει αυθημερόν τον διαχειριστή για την οποιαδήποτε αλλαγή που αφορά τον λογαριασμό του, αλλά και να ορίσει εκπρόσωπο επικοινωνίας με τον διαχειριστή για όλα τα θέματα

26 εκκαθαρίσεων. Η ενεργοποίηση του λογαριασμού καθώς και η προαναφερθείσα εξουσιοδότηση αποτελούν προϋποθέσεις για την εγγραφή του συμμετέχοντα στο μητρώο εκπροσώπων φορτίου ή παραγωγών Λογιστικές Πράξεις Λογαριασμών Η πολυπλοκότητα της αγοράς ΜΔΝ και η ανάγκη για αποτελεσματική τήρηση όλων των οικονομικών συναλλαγών που αυτή απαιτεί, έχει σαν αποτέλεσμα την σύσταση διακριτών λογιστικών λογαριασμών. Οι λογαριασμοί αυτοί περιλαμβάνουν κυρίως πράξεις χρέωσης και πίστωσης καθώς και άλλες απαραίτητες ενέργειες για να ισοσκελίζονται οι λογαριασμοί. Παρακάτω θα ακολουθήσει η ανάλυση για τον ρόλο του κάθε λογαριασμού στην αγορά ΜΔΝ. 3.2 Λογαριασμός Εκκαθάρισης Αγοραπωλησίας Ενέργειας Ο εν λόγω λογαριασμός είναι αρμόδιος για όλες τις λογιστικές πράξεις που λαμβάνουν χώρα για την αγορά και πώληση ηλεκτρικής ενέργειας στο δίκτυο ΜΔΝ. Για τις χρεώσεις και πιστώσεις που απεικονίζονται παρακάτω ακολουθούνται οι διαδικασίες της μηνιαίας και της ετήσιας οριστικής εκκαθάρισης και τα ποσά αυτά συμπεριλαμβάνονται στις αντίστοιχες καταστάσεις εκκαθαρίσεων. Ο λογαριασμός εκκαθάρισης αγοραπωλησίας ενέργειας εμφανίζεται ισοσκελισμένο, με μηδενικό υπόλοιπο μετά την ετήσια οριστική εκκαθάριση.

27 3.3 Λογαριασμός Επικουρικών Υπηρεσιών Περιλαμβάνει το σύνολο των συναλλαγών που αφορούν την παροχή επικουρικών υπηρεσιών από συμβατικές μονάδες αλλά και μονάδες ΑΠΕ, ΣΗΘΥΑ και υβριδικούς σταθμούς. Χρεώνεται και πιστώνεται σύμφωνα με την μηνιαία εκκαθάριση και την ετήσια οριστική εκκαθάριση μετά την οποία εμφανίζεται ισοσκελισμένος με μηδενικό υπόλοιπο.

28 3.4 Λογαριασμός Μηχανισμού Διασφάλισης Επαρκούς Ισχύος Αφορά τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές που σχετίζονται με τις χρεώσεις και πιστώσεις που απαιτούνται ως αποτέλεσμα της απαίτησης για την διασφάλιση επαρκούς ισχύος. Ακολουθεί και αυτός τις διαδικασίες της μηνιαίας και ετήσιας οριστικής εκκαθάρισης μετά την οποία εμφανίζεται ισοσκελισμένος με μηδενικό υπόλοιπο.

29 3.5Λογαριασμός Αποθεματικού Ο λογαριασμός αποθεματικού είναι αρμόδιος για την κάλυψη τυχόν ελλείμματος συναλλαγών που μπορεί να προκύψει στο πλαίσιο των εκκαθαρίσεων της αγοράς ΜΔΝ και το οποίο δεν μπορεί να καλυφθεί από τις εγγυήσεις των εκπροσώπων φορτίου. Μετά από απόφαση της ΡΑΕ, με δικιά της πρωτοβουλία ή μετά από εισήγηση του διαχειριστή, είναι δυνατή η μεταφορά κεφαλαίων από τον λογαριασμό αποθεματικού στον ειδικό λογαριασμό για τις μονάδες ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ καθώς και στον ειδικό λογαριασμό για τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας. 3.6 Λογαριασμός Κυρώσεων Ο συγκεκριμένος λογαριασμός παρουσιάζει την ιδιαιτερότητα του να εμφανίζει μόνο πιστώσεις και καθόλου χρεώσεις, για τις οποίες ακολουθείται η διαδικασία της μηνιαίας και ετήσιας οριστικής εκκαθάρισης. Το υπόλοιπο του λογαριασμού μεταφέρεται μετά την ετήσια οριστική εκκαθάριση στον λογαριασμό αποθεματικού, εμφανίζεται δηλαδή ισοσκελισμένος με μηδενικό υπόλοιπο.

30 3.7 Λογαριασμός Εγγυήσεων Αφορά τις συναλλαγές που γίνονται και έχουν περιεχόμενο εγγυήσεις που σχετίζονται άμεσα με το έλλειμμα συναλλαγών. 3.8 Ειδικός Λογαριασμός για τις Μονάδες ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ Αποτελεί τον αρμόδιο λογαριασμό για το σύνολο των συναλλαγών που αφορούν μονάδες ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ. Μετά το πέρας της μηνιαίας αλλά και της ετήσιας οριστικής

31 εκκαθάρισης, ο λογαριασμός χρεοπιστώνεται κατά περίπτωση, ώστε να φαίνεται ισοσκελισμένος, με τις απαραίτητες μεταφορές κεφαλαίων από και προς τον ειδικό λογαριασμό ΛΑΓΗΕ που τηρεί ο λειτουργός της αγοράς. Η σημασία του ειδικού λογαριασμού για μονάδες ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και μονάδες υβριδικών σταθμών μεγαλώνει συνεχώς καθώς η χρήση τους προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα και υπερτερούν έναντι των συμβατικών μονάδων. Παρακάτω παρατίθεται, στην μορφή διαγράμματος, η πρόβλεψη για το ημερολογιακό έτος των μηνιαίων δεικτών του συγκεκριμένου λογαριασμού.

32 3.9 Ειδικός Λογαριασμός ΛΑΓΗΕ Αποτελεί τον ειδικό λογαριασμό που τηρεί ο λειτουργός της αγοράς και έχει άμεση σχέση με τον λογαριασμό για τις μονάδες ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ

33 3.10 Ειδικός Λογαριασμός για τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας Πρόκειται για τον ειδικό λογαριασμό για τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας οι οποίες έχουν σαν σκοπό την προστασία των ευάλωτων πελατών, την ασφάλεια συμπεριλαμβανομένης και της ασφάλειας εφοδιασμού, την τακτική παροχή, την ποιότητα και τις τιμές παροχής καθώς και την προστασία περιβάλλοντος συμπεριλαμβανομένης και της ενεργειακής αποδοτικότητας της ενέργειας από ΑΠΕ και της προστασίας του κλίματος. Στόχο αποτελεί η παροχή ρεύματος για κατοίκους των απομονωμένων νησιών σε ίδιες τιμές με αυτές των κατοίκων της ηπειρωτικής χώρας παρά το γεγονός ότι το κόστος παραγωγής ρεύματος στα νησιά είναι κατά πολύ υψηλότερο. Είναι αναγκαίο να υπάρχει μέριμνα για τις πολύτεκνες οικογένειες, για άτομα με ειδικές ανάγκες, και για οικογένειες με χαμηλό εισόδημα. Ο λογαριασμός περιλαμβάνει το σύνολο των λογιστικών πράξεων που γίνονται και αφορούν τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας. Χρεοπιστώνεται επιπλέον κατά περίπτωση μετά την μηνιαία ή την ετήσια οριστική εκκαθάριση με τις απαραίτητες μεταφορές κεφαλαίων από και προς τον λογαριασμό ειδικό λογαριασμό για τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας που διατηρεί ο διαχειριστής του συστήματος. Με τον τρόπο αυτό μπορεί και εμφανίζεται ισοσκελισμένος Λογαριασμός Κάλυψης Λειτουργικών Δαπανών του διαχειριστή ΜΔΝ και διαχείρισης Παγίων Αφορά το σύνολο των απαιτούμενων ενεργειών για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών του διαχειριστή. Ο διαχειριστής ΜΔΝ δύο μήνες πριν την έναρξη του κάθε ημερολογιακού έτους υποβάλλει προς έγκριση στην ΡΑΕ προϋπολογισμό για το

34 κόστος κάλυψης των λειτουργικών δαπανών και παγίων. Ο προϋπολογισμός αυτός περιλαμβάνει λεπτομερή ανάλυση για το είδος αλλά και για το ύψος των επιμέρους δαπανών του συνολικού ποσού που πρόκειται να ανακτηθεί και συνυποβάλλει όλα τα αναγκαία στοιχεία που το τεκμηριώνουν. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στις δαπάνες που αφορούν στην απόκτηση παγίων για τις οποίες παρουσιάζονται οι βασικές προδιαγραφές του εξοπλισμού, στοιχεία τεκμηρίωσης της αναγκαιότητας τους καθώς και οι όροι χρηματοδότησης τους. Αφού υποβληθεί και γίνει αποδεκτός ο συνολικός προϋπολογισμός για το σύνολο των δραστηριοτήτων διαχείρισης δικτύου και συστημάτων ΜΔΝ, τότε συμπεριλαμβάνεται ο προϋπολογισμός του διαχειριστή ΜΔΝ στον συνολικό. Στην περίπτωση που μετά την ετήσια οριστική εκκαθάριση τα απολογιστικά ποσά των λειτουργικών δαπανών και παγίων ξεπερνούν τα προϋπολογισθέντα υποβάλλεται εκ νέου αίτημα προς έγκριση στην ΡΑΕ για την τροποποίηση του. Συνυποβάλλονται προφανώς και τα απαραίτητα τεκμήρια και στοιχεία που δικαιολογούν την απόκλιση Λογαριασμός Κάλυψης Κόστους Έκτακτης Ανάγκης Ταυτόχρονα με την διαδικασία έγκρισης του προϋπολογισμού που περιεγράφηκε αναλυτικά πριν, ο διαχειριστής υποβάλει στην ΡΑΕ προς έγκριση και τον αναλυτικό προϋπολογισμό του κόστους για την κάλυψη των εκτιμώμενων έκτακτων αναγκών του επόμενου έτους. Το ποσό διανέμεται ισομερώς σε δώδεκα δόσεις κατά την

35 διαδικασία μηνιαίας εκκαθάρισης. Στην περίπτωση που κατά την διάρκεια του έτους το κόστος έκτακτης ανάγκης ξεπερνά το υπόλοιπο του λογαριασμού ο διαχειριστής μπορεί να μεταφέρει με τις κατάλληλες λογιστικές πράξεις τυχόν υπόλοιπο του λογαριασμού αποθεματικού. Αν και μετά από την ετήσια οριστική εκκαθάριση το απολογιστικό κόστος κάλυψης έκτακτων αναγκών υπερβαίνει τον εγκεκριμένο προϋπολογισμό το έλλειμμα καλύπτεται με την επιβολή πρόσθετων χρεώσεων στους εκπροσώπους φορτίου. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο γίνεται και η επιστροφή στους εκπροσώπους φορτίου όταν το απολογιστικό κόστος κάλυψης έκτακτων αναγκών είναι μικρότερο του αντίστοιχου προϋπολογισμού. Ο λογαριασμός εμφανίζεται ισοσκελισμένος μετά το πέρας της ετήσιας οριστικής εκκαθάρισης Λογαριασμός Εισπράξεων Υπέρ Τρίτων/Χρεώσεις Χρήσης Δικτύου Ο συγκεκριμένος λογαριασμός αναλύεται σε επιμέρους δευτεροβάθμιους λογαριασμούς ανά κατηγορία είσπραξης, υπέρ τρίτων. Τις εισπράξεις αυτές αναλαμβάνει προς διεκπεραίωση ο διαχειριστής ΜΔΝ. Συμπεριλαμβάνεται δευτεροβάθμιος λογαριασμός για τις χρεώσεις χρήσης δικτύου που επιβάλλονται

36 σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. Μετά το πέρας της μηνιαίας και ετήσιας οριστικής εκκαθάρισης ο λογαριασμός εμφανίζεται ισοσκελισμένος ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΕΙΣ ΑΓΟΡΑΣ ΜΔΝ Διαδικασία Μηνιαίας Εκκαθάρισης Σημαντικό εργαλείο που βοηθάει στην αποτελεσματική λειτουργίας της αγοράς ΜΔΝ και κυρίως στο κομμάτι της οικονομικής διαχείρισης αποτελεί η διαδικασία της μηνιαίας εκκαθάρισης. Στην εν λόγω διαδικασία προβαίνει ο διαχειριστής, ανά σύστημα ΜΔΝ, μετά το πέρας κάθε ημερολογιακού μήνα και αποτελείται από επιμέρους εκκαθαρίσεις όπως : αγοραπωλησίας ενέργειας, επικουρικών υπηρεσιών, μηχανισμού διασφάλισης επαρκούς ισχύος, κάλυψης κόστους έκτακτης ανάγκης, ειδικών λογαριασμών ΑΠΕ ΜΔΝ και υπηρεσιών κοινής ωφέλειας ΜΔΝ, κάλυψης λειτουργικών δαπανών παγίων του διαχειριστή, εισπράξεων υπέρ τρίτων καθώς και κυρώσεις. Με σκοπό την μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας της διαδικασίας, η λειτουργία εκκαθάρισης συνδέεται με τα μητρώα εκπροσώπων φορτίου και παραγωγών που τηρεί ο διαχειριστής σχετικά με τα στοιχεία των συμμετεχόντων και τους λογαριασμούς τους. Στο τέλος της μηνιαίας εκκαθάρισης ο διαχειριστής προβαίνει στις εντολές των σχετικών τραπεζικών πράξεων. Μέχρι και την δέκατη πέμπτη μέρα μετά την τελευταία μέρα εκκαθάρισης ο

37 διαχειριστής καταγράφει τα υπολογισθέντα ποσά για πληρωμή ή είσπραξη για όλους τους συμμετέχοντες στην αγορά. Στην συνέχεια εκδίδει την κατάσταση μηνιαίας εκκαθάρισης οι οποία κοινοποιείται στους συμμετέχοντες κατά το τίμημα που αφορά τον καθένα. Η προαναφερθείσα κατάσταση εκδίδεται διακριτά για κάθε σύστημα ΜΔΝ και περιλαμβάνει Το σύνολο χρεώσεων και πιστώσεων του κάθε συμμετέχοντα αναλυτικά για κάθε επιμέρους εκκαθάριση, εκτός των κυρώσεων οι οποίες αναφέρονται διακριτά. Για τις συμβατικές μονάδες οι χρεοπιστώσεις που αφορούν στην αγοραπωλησία ενέργειας καταγράφονται ανά περίοδο κατανομής κάθε ημέρα κατανομής ενώ οι υπόλοιπες καθώς και οι χρεοπιστώσεις για τις υπόλοιπες μονάδες παραγωγής καταγράφονται συνολικά ανά μήνα εκκαθάρισης. Διακριτά τυχόν χρεώσεις που επιβλήθηκαν λόγω κυρώσεων η μη συμμόρφωσης σε εντολές κατανομής συνοδευόμενες και από τα στοιχεία που τις τεκμηριώνουν. Το συνολικό χρηματικό ποσό που προκύπτει με βάση τις επιμέρους εκκαθαρίσεις ως τελική χρέωση ή πίστωση για κάθε συμμετέχοντα. Οποιοσδήποτε συμμετέχων αμφισβητεί το περιεχόμενο της κατάστασης μηνιαίας εκκαθάρισης απευθύνει έγγραφο στον διαχειριστή το οποίο περιέχει με ακρίβεια τους λόγους αντιρρήσεων, το αμφισβητούμενο ποσό, την ημέρα κατανομής καθώς και όλα τα αποδεικτικά στοιχεία που στηρίζουν τις αντιρρήσεις του. Ο διαχειριστής με την σειρά του και σε χρονικό διάστημα δεκαπέντε ημερών υποχρεούται να αποφανθεί επί του αιτήματος. Τυχόν διαφορές που συνεχίζουν να υφίστανται ακόμα και μετά την παραπάνω διαδικασία εκκαθαρίζονται το αργότερο κατά την ετήσια οριστική εκκαθάριση. Όσον αφορά τους εκπροσώπους φορτίου ο διαχειριστής αποστέλλει μαζί με την κατάσταση μηνιαίας εκκαθάρισης και τα σχετικά τιμολόγια, θεωρημένα, για την λογιστικοποίηση και εξόφληση. Σε κάθε περίπτωση ο εκπρόσωπος φορτίου πρέπει να εξοφλεί τις χρεώσεις και να λαμβάνει τις πιστώσεις εντός πέντε ημερών από την ημερομηνία παραλαβής των παραστατικών, άσχετα από τυχόν ενστάσεις του. Εάν μετά την παρέλευση της ανωτέρω προθεσμίας ο λογαριασμός συμμετέχοντα του εκπροσώπου φορτίου δεν διαθέτει επαρκές χρηματικό ποσό σαν υπόλοιπο για την κάλυψη των χρεώσεων με αποτέλεσμα να μην δύναται να πραγματοποιηθεί η σχετική τραπεζική συναλλαγή, τεκμαίρεται αδυναμία του εκπροσώπου φορτίου ως προς την καταβολή των σχετικών ποσών. Το σύνολο των χρηματικών ποσών που αντιστοιχούν σε αδυναμία καταβολής αποτελούν το έλλειμμα συναλλαγής για την μηνιαία εκκαθάριση. Μετά την ολοκλήρωση των τραπεζικών συναλλαγών ο διαχειριστής αποστέλλει σε κάθε συμμετέχοντα, που εξόφλησε τις οφειλές του, παραστατικό εξόφλησης με τα ποσά των χρεώσεων και πληρωμών που τον αφορούν και τα οποία έχουν τακτοποιηθεί.

38 Διαδικασία Ετήσιας Οριστικής Εκκαθάρισης Μετά το πέρας κάθε ημερολογιακού έτους ο διαχειριστής ΜΔΝ προβαίνει στην ετήσια οριστική εκκαθάριση για το έτος αυτό ανά σύστημα ΜΔΝ στα πλαίσια της οποίας Λαμβάνει υπόψιν τυχόν διαφορές των δεδομένων των μετρήσεων και λοιπών μεγεθών τα οποία χρησιμοποιήθηκαν κατά τον υπολογισμό των χρεώσεων και πιστώσεων στις καταστάσεις μηνιαίας εκκαθάρισης. Εντοπίζει τυχόν σφάλματα στους αρχικούς υπολογισμούς της κατάστασης μηνιαίας εκκαθάρισης Επαληθεύει με βάση νεότερα δεδομένα τυχόν εκτίμηση που έγινε στην περίπτωση εκκαθάρισης σε έκτακτες ανάγκες Υπολογίζει το απολογιστικό κόστος κάλυψης έκτακτων αναγκών Προσδιορίζει το απολογιστικό κόστος κάλυψης λειτουργικών δαπανών και παγίων Λαμβάνει υπόψιν την έκβαση τυχόν διαδικασίας επίλυσης διαφορών Όπως η μηνιαία έτσι και η ετήσια οριστική εκκαθάριση λαμβάνει χώρα ανά σύστημα ΜΔΝ και περιλαμβάνει τις επιμέρους εκκαθαρίσεις : αγοραπωλησίας ενέργειας, επικουρικών υπηρεσιών, μηχανισμού διασφάλισης επαρκούς ισχύος, κάλυψης κόστους έκτακτης ανάγκης, ειδικών λογαριασμών ΑΠΕ ΜΔΝ και υπηρεσιών κοινής ωφέλειας ΜΔΝ, κάλυψης λειτουργικών δαπανών παγίων του διαχειριστή, εισπράξεων υπέρ τρίτων καθώς και κυρώσεις. Ο διαχειριστής υποβάλλει προς έλεγχο στην ΡΑΕ τα απολογιστικά στοιχεία κόστους και ενέργειας για κάθε σύστημα ΜΔΝ μέχρι τις δεκαπέντε Φεβρουαρίου κάθε επόμενου έτους από το έτος εκκαθάρισης. Μέχρι τις δεκαπέντε Μαρτίου η ΡΑΕ εγκρίνει τα τελικά στοιχεία κόστους ως προς το εύλογο ή μη του ύψους και του είδους των επιμέρους δαπανών της δραστηριότητας της παραγωγής. Τα στοιχεία αυτά χρησιμοποιούνται από τον διαχειριστή για τον υπολογισμό του ανταλλάγματος των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας. Υποχρέωση του διαχειριστή είναι μέχρι τις είκοσι έξι Μαρτίου είναι να αποστείλει σε κάθε συμμετέχοντα στην αγορά ΜΔΝ την κατάσταση ετήσιας εκκαθάρισης στην οποία αναγράφονται χρεώσεις και πιστώσεις οι οποίες προκύπτουν κατά την ετήσια οριστική εκκαθάριση. Οποιοσδήποτε συμμετέχων αμφισβητεί το περιεχόμενο της κατάστασης έχει την δυνατότητα να υποβάλλει σχετικό αίτημα στον διαχειριστή προσκομίζοντας όλα τα απαραίτητα στοιχεία εντός προθεσμίας δέκα ημερών. Ο διαχειριστής πρέπει να αποφανθεί, είτε θετικά είτε αρνητικά και με την σχετική αιτιολόγηση, επί των αντιρρήσεων. Στην περίπτωση που είναι εφικτό, οι διαφορές

39 συμπεριλαμβάνονται στην κατάσταση εκκαθάρισης της επόμενης διαδικασίας εκκαθάρισης βάσει της φορολογικής νομοθεσίας. Στην περίπτωση που το αποτέλεσμα της ετήσιας οριστικής εκκαθάρισης είναι χρεωστικό για τον διαχειριστή, ο συμμετέχων εκδίδει και αποστέλλει σχετικό παραστατικό δεόντως θεωρημένο το οποίο βασίζεται στα στοιχεία που αναγράφονται στην κατάσταση ετήσιας εκκαθάρισης ανεξάρτητα από τυχόν ενστάσεις. Ο διαχειριστής εντός χρονικής προθεσμίας δέκα ημερών εκδίδει την τραπεζική εντολή εξόφλησης του συμμετέχοντα. Στην αντίθετη περίπτωση που το αποτέλεσμα της ετήσιας οριστικής εκκαθάρισης είναι πιστωτικό για τον διαχειριστή, αποστέλλει το σχετικό παραστατικό δεόντως θεωρημένο, το οποίο πρέπει να εξοφληθεί μέσα σε περιθώριο πέντε ημερών. Εάν μετά την παρέλευση της ανωτέρω προθεσμίας η οφειλή δεν έχει εξοφληθεί στο σύνολο της, τεκμαίρεται αδυναμία του συμμετέχοντα ως προς την καταβολή των σχετικών ποσών. Τα ποσά αυτά αθροίζονται με τις πληρωμές που έχει να λαμβάνει κατά την διαδικασία της επόμενης μηνιαίας εκκαθάρισης. Το σύνολο των χρηματικών ποσών που αντιστοιχούν σε αδυναμία καταβολής συνιστούν το έλλειμμα συναλλαγών για το έτος εκκαθάρισης Έλλειμμα Συναλλαγών Ως έλλειμμα συναλλαγών κατά την διαδικασία της μηνιαίας ή της ετήσιας οριστικής εκκαθάρισης ορίζεται το σύνολο των χρηματικών ποσών που δεν καταβάλλεται από τους εκπροσώπους φορτίου εντός της οριζόμενης προθεσμίας. Οι διαδικασίες των εκκαθαρίσεων δεν διακόπτονται και δεν επηρεάζονται από τυχόν αδυναμία καταβολής των εκπροσώπων φορτίου, καθώς ο διαχειριστής προβαίνει σε μια σειρά ενεργειών όταν προκύπτει έλλειμμα συναλλαγών. Αρχικά ενεργεί με τον απαραίτητο τρόπο ώστε να ικανοποιηθεί το έλλειμμα μέσω των εγγυήσεων που έχει παράσχει ο εκπρόσωπος φορτίου που εμφανίζει αδυναμία πληρωμής. Ο συγκεκριμένος εκπρόσωπος ενημερώνει εγγράφως τον διαχειριστή τους λοιπούς εκπροσώπους και την ΡΑΕ. Για τον λόγο αυτό σε ποσά που αντιστοιχούν μέχρι και το ύψος της οφειλής Χρησιμοποιεί τα κεφάλαια από τον λογαριασμό εγγυήσεων του εκπροσώπου φορτίου με δεδομένο πως οι εγγυήσεις δόθηκαν με την μορφή κατάθεσης Προχωρά σε τμηματικές αναλήψεις από την εγγυητική επιστολή του εκπροσώπου φορτίου σε περίπτωση που οι εγγυήσεις έχουν την μορφή εγγυητικής επιστολής Χρησιμοποιεί τα ποσά που έχουν εκχωρηθεί σαν εγγυήσεις από τον εκπρόσωπο φορτίου. Αφού ο οφειλέτης προβεί σε μερική ή ολική εξόφληση ο διαχειριστής προχωρά στην πίστωση των ποσών που χρησιμοποιήθηκαν στον λογαριασμό εγγυήσεων. Στην περίπτωση που το έλλειμμα συναλλαγών υπερβαίνει τις εγγυήσεις ο

40 διαχειριστής ειδοποιεί τον φορέα κάλυψης για να συμπληρώσει το υπόλοιπο ποσό. Στην συνέχεια ακολουθείται διαδικασία που συμπεριλαμβάνει το έκτακτο χρηματοοικονομικό κόστος κάλυψης το οποίο καλούνται να πληρώσουν οι εκπρόσωποι φορτίου. Οι καταναλωτές που εκπροσωπούνται από τον εκπρόσωπο ο οποίος εμπλέκεται στο έλλειμμα συναλλαγών ενημερώνονται με ευθύνη του διαχειριστή ΜΔΝ Μεταφορές Κεφαλαίων Στο πλαίσιο της μηνιαίας αλλά και της ετήσιας οριστικής εκκαθάρισης, ο διαχειριστής κοινοποιεί στο φορέα εκκαθάρισης τις αντίστοιχες καταστάσεις και του δίνει εντολή να προβεί στις αναγκαίες τραπεζικές συναλλαγές. Συμμετέχων που έχει καταστεί οφειλέτης υποχρεούται να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες ώστε να ολοκληρωθεί η μεταφορά των αναγκαίων ποσών προς τον διαχειριστή εντός των προθεσμιών. Με την λήξη των προθεσμιών ο διαχειριστής ελέγχει τις διενεργηθείσες μεταφορές κεφαλαίων και εγγράφει τις σχετικές χρεοπιστώσεις στους επιμέρους λογαριασμούς του κάθε συμμετέχοντα Εκκαθάριση σε Έκτακτες Ανάγκες Εάν η εφαρμογή της μηνιαίας εκκαθάρισης καταστεί αδύνατη λόγω βλάβης του πληροφοριακού συστήματος ΜΔΝ ή των συστημάτων επικοινωνίας ή λοιπών ηλεκτρονικών συστημάτων του διαχειριστή, ο τελευταίος έχει το δικαίωμα να αναβάλλει την διαδικασία εκκαθάρισης για διάστημα έως πέντε ημερών. Στην περίπτωση που, κατά την έναρξη της περιόδου υπολογισμού, τα δεδομένα μετρήσεων ή άλλες απαραίτητες πληροφορίες δεν είναι διαθέσιμα, ο διαχειριστής προβαίνει σε εύλογη εκτίμηση των δεδομένων αυτών λαμβάνοντας υπόψιν την ιστορική τους εξέλιξη. Καταρτίζεται έτσι η κατάσταση μηνιαίας εκκαθάρισης και παρατείνονται οι σχετικές προθεσμίες. Μετά την αποκατάσταση των φυσιολογικών συνθηκών λειτουργίας προβαίνει σε επαλήθευση των δεδομένων που υπολογίστηκαν μετά από εκτίμηση και αναθεωρεί την κατάσταση μηνιαίας εκκαθάρισης Δημοσιοποίηση Στοιχείων Εκκαθαρίσεων Ο διαχειριστής υπολογίζει και δημοσιοποιεί μηνιαίως στην ιστοσελίδα του τα ακόλουθα στοιχεία Το μέσο μεταβλητό κόστος παραγωγής για κάθε περίοδο κατανομής για όλες τις ημέρες κατανομής του μήνα στον οποίο αφορά η εκκαθάριση.

41 Το μέγιστο μεταβλητό κόστος παραγωγής για κάθε περίοδο κατανομής για όλες τις ημέρες κατανομής του μήνα στον οποίο αφορά η εκκαθάριση. Το μέσο κόστος παροχής κάθε επικουρικής υπηρεσίας το οποίο υπολογίζεται ως το πηλίκο του συνολικού κόστους που προκύπτει ανά επικουρική υπηρεσία προς τη συνολικά παραγόμενη ενέργεια στο σύστημα ΜΔΝ για το μήνα εκκαθάρισης. Το μέσο κόστος του μηχανισμού διασφάλισης επαρκούς ισχύος το οποίο υπολογίζεται ως το πηλίκο του συνολικού κόστους του μηχανισμού αυτού καθώς και του προϋπολογιστικού κόστους κάλυψης έκτακτης ανάγκης προς τη συνολικά παραγόμενη ενέργεια στο σύστημα ΜΔΝ για το μήνα εκκαθάρισης Σχήμα Με γνώμονα την προσπάθεια για την καλύτερη δυνατή κατανόηση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των συμμετεχόντων που λαμβάνουν χώρα στην αγορά ενέργειας ΜΔΝ σχεδιάστηκε το σχήμα που ακολουθεί. Το σχεδιάγραμμα αυτό εξηγεί τις σχέσεις μεταξύ παραγωγού, διαχειριστή και εκπροσώπων φορτίου, χρησιμοποιώντας τις έννοιες και σχέσεις πάνω στις οποίες βασίζεται η εκκαθάρισης της αγοράς ενέργειας. Παρακάτω παρουσιάζεται και στην συνέχεια αναλύεται και αποσαφηνίζεται το προαναφερθέν διάγραμμα.

42 Λ-Α Για εκκινήσεις από ΣΜ Λ-Α Για εκκινήσεις ΣΜ ΤΕΥi p,μ,t =IEYi μ *ΤΕΥi Λ-Β Επικουρικές υπηρεσίες ΧΕ p,t =Q X(ΣΜ,p,t) *ΜΜΚ ΜΔΝ,t +Q X(AΠΕ,p,t) *Μηνιαίο ΜΜΚ ΜΔΝ ΤΕΥi τριτεύουσας =a*τευ ενδιάμεσης +b*τευ θερμής Λ-Β Για επικουρικές υπηρεσίες ΧΕΥ i,p =(Q X,p * n μ=1tey i,μ )/ m p=1q X,p ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ Πραγματική διαθεσιμότητα ισχύος ΣΜ Λ-Γ ΔΕΔΔΗΕ Διασφάλιση επαρκούς ισχύος ΣΜ Λ-Γ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ ΦΟΡΤΙΟΥ DIFF p,μ,t =(Q Ε,μ,t -Q INST,μ,t )*MK max,t *1.2 ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ ΑΠΕ ΣΥΘΗΑ Μη επιβεβλημένες αποκλίσεις Λ-Ε Λ-Ζ Διασφάλιση επαρκούς ισχύος ΑΠΕ ΣΥΘΗΑ Για ενέργεια ΑΠΕ ΣΥΘΗΑ Λ-Ζ Πραγματική διαθεσιμότητα ισχύος ΑΠΕ ΣΥΘΗΑ ΧΕKK p =(Q X,p * n μ=1tekk μ )/ m p=1q X,p TE p,μ =Q E,μ *P RES,μ XE p,μ =Q x,μ *P A,μ Οι εκπρόσωποι φορτίου πιστώνουν τον λογαριασμό Εκκαθάρισης Αγοραπωλησίας Ενέργειας για την κάλυψη του κόστους εκκινήσεων από Συμβατικές Μονάδες με βάση τον τύπο P Q X, p 1 m 1 n Q TEKK X, p όπου ΧΕΚΚp η χρέωση του εκπροσώπου φορτίου p για την κάλυψη του κόστους εκκίνησης των συμβατικών μονάδων για τον υπό εκκαθάριση μήνα

43 n 1 TEKK Tο συνολικό εκκινήσεων για τις Συμβατικές Μονάδες μ m Q X, p 1 Η ενέργεια χρέωσης του συνόλου των Εκπροσώπων Φορτίου Πιστώνει επίσης τους λογαριασμούς εκκαθάρισης αγοραπωλησίας ενέργειας και ειδικό λογαριασμό για τις μονάδες ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικών σταθμών αντίστοιχα από την τιμολόγηση της ενέργειας χρέωσης από συμβατικές μονάδες σε MWh, στο μέσο μεταβλητό κόστος, σε /MWh και της ενέργειας χρέωσης από μονάδες ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και μονάδες υβριδικού σταθμού. Ο υπολογισμός του μέσου μεταβλητού κόστους γίνεται με βάση τον τύπο MMK, t n 1 ( Q MK ) E,, t, t Q Et, όπου ΜΜΚΜΔΝ,t το μέσο μεταβλητό κόστος παραγωγής των συμβατικών μονάδων του συστήματος ΜΔΝ για την περίοδο κατανομής t της ημέρας κατανομής. QE,μ,t η εγχεόμενη ενέργεια συμβατικής μονάδας μ στο σύστημα ΜΔΝ για την περίοδο κατανομής t της ημέρας κατανομής. ΜΚμ,t το μεταβλητό κόστος παραγωγής της συμβατικής μονάδας μ για την περίοδο κατανομής t για το σημείο λειτουργίας της μονάδας που αντιστοιχεί σε ισχύ παραγωγής ίση με την μέση ισχύ για την έγχυση της ενέργειας QE,μ,t Ο εκπρόσωπος φορτίου χρεώνεται με βάση τον παρακάτω τύπο Q MMK Q Mί p, t X (, p, t), t X (, p, t) Η μηνιαία χρέωση που οφείλει ο Εκπρόσωπος φορτίου p είναι το άθροισμα των Q Χρεώσεων ενέργειας για όλες τις περιόδους κατανομής. Οι ποσότητες X (, p, t) και Q προκύπτουν με επιμερισμό της αντίστοιχης Ενέργειας Χρέωσης Q X, p, t που X (, p, t ) αντιστοιχεί στον Εκπρόσωπο φορτίου p την ώρα κατανομής t, βάσει τις αναλογίες εγχεόμενης ενέργειας από συμβατικές μονάδες και μονάδες ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικών σταθμών αντίστοιχα. Οι εκπρόσωποι φορτίου πιστώνουν τους λογαριασμούς μηχανισμού διασφάλισης επαρκούς ισχύος και τον ειδικό λογαριασμό για τις μονάδες ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικών σταθμών. Οι χρεώσεις των εκπροσώπων φορτίου στο πλαίσιο της συμμετοχής τους στο μηχανισμό διασφάλισης επαρκούς ισχύος υπολογίζονται σε μηνιαία βάση και καλύπτουν το συνολικό κόστος για την παροχή διαθεσιμότητας ισχύος. Η χρέωση του εκπροσώπου φορτίου γίνεται με τον παρακάτω τύπο ( MT ) p RES p

44 Όπου MT /RES το σύνολο των μηνιαίων τιμημάτων διαθεσιμότητας ισχύος που καταβλήθηκαν για την διαθεσιμότητα ισχύος των συμβατικών μονάδων. Αντίστοιχα για των ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ καθώς και μονάδων υβριδικών σταθμών για το μέρος της διαθέσιμης ισχύος τους το οποίο θεωρείται ότι καλύπτει ανάγκες του μηχανισμού διασφάλισης επαρκούς ισχύος για την ασφαλή και απρόσκοπτη λειτουργία του Συστήματος ΜΔΝ P κώδικα. ο συντελεστής επιμερισμού ισχύος οριζόμενος κατά το άρθρο 151 του Οι εκπρόσωποι φορτίου πιστώνουν τον λογαριασμό των επικουρικών υπηρεσιών και οφείλουν να καταβάλουν τίμημα για την κάλυψη του συνολικού κόστους παροχής τους με βάση τον τύπο n i, 1 ip, Q X, p i, 1 m 1 n Q X, p, όπου το συνολικό κόστος για την παροχή της Επικουρικής Υπηρεσίας m Q X, p 1 Η ενέργεια χρέωσης του συνόλου των Εκπροσώπων Φορτίου Οι παραγωγοί, με την σειρά τους, των οποίων οι συμβατικές μονάδες εντάχθηκαν στο πρόγραμμα κατανομής και λειτούργησαν, δικαιούνται να εισπράττουν τίμημα για το σύνολο της Εγχεόμενης Ενέργειας της Μονάδας αυτής το οποίο υπολογίζεται απ τον τύπο TE Q MK, όπου p,, t E,, t, t QE,, t η εγχεόμενη ενέργεια συμβατικής μονάδας μ στο σύστημα ΜΔΝ σε MWh MK,t το μεταβλητό κόστος μονάδας μ Για τις επιβεβλημένες αποκλίσεις παραγωγής η Συμβατική Μονάδα αμείβεται για την ενέργεια που εγχέει στο σύστημα ΜΔΝ σύμφωνα με τα παραπάνω για κάθε περίοδο κατανομής t, μετά την εντολή για αύξηση ή μείωση παραγωγής της απ τον διαχειριστή ΜΔΝ. Επίσης και για μη-επιβεβλημένες αποκλίσεις η συμβατική μονάδα αμείβεται με βάση τα παραπάνω σε περίπτωση που εγχέει περεταίρω ενέργεια στο

45 σύστημα ΜΔΝ. Ακόμα ο παραγωγός δικαιούται να εισπράττει τίμημα για κάθε εκκίνηση συμβατικής μονάδας με βάση τον τύπο TEKK a KEKK b KEKK c KEKK P, ά, ή, ή, Όπου α, b, c το πλήθος εκκινήσεων από ψυχρή, ενδιάμεση και θερμή κατάσταση KEKK αντίστοιχα και το κόστος Εκκίνησης της μονάδας από την αντίστοιχη κατάσταση. Ο ειδικός λογαριασμός για μονάδες ΑΠΕ / ΣΗΘΥΑ και υβριδικούς σταθμούς χρεώνεται από τους παραγωγούς των οποίων οι μονάδες εντάχθηκαν στο πρόγραμμα κατανομής. Ο παραγωγός δικαιούται να εισπράξει τίμημα το οποίο υπολογίζεται με βάση τον τύπο TE Q P, όπου p, E, RES, QE, σύστημα ΜΔΝ PRES, η ποσότητα ενέργειας σε ΜWh που εγχύθηκε από την μονάδα στο η τιμή σε /MWh. Τον ειδικό λογαριασμό για μονάδες ΑΠΕ / ΣΗΘΥΑ και υβριδικούς σταθμούς τον πιστώνει ο Παραγωγός αν έπειτα από τους προβλεπόμενους συμψηφισμούς βάσει διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας και των όρων της άδειας παραγωγής και σύμβασης πώλησης προκύπτει ότι απορροφάει ενέργεια απ το Σύστημα ΜΔΝ. Τότε οφείλει να καταβάλει τίμημα για την συγκεκριμένη ενέργεια που απορροφήθηκε το XE Q P, όπου οποίο υπολογίζεται από τον τύπο p, X, A, QX, PA, η ενέργεια χρέωσης σε MWh που απορροφήθηκε από το Δίκτυο ΜΔΝ η τιμή απορρόφησης ενέργειας σε /MWh. Για την συγκεκριμένη ενέργεια ο λογαριασμός αυτός χρεώνεται με ποσό που αντιστοιχεί στην τιμολόγηση της ενέργειας αυτής στο μηνιαίο μέσο μεταβλητό κόστος παραγωγής του συστήματος ΜΔΝ και πιστώνεται αντίστοιχα ο λογαριασμός εκκαθάρισης αγοραπωλησίας ενέργειας. Τον ειδικό λογαριασμό για μονάδες ΑΠΕ / ΣΗΘΥΑ τον χρεώνει ο Παραγωγός των Μονάδων ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και Υβριδικών Σταθμών για την διαθεσιμότητα της ισχύος της. Αντίθετα ο παραγωγός Συμβατική Μονάδα χρεώνει τον λογαριασμό Μηχανισμού Διασφάλισης Επαρκούς Ισχύος. Οι πληρωμές που δικαιούται να εισπράξει ο εκάστοτε παραγωγός υπολογίζονται με βάση τους τύπους I ί για ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικούς RES,, p RES, RES, σταθμούς, όπου

46 I RES, η πραγματική διαθέσιμη ισχύς της μονάδας ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικού σταθμού με MW ί το μηνιαίο τίμημα διαθεσιμότητας Ισχύος της RES, Μονάδας μ, p I ί για συμβατικές μονάδες όπου Ιμ η πραγματική διαθέσιμη ισχύς της μονάδας ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικού σταθμού σε MW Μηνιαίο ΤΔΙμ το μηνιαίο τίμημα διαθεσιμότητας Ισχύος της Μονάδας μ. Ο λογαριασμός επικουρικών υπηρεσιών χρεώνεται από τους παραγωγούς οποιασδήποτε μονάδας για την παροχή των αμειβόμενων επικουρικών υπηρεσιών. Το παραπάνω τίμημα υπολογίζεται με βάση την παροχή των επικουρικών υπηρεσιών και διακρίνεται σε εφεδρεία πρωτεύουσας και δευτερεύουσας ρύθμισης και σε εφεδρεία τριτεύουσας ρύθμισης όπου η μονάδα έλαβε εντολή για παραμονή σε συγκεκριμένη κατάσταση ετοιμότητας για ταχεία εκκίνηση και την εκτέλεσε. Τα παραπάνω τιμήματα υπολογίζονται ξεχωριστά με τους παρακάτω τύπους i p,, t IEYi* i για πρωτεύουσα και δευτερεύουσα ρύθμιση όπου IEYi η δυνατότητα παροχής επικουρικής υπηρεσίας απ την Μονάδα μ σε MW i το μοναδιαίο τίμημα για την παροχή επικουρικής υπηρεσίας I σε /MWh Y atey b για τριτεύουσα ύ ά ή ρύθμιση όπου a,b ο αριθμός των περιόδων κατανομής που παρέμεινε η μονάδα κατόπιν εντολής στην συγκεκριμένη κατάσταση ετοιμότητας το μοναδιαίο τίμημα που αντιστοιχεί στη συγκεκριμένη μονάδα του παραγωγού για την παραμονή της στην συγκεκριμένη κατάσταση ετοιμότητας για τα ταχεία εκκίνηση. Τέλος, ο λογαριασμός κυρώσεων χρεώνεται από τους παραγωγούς για τις μηεπιβεβλημένες αποκλίσεις παραγωγής με βάση τον παρακάτω τύπο DIFF ( Q Q ) MK 1,2, όπου p,, t E,, t INST,, t max, t Q Q η ποσότητα ενέργειας σε MWh που εγχύθηκε ως E,, t INST,, t απόκλιση στο σύστημα ΜΔΝ σύμφωνα με τα οριζόμενα στον κώδικα

47 MK max,t το μέγιστο μεταβλητό κόστος της ακριβότερης συμβατικής μονάδας που λειτούργησε την περίοδο κατανομής t στο σύστημα ΜΔΝ. Κεφάλαιο 4: Επιβολή Κυρώσεων από τον Διαχειριστή ΜΔΝ (ΔΕΔΔΗΕ-ΛΑΓΗΕ) Στο κεφάλαιο αυτό αναλύονται μία προς μία οι πιθανές παραβάσεις και οι αντίστοιχες επιβαλλόμενες κυρώσεις που επιβάλλονται από τον διαχειριστή σε κάθε περίπτωση, καθώς και η διαδικασία που ακολουθείται για την επιβολή των κυρώσεων αυτών. Εντός πέντε ημερών ο Συμμετέχων μπορεί να υποβάλλει ένσταση για την επιβολή κύρωσης από τον διαχειριστή ΜΔΝ, συνοδευόμενη από στοιχεία που την τεκμηριώνουν. Η ένσταση εξετάζεται και κοινοποιείται απόφαση εντός πέντε ημερών απ την επιβολή της. Η κοινοποίηση γίνεται απ την ΡΑΕ η οποία ακόμα έχει τη δυνατότητα τροποποίησης οποιουδήποτε άρθρου. Παρακάτω είναι περιπτώσεις που επιβάλλονται οι Κυρώσεις απ τον διαχειριστή. Ο τύπος με τον οποίο υπολογίζεται η κάθε περίπτωση κυρώσεων βρίσκεται αναλυτικά στον κώδικα ΜΔΝ της ΡΑΕ. 1) Σε κάθε περίπτωση μη νόμιμης ή εκπρόθεσμης δήλωσης φορτίου σύμφωνα με το κεφάλαιο 21(1), ο διαχειριστής χρεώνει τον εκπρόσωπο φορτίου για κάθε ημέρα κατανομής στην οποία βεβαιώνεται η παράβαση με το χρηματικό ποσό ΧΜΝΔΦ σε Ευρώ 2) Σε περίπτωση νόμιμης δήλωσης φορτίου από τον εκπρόσωπο φορτίου που διαπιστώνεται απόκλιση μεγαλύτερη της ανοχής του Αρθρου 125 (2) για δεσμευτικές δηλώσεις, ο διαχειριστής χρεώνει τον εκπρόσωπο φορτίου για κάθε ημέρα κατανομής με τον χρηματικό ποσό ΧΑΦ σε Ευρώ ( σε περίπτωση απόκλισης για περισσότερες από 5 μέρες ) 3) Σε περίπτωση που ο εκπρόσωπος φορτίου απορροφήσει ενέργεια ή ισχύ από το δίκτυο ΜΔΝ η οποία υπερβαίνει τα αντίστοιχα μεγέθη για τα οποία παρασχέθηκαν εγγυήσεις σε ποσοστό άνω του 10%, ο διαχειριστής τον χρεώνει για τον μήνα αυτόν με το χρηματικό ποσό ΧΕ σε Ευρώ 4) Σε κάθε περίπτωση μη νόμιμης ή εκπρόθεσμης δήλωσης παραγωγής κατά το κεφάλαιο 21(1) ο διαχειριστής χρεώνει τον παραγωγό για κάθε ημέρα κατανομής με το χρηματικό ποσό ΧΜΝΔΠ σε Ευρώ 5) Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης σε εντολή συγχρονισμού μονάδας σύμφωνα με το άρθρο 126(3), ο διαχειριστής ΜΔΝ χρεώνει τον παραγωγό για κάθε ημέρα κατανομής με το χρηματικό ποσό ΧΜΣΕΣ σε Ευρώ

48 6) Σε περίπτωση απόκλισης από εντολή κατανομής για παραγωγή ενεργού ισχύος κατά το άρθρο 126(3), ο διαχειριστής ΜΔΝ χρεώνει τον παραγωγό για κάθε ημέρα κατανομής με το χρηματικό ποσό ΧΑΕΙ σε Ευρώ 7) Σε περίπτωση απόκλισης από εντολή κατανομής για έλεγχο τάσης κατά το άρθρο 126(3), ο διαχειριστής ΜΔΝ χρεώνει τον παραγωγό για κάθε ημέρα κατανομής με το χρηματικό ποσό ΧΑΕΤ σε Ευρώ 8) Σε περίπτωση που διαπιστώνεται από το διαχειριστή ΜΔΝ, απολογιστικά σε μηνιαία βάση, η μη διαθεσιμότητα παροχής επικουρικών υπηρεσιών κατά το άρθρο 128(4), πέραν των επιπτώσεων στην αμοιβή του παραγωγού που προβλέπονται στο ίδιο άρθρο, ο διαχειριστής ΜΔΝ χρεώνει τον παραγωγό για κάθε μήνα με το χρηματικό ποσό ΧΜΔΠΕΥ σε Ευρώ 9) Σε κάθε περίπτωση μη νόμιμης δήλωσης μη διαθεσιμότητας κατά το άρθρο 134(5), ο διαχειριστής χρεώνει τον παραγωγό για κάθε ημέρα κατανομής με το χρηματικό ποσό ΧΜΝΔΜΔ σε Ευρώ 10) Σε κάθε περίπτωση μη νόμιμης δήλωσης τεχνικοοικονομικών στοιχείων κατά το κεφάλαιο 18(6), ο διαχειριστής χρεώνει τον παραγωγό για κάθε ημέρα κατανομής με το χρηματικό ποσό ΧΜΝΔΤΣ σε Ευρώ 11) Σε περίπτωση που διαπιστώνεται από το διαχειριστή ΜΔΝ, απολογιστικά σε μηνιαία βάση, η μη ανταπόκριση των ποσοτικών δηλούμενων τεχνικοοικονομικών στοιχείων μονάδας του άρθρου 74(6) στις πραγματικές δυνατότητές της, ο διαχειριστής ΜΔΝ χρεώνει τον παραγωγό με το χρηματικό ποσό ΧΑΤΣ σε Ευρώ, για κάθε στοιχείο της δήλωσης για το οποίο διαπιστώνεται απόκλιση άνω του 5% 12) Σε περίπτωση που διαπιστώνεται από τον διαχειριστή ΜΔΝ καθυστέρηση σε σχέση με το προβλεπόμενο στη σύμβαση σύνδεσης σύμφωνα με το άρθρο 89(7) δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα εγκατάστασης των μονάδων, για τις οποίες ο παραγωγός λαμβάνει τίμημα διαθεσιμότητας ισχύος σύμφωνα με το κεφάλαιο 33(8), ο διαχειριστής ΜΔΝ χρεώνει τον παραγωγό, για κάθε ημέρα κατανομής, με πρόστιμο ΧΜΕΕΔΠ 13) Σε περίπτωση που διαπιστώνεται από τον διαχειριστή ΜΔΝ εγκατάσταση μετρητικών διατάξεων που δεν είναι σύμφωνη με τις διατάξεις του κώδικα ΜΔΝ ή τα ειδικότερα προβλεπόμενα στη συναφθείσα σύμβαση σύνδεσης, ο διαχειριστής ΜΔΝ χρεώνει τον συμμετέχοντα, για κάθε μήνα για τον οποίο διαπιστώνεται η παράβαση, με πρόστιμο ΧΣΕΜΔ 14) Σε περίπτωση που διαπιστώνεται από τον διαχειριστή ΜΔΝ μη ορθή δήλωση εκπροσώπου φορτίου για την εκπροσώπηση εναλλακτικού ή κύριου μετρητή, ο διαχειριστής ΜΔΝ χρεώνει τον συμμετέχοντα, για κάθε μήνα για τον οποίο διαπιστώνεται η παράβαση, με πρόστιμο ΧΜΟΔΕΜ 15) Σε περίπτωση που διαπιστώνεται από τον διαχειριστή ΜΔΝ ότι ο δείκτης μηνιαίας μη διαθεσιμότητας ισχύος μονάδας του άρθρου 148(9), εξαιρουμένων των περιόδων συντηρήσεων ή βλαβών της μονάδας, είναι μικρότερος από

49 ποσοστό ενενήντα επτά τοις εκατό (97%), ο διαχειριστής χρεώνει τον παραγωγό με το χρηματικό πόσο σε ευρώ ΧΜΜΔΙ 16) Σε περίπτωση που διαπιστώνεται από τον διαχειριστή ΜΔΝ υπέρβαση του προβλεπόμενου από το άρθρο 2 του ν. 3468/2006 (10) όπως ισχύει, ορίου 30% της ετήσιας ενέργειας που απορροφά ο υβριδικός σταθμός από το σύστημα ΜΔΝ για την πλήρωση του συστήματος αποθήκευσής του, ο διαχειριστής χρεώνει τον παραγωγό με το χρηματικό ποσό ΧΥΟΑ 17) Σε περίπτωση που διαπιστώνεται από τον διαχειριστή ΜΔΝ υπέρβαση των προβλεπόμενων από το άρθρο 210(11) αναφορικά με την απόκλιση μεταξύ παραγωγής ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και απορρόφησης ενέργειας υβριδικού σταθμού, ο διαχειριστής χρεώνει τον παραγωγό με το χρηματικό ποσό ΧΑΑΥΒ 18) Σε περίπτωση που διαπιστώνεται από τον διαχειριστή ΜΔΝ υπέρβαση των (10) προβλεπόμενων από το άρθρο 13 παρ. 2 περίπτωση (ε) του ν.3468/2006 ορίων 15% και 20% για την παραγωγή ενέργειας από συμβατικά καύσιμα ή βιοκαύσιμα αντίστοιχα, από τον ηλιοθερμικό σταθμό, ο διαχειριστής χρεώνει τον παραγωγό για το επιπλέον ποσοστό με το χρηματικό ποσό ΧΥΟΚ 19) Σε περίπτωση που διαπιστώνεται από τον διαχειριστή ΜΔΝ ότι δήλωση πρόθεσης διακοπής της κανονικής λειτουργίας της μονάδας δεν υποβλήθηκε σύμφωνα με το άρθρο 135(12), ο διαχειριστής χρεώνει τον παραγωγό με το χρηματικό ποσό που αντιστοιχεί στην αμοιβή για τη διαθεσιμότητα της μονάδας, για το χρονικό διάστημα υπέρβασης της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης. 20) Οι τιμές των μοναδιαίων χρεώσεων που προβλέπονται στο παρόν άρθρο, καθορίζονται με την απόφαση καθορισμού παραμέτρων ρυθμιστικής περιόδου, κατόπιν σχετικής εισήγησης του διαχειριστή ΜΔΝ, η οποία υποβάλλεται στη ΡΑΕ δύο (2) τουλάχιστον μήνες πριν την έναρξη της αντίστοιχης ρυθμιστικής περιόδου. (1) Σελ στον κώδικα ΜΔΝ της ΡΑΕ (Διατάξεις για τον Κυλιόμενο Ημερήσιο Ενεργειακό Προγραμματισμό, ΚΗΕΠ ) (2) Σελ 108 στον κώδικα ΜΔΝ (Αποκλίσεις Παραγωγής-Ζήτησης ) (3) Σελ 110 στον κώδικα ΜΔΝ (Ελεχγος συμμόρφωσης Παραγωγών) (4) Σελ 113 στον κώδικα ΜΔΝ ( Παροχή Επικουρικών Υπηρεσιών) (5) Σελ 116 στον κώδικα ΜΔΝ ( Δήλωση Μη- Διαθεσιμότητας ) (6) Σελ στον κώδικα ΜΔΝ ( Δήλωση Τεχνικοοικονομιών Στοιχείων) (7) Σελ 88 στον κώδικα ΜΔΝ (Ελάχιστο περιεχόμενο Σύμβασης Σύνδεσης) (8) Σελ 128 στον κώδικα ΜΔΝ (Υπολογισμός Αμοιβών Μονάδων Παραγωγής) (9) Σελ 124 στον κώδικα ΜΔΝ ( Υπολογισμός Αμοιβόμενης Ισχύος)

50 (10) Νόμος του ελληνικού κράτους για την Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης και λοιπές διατάξεις (11) Σελ 175 στον κώδικα ΜΔΝ ( Υποχρεώσεις Παραγωγού Υβριδικού Σταθμού) (12) Σελ 116 στον κώδικα ΜΔΝ ( Δήλωση Πρόθεσης Διακοπής Κανονικής Λειτουργίας ) Κεφάλαιο 5: Διείσδυση ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και ΥΒΡΙΔΙΚΩΝ σταθμών Σκοπός των κανόνων ένταξης και λειτουργίας των μονάδων ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικών είναι μεγιστοποίηση διείσδυσης υπό συνθήκες ασφαλούς λειτουργίας (συχνότητα δικτύου σταθερή στα 50 Hz) του συστήματος ΜΔΝ. Προτεραιότητα έναντι των ΣΗΘΥΑ έχουν οι μονάδες ΑΠΕ (απλές, παραγωγού ή αυτοπαραγωγού ) και οι ελεγχόμενες μονάδες παραγωγής υβριδικών σταθμών. Οι κανόνες διασφαλίζουν την ίση μεταχείριση όλων των μονάδων ΑΠΕ. Ακόμα στους κανόνες ένταξης δεν υπόκεινται κάποιες κατηγορίες μονάδων ανάλογα με την ισχύ τους, με το αν βρίσκονται σε δοκιμαστική περίοδο ή αυτές που δεν συνδέονται στο δίκτυο ΜΔΝ. Σημαντικό από τη μεριά του διαχειριστή και για την αποφυγή διαφωνιών μεταξύ του διαχειριστή και παραγωγών είναι ο έλεγχος τήρησης και τροποποίησης κανόνων ένταξης και λειτουργίας μονάδων ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικών σταθμών ώστε πάντα να πετυχαίνουμε την καλύτερη εξυπηρέτηση του στόχου μεγιστοποίησης της διείσδυσης των ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικών σταθμών με βάση σχετικών μελετών που εκπονούνται για τον σκοπό αυτό. 5.1 Γενικοί κανόνες ένταξης Ο διαχειριστής ΜΔΝ υποχρεούται να απορροφά κατά προτεραιότητα την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από τις μονάδες ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικών σταθμών όλων των κατηγοριών έναντι των συμβατικών μονάδων με την επιφύλαξη της ασφαλούς λειτουργίας του συστήματος ΜΔΝ. Η παραπάνω προτεραιότητα δεν ισχύει για παραγωγή Συμβατικών μονάδων υποχρεωτικής ένταξης και αυτών για την κάλυψη επικουρικών υπηρεσιών. αναφορά στον κώδικα ΜΔΝ γίνεται και στον συντελεστή υπολογισμού εφεδρειών μη κατανεμημένων μονάδων ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ ο οποίος εξαρτάται από τα τεχνικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά της μονάδας, το είδος και της γεωγραφική διασπορά αυτών ακόμα και από το μέγεθος του νησιού στο οποίο είναι εγκατεστημένες. Αναλυτικότερα πληροφορίες για τον συντελεστή Cr βρίσκουμε στον εγχειρίδιο ΚΗΕΠ και κατανομής. Για τις μη Κατανεμημένες μονάδες ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ ο διαχειριστής οφείλει να τηρεί τις αναγκαίες εφεδρείες ισχύος για την κάλυψη της αστάθειας της παραγωγής τους λόγω σφαλμάτων πρόβλεψης της.

51 Σε περίπτωση που η προσφερόμενη ενέργεια των μονάδων ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικών σταθμών δεν είναι δυνατόν να απορροφηθεί πλήρως για την επίλυση του ΚΗΕΠ υπάρχει περιορισμός της παραγωγής των μονάδων μόνο εφόσον εξαντληθεί η δυνατότητα περιορισμού της παραγωγής συμβατικών μονάδων που είναι αναγκαίες για να ενταχθούν για την διατήρηση της ασφαλούς λειτουργίας. Ακολουθούνται λοιπών οι παρακάτω ενέργειες Ο περιορισμός της παραγωγής των μονάδων ΑΠΕ και υβριδικών σταθμών λαμβάνει χώρα εφόσον έχει πραγματοποιηθεί ο περιορισμός των μονάδων ΣΗΘΥΑ έως το τεχνικό τους ελάχιστο πράγμα που σημαίνει πως έχουν και προτεραιότητα στην ένταξη τους Οι ελεγχόμενες μονάδες υβριδικού σταθμού έχουν προτεραιότητα στην ένταξη έναντι μονάδων ΣΗΘΥΑ και συμβατικών μονάδων, ειδικότερα αυτές που προσφέρουν ενέργεια στον ΚΗΕΠ Ο περιορισμός για όλες τις ελεγχόμενες μονάδες γίνεται με αναλογικό τρόπο μέχρι το όριο που να μην παραβιάζεται το τεχνικό τους ελάχιστο Αν με την παραπάνω μείωση επιτρέπεται η απένταξη συμβατικής μονάδας, αυτή θα γίνει μόνο εφόσον διατηρείται η σταθερότητα του συστήματος και το φορτίο αναδιανέμεται με την εξής σειρά: σταθμοί ΑΠΕ, Υβριδικοί Σταθμοί, σταθμοί ΣΗΘΥΑ Η σειρά απένταξης για σταθμούς που δεν παρέχουν επικουρικές υπηρεσίες είναι πρώτα σταθμοί ΣΗΘΥΑ έπειτα υβριδικοί σταθμού και τέλος σταθμοί ΑΠΕ Η απένταξη αυτών πρέπει να γίνεται μονάδα-μονάδα για την επίλυση του ΚΗΕΠ και ευθύνη του διαχειριστή είναι να επιτυγχάνεται ισοδύναμο αποτέλεσμα για όλες τις μονάδες. 5.2 Ειδικοί κανόνες ένταξης και λειτουργίας Υβριδικών σταθμών Παρατίθενται οι γενικές υποχρεώσεις ενός παραγωγού υβριδικού σταθμού, καθώς και οι ειδικοί κανόνες ένταξης και λειτουργίας μονάδων ΑΠΕ υβριδικού σταθμού αλλά και οι κανόνες λειτουργίας ελεγχόμενων μονάδων παραγωγής υβριδικών σταθμών και μονάδων απορρόφησης ενέργειας από το δίκτυο ΜΔΝ και αποθηκευτικών συστημάτων υβριδικού σταθμού Στις γενικές του υποχρεώσεις είναι : Η παροχή ενέργειας/ισχύος για κάθε ημέρα κατανομής τουλάχιστον της ποσότητας που ζητείται, σε περίπτωση αδυναμίας διάθεσης μέρους ή ολόκληρης της ισχύος επιβάλλονται κυρώσεις σύμφωνα με τα προηγούμενα Η παροχή εφεδρειών σύμφωνα με τα οριζόμενα στον ΚΗΕΠ Ο σχεδιασμός του συστήματος αποθήκευσης των μονάδων ΑΠΕ υβριδικού σταθμού γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε η απόκλιση της παραγόμενης ισχύος του σταθμού ΑΠΕ για αποθήκευση και της απορρόφησης της ενέργειας αυτής

52 να μην υπερβαίνει κάποια συγκεκριμένα ποσοστά τα οποία αναλύονται στον παρόντα κώδικα. Σε αυτό το σημείο λόγω της ιδιαιτερότητας των υβριδικών σταθμών θα γίνει ειδική και αναλυτική αναφορά στους κανόνες ένταξης και λειτουργίας μονάδων ΑΠΕ υβριδικού σταθμού, ελεγχόμενων μονάδων υβριδικού σταθμού, μονάδων απορρόφησης ενέργειας από το Δίκτυο ΜΔΝ και αποθηκευτικών συστημάτων υβριδικού σταθμού. Για τις μονάδες ΑΠΕ υβριδικού σταθμού ισχύει: Οι μονάδες ΑΠΕ του υβριδικού σταθμού εντάσσονται κατά προτεραιότητα έναντι των μονάδων ΑΠΕ που δεν ανήκουν σε υβριδικό σταθμό μόνο σε περίπτωση συμμετοχής τους στην παροχή εγγυημένης ισχύος του σταθμού και σε περίπτωση λειτουργίας των μονάδων αποθήκευσης του σταθμού Οι μονάδες ΑΠΕ ίδιας τεχνολογίας των υβριδικών σταθμών που λειτουργούν στο σύστημα ΜΔΝ έχουν όλες την ίδια προτεραιότητα Οι μονάδες ΑΠΕ υβριδικού σταθμού μπορούν να λειτουργούν συνδυαστικά Η παραγωγή των παραπάνω μονάδων δεν συμμετέχει στην κατάρτηση του ΚΗΕΠ Θεωρείται ότι η ενέργεια που παράγεται χρησιμοποιείται κατά προτεραιότητα για αποθήκευση, ακολούθως για την συμμετοχή στην παροχή εγγυημένης ισχύος και τελευταία για απευθείας έγχυση στο δίκτυο ΜΔΝ Για τις ελεγχόμενες μονάδες υβριδικών σταθμών ισχύει Οι ελεγχόμενες μονάδες του υβριδικού σταθμού παρέχουν επικουρικές υπηρεσίες Η ένταξη και η φόρτιση των συγκεκριμένων μονάδων έχει προτεραιότητα έναντι των συμβατικών μονάδων με την επιφύλαξη της κάλυψης επικουρικών υπηρεσιών Το συνολικό περιθώριο εφεδρείας του σταθμού δεν πρέπει να υπερβαίνει τις δυνατότητες του Για τις μονάδες απορρόφησης ενέργειας απ το δίκτυο ΜΔΝ και αποθηκευτικών συστημάτων υβριδικού σταθμού ισχύει Οι μονάδες απορρόφησης ενέργειας δύναται να λειτουργούν είτε για την απορρόφηση ενέργειας απ τις μονάδες ΑΠΕ του σταθμού είτε και για την απορρόφηση ενέργεια απ το δίκτυο ΜΔΝ βάσει ΚΗΕΠ Ο προγραμματισμός των μονάδων αυτών για την απορρόφηση της παραγωγής γίνεται απ τον παραγωγό σύμφωνα με τους κανόνες των παραπάνω και είναι δεσμευτικό γι αυτόν Η ενέργεια απορρόφησης απ το δίκτυο κατανέμεται με τέτοιο τρόπο ώστε να επιτυγχάνεται το βέλτιστο τεχνικό και οικονομικό αποτέλεσμα

53 Για λόγους ασφάλειας του συστήματος ΜΔΝ ή για λόγους ενίσχυσης διείσδυσης από ΑΠΕ, κατά την κατάρτιση του προγράμματος κατανομής δύναται να προγραμματίσει αύξηση του φορτίου απορρόφησης του σταθμού Ο παραγωγός οφείλει να διατηρεί επαρκείς ποσότητες του εργαζόμενου μέσου του αποθηκευτικού συστήματος του σταθμού ώστε να εξασφαλίζεται η απρόσκοπτη, ομαλή και ασφαλής λειτουργία του σταθμού Ο παραγωγός οφείλει να διατηρεί ένα ελάχιστο ενεργειακό απόθεμα στις μονάδες αποθήκευσης του σταθμού Τέλος όσο αναφορά τους υβριδικούς σταθμούς ο διαχειριστής ΜΔΝ έχει κάποιες υποχρεώσεις οι οποίες είναι: Ο διαχειριστής ΜΔΝ οφείλει να απορροφά τη μέγιστη δυνατή ενέργεια με βάση τη σχετική δήλωση παραγωγής υβριδικού σταθμού, με βάση πάντα την επιφύλαξη της ασφάλειας του συστήματος ΜΔΝ Ο διαχειριστής δύναται να τροποποιήσει τον ΚΗΕΠ ώστε ο σταθμός να παρέχει τη ζητούμενη εγγυημένη ισχύ/ενέργεια προς το δίκτυο Ο διαχειριστής ΜΔΝ κατανέμει την προσφερόμενη ενέργεια του υβριδικού σταθμού καθώς και την ενέργεια απορρόφησης κατά τρόπο ώστε να επιτυγχάνεται το βέλτιστο τεχνικό και οικονομικό αποτέλεσμα για την ασφαλή λειτουργία του Συστήματος Ο διαχειριστής ΜΔΝ αν διαπιστώσει σημαντικές αποκλίσεις από τα όρια λειτουργίας των Μονάδων δύναται να διακόψει την λειτουργία αυτών. 5.3 Ειδικοί Κανόνες Ένταξης και Λειτουργίας για Ηλιοθερμικούς Σταθμούς Στις υποχρεώσεις του παραγωγού για τη λειτουργία ηλιοθερμικών σταθμών, πέραν της συμμόρφωσης με τους ισχύοντες κανόνες, συμπεριλαμβάνεται και η πρόβλεψη κατάλληλου συστήματος για την εξασφάλιση των αναγκαίων εφεδρειών ισχύος και ενέργειας ώστε να είναι δυνατή η τήρηση του δεσμευτικού προγράμματος παραγωγής του Σταθμού, και εντός των προβλεπόμενων από τον κώδικα ορίων αποκλίσεων, σύμφωνα με τις αντίστοιχες δηλώσεις παραγωγής στον ΚΗΕΠ. Δίνονται ακόμα πληροφορίες για την ενέργεια που απορροφάται από το δίκτυο με σκοπό τη βοηθητική κατανάλωση του ηλιοθερμικού σταθμού. 5.4 Ειδικοί Κανόνες Ένταξης και Λειτουργίας για Σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ με Αφαλάτωση

54 Πέραν των γνωστών υποχρεώσεων που έχουν ως τώρα περιγραφεί, οι σταθμοί ΣΗΘΥΑ και οι σταθμοί ΑΠΕ με αφαλάτωση έχουν κάποιες πρόσθετες υποχρεώσεις οι οποίες καθορίζονται λεπτομερώς στο εγχειρίδιο ΚΗΕΠ και κατανομής. 5.5 Εκπόνηση Μελετών Διείσδυσης ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και Υβριδικών Σταθμών Ο διαχειριστής ΜΔΝ, προκειμένου να εξυπηρετήσει το στόχο της μεγιστοποίησης της διείσδυσης των ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικών σταθμών υπό συνθήκες ασφαλούς λειτουργίας του συστήματος ΜΔΝ, εκπονεί δύο τύπους μελετών οι οποίες λαμβάνονται υπόψη για την αναθεώρηση των κανόνων ένταξης και τον προσδιορισμό των δυνατοτήτων ανάπτυξης νέου δυναμικού των ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικών σταθμών, τον προγραμματισμό ενισχύσεων των δικτύων ή των ΚΕΕ των συστημάτων ΜΔΝ για να αυξηθεί η διείσδυση των ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικών σταθμών και την κατάρτιση συμβάσεων πώλησης : 1. Μελέτες για την βελτίωση των κανόνων ένταξης και λειτουργίας μονάδων ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικών σταθμών στα συστήματα ΜΔΝ 2. Μελέτες για τον προσδιορισμό των δυνατοτήτων ανάπτυξης νέου δυναμικού ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικών σταθμών, με βάση τους λειτουργικούς κανόνες του κώδικα ΜΔΝ. Οι παραπάνω μελέτες εκπονούνται ανά δύο χρόνια και υποβάλλονται στην ΡΑΕ, η οποία εξετάζει αν εκπονήθηκαν βάσει των κανονισμών ώστε να τις εγκρίνει ή να τις απορρίψει. Οι μελέτες αυτές εκπονούνται διακριτά για κάθε σύστημα ΜΔΝ και λαμβάνουν υπόψη τους τόσο τις κανονικές συνθήκες λειτουργίας όσο και τις έκτακτες καταστάσεις λειτουργίας του συστήματος ΜΔΝ 5.6 Μελέτες Βελτίωσης κανόνων ένταξης και λειτουργίας Οι μελέτες κανόνων ένταξης και λειτουργίας μονάδων ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικών σταθμών εξετάζουν τη δυνατότητα θέσπισης νέων κανόνων ή τροποποίησης των ήδη υπαρχόντων με στόχο της αύξηση της συμμετοχής των μονάδων στην κάλυψη της ζήτησης υπό συνθήκες ασφαλούς πάντα λειτουργίας. Ο διαχειριστής για την εκπόνηση των μελετών λαμβάνει κάποια πράγματα υπόψη τα είναι: Οι κατηγορίες μονάδων παραγωγής με βάση την τεχνολογία τους, τα τεχνικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά τους Οι υφιστάμενοι κανόνες ένταξης και λειτουργίας των πονάδων Ο προγραμματισμός ανάπτυξης του συστήματος ΜΔΝ Η εμπειρία του από τη λειτουργία του κάθε συστήματος ΜΔΝ Το μέγεθος κάθε συστήματος και πιθανή ενίσχυση του

55 Οι εκτιμήσεις για την εξέλιξη της ζήτησης στο σύστημα ΜΔΝ Οι ενδεδειγμένες μέθοδοι ανάλυσης λειτουργίας και ασφάλειας Δικτύων Κατά την εκπόνηση των μελετών προσομοιώνεται η λειτουργία του συστήματος ΜΔΝ σε ωριαία βάση για τουλάχιστον ένα έτος λειτουργίας με βάση τα οριζόμενα στον κώδικα ΜΔΝ και εξετάζονται διαφορετικά σενάρια συνολικής εγκατεστημένης ισχύος Τα αποτελέσματα των μελετών περιλαμβάνουν: Την τροποποίηση των ήδη υπαρχόντων και την προσθήκη νέων κανόνων ένταξης και λειτουργίας στον κώδικα ΜΔΝ καθώς και τον τρόπο εφαρμογής τους ανά κατηγορία μονάδων Τις επιπτώσεις των κανόνων στην λειτουργία των σταθμών ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικών σταθμών Την περιγραφή πιθανού πρόσθετου εξοπλισμού Τις απαιτήσεις τεχνικών χαρακτηριστικών των στοιχείων του δικτύου και των μονάδων Ακόμα γίνονται μελέτες ανάπτυξης νέου δυναμικού ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ ΚΑΙ υβριδικών σταθμών οι οποίες εξετάζουν την δυνατότητα ανάπτυξης νέου δυναμικού ΑΠΕ ( ισχύ σε MW ) ανά σύστημα ΜΔΝ, κατηγορία και τεχνολογία. Ο διαχειριστής για την εκπόνηση αυτών των μελετών λαμβάνει υπόψη του: Την εγκατεστημένη ισχύ των μονάδων ανά κατηγορία που βρίσκονται σε λειτουργία Τα τεχνικά χαρακτηριστικά των μονάδων Το επενδυτικό ενδιαφέρον, όπως αυτό εκφράζεται με τις άδειες παραγωγής για την εγκατάσταση των μονάδων Τους κανόνες λειτουργίας και ένταξης των μονάδων Το μέγεθος του δικτύου ΜΔΝ Τις εκτιμήσεις για την εξέλιξη του φορτίου και της αιχμής στο σύστημα ΜΔΝ Με βάση τα παραπάνω ο διαχειριστής ΜΔΝ καταρτίζει ικανοποιητικό αριθμό σεναρίων μείγματος κατηγοριών και τεχνολογιών ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικών σταθμών που δύναται να αναπτυχθούν στο προς εξέταση σύστημα ΜΔΝ, ώστε να καλύπτεται σε ικανοποιητικό βαθμό οποιαδήποτε πιθανή εξέλιξη της ανάπτυξης ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικών σταθμών. Τα αποτελέσματα των συγκεκριμένων μελετών περιλαμβάνουν: Τις εκτιμήσεις για τη δυνατότητα ανάπτυξης νέου δυναμικού ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικών σταθμών ανά κατηγορία μονάδων παραγωγής και ανά τεχνολογία ( εγκατεστημένη σε ισχύ MW ) που μπορεί να εγκατασταθεί. Πρέπει να αποτρέπονται πιθανές ανωμαλίες κατά τη λειτουργία του συστήματος ΜΔΝ αλλά και να μην τίθεται θέμα βιωσιμότητας Τις πιθανές αλληλεξαρτήσεις των μονάδων κατά την ανάπτυξη νέου δυναμικού

56 Τα απαιτούμενα χαρακτηριστικά των μονάδων και του πρόσθετου εξοπλισμού τους Τις πιθανές πρόσθετες απαιτήσεις για το σύστημα ΜΔΝ απ την ανάπτυξη νέου δυναμικού Προτάσεις για την τροποποίηση των κανόνων Θέματα αδειοδότησης και ένταξης ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικών σταθμών Τα παραπάνω λαμβάνονται υπόψη από τους αρμόδιους φορείς για την αδειοδότηση, παροχή πρόσβασης και λειτουργία σταθμών ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικών καθώς και συμβατικών σταθμών. Οι μελέτες ανάπτυξης νέου δυναμικού πρέπει να εξετάζουν τη σκοπιμότητα λήψης πρόσθετων μέτρων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην αύξηση του ορίου διείσδυσης ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικών σταθμών ανά κατηγορία μονάδων. Τέτοια μέτρα μπορεί να σχετίζονται με τις δυνατότητες αποθήκευσης ενέργειας ή με την εγκατάσταση λογισμικού πρόβλεψης των μεταβολών της παραγωγής ΑΠΕ. Ακόμα μπορεί να εξετάζουν τη δυνατότητα ανάπτυξης μονάδων ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικών σταθμών νέων τεχνολογιών οι οποίες προβλέπεται να αναπτυχθούν μελλοντικά. Επικουρικές υπηρεσίες οφείλουν να παρέχουν οι κατανεμόμενες μονάδες ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και υβριδικών σταθμών στο σύστημα ΜΔΝ ακόμα οφείλουν να παρέχουν εφεδρείες ενεργού ισχύος για την ρύθμιση της συχνότητας, καθώς και υπηρεσίες ρύθμισης τάσης στο σύστημα ΜΔΝ. Οι μη κατανεμόμενες μονάδες οφείλουν να παρέχουν επικουρική υπηρεσία τάσης με βάση τις σχετικές εντολές του διαχειριστή ΜΔΝ. Τέλος με απόφαση του διαχειριστή κατόπιν αιτήματος του παραγωγού δύναται να εξαιρεθεί μερικώς ελεγχόμενη μονάδα παραγωγής ολικώς ή μερικώς από την παροχή κάποιας συγκεκριμένης επικουρικής υπηρεσίας και μη κατανεμόμενη μονάδα από την παροχή επικουρικής υπηρεσίας ρύθμισης τάσης.

57 6 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ-ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 6.1 Εισαγωγή Βασική υποχρέωση του κώδικα Μη διασυνδεδεμένων Νησιών, όπως και κάθε άλλου νομοθετικού πλαισίου, είναι πως οφείλει να είναι επίκαιρο και πλήρως εναρμονισμένο με τις εκάστοτε ανάγκες και απαιτήσεις που υπάρχουν. Η αρχική του μορφή αποτελεί ουσιαστικά το θεμέλιο πάνω στο οποίο θα βασιστούν οι οποιεσδήποτε προσθήκες αλλαγές και βελτιώσεις οι οποίες θα αναβαθμίσουν τις λειτουργίες και παροχές του. Οι προσθήκες αυτές είναι θεμιτό και απαραίτητο να γίνονται με γνώμονα την αποτελεσματικότερη και πιο οικονομική εξυπηρέτηση των καταναλωτών καθώς και την αδιάκοπη τροφοδότηση τους. Η δυσμενής οικονομική συγκυρία που βιώνει ιδιαίτερα η χώρα μας έχει σαν αποτέλεσμα την μεγάλη αύξηση των τιμών καυσίμων και γενικότερα της αγοράς ενέργειας. Άμεση συνέπεια αυτού είναι η αδυναμία πολλών πολιτών να ανταποκριθούν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις, η διόγκωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών και η μείωση στην ζήτηση της ηλεκτρικής ενέργειας. Εξάγεται δηλαδή εύκολα σαν συμπέρασμα πως η κατεύθυνση που θα πρέπει να ακολουθήσει ο κώδικας ΜΔΝ είναι αυτή που θα διευκολύνει τους πολίτες χωρίς την μείωση της ποιότητας της παρεχόμενης ενέργειας. Οι βασικοί πυλώνες που καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο θα αναπτυχθεί ο κώδικας ΜΔΝ είναι οι παρακάτω: Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Η μείωση των τιμών προς όφελος των πολιτών Η ορθολογική και ισοβαρής αντιμετώπιση των κοινωνικών ομάδων Ο εκσυγχρονισμός του δικτύου διανομής και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας

58 6.2 Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Η απρόσκοπτη τεχνολογική εξέλιξη και ακμή σε συνδυασμό με την μείωση του κόστους στην αιολική και ηλιακή ενέργεια καθιστούν αναγκαία την στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Παρακάτω αναφέρονται συνοπτικά τα κυριότερα πλεονεκτήματα και χαρακτηριστικά τους Είναι πρακτικά ανεξάντλητες πηγές ενέργειας και συμβάλλουν στη μείωση της εξάρτησης από εξαντλήσιμους συμβατικούς ενεργειακούς πόρους Είναι εγχώριες πηγές ενέργειας και συνεισφέρουν στην ενίσχυση της ενεργειακής ανεξαρτητοποίησης και της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού σε εθνικό επίπεδο Είναι διάσπαρτες γεωγραφικά και οδηγούν στην αποκέντρωση του ενεργειακού συστήματος, δίνοντας τη δυνατότητα κάλυψης των ενεργειακών αναγκών σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, ανακουφίζοντας έτσι τα συστήματα υποδομής και μειώνοντας τις απώλειες από τη μεταφορά ενέργειας Προσφέρουν τη δυνατότητα ορθολογικής αξιοποίησης των ενεργειακών πόρων, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα των ενεργειακών αναγκών των χρηστών (π.χ. ηλιακή ενέργεια για θερμότητα χαμηλών θερμοκρασιών, αιολική ενέργεια για ηλεκτροπαραγωγή) Έχουν συνήθως χαμηλό λειτουργικό κόστος που δεν επηρεάζεται από τις διακυμάνσεις της διεθνούς οικονομίας και ειδικότερα των τιμών των συμβατικών καυσίμων Οι εγκαταστάσεις εκμετάλλευσης των ΑΠΕ έχουν σχεδιαστεί για να καλύπτουν τις ανάγκες των χρηστών και σε μικρή κλίμακα εφαρμογών ή σε μεγάλη κλίμακα, αντίστοιχα, έχουν μικρή διάρκεια κατασκευής, επιτρέποντας έτσι τη γρήγορη ανταπόκριση της προσφοράς προς τη ζήτηση ενέργειας Οι επενδύσεις των ΑΠΕ είναι εντάσεως εργασίας, δημιουργώντας σημαντικό αριθμό νέων θέσεων εργασίας, ιδιαίτερα σε τοπικό επίπεδο Μπορούν να αποτελέσουν σε πολλές περιπτώσεις πυρήνα για την αναζωογόνηση οικονομικά και κοινωνικά υποβαθμισμένων περιοχών και πόλο για την τοπική ανάπτυξη, με την προώθηση ανάλογων επενδύσεων (π.χ. θερμοκηπιακές καλλιέργειες με τη χρήση γεωθερμικής ενέργειας) Είναι φιλικές προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο και η αξιοποίησή τους είναι γενικά αποδεκτή από το κοινό. Τα σχήματα που ακολουθούν αποτυπώνουν σενάρια για την εξέλιξη της ηλεκτροπαραγωγής ως το 2050 και το μείγμα της εγκατεστημένης ισχύος τεχνολογιών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για τα σενάρια που εξετάζονται.

59