ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ. Από το Γιάννη Φυσαράκη, Ομότιμο Καθηγητή Αμπελουργίας, ΤΕΙ Κρήτης

Transcript

1 ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ. Από το Γιάννη Φυσαράκη, Ομότιμο Καθηγητή Αμπελουργίας, ΤΕΙ Κρήτης 6o Πανελλήνιο Συνέδριο Agrotica, Θεσσαλονίκη 2016

2 ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ ΤΟ ΑΜΠΕΛΙ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ, ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Φορέας Υλοποίησης ΤΕΙ Κρήτης, σε συνεργασία με το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Επιστημονικός Υπεύθυνος - Συντονιστής Ι. Κ. Φυσαράκης Καθηγητής Αμπελουργίας Ηράκλειο, 2009

3 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΑΜΠΕΛΩΝΑ Η Mελέτη διατύπωσε την άποψη ότι: Η κατεύθυνση στην οποία θα πρέπει να επεκταθεί κατά κύριο λόγο ο αμπελουργικός τομέας, είναι αυτή των επιτραπέζιων ποικιλιών. Συγχρόνως, θα πρέπει να στηριχθεί, με στόχο την σταδιακή επέκτασή της σε βάθος εικοσαετίας, και η κατεύθυνση των οινοποιήσιμων ποικιλιών, για παραγωγή οίνων ποιότητας.

4 ΟΙΝΟΠΟΙΗΣΙΜΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ Ο βασικός μεσο-μακροπρόθεσμος στόχος προσδιορίζεται από τη λέξη κλειδί: ποιότητα (και αξία). Βασικά πλεονέκτημα μας: Ο ποικιλιακός πλούτος γηγενών οινοποιήσιμων ποικιλιών και η ποικιλομορφία του οικολογικού περιβάλλοντος. Χωρίς να ξεχνάμε ότι: η περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας των ελληνικών οίνων, δεν εξαρτάται πια τόσο από τα οινοποιεία όσο από τους αμπελώνες (Κουράκου, 2009).

5 ΣΤΑΦΙΔΟΠΟΙΗΣΙΜΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ Πιθανή διέξοδος για Σουλτανίνα: Η παραγωγή φυσικής σταφίδας, με αποξήρανση πάνω στο πρέμνο ή..διαφορετικού τύπου σταφίδας ΑΠΟΡΡΟΓΩΣΗ ΕΠΙΤΡ. ΣΟΥΛΤΑΝΙΝΑΣ Lydakis Control

6 ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΣΤΟΧΟΣ: Η επιλογή επιτραπέζιων ποικιλιών που να: Προσαρμόζονται στο οικολογικό περιβάλλον και το αμπελουργικό, γενικότερα Καλύπτουν συμμετρικά την εποχή διάθεσης, ή δυνατόν από το Μάιο έως τον Ιανουάριο Ικανοποιούν πλήρως τις απαιτήσεις των καταναλωτών, αγοράς και των αμπελουργών. συνεχώς διευρύνονται

7 Απαιτήσεις καταναλωτών: Έλλειψη γιγάρτων ;; Μεγάλες ράγες με τραγανή υφή, εξαιρετική γεύση και εμφάνιση Τρία χρώματα (Μεγάλη Βρετανία, 2013: 60% κόκκινες, 31% λευκές και 9% μαύρες ποικιλίες) Ασφαλή Υγιεινά (θρεπτική άξια, αντιοξειδωτικά, βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία,...) Φιλικά στο περιβάλλον (+ μείωση εκπομπών CO 2 ποσοτήτων από μακρινούς προορισμούς) Σεβασμό στα δικαιώματα των εργαζομένων

8 Συσκευασμένα σύμφωνα με τις ανάγκες των καταναλωτών Λογικές τιμές και γενικά κάλυψη ρητών και άρρητων αναγκών Απαιτήσεις εμπορίας: Πιστοποίηση (κατά GLOBALG.A.P., υπολείμματα ;;;) Καλή διατήρηση υπό ψύξη Καλή μετασυλλεκτική ποιότητα (απορράγιση...), Καλή διατήρηση στο «ράφι» Επάρκεια Συσκευασμένα σύμφωνα με τις ανάγκες των εμπόρων λιανικής (συσκευασίες 2.5Kg,...) κ.ά.

9 Απαιτήσεις αμπελουργών: Μεγάλη παραγωγή σε βάθος χρόνου Σχετική αντοχή στους οικονομικά σημαντικούς και δύσκολα αντιμετωπίσιμους εχθρούς και ασθένειες Χωρίς σοβαρά προβλήματα (μικρορραγία, σκάσιμο ραγών κ.λπ.) Λιγότερη ένταση ανθρώπινης εργασίας Μικρές καλλιεργητικές απαιτήσεις Μεγάλη διατηρησιμότητα στο πρέμνο Πιστοποιημένο πολλαπλασιαστικό υλικό Χαμηλό κόστος παραγωγής Χωρίς ή με μικρά δικαιώματα και σε κάθε περίπτωση Ικανοποιητικό εισόδημα

10 ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ, ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΩΝ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΕΚΤΑΣΗ (στρέμ.) ΕΚΤΑΣΗ (στρέμ.) ΕΞΑΓΩΓΕΣ (τόνους) Σουλτανίνα >70% Victoria Ραζακί Μοσχάτο Αμβούργου Cardinal Italia Crimson seedless Φράουλα Ribier Λοιπές ;; 457 Σύνολο χώρας Eξαγωγές, μ.ο : τόνοι Πηγή :ΥΑΑΤ 2016 & Γραμματικός, 2012

11 Κατά συνέπεια, ουσιαστικά με μια μόνο λευκή ποικιλία, για 6-7 βδομάδες (μέσα Αυγούστου μέσα με τέλη Σεπτέμβρη), ανταγωνιζόμαστε χώρες που προσφέρουν κόκκινες, λευκές και μαύρες ποικιλίες, για εβδομάδες. Προβλήματα ποιότητας, διατηρησιμότητας σταφυλιών. Τυπική και όχι ουσιαστική εφαρμογή συστημάτων αειφορικής γεωργίας και πιστοποίησης ποιότητας κ.ά. συνθέτουν μια εικόνα.

12 Επιβάλλεται επομένως, ως πρώτο βήμα, να γίνει ποικιλιακή αναδιάρθρωση του Ελληνικού αμπελώνα επιτραπέζιων σταφυλιών, διατηρώντας ως βασική ποικιλία τη Σουλτανίνα. Με πιο σκεπτικό θα γίνει η επιλογή των υπό αξιολόγηση ποικιλιών; Η Μελέτη, βασιζομένη στην έρευνα αγοράς, στην εμπειρία άλλων χωρών κ.ά., είχε προτείνει το 2009:

13 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΩΝ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ* ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ Μάϊος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Οκτώβριος Νοέμβριος Δεκέμβριος Ιανουάριος ΠΡΑΣΙΝΕΣ/ΚΙΤΡΙΝΕΣ Prime Sugraone Seedles Thompson Seedless Autumn King ΚΟΚΚΙΝΕΣ Flame Seedless Ruby Seedless Crimpson Seedless Red Globe ΜΠΛΕ/ΜΑΥΡΕΣ Αττική Fantasy Seedlees Autumn Royal *Πρόταση μελέτης ΤΕΙ Κρήτης, 2009

14 Prime SugraoneSeedless* Thompson Seedless * Autumn King Flame Seedless * Ruby Seedless Crimson Seedless * Red Globe * Τι γίνεται σήμερα; Αττική Autumn Royal * Πέντε πιο εμπορικές ποικιλίες, το 2008

15 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΩΝ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ (1000 metric tones)

16 ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΩΝ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ (1000 metric tones) Source: USDA Foreign Agricultural Service

17 Αύξηση εξαγωγών κατά 7,1 φορές ΠΕΡΟΥ

18 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΩΝ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ (1000 τόνους) Source: USDA Foreign Agricultural Service

19 Αγορά Ασίας: Μέση ετήσια αύξηση (οκταετίας ), εισαγωγών επιτραπέζιων σταφυλιών, 14%.

20 ΕΕ-28: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΩΝ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ ΑΝΑ ΕΤΟΣ (σε τόνους) Πηγή: GTA ΧΩΡΑ 2012/ /4 2014/15 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΙΣΟΖΥΓΙΟ τόνους ΕΕ-28: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΩΝ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ ΑΝΑ ΧΩΡΑ ΚΑΙ ΕΤΟΣ (σε τόνους) Πηγή: FAS EU-28 ΧΩΡΑ 2013/ /5 2015/16 ΙΤΑΛΙΑ ΙΣΠΑΝΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΛOΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΣΥΝΟΛΟ

21 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΕ-28, ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΕ-28,

22 ΚΥΡΙOΤΕΡΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ITALIA: Italia, Victoria, Red Globe, Black Magic, Vittoria, Palieri, Crystal, Sugraone, Crimson Seedless, Thompson Seedless, Flame Seedless, Autumn Royal, Centennial Seedless, Sublime, Regal Seedless, Summer Royal, Princess ΙΣΠΑΝΙΑ: Aledo, Ideal, Muscatel, Dominga, Napoleon, Italia, Victoria, Red Globe, Sugraone, Prime, Mistery, Itumfour, Itumfive, Crimson Seedless, Flame Seedless, Timpco, Allison, Scarlotta,, Sable, Autumn Royal, Midnight beauty, Melody, Sweet saphire (new 2015) κ.ά. ΕΛΛΑΔΑ: Sultana (Thomson Seedless), Victoria, Crimson Seedless

23

24 Μεταβολή εκτάσεων (σε acres) των κυριότερων επιτραπέζιων ποικιλιών της Καλιφόρνιας, τα έτη (CALIFORNIA GRAPE ACREAGE REPORT, 2014, Ποικιλία 2006 Νέες φυτεύσεις Flame Seedless Crimson Seedless Red Globe Sugraone Autumn Royal Princess Scarlet Royal Autumn King TOTAL *Thompson Seedless * Συνολικά για όλες τις χρήσεις: χυμό, κρασί, αποστάγματα, σταφίδα, κονσέρβες +42,28%

25 USDA, Patented/Licensed Cultivars Scarlet Royal - Released in the U.S. in 2005 Autumn King Released in the U.S. in 2005 Scarlet Royal: Μέσης εποχής, αγίγαρτη, με μεγάλες ράγες που μοιάζουν με αυτές της Crimson Autumn King: Όψιμη, αγίγαρτη, με πολύ μεγάλες ράγες (διάμετρο 24mm)

26 International Fruit Genetics (IFG) Sweet Celebration Sweet Sapphire Scarlotta Seedless Early Sweet Sweet Globe Cotton Candy Midnight Beauty Arra 29, 28, 19...

27 Weksler, 2015 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Υπάρχουν διαφορετικά μοντέλα αδειοδότησης, π.χ. κάποια προγράμματα χρεώνουν αρχικά σαν Royalties ( / στρέμ) και μετά ανά έτος παραγωγής (4-7 λεπτά στο κιλό σταφυλιού) Οι εμπορικοί οίκοι που διακινούν τα προγράμματα αυτά επιδιώκουν συνεργασίες με μεγάλους παραγωγούς και εταιρίες.

28 Προτεινόμενη ποικιλιακή σύνθεση Sugraone* Thompson Seedless* Victoria Αττική Autumn Royal Flame Seedless * Crimson Seedless * Red Globe* * Πέντε πιο εμπορικές ποικιλίες διεθνώς, το 2015

29 Μέση τιμή ( /kg) των ποικιλιών Italia και Red globe στα σουπερ μάρκετ της Ιταλίας, τα έτη 2013 & ,4-0,8 /kg RED GLOBE ITALIA Μέσα Αυγούστου τέλη Δεκέμβρη Schiano lo Moriello, 2015

30 Αλλαγή ποικιλίας Ραζακί με Red globe 22 Μαΐου 2013 Πεζά Ηρακλείου 8 Οκτωβρίου 2013

31 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΩΝ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Οκτώβριος Νοέμβριος Δεκέμβριος Ιανουάριος ΠΡΑΣΙΝΕΣ /ΚΙΤΡΙΝΕΣ Sugraone * * Thompson Seedless Victoria * * ** ** ΚΟΚΚΙΝΕΣ Flame Seedless * * Crimpson Seedless Red Globe ** ** ** ΜΠΛΕ/ΜΑΥΡΕΣ Αττική Autumn Royal * * *ΠΡΩΙΜΗΣΗ: στόχος Ιούνιος Ιούλιος ** ** **ΟΨΙΜΗΣΗ: στόχος Νοέμβρης- Δεκέμβρης

32 Υπό κάλυψη τμήματα Σουλτανίνας, στις 3 Απριλίου Χρηματοδότηση Πλαστικά Κρήτης

33 42 ημερ. Επίδραση της κάλυψης των πρέμνων με πλαστικό, σε συνδυασμό με εφαρμογή ή όχι υδρογονούχου κυαναμίδης, στην περιεκτικότητα των ραγών της Σουλτανίνας σε σάκχαρα.

34 Πρέμνα επιτραπέζιας Σουλτανίνας, κατά την έναρξη του τρυγητού (Καλέσσα Ηρακλείου, 8 Ιουλίου 2004).

35 Αττική Sugraone Κουτσουράς Κουτσουράς, Ιεράπετρας, Μαΐου 2014

36 ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ Πλεονεκτήματα: Μεγαλύτερη παραγωγή ανά στρέμμα Διεύρυνση χρόνου διάθεσης Εύκολη αλλαγή ποικιλίας Αντιμετώπιση προβλημάτων «κόπωσης εδάφους» Μάιος Di Lorenzo et al., 2015

37 Κάλυψη για οψίμηση Περιοχή ΣύλλαμοςΑρχανών, 21 Αυγούστου 2013 Υπό προϋποθέσεις (κατάλληλη ποικιλία..), καθυστέρηση τρυγητού μέχρι 3 μήνες

38 Μελέτη οικολογικού αμπελουργικού περιβάλλοντος Επιλογή ποικιλίας (κλώνου) υποκειμένου Ο αδύναμος κρίκος Εφαρμοζόμενες καλλιεργητικές τεχνικές

39 MΕΓΕΘΟΣ ΡΑΓΑΣ ΠΟΙΚΙΛΙΑ & υποκείμενο ΛΟΙΠΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓ. ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΦΟΡΤΙΟ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΕΣ ΑΥΞΗΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΧΑΡΑΓΗ Αραίωμα ραγών Κόψιμο «ουράς» Γιββερελλίνες (GA 3 ) Κυτοκινίνες (CPPU, 2002) Μετά την ολοκλήρωση της καρπόδεσης: στον κορμό στη αμολύτη

40 ΧΡΩΜΑ ΡΑΓΑΣ ΠΟΙΚΙΛΙΑ & υποκείμενο ΦΟΡΤΙΟ ΚΑΙΡΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΟΜΗΣ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΕΣ ΑΥΞΗΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΛΟΙΠΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓ. ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ Σύστημα διαμόρφωσης/υποστύλωσης, Ξεφύλλισμα, Αμπσισικό οξύ (ΑΒΑ, PtoTone 2011), Ethephon.. Άρδευση (ελλειμματική) Λίπανση (Κ.) Χαραγή (κατά την Ε.Ω.),.

41 Crimson Seedless, Αρχάνες

42 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Οι προοπτικές καλλιέργειας επιτραπέζιων ποικιλιών στη Χώρα μας είναι πολύ καλές, υπό την βασική προϋπόθεση, άμεσης και έμμεσης, επιστημονικής υποστήριξης των αμπελουργών μας. ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ Ομάδες Παραγωγών & Διεπαγγελματική Οργάνωση Επιτραπέζιων Σταφυλιών. Κατευθυνόμενη και ελεγχόμενη επιστημονική έρευνα. Εξειδικευμένος Σύμβουλος Ομάδας Παραγωγών. Συνεχής ενημέρωση - εκπαίδευση αμπελουργών.

43 Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας.

44

45 ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΙΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ Thompson Seedless (συν. Σουλτανίνα) Σταδιακή μείωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων. διεθνώς Superior Seedless (συν. Sugraone) Βασικά μειονεκτήματα: η υπερβολική ζωηρότητα, η μειωμένη γονιμότητα λανθανόντων οφθαλμών Υψηλές τιμές: Ιούνιο μέσα Ιουλίου

46 Flame Seedless Βασικά μειονεκτήματα: το μικρό μέγεθος και ο αδύνατος χρωματισμό της ράγας Crimson Seedless Βασικά μειονεκτήματα: η υπερβολική ζωηρότητα, το μικρό σχετικά μέγεθος και ο ατελής χρωματισμός της ράγας. Μικρότερο κόστος και μετασυλλεκτικές απώλειες από τη Thompson Seedless.

47 Sugraone* Thompson Seedless* Victoria Flame Seedless * Crimson Seedless * Red Globe* ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΠΟΙΚΙΛΙΑΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ * Πέντε πιο εμπορικές ποικιλίες διεθνώς, το 2015 Αττική Autumn Royal

48 From: Ross Jones Sent: Wednesday, February 05, :36 AM To: 'Fisarakis Giannis' Subject: RE: TABLE GRAPE C.V. Dr. Fisarakis... Thanks for your and interest. In brief, there is currently no licensing/testing opportunity for these protected and commission-licensed cultivars. The commission will be commercializing these and other licensed varieties in the future. Feel welcome to periodically request a program status update if interested. Thanks and regards. Ross Ross A. Jones Vice President, Viticulture Research & Technical Issues California Table Grape Commission 392 W. Fallbrook Avenue, Suite 101 Fresno, CA U.S.A. P: ext. 120 F: E: ross@grapesfromcalifornia.com

49 Early Sweet: η πιο πρώιμη εμπορική ποικιλία. Ωριμάζει δυο βδομάδες πριν τη Sugraone. In May 2015 a grape shipment arriving from Egypt containing two and a half tons of illegally grown grapes was destroyed at the Belgian customs. The grapes were of a protected variety and were grown without the necessary license. The variety in subject is the wellknown white seedless grape variety Early Sweet, owned by Grapa Company.

50 Πηγή: GTA, Global Trade Atlas ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ 2014 (τόνους) ΙΤΑΛΙΑ ΙΣΠΑΝΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΕΞΑΓΩΓΕΣ (τόνους)

51 ΣΤΑΦΙΔΟΠΟΙΗΣΙΜΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΗ ΣΤΑΦΙΔΑΜΠΕΛΟΣ: Στην καλύτερη περίπτωση διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης. ΣΟΥΛΤΑΝΙΝΑ: Με βάση τα σημερινά δεδομένα, σε βάθος 20ετίας, το πολύ να διατηρηθούν στρέμματα σταφιδοποιήσιμης Σουλτανίνας.