Η ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ ΝΕΥΡΑΛΓΙΚΟ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΗΜΕΡΑ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

Transcript

1 Η ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ ΝΕΥΡΑΛΓΙΚΟ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΗΜΕΡΑ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

2 Στην Ελλάδα του 2011, η Υγεία εξελίσσεται έχοντας ήδη στην πλάτη της, περί τα 30 χρόνια από την τελευταία ριζική µεταµόρφωσή της. 30 χρόνια Ανάπτυξης µε πολλά θετικά αλλά και πολλά αρνητικά πρόσηµα, αναφορικά µε την αποτελεσµατικότητά της, όπως αυτή κρίνεται από την χρήση των παρεχόµενων υπηρεσιών της Τον Πολίτη. Τα τελευταία 20 χρόνια παρατηρείται ένταση και στην ενασχόληση-εξάπλωση του ιδιωτικού τοµέα στο χώρο της Υγείας στη χώρα µας. Ένας ιδιωτικός τοµέας µε πολλά από τα χαρακτηριστικά των δοµών του να τα κληρονοµεί από το ηµόσιο, αφού την επιχειρηµατικότητα αλλά και την στελέχωση συνθέτουν µικτά σχήµατα κυρίως υγειονοµικών (συνήθως ιατροί) που προέρχονταν από τις δηµόσιες υγειονοµικές δοµές. Η ταυτόχρονη αλλά όχι παράλληλη ανάπτυξη και των δύο χώρων επέφερε πραγµατική ΑΝΟΙΞΗ στη ΖΗΤΗΣΗ Στελεχών Υγείας και δηµιούργησε ανάγκες που το προσφερόµενο δυναµικό πολλές φορές δεν µπορούσε να καλύψει. Ως αποτέλεσµα λοιπόν της παραπάνω µη αναλογικής σχέσης προσφοράς και ζήτησης (ποσοτικά αλλά και ποιοτικά), επεκτάθηκε το στερεότυπο µοντέλο του Ιατρού- Γενικού ιευθυντή σε πολλές άλλες οργανωτικές βαθµίδες της ιοίκησης Υγειονοµικών οµών. Πολλοί από εµάς έχουν υπόψη τους το χαρακτηριστικό παράδειγµα του εργαζόµενου σε ηµόσια Υγειονοµική µονάδα που προσελήφθη στην κατηγορία ΥΕ Βοηθητικό Υγειονοµικό προσωπικό και σήµερα µετά από µετατάξεις, ωριµάνσεις, πτυχία του θερµοκηπίου, αποτελεί Ανώτατο ιοικητικό Στέλεχος. Τα παραδείγµατα είναι πράγµατι τόσα πολλά που εύλογα αναρωτιέται κανείς, αν όλα µαζί αποτελούν στοιχεία εξαίρεσης ή στοιχεία κανόνα. Αυτόµατα λοιπόν σε όλους, δηµιουργείται εύλογα το ερώτηµα: πώς και από ποιούς διαµορφώθηκαν τα ιοικητικά Υγειονοµικά Μοντέλα που εξέλιξαν την Ελληνική Υγεία στη χώρα µας; Απαντώντας άµεσα ή έµµεσα σε αυτό το ερώτηµα, µπορούµε να εξάγουµε πολλά συµπεράσµατα για το σήµερα αλλά και για το αύριο της Υγείας και όλες τις σχετικές παραµέτρους που προσδιορίζουν την εξέλιξη κάθε σχετικού µε αυτήν στοιχείου. ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑ ΙΚΟ ΧΩΡΟ 1. Φορέας Παροχής 1. Ελληνική Πολιτεία 2. Ιδιωτική πρωτοβουλία 2. Κατηγορίες Παρεχόµενων Υπηρεσιών Υγείας 1. Πρωτοβάθµιες οµές 1. Εθνικό Σύστηµα Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

3 Περιφερειακά Ιατρεία Πολυδύναµα Περιφερειακά Ιατρεία Κέντρα Υγείας Εξωτερικών Ιατρείων Νοσοκοµειακών Μονάδων Τµήµατα Επειγόντων Περιστατικών Νοσοκοµειακών Μονάδων 2. ηµόσιοι Ασφαλιστικοί Φορείς Συµβεβληµένα Ιατρεία Συµβεβληµένα Πολυιατρεία, ιαγνωστικά Κέντρα Εξωτερικά Ιατρεία Νοσοκοµειακών Μονάδων Τµήµατα Επειγόντων Περιστατικών Νοσοκοµειακών Μονάδων 3. Ιδιωτικός Τοµέας Ιδιωτικά Ιατρεία Πολυιατρεία Οικογενειακοί Ιατροί ιαγνωστικά Κέντρα Εξωτερικά Ιατρεία Ιδιωτικών Νοσοκοµειακών Μονάδων Τµήµατα Επειγόντων Περιστατικών Ιδιωτικών Νοσοκοµειακών Μονάδων 2. ευτεροβάθµιες οµές 1. Εθνικό Σύστηµα Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης Νοσοκοµειακές Μονάδες (Κλινικές Νοσηλείας Χειρουργεία κλπ) 2. ηµόσιοι Ασφαλιστικοί Φορείς Νοσοκοµειακές Μονάδες (Κλινικές Νοσηλείας Χειρουργεία κλπ) (Ι.Κ.Α) Ιδιωτικός Τοµέας Ιδιωτικές Κλινικές 3. οµές Μεταδευτεροβάθµιας Περίθαλψης 1. Εθνικό Σύστηµα Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης Κ.Α.Φ.Κ.Α, ΚΕΚΥΚΑΜΕΑ, Ξενώνες (Ψυχιατρικές οµές, οµές Αποασυλοποίησης Επανένταξης) κλπ Ιδιωτικός Τοµέας Κέντρα Αποκατάστασης και Αποθεραπείας Ηµερήσιας ή Κλειστής Νοσηλείας Ξενώνες Οικοτροφεία, ΣΥ (όπου υπάρχουν στοιχειώδεις υγειονοµικές υπηρεσίες) κλπ. 4. Τριτοβάθµιες οµές 1. Εθνικό Σύστηµα Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης

4 Νοσοκοµειακές Μονάδες Πλήρους Υγειονοµικής Περίθαλψης (ΜΕΘ ΜΕΝ ΜΕΜΦ κλπ) 2. Ιδιωτικός Τοµέας Νοσοκοµειακές Μονάδες Πλήρους Υγειονοµικής Περίθαλψης (ΜΕΘ ΜΕΝ ΜΕΜΦ κλπ) Ως ανεξάρτητη κατηγορία παρεχόµενης υπηρεσίας Υγείας θεωρείται και η Προνοσοκοµειακή περίθαλψη όπου το εθνικό σύστηµα καλύπτει το ΕΚΑΒ ενώ στον ιδιωτικό τοµέα δεν είναι ανεξάρτητη. 3. Γεωγραφική Κατανοµή 1. Υγειονοµικές Περιφέρειες Αττικής Πειραιώς Αιγαίου Μακεδονίας Θεσσαλίας Στερεάς Ελλάδας Μακεδονίας Θράκης υτ. Ελλάδας Πελ/σου Επτανήσων & Ηπείρου Κρήτης Σε κάθε έδρα συνήθως πρώην περιφερειών υπάρχουν τριτοβάθµιες (περιφερειακές) Νοσοκοµειακές δοµές. Σε κάθε Νοµό (πρωτεύουσα) υπάρχουν δευτεροβάθµιες συνήθως Νοσοκοµειακές Μονάδες (πρώην Νοµαρχιακά Νοσοκοµεία). Επίσης παρατηρούνται παρόµοιες ή µικρότερες Νοσοκοµειακές δοµές σε άλλες µεγάλες πόλεις του ίδιου Νοµού, Κέντρα Υγείας σε µικρότερες πόλεις και περιφερειακά ιατρεία σχεδόν σε κάθε πρώην κοινότητα. 2. Περιφερειακές ιευθύνσεις Υγείας (Περιφέρειες του Υπουργείου Εσωτερικών όπως δηµιουργήθηκαν από τον ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ ). Μειονεκτήµατα του Συστήµατος Σήµερα Αυτό το Σύστηµα Υγείας, όπως προκύπτει από την υπάρχουσα κατανοµή και διάρθρωση, παρουσιάζει µεταξύ πολλών άλλων τις εξής αδυναµίες:

5 1. Ο γιατρός της Πρωτοβάθµιας Υγείας είναι απαξιωµένος, αφού το Σύστηµα της Πρωτοβάθµιας υγείας έχει ουσιαστικά αποτύχει. 2. εν υπάρχει σαφής και λειτουργική διασύνδεση πρωτοβάθµιας δευτεροβάθµιας. Η ανταπόκριση στην αγωνία του ανθρώπου ο οποίος για µια απλή του ανάγκη που πρέπει να ικανοποιήσει σ ένα δευτεροβάθµιο Νοσοκοµείο, είναι Ανύπαρκτη, καθώς υποχρεώνεται να βγει σε άγρα κρεβατιού, αφού η πρωτοβάθµια δοµή που θα τον βοηθούσε να έρθει σε επαφή µε το σύστηµα των Νοσοκοµείων αδυνατεί για διάφορους λόγους να το κάνει. 3. Οµοειδείς υγειονοµικές υπηρεσίες είναι κατακερµατισµένες µέσα στον ίδιο φορέα, ή µέσα στην ίδια περιοχή και φυσικά τις περισσότερες φορές ελλειµµατικές (φυσικό επακόλουθο). Όταν η κατάσταση αφορά ειδικά τη δευτεροβάθµια υγεία η αδυναµία της να ανταπεξέλθει στις ανάγκες ενός ανθρώπου αυτοτελώς, δηµιουργεί τροµερά ερωτηµατικά σε ότι αφορά την άρτια διαχείριση της εξέλιξης της υγείας του. Προσωπικές πετυχηµένες (µε αυτοθυσία συνήθως) δράσεις στελεχών, αξίζουν φυσικά τα συγχαρητήρια όλων, αναδεικνύουν όµως περισσότερο τα προβλήµατα. 4. Το υγειονοµικό προσωπικό είναι γερασµένο και δυστυχώς πολλές φορές ανειδίκευτο. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται µία θετική εξέλιξη στην αναβάθµιση ποιοτικά των προσλαµβανοµένων στελεχών. 5. Η «ιοίκηση Ολικής Ποιότητας» στην εσωτερική λειτουργία των Υγειονοµικών Μονάδων είναι φράση που για πολλούς ίσως αποτελεί την αφορµή να ανοίξουν λεξικό ορολογιών διοίκησης. Ελάχιστα παραδείγµατα πρωτυποποιηµένων λειτουργιών αναφέρονται και οι διαδικασίες τις περισσότερες φορές προσωποποιούνται. Προσπάθειες σοβαρές στον τοµέα αυτό παρατηρούνται µόνο από την ιδιωτική πρωτοβουλία. 6. Η προσωποποίηση των κανόνων, η γραφειοκρατία και πολλές φορές η ατιµωρησία καταργούν όχι µόνο τη σωστή αξιολόγηση αλλά τη δυνατότητα πραγµατοποίησης αξιολόγησης των στελεχών της Υγείας. 7. Η υπερβολική ανάπτυξη υποδοµών ανά την ελληνική επικράτεια, ελλείψει κεντρικού σχεδιασµού. Αναρίθµητα τα παραδείγµατα της ύπαρξης του µηχανήµατος και όχι τον χειριστή του, καθώς και της ύπαρξη του χειριστή αλλά όχι του µηχανήµατος. 8. Έλλειµµα στον διαχρονικό σχεδιασµό πολιτικών για την Υγεία µε αποτέλεσµα το «ράβε ξήλωνε» να διαµορφώνει διαβρωτικές επανεκκινήσεις στο σύστηµα και να κουράζει τα ικανά στελέχη. 9. Άµεση εξάρτηση από τον κρατικό προϋπολογισµό και ουδεµία προσπάθεια απεξάρτησης από αυτόν καταργεί κάθε σκέψη για δηµιουργία οικονοµίας κλίµακας και αυτοδιαχείριση. Ελλείψεις σε ρευστότητα λόγω αδυναµίας καταβολής οφειλών από τα ασφαλιστικά ταµεία, ουσιαστικά συνεπάγεται τον ευνουχισµό κάθε υγειούς προσπάθειας εξορθολογισµού δαπανών και εξόδων. Τα συχνά φαινόµενα κακοδιαχείρισης συµπληρώνουν το υπέρογκο κόστος της σηµερινής προσφερόµενης υγείας στον πολίτη.

6 Η ιδιωτική Υγεία ως θέµα επιβίωσης αντιµετωπίζει τον εξορθολογισµό του κόστους παρεχόµενων υπηρεσιών της, που σε συνδυασµό µε τις ελλειµµατικές ταµειακές εισροές ( από τα ηµόσια Ασφαλιστικά Ταµεία) δηµιουργούν πολλές φορές συνθήκες εξαφάνισης του Ανθρωποκεντρικού χαρακτήρα της Υγείας. 10. Οι εξελίξεις στον καθαρά Επιστηµονικό τοµέα είναι ραγδαίες. Το ελληνικό γραφειοκρατικό Σύστηµα της Υγείας όµως αδυνατεί να τις παρακολουθήσει. Η ιδιωτική Υγεία εφόσον σήµερα τα οικονοµικά της αποθέµατα της δίνουν τη δυνατότητα καταφέρνει να εξελίσσεται παράλληλα. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Σήµερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά µεταπολεµικά η Ελληνική οικονοµία βαδίζει στα µονοπάτια της Ύφεσης, βιώνοντας µια βαθειά κρίση. Η Ελληνική κοινωνία αγωνιά κυριολεκτικά για το Αύριο. Ο τοµέας της Υγείας είτε διά µέσω του ελλειµατικού κρατικού κουρβανά ( ηµόσια), είτε διά µέσω της κατάρρευσης της αγοράς (Ιδιωτική), νιώθει έντονες πιέσεις. Οι πιέσεις αυτές έµµεσα δηµιουργούν συνθήκες αναγκαστικού επαναπροσδιορισµού των κανόνων λειτουργίας του Υγειονοµικού χώρου, και δυστυχώς πρέπει άµεσα να εκτονωθούν. Ο πολύτιµος χρόνος που στο παρελθόν µε άνεση θα µπορούσαν να είχαν δηµιουργηθεί ασφαλή θεµέλια, έχει χαθεί. Η ιεράρχηση των παρεχόµενων υπηρεσιών, η σύµπτυξη υποδοµών, η συνένωση δοµών, ο εξορθολογισµός δαπανών, η αξιολόγηση και άλλες πολλές τόσο πολυσυζητηµένες έννοιες, σήµερα ξεφεύγουν από µία απλή σκέψη και περνούν στο <<είτε εφαρµόζονται, είτε το σύστηµα καταρρέει>>. ΣΤΕΛΕΧΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΟΝΑ ΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥΣ ΑΝΗΚΕΙ Η ρεαλιστική αδυναµία επιβίωσης του σηµερινού Ελληνικού Υγειονοµικού µοντέλου, σε συνδυασµό µε το περιβάλλον Κρίσης, αποτελούν ίσως τους

7 χειρότερους οιωνούς για το αύριο των στελεχών Υγείας που ήδη δραστηριοποιούνται στον χώρο ή σκοπεύουν να το κάνουν άµεσα. Ας προσεγγίσουµε όµως λίγο διαφορετικά την προοπτική της αγοράς εργασίας στον Ελληνικό Υγειονοµικό χάρτη του Αύριο. Μέχρι τώρα καταγράψαµε επιγραµµατικά τον τρόπο µε τον οποίο αναπτύσσεται ο τοµέας των παρεχόµενων υπηρεσιών Υγείας στην Ελλάδα σε ότι αφορά : Τη διάρθρωσή του και είπαµε ότι χρήζει άµεσης αναδιάρθρωσης, Τη γεωγραφική του εξάπλωση και είπαµε ότι χρήζει άµεσης συγκέντρωσης µε εκ βάθρων αλλαγή αντίληψης. Το γηρασµένο και πολλές φορές ανειδίκευτο ανθρώπινο δυναµικό που στελεχώνει τις υγειονοµικές δοµές και ΛΕΜΕ ΟΤΙ ΧΡΗΖΕΙ ΡΙΖΙΚΗΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ. Είναι λοιπόν δεδοµένη η αναγκαιότητα να προβούµε σε κεντρικό επανασχεδιασµό και σε άµεσες δράσεις, παρ όλους τους κινδύνους που ίσως µας επιφυλάσσει η λήψη αποφάσεων <<υπό πίεση>>. Η Πολιτεία είναι αναγκασµένη να λάβει υπόψη τις αστοχίες του παρελθόντος και να προχωρήσει µπροστά και δηµιουργώντας νέους κανόνες, διατηρώντας τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα των παρεχόµενων υπηρεσιών Υγείας να εµπιστευτεί και να αξιοποιήσει τα Εξειδικευµένα στο χώρο Στελέχη, ΕΣΑΣ!!!!