ΕΡΓΟ: Μελέτη του Εθελοντισµού στην Ελλάδα

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΕΙ ΙΚΟΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΚΟΝ ΥΛΙΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ Έδρα: Τρίπολη ΕΡΓΟ: Μελέτη του Εθελοντισµού στην Ελλάδα 3o ΠΑΡΑ ΟΤΕΟ Ανάδοχος Mindwell A.E. Λ. Συγγρού 377, Π. Φάληρο

2 3 ο ΠΑΡΑ ΟΤΕΟ ΕΡΓΟΥ ιεθνείς Βέλτιστες Πρακτικές για την Εθελοντική ράση των Νέων

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ A ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΤΗΣ ΑΝΑΜΙΞΗΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΜΕ ΤΟΝ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟ ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΝΑΜΙΞΗΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΜΕ ΤΟΝ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟ ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ... 6 ΕΝΟΤΗΤΑ Β ΠΡΟΣΕΛΚΥΣΗ ΤΩΝ ΝΕΑΡΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΤΩΝ ΝΕΑΡΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΝΕΑΡΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΩΝ ΝΕΑΡΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ Γ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΡΑΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΙΑΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΣΗ ΕΝΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΥΨΗΛΩΝ ΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΟΥ Ι ΙΩΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΆΣΚΗΣΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΣΕ ΙΕΘΝΕΙΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΠΗΓΕΣ ΒΙΒΛΙΑ ΑΡΘΡΑ ΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙ ΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

4 Ενότητα A Οι Νέοι και ο Εθελοντισµός 1. Οι Οικονοµικοί και Κοινωνικοί Παράγοντες που επηρεάζουν τους Νέους Οι οικονοµικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη ζωή και το µέλλον των νέων είναι: Η είσοδος στην αγορά εργασίας έχει γίνει πολύ δύσκολη και τα περισσότερα επαγγέλµατα σήµερα είναι αβέβαια. Ειδικότερα, πολλά επαγγέλµατα έχουν αλλάξει ριζικά και άλλα έχουν χαθεί. Η συνεχής αλλαγή χαρακτηρίζει την αγορά εργασίας. Η ανεργία των νέων διαµορφώνεται σε πολύ υψηλά επίπεδα. Η τεχνολογική πρόοδος οδήγησε στην αύξηση του παγκόσµιου ανταγωνισµού, σε αλλαγές στη ζήτηση των αγαθών και υπηρεσιών και στη µεταβολή των επιχειρηµατικών πρακτικών, µε αποτέλεσµα τη δραµατική αλλαγή της αγοράς εργασίας. Στο πλαίσιο αυτό, η σύγχρονη αγορά εργασίας απαιτεί ευέλικτους και δηµιουργικούς εργαζόµενους, που κατέχουν πολλές δεξιότητες και γνώσεις και είναι ικανοί να προσαρµόζονται στη συνεχή αλλαγή. Έτσι, σήµερα είναι δεδοµένο ότι οι εργαζόµενοι χρειάζεται να αλλάζουν αρκετές φορές θέσεις εργασίας, ακόµη και επαγγέλµατα. Η ανάγκη της δια βίου µάθησης είναι ένα ακόµη χαρακτηριστικό του σύγχρονου οικονοµικού περιβάλλοντος. ηλαδή πραγµατικά ο κάθε εργαζόµενος θα πρέπει συνεχώς να αποκτά νέες γνώσεις και να αναπτύσσει νέες δεξιότητες, προκειµένου να προσαρµόζεται αποτελεσµατικά στο ραγδαία µεταβαλλόµενο περιβάλλον και να διατηρεί την εργασία του. Η εποχή που η εκπαίδευση τελείωνε µε την αποφοίτηση δεν υπάρχει πλέον. Η σηµερινή αγορά εργασίας απαιτεί ένα υψηλό επίπεδο ποικίλων δεξιοτήτων. Για παράδειγµα, ολοένα και περισσότερα επαγγέλµατα απαιτούν εργαζοµένους που µπορούν να επικοινωνούν αποτελεσµατικά, να δουλεύουν σωστά σε οµάδες, να µπορούν να λαµβάνουν τις κατάλληλες αποφάσεις, να επιλύουν προβλήµατα και επιδεικνύουν δηµιουργικότητα. Στη νέα οικονοµία, η σχέση µεταξύ δεξιοτήτων και ευκαιριών έχει γίνει πιο έντονη από ποτέ. ηλαδή οι ευκαιρίες για την εύρεση και διατήρηση µίας εργασίας µε µέλλον είναι ιδιαίτερα περιορισµένες για εκείνους που δεν 2

5 διαθέτουν τις απαραίτητες δεξιότητες. Ιδιαίτερα οι νέοι που δεν διαθέτουν τις απαραίτητες δεξιότητες έχουν περιορισµένες επαγγελµατικές επιλογές και αντιµετωπίζουν µακροχρόνια τον κίνδυνο της ανεργίας. Από την άλλη πλευρά, οι πόρτες ανοίγονται για εκείνους που διαθέτουν και συνεχώς αναπτύσσουν τις κατάλληλες δεξιότητες. Παράλληλα, η ζωή των νέων επηρεάζεται και από συγκεκριµένες κοινωνικές παραµέτρους: Οι συνθήκες που επικρατούν σήµερα στην περίοδο της εφηβείας και στα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσης των ανθρώπων έχουν µεταβληθεί σηµαντικά σε σχέση µε το παρελθόν. Για παράδειγµα, στις αγροτικές και πρώιµα βιοµηχανικές κοινωνίες του παρελθόντος, όπου η ανάγκη για εργατικά χέρια ήταν πολύ µεγάλη, οι άνθρωποι απορροφούνταν από το εργατικό δυναµικό σε πολύ νεαρή ηλικία. Από την άλλη πλευρά, στη σηµερινή εποχή έχουν αυξηθεί η διάρκεια και οι απαιτήσεις της εκπαίδευσης για τους νέους. Έτσι, τα χρόνια της νεότητας αποτελούν µία περίοδο προετοιµασίας για την είσοδο στον κόσµο των ενηλίκων και της αγοράς εργασίας. εν υπάρχει αµφιβολία ότι αυτή η αντίληψη των χρόνων της νεότητας ως µίας περιόδου αναµονής έχει επηρεάσει τις απόψεις των νέων ανθρώπων αναφορικά µε τους ρόλους που µπορούν να αναλάβουν στη σύγχρονη κοινωνία και ουσιαστικά έχει περιορίσει κατά πολύ τους κοινωνικούς ρόλους που οι νέοι επιτρέπεται να παίζουν. Έτσι, οι νέοι άνθρωποι είναι ανοιχτοί σε πολύ περιορισµένες εµπειρίες και υπάρχουν λίγες ευκαιρίες για την ανάληψη υπευθυνοτήτων από αυτούς και την πραγµατοποίηση θετικής συνεισφοράς στο κοινωνικό σύνολο. Με άλλα λόγια, οι νέοι είναι αποµονωµένοι από τις πραγµατικά παραγωγικές εργασίες και ρόλους της κοινωνίας. Το παράδοξο είναι ότι ακριβώς στην περίοδο της νεότητας οι άνθρωποι ξεκινούν να ορίζουν τους εαυτούς τους και να αναπτύσσουν την αυτοεκτίµησή τους σε σχέση µε το τι µπορούν να κάνουν και σε τι µπορούν να επιδράσουν στο περιβάλλον τους. Γι αυτό τα λόγο οι νέοι άνθρωποι πρέπει να είναι σε θέση να εξερευνούν όλες τις εναλλακτικές που θα αντιµετωπίσουν ως ενήλικες. ηλαδή, ο περιορισµός στην ανάληψη των ρόλων που θέτει στους νέους η κοινωνία υπονοµεύει την αυτο-εκτίµησή τους και την ικανότητα ανάληψης δράσης. Με τον τρόπο αυτό, ουσιαστικά η κοινωνία στέλνει τους νέους σε ένα µέλλον για το οποίο δεν έχουν προετοιµαστεί κατάλληλα. Επίσης, τα µηνύµατα που λαµβάνουν οι νέοι από την κοινωνία είναι αρνητικά, αφού τους αποδίδει χαρακτηριστικά όπως είναι ο εγωισµός, η απάθεια, η έλλειψη στόχων, η αντίσταση στην εξουσία και η απουσία ενδιαφέροντος για τους τρίτους. Αυτή η αρνητική εικόνα των νέων ενισχύεται και από την έµφαση που δίνεται από τα µέσα µαζικής ενηµέρωσης στη νεανική εγκληµατικότητα και βία. Για όλους αυτούς τους κοινωνικούς παράγοντες, οι νέοι αποτελούν µία ανεκµετάλλευτη πηγή εθελοντών. Ωστόσο, η εµπειρία καταδεικνύει ότι το 3

6 πρόβληµα δεν είναι η έλλειψη προθυµίας από την πλευρά των νέων να συµµετέχουν σε εθελοντικές δραστηριότητες. Στην πραγµατικότητα, οι περισσότεροι νέοι επιθυµούν να αναλαµβάνουν ενεργούς ρόλους στην κοινωνία τους, εφόσον οι ικανότητές αντιµετωπίζονται µε σεβασµό και λαµβάνουν την κατάλληλη υποστήριξη. 2. Οι Προκλήσεις και τα Οφέλη της Ανάµιξης των Νέων µε τον Εθελοντισµό Οι νέοι είναι ένας ανεκµετάλλευτος πόρος στη σηµερινή κοινωνία. Τα οράµατα, οι ελπίδες και οι ιδέες τους είναι απαραίτητα για τη διαµόρφωση της µελλοντικής κοινωνίας σε έναν κόσµο που µεταβάλλεται διαρκώς. Οι νεαροί εθελοντές δεν είναι οι αυριανοί ηγέτες ούτε η µελλοντική µας ελπίδα. Οι νεαροί εθελοντές είναι οι σηµερινοί ηγέτες και το µέλλον ξεκινάει σήµερα. Στο πλαίσιο αυτό, τα πλεονεκτήµατα της ενσωµάτωσης των νεαρών εθελοντών στους εθελοντικούς οργανισµούς είναι πρακτικά και άµεσα. Ειδικότερα, µε την κατάλληλη εκπαίδευση και υποστήριξη δεν υπάρχει πραγµατικά κανένα όριο στο τι οι νέοι άνθρωποι είναι σε θέση να πραγµατοποιήσουν. Μάλιστα, η συλλογική συνεισφορά των νέων µπορεί να είναι τεράστια για την κοινωνία. Συνεπώς, η συµµετοχή των νέων στους εθελοντικούς οργανισµούς είναι ιδιαίτερα πολύτιµη, αφού, εκτός από τον ενθουσιασµό και τα τεράστια αποθέµατα ενέργειας που διαθέτουν, προσφέρουν επίσης δηµιουργικές ιδέες και νέες προοπτικές. Παράλληλα, µπορούν να προσφέρουν τις γνώσεις, τις συµβουλές και την προσωπική εµπειρία τους σε προγράµµατα που αφορούν στην παροχή υπηρεσιών σε νέους. Τέλος, πολλά νεαρά άτοµα διαθέτουν εξαιρετικές γνώσεις και εξειδικευµένες δεξιότητες, αφού έχουν εξοικειωθεί από νωρίς µε τις νέες τεχνολογίες και έχουν ευκολότερη πρόσβαση στην εκπαίδευση υψηλού επιπέδου. Έτσι, τα πλεονεκτήµατα που µπορούν να επιφέρουν οι νέοι σε έναν εθελοντικό οργανισµό αξίζουν και µε το παραπάνω την επένδυση σε χρόνο για την ολοκλήρωσή τους στον οργανισµό. Επιπρόσθετα, είναι σηµαντικό οι εθελοντικοί οργανισµοί να δείχνουν στους νέους ότι αξίζουν µία σηµαντική θέση στο κοινωνικό σύνολο και ότι σηµαντικά πράγµατα εξαρτώνται από τις προσπάθειές τους. ηλαδή, πρέπει οι οργανισµοί να προσφέρουν στους νέους την ευκαιρία να αποδεικνύουν τις δυνατότητές τους και να αξιοποιούν τις δεξιότητές τους µε τρόπους χρήσιµους τόσο για τους νέους όσο και για τους οργανισµούς. Συγχρόνως, η διοχέτευση των ταλέντων των νέων στη βοήθεια προς τους συνανθρώπους τους και στην επίλυση κοινωνικών προβληµάτων οδηγεί στην ανάπτυξη εκείνης της ικανότητάς τους για δέσµευση σε κάποιο σκοπό για το γενικό καλό του κοινωνικού συνόλου. Με άλλα λόγια, µέσα από τον εθελοντισµό 4

7 οι νέοι αποκτούν µία βαθύτερη κατανόηση της θέσης που κατέχουν στην κοινωνία. Και φυσικά η επιτυχία τρέφεται από τον ίδιο της τον εαυτό, αφού µέσα από τον εθελοντισµό οι νέοι αναπτύσσουν καινούριες δεξιότητες, γίνονται περισσότεροι ικανοί σε πολλαπλά επίπεδα, λαµβάνουν αναγνώριση για τα επιτεύγµατά τους και επιθυµούν να συµµετέχουν σε εθελοντικές δραστηριότητες σε µεγαλύτερο βαθµό. Συνεπώς, µέσω της ενθάρρυνσης για εθελοντική συµµετοχή, οι νέοι αποκτούν τις συνήθειες και τις στάσεις του καλού πολίτη, µε αποτέλεσµα την ανάπτυξη µίας νέας γενιάς εθελοντών για το µέλλον. 3. Τα Πλεονεκτήµατα και τα Μειονεκτήµατα της Ανάµιξης των Νέων µε τον Εθελοντισµό Τα σηµαντικότερα πλεονεκτήµατα της ανάµιξης των νέων µε τον εθελοντισµό είναι: Οι νεαροί εθελοντές δεν βλέπουν τα πράγµατα όπως οι ενήλικες και δεν σκέφτονται µε συνηθισµένο τρόπο. Οι νεαροί εθελοντές είναι ανοιχτόµυαλοι και απορροφούν εύκολα νέες ιδέες και πληροφορίες. Οι ιδέες των νέων είναι ευέλικτες, χωρίς προκαταλήψεις και µεταβάλλονται σχετικά εύκολα. Οι νεαροί εθελοντές διακατέχονται από έναν ατέλειωτο και υπέροχο ενθουσιασµό. Ο εθελοντικός οργανισµός που ενσωµατώνει νέους ανθρώπους στο δυναµικό του έχει τη δυνατότητα να διαµορφώνει τη νέα γενιά ηγετών. Αυτή θα είναι και η επόµενη γενιά ενήλικων εθελοντών και πιστών υποστηρικτών του. Από την άλλη πλευρά, τα πιθανά µειονεκτήµατα της ανάµιξης των νέων µε τον εθελοντισµό είναι: Οι νεαροί εθελοντές δεν δεσµεύονται συχνά για µεγάλο χρονικό διάστηµα. Συχνά έρχονται αργά ή φεύγουν νωρίς και δεν ολοκληρώνουν τις εργασίες τους. Οι νεαροί εθελοντές χρειάζονται διαφορετική εκπαίδευση και επίβλεψη. Οι νεαροί εθελοντές χρειάζονται διαφορετικής µορφής αναγνώριση. 5

8 4. Τα Πλεονεκτήµατα του Εθελοντισµού για τους Νέους Η εθελοντική εργασία καταφέρνει να είναι ιδιαίτερα πολύπλευρη, καθώς επιτρέπει την πραγµατοποίηση πολλαπλών στόχων από τους νέους. Πιο συγκεκριµένα, µέσα από τον εθελοντισµό οι νέοι βοηθούν όχι µόνο τους συνανθρώπους τους, αλλά και τους εαυτούς τους σε προσωπικό, πνευµατικό και κοινωνικό επίπεδο. Ειδικότερα, τα πλεονεκτήµατα που παρέχει ο εθελοντισµός στους νέους είναι: 1. Προσωπική Ανάπτυξη θετική εικόνα για τον εαυτό τους υψηλή αυτο-εκτίµηση και αυτοπεποίθηση αυξηµένη αίσθηση της προσωπικής αξίας και των ικανοτήτων τους αίσθηση χρησιµότητας στο κοινωνικό σύνολο και ικανοποίησης ως προς το ότι πραγµατοποιείται κάτι αξιόλογο µεγαλύτερη επίγνωση του εαυτού τους (αυτογνωσία) γνώση των προσωπικών τους ικανοτήτων, δυνάµεων και ενδιαφερόντων, κατανόηση των ορίων και αδυναµιών τους, καθώς και ανακάλυψη των κρυφών τους ταλέντων µεγαλύτερη ετοιµότητα στην ανάληψη ευθυνών, πρωτοβουλιών και προκλήσεων υψηλή ικανότητα διαχείρισης προσωπικών υποθέσεων και επιµονή στην αντιµετώπιση δυσκολιών (αυτοπειθαρχία) αυξηµένη ικανότητα συνεργασίας µε άλλους µεγάλη άνεση µε στη συναναστροφή µε άλλους νέους ανθρώπους και υψηλή αυτοπεποίθηση στις κοινωνικές επαφές µεγάλη έκθεση σε νέες καταστάσεις, νέους ανθρώπους και νέες εµπειρίες που µπορούν να οδηγήσουν σε νέες γνώσεις και δεξιότητες άνοιγµα στην εξερεύνηση νέων ρόλων και καταστάσεων υψηλό αίσθηµα αυτονοµίας, ανεξαρτησίας και αυτο-επάρκειας αυξηµένη ικανότητα επίδρασης στην κατεύθυνση της ζωής τους 2. Κοινωνική Ευαισθητοποίηση αυξηµένη κατανόηση των σχέσεών τους µε τους συνανθρώπους τους 6

9 ενθάρρυνση της ανάπτυξης µίας συνειδητοποιηµένης βάσης προσωπικών αξιών και πεποιθήσεων υψηλού επιπέδου γνώση και κατανόηση των συνανθρώπων τους έντονο ενδιαφέρον για την ευηµερία των συνανθρώπων τους ολοκληρωµένη κατανόηση των πολιτισµικών και ατοµικών διαφορών των συνανθρώπων τους, µέσα από την έκθεση σε διαφορετικές οµάδες ανθρώπων υψηλή διορατικότητα σε θέµατα δικαιοσύνης και κοινωνικά ζητήµατα αναγνώριση της ουσιαστικής αξίας της εθελοντικής εργασίας συνειδητοποίηση του δεσµού µε το κοινωνικό σύνολο µεγάλη αφοσίωση στην κοινωνία µεγαλύτερη δέσµευση στην κοινωνική ευθύνη αυξηµένοι πιθανότητα να είναι ενεργοί πολίτες και να υπηρετούν την κοινωνία στο µέλλον 3. Εργασιακή Εµπειρία άµεση συµµετοχή σε ποικίλες µαθησιακές εµπειρίες και φυσιολογικές εργασιακές αλληλεπιδράσεις πρακτική γνώση του τρόπου λειτουργίας των εθελοντικών οργανισµών και των διαφόρων εσωτερικών δοµών τους εµπειρία στη συνεργασία µε τρίτους σε ποικίλα επίπεδα γνώση των συνθηκών της εργασιακής πραγµατικότητας (π.χ. αναγνώριση του γεγονότος ότι ακόµα και οι πιο συναρπαστικές εργασίες περιλαµβάνουν βαρετά καθήκοντα) ευκαιρία επίδειξης των δυνατοτήτων τους απόκτηση εξειδίκευσης και εµπειρίας (δηλαδή πιστοποιηµένου εργασιακού ιστορικού) για τον εµπλουτισµό του προσωπικού τους βιογραφικού και τη βελτίωση των µελλοντικών τους επαγγελµατικών επιλογών ευκαιρία εξερεύνησης των ενδιαφερόντων τους και δοκιµής διαφορετικών ρόλων χωρίς αµετάκλητη δέσµευση επέκταση των γνώσεών τους ως προς τις επαγγελµατικές επιλογές ευκαιρία βίωσης συγκεκριµένων δραστηριοτήτων που σχετίζονται µε κάποια απασχόληση που τους ενδιαφέρει (εξερεύνηση επιλογών καριέρας) δηµιουργία επαφών και απόκτηση πιθανών συστάσεων για τη διεύρυνση των µελλοντικών τους επαγγελµατικών δυνατοτήτων 7

10 4. Ανάπτυξη εξιοτήτων (βλ. Παράρτηµα 1, Κατάλογος εξιοτήτων που µπορούν να αναπτυχθούν µέσω της Εθελοντικής Εργασίας) ενδυνάµωση των δεξιοτήτων αυτοδιαχείρισης και εργασιακής ετοιµότητας (π.χ. διαχείριση χρόνου, ανάληψη ευθυνών, ικανότητα ολοκλήρωσης ενός έργου) ενίσχυση των υπαρχόντων δεξιοτήτων µέσω της πρακτικής εξάσκησης και της εµπειρίας ανάπτυξη νέων εργασιακών δεξιοτήτων εξευγενισµός των διαπροσωπικών δεξιοτήτων µέσα από την εργασία και την επικοινωνία µε άλλους εµπειρία στη λήψη αποφάσεων και στην επίλυση προβληµάτων ευκαιρίες ανάπτυξης ηγετικών δεξιοτήτων διαρκές ενδιαφέρον για την απόκτηση νέων δεξιοτήτων αυξηµένη ικανότητα µάθησης από την εµπειρία (δια βίου µαθησιακές δεξιότητες) 8

11 Ενότητα Β ιεθνείς Βέλτιστες Πρακτικές των Οργανισµών για την Εθελοντική ράση των Νέων (δηλαδή για τη ιοίκηση των Νεαρών Εθελοντών) 5. Προσέλκυση των Νεαρών Εθελοντών Οι περισσότεροι νεαροί εθελοντές συµµετέχουν σε κάποιο εθελοντικό έργο, γιατί αυτό τους ζητήθηκε από κάποιον που γνωρίζουν. Συνεπώς, µεγάλο µέρος της αποτελεσµατικής προσέλκυσης νεαρών εθελοντών εξαρτάται από την από στόµα σε στόµα επικοινωνία, δηλαδή την προσέγγιση του υποψήφιου εθελοντή από κάποιο γνωστό του άτοµο. Πολλοί εθελοντικοί οργανισµοί εφαρµόζουν πρόσθετες δοκιµασµένες µεθόδους για την προσέλκυση εθελοντών. Για παράδειγµα κάποιοι οργανισµοί προβάλλουν τις ευκαιρίες για εθελοντική εργασία µε τη χρήση επίσηµων ανακοινώσεων ή αγγελιών σε εφηµερίδες, περιοδικά και άλλα έντυπα, άλλοι αναρτούν ανακοινώσεις σε δηµόσιους χώρους, όπως π.χ. σε σχολεία, πανεπιστήµια, εµπορικά κέντρα κ.λ.π., και άλλοι χρησιµοποιούν το διαδίκτυο. Πάντως, είναι σηµαντικό να σηµειωθεί ότι η πιο επιτυχηµένη προσέλκυση επιτυγχάνεται όταν ο οργανισµός στρέφεται στους κατάλληλους υποψήφιους εθελοντές για τη διαθέσιµη θέση εργασίας. ηλαδή, η πρόσκληση εργασίας πρέπει να πραγµατοποιείται στον κατάλληλο χώρο και στα κατάλληλα άτοµα για την εργασία, όπως π.χ. µία θέση τεχνικής υποστήριξης πρέπει να ανακοινώνεται σε σχολές προγραµµατιστών. Στο πλαίσιο αυτό, η αποτελεσµατική προσέλκυση νεαρών εθελοντών βασίζεται και στη σαφή και λεπτοµερή περιγραφή των εθελοντικών θέσεων εργασίας. Συνοψίζοντας, τρεις είναι οι βασικές πρακτικές στην προσέλκυση των νεαρών εθελοντών: α. Η Κοινοποίηση των Ανακοινώσεων Εθελοντικών Θέσεων Εργασίας στα Κατάλληλα Μέρη για την Προσέγγιση των Νεαρών Υποψήφιων Εθελοντών Συγκεκριµένα, τα καλύτερα µέρη για την προσέλκυση νεαρών υποψήφιων εθελοντών είναι εκείνα στα οποία συχνάζουν οι νέοι, όπως π.χ. σχολεία, πανεπιστήµια και σχολές, φροντιστήρια και χώροι διασκέδασης των νέων. Επίσης, πολλά νεαρά άτοµα χρησιµοποιούν τακτικά και το διαδίκτυο, το οποίο 9

12 αποτελεί ένα νέο αλλά ραγδαία αναπτυσσόµενο µέσο προβολής εθελοντικών θέσεων εργασίας. β. Η Πρόσβαση σε Νέα Άτοµα Οι πιθανοί νεαροί εθελοντές µπορούν να βρεθούν στα µέρη όπου κοινοποιούνται οι διαθέσιµες θέσεις εργασίας. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες µέθοδοι προσέλκυσης της προσοχής των νέων. Για παράδειγµα, οι δάσκαλοι, οι καθηγητές και οι διάφοροι σύµβουλοι (π.χ. σύµβουλοι επαγγελµατικού προσανατολισµού, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί) µπορούν να ενηµερώνουν εύκολα τους νέους για ευκαιρίες εθελοντικής εργασίας που εµφανίζονται. Μία µόνο συζήτηση µε το διευθυντή ενός σχολείου ή µε ένα δάσκαλο µπορεί να επιφέρει σε έναν οργανισµό έναν σηµαντικό αριθµό υποψήφιων νεαρών εθελοντών. Παράλληλα, οι εθελοντικοί οργανισµοί πρέπει να απευθύνονται και στους γονείς των εφήβων και των νεαρών ενηλίκων και να τους ενθαρρύνουν για την αναζήτηση περισσότερων πληροφοριών. γ. Η Χρήση Περιγραφών των Εθελοντικών Θέσεων Εργασίας (βλ. Παράρτηµα 2, Υπόδειγµα Περιγραφής της Εθελοντικής Θέσης Εργασίας) Η περιγραφή µίας θέσης εργασίας που στοχεύει στην προσέλκυση ενός νεαρού εθελοντή πρέπει να παρουσιάζει τη θέση εργασίας, χρησιµοποιώντας προσωπικούς και όχι τεχνικούς όρους. Επιπλέον, είναι µεγαλύτερη η πιθανότητα να προσφερθούν οι νέοι ως εθελοντές, εάν γνωρίζουν ότι θα εκπαιδευθούν, γεγονός που πρέπει να επισηµαίνεται στην περιγραφή εργασίας. Παράλληλα, είναι σηµαντικό η περιγραφή της θέσης εργασίας να παρουσιάζει τις δεξιότητες και την εµπειρία που θα αποκτήσει ο εθελοντής και θα τον κάνουν περισσότερο ανταγωνιστικό στην αγορά εργασίας. Για παράδειγµα, µπορεί να αναφέρεται ότι οι εθελοντές θα αποκτήσουν εµπειρία και θα παραλάβουν µε την ολοκλήρωση της εργασίας τους ένα πιστοποιητικό (ή κάποια συστατική επιστολή). Επιπρόσθετα, είναι χρήσιµο να αναφερθεί ότι οι νέοι ελκύονται συνήθως από βραχυπρόθεσµες ευκαιρίες και αναζητούν εθελοντικές θέσεις µερικής απασχόλησης ή σύντοµων και εντατικών χρονικών περιόδων. Μία ακόµη βασική παράµετρος είναι ότι οι εθελοντές επιθυµούν να γνωρίζουν τους στόχους του οργανισµού ή του εθελοντικού προγράµµατος από την αρχή και ενδιαφέρονται ιδιαίτερα να ενηµερώνονται για κάποια άµεσα αποτελέσµατα. Για παράδειγµα, το υλικό προσέλκυσης ενός οργανισµού παροχής κοινωνικών υπηρεσιών µπορεί να αναφέρεται σε κάποια βασικά στατιστικά στοιχεία, όπως π.χ. πόσοι άνθρωποι συµµετέχουν σε ετήσια βάση στο συγκεκριµένο εθελοντικό πρόγραµµα κ.λ.π. Στο ίδιο πλαίσιο, η περιγραφή της θέσης εργασίας µπορεί να περιλαµβάνει και µία αναφορά στη σπουδαιότητα του εθελοντικού προγράµµατος, όπως π.χ. «Οι νεαροί εθελοντές µας είναι γνωστοί για την ενέργεια και την ευχάριστη ατµόσφαιρα που δηµιουργούν όταν εργάζονται µαζί και πάνω από όλα γνωρίζουν ότι προσφέρουν αναντικατάστατο έργο στην κοινότητά µας». Ένας άλλος τρόπος είναι να παρατίθενται µία ή δύο µαρτυρίες νεαρών εθελοντών που συµµετέχουν στο συγκεκριµένο πρόγραµµα, όπως π.χ. «Μου αρέσει που είµαι εθελοντής στον οργανισµό... ιασκεδάζω απίστευτα και ξέρω ότι αυτό που κάνω είναι σηµαντικό» ή «εν µπορώ να πιστέψω πόσα πολλά πράγµατα έµαθα σαν εθελοντής στο». 10

13 Τέλος, έχουν εντοπιστεί τα ακόλουθα οκτώ σηµεία που ενδιαφέρουν τους νεαρούς εθελοντές και τα οποία είναι καλό να ενσωµατώνονται στα προγράµµατα προσέλκυσης που σχεδιάζουν και εφαρµόζουν οι οργανισµοί: 1. Ευελιξία Οι νέοι αναζητούν ποικιλία επιλογών και αµεσότητα, καθώς και βραχυπρόθεσµες ή µακροπρόθεσµες ευκαιρίες. Στο πλαίσιο αυτό, ο οργανισµός πρέπει να αναθέτει εργασίες στους νεαρούς εθελοντές που µπορούν να γίνουν µετά το σχολείο ή το πανεπιστήµιο, τα σαββατοκύριακα ή κατά τη διάρκεια των διακοπών, ενώ ευελιξία πρέπει να υπάρχει και στην περίοδο των εξετάσεων. 2. Πλήρης Ενηµέρωση Ο οργανισµός πρέπει να παρέχει πληροφορίες για όλο το εύρος της εθελοντικής εργασίας που είναι διαθέσιµη και να επεξηγεί τη σηµασία της. Γενικότερα, οι νέοι θέλουν να γνωρίζουν ότι κάνουν τη διαφορά. 3. Ευκολία Πρόσβασης Ο οργανισµός πρέπει να εξασφαλίζει ότι οι νεαροί εθελοντές έχουν εύκολη και άµεση πρόσβαση σε όλες τις διαθέσιµες πληροφορίες τόσο για τον οργανισµό συνολικά όσο και για την εκάστοτε εθελοντική θέση εργασίας. 4. Εµπειρία Ο οργανισµός πρέπει να περιγράφει στους νεαρούς εθελοντές ποιες δεξιότητες θα αποκτήσουν ακριβώς στην εκάστοτε εθελοντική θέση και µε ποιο τρόπο θα τους χρησιµεύσουν στην επαγγελµατική τους καριέρα. Επιπλέον, πρέπει να σκιαγραφείται η σηµασία της εθελοντικής εµπειρίας και να γίνονται άµεσες συσχετίσεις µε τις επαγγελµατικές δυνατότητες που τους παρέχονται. 5. Κίνητρα Ο οργανισµός είναι σηµαντικό να προσφέρει στους νεαρούς εθελοντές κίνητρα και χειροπιαστές ανταµοιβές, όπως π.χ. πιστοποιητικά συµµετοχής, συστατικές επιστολές κ.λ.π. 6. Ποικιλία Τα νεαρά άτοµα επιθυµούν να συµµετέχουν σε δραστηριότητες µέσα από τις οποίες µπορούν να εξερευνούν τα ενδιαφέροντά τους και να εργάζονται για τους προσωπικούς τους στόχους. Στο πλαίσιο αυτό, ο εκάστοτε εθελοντικός οργανισµός µπορεί να τους τονίζει ότι η διαθέσιµη θέση εργασίας θα τους παρέχει τη δυνατότητα να µαθαίνουν συνέχεια νέα πράγµατα. 7. Οργάνωση Ο οργανισµός πρέπει να παρέχει στους νεαρούς εθελοντές ένα αποτελεσµατικό αλλά ανεπίσηµο περιβάλλον σε συνδυασµό µε έναν άνετο αλλά υποστηρικτικό χώρο εργασίας. 11

14 8. ιασκέδαση Οι νέοι άνθρωποι επιθυµούν η εθελοντική τους εµπειρία να είναι ευχάριστη, ικανοποιητική και διασκεδαστική. Φυσικά, ο εθελοντικός οργανισµός πρέπει να λαµβάνει υπόψη του αυτές τις οκτώ παραµέτρους σε όλα τα στάδια της διοίκησης των εθελοντών και όχι µόνο στην προσέλκυση. Για την ολοκληρωµένη κατανόηση αυτού του σταδίου, στο Παράρτηµα 3 παρουσιάζεται το παράδειγµα ενός ενηµερωτικού φυλλαδίου κάποιου ξένου εθελοντικού οργανισµού για την προσέλκυση νεαρών εθελοντών. 6. Προσανατολισµός και Εκπαίδευση των Νεαρών Εθελοντών Ο προσανατολισµός στοχεύει στην προετοιµασία των εθελοντών για την ανάληψη της ανατιθέµενης εργασίας από µέρους τους. Πιο συγκεκριµένα, αυτή η διαδικασία πρέπει να εξασφαλίζει ότι οι εθελοντές κατανοούν τόσο το πλαίσιο στο οποίο εντάσσονται όσο και τον τρόπο µε τον οποίο θα λειτουργούν σε αυτό το πλαίσιο. Ο προσανατολισµός µπορεί να πραγµατοποιηθεί σε ατοµικό ή οµαδικό (δηλαδή µε άλλους νέους εθελοντές) επίπεδο. Αναφορικά µε τους νεαρούς εθελοντές, αυτοί αισθάνονται περισσότερο άνετα όταν βρίσκονται µε άλλα άτοµα του κύκλου τους. Επίσης, για τους νεαρούς εθελοντές ο προσανατολισµός πρέπει να περιλαµβάνει και µία γενική εισαγωγή στην έννοια και τη σηµασία του εθελοντισµού. Παράλληλα, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας του προσανατολισµού θα πρέπει να παρουσιάζονται και να εξηγούνται στους νεαρούς εθελοντές οι στόχοι, οι προτεραιότητες και η δοµή του οργανισµού, αλλά και να περιγράφεται γενικότερα ολόκληρο το πρόγραµµα και ο συγκεκριµένος ρόλος που αναλαµβάνει ο κάθε εθελοντής. Επιπρόσθετα, στο σηµείο αυτό πρέπει να συστήνονται στον εθελοντή ο άµεσος επόπτης ή προϊστάµενός του, τα µέλη του προσωπικού και οι εθελοντές µε τους οποίους θα συνεργαστεί. Τέλος, πρέπει να συζητείται το πρόγραµµα εργασίας και το είδος της εποπτείας (π.χ. καθηµερινή ενηµέρωση στο τέλος της εργασίας, εβδοµαδιαίες συναντήσεις ή µηνιαίες αναφορές) και να ζητείται από τους εθελοντές να αναφέρουν τι θα ήθελαν να γνωρίζουν προτού αναλάβουν τον καινούργιο τους ρόλο. Από την άλλη πλευρά, και η εκπαίδευση αποσκοπεί στην προετοιµασία των εθελοντών για την ανάληψη της ανατιθέµενης εργασίας από µέρους τους, αλλά διαφέρει από τον προσανατολισµό ως προς το ότι είναι περισσότερο εξειδικευµένη και λεπτοµερής. Ειδικότερα, ο στόχος της είναι να εξοπλίσει τους εθελοντές µε γνώσεις και δεξιότητες που θα τους χρειαστούν στο πλαίσιο της εργασίας που τους έχει ανατεθεί. Επιπλέον, η εκπαίδευση µπορεί να πραγµατοποιηθεί προτού οι εθελοντές αναλάβουν το νέο τους ρόλο (προπαίδευση) ή αφότου ξεκινήσουν το έργο τους (εκπαίδευση κατά την 12

15 εργασία). Πάντως, το σίγουρο είναι ότι η εκπαίδευση απαιτεί χρόνο, αλλά είναι µία επένδυση που αποδίδει και αξίζει. Αυτή η διαδικασία ξεκινάει µε τον εντοπισµό των εκπαιδευτικών αναγκών του κάθε εθελοντή σε σχέση µε τις απαιτήσεις της εθελοντικής εργασίας. Το επόµενο βήµα είναι ο καθορισµός των εκπαιδευτικών στόχων που καταδεικνύουν το τι ακριβώς απαιτείται από τον εθελοντή. Γενικότερα, το πρόγραµµα εκπαίδευσης πρέπει να είναι ρεαλιστικό και ευέλικτο. Μία ακόµη σηµαντική παράµετρος είναι η επιλογή εκείνης της διδακτικής προσέγγισης που λειτουργεί καλύτερα για τον κάθε εθελοντή. Για παράδειγµα, κάποιοι αποδίδουν καλύτερα µε τη συστηµατική µάθηση και άλλοι µε την πρακτική εξάσκηση. Άλλοι µαθαίνουν από ανεπίσηµες συζητήσεις µε µέλη του προσωπικού και µε εθελοντές, ενώ άλλοι προτιµούν τη µελέτη κάποιου εγχειριδίου. Ιδανικά, όλες οι εναλλακτικές επιλογές πρέπει να είναι διαθέσιµες. Παράλληλα, και οι εκπαιδευτικές µέθοδοι πρέπει να επιλέγονται µε προσοχή. Σε αυτές µπορεί να περιλαµβάνονται οπτικοακουστικές παρουσιάσεις, διαλέξεις, εγχειρίδια, παιχνίδια προσοµοίωσης, υπόδυση ρόλων και άλλες µέθοδοι που επιτρέπουν την εξάσκηση των δεξιοτήτων των εθελοντών. Πάντως, ο αποτελεσµατικότερος τρόπος είναι συνήθως ένας συνδυασµός όλων των διαθέσιµων εκπαιδευτικών µεθόδων. Επιπλέον, η εκπαίδευση πρέπει να είναι µία διαρκής διαδικασία για τον οργανισµό. Έτσι, µόλις οι νεαροί εθελοντές εξοικειώνονται µε τις ανατιθέµενες εργασίες τους, πρέπει να εξετάζεται η παροχή εκπαίδευσης σε πιο προχωρηµένο επίπεδο. Με τον τρόπο αυτό, οι νεαροί εθελοντές θα είναι σε θέση να αναλαµβάνουν µεγαλύτερες ευθύνες ή σηµαντικότερα προγράµµατα και συγχρόνως θα αναπτύσσουν περαιτέρω τις δεξιότητές τους. Στο σηµείο αυτό, είναι χρήσιµο να παρουσιαστούν κάποιες πρόσθετες συµβουλές αναφορικά µε τη διαδικασία της εκπαίδευσης των νεαρών εθελοντών: 1. Η Χρονική ιάρκεια της Εκπαίδευσης Η εκπαίδευση των νεαρών εθελοντών πρέπει να διαρκεί για ένα προκαθορισµένο χρονικό διάστηµα, το οποίο και πρέπει να τηρείται αυστηρά. Σε γενικές γραµµές, οι εκπαιδευτικές συνεδρίες πρέπει να είναι σύντοµες, ακόµα και αν αυτό σηµαίνει ότι θα πρέπει να οργανώνονται περισσότερες από µία συνεδρίες. 2. Το Εκπαιδευτικό Υλικό Το υλικό που διανέµεται κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας πρέπει να αξιολογείται µε προσοχή αναφορικά µε το εάν: έχει το κατάλληλο γλωσσικό επίπεδο 13

16 το περιεχόµενο είναι γραµµένο µε σαφήνεια το περιεχόµενο έχει νόηµα για τους νεαρούς εθελοντές οι γνώσεις που περιλαµβάνει είναι απαραίτητες για τους νεαρούς εθελοντές είναι σύντοµο, αλλά περιεκτικό Συνεπώς, είναι αδιαµφισβήτητο γεγονός ότι οι οργανισµοί πρέπει να επενδύουν στην κατάλληλη εκπαίδευση των εθελοντών τους. Άλλωστε, η επιτυχηµένη εκπαίδευση βοηθάει τους εθελοντές να ικανοποιούνται µε την εργασία τους και να κάνουν καλύτερα τη δουλειά τους για τον οργανισµό. 7. Επίβλεψη και Αξιολόγηση των Νεαρών Εθελοντών Ο σκοπός της επίβλεψης ή εποπτείας των εθελοντών είναι η παροχή υποστήριξης, ενθάρρυνσης, καθοδήγησης, ακόµη και εκπαίδευσης σε σχέση µε την εργασία. Επιπλέον, η επίβλεψη συµβάλει σηµαντικά στη διαδικασία καθορισµού και διατήρησης αποτελεσµατικών εργασιακών σχέσεων. Οι νέοι δεν χρειάζονται απαραίτητα περισσότερη ή λιγότερη επίβλεψη σε σχέση µε άλλους εθελοντές. Συνεπώς, η διάρκεια της επίβλεψης δεν εξαρτάται από την ηλικία, αλλά από τη φύση της εργασίας που πρέπει να πραγµατοποιηθεί καθώς και από τις ικανότητες του ατόµου που αναλαµβάνει αυτό το ρόλο. Μάλιστα, ορισµένες εργασίες απαιτούν εξ ορισµού µικρή επίβλεψη, ενώ άλλες περιλαµβάνουν ειδικές περιπτώσεις όπου απαιτείται υψηλότερο επίπεδο επίβλεψης ή απλώς διαφορετική µορφή εποπτείας, όπως για παράδειγµα µία θέση εργασίας µε ελάχιστη δοµή και σπάνιες επαναλήψεις, που στηρίζεται σηµαντικά στην προσωπική κρίση. Γενικότερα, η επίβλεψη είναι περισσότερο εντατική στην αρχή. Στη συνέχεια, αποφασίζεται µέχρι ποίου σηµείου είναι απαραίτητη η συνεχιζόµενη επίβλεψη ανάλογα µε τη φύση της εκάστοτε εργασίας και την αρχική απόδοση του εθελοντή. Παράλληλα, είναι σηµαντικό να καθίσταται σαφές το ποιος ακριβώς έχει την ευθύνη για την επίβλεψη των εθελοντών, διαφορετικά οι νέοι θα λαµβάνουν υπερβολική, ελάχιστη ή αντιφατική επίβλεψη που µπορεί να οδηγήσει σε σύγχυση ή άγχος. Ο εκάστοτε επόπτης µπορεί να είναι είτε µέλος του προσωπικού του οργανισµού είτε ένας έµπειρος εθελοντής. Επιπρόσθετα, πρέπει να καθορίζεται το είδος της επίβλεψης, δηλαδή το εάν πρόκειται για παρατήρηση, για εργασία µέσα σε οµάδα κ.λ.π. Πάντως, η επίβλεψη πρέπει να πραγµατοποιείται µε ποικίλους τρόπους, όπως π.χ. µε συναντήσεις πριν, κατά τη διάρκεια και µετά την εργασία, µε τακτικές τηλεφωνικές συνοµιλίες ή ακόµη και όταν το επιθυµεί ο ίδιος ο εθελοντής. Ταυτόχρονα, οι εθελοντές πρέπει να έχουν πολλές ευκαιρίες να θέτουν 14

17 ερωτήσεις, να µοιράζονται τις εµπειρίες τους, να συζητούν τα προβλήµατα και τα επιτεύγµατά τους και να αναπτύσσουν γενικότερα επαγγελµατικές επαφές. Στο πλαίσιο αυτό, αρχικά κάποιοι νεαροί εθελοντές θα αισθανθούν αδύναµοι, ιδιαίτερα εάν πρόκειται για την πρώτη τους εργασιακή εµπειρία. Στην περίπτωση που οι νεαροί εθελοντές είναι παθητικοί, έχουν µάθει να εξαρτώνται από άλλους και δεν είναι πρόθυµοι να αναλαµβάνουν ευθύνες, η επίβλεψη και καθοδήγηση από άτοµα του κύκλου τους µπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσµατική. Ωστόσο, για να µπορούν να βλέπουν οι νεαροί εθελοντές τα αποτελέσµατα των προσπαθειών τους, πρέπει ο οργανισµός να θέτει ρεαλιστικούς στόχους που µπορούν µετρηθούν ή ακόµη και να δηµιουργεί κάποια εργαλεία που θα βοηθούν τους νέους να αξιολογούν την ετοιµότητά τους σε κάθε εργασία και να αναγνωρίζουν τις δεξιότητες που αναπτύσσουν. Συµπερασµατικά, όταν ο οργανισµός αφιερώνει χρόνο για επίβλεψη σε συνεχή βάση, τότε είναι σε θέση να εντοπίζει τα προβλήµατα από νωρίς. Η αντιµετώπιση των προβληµάτων πρέπει να γίνεται µε τρόπο ανοικτό, εποικοδοµητικό και ευαίσθητο. Το πρώτο πράγµα που πρέπει να αναγνωρίζεται στο σηµείο αυτό είναι η φύση του προβλήµατος. Πάντως, επειδή οι νεαροί εθελοντές εργάζονται καλύτερα όταν τα όρια των ρόλων τους είναι προσεκτικά καθορισµένα αλλά επιτρέπεται και κάποιος βαθµός ευελιξίας, είναι σηµαντικό η επίβλεψη να µην περιορίζει ποτέ τη δηµιουργικότητα και τα κίνητρα των νεαρών εθελοντών. Συνοψίζοντας, αναφορικά µε την επίβλεψη, οι νεαροί εθελοντές χρειάζεται να: αναγνωρίζουν καθαρά τον επόπτη τους κατανοούν τους τρόπους επίβλεψής τους έχουν την ευκαιρία να εκφράζουν τη γνώµη και τις ανησυχίες τους δέχονται επίβλεψη που να αντικατοπτρίζει την περιγραφή της εθελοντικής θέσης εργασίας, καθώς και τον προσανατολισµό και την εκπαίδευση που έχουν λάβει Περνώντας στο θέµα της αξιολόγησης των νεαρών εθελοντών, η τακτική παρακολούθηση των αντιδράσεων και εντυπώσεών τους και η επαναξιολόγηση των στόχων τους είναι βασικά σηµεία. Στο πλαίσιο αυτό, ο συνεχής διάλογος εξασφαλίζει ότι καλύπτονται οι ανάγκες τόσο των εθελοντών όσο και των οργανισµών. Ο εµφανέστερος παράγοντας αξιολόγησης είναι η ποιότητα της εργασίας των εθελοντών. Ωστόσο, εξίσου σηµαντικοί είναι και κάποιοι άλλοι παράγοντες, που είναι λιγότερο χειροπιαστοί, όπως για παράδειγµα ο βαθµός και ο τρόπος µε τον οποίο οι εθελοντές αναλαµβάνουν και διαχειρίζονται τις ευθύνες τους, το επίπεδο αυτοπεποίθησης που εµφανίζουν στην τέλεση της εκάστοτε εργασίας κ.λ.π. Πάντως, η περισσότερο επίσηµη αξιολόγηση των εθελοντών γίνεται 15

18 συνήθως στο τέλος της ανατιθέµενης εργασίας ή σε κάποια προκαθορισµένα διαστήµατα µέσω γραπτής αξιολόγησης της απόδοσης τους, που πραγµατοποιείται από προσωπική συνάντηση µαζί τους. 8. Αναγνώριση των Νεαρών Εθελοντών Η κατάλληλη, ειλικρινής και εξατοµικευµένη αναγνώριση των εθελοντών µπορεί να είναι το κλειδί για την επιτυχία του εκάστοτε εθελοντικού προγράµµατος. Όταν ένας οργανισµός έχει επενδύσει χρόνο και κόπο στη δυναµική προσέλκυση και εκπαίδευση των εθελοντών του και έχει καθιερώσει διαδικασίες και πρακτικές για την υποστήριξη και την προστασία τους, είναι κρίµα να χάνει εθελοντές γιατί αυτοί αισθάνονται ότι δεν αναγνωρίζεται η συνεισφορά τους. Επιπρόσθετα, είναι σηµαντικό να σηµειωθεί ότι, ενώ η εκπαίδευση και η επίβλεψη πραγµατοποιούνται καλύτερα µέσα από σταθερά διαµορφωµένες µεθόδους, η αναγνώριση πρέπει να διαµορφώνεται ειδικά ανά περίπτωση, γιατί ο κάθε άνθρωπος παρακινείται από διαφορετικούς παράγοντες και συνεισφέρει µε διαφορετικό τρόπο. Στο πλαίσιο του σχεδιασµού των µεθόδων αναγνώρισης της συµµετοχής των νεαρών εθελοντών, ο οργανισµός πρέπει να λαµβάνει υπόψη του τα ακόλουθα: τι ακριβώς τους έκανε να µπουν στον οργανισµό ποιους στόχους έθεσαν στον εαυτό τους σε ποιες δραστηριότητες του οργανισµού έδειξαν µεγαλύτερο ενδιαφέρον ποια ήταν τα επιτεύγµατα και οι επιτυχίες τους ποιες προκλήσεις αντιµετώπισαν Ειδικότερα, υπάρχουν κάποιοι νεαροί εθελοντές που ικανοποιούνται όταν νιώθουν ότι πραγµατικά ανήκουν σε έναν οργανισµό. Αυτή η κατηγορία εθελοντών απολαµβάνει την αναγνώριση µέσα από εκδηλώσεις όπου τονίζεται ότι αποτελούν σηµαντικά µέλη του οργανισµού και ότι σαν µέρος της οµάδας θα κάνουν την εργασία της ισχυρότερη. Κάποιο άλλοι νεαροί εθελοντές παρακινούνται από την επιθυµία τους να ολοκληρώνουν εργασίες. Η κατάλληλη αναγνώριση για αυτούς είναι να λαµβάνουν χειροπιαστές αποδείξεις των επιτευγµάτων τους, όπως π.χ. η ανακοίνωση του ποσού που συλλέχθηκε σε µία εκδήλωση κ.ά. Γενικότερα, αυτοί οι εθελοντές πρέπει να γνωρίζουν τις επιδράσεις και τα αποτελέσµατα που πραγµατοποιούν. Επιπλέον, υπάρχουν νεαροί εθελοντές που απολαµβάνουν να αναγνωρίζονται για τα ταλέντα, τις δεξιότητες και τα επιτεύγµατά τους. Στο πλαίσιο αυτό, τους αρέσει να τους ευχαριστούν, να τους δίνουν δώρα και να τους ξεχωρίζουν για τα επιτεύγµατά τους. Ένα ενδεικτικό παράδειγµα αναγνώρισης των εθελοντών 16

19 αυτής της κατηγορίας είναι η ανακοίνωση των ονοµάτων τους στην εφηµερίδα που εκδίδει ο οργανισµός. Μία άλλη κατηγορία νεαρών εθελοντών αρέσκεται στο να ηγείται. Εποµένως, ο οργανισµός µπορεί να τους προσφέρει αναγνώριση µέσω της τοποθέτησής τους σε ηγετικές θέσεις. Μάλιστα, αυτοί οι εθελοντές µπορούν να διαπρέψουν, εάν τους ζητηθεί να βοηθήσουν στη βελτίωση των πρακτικών για την εθελοντική συµµετοχή των νέων. Τελειώνοντας, παρατίθενται κάποιες χρήσιµες συµβουλές για την αναγνώριση των νεαρών εθελοντών από τους οργανισµούς: Πείτε ευχαριστώ, είναι φθηνό, εύκολο και έχει µαγικά αποτελέσµατα. Εκπλήξτε τους εθελοντές σας µε µία µικρή χειρονοµία ευχαρίστησης που δεν περιµένουν. ώστε την προσοχή σας σε κάθε εθελοντή προσωπικά και αφιερώστε λίγο χρόνο για να µάθετε τι συµβαίνει στη ζωή του. Προσφέρετε µικρές ανταµοιβές, όπως π.χ. αναψυκτικά, φαγητό, εισιτήρια για µία συναυλία ή κάποια ταινία κ.λ.π. ώστε στον εθελοντή µία γραπτή µαρτυρία από το προσωπικό του οργανισµού η κάποια σηµαντικά άτοµα της κοινότητας που έχουν προσέξει τη συνεισφορά του. Οργανώστε ένα νεανικό πάρτι ή µία επίσηµη τιµητική τελετή. ώστε στους νεαρούς εθελοντές µπλουζάκια ή άλλα αντικείµενα που να σχετίζονται µε τη δραστηριότητά τους. Σκεφθείτε τρόπους να δώσετε δηµόσια αναγνώριση στους νεαρούς εθελοντές µέσα στον κύκλο των οµοίων τους, όπως π.χ. µέσα από σχολικές και κοινοτικές εφηµερίδες κ.λ.π. Η ενότητα αυτή ολοκληρώνεται µε το Παράρτηµα 2 που περιλαµβάνει κάποια υποδείγµατα χρήσιµων εντύπων για τον εθελοντισµό, στο πλαίσιο της παρουσίασης των βέλτιστων πρακτικών από την πλευρά των οργανισµών για την εθελοντική δράση των νέων. 17

20 Ενότητα Γ ιεθνείς Βέλτιστες Πρακτικές του Κράτους για την Εθελοντική ράση των Νέων 9. Υποστήριξη του Κράτους στην Εθελοντική ράση των Νέων εδοµένων των ανοµοιοτήτων του εθελοντισµού σε διεθνές επίπεδο, δεν είναι δυνατό να εφαρµοστεί ένα παγκόσµιο µοντέλο για την ανάπτυξή του. ηλαδή, αυτό που λειτουργεί αποτελεσµατικά σε µια χώρα µπορεί να µην λειτουργεί καθόλου σε µία άλλη που διέπεται από διαφορετικό πολιτισµό και παραδόσεις. Εποµένως, είναι σαφές ότι ο εθελοντισµός πηγάζει από το περιβάλλον του και ένα κρατικό σχέδιο για την προώθησή του στη υτική Ευρώπη ή στη Βόρεια Αµερική µπορεί να είναι ακατάλληλο για τη Λατινική Αµερική ή τη Νότια Αφρική. Ωστόσο, αυτό δεν σηµαίνει ότι οι χώρες δεν µαθαίνουν η µία από την άλλη και δεν ανταλλάσσουν πρακτικές µεταξύ τους. Για παράδειγµα, µοντέλα αµοιβαίας βοήθειας και κοινωνικής ανάπτυξης που πηγάζουν από τις αναπτυσσόµενες χώρες µπορούν να δώσουν πολύτιµα µαθήµατα στον αναπτυγµένο κόσµο. Στο πλαίσιο αυτό, η κρατική υποστήριξη της εθελοντικής δράσης των νέων και του εθελοντισµού γενικότερα µπορεί να πάρει τις ακόλουθες µορφές: Ανάπτυξη µίας Στρατηγικής Προσέγγισης Ενηµέρωση και Ευαισθητοποίηση των Νέων Θεσµοθέτηση ενός Περιβάλλοντος Υψηλών υνατοτήτων για τους Νέους Προώθηση της Υποστήριξης του Ιδιωτικού τοµέα Άσκηση Επιρροής σε ιεθνείς Οργανισµούς Στη συνέχεια, παρατίθενται κάποια χειροπιαστά παραδείγµατα δραστηριοτήτων που µπορεί να πραγµατοποιήσει ο κρατικός µηχανισµός σε σχέση µε τις παραπάνω στρατηγικές, οι οποίες πρέπει να βασίζονται στις ακόλουθες αρχές: Το κράτος πρέπει να αναπτύσσει πρακτικές υποστήριξης του εθελοντισµού των νέων που να είναι σύµφωνες µε τη φύση του στην εκάστοτε χώρα. 18

21 Για την αποτελεσµατική ανάπτυξη τέτοιων πρακτικών, το κράτος πρέπει να συνεργάζεται µε βασικούς δικαιούχους του εθελοντισµού (όπως είναι π.χ. οι εθελοντικοί φορείς και ο ιδιωτικός τοµέας). Το κράτος δεν πρέπει να οδηγεί τον εθελοντισµό στους δικούς του στόχους, αλλά πρέπει να αναγνωρίζει την ουσιαστική ανεξαρτησία της εθελοντικής δράσης. 10. Ανάπτυξη µιας Στρατηγικής Προσέγγισης Το κράτος πρέπει να αναπτύσσει και να εφαρµόζει µια ολοκληρωµένη στρατηγική για την προώθηση του εθελοντισµού των νέων σε άµεση συνεργασία µε εθελοντικούς οργανισµούς και φορείς του ιδιωτικού τοµέα. Οι βασικές παράµετροι µιας τέτοιας στρατηγικής µπορεί να περιλαµβάνουν: τη θεσµοθέτηση ενός φορέα ή µίας µονάδας µέσα στο κράτος που θα αποσκοπεί τόσο στον αποτελεσµατικό συντονισµό των προγραµµάτων διαχείρισης του εθελοντισµού των νέων όσο και στην κατάλληλη επικοινωνία µε τους φορείς του εθελοντικού και του ιδιωτικού τοµέα, όπου κρίνεται απαραίτητο. τη θεσµοθέτηση µίας γραµµής ή καλύτερα ενός προϋπολογισµού από το κράτος για τη χρηµατοδότηση των πρωτοβουλιών του εθελοντισµού των νέων. τη χρηµατοδότηση µιας επαρκούς και αποτελεσµατικής υποδοµής για τη διευκόλυνση της εθελοντικής συµµετοχής των νέων σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. την ενσωµάτωση και προώθηση του εθελοντισµού µέσα στην εκπαίδευση, καθώς και σε άλλες υπηρεσίες που απευθύνονται σε νέους. την ανάπτυξη ειδικών προγραµµάτων που ενθαρρύνουν την εθελοντική δράση των νέων. την επεξεργασία και ανάπτυξη αποτελεσµατικών συστηµάτων αναγνώρισης και πιστοποίησης του εθελοντισµού των νέων. την ολοκλήρωση του εθελοντισµού µε τον εθνικό στρατηγικό σχεδιασµό ανάπτυξης. 11. Ενηµέρωση και Ευαισθητοποίηση των Νέων Το κράτος µπορεί να συνεισφέρει στην ενηµέρωση και ευαισθητοποίηση των νεαρών πολιτών τόσο για την αξία του εθελοντισµού όσο και για τις ευκαιρίες παροχής εθελοντικού έργου ως εξής: 19

22 διεξάγοντας ή χρηµατοδοτώντας έρευνες αναφορικά µε το επίπεδο του εθελοντισµού των νέων και τη συµβολή του στην κοινωνία. πραγµατοποιώντας συνεργασίες µε τα µέσα µαζικής ενηµέρωσης και άλλους φορείς για την προβολή µιας περισσότερο ελκυστικής και σύγχρονης εικόνας του εθελοντισµού στους νέους. χρησιµοποιώντας τη δύναµη της τεχνολογίας των πληροφοριών στην ενηµέρωση και ευαισθητοποίηση των νέων σχετικά µε τον εθελοντισµό. αναγνωρίζοντας δυναµικά και συστηµατικά τη συνεισφορά των νεαρών εθελοντών µέσω ενός κατάλληλα σχεδιασµένου συστήµατος αναγνώρισης του έργου τους. διοργανώνοντας εκδηλώσεις υψηλής ποιότητας, όπως π.χ. συνέδρια, σεµινάρια κ.λ.π., για τον εθελοντισµό των νέων. 12. Θεσµοθέτηση ενός Περιβάλλοντος Υψηλών υνατοτήτων για τους Νέους Το κράτος µπορεί επίσης να υποστηρίξει τον εθελοντισµό των νέων µε τη θεσµοθέτηση ενός οικονοµικού και νοµοθετικού πλαισίου υψηλών δυνατοτήτων για αυτούς, το οποίο µπορεί να περιλαµβάνει: νοµική προστασία για την ίδρυση και τη χρηµατοδότηση µη κερδοσκοπικών και εθελοντικών οµάδων ή φορέων. νοµική πρόνοια για τη διασφάλιση της αναγκαίας προστασίας των νεαρών ατόµων που επιθυµούν να αφιερώσουν το χρόνο τους σε εθελοντικό έργο, όπως και στην περίπτωση της αµειβοµένης εργασίας. παροχή φορολογικών κινήτρων για την ενθάρρυνση της ίδρυσης και χρηµατοδότησης εθελοντικών προγραµµάτων για νέους σε όλους τους κοινωνικούς φορείς. δηµιουργία νέου νοµοθετικού πλαισίου ή επανεξέταση και αναδιαµόρφωση του υπάρχοντος, µε στόχο την ανάδειξη των θετικών και τη µείωση των αρνητικών του επιδράσεων στον εθελοντισµό. 13. Προώθηση της Υποστήριξης του Ιδιωτικού Τοµέα Το κράτος µπορεί να ενθαρρύνει τον ιδιωτικό τοµέα να υποστηρίξει τον εθελοντισµό των νέων ως εξής: αναπτύσσοντας δηµόσιες ή / και ιδιωτικές συνεργασίες που προωθούν τη συµµετοχή των νεαρών εθελοντών. 20

23 προσφέροντας φορολογικά και άλλα κίνητρα στις επιχειρήσεις που υποστηρίζουν εθελοντικά προγράµµατα νέων. 14. Άσκηση Επιρροής σε ιεθνείς Οργανισµούς Το κράτος πρέπει να ενθαρρύνει διεθνείς οργανισµούς, όπως είναι π.χ. τα Ηνωµένα Έθνη, να αναπτύσσουν τις δικές τους στρατηγικές για τον εθελοντισµό που θα µπορούσαν να καλύπτουν: τη συνεργασία µε τοπικούς εθελοντικούς οργανισµούς. την ανάµειξη των εθελοντών στην ολοκλήρωση των δικών τους προγραµµάτων. 21

24 ΠΗΓΕΣ 1. ΒΙΒΛΙΑ ΑΡΘΡΑ ΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΜΕΛΕΤΕΣ Elliot L. (2005), Working with Youth Volunteers, Youth Volunteering: Reading Room, Volunteer Canada [ content/youth/canada_youth_reading5.htm] Lautenschlager J. (1994), A Springboard to Tomorrow Creating Volunteer Programs for Young People that Encourage the Development of Skills, Voluntary Action Program, Canadian Identity Directorate, Canadian Heritage, Government of Canada, Ottawa, Ontario [ Ontario Association of Youth Employment Centres (2002), Appendices to Volunteerism Toolkit, OAYEC, Ontario [ United Nations Volunteers (2001), On Volunteering and Social Development, Expert Working Group Meeting, New York, November 1999 [ Volunteer Canada (2001), Volunteer Connections: New Strategies for Involving Youth [ 22

25 2. ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙ ΕΣ United Nations Volunteers: Volunteer Canada: World Volunteer Web: 23

26 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 Κατάλογος εξιοτήτων που µπορούν να αναπτυχθούν µέσω της Εθελοντικής Εργασίας Ο στόχος αυτού του παραρτήµατος είναι να προσδιοριστούν οι δεξιότητες που µπορούν να αναπτυχθούν µέσω της προσφοράς εθελοντικού έργου. Ωστόσο, όλες αυτές οι δεξιότητες που θα παρουσιαστούν είναι γενικής φύσεως, µε την έννοια ότι δεν περιορίζονται στον τοµέα του εθελοντισµού, αλλά επεκτείνονται σε πολλά επαγγέλµατα της σύγχρονης αγοράς εργασίας. Επιπρόσθετα, δεν θα αναφερθούν δεξιότητες που σχετίζονται µε εξειδικευµένους τύπους θέσεων εργασίας, παρόλο που µπορεί να σχετίζονται µε κάποιες εθελοντικές εργασίες. Τέλος, πρέπει να σηµειωθεί ότι οι λίστες δεξιοτήτων που θα ακολουθήσουν είναι ενδεικτικές και µπορούν να αναλυθούν περαιτέρω µε µεγαλύτερη λεπτοµέρεια. Α. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΞΙΟΤΗΤΕΣ Αυτή η κατηγορία αναφέρεται ουσιαστικά στις θεµελιώδεις δεξιότητες που απαιτούνται για την εύρεση και διατήρηση σχεδόν κάθε είδους εργασίας σήµερα. Στο πλαίσιο αυτό, οι νέοι άνθρωποι µπορούν να καλλιεργήσουν περαιτέρω ή ακόµη και να βελτιστοποιήσουν αυτές τους τις δεξιότητες µέσα από την προσφορά εθελοντικής εργασίας. εξιότητες Ανάγνωσης η ερµηνεία και κατανόηση γραπτών πληροφοριών που απευθύνονται στο γενικό αναγνωστικό κοινό και περιλαµβάνουν προγράµµατα και βασικά εγχειρίδια η ικανότητα αναγνώρισης των βασικών ιδεών και των σχετικών γεγονότων σε ένα γραπτό κείµενο 24

27 εξιότητες Γραφής η ικανότητα παρουσίασης πληροφοριών, σκέψεων και ιδεών σε γραπτή µορφή η ικανότητα καταγραφής ολοκληρωµένων πληροφοριών µε ακρίβεια η ικανότητα συγγραφής επιστολών και οδηγίών η ικανότητα επιµέλειας κειµένων ως προς την ορθογραφία, τη σύνταξη και τη γραµµατική εξιότητες Αριθµητικής η εκτέλεση βασικών υπολογισµών η χρησιµοποίηση των βασικών µαθηµατικών εννοιών σε πρακτικές περιπτώσεις (µετρήσεις, ποσοστά, αναλογίες κ.λ.π.) η ικανότητα πραγµατοποίησης λογικών υπολογισµών / εκτιµήσεων η κατανόηση γραφηµάτων και πινάκων η ικανότητα διαχείρισης χρηµάτων και διεξαγωγής απογραφής αποθεµάτων εξιότητες Προφορικού Λόγου η οργάνωση και παρουσίαση πληροφοριών ή ιδεών µε σαφή και ακριβή τρόπο η επικοινωνία µηνυµάτων µε κατάλληλο τρόπο στην κάθε κατάσταση και στους εκάστοτε ακροατές η αποτελεσµατική συµµετοχή σε συνοµιλίες και συζητήσεις η αποτελεσµατική παροχή και λήψη κατευθύνσεων και οδηγιών εξιότητες Ακρόασης η ικανότητα προσεχτικής και αποτελεσµατικής ακοής των άλλων η δεκτικότητα στις ιδέες και τις απόψεις των άλλων 25

28 Κοινωνικές εξιότητες η ικανότητα ανάπτυξης και διατήρησης καλών σχέσεων τόσο µε τους ισότιµους όσο και µε τους ανώτερους σε οικείες ή νέες καταστάσεις η ικανότητα συνεργασίας µε άλλους η ικανότητα συµπεριφοράς σε άλλους µε σεβασµό και η αποφυγή υποτιµητικών λέξεων και πράξεων η ικανότητα έκφρασης φιλικότητας και ευγένειας η ικανότητα ερµηνείας της γλώσσας του σώµατος των άλλων Νοητικές εξιότητες η κατανόηση ιδεών και η αφοµοίωση νέων πληροφοριών µε σχετική ευκολία η χρησιµοποίηση της λογικής για την εξαγωγή συµπερασµάτων, την πρόβλεψη αποτελεσµάτων και την αξιολόγηση ιδεών η λήψη σταθερών και ασφαλών αποφάσεων και κρίσεων η αξιολόγηση εναλλακτικών ενεργειών δράσης µε κριτικό πνεύµα η δυνατότητα ανάλυσης προβληµάτων και εξεύρεσης λύσεων η ικανότητα κατανόησης του νοήµατος άγνωστων λέξεων η χρησιµοποίηση της φαντασίας και της εφευρετικότητας και η ικανότητα της δηµιουργικής σκέψης η ικανότητα της αποτελεσµατικής χρησιµοποίησης του προαισθήµατος η ικανότητα λήψης διδαγµάτων από την εµπειρία και χρησιµοποίησης αυτής της γνώσης σε άλλες περιπτώσεις εξιότητες Μνήµης η ικανότητα ανάκλησης πληροφοριών και λεπτοµερειών από τη µνήµη σε βραχυπρόθεσµη και µακροπρόθεσµη βάση η ικανότητα εφαρµογής πολύπλοκων οδηγιών Κινητικές εξιότητες 26

29 η επιδεξιότητα και ευκινησία στα χέρια ο συντονισµός χεριών µατιών ο συντονισµός του σώµατος εξιότητες Αυτοδιαχείρισης η επιµέλεια, υπευθυνότητα και αξιοπιστία (π.χ. οι καλές εργασιακές συνήθειες) η αυτοπειθαρχία, η παρακίνηση και η επιδίωξη ολοκλήρωσης των εργασιών η αποτελεσµατική εκπόνηση της εργασίας χωρίς επίβλεψη η διατήρηση των συναισθηµάτων και των παρορµήσεων υπό έλεγχο η αυτοπεποίθηση η ικανότητα αποτελεσµατικής διαχείρισης του χρόνου η ικανότητα σχεδιασµού και ολοκλήρωσης έργων η ικανότητα στοχοθεσίας και δηµιουργίας προτεραιοτήτων σε προσωπικές και εργασιακές καταστάσεις η λήψη πρωτοβουλιών και η ικανότητα επίλυσης προβληµάτων χωρίς βοήθεια η ικανότητα ανάληψης ευθυνών και αποδοχής των συνεπειών των προσωπικών πράξεων η ικανότητα αναζήτησης βοήθειας στην κατάλληλη στιγµή η αποδοχή της ιεραρχίας και της εξουσίας η ικανότητα αποδοχής της δηµιουργικής κριτικής η ικανότητα διατήρησης της ηρεµίας και αντιµετώπισης προθεσµιών και άλλων πιέσεων η ανάπτυξη αποτελεσµατικών στρατηγικών για την αντιµετώπιση νέων ή πιεστικών καταστάσεων η αυτογνωσία (δηλαδή η επίγνωση των προσωπικών συναισθηµάτων, αναγκών, ικανοτήτων, προτερηµάτων και αξιών) η ικανότητα εφαρµογής της ηθικής λογικής Β. ΜΕΤΑΦΕΡΟΜΕΝΕΣ ΕΞΙΟΤΗΤΕΣ 27

30 Οι µεταφερόµενες δεξιότητες είναι ανώτερες από τις βασικές, απαιτούνται για ένα µεγάλο εύρος εργασιών και επαγγελµάτων και µπορούν να µεταφέρονται από το ένα επάγγελµα, τοµέα, θέση ή χώρο εργασίας στο άλλο. Έτσι, η κάθε θέση εργασίας απαιτεί το δικό της µοναδικό συνδυασµό δεξιοτήτων, δηλαδή κάποιες θέσεις απαιτούν τη χρήση ορισµένων δεξιοτήτων σε υψηλότερο επίπεδο από άλλες. Στο πλαίσιο αυτό, παρατίθεται στη συνέχεια το γενικό πλαίσιο των νέων δεξιοτήτων που µπορούν να αποκτήσουν οι νέοι άνθρωποι µέσα από την εθελοντική εργασία. Ανθρώπινες εξιότητες 1. ιαπροσωπικές εξιότητες η ικανότητα επιτυχούς αλληλεπίδρασης µε άλλους (π.χ. συναδέλφους, προϊστάµενους, πελάτες κ.λ.π.) η ικανότητα έκφρασης των συναισθηµάτων µε ζεστασιά και ευαισθησία η παροχή και λήψη ανατροφοδότησης µε δηµιουργικό τρόπο η αντίληψη του τι λέγεται και υπονοείται η γνώση ερµηνείας και χρησιµοποίησης της γλώσσας του σώµατος η γνώση χρησιµοποίησης του τακτ και της διπλωµατίας η αναγνώριση και εκτίµηση της µοναδικότητα των ανθρώπων η καλή και αποτελεσµατική συνεργασία µε µία µεγάλη ποικιλία ανθρώπων (άνδρες και γυναίκες, άτοµα µε διαφορετικό κοινωνικό, µορφωτικό, θρησκευτικό, πολιτιστικό και φυλετικό υπόβαθρο, άτοµα µε ειδικές ανάγκες κ.λ.π.) 2. εξιότητες Οµαδικής Εργασίας ο σεβασµός στις απόψεις, τις ιδέες και τις γνώµες των άλλων η ικανότητα συνεργασίας µε άλλους η ικανότητα συνεισφοράς στις προσπάθειες της οµάδας µε ιδέες και προτάσεις 3. εξιότητες Προφορικής Επικοινωνίας 28

31 η παρουσίαση πληροφοριών και ιδεών µε σαφήνεια και ακρίβεια και µε περιεχόµενο και ύφος κατάλληλο για το κοινό η παρουσίαση απόψεων και ιδεών µε έναν τρόπο ανοιχτό και χωρίς προκαταλήψεις η αποτελεσµατική ανταπόκριση χωρίς προετοιµασία σε απρόσµενες καταστάσεις 4. εξιότητες ηµόσιου Λόγου η ικανότητα πραγµατοποίησης µιας επίσηµης παρουσίασης η παρουσίαση ιδεών, θέσεων, απόψεων και προβληµάτων µε έναν ενδιαφέροντα τρόπο η αυτοκυριαρχία στις δηµόσιες εµφανίσεις 5. Συµβουλευτικές εξιότητες η ανταπόκριση στις απόψεις των άλλων χωρίς επικριτική διάθεση (δηλαδή η ενεργή ακρόαση ) η ανάπτυξη σχέσεων εµπιστοσύνης µε τους άλλους η ικανότητα έκφρασης της εµπάθειας και της κατανόησης των συναισθηµάτων των άλλων η ικανότητα παροχής βοήθειας σε άλλους για την καλύτερη κατανόηση των εαυτών τους και την απόκτηση αυτο-εκτίµησης η ικανότητα παροχής βοήθειας σε άλλους για την επίλυση των προβληµάτων τους η παροχή σωστών και ασφαλών συµβουλών µε αποτελεσµατικό τρόπο 6. εξιότητες Καθοδήγησης (Mentoring) η συνεργασία και επικοινωνία µε άλλους για την ικανοποίηση των αναγκών και προσδοκιών τους η παροχή των κατάλληλων συµβουλών µε πειστικό τρόπο η παροχή ανατροφοδότησης µε δηµιουργικό και αποτελεσµατικό τρόπο η παροχή βοήθειας σε άλλους για την ανάπτυξη και βελτίωση των γνώσεων και δεξιοτήτων τους 29

32 7. ιδακτικές / Εκπαιδευτικές εξιότητες η ικανότητα παροχής βοήθειας σε άλλους για την απόκτηση γνώσεων και τη διδασκαλία συγκεκριµένων δεξιοτήτων η ικανότητα παροχής κινήτρων σε άτοµα για την εκµάθηση νέων πραγµάτων και τη σωστή εκτέλεσή τους η ικανότητα προσαρµογής του περιεχοµένου και του ύφους της διδασκαλίας στο εκάστοτε κοινό η ικανότητα δηµιουργίας ενός αποτελεσµατικού µαθησιακού περιβάλλοντος 8. ιοικητικές εξιότητες η ικανότητα αναγνώρισης και χρησιµοποίησης των ανθρώπινων πόρων µε άκρως αποτελεσµατικό τρόπο η ικανότητα παρακίνησης των ατόµων για να αποδίδουν αποτελεσµατικά στην εργασία τους η ικανότητα του κατάλληλου συντονισµού στην ανάθεση των καθηκόντων η ικανότητα ανάθεσης υπευθυνοτήτων και καθορισµού ενός αποτελεσµατικού συστήµατος καταλογισµού ευθυνών η ικανότητα παρακολούθησης της προόδου και εκτίµησης της ποιότητας της εργασίας η ικανότητα ανάπτυξης αισθηµάτων εµπιστοσύνης και σεβασµού η ικανότητα δηµιουργίας αποτελεσµατικών οµάδων 9. Ηγετικές εξιότητες η παρακίνηση και ενδυνάµωση των άλλων για δράση η ικανότητα κινητοποίησης και ανάµιξης των ατόµων χωρίς εξαναγκασµό ή κολακεία η ικανότητα προώθησης ανοιχτών συζητήσεων και ενεργούς συµµετοχής όλων των ατόµων χωρίς εξαναγκασµούς η ικανότητα διευκόλυνσης και διαχείρισης των αλληλεπιδράσεων της οµάδας η ικανότητα της αποτελεσµατικής ανάθεσης καθηκόντων 30