Οι σχέσεις συγγένειας στην κοινωνιογένεση του ασυνειδήτου
|
|
- Ευδοκία Κανακάρης-Ρούφος
- 7 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι σχέσεις συγγένειας στην κοινωνιογένεση του ασυνειδήτου Το εθνογραφικό και εθνολογικό έργο του Μπερνάρ Βερνιέ (ΜΒ) είναι γνωστό και στο ελληνικό κοινό. Αυτό οφείλεται, τουλάχιστον ώς ένα βαθμό, σε τοπικά ενδιαφέροντα, καθώς μεγάλο μέρος των ερευνών του συγγραφέα έχουν ως εμπειρικό πεδίο πληθυσμούς του ελλαδικού χώρου τους Πομάκους της Ροδόπης και τους Καρπάθιους (Vernier, 1981 και 2001). Οι δύο πληθυσμοί, παρά τις διαφορές τους, έχουν έναν κοινό παρονομαστή: είναι οι διαδικασίες μετασχηματισμού τους που προκύπτουν μετά τη συνάρθρωσή τους με τους ευρύτερους κοινωνικούς και πολιτισμικούς μετασχηματισμούς κυρίως μέσω της μετανάστευσης και της εκπαίδευσης. Είναι μια θεματική η οποία εμπίπτει απολύτως στις ερευνητικές έγνοιες της δεκαετίας 1960 ακόμη και της επόμενης. Δεν είναι επίσης άγνωστες οι θεωρητικές επιλογές και κατευθύνσεις του έργου, καθώς αυτές έχουν παρουσιαστεί από τον ίδιο το συγγραφέα (Vernier, 2001: Επίμετρο και Vernier, χ.χ.). Όπως δεν είναι άγνωστη ούτε η πρωτοτυπία και η ανθρωπολογική σημασία του εθνογραφικού έργου, καθώς έχουν τύχει εμπεριστατωμένου σχολιασμού οι αναλύσεις των σχέσεων ανάμεσα στις οικονομικές και τις συμβολικές δομές που διαπλέκονται με τις σχέσεις συγγένειας (Καλπουρτζή, 2001). Ωστόσο, το ερευνητικό έργο του συγγραφέα δεν περιορίζεται στην εθνογραφία και την εθνολογία τοπικών κοινωνιών του ελλαδικού χώρου. Έχει μεγαλύτερο ανθρωπολογικό βεληνεκές, καθώς συνεισφέρει στον εμπλουτισμό της θεωρίας της πρακτικής και/ή της δράσης, με
2 10 ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΚΑΙ ΤΟ ΟΝΟΜΑ την επισταμένη ανάλυση της κοινωνιογένεσης των συναισθημάτων κάτι που θα επιχειρήσω να δείξω σε αυτή την Εισαγωγή. Πιο συγκεκριμένα, θα προσπαθήσω να δείξω ότι με αφετηρία μια λεπτομερέστατη έρευνα γύρω από την κοινωνική γένεση των συναισθημάτων ανοίγει ο δρόμος για μια νέα εννοιοποίηση, αφενός, των δράσεων που σχετίζονται με τη λογική και τις αξίες και, αφετέρου, αυτών που σχετίζονται με τα συναισθήματα και τις αξίες. Από αυτή την άποψη πρόκειται για μια έρευνα που εμπλουτίζει την έννοια της έξης και ανοίγει το δρόμο για την ανακάλυψη και την εννοιοποίηση των διαδικασιών κοινωνιογένεσης του ασυνειδήτου. I Το εθνογραφικό έργο του ΜΒ ξεκινά από τον πυρήνα της κοινωνικής ανθρωπολογίας στον οποίο εξάλλου ο συγγραφέας επιστρέφει, αφού πρώτα διερευνήσει μια μεγάλη επιφάνεια της κοινωνικής πραγματικότητας. Πρόκειται για τις σχέσεις συγγένειας και για τη βάση πάνω στην οποία οικοδομούνται ομόγνιες και ετερόγνιες κοινωνικές ομάδες είναι ο θεμελιώδης κανόνας, ο κανόνας που διαχωρίζει τον πολιτισμό από τη φύση, δηλαδή η απαγόρευση της αιμομιξίας. Δεν μένει λοιπόν σε μια εθνολογική περιγραφή ή, ακριβέστερα, στην εθνολογική «κατασκευή του αντικειμένου» της έρευνάς του. Με άλλα λόγια είναι ένα έργο που ακολουθεί μια συνεχή αναπτυξιακή πορεία που θα μπορούσε να πει κανείς ότι διέρχεται από τρεις φάσεις. Σε μια πρώτη φάση προσεγγίζει και αναλύει δύο διαφορετικές ως προς την κοινωνική τους οργάνωση τοπικές κοινωνίες του ελλαδικού χώρου, εμπνεόμενος κυρίως από τη θεωρία της πρακτικής (Bourdieu, 1972) και ιδιαίτερα από τη σχέση ανάμεσα στους υλικούς όρους ύπαρξης και τους συμβολικούς όρους λειτουργίας «αρχαϊκών» κοινωνιών (ή ανάμεσα στα «γεγονότα μορφολογίας» και τα «γεγονότα λειτουργίας» ή ανάμεσα στο «φυσικό» και το «συμβολικό κεφάλαιο»). Ακολουθώντας ώς ένα βαθμό, αλλά και διευρύνοντας τη θεωρία της πρακτικής ανασυγκροτεί το αντικείμενο
3 ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΥΓΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΟΓΕΝΕΣΗ ΤΟΥ ΑΣΥΝΕΙΔΗΤΟΥ 11 υπό το πρίσμα εννοιών που προέρχονται από την κοινωνιολογία (κυριαρχία), από τον μαρξισμό (εκμετάλλευση) και από την ψυχανάλυση (ασυνείδητο, επιλογή αιμομικτικών αντικειμένων, φετιχισμό). Σε μια δεύτερη φάση προβαίνει στη συγκριτική επεξεργασία του πρωτογενούς εθνογραφικού υλικού σε ένα ευρύτερο πλαίσιο που αφορά τις διαδικασίες κοινωνικής συγκρότησης των συναισθημάτων, του ασυνειδήτου και αντίληψης (Vernier, 1999), για να μεταβεί τέλος στον πυρήνα της κοινωνικής ανθρωπολογίας (Vernier, 1996, 2009, 2012), βρίσκοντας την αφορμή στη «θεωρία απαγόρευσης της αιμομιξίας δευτέρου τύπου» που προτείνει η Φ. Εριτιέ (F. Héritier). Οι θεωρητικές αυτές επιλογές μάς βάζουν ήδη μπροστά σε μια οθόνη πάνω στην οποία προβάλλεται ένα σύνθετο και συναρπαστικό έργο. Το επιστημονικό έργο του ΜΒ, το οποίο ο ίδιος ο συγγραφέας τοποθετεί στο «γαλλικό θεωρητικό πλαίσιο» (Vernier, χ.χ.), παρουσιάζει ενδιαφέρον από τρεις κυρίως πλευρές. Η πρώτη αφορά το πεδίο της εμπειρικής έρευνας του συγγραφέα, που είναι κατά μείζονα λόγο η Ελλάδα και από αυτή την άποψη έχει τοπικό ενδιαφέρον. Οι δύο άλλες, στις οποίες κυρίως θα εστιάσω, είναι γενικοτέρου ενδιαφέροντος και αφορούν τόσο την εννοιοποίηση του εμπειρικού υλικού όσο και τα αποτελέσματά της. Ακριβέστερα, η δεύτερη αφορά τα τρία κύρια στοιχεία του σκελετού της κάθε εμπειρικής, ερευνητικής εργασίας, δηλαδή την επιστημολογία, τη μεθοδολογία και τη θεωρία, ενώ η τρίτη τη σχέση του επιστημονικού έργου με το ιδιαίτερο «θεωρητικό πλαίσιο» μέσα στο οποίο αναπτύσσεται, όπως και στη συμβολή του στην ανθρωπολογική θεωρία. Σε ό,τι ακολουθεί θα εξετάσω συνοπτικά το έργο και τη συνεισφορά του, αφού πρώτα θα παρουσιάσω, επίσης συνοπτικά, το πλαίσιο μέσα στο οποίο ο συγγραφέας βρίσκει τα επιστημολογικά του εφόδια, διαμορφώνει τις υποθέσεις του και επεξεργάζεται τις μεθοδολογικές του στρατηγικές. Έτσι νομίζω ότι μπορούν να αναδειχθούν και να αναγνωριστούν τα νέα υλικά που ο συγγραφέας κομίζει στην κοινωνική θεμελίωση της ανθρωπολογίας διότι θεωρώ πως αυτή είναι η κύρια συνεισφορά του.
4 12 ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΚΑΙ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΙI Οι άμεσες και κύριες επιστημολογικές, μεθοδολογικές και θεωρητικές επιρροές του ΜΒ προέρχονται από τον Π. Μπουρντιέ, του οποίου τα μαθήματα παρακολούθησε στο Πανεπιστήμιο της Λιλ και αργότερα είχε επόπτη της διδακτορικής του διατριβής. Μια δεύτερη επιρροή ερχόταν από τις μαρξιστικές τάσεις που αναπτύχθηκαν στην κοινωνική ανθρωπολογία της Γαλλίας κατά τη δεκαετία 1960 (Vernier, 2001, 334 κ.ε.). Αυτές οι τάσεις εστίαζαν στον «οικιακό τρόπο παραγωγής» των αρχαϊκών κοινωνιών και, κατά συνέπεια, στις σχέσεις εκμετάλλευσης, σύμφωνα με το φύλο και/ή τη σειρά γέννησης, που αναπτυσσόταν στο εσωτερικό συγγενικών ομάδων. Μια τελευταία επιρροή ήταν από την ψυχανάλυση, η οποία συνέδεε την ψυχολογία με παράγοντες πέραν της βιολογίας και κυρίως με ευρύτερους πολιτισμικούς παράγοντες. Θα μείνω στην παρουσίαση της σχέσης του συγγραφέα με τις κύριες επιρροές, επισημαίνοντας τα αδιέξοδα στα οποία οδηγείται και, προκειμένου να τα ξεπεράσει, ενεργοποιεί θεωρητικά σχήματα με προέλευση τη μαρξιστική ανθρωπολογία και την ψυχανάλυση. Το 1968 ο Μπουρντιέ και οι συνεργάτες του δημοσιεύουν το βιβλίο Η τέχνη του κοινωνιολόγου: Επιστημολογικά προαπαιτούμενα, (Bourdieu, Chamboredon, Passeron, 2009), το οποίο θα ασκήσει μεγάλη επιρροή στην υπό διεύρυνση κοινωνική επιστήμη. Η βασική πρόταση, υπό τις επιρροές της γαλλικής ιστορικής επιστημολογίας, είναι αυτή της «κατασκευής του ερευνητικού αντικειμένου» που προϋποθέτει σειρά ρήξεων τόσο με τις διάφορες ιδεολογικές μορφές όσο και με διάφορα ζεύγη ή ζεύγματα που εξουδετερώνουν και περιορίζουν το ρόλο της κοινωνικής επιστήμης. Με στήριγμα μια θεωρία της γνώσης που είναι ο εφαρμοσμένος ορθολογισμός, η κοινωνικο-επιστημονική παραλλαγή της οποίας συνδυάζει τον κοινωνικό ρεαλισμό του Ντυρκάιμ και την ιδεοτυπική διαλεκτική του Βέμπερ, ανοίγει ένας νέος ερευνητικός ορίζοντας. Εφόσον η κοινωνική πραγματικότητα δεν μπορεί να αποκοπεί από τις ιδέες ή τις αναπαραστάσεις που δημιουργούν οι άνθρωποι για αυτή και εφόσον η κοινωνική
5 ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΥΓΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΟΓΕΝΕΣΗ ΤΟΥ ΑΣΥΝΕΙΔΗΤΟΥ 13 επιστήμη διαθέτει τα εννοιολογικά μέσα της σύγκρισης των διαφορετικών δυνατοτήτων που εμφανίζονται σε κάθε δεδομένη στιγμή, τότε η κοινωνική επιστήμη θα μπορούσε να συνδέει τις επιμέρους εκδοχές της πραγματικότητας με το φάσμα των δυνατοτήτων. Ωστόσο, προκειμένου να συνδεθεί η πίστη στους προσδιορισμούς έστω και αν αυτοί προέρχονται από τις συλλογικές αναπαραστάσεις του πραγματικού, που προϋποθέτει ο κοινωνικός ρεαλισμός, με τις δυνατότητες υπέρβασής τους, που εμπεριέχει ο διαλεκτικός ιδεότυπος, είναι απαραίτητες κάποιες ρήξεις με τα σχήματα σκέψης μέσω των οποίων αναπαρίσταται, προσλαμβάνεται, αναλύεται και εννοιοποιείται η κοινωνική πραγματικότητα. Αυτά τα σχήματα δεν αφορούν μόνο την υποστασιοποίηση και τη φυσικοποίηση της πραγματικότητας, δηλαδή την ιδεολογία ή την μυθολογία. Αφορούν επίσης και πρωτίστως την παρείσδυσή τους στην κοινωνική επιστήμη. Ας ανοίξουμε μια παρένθεση για τη μεθοδολογία της κοινωνικής επιστήμης και, ειδικότερα, για την εξήγηση αυτή εξάλλου την προφυλάσσει από την ιδεολογία. Ο Ντυρκάιμ έθεσε ένα γενικό μεθοδολογικό πλαίσιο (1994), το οποίο κατέστησαν σαφέστερο ο Φοκονέ και ο Μως (Fauconnet & Mauss, 1968, 28-29). Έχοντας διαχωρίσει τα κοινωνικά γεγονότα σε δύο μεγάλες κατηγορίες, αυτά της κοινωνικής μορφολογίας ή την κοινωνική δομή και αυτά της κοινωνικής λειτουργίας ή τις συλλογικές αναπαραστάσεις, οροθετούσαν τις τρεις δυνατότητες της κοινωνικο-επιστημονικής εξήγησης. Αυτή προκύπτει είτε από την πρόσδεση μιας συλλογικής αναπαράστασης σε μια άλλη συλλογική αναπαράσταση είτε από την πρόσδεση ενός δομικού γεγονότος σε ένα άλλο δομικό είτε από την πρόσδεση μιας συλλογικής αναπαράστασης σε ένα δομικό γεγονός. Άφηναν ωστόσο αναπάντητο το ερώτημα της αφετηρίας και της πορείας των αιτιακών σχέσεων, κάτι που θα μπορούσε να επιτρέψει την εισαγωγή μιας μεθοδολογικής ισοσθένειας, υποβοηθώντας έτσι την εμφιλοχώρηση αμφιβολιών για το εύρος και την εγκυρότητα της κοινωνιολογικής αιτιολόγησης. Εάν πράγματι οι κοινωνικές δομές και οι συλλογικές αναπαραστάσεις είναι χωροχρονικά ευμετάβλητες και υπακούουν σε τυχαίους μετασχηματισμούς, τότε δεν λύνεται κανένα πρόβλημα μέ-
6 14 ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΚΑΙ ΤΟ ΟΝΟΜΑ σα από την όποια διασύνδεσή τους σε αλυσίδες αιτιακών σχέσεων. Θα μπορούσε να λυθεί είτε εάν αφαιρούνταν τα ευμετάβλητα στοιχεία ή, ακριβέστερα, εάν θα μπορούσαν να ενταχθούν σε μια δομή υψηλότερης αφαίρεσης, που θα τα περιελάμβανε ταυτόχρονα, είτε εάν καταδεικνυόταν ο προσδιοριστικός ρόλος των κοινωνικών δομών κάτι που επίσης απαιτεί μια νέα θεωρία δομής. Η πρώτη μεθοδολογική στρατηγική είναι του Λεβί Στρως, ο οποίος συνέδεσε τα γεγονότα της κοινωνικής δομής και αυτά των συλλογικών αναπαραστάσεων σε μια γενική θεωρία της ανθρώπινης νόησης. Κατά σχεδόν παρόμοιο τρόπο ο Αλτουσέρ ενέταξε την ιστορία σε ένα δομικό μοντέλο από το οποίο αφαίρεσε το υποκείμενο. Εάν, ωστόσο, η ανθρώπινη νόηση και η ιστορία ακολουθούν τους τυπικούς νόμους μιας λογικής δομής (δυαδικότητα), την οποία κατασκευάζει ο επιστήμονας θεωρώντας ότι και η πραγματικότητα αναπτύσσεται σύμφωνα με τους μετασχηματιστικούς κανόνες της κατασκευής, τότε δεν έχει κανένα νόημα η κοινωνιολογία της γνώσης και η θέση για τον προσδιοριστικό ρόλο των κοινωνικών δομών στη διαμόρφωση των νοητικών, την οποία υποστήριξαν ο Ντυρκάιμ και ο Μως (2001). Εδώ ακριβώς παρεμβαίνει ο Μπουρντιέ (1972) και ανοίγει ένα νέο δρόμο στην κοινωνική επιστήμη, καθώς επισημαίνει, με τη βοήθεια ενός νέου εννοιολογικού δυναμικού που εστιάζει στις πρακτικές λογικές, τις σχέσεις προσδιοριστικής εξάρτησης των νοητικών ή συμβολικών δομών από τις κοινωνικές. Σε αυτή τη γραμμή τοποθετείται ο ΜΒ και την προεκτείνει, καθώς δείχνει ότι με την εν λόγω εξάρτηση συνδέεται επίσης η δόμηση του ασυνειδήτου, όπως και η οικονομία των συναισθηματικών ανταλλαγών. Θα επανέλθουμε σε λίγο. Η κοινωνική επιστήμη έχει επίσης να αντιμετωπίσει πλασματικούς διαχωρισμούς, όπως αυτός της κοινωνιολογίας από την εθνολογία ως δήθεν επιβαλλόμενος από «διαφορετικά» αντικείμενα («σύγχρονη»-«παραδοσιακή» κοινωνία, kulturvölker-naturvölker κ.λπ.). Όπως έχει να αντιμετωπίσει μια σειρά από εσωτερικά «διαζεύγματα» που την κατακερματίζουν και την εξουδετερώνουν. Το σημαντικότερο είναι αυτό ανάμεσα στη θεωρία και την εμπειρία που τη δεκαετία 1960 εμφανίζεται ως αντίθεση ανάμεσα σε διάφορες μορφές
7 ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΥΓΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΟΓΕΝΕΣΗ ΤΟΥ ΑΣΥΝΕΙΔΗΤΟΥ 15 «υπέρτατης θεωρίας» (κριτική θεωρία, δομολειτουργισμό) και «αφηρημένου εμπειρισμού», «διάζευγμα» που συνήθως συνοδεύεται από αυτό που αφορά τις μεθόδους («ποιοτικές-ποσοτικές»). Η προσπάθεια ξεπεράσματος των παραπάνω συνδέεται με μια στάση «επιστημολογικής εγρήγορσης», η οποία, αφενός, προϋποθέτει την ιστορικοποίηση του εννοιολογικού δυναμικού της κοινωνικής επιστήμης των θεωριών, των εννοιών, των μεθόδων και των τεχνικών και, αφετέρου, απαιτεί το θεωρητικό προσανατολισμό της εμπειρικής έρευνας και την εμπειρική τεκμηρίωση της θεωρίας. Ο ΜΒ «κατασκευάζει το αντικείμενο» έχοντας επεξεργαστεί μια στάση «επιστημολογικής εγρήγορσης» και λαμβάνοντας έτσι όλα τα απαραίτητα μέτρα που του επιτρέπουν να αντικειμενικοποιήσει την προσέγγισή του. Κρατά πάντα μια κριτική στάση απέναντι στα θεωρητικά σχήματα που εφαρμόζει στην εμπειρική έρευνα ακόμη και από τη θεωρία της πρακτικής που συνιστά την ερευνητική του αφετηρία. Έτσι, αφενός, ο θεωρητικός προσανατολισμός της εμπειρικής του έρευνας δεν είναι ούτε τελολογικός ούτε άκαμπτος και εμπλουτίζεται με νέες έννοιες και υποθέσεις, όταν η υπό παρατήρηση πραγματικότητα εμφανίζει πρωτότυπες ή άγνωστες πτυχές. Αφετέρου, δεν μεταφέρει αβασάνιστα τις «λαϊκές θεωρίες» προνομιακών πληροφορητών, κάτι σύνηθες στις «ποιοτικές» εθνογραφίες, αλλά τεκμηριώνει την κάθε σημαντική πληροφορία καθώς την ελέγχει στατιστικά με τη βοήθεια ερωτηματολογίων. Αυτή ακριβώς η διεύρυνση της εμπειρικής βάσης δίνει τη δυνατότητα νέων θεωρητικών προσανατολισμών που οδηγούν στον πυρήνα της κοινωνικής ανθρωπολογίας, που είναι οι διαπροσωπικές σχέσεις και οι διαδικασίες μέσα από τις οποίες συγκροτούνται κοινωνικά τα συναισθήματα εν προκειμένω οι σχέσεις στο εσωτερικό ομόγνιων ομάδων μέσω των οποίων, αφενός, εξασφαλίζεται η συνοχή τους και, αφετέρου, οροθετείται η διαφορά ή οι ετερόγνιες ομάδες. Αυτή η στάση, όπως θα δούμε, έχει εξαιρετικά αποτελέσματα στην ανάλυση των σχέσεων κυριαρχίας και εκμετάλλευσης και κρατά αποστάσεις από τις ιδεολογικές και τις λογικές προσεγγίσεις των σχέσεων συγγένειας όπως, αφενός, είναι η υποστασιοποίηση και η γενίκευση της αν-
8 16 ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΚΑΙ ΤΟ ΟΝΟΜΑ δρικής κυριαρχίας (Vernier, 1981) και, αφετέρου, οι στηριγμένες στην τυπική λογική του δομικού μοντέλου θεωρίες της γενικευμένης ανταλλαγής γυναικών και της «απαγόρευσης της αιμομιξίας δευτέρου τύπου» (Vernier 2009 και 2012). Η θεωρία της πρακτικής του Μπουρντιέ, τουλάχιστον στην πρώτη εκδοχή της που έχει αναφορά σε «αρχαϊκές», «υπό μετάβαση» κοινωνίες 1 και από την οποία εμπνέεται ο ΜΒ, έχει δύο εξαιρετικά ενδιαφέρουσες πλευρές που ανοίγουν νέες προοπτικές στην κοινωνική επιστήμη. Αφενός, συνιστά προσπάθεια σύνθεσης και, ταυτόχρονα, «διπλής υπέρβασης» σειράς ζευγών που υπάρχουν εκείνη την εποχή στην κοινωνική επιστήμη και κυρίως αυτό ανάμεσα στον αντικειμενισμό και τον υποκειμενισμό. Αφετέρου, εισάγει εκ νέου τον κοινωνικό παράγοντα στην ανθρωπολογία, ο οποίος, ενώ είχε εισαχθεί από τον Ντυρκάιμ (Durkheim) και τη γαλλική κοινωνιολογική σχολή, είχε απομακρυνθεί εν συνεχεία από τον νοησιαρχικό δομισμό του Λεβί Στρως (Lévi-Strass). Η εισαγωγή του κοινωνικού παράγοντα ανοίγει μια νέα πτυχή στην κοινωνιολογία της γνώσης και την επιστημολογία της κοινωνικής επιστήμης ή, αν προτιμά κανείς, στην πλαισιωμένη και ιστορικοποιημένη διερεύνηση των σχέσεων ανάμεσα στις κοινωνικές και τις νοητικές δομές, Έτσι, δίνει ένα νέο ερευνητικό προσανατολισμό προς αυτό που ο Μως ονόμαζε «ολικό άνθρωπο» (Mauss, 2004, 97 κ.ε.), επαναφέροντας κυρίως τις καθημερινές αλληλεπιδράσεις και τα συναισθήματα στην κοινωνική ανθρωπολογία που είχε βγάλει εκτός αυτής ο νοησιαρχικός δομισμός. ΙIΙ Η θεμελιώδης ιδέα της θεωρίας της πρακτικής είναι ότι η κοινωνική δραστηριότητα είναι συνεχής και έχει τις δικές της λογικές. Κατά συ- 1. Η δεύτερη διατύπωση της θεωρίας της πρακτικής στην οποία ενσωματώνεται η θεωρία πεδίων και, κατά συνέπεια, αναφέρεται στις σύγχρονες κοινωνίες με σύνθετο καταμερισμό της κοινωνικής εργασίας γίνεται μερικά χρόνια αργότερα. Βλ. σχετικά Bourdieu [1980] 2009.
9 ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΥΓΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΟΓΕΝΕΣΗ ΤΟΥ ΑΣΥΝΕΙΔΗΤΟΥ 17 νέπεια η εννοιολόγηση της πρακτικής είναι η ανασυγκρότηση της συνέχειάς της, όπως και των λογικών που τη διέπουν. Οι πρακτικές λογικές δεν είναι ούτε η εκτέλεση κανόνων, αλλά ούτε και αποτέλεσμα ένσκοπων και/ή αποβλεπτικών στρατηγικών, όπως τις αντιμετωπίζουν ο αντικειμενισμός και ο υποκειμενισμός, αντίστοιχα. Οι στρατηγικές των υποκειμένων, δηλαδή η υποκειμενική πλευρά της πρακτικής, συνδέονται με τις αντικειμενικές συνθήκες μέσα στις οποίες δημιουργούνται οι σταθερές προδιαθέσεις των φορέων. δηλαδή οι έξεις. Το σύστημα των προδιαθέσεων προσδιορίζει τις στρατηγικές των φορέων, κάτι που εκφράζεται στη συναρμογή των δομικών προσδιορισμών με τις υποκειμενικές προσδοκίες. Οι προσδιορισμένες από τις προδιαθέσεις στρατηγικές αναπτύσσονται μέσα σε και ταυτόχρονα παγιώνουν ασύμμετρες κοινωνικές σχέσεις, κάτι που δεν μπορεί να δει ο αντικειμενισμός επειδή θεωρεί τις δύο στιγμές κάθε ανταλλαγής, τη δωρεά και την ανταπόδοση, ως στοιχεία της ίδιας δομής. Αυτές ακριβώς οι στρατηγικές δίνουν ένα συνεχές πλεονέκτημα στις κυρίαρχες ομάδες, καθώς, αποκόπτοντας τις δύο στιγμές της ανταλλαγής, μετατρέπουν συνεχώς τις οικονομικές δυνατότητες σε συμβολικές ιδιότητες. Η μετατροπή της φυσικής ενέργειας διά μέσου της εργασίας είναι η προϋπόθεση του πολιτισμού, μέσα στον οποίο περιέχονται σε συμβολική μορφή τα σχήματα σκέψης και οι κοινωνικές αξίες. Πρόκειται για το συμβολικό κεφάλαιο μιας κοινωνίας αναφορικά με το οποίο οι φορείς επεξεργάζονται τις στρατηγικές επίτευξης των προσδοκιών τους. Αυτές οι στρατηγικές, ενώ είναι προσανατολισμένες προς την ιδιοποίηση φυσικού δηλαδή οικονομικού κεφαλαίου, εμφανίζονται ως ανιδιοτελείς. Συνεπώς, οι ομάδες φορέων που έχουν συγκεντρωμένη τη σχετικά μεγαλύτερη ποσότητα συμβολικού κεφαλαίου, λόγω της μετατρεψιμότητας των δύο ειδών κεφαλαίου, έχουν τη δυνατότητα να ξεφεύγουν από την αμοιβαιότητα της ανταλλαγής και να δημιουργούν υποχρεώσεις χωρίς άμεσες ανταποδόσεις. Από αυτή την άποψη, η συσσώρευση συμβολικού κεφαλαίου βρίσκεται στη βάση δημιουργίας ασύμμετρων σχέσεων, δηλαδή αποτελεί τη βασική προϋπόθεση της κυριαρχίας και της αντίστοιχης προς αυτή σε υλικό ή οικονομικό επίπεδο εκμετάλλευσης.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. του αντικειμένου προσεγγίσεων...
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Εισαγωγή..................................................... 17 1.1 Νόηση και γνώση και η σχέση
Διαβάστε περισσότεραΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Επιστημολογία κοινωνικής έρευνας ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ: Νικόλαος Ναγόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου
ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Επιστημολογία κοινωνικής έρευνας ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ: Νικόλαος Ναγόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου ΣΤΟΧΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Η κοινωνική έρευνα επιχειρεί να ανταποκριθεί και να ανιχνεύσει
Διαβάστε περισσότεραΒ.δ Επιλογή των κατάλληλων εμπειρικών ερευνητικών μεθόδων
Β.δ Επιλογή των κατάλληλων εμπειρικών ερευνητικών μεθόδων Νίκος Ναγόπουλος Για τη διεξαγωγή της κοινωνικής έρευνας χρησιμοποιούνται ποσοτικές ή/και ποιοτικές μέθοδοι που έχουν τις δικές τους τεχνικές και
Διαβάστε περισσότεραΜέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας
Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Ενότητα 2: Θεωρία, Μέθοδοι, Δεδομένα (2/2) 2ΔΩ Διδάσκοντες: Χ. Κασίμης- Ελ. Νέλλας Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Μαθησιακοί στόχοι Η εκμάθηση
Διαβάστε περισσότεραΕπαγγελματικές Προοπτικές. Επιστημόνων Κοινωνικής Πολιτικής στην Εκπαίδευση. Πρόεδρος Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Επαγγελματικές Προοπτικές Επιστημόνων Κοινωνικής Πολιτικής στην Εκπαίδευση Καθηγητής Ιορδάνης Ψημμένος, Πρόεδρος Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο Καθηγητής Βασίλειος Χατζόπουλος, Πρόεδρος
Διαβάστε περισσότεραΗ Επιστήµη της Κοινωνιολογίας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Η Επιστήµη της Κοινωνιολογίας 1. Ορισµός και αντικείµενο της Κοινωνιολογίας 1.1. Κοινωνιολογία και κοινωνία Ερωτήσεις του τύπου «σωστό λάθος» Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις ως Σωστές ή Λανθασµένες,
Διαβάστε περισσότεραΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ PSY 301 Φιορεντίνα Πουλλή. Μάθημα 1ο
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ PSY 301 Φιορεντίνα Πουλλή 1 ΚΥΡΙΩΣ ΒΙΒΛΙΟ Τίτλος : Κοινωνική Ψυχολογία: Εισαγωγή στη μελέτη της κοινωνικής συμπεριφοράς Συγγραφέας : Κοκκινάκη, Φ. 2 Μάθημα 1 ον -Δομή Μαθήματος Τι είναι
Διαβάστε περισσότεραΕΙ ΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑ ΧΑΡΤΗΣ ΧΡΗΣΗ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ. β. φιλιππακοπουλου 1
ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΧΑΡΤΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΧΡΗΣΗ β. φιλιππακοπουλου 1 Αναλυτικό Πρόγραµµα 1. Εισαγωγή: Μια επιστηµονική προσέγγιση στη χαρτογραφική απεικόνιση και το χαρτογραφικό σχέδιο
Διαβάστε περισσότεραΚοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Εσωτερικοποίηση του πολιτιστικού υποσυστήματος και εκπαίδευση: Talcott Parsons
Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Εσωτερικοποίηση του πολιτιστικού υποσυστήματος και εκπαίδευση: Talcott Parsons Διδάσκων: Δρ. Βασίλης Ντακούμης 1 Διάγραμμα της παρουσίασης Μάθημα 3ο (σελ. 67-79) 2 Talcott
Διαβάστε περισσότεραΈστω λοιπόν ότι το αντικείμενο ενδιαφέροντος είναι. Ας δούμε τι συνεπάγεται το κάθε. πριν από λίγο
Μορφές Εκπόνησης Ερευνητικής Εργασίας Μαρία Κουτσούμπα Έστω λοιπόν ότι το αντικείμενο ενδιαφέροντος είναι «η τηλεδιάσκεψη». Ας δούμε τι συνεπάγεται το κάθε ερευνητικό ερώτημα που θέσαμε πριν από λίγο Κουτσούμπα/Σεμινάριο
Διαβάστε περισσότεραΑγροτική Κοινωνιολογία
Αγροτική Κοινωνιολογία Θεματική ενότητα 1: Θεωρητική συγκρότηση της Αγροτικής Κοινωνιολογίας 1/3 Όνομα καθηγητή: Χαράλαμπος Κασίμης Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Εκπαιδευτικοί στόχοι Στόχος
Διαβάστε περισσότεραΚοινωνιολογία του Πολιτισμού
Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Κοινωνιολογία του Πολιτισμού Ενότητα 3: Η εθνολογική θεώρηση Επίκ. Καθηγητής: Νίκος Φωτόπουλος e-mail: nfotopoulos@uowm.gr Τηλ. Επικοινωνίας: 23850-55150 Παιδαγωγικό Τμήμα
Διαβάστε περισσότεραΑ Φάση Δι.Με.Π.Α. 2ο μάθημα: Μέθοδοι Παρατήρησης της διδασκαλίας
Α Φάση Δι.Με.Π.Α 2ο μάθημα: Μέθοδοι Παρατήρησης της διδασκαλίας Παρατήρηση Πλέγμα παραγόντων οργάνωσης και διεξαγωγής της διδασκαλίας Διαδικασία παρατήρησης έρευνα Περιβάλλον εργαστηρίου Mονοδρομικοί καθρέφτες,
Διαβάστε περισσότεραΜεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 1 η : Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας
Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 1 η : Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας 1 Δρ. Αλέξανδρος Αποστολάκης Email: aapostolakis@staff.teicrete.gr Τηλ.: 2810379603 E-class μαθήματος: https://eclass.teicrete.gr/courses/pgrad_omm107/
Διαβάστε περισσότεραΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Εισαγωγή... xi Συντελεστές του συλλογικού βιβλίου... xxv ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΣΩΜΑ, ΒΙΩΜΑ, ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ: ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Το σώμα ως τόπος πληροφορίας,
Διαβάστε περισσότεραΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΧΤΕΛΙΔΗΣ, ΥΒΟΝ ΚΟΣΜΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παιδική ηλικία είναι ένα ζήτημα για το οποίο η κοινωνιολογία έχει δείξει μεγάλο ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 έως σήμερα βρίσκεται υπό εξέλιξη ένα πρόγραμμα
Διαβάστε περισσότεραΑν. Καθηγητής Λοΐζος Σοφός ΠΤΔΕ Πανεπιστήμιο Αιγαίου www.lsofos.com
1. Περιεχόμενα 2. Παιδαγωγική Επιστήμη (35 θέματα)... 4 1. Επιστημονικό αντικείμενο στο πεδίο των σπουδών Παιδαγωγικής Επιστήμης... 4 2. Σχέση Θεωρίας και Πράξης (6 προσεγγίσεις Duncker)... 4 3. Δυσχέρειες
Διαβάστε περισσότεραΑγροτική Κοινωνιολογία
Αγροτική Κοινωνιολογία Θεματική ενότητα 1: Θεωρητική συγκρότηση της Αγροτικής Κοινωνιολογίας 1/3 Όνομα καθηγητή: Χαράλαμπος Κασίμης Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Εκπαιδευτικοί στόχοι Στόχος
Διαβάστε περισσότεραΠΡΟΛΟΓΟΣ. Για μια εφευρετική και εικονοκλαστική κοινωνιολογία
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Για μια εφευρετική και εικονοκλαστική κοινωνιολογία Θεόδωρος Β. Θάνος Ο παρών τόμος περιλαμβάνει τα εισαγωγικά κείμενα του κοινωνιολόγου καθηγητή Nίκου Παναγιωτόπουλου σε έργα του μεγάλου Γάλλου
Διαβάστε περισσότερα1.3 Λειτουργίες της εργασίας και αντιλήψεις περί εργασίας
1.3 Λειτουργίες της εργασίας και αντιλήψεις περί εργασίας Η εργασία επιτελεί τέσσερεις βασικές λειτουργίες στις σύγχρονες κοινωνίες: την παραγωγή του πλούτου της κοινωνίας την αναπαραγωγή των ατόμων την
Διαβάστε περισσότεραΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Νάκου Αλεξάνδρα Εισαγωγή στις Επιστήμες της Αγωγής Ο όρος ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ δημιουργεί μία αίσθηση ασάφειας αφού επιδέχεται πολλές εξηγήσεις. Υπάρχει συνεχής διάλογος και προβληματισμός ακόμα
Διαβάστε περισσότεραΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΛΟΓΙΚΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΩΝ..................................... 13 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΣΧΗΜΑΤΩΝ................................... 14 ΠΡΟΛΟΓΟΣ............................................. 15 ΜΕΡΟΣ Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Διαβάστε περισσότεραΓράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Εισαγωγή Η χώρα μας απέκτησε Νέα Προγράμματα Σπουδών και Νέα
Διαβάστε περισσότεραΚοινωνιολογία της Εκπαίδευσης
Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Ενότητα 6: Εισαγωγή στην Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Επίκ. Καθηγητής: Νίκος Φωτόπουλος e-mail: nfotopoulos@uowm.gr Τηλ. Επικοινωνίας: 23850-55150
Διαβάστε περισσότεραΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΟΡΩΝ
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΟΡΩΝ Σκοπός του έργου Σκοπός του έργου είναι: 1. η δημιουργία μιας on line εφαρμογής διαχείρισης ενός επιστημονικού λεξικού κοινωνικών όρων 2. η παραγωγή ενός ικανοποιητικού
Διαβάστε περισσότεραΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ 15
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η δημιουργικότητα είναι η λειτουργία που επιτρέπει στο νου να πραγματοποιήσει ένα άλμα, πολλές φορές εκτός του αναμενόμενου πλαισίου, να αναδιατάξει τα δεδομένα με απρόσμενο τρόπο, υπερβαίνοντας
Διαβάστε περισσότεραΚυριακή Αγγελοπούλου. Επιβλέπων Καθηγητής: Μανώλης Πατηνιώτης
Κυριακή Αγγελοπούλου Επιβλέπων Καθηγητής: Μανώλης Πατηνιώτης Οι πρώτες προσπάθειες μελέτης του τρόπου επιστημονικής εργασίας έγιναν το 1970. Πραγματοποιήθηκαν μέσω της άμεσης παρατήρησης των επιστημόνων
Διαβάστε περισσότεραΜέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας
Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Ενότητα 9: Συμμετοχική Παρατήρηση (2/2) 2ΔΩ Διδάσκοντες: Χ. Κασίμης- Ελ. Νέλλας Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Μαθησιακοί στόχοι Η εκμάθηση
Διαβάστε περισσότεραO μετασχηματισμός μιας «διαθεματικής» δραστηριότητας σε μαθηματική. Δέσποινα Πόταρη Πανεπιστήμιο Πατρών
O μετασχηματισμός μιας «διαθεματικής» δραστηριότητας σε μαθηματική Δέσποινα Πόταρη Πανεπιστήμιο Πατρών Η έννοια της δραστηριότητας Δραστηριότητα είναι κάθε ανθρώπινη δράση που έχει ένα κίνητρο και ένα
Διαβάστε περισσότεραΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ EΝΙΑΙΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΥΕΣ 1987-99 1999-02 6 ΥΕΣ, 1 2002-03 6 ΥΕΣ,
ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ EΝΙΑΙΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΥΕΣ (ανά κατεύθυνση) Για τους εισαχθέντες 1987-99 και για τους εισαχθέντες 1999-02 απαιτούνται τουλάχιστον 6 ΥΕΣ, εκ των οποίων, 1 τουλάχιστον από κάθε
Διαβάστε περισσότεραΑνδρέας Ανδρικόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Χίος, 9/04/2014
Ανδρέας Ανδρικόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Χίος, 9/04/2014 Η επιστήμη είναι ένα συστηματικό πλαίσιο αρχών που εξυπηρετεί την προσπάθειά μας να καταλάβουμε το φυσικό και κοινωνικό μας περιβάλλον.
Διαβάστε περισσότεραΔιδακτική Εννοιών τη Φυσικής για την Προσχολική Ηλικία
Διδακτική Εννοιών τη Φυσικής για την Προσχολική Ηλικία Ενότητα 2η: Η Διδακτική της Φυσικής στο σύγχρονο πλαίσιο Κώστας Ραβάνης Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης
Διαβάστε περισσότεραΚΕΦΑΛΑΙΟ Εισαγωγή Μεθοδολογία της Έρευνας ΕΙΚΟΝΑ 1-1 Μεθοδολογία της έρευνας.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Εισαγωγή Η Μεθοδολογία της Έρευνας (research methodology) είναι η επιστήμη που αφορά τη μεθοδολογία πραγματοποίησης μελετών με συστηματικό, επιστημονικό και λογικό τρόπο, με σκοπό την παραγωγή
Διαβάστε περισσότεραΚοινωνιολογία του Πολιτισμού
Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Κοινωνιολογία του Πολιτισμού Ενότητα 6: Η κουλτούρα στην κοινωνιολογική θεωρία Επίκ. Καθηγητής: Νίκος Φωτόπουλος e-mail: nfotopoulos@uowm.gr Τηλ. Επικοινωνίας: 23850-55150
Διαβάστε περισσότεραΑναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης
Αναπτυξιακή Ψυχολογία Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Θέματα διάλεξης Η σημασία της αυτοαντίληψης Η φύση και το περιεχόμενο της αυτοαντίληψης Η ανάπτυξη της αυτοαντίληψης Παράγοντες
Διαβάστε περισσότεραΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Η εκπαιδευτική έρευνα και ο σχεδιασμός της Διδάσκων: Νίκος Ανδρεαδάκης ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ
Διαβάστε περισσότεραΜέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας
Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Ενότητα 7: Η Συνέντευξη (4/4) 2ΔΩ Διδάσκοντες: Χ. Κασίμης- Ελ. Νέλλας Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Μαθησιακοί στόχοι Η εκμάθηση τόσο των
Διαβάστε περισσότεραΕισαγωγή στη Διδακτική των Θετικών Επιστημών
Εισαγωγή στη Διδακτική των Θετικών Επιστημών Ενότητα 2η: Οι σύγχρονες Διδακτικές των Θετικών Επιστημών Κώστας Ραβάνης Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της
Διαβάστε περισσότεραΟ ΑΞΟΝΑΣ της ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ στο ψηφιακό μουσικό ανθολόγιο ΕΥΤΕΡΠΗ ΜΑΙΗ ΚΟΚΚΙΔΟΥ
Ο ΑΞΟΝΑΣ της ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ στο ψηφιακό μουσικό ανθολόγιο ΕΥΤΕΡΠΗ ΜΑΙΗ ΚΟΚΚΙΔΟΥ Διαθεματικότητα -Ιδανικό της ολιστικής γνώσης -Διασυνδέσεις με νόημα μεταξύ γνωστικών περιοχών -Μελέτη σύνθετων ερωτημάτων
Διαβάστε περισσότεραΠεριεχόμενα. Πρόλογος στην πέμπτη έκδοση... 13
Περιεχόμενα Πρόλογος στην πέμπτη έκδοση... 13 Μέρος 1. Το πλαίσιο... 15 1. Οδηγός του βιβλίου... 16 Η προσέγγιση του βιβλίου... 16 Η δομή του βιβλίου... 17 Ιδιαίτερα γνωρίσματα του βιβλίου... 21 Πώς θα
Διαβάστε περισσότεραΤα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή
Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος αποτελούν ένα είδος προσωπικών σημειώσεων που κρατά ο εκπαιδευτικός προκειμένου να πραγματοποιήσει αποτελεσματικές διδασκαλίες. Περιέχουν πληροφορίες
Διαβάστε περισσότεραΦύλο και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών
Πηγή: Δημάκη, Α. Χαϊτοπούλου, Ι. Παπαπάνου, Ι. Ραβάνης, Κ. Φύλο και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: μια ποιοτική προσέγγιση αντιλήψεων μελλοντικών νηπιαγωγών. Στο Π. Κουμαράς & Φ. Σέρογλου (επιμ.). (2008).
Διαβάστε περισσότεραΚοινωνιολογία της Εκπαίδευσης
Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Ενότητα 7: Εισαγωγή στην Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Επίκ. Καθηγητής: Νίκος Φωτόπουλος e-mail: nfotopoulos@uowm.gr Τηλ. Επικοινωνίας: 23850-55150
Διαβάστε περισσότεραΗ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ: ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ
1 Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ: ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ Η ποιοτική έρευνα έχει επιχειρηθεί να ορισθεί με αρκετούς και διαφορετικούς τρόπους εξαιτίας
Διαβάστε περισσότεραΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟΙ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ
ΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟΙ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΑΣΑΠΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Δ.Ε. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
Διαβάστε περισσότεραΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΝΟΙΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Μ. Εργαζάκη Μ ά θ η μ α 1: «Ε ι σ α γ ω γ ή»
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΝΟΙΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Μ. Εργαζάκη Μ ά θ η μ α 1: «Ε ι σ α γ ω γ ή» Τα σημερινά μας θέματα Το περίγραμμα του μαθήματος η ερευνητική περιοχή της «Διδακτικής της Βιολογίας»
Διαβάστε περισσότεραΠολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση
Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση Κωδικός μαθήματος: ΚΕΠ 302 Διδάσκων: Δημήτρης Θ. Ζάχος Πιστωτικές μονάδες: 10 Χρόνος και τόπος διεξαγωγής: Τετάρτη 6-9 αίθουσα 907 Εισαγωγικά Η επιτυχής συμμετοχή σ ένα
Διαβάστε περισσότεραΠοιοτικοί μέθοδοι έρευνας. Μυλωνά Ιφιγένεια
Ποιοτικοί μέθοδοι έρευνας Μυλωνά Ιφιγένεια Έρευνες για την απόκτηση πληροφοριών η γνωμών από τους χρήστες Χρησιμοποιήθηκαν από τις κοινωνικές επιστήμες για τη χρήση κοινωνικών φαινομένων Ο όρος «ποιοτική
Διαβάστε περισσότεραΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες. Θεματική Ενότητα 5: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: III
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες Θεματική Ενότητα 5: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: III Θεματική Ενότητα 5: Στόχοι: Η εισαγωγή των φοιτητών στην ψυχολογική προσέγγιση της Σχολής
Διαβάστε περισσότεραΜέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας
Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Eνότητα 1: Εισαγωγή. Θεωρία, Μέθοδοι και Δεδομένα (3/4) 2ΔΩ Διδάσκοντες: Χ. Κασίμης- Ελ. Νέλλας Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Μαθησιακοί
Διαβάστε περισσότεραΚοινωνικός µετασχηµατισµός:...
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ ΟΟ Κοινωνικός Μετασχηµατισµός 1. Ο κοινωνικός µετασχηµατισµός 1.1. Γενικά Ερωτήσεις σύντοµης απάντησης Να προσδιορίσετε µε συντοµία το περιεχόµενο των παρακάτω όρων. Κοινωνικός σχηµατισµός:......
Διαβάστε περισσότεραΚοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Εισαγωγικά στοιχεία
Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Εισαγωγικά στοιχεία Διδάσκων: Δρ. Βασίλης Ντακούμης 1 Διάγραμμα της παρουσίασης Μάθημα 1ο Στόχος του μαθήματος Περιεχόμενο του μαθήματος Εμφάνιση και συγκρότηση της Κοινωνιολογίας
Διαβάστε περισσότεραΜέθοδοι έρευνας και μεθοδολογικά προβλήματα της παιδαγωγικής επιστήμης
Μέθοδοι έρευνας και μεθοδολογικά προβλήματα της παιδαγωγικής επιστήμης http://users.uoa.gr/~dhatziha Αριθμός: 1 Η εισαγωγή σε μια επιστήμη πρέπει να απαντά σε δύο ερωτήματα: Ποιον τομέα και με ποιους τρόπους
Διαβάστε περισσότεραΜέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας
Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Eνότητα 1: Εισαγωγή. Θεωρία, Μέθοδοι και Δεδομένα (3/4) 2ΔΩ Διδάσκοντες: Χ. Κασίμης- Ελ. Νέλλας Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Μαθησιακοί
Διαβάστε περισσότεραΠΟΙΟΤΙΚΟΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΙΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. Αναστασία Κ. Καδδά Δρ.Κοινωνιολογίας Υγείας Μsc Διοίκηση Μονάδων Υγείας
ΠΟΙΟΤΙΚΟΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΙΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ Αναστασία Κ. Καδδά Δρ.Κοινωνιολογίας Υγείας Μsc Διοίκηση Μονάδων Υγείας ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ «Ποιοτικές μέθοδοι έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες»,
Διαβάστε περισσότεραΒ Α Σ Ι Λ Η Σ Φ Ι Λ Ι Α Σ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΟΝ ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΩΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ. Πρόλογος 17 ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ
Β Α Σ Ι Λ Η Σ Φ Ι Λ Ι Α Σ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΟΝ ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΩΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Πρόλογος 17 ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Το αντικείμενο της ψυχολογίας ως επιστήμης του ανθρώπου ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Διαβάστε περισσότεραΜεθοδολογία Εκπαιδευτικής Έρευνας στη ΜΕ
Μεθοδολογία Εκπαιδευτικής Έρευνας στη ΜΕ Χ Α Ρ Α Λ Α Μ Π Ο Σ Σ Α Κ Ο Ν Ι Δ Η Σ, Δ Π Θ Μ Α Ρ Ι Α Ν Ν Α Τ Ζ Ε Κ Α Κ Η, Α Π Θ Α. Μ Α Ρ Κ Ο Υ, Δ Π Θ Α Χ Ε Ι Μ Ε Ρ Ι Ν Ο 2 0 17-2018 2 ο παραδοτέο 8/12/2016
Διαβάστε περισσότεραΠαιδαγωγικές εφαρμογές Η/Υ. Μάθημα 1 ο
Παιδαγωγικές εφαρμογές Η/Υ Μάθημα 1 ο 14/3/2011 Περίγραμμα και περιεχόμενο του μαθήματος Μάθηση με την αξιοποίηση του Η/Υ ή τις ΤΠΕ Θεωρίες μάθησης Εφαρμογή των θεωριών μάθησης στον σχεδιασμό εκπαιδευτικών
Διαβάστε περισσότερα187 Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής Πελοποννήσου (Κόρινθος)
187 Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής Πελοποννήσου (Κόρινθος) Σκοπός Το Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου ιδρύθηκε με το Προεδρικό Διάταγμα 118/2003 (ΦΕΚ
Διαβάστε περισσότεραΚοινωνιολογία του Πολιτισμού
Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Κοινωνιολογία του Πολιτισμού Ενότητα 2: Κοινωνιολογία - πολιτισμός - κουλτούρα. Επίκ. Καθηγητής: Νίκος Φωτόπουλος e-mail: nfotopoulos@uowm.gr Τηλ. Επικοινωνίας: 23850-55150
Διαβάστε περισσότεραΚοινωνιολογία της Εκπαίδευσης
Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Η Συνδυαστική προσέγγιση του Basil Bernstein Διδάσκων: Δρ. Βασίλης Ντακούμης 1 Διάγραμμα της παρουσίασης Μάθημα 13ο (σελ. 282 302) 2 Η συνδυαστική Προσέγγιση του Bernstein
Διαβάστε περισσότεραΚοινωνιολογία της Εκπαίδευσης
Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Ενότητα 2: Εισαγωγή στην Κοινωνιολογία Επίκ. Καθηγητής: Νίκος Φωτόπουλος e-mail: nfotopoulos@uowm.gr Τηλ. Επικοινωνίας: 23850-55150 Παιδαγωγικό
Διαβάστε περισσότεραΣωφρόνης Χατζησαββίδης. Οι σύγχρονες κριτικές γλωσσοδιδακτικές προσεγγίσεις στη διδασκαλία της γλώσσας ως δεύτερης και ξένης
Σωφρόνης Χατζησαββίδης Οι σύγχρονες κριτικές γλωσσοδιδακτικές προσεγγίσεις στη διδασκαλία της γλώσσας ως δεύτερης και ξένης 1 ΣΚΟΠΟΣ Oι σύγχρονες κριτικές προσεγγίσεις που έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία
Διαβάστε περισσότεραΚοινωνιολογία της Εκπαίδευσης
Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Συγκρουσιακές Θεωρήσεις Διδάσκων: Δρ. Βασίλης Ντακούμης 1 Διάγραμμα της παρουσίασης Μάθημα 5ο (σελ. 128 136) Οι θέσεις του Althusser Οι θέσεις του Gramsci 2 Karl Marx (1818-1883)
Διαβάστε περισσότεραΜάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου
Βασίλειος Κωτούλας vaskotoulas@sch.gr h=p://dipe.kar.sch.gr/grss Αρχαιολογικό Μουσείο Καρδίτσας Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου Η Δομή της εισήγησης 1 2 3 Δυο λόγια για Στόχοι των Ερευνητική
Διαβάστε περισσότεραΗ ενότητα της Συζήτησης στο δοκίμιο εμπειρικής έρευνας
Η ενότητα της Συζήτησης στο δοκίμιο εμπειρικής έρευνας Σεμινάριο Πτυχιακής Εργασίας Εαρινό εξάμηνο 2015-16 Βασίλης Παυλόπουλος Η ενότητα της Συζήτησης Η Συζήτηση αποτελεί τη σύνθεση των ερευνητικών ευρημάτων
Διαβάστε περισσότεραΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
EΠEAEK Αναμόρφωση του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών του ΤΕΦΑΑ - Αυτεπιστασία Αναπτυξιακή Ψυχολογία Ειρήνη Δερμιτζάκη -Μάριος Γούδας Διάλεξη 9: To παιχνίδι ως αναπτυξιακή διαδικασία ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
Διαβάστε περισσότεραΗ ΤΡΙΓΩΝΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ
Δρ. ΑΔΑΜΑΝΤΙΑ Κ. ΣΠΑΝΑΚΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ-ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΠ65 Η ΤΡΙΓΩΝΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ Τι είναι η τριγωνοποίηση; Ποια είδη τριγωνοποίησης υπάρχουν; Πώς να επιλέξουμε το κατάλληλο είδος; Τι μας προσφέρει
Διαβάστε περισσότεραΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1
Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1 Μια σύνοψη του Βιβλίου (ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ): Η πλειοψηφία θεωρεί ότι η Νόηση είναι μια διεργασία που συμβαίνει στο ανθρώπινο εγκέφαλο.
Διαβάστε περισσότεραΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ E-LEARNING ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ E-LEARNING ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΠΑΝΤΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ
Διαβάστε περισσότεραΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ.
2 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ (Ι) ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ; Στο μάθημα «Κοινωνική Θεωρία της Γνώσης (I)» (όπως και στο (ΙΙ) που ακολουθεί) παρουσιάζονται
Διαβάστε περισσότεραΑγροτική Κοινωνιολογία
Αγροτική Κοινωνιολογία Θεματική ενότητα 2: Η μελέτη του αγροτικού χώρου στην Ελλάδα Όνομα καθηγητή: Χαράλαμπος Κασίμης Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Εκπαιδευτικοί στόχοι Στόχος αυτής της ενότητας
Διαβάστε περισσότεραΜέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας
Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Ενότητα 1: Εισαγωγή. Θεωρία, Μέθοδοι και Δεδομένα (1/4) 2ΔΩ Διδάσκοντες: Χ. Κασίμης- Ελ. Νέλλας Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Μαθησιακοί
Διαβάστε περισσότεραΔιάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΠΑ70/ Εκπαιδευτική Πολιτική και Αναλυτικά Προγράμματα
Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΠΑ70/ Εκπαιδευτική Πολιτική και Αναλυτικά Προγράμματα Σχολή ΣΑΚΕ Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Πρόγραμμα Σπουδών ΕΠΑ Επιστήμες της Αγωγής Θεματική Ενότητα ΕΠΑ70
Διαβάστε περισσότεραΚοινωνιολογία της Εκπαίδευσης
Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Εσωτερικοποίηση του πολιτιστικού υποσυστήματος και εκπαίδευση: Emile Durkheim Διδάσκων: Δρ. Βασίλης Ντακούμης 1 Διάγραμμα της παρουσίασης Μάθημα 2ο (σελ. 52-66) Βασικές κατευθύνσεις
Διαβάστε περισσότεραΤα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού
Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους του Σταύρου Κοκκαλίδη Μαθηματικού Διευθυντή του Γυμνασίου Αρχαγγέλου Ρόδου-Εκπαιδευτή Στα προγράμματα Β Επιπέδου στις ΤΠΕ Ορισμός της έννοιας του σεναρίου.
Διαβάστε περισσότεραΚοινωνιολογία της Εκπαίδευσης
Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Ενότητα 1: Εισαγωγή στην Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Επίκ. Καθηγητής: Νίκος Φωτόπουλος e-mail: nfotopoulos@uowm.gr Τηλ. Επικοινωνίας: 23850-55150
Διαβάστε περισσότεραΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΜΕΡΟΣ 1ο ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ Οργάνωση Εργασία - Τεχνολογία. Εισαγωγή του συγγραφέα... 21
Βιομηχανική Κοινωνιολογία και Βιομηχανικές Σχέσεις 9 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ 1ο ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ Οργάνωση Εργασία - Τεχνολογία Πρόλογος Καθηγητή Βασίλη Φίλια... 17 Εισαγωγή του συγγραφέα... 21 1. Η
Διαβάστε περισσότεραΚοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Εσωτερικοποίηση του πολιτιστικού υποσυστήματος και εκπαίδευση: Emile Durkheim
Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Εσωτερικοποίηση του πολιτιστικού υποσυστήματος και εκπαίδευση: Emile Durkheim Διδάσκων: Δρ. Βασίλης Ντακούμης 1 Διάγραμμα της παρουσίασης Μάθημα 2ο (σελ. 52-66) Βασικές κατευθύνσεις
Διαβάστε περισσότεραΚοινωνιολογία της Εκπαίδευσης
Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Ενότητα 8: Εισαγωγή στην Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Επίκ. Καθηγητής: Νίκος Φωτόπουλος e-mail: nfotopoulos@uowm.gr Τηλ. Επικοινωνίας: 23850-55150
Διαβάστε περισσότεραΑρβανίτη Ευγενία, ΤΕΕΑΠΗ, Πανεπιστήμιο Πατρών
ΕΤΕΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΣΠΟΡΑ Γ έτος: 2. Μορφές Ελληνικής Διασποράς: Ορισμοί, αίτια, οι διαδικασίες/πολιτικές μετανάστευσης, το ταξίδι, η εγκατάσταση Αρβανίτη Ευγενία, ΤΕΕΑΠΗ, Πανεπιστήμιο
Διαβάστε περισσότεραΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ
ΕΜΠ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Πρόγραμμα Διατμηματικών Μεταπτυχιακών Σπουδών Εξειδίκευσης ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ. Σοφία
Διαβάστε περισσότεραENA, Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών Ζαλοκώστα 8, 2ος όροφος T enainstitute.org
Ιδρυτική Διακήρυξη 1. 2. 3. Το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών - ΕΝΑ ενεργοποιείται σε μια κρίσιμη για την Ελλάδα περίοδο. Σε μια περίοδο κατά την οποία οι κοινωνικοί και πολιτικοί θεσμοί λειτουργούν
Διαβάστε περισσότερα4 ο Εργαστήριο (βιωματικό) Ενδεικτικός χρονοπρογραμματισμός των Ομάδων
4 ο Εργαστήριο (βιωματικό) Ενδεικτικός χρονοπρογραμματισμός των Ομάδων Οκτώβριος 2011 Στόχοι του εργαστηρίου είναι (1) να προσδιοριστεί το χρονοδιάγραμμα εργασίας των ομάδων, (2) να συζητηθεί το κρίσιμο
Διαβάστε περισσότεραΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΙΤΛΟΣ: «ΕΜΠΕΙΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ» ΜΑΘΗΤΡΙΑ: ΠΡΙΑΜΗ ΒΑΓΙΑ, Β4 ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΝΤΑΒΑΡΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2016 17 Περιεχόμενα ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...
Διαβάστε περισσότεραΜαθηματικά: Οι τάσεις στη διδακτική και τα Προγράμματα Σπουδών. Πέτρος Κλιάπης Σχολικός Σύμβουλος Π.Ε.
Μαθηματικά: Οι τάσεις στη διδακτική και τα Προγράμματα Σπουδών Πέτρος Κλιάπης Σχολικός Σύμβουλος Π.Ε. Στάσεις απέναντι στα Μαθηματικά Τι σημαίνουν τα μαθηματικά για εσάς; Τι σημαίνει «κάνω μαθηματικά»;
Διαβάστε περισσότεραΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ Κωνσταντίνος Π. Χρήστου Ένα αρχέγονο ερώτηµα Τι είναι η γνώση; Ποια η διαδικασία του γνωρίζειν; θεωρίες, επιστημολογίες, μεταφορές και πρακτικές στην τάξη των μαθηματικών Μάθηση
Διαβάστε περισσότεραΤίτλος: The nation, Europe and the world: Textbooks and Curricula in Transition
ACADEMIA ISSN, 2241-1402 http://hepnet.upatras.gr Volume 4, Number 1, 2014 BOOK REVIEW Τίτλος: The nation, Europe and the world: Textbooks and Curricula in Transition Συγγραφέας: Hanna Schlisser, Yasemin
Διαβάστε περισσότεραΚεφάλαιο και κράτος: Από τα Grundrisse στο Κεφάλαιο και πίσω πάλι
Κεφάλαιο και κράτος: Από τα Grundrisse στο Κεφάλαιο και πίσω πάλι Γιώργος Οικονομάκης geconom@central.ntua.gr Μάνια Μαρκάκη maniam@central.ntua.gr Συνεργασία: Φίλιππος Μπούρας Κομβικό-συστατικό στοιχείο
Διαβάστε περισσότεραΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΜΙΑΣ ΕΡΕΥΝΑΣ. ΜΑΝΟΥΣΟΣ ΕΜΜ. ΚΑΜΠΟΥΡΗΣ, ΒΙΟΛΟΓΟΣ, PhD ΙΑΤΡΙΚHΣ
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΜΙΑΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΑΝΟΥΣΟΣ ΕΜΜ. ΚΑΜΠΟΥΡΗΣ, ΒΙΟΛΟΓΟΣ, PhD ΙΑΤΡΙΚHΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η επιστημονική έρευνα στηρίζεται αποκλειστικά στη συστηματική μελέτη της εμπειρικής
Διαβάστε περισσότεραΤο κομμάτι που λείπει ή αλλιώς η εκπαιδευτική βιογραφία ως εργαλείο αναστοχασμού των εκπαιδευτικών συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης
Το κομμάτι που λείπει ή αλλιώς η εκπαιδευτική βιογραφία ως εργαλείο αναστοχασμού των εκπαιδευτικών συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης Δρ. Γεώργιος Α. Κουλαουζίδης Λευκωσία 22/11/2017 3 ο Συνέδριο
Διαβάστε περισσότεραΜέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας
Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Ενότητα 2: Θεωρία, Μέθοδοι, Δεδομένα (1/2) 2ΔΩ Διδάσκοντες: Χ. Κασίμης- Ελ. Νέλλας Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Μαθησιακοί στόχοι Η εκμάθηση
Διαβάστε περισσότεραΠρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης «Επιστήμες Αγωγής» ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ
Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης «Επιστήμες Αγωγής» Ειδίκευση (A) «Η Παιδαγωγική ως επιστήμη και πράξη σε σύγχρονα περιβάλλοντα μάθησης» Στην ειδίκευση αυτή για το ακαδημαϊκό έτος
Διαβάστε περισσότερα356 Γεωγραφίας Χαροκοπείου (Αθήνα)
56 Γεωγραφίας Χαροκοπείου (Αθήνα) Το Τμήμα Γεωγραφίας ιδρύθηκε το 1999 μετά από πρόταση του Πανεπιστημίου. που υποβλήθηκε για πρώτη φορά το 1994. Η πρόταση αυτή. αφού βελτιώθηκε εντάχθηκε το 1997 στο Επιχειρησιακό
Διαβάστε περισσότεραΓλωσσάρι ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΕΝΝΟΙΕΣ:
Γλωσσάρι Αυτό το γλωσσάρι, παρέχει ορισμούς / εξηγήσεις για όλες τις λέξεις ή φράσεις που χρησιμοποιούνται στην έρευνα, οι οποίες επιλέχθηκαν από τους εταίρους από όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε., που ενδεχομένως
Διαβάστε περισσότεραΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: 2
ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: 2 Η ιστορία της φιλοσοφίας από την Αρχαία Ελλάδα μέχρι σήμερα μπορεί να θεωρηθεί ως μια διαδικασία αναζήτησης μιας απάντησης στο ερώτημα, «τι είναι γνώση;» Οι Δυτικοί φιλόσοφοι
Διαβάστε περισσότεραΣοφία Αυγερινού-Κολώνια, Καθηγήτρια
ΕΜΠ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Πρόγραμμα Διατμηματικών Μεταπτυχιακών Σπουδών Εξειδίκευσης ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ. Σοφία
Διαβάστε περισσότεραΑναγκαιότητα - Χρησιμότητα
Διδακτικά Σενάρια Σενάρια Ως διδακτικό σενάριο θεωρείται η περιγραφή μιας διδασκαλίας- παρέμβασης με εστιασμένο γνωστικό αντικείμενο, συγκεκριμένους εκπαιδευτικούς στόχους, διδακτικές αρχές και πρακτικές.
Διαβάστε περισσότεραΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ
E ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 917 14 Φεβρουαρίου 2018 ΤΕΥΧΟΣ ΤΡΙΤΟ Αρ. Φύλλου 143 ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ - ΛΟΙΠΟΙ ΦΟΡΕΙΣ Αριθμ. 5709 Προκήρυξη θέσης μέλους ΔΕΠ του Τμήματος Κοινωνιολογίας της
Διαβάστε περισσότεραΠαιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων
Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων Βασίλης Κόμης, Επίκουρος Καθηγητής Ερευνητική Ομάδα «ΤΠΕ στην Εκπαίδευση» Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της
Διαβάστε περισσότερα