ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ΣΤΟ ΚΣΕ ΒΟΛΟΥ Α ΜΕΡΟΣ. ΣΧΕΔΙΑΣΗ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ΣΤΟ ΚΣΕ ΒΟΛΟΥ Α ΜΕΡΟΣ. ΣΧΕΔΙΑΣΗ"

Ακακαλλις Ἡρωδιάς Αναγνωστάκης
7 χρόνια πριν
Προβολές:

2 ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ΣΤΟ ΚΣΕ ΒΟΛΟΥ 1. Τίτλος σεναρίου Α ΜΕΡΟΣ. ΣΧΕΔΙΑΣΗ Παρουσίαση του λογισμικού «Μ.Α.Θ.Η.Μ.Α» και προτάσεις διδακτικής αξιοποίησής του. 2. Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές Φυσικές Επιστήμες στο Δημοτικό Σχολείο και ειδικότερα οι ενότητες σχετικές με: α) τον ηλεκτρισμό (απλά, κυκλώματα με λαμπτήρες σε σειρά και με παράλληλη σύνδεση), β) τη διαστολή των σωμάτων και την αλλαγή της φυσικής κατάστασης των σωμάτων και γ) την οπτική (ανάκλαση, διάθλαση και χρώματα) 3. Προαπαιτούμενες γνώσεις των επιμορφουμένων Να μπορούν να εγκαθιστούν στον υπολογιστή τους ένα λογισμικό το οποίο αναζητούν στον κοινόχρηστο φάκελο. 4. Στόχοι Να παρουσιασθεί στους επιμορφούμενους του Κ.Σ.Ε. Βόλου το λογισμικό «Μ.Α.Θ.Η.Μ.Α» και να συζητηθούν διάφορες προτάσεις αξιοποίησής του για τη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών στο Δημοτικό Σχολείο (σημειώνεται ότι το λογισμικό προορίζεται κυρίως για χρήση από μαθητές του Γυμνασίου). Πιο συγκεκριμένα, επιδιώκουμε να αναδείξουμε τις δυνατότητες που μας παρέχει το λογισμικό Μ.Α.Θ.Η.Μ.Α. ως γνωστικό εργαλείο για την εννοιολογική αλλαγή των ιδεών των μαθητών/τριών για έννοιες και φαινόμενα που είναι γνωστά από τη βιβλιογραφία και που ταυτόχρονα είναι δύσκολο να τα αντιμετωπίσουμε στη διδακτική πράξη με παραδοσιακά εργαλεία. Με αυτόν τον τρόπο θα αναδειχθεί και η «προστιθέμενη αξία» της χρήσης του συγκεκριμένου λογισμικού στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών. 5. Απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή

3 Βιντεοπροβολέας, Ηλεκτρονικός Υπολογιστής και το λογισμικό «Μ.Α.Θ.Η.Μ.Α» 6. Διάρκεια Δύο διδακτικές ώρες 7. Ανάλυση του περιεχομένου 1. Παρουσίαση της ταυτότητας του λογισμικού «Μ.Α.Θ.Η.Μ.Α» 2. Παρουσίαση των βασικών ενοτήτων του λογισμικού «Μ.Α.Θ.Η.Μ.Α» (ηλεκτρισμός, οπτική, θερμότητα, μηχανική) και των περιεχομένων αυτών. 3. Παρουσίαση των βασικών εργαλείων του λογισμικού για κάθε ενότητα χωριστά 4. Διδακτική αξιοποίηση ενός φύλλου εργασίας από αυτά που ενυπάρχουν στο λογισμικό 5. Παρουσίαση από την επιμορφώτρια βασικών παρανοήσεων (βλ. παράρτημα) που έχουν οι μαθητές/τριες για έννοιες και φαινόμενα των Φ.Ε. 6. Εργασία σε ομάδες των επιμορφούμενων προκειμένου να εντοπισθούν σημεία του λογισμικού που πιθανά θα τους διευκολύνουν στη διδακτική πράξη (εννοιολογική αλλαγή των προαναφερόμενων παρανοήσεων) 7. Παρουσίαση των προτάσεων στην ολομέλεια-ανταλλαγή απόψεωναξιολόγηση του λογισμικού 8. Συσχετισμός με το υλικό των ΚΣΕ Η ανάπτυξη του σεναρίου ακολουθεί το υλικό και το Α.Π.Σ. των Κ.Σ.Ε. 9. Οργάνωση του τμήματος Αρχικά οι επιμορφούμενοι θα παρακολουθήσουν την παρουσίαση του λογισμικού «Μ.Α.Θ.Η.Μ.Α» και θα επιχειρήσουν με τη βοήθεια της επιμορφώτριας να εντοπίσουν τα βασικά εργαλεία του λογισμικού. Στη συνέχεια, θα χωριστούνε σε ομάδες και θα προσπαθήσουν να εντοπίσουν σημεία του λογισμικού που μπορούν να συμβάλλουν στην εννοιολογική αλλαγή των μαθητών/τριών για έννοιες του ηλεκτρισμού, της οπτικής (χρώματα) και της διαστολής των σωμάτων. Δίνεται

4 χρόνος να επιχειρήσουν να κατασκευάσουν και ένα φύλλο εργασίας με τις προτεινόμενες ιδέες τους. 10. Διδακτικές προσεγγίσεις και στρατηγικές Παρουσίαση του λογισμικού «Μ.Α.Θ.Η.Μ.Α» (προβολή του λογισμικού στον βιντεοποροβολέα) χρησιμοποιούμενη τεχνική (εισήγηση) Διερευνητική προσέγγιση με στόχο τον εντοπισμό των βασικών εργαλείων του λογισμικού χρησιμοποιούμενη τεχνική (πρακτική άσκηση) Διερευνητική προσέγγιση με στόχο τον εντοπισμό των σημείων του λογισμικού που μπορούν να συμβάλλουν στην εννοιολογική αλλαγή των μαθητών/τριών χρησιμοποιούμενη τεχνική (εργασία σε ομάδες) Συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων στην ολομέλεια 11. Περιγραφή σεναρίου Το σενάριο που ακολουθείται περιλαμβάνει την παρουσίαση του λογισμικού, τη διερευνητική αναζήτηση των δυνατοτήτων που αυτό παρέχει και κυρίως εστιάζεται στο να εργαστούν οι επιμορφούμενοι σε ομάδες και να διερευνήσουν αλλά και να προτείνουν τρόπους αξιοποίησής του στην τάξη. Έμφαση, δε, δίνεται στις δυνατότητες που αυτό παρέχει για την εννοιολογική αλλαγή των ιδεών των μαθητών/τριών. 12. Φύλλα Εργασίας Μετά την παρουσίαση του λογισμικού από την επιμορφώτρια και τη διερεύνηση των βασικών εργαλείων του λογισμικού, παρουσιάζονται τα φύλλα εργασίας που είναι ενσωματωμένα στο λογισμικό. Παρέχεται χρόνος σε κάθε επιμορφούμενο να επιλέξει ένα από αυτά και να δοκιμάσει να το εκτελέσει σαν να είναι μαθητής/τρια. Επίσης, επιχειρούν και οι ίδιοι να κατασκευάσουν φύλλα εργασίας εργαζόμενοι σε ομάδες και αξιοποιώντας τις δυνατότητες του λογισμικού «Μ.Α.Θ.Η.Μ.Α» με στόχο την εννοιολογική αλλαγή.

5 13. Ανατροφοδότηση Η φάση της ανατροφοδότησης περιλαμβάνει τη συζήτηση για τις δυνατότητες που παρέχει το λογισμικό και την ανταλλαγή απόψεων για τα θετικά και αρνητικά στοιχεία του λογισμικού. 14. Βιβλιογραφία Σολομωνίδου, Χ. (2003). Σύγχρονη Εκπαιδευτική Τεχνολογία. Υπολογιστές και μάθηση στην Κοινωνία της Γνώσης. Θεσσαλονίκη: Κώδικας. Driver, A. Squires, P. Rushworth, V. Wood-Robinson (1998). Οικοδομώντας τις έννοιες των Φυσικών Επιστημών-Μια παγκόσμια σύνοψη των ιδεών των μαθητών, Επιμ. Π.Κόκκοτας, Μετφρ. Μ. Χατζή, Τυπωθήτω, Αθήνα. Osborne, R. J. (1981). Children s ideas about electric current. New Zealand Science Teacher, 29, Osborne, R. J. (1983). Towards modifying children s ideas about electric current. Journal of Research in Science and Technological Education, 1, Vosniadou, S. & Ioannides, C. (1998). From conceptual development to science education: a psychological point of view. International Journal of Science Education, 20(1),

6 Μέρος Β: Αναστοχασμός 1. Υλοποιήθηκε το σενάριο σύμφωνα με το σχεδιασμό και τους στόχους του; στόχους του. Το σενάριο υλοποιήθηκε στο ΚΣΕ Βόλου σύμφωνα με το σχεδιασμό και τους 2. Προκάλεσε το ενδιαφέρον των επιμορφούμενων; Προκάλεσε το ενδιαφέρον των επιμορφούμενων κυρίως γιατί τους δόθηκε η ευκαιρία να συζητήσουν πάνω σε παρανοήσεις των μαθητών/τριών που σε κάποιες περιπτώσεις συνεπίπτανε και με δικές τους και να αναζητήσουν τα σημεία εκείνα του λογισμικού που μπορούν να φανούν χρήσιμα για την αλλαγή αυτών των παρανοήσεων προς στις επιστημονικά αποδεκτές απόψεις. 3. Συμμετείχαν οι επιμορφούμενοι ενεργητικά στη διαδικασία; Οι μαθητές συμμετείχαν ενεργά τόσο κατά τη διερεύνηση του λογισμικού (π.χ. κατασκευή κυκλωμάτων) όσο και στη διαδικασία προτάσεων αξιοποίησης στη διδακτική πράξη. 4. Ποιες δυσκολίες παρουσιάστηκαν; Δεν παρουσιάσθηκαν κάποιες ιδιαίτερες δυσκολίες. Χρειάσθηκε λίγο παραπάνω χρόνος από τον προβλεπόμενο για να εξοικειωθούν οι επιμορφούμενοι με το λεπτό χειρισμό που απαιτείται κάποιες φορές για τη εικονική/εργαστηριακή διάταξη των πειραμάτων. 5. Αν σχεδιάζατε και πάλι το σενάριο θα το αλλάζετε όλο ή επιμέρους στοιχεία του; Αιτιολογήστε και γράψτε αναλυτικά Δεν θα άλλαζα κάτι εκτός αν μου το επέβαλε το γνωστικό επίπεδο των επιμορφούμενων ενός άλλου τμήματος. 6. Σε τι σας ωφέλησε ο εκπαιδευτικός σχεδιασμός, η υλοποίηση και ο αναστοχασμός στο σενάριο; Ο σχεδιασμός, η υλοποίηση και ο αναστοχασμός πάνω στο σενάριο υπήρξε μια σημαντική εμπειρία η οποία έχει δοκιμαστεί και σε πλαίσια άλλων

7 επιμορφωτικών προγραμμάτων (Επιμορφώτρια στο Α επίπεδο) και συνάδει με τις απόψεις μου για τη διδασκαλία της των ΤΠΕ σε ενήλικες επιμορφούμενους.

8 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ιδέες των μαθητών στην ενότητα ηλεκτρισμός 1. Πολλοί/ές μαθητές/ριες θεωρούν ότι η μπαταρία είναι «αποθήκη» ηλεκτρονίων 2. Τα εννοιολογικά μοντέλα που χρησιμοποιούν για τη ροή του ηλεκτρικού ρεύματος σε ένα απλό ηλεκτρικό κύκλωμα, είναι: α) το μονοπολικό μοντέλο, β) το μοντέλο των συγκρουόμενων ρευμάτων, γ) το μοντέλο της εξασθένισης του ρεύματος, δ) το μεριστικό μοντέλο (Osborne, 1981,1983). 1) Το μονοπολικό μοντέλο (the unipolar model). Δεν υπάρχει ρεύμα στη διαδρομή επιστροφής, γιατί έχει χρησιμοποιηθεί όλο στη λάμπα. 2) Το μοντέλο των συγκρουόμενων ρευμάτων (the clashing currents model). Το ρεύμα ρέει προς τη λάμπα και από τους δύο πόλους της μπαταρίας. Σχήμα 1 Σχήμα 2 3) Το μοντέλο της εξασθένισης του ρεύματος (the attenuation model). Το ρεύμα κυκλοφορεί στο κύκλωμα κατά μία μόνο κατεύθυνση. Φεύγει από ένα πόλο της μπαταρίας και περνά από έναν αριθμό ίδιων στοιχείων, συνδεδεμένων σε σειρά. Σχήμα 3 Κάθε στοιχείο δέχεται λιγότερο ρεύμα και επιστρέφει στην μπαταρία ακόμη λιγότερο ρεύμα. 4) Το μεριστικό μοντέλο (the sharing model). Το ρεύμα θα μοιραστεί εξίσου ανάμεσα σε ίδια στοιχεία συνδεδεμένα σε σειρά. Ίδιες λάμπες σε σειρά θα έχουν την ίδια λαμπρότητα, χωρίς να θεωρείται ότι το ρεύμα διατηρείται. Σχήμα 4 5) Επιστημονικά αποδεκτό μοντέλο. Το ρεύμα διατηρείται και κινείται κατά μία κατεύθυνση.

9 Σχήμα 5 Ιδέες των μαθητών στην ενότητα διαστολή σωμάτων Οι μαθητές πιστεύουν ότι κατά τη διαστολή των σωμάτων: αυξάνει το μέγεθος των μορίων τους, δηλαδή τα μόρια φουσκώνουν και πιάνουν περισσότερο χώρο. μεγαλώνει η μάζα του, γίνεται δηλαδή πιο μεγάλο και πιο βαρύ τα μόριά τους πολλαπλασιάζονται, δηλαδή γίνονται περισσότερα κι έτσι ένα υλικό σώμα «φουσκώνει» τα μόριά τους απομακρύνονται το ένα από το άλλο χωρίς ωστόσο να μπορούν να δώσουν σαφή εξήγηση για το πώς συμβαίνει αυτό (Driver et al,1998) Ιδέες των μαθητών για τα χρώματα Τα περισσότερα παιδιά πιστεύουν ότι το χρώμα είναι μια έμφυτη ιδιότητα των αντικειμένων. Θεωρούν δηλαδή ότι τα μάτια μας βλέπουν το χρώμα του αντικειμένου και όχι το χρώμα του ανακλώμενου φωτός. (Driver, R., et al, σελ. 242)

Σχετικά έγγραφα

Καθηγήτρια : Σολομωνίδου Χριστίνα

Μαρία Β. Χατζή, Δασκάλα, Δρ. Διδακτικής των Φ.Ε. Επιμορφούμενη ΠΑΚΕ Θεσσαλίας 2011-12 Καθηγήτρια : Σολομωνίδου Χριστίνα 1 1. Εισαγωγή Το λογισμικό Μ.Α.Θ.Η.Μ.Α. αποτελεί ένα ολοκληρωμένο μαθησιακό περιβάλλον