Μικροοικονοµική Θεωρία

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Μικροοικονοµική Θεωρία"

Βενέδικτος Μέλιοι
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Μικροοικονοµική Θεωρία Ειδικά Θέµατα της Θεωρίας της Συµπεριφοράς του Καταναλωτή Το Συνολικό Αποτέλεσµα. Το Αποτέλεσµα Υποκατάστασης. Το Εισοδηµατικό Αποτέλεσµα. Κανονικά Αγαθά. Κατώτερα Αγαθά. Παράδοξο του Giffen. Υποκατάσταση και Συµπληρωµατικότητα. 1

Το Αποτέλεσµα Υποκατάστασης. Το Εισοδηµατικό Αποτέλεσµα.

2 Ειδικά Θέµατα της Θεωρίας Συµπεριφοράς του Καταναλωτή. Συνολικό Αποτέλεσµα Αποτέλεσµα Υποκατάστασης Εισοδηµατικό Αποτέλεσµα Κανονικό Αγαθό Κατώτερο Αγαθό Παράδοξο του Giffen Το Συνολικό Αποτέλεσµα. Όταν µεταβάλλεται η τιµή ενός αγαθού µεταβάλλεται αντίστροφα η ζητούµενη ποσότητα του. Αυτό ονοµάζεται Συνολικό Αποτέλεσµα. Συνολικό αποτέλεσµα µιας µεταβολής της τιµής είναι η συνολική µεταβολή στη ζητούµενη ποσότητα καθώς ο καταναλωτής µετακινείται από µια θέση ισορροπίας στην άλλη. Έστω ότι αυξάνεται η τιµή του αγαθού Χ πράγµα που αλλάζει των λόγο των τιµών άρα και την κλίση του εισοδηµατικού περιορισµού από ΑΒ σε ΑΒ. Αρχικά ο Py καταναλωτής ισορροπούσε στο σηµείο Ρ ενώ τώρα ισορροπεί στο σηµείο R σε έναν νέο εισοδηµατικό περιορισµό και σε µια νέα καµπύλη αδιαφορίας Ι. Άρα το συνολικό αποτέλεσµα που προκλήθηκε από την αύξηση της τιµής του Χ αποτυπώνεται στην µείωση της ζητούµενης ποσότητας κατά χ 1 χ 3 =0χ 1-0χ 3. Όµως µια µεταβολή της ονοµαστικής τιµής ενός αγαθού επιδρά µε δυο τρόπους πάνω στη ζητούµενη ποσότητα. 1. Μεταβάλλει την Σχετική Τιµή του, δηλαδή αλλάζουν οι όροι µε τους οποίους ο καταναλωτής µπορεί να ανταλλάσσει ένα αγαθό µε ένα άλλο. Αυτό ονοµάζεται Αποτέλεσµα Υποκατάστασης. 2. Μια µεταβολή της τιµής µε σταθερό το χρηµατικό εισόδηµα, προκαλεί µεταβολές στο Πραγµατικό Εισόδηµα (στην πραγµατική ποσότητα που µπορεί να αγοράσει) του καταναλωτή. Αυτό ονοµάζεται Εισοδηµατικό Αποτέλεσµα. 2

Συνολικό αποτέλεσµα µιας µεταβολής της τιµής είναι η συνολική µεταβολή στη ζητούµενη ποσότητα καθώς ο καταναλωτής µετακινείται από µια θέση ισορροπίας στην άλλη.

3 Το Αποτέλεσµα Υποκατάστασης. Είναι η µεταβολή της ζητούµενης ποσότητας που προκύπτει από µια µεταβολή της τιµής όταν η µεταβολή περιορίζεται σε µια µετακίνηση κατά µήκος της αρχικής καµπύλης αδιαφορίας διατηρώντας έτσι το πραγµατικό εισόδηµα σταθερό. ηλαδή είναι η µεταβολή στην ζητούµενη ποσότητα όταν δίνεται στον καταναλωτή ένα αντισταθµιστικό ποσό ώστε να έχει την ίδια αγοραστική δύναµη (πραγµατικό εισόδηµα) Αναλυτικά: Μια αύξηση της τιµής του αγαθού Χ προκαλεί αλλαγή της σχετικής τιµής του Χ άρα και της κλίσης του εισοδηµατικού περιορισµού από ΑΒ σε ΑΒ. Επίσης µετακινούµαστε από την καµπύλη αδιαφορίας ΙΙ στην Ι πράγµα που φανερώνει την µειώσει του πραγµατικού εισοδήµατος του καταναλωτή. Υποθέτουµε ότι µετά την αύξηση της τιµής, δίνουµε στον καταναλωτή ένα επιπρόσθετο χρηµατικό ποσό αρκετό για να αντισταθµίσει την απώλεια του πραγµατικού του εισοδήµατος. Άρα δίνουµε ένα αντισταθµιστικό ποσό για να διατηρήσει ο καταναλωτής την θέση του πάνω στην αρχική καµπύλη αδιαφορίας ΙΙ. Αυτό µπορεί να παρασταθεί µε την κατασκευή ενός υποθετικού εισοδηµατικού περιορισµού που εφάπτεται της αρχικής καµπύλης αδιαφορίας και του οποίου η κλίση αντιστοιχεί στο νέο λόγο τιµών. Ο υποθετικός εισοδηµατικός περιορισµός CC είναι παράλληλος µε τον νέο εισοδηµατικό περιορισµό ΑΒ γιατί έχουν τον ίδιο λόγο τιµών. Η παράλληλη αυτή µετατόπιση προέρχεται από το αντισταθµιστικό ποσό που δόθηκε στον καταναλωτή. Το αποτέλεσµα υποκατάστασης παριστάνεται µε την µετακίνηση από το αρχικό σηµείο ισορροπίας Ρ στο σηµείο Q όπου τα δυο σηµεία ισορροπίας βρίσκονται πάνω στην ίδια καµπύλη αδιαφορίας ΙΙ. Το αποτέλεσµα υποκατάστασης φαίνεται από την µείωση της ζητούµενης ποσότητας από 0χ 1 σε 0χ 2 άρα κατά χ 1 χ 2. Στην ουσία το πραγµατικό εισόδηµα παρέµεινε σταθερό και ο καταναλωτής υποκατέστησε το αγαθό Χ µε αγαθό Υ κινούµενος πάνω στην καµπύλη αδιαφορίας ΙΙ. 3

4 Από το αποτέλεσµα υποκατάστασης συνεπάγεται ότι η ζητούµενη ποσότητα µεταβάλλεται πάντοτε προς την αντίθετη κατεύθυνση από εκείνη που µεταβάλλεται η τιµή. τότε Q χ και όταν τότε Q χ διατηρώντας το πραγµατικό εισόδηµα σταθερό. ηλαδή µε την ίδια αγοραστική δύναµη και επειδή αυξήθηκε η τιµή του Χ, υποκαθιστώ την κατανάλωση του Χ µε το Υ αγαθό και κινούµε πάνω στην ίδια καµπύλη αδιαφορίας. (Το αντίστροφο γίνεται µε µείωση της τιµής του αγαθού χ) Το Εισοδηµατικό Αποτέλεσµα. Το εισοδηµατικό αποτέλεσµα µιας µεταβολής της τιµής ενός αγαθού είναι η µεταβολή της ζητούµενης ποσότητας που προκύπτει αποκλειστικά από την µεταβολή του πραγµατικού εισοδήµατος του καταναλωτή, όταν οι άλλες τιµές και το χρηµατικό εισόδηµα παραµένουν σταθερά. Το εισοδηµατικό αποτέλεσµα παριστάνεται όταν αφαιρέσουµε την υποθετική αντισταθµιστική αύξηση του εισοδήµατος του καταναλωτή και µεταβούµε από το σηµείο Q στο σηµείο R και στην καµπύλη αδιαφορίας Ι. Επειδή η CC και η AB είναι παράλληλες η µετακίνηση από το Q στο σηµείο R δεν συνεπάγεται αλλαγή στις σχετικές τιµές, άρα και στην κλίση. Αυτό που αλλάζει µόνο είναι το πραγµατικό εισόδηµα λόγω αύξησης της τιµής του Χ αγαθού. Η µεταβολή του πραγµατικού εισοδήµατος µειώνει την ζητούµενη ποσότητα από 0χ 2 σε 0χ 3 άρα κατά χ 2 χ 3. Κανονικά Αγαθά. Ένα κανονικό αγαθό είναι εκείνο για το οποίο η ζητούµενη ποσότητα µεταβάλλεται προς την ίδια κατεύθυνση µε το πραγµατικό εισόδηµα. ηλαδή: Q και Q 4

ηλαδή µε την ίδια αγοραστική δύναµη και επειδή αυξήθηκε η τιµή του Χ, υποκαθιστώ την κατανάλωση του Χ µε το Υ αγαθό και κινούµε πάνω στην ίδια καµπύλη αδιαφορίας.

5 Στην περίπτωση ενός κανονικού αγαθού το εισοδηµατικό αποτέλεσµα ενισχύει το αποτέλεσµα υποκατάστασης. Μια µείωση της τιµής σηµαίνει ότι το πραγµατικό εισόδηµα έχει αυξηθεί και για ένα κανονικό αγαθό, αυτό σηµαίνει ότι η ζητούµενη ποσότητα θα αυξηθεί. Αλλά µια µείωση της τιµής σηµαίνει επίσης ότι θα αυξηθεί η ζητούµενη ποσότητα λόγω του αποτελέσµατος υποκατάστασης και έτσι το εισοδηµατικό και το αποτέλεσµα υποκατάστασης λειτουργούν προς την ίδια κατεύθυνση. Έτσι για ένα κανονικό αγαθό η ζητούµενη ποσότητα µεταβάλλεται πάντοτε αντίστροφα από την ζητούµενη ποσότητα. Κατώτερα Αγαθά. Κατώτερο αγαθό είναι εκείνο του οποίου η ζητούµενη ποσότητα µεταβάλλεται αντίστροφα από το πραγµατικό εισόδηµα του καταναλωτή, δηλαδή αύξηση του πραγµατικού εισοδήµατος προκαλεί µείωση στη ζητούµενη ποσότητα του αγαθού και το αντίστροφο. Q και Q Θυµίζουµε ότι µια αύξηση του πραγµατικού εισοδήµατος µπορεί να προέλθει είτε από µια αύξηση του χρηµατικού εισοδήµατος είτε από µια αναλογική µείωση των δυο τιµών των αγαθών. Παρατηρούµε στο σχήµα (καµπύλη Εισοδήµατος Κατανάλωσης) ότι µια αύξηση του πραγµατικού εισοδήµατος προκαλεί µειώσει της ζητούµενης ποσότητας του Χ αγαθού. 5

Αλλά µια µείωση της τιµής σηµαίνει επίσης ότι θα αυξηθεί η ζητούµενη ποσότητα λόγω του αποτελέσµατος υποκατάστασης και έτσι το εισοδηµατικό και το αποτέλεσµα υποκατάστασης λειτουργούν προς την ίδια

6 Μια µείωση της τιµής του Χ προκάλεσε αύξηση της ζητούµενης ποσότητας λόγω του αποτελέσµατος υποκατάστασης. Πήγαµε από το σηµείο Ρ στο Q. Αντίθετα το Εισοδηµατικό Αποτέλεσµα είναι ΑΡΝΗΤΙΚΟ δηλαδή µια αύξηση του πραγµατικού εισοδήµατος µε σταθερό των λόγο των τιµών (κλίση) οδήγησε σε µείωση της ζητούµενης ποσότητας του Χ αγαθού από χ 2 σε χ 3 (από σηµείο Q σε R). Όµως το αποτέλεσµα υποκατάστασης αποδεικνύεται ισχυρότερο από το εισοδηµατικό αποτέλεσµα άρα χ 1 >χ 3. Παράδοξο του Giffen. Το παράδοξο του Giffen αναφέρεται σε ένα αγαθό του οποίου η ζητούµενη ποσότητα µεταβάλλεται προς την ίδια κατεύθυνση µε την τιµή του. Ένα αγαθό θα πρέπει να είναι κατώτερο για να ανήκει σε αυτήν την κατηγορία, χωρίς αυτό να σηµαίνει ότι όλα τα κατώτερα αγαθά υποχρεωτικά ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία. Η κατηγορία των αγαθών για τα οποία ισχύει το παράδοξο του G i f f e n αποτελεί την µόνη εξαίρεση του Νόµου της Ζήτησης. Q Q Βλέποντας το σχήµα παρατηρούµε ότι µια µείωση της τιµής του Χ αγαθού µετατοπίζει των εισοδηµατικό περιορισµό από ΑΒ σε ΑΒ Ταυτόχρονα όµως στο νέο σηµείο ισορροπίας Q µειώνεται η ζητούµενη ποσότητα του αγαθού Χ. Αποτέλεσµα υποκατάστασης Αποτέλεσµα υποκατάστασης Q Q Py µε < Q Εισοδηµατικό Αποτέλεσµα Py µε < Q Εισοδηµατικό Αποτέλεσµα 6

σε χ 3 (από σηµείο Q σε R). Όµως το αποτέλεσµα υποκατάστασης αποδεικνύεται ισχυρότερο από το εισοδηµατικό αποτέλεσµα άρα χ 1 >χ 3. Παράδοξο του Giffen.

7 Συµπερασµατικά - Συγκεντρωτικά: Αποτέλεσµα υποκατάστασης Εισοδηµατικό Αποτέλεσµα Συνολικό Αποτέλεσµα Q Py µε Κανονικά Αγαθά Q Το Αποτέλεσµα υποκατάστασης ενισχύεται από το Εισοδηµατικό Αποτέλεσµα Ισχύει ο Νόµος της Ζήτησης Q Py µε Q Το Αποτέλεσµα υποκατάστασης ενισχύεται από το Εισοδηµατικό Αποτέλεσµα Ισχύει ο Νόµος της Ζήτησης Q Q Q Q Py µε Py µε Py µε Py µε Κατώτερα Αγαθά Q Q Παράδοξο του Giffen Q Q Το Αποτέλεσµα υποκατάστασης πιο έντονο από το Εισοδηµατικό Αποτέλεσµα Q > Q Ισχύει ο Νόµος της Ζήτησης Το Αποτέλεσµα υποκατάστασης πιο έντονο από το Εισοδηµατικό Αποτέλεσµα Q > Q Ισχύει ο Νόµος της Ζήτησης Το Εισοδηµατικό Αποτέλεσµα πιο έντονο από το Αποτέλεσµα υποκατάστασης Q < Q εν ισχύει ο Νόµος της Ζήτησης Το Εισοδηµατικό Αποτέλεσµα πιο έντονο από το Αποτέλεσµα υποκατάστασης Q < Q εν ισχύει ο Νόµος της Ζήτησης 7

Giffen Q Q Το Αποτέλεσµα υποκατάστασης πιο έντονο από το Εισοδηµατικό Αποτέλεσµα Q > Q Ισχύει ο Νόµος της Ζήτησης Το Αποτέλεσµα υποκατάστασης πιο έντονο από το Εισοδηµατικό Αποτέλεσµα Q > Q Ισχύει ο

8 Υποκατάσταση και Συµπληρωµατικότητα. Ο Νόµος της ζήτησης ισχύει µόνο ceteris paribus δηλαδή µε τους υπόλοιπους παράγοντες που προσδιορίζουν την ζήτηση σταθερούς. Θα µετριάσουµε αυτήν ακαµψία των παραγόντων χρησιµοποιώντας τις σχέσεις υποκατάστασης και συµπληρωµατικότητας που ισχύουν για κάθε ζεύγος τιµών. Μέχρι τώρα έχουµε δει ποιο θα είναι το συνολικό αποτέλεσµα στην ζητούµενη ποσότητα του αγαθού Χ όταν µεταβάλλεται η τιµή του αγαθού Χ: Χ ΡΧ nχχ = ΡΧ Χ Τώρα θα εξετάσουµε ποιο θα είναι το συνολικό αποτέλεσµα στην ζητούµενη ποσότητα του αγαθού Χ όταν µεταβάλλεται η τιµή ενός άλλου αγαθού Υ (υποκατάστατου ή συµπληρωµατικού). Όταν η τιµή ενός σχετιζόµενου αγαθού εµφανίζεται στη συνάρτηση ζήτησης, είναι δυνατόν τότε να ορίσουµε και τη Σταυροειδή Ελαστικότητα ζήτησης του αγαθού Χ ως προς την τιµή του αγαθού Υ: Χ ΡΥ nχυ = Ρ Χ Υ Άρα η Σταυροειδής Ελαστικότητα ορίζεται ως την ποσοστιαία µεταβολή της ζητούµενης ποσότητας ενός αγαθού Χ, που προκύπτει από την ποσοστιαία µεταβολή της τιµής ενός άλλου σχετιζόµενου αγαθού Υ. Όταν: n ΧΥ > 0 τότε τα αγαθά Χ, Υ είναι υποκατάστατα n ΧΥ < 0 τότε τα αγαθά Χ, Υ είναι συµπληρωµατικά 8

Μέχρι τώρα έχουµε δει ποιο θα είναι το συνολικό αποτέλεσµα στην ζητούµενη ποσότητα του αγαθού Χ όταν µεταβάλλεται η τιµή του αγαθού Χ: Χ ΡΧ nχχ = ΡΧ Χ Τώρα θα εξετάσουµε ποιο θα είναι το συνολικό

Σχετικά έγγραφα

0 χ1 χ2 Ι2 χ3 Ι5 Ι3 χ

0 χ1 χ2 Ι2 χ3 Ι5 Ι3 χ ΠΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΚΕ ΟΝΙΣ - ΤΜΗΜ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΘΗΓΗΤΗΣ ΚΩΣΤΣ ΕΛΕΝΤΖΣ ΠΟΤΕΛΕΣΜΤ ΥΠΟΚΤΣΤΣΗΣ ΚΙ ΕΙΣΟ ΗΜΤΟΣ Ι1 χ/ Ρ=0 χ/ Ρ>0 χ/ Ρ