ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2016) 112 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Απαντήσεις των κρατών μελών στην ετήσια έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για το οικονομικό έτος 2014 {SWD(2016) 48 final} EL EL

2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. Πεδίο εφαρμογής της έκθεσης Τα βασικά στοιχεία της έκθεσης του ΕΕΣ για το Σύνοψη των απαντήσεων των κρατών μελών Μέτρηση των αποτελεσμάτων επιδόσεων Τύποι ποσοτικώς προσδιορίσιμων σφαλμάτων παραβάσεις των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων και δημοσιών συμβάσεων Χρηστή δημοσιονομική διαχείριση Συμπέρασμα... 11

3 ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΣΤΗΝ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΤΟΣ Πεδίο εφαρμογής της έκθεσης Σύμφωνα με το άρθρο 162 παράγραφος 5 του δημοσιονομικού κανονισμού 1, μετά τη δημοσίευση της ετήσιας έκθεσης του Ελεγκτικού Συνεδρίου για το οικονομικό έτος 2014, η Επιτροπή ενημέρωσε δεόντως τα κράτη μέλη σχετικά με τις λεπτομέρειες που περιέχει η έκθεση. Η ενημέρωση αυτή έλαβε τη μορφή επιστολής με τρία παραρτήματα προς συμπλήρωση από κάθε κράτος μέλος, καθώς και με συνοδευτικές κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την προετοιμασία και την παρουσίαση των απαντήσεων στα ερωτηματολόγια. Το παράρτημα Ι ήταν ένα ερωτηματολόγιο επί των παραγράφων που αναφέρονται στα μεμονωμένα κράτη μέλη. Το παράρτημα ΙΙ ήταν ένα ερωτηματολόγιο επί των διαπιστώσεων του ελέγχου που αναφέρονται στο εκάστοτε κράτος μέλος και το παράρτημα ΙΙΙ ήταν ένα ερωτηματολόγιο επί των βασικών διαπιστώσεων που αφορούν την επιμερισμένη διαχείριση για τη δήλωση αξιοπιστίας (DAS) για το οικονομικό έτος Για την έκθεση του τρέχοντος έτους, έχουν εντοπισθεί τρία κύρια θέματα. Τα θέματα αυτά είναι τα εξής: (1) Μέτρηση των αποτελεσμάτων επιδόσεων (2) Τύποι ποσοτικώς προσδιορίσιμων σφαλμάτων παραβάσεις των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων και δημόσιων συμβάσεων (3) Χρηστή δημοσιονομική διαχείριση. Η έκθεση συνοδεύεται επίσης από έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών (ΕΕΥ) το οποίο περιλαμβάνει τις απαντήσεις των κρατών μελών στα παραρτήματα I και III. 2 Τα βασικά στοιχεία της έκθεσης του ΕΕΣ για το 2014 Για την ετήσια έκθεση του 2014, το Ελεγκτικό Συνέδριο επικαιροποίησε την προσέγγιση ελέγχου του και τη δομή της έκθεσης. Η κύρια αλλαγή στην εν λόγω προσέγγιση είναι η ποσοτικοποίηση σοβαρών παραβάσεων των κανόνων περί δημοσίων συμβάσεων και η αντίστοιχη προσαρμογή των στοιχείων των ετών 2013 και 2012 προκειμένου να διασφαλιστεί η συγκρισιμότητα των αποτελεσμάτων 2. Η νέα δομή της έκθεσης κεφάλαια 5-9 αντικατοπτρίζει τους τομείς του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) Τα αποτελέσματα του ελέγχου του Συνεδρίου για το 2014 κατέδειξαν ότι οι λογαριασμοί δεν επηρεάστηκαν από ουσιώδεις ανακρίβειες και, ως εκ τούτου, εξέδωσε σαφή γνώμη σχετικά με την αξιοπιστία των λογαριασμών 3, όπως κάνει από το 2007 και μετά. Όσον αφορά τις δαπάνες, το Συνέδριο διαπίστωσε εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος για τις πληρωμές του 2014 ύψους 4,4%, κοντά στο επίπεδο του 2013 (4,5%) 4. Πέραν του τομέα 5 του ΠΔΠ (Διαχείριση), οι δαπάνες για όλους τους υπόλοιπους τομείς επηρεάστηκαν από ουσιώδες σφάλμα. Όσον αφορά τους τομείς «Ανταγωνιστικότητα», «Συνοχή» και «Η Ευρώπη στον κόσμο», τα εκτιμώμενα επίπεδα σφάλματος ήταν 5,6%, 5,7% και 2,7% Άρθρο 162 παράγραφος 5: Μετά τη διαβίβαση της ετήσιας έκθεσης από το Ελεγκτικό Συνέδριο, η Επιτροπή ανακοινώνει αμέσως στα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη τα στοιχεία της έκθεσης αυτής που αφορούν τη διαχείριση των πόρων για τους οποίους ασκούν αρμοδιότητα δυνάμει της εφαρμοστέας ρύθμισης. Τα κράτη μέλη οφείλουν να απαντήσουν στην Επιτροπή εντός εξήντα ημερών και η Επιτροπή διαβιβάζει περίληψη των απαντήσεων προς το Ελεγκτικό Συνέδριο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο πριν από τις 28 Φεβρουαρίου του επόμενου έτους. Ετήσια έκθεση του ΕΕΣ για το 2014, σσ Ετήσια έκθεση του ΕΕΣ για το 2014, σ. 15 Ετήσια έκθεση του ΕΕΣ για το 2014, σ. 17 3

4 αντίστοιχα, και αντιπροσώπευαν όλα αύξηση σε σχέση με τα αντίστοιχα αποτελέσματα για το Ωστόσο, όσον αφορά τον τομέα «Φυσικοί πόροι», το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος ήταν 3,6%, αντιπροσωπεύοντας μείωση σε σχέση με τα αντίστοιχα αποτελέσματα για το Τη μεγαλύτερη συμβολή στο συνολικό ποσοστό σφάλματος είχε ο τομέας «Συνοχή», με τους τομείς «Φυσικοί πόροι», «Ανταγωνιστικότητα» και «Η Ευρώπη στον κόσμο» να ακολουθούν. Το κατωτέρω διάγραμμα απεικονίζει τη συμβολή στο συνολικό εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος για το οικονομικό έτος 2014 κατά τομέα του ΠΔΠ 6. Η έκθεση του Συνεδρίου εντόπισε επίσης δύο τύπους προγραμμάτων δαπανών προγράμματα βάσει δικαιωμάτων και συστήματα απόδοσης των δαπανών τα οποία περιλαμβάνουν διακριτούς τύπους κινδύνου 7. Σύμφωνα με την έκθεση, τα σφάλματα επιλεξιμότητας στα συστήματα απόδοσης δαπανών διεκδικούν το μεγαλύτερο μερίδιο μεταξύ των σφαλμάτων που εντοπίστηκαν για το οικονομικό έτος Τα σφάλματα στην κατηγορία απόδοσης δαπανών περιλαμβάνουν κυρίως σοβαρές παραβιάσεις των κανόνων περί δημοσίων συμβάσεων κατά το στάδιο του διαγωνισμού και κατά την εκτέλεση της σύμβασης. Όσον αφορά τα προγράμματα βάσει δικαιωμάτων, στα συνηθέστερα σφάλματα περιλαμβάνονται οι δηλώσεις γεωργικών εκτάσεων από γεωργούς οι οποίες υπερέβαιναν τις πραγματικές και τα διοικητικά σφάλματα που είχαν αντίκτυπο στις πληρωμές προς γεωργούς 8. Το κατωτέρω διάγραμμα απεικονίζει τη συμβολή στο συνολικό εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος κατά τύπο. 5 Ετήσια έκθεση του ΕΕΣ για το 2014, σσ Ετήσια έκθεση του ΕΕΣ για το 2014, σ Ετήσια έκθεση του ΕΕΣ για το 2014, σ Ετήσια έκθεση του ΕΕΣ, σ

5 3 Σύνοψη των απαντήσεων των κρατών μελών 3.1 ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ Στο κεφάλαιο 3 της ετήσιας έκθεσής του «Επίτευξη αποτελεσμάτων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ» 9, το Συνέδριο αναλύει τις επιδόσεις από τη σκοπιά της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και εξετάζει τα χαρακτηριστικά επιδόσεων που εισάγονται με το νέο ΠΔΠ Τα κράτη μέλη ερωτήθηκαν εάν χρησιμοποιούσαν ήδη ή σκόπευαν να χρησιμοποιήσουν τους κοινούς δείκτες που καθορίστηκαν για τα πέντε ταμεία της ΕΕ. Για τέσσερα από τα ταμεία [(Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ), Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) και Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ)] οι απαντήσεις κατέδειξαν ότι σχεδόν όλα τα κράτη μέλη χρησιμοποιούσαν ήδη ή σκόπευαν να χρησιμοποιήσουν κοινούς δείκτες. Όσον αφορά το Ταμείο Συνοχής, το 57% των κρατών μελών επεσήμανε ότι χρησιμοποιούνταν κοινοί δείκτες και το 14% δήλωσε ότι η χρήση κοινών δεικτών δεν είχε εφαρμογή. Στον κατωτέρω πίνακα παρατίθενται λεπτομέρειες των απαντήσεων των κρατών μελών. 9 Ετήσια έκθεση του ΕΕΣ, σ. 83 5

6 Όσον αφορά τη χρήση επιπρόσθετων ή συμπληρωματικών δεικτών, αρκετά κράτη μέλη Γαλλία, Ελλάδα, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Ισπανία και Ηνωμένο Βασίλειο 10 απάντησαν ότι χρησιμοποιούσαν ειδικούς ανά πρόγραμμα ή επιπρόσθετους δείκτες οι οποίοι καθορίζονταν συχνά από τις διαχειριστικές αρχές και συμπεριλαμβάνονταν στο πλαίσιο επιδόσεων του επιχειρησιακού προγράμματος. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι κοινοί δείκτες συνοδεύονται από δείκτες σε εθνικό επίπεδο. Για παράδειγμα, για τα ΕΤΠΑ/ΤΣ/ΕΚΤ, η Πολωνία 11 χρησιμοποιεί: «μια δέσμη δεικτών που εφαρμόζεται σε επίπεδο έργου και προέρχεται από τον κοινό κατάλογο βασικών δεικτών που καταρτίζεται από τον Υπουργό Περιφερειακής Ανάπτυξης. Ο κατάλογος περιλαμβάνει τους κοινούς δείκτες σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι οποίοι καθορίζονται στους κανονισμούς για τα ταμεία και βασικούς δείκτες οι οποίοι καθορίζονται σε εθνικό επίπεδο». Η Πορτογαλία 12 επεσήμανε το γεγονός ότι για την περίοδο , όσον αφορά τα επιχειρησιακά προγράμματα με παρόμοιους στόχους, οι δείκτες που έπρεπε να χρησιμοποιηθούν ήταν εναρμονισμένοι και ότι «επιπροσθέτως του καταλόγου κοινών κοινοτικών δεικτών, υπάρχει ένας κατάλογος εναρμονισμένων εθνικών δεικτών». Τα κράτη μέλη παρέσχαν επίσης καταλόγους ή αναλυτικότερες πληροφορίες σχετικά με διάφορους ειδικούς ανά πρόγραμμα δείκτες που χρησιμοποιούνταν για τα διάφορα ταμεία. Η Σουηδία 13 δήλωσε ότι για τα 9 προγράμματα του ΕΤΠΑ, υπάρχουν περίπου τριάντα πέντε δείκτες υλοποιήσεων και «περίπου τριάντα δείκτες επιδόσεων οι οποίοι συνδέονται με επενδυτικές προτεραιότητες και ειδικούς στόχους στο πλαίσιο των προγραμμάτων». Η Δανία 14 παρέσχε τον κατάλογο των δεικτών της για τον αντίκτυπο, τις υλοποιήσεις και τα αποτελέσματα σχετικά με τα ΕΓΤΑΑ, ΕΚΤ και ΕΤΘΑ. Η Σλοβακία 15 εξατομίκευσε δείκτες που καταρτίστηκαν από τον κεντρικό φορέα συντονισμού και καλύπτουν διάφορα προγράμματα, ενώ παράλληλα παρέσχε κατάλογο δεικτών για τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ). 10 Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ. 149, 159, 171, 175, 204, Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ

7 Τέλος, τα κράτη μέλη ερωτήθηκαν εάν θα μπορούσαν να παράσχουν ουσιαστικά στοιχεία για τους δείκτες που είναι διαθέσιμοι για χρήση στην ενδιάμεση αξιολόγηση του ΠΔΠ η οποία έχει προγραμματιστεί για το Ορισμένα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένων της Δανίας, της Γαλλίας και της Ελλάδας 16, ανέφεραν ότι δεν θα ήταν δυνατή η παροχή ουσιαστικών στοιχείων έως το 2017, σε μεγάλο βαθμό επειδή το επίπεδο υλοποίησης ορισμένων επιχειρησιακών προγραμμάτων θα ήταν πολύ χαμηλό και τα στοιχεία θα ήταν επουσιώδη. Η Ελλάδα 17 ανέφερε ότι: «Πληροφορίες σχετικά με την επίτευξη των εθνικών στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» θα είναι διαθέσιμες στην έκθεση προόδου για το Ευρωπαϊκό στατιστικό σύστημα 18 το 2017 (και το 2019). Ωστόσο, δεδομένου ότι η εφαρμογή των επιχειρησιακών προγραμμάτων δεν θα έχει αποφέρει αποτελέσματα πριν από την υποβολή της έκθεσης το 2017, δεν αναμένεται να υπάρχουν διαθέσιμα ουσιαστικά στοιχεία για την ενδιάμεση αξιολόγηση του ΠΔΠ». Η Πορτογαλία 19 και η Πολωνία 20 επεσήμαναν αμφότερες το γεγονός ότι εφαρμοζόταν ένα ολοκληρωμένο σύστημα υποβολής εκθέσεων, το οποίο διασφάλιζε την τακτική υποβολή ποιοτικών εκθέσεων. Παρ όλα αυτά, όπως επεσήμανε η Πολωνία 21 : «δεν θα είναι δυνατή η σύνοψη του αντικτύπου των ταμείων της ΕΕ στο πλαίσιο των δημοσιονομικών προοπτικών έως ότου επιτευχθεί ικανοποιητική πρόοδος το 2017 θα είναι ένα πολύ πρώιμο στάδιο για την εξαγωγή συνοπτικών συμπερασμάτων». Ορισμένα άλλα κράτη μέλη, για παράδειγμα η Αυστρία, η Κροατία, η Τσεχική Δημοκρατία, η Ιρλανδία και η Σλοβενία 22, ήταν βέβαια ότι θα ήταν δυνατή η παροχή ουσιαστικών στοιχείων έως το 2017 για προγράμματα στο πλαίσιο ορισμένων ταμείων. Η Τσεχική Δημοκρατία 23 ανέφερε ότι: «θα είναι σε θέση να παράσχει αξιόπιστα στοιχεία βάσει του συστήματος που έχει θεσπιστεί στην Τσεχική Δημοκρατία για την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τον απολογισμό, την πρόοδο και τις εξελίξεις». Η Κροατία δήλωσε επίσης ότι θα παράσχει συνολικά στοιχεία και ότι επιπλέον: «μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων, γεγονός που θα πρέπει να συμβάλει στη βελτίωση και την πιθανή απλούστευση των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου.» 3.2 ΤΥΠΟΙ ΠΟΣΟΤΙΚΩΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΙΜΩΝ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ ΠΕΡΙ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ Στην ετήσια έκθεση του 2014, το Συνέδριο επεσήμανε ότι 14 έργα ΕΤΠΑ/ΤΣ σε οκτώ κράτη μέλη παρέβαιναν τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων της ΕΕ. Σύμφωνα με το Συνέδριο, τα ποσοτικώς προσδιορίσιμα σφάλματα για τις παραβάσεις στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων αντιστοιχούν σε περίπου 1,5 εκατοστιαίες μονάδες του εκτιμώμενου σφάλματος για τον τομέα πολιτικής «Περιφερειακή πολιτική και αστική ανάπτυξη» 24. Ζητήθηκε από τα κράτη μέλη να παράσχουν πληροφορίες σχετικά με τις παραβάσεις των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων και τυχόν προληπτικά μέτρα που έχουν ληφθεί. 16 Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ. 144, 149, Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ ΕΣΣ - Ευρωπαϊκό στατιστικό σύστημα 19 Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σσ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ. 107, 122, 130, 164, Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ Ετήσια έκθεση του ΕΕΣ για το 2014, σ

8 Οι απαντήσεις των κρατών μελών κατέδειξαν ότι σε ορισμένες περιπτώσεις, για παράδειγμα στη Γαλλία, τη Λεττονία και τη Σλοβενία 25, δεν υπήρχαν συστημικά ζητήματα ή συστημικές ελλείψεις σε σχέση με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων στη δέσμη των ταμείων ΕΔΕΤ, παρόλο που μπορεί να υπήρχαν μεμονωμένες περιπτώσεις παραβάσεων. Η Βουλγαρία 26 επεσήμανε δύο περιπτώσεις μη συμμόρφωσης, οι οποίες εντοπίστηκαν αμφότερες κατά τη διάρκεια των ελέγχων. Η πρώτη αφορούσε το επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας της Βουλγαρίας » και η δεύτερη τα συστήματα διαχείρισης που είχαν θεσπιστεί στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Κοινοί ευρωπαϊκοί πόροι για τις πολύ μικρές έως μεσαίες επιχειρήσεις» (JEREMIE). Και στις δύο περιπτώσεις, η ελεγκτική αρχή παρέσχε συμβουλές στη διαχειριστική αρχή και τους ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς αντίστοιχα, σχετικά με την κατάλληλη σειρά διορθωτικών μέτρων. Μολονότι τα συστημικά ζητήματα ή οι συστημικές ελλείψεις φαινομενικά δεν ήταν διαδεδομένες, ορισμένα κράτη μέλη ανέφεραν τη λήψη προληπτικών μέτρων. Η Ουγγαρία 27 ανέφερε ότι: «σε περίπτωση προσκλήσεων υποβολής προτάσεων και έργων προτεραιότητας, η Υπηρεσία Παρακολούθησης των Κρατικών Ενισχύσεων που λειτουργεί στο πλαίσιο του Γραφείου του Πρωθυπουργού διενεργεί προκαταρκτική εξέταση της συμμόρφωσης με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων ή, στο πλαίσιο των πρωτοβάθμιων ελέγχων, ελέγχεται από τους ενδιάμεσους φορείς / τις διαχειριστικές αρχές βάσει των δηλώσεων των προσφερόντων». Η Γαλλία 28 επεσήμανε το γεγονός ότι η CGET 29 είχε αναλάβει διάφορες δράσεις στο πλαίσιο της περιόδου προγραμματισμού , συμπεριλαμβανομένου ενός εθνικού προγράμματος κατάρτισης και της δημιουργίας ενός δικτύου περιφερειακών εμπειρογνωμόνων με ειδίκευση στους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων. Το Λουξεμβούργο και η Σλοβενία 30 ανέφεραν ως βασική συνιστώσα των προληπτικών μέτρων τους τούς καταλόγους ελέγχου, ενώ η Ισπανία 31 επεσήμανε ότι, επιπροσθέτως των καταλόγων ελέγχων, χρησιμοποιούνταν επίσης και ένας «πίνακας αξιολόγησης κινδύνων». Το Συνέδριο επικαιροποίησε τον τρόπο με τον οποίο ποσοτικοποιεί σοβαρές παραβάσεις των κανόνων περί δημόσιων συμβάσεων και τα σφάλματα στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων αποτελούν βασική πηγή σφαλμάτων της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής 32. Τα κράτη μέλη κλήθηκαν να παράσχουν πληροφορίες για μέτρα που επιβάλλονται σε εθνικό επίπεδο για την αξιολόγηση και ποσοτικοποίηση της μη συμμόρφωσης με τους κανόνες περί δημόσιων συμβάσεων. Ορισμένα κράτη μέλη (Ιρλανδία, Λεττονία, Λιθουανία, Κάτω Χώρες, Πολωνία και Σλοβενία 33 ) επεσήμαναν ότι υπήρχε εθνική νομοθεσία και ότι πολύ συχνά η νομοθεσία της ΕΕ μεταφερόταν στο εθνικό δίκαιο ή υποστήριζε την εθνική νομοθεσία. Στη Λιθουανία 34, η υπηρεσία δημόσιων συμβάσεων αναλαμβάνει πλήρη ευθύνη όσον αφορά την παροχή βοήθειας για τη διασφάλιση της ορθής εφαρμογής του επιχειρησιακού προγράμματος σύμφωνα με τις 25 Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ. 152, 170, Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σσ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ CGET -Commissariat général à l'égalité des territoires 30 Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ. 170 και σ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ Ετήσια έκθεση του ΕΕΣ, σ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ. 165, 169, 172, 179, 183, Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ

9 απαιτήσεις των κανονισμών της ΕΕ και προλαμβάνει τις παρατυπίες. Η Λεττονία 35 ανέφερε ότι: «Οι δημόσιες συμβάσεις διενεργούνται σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία η οποία έχει καταρτιστεί με βάση ή με μεταφορά των διατάξεων της νομοθεσίας της ΕΕ». Τέλος, η Ιρλανδία 36 ανέφερε ότι: «Επιπλέον, όσον αφορά το ερώτημα για την εποπτεία κατά την ανάθεση κρατικών συμβάσεων, οι πρακτικές που εφαρμόζονται για τις δημόσιες συμβάσεις υπόκεινται σε έλεγχο και εποπτεία στο πλαίσιο της νομοθετικής πράξης γενικής ισχύος του 1993 για τον Γενικό Ελεγκτή (τροπολογία), καθώς και του νόμου του 2014 για τη μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης, και οι υπόλογοι είναι υπεύθυνοι για τις σχετικές δαπάνες». Στην έκθεσή του, το Συνέδριο επεσήμανε περιπτώσεις μη τήρησης των κανόνων περί δημόσιων συμβάσεων σε ορισμένα κράτη μέλη 37. Τα οικεία κράτη μέλη κλήθηκαν να παράσχουν πληροφορίες σχετικά με τις ενδεχόμενες αδυναμίες και ελλείψεις στα αντίστοιχα συστήματα εσωτερικού ελέγχου τους, οι οποίες θα μπορούσαν να είχαν οδηγήσει στις εν λόγω παρατυπίες, καθώς και πληροφορίες σχετικά με τα ληφθέντα διορθωτικά μέτρα. Η Βουλγαρία και η Γαλλία 38 επεσήμαναν ότι οι παρατυπίες οφείλονταν στις περίπλοκες διαδικασίες των δημόσιων συμβάσεων και στην έλλειψη εκπαιδευμένου προσωπικού για τη διεκπεραίωση των εν λόγω ζητημάτων περί δημόσιων συμβάσεων. Η Ρουμανία 39 ανέφερε ότι: «τα συστήματα εσωτερικού ελέγχου που εφαρμόζονται στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων σε επίπεδο δικαιούχου είναι κατακερματισμένα, εν μέρει περιττά και εστιάζουν περισσότερο στις επίσημες πτυχές που σχετίζονται με την επεξεργασία της κανονικότητας, χωρίς να αξιολογούν αντικειμενικά τις ποιοτικές πτυχές». Προκειμένου να αντιμετωπίσει την κατάσταση την οποία δημιούργησε, έθεσε σε εφαρμογή «την εθνική στρατηγική για τις δημόσιες συμβάσεις για την περίοδο » η οποία «προβλέπει δράσεις για τη διασφάλιση της κανονικότητας και της ποιότητας της διαδικασίας δημόσιων συμβάσεων». Η Γαλλία, η Πολωνία και η Ισπανία 40 ανέφεραν όλες ότι βασικό μέτρο για τη διασφάλιση της καλύτερης διαχείρισης των ζητημάτων που αφορούσαν δημόσιες συμβάσεις αποτέλεσαν τα ειδικά προγράμματα κατάρτισης για το προσωπικό που διεκπεραιώνει ζητήματα τα οποία σχετίζονται με δημόσιες συμβάσεις. 3.3 ΧΡΗΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ Τα κράτη μέλη συνεχίζουν τις προσπάθειές τους όσον αφορά την προαγωγή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης μέσω της διευρυμένης χρήσης απλουστευμένων επιλογών κόστους (ΑΕΚ), βελτιωμένων επαληθεύσεων διαχείρισης και καλύτερης υποβολής εκθέσεων σχετικά με χρηματοδοτικά μέσα. Στο κεφάλαιο 6 41, το Συνέδριο συνιστά στα κράτη μέλη να προβαίνουν σε καλύτερη χρήση των δυνατοτήτων που καθορίζονται στον κανονισμό περί κοινών διατάξεων και στον κανονισμό για το ΕΚΤ για την περίοδο όσον αφορά τις ΑΕΚ. 35 Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σσ Ετήσια έκθεση του ΕΕΣ, σ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ. 116, Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σσ , , Ετήσια έκθεση του ΕΕΣ, σ

10 Η πλειονότητα των κρατών μελών, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται η Κύπρος, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ουγγαρία, η Λεττονία, η Λιθουανία, το Λουξεμβούργο και το Ηνωμένο Βασίλειο 42, ανέφεραν ότι οι ΑΕΚ χρησιμοποιούνταν κατά την περίοδο προγραμματισμού σε όλα τα ταμεία, στον μέγιστο δυνατό βαθμό. Η Λιθουανία 43 ανέφερε ότι, το 2015, η διαχειριστική αρχή διοργάνωσε διάσκεψη με τίτλο «Δυνατότητες εφαρμογής μιας απλουστευμένης διαδικασίας για την πληρωμή των δαπανών για την περίοδο », με σκοπό να ενημερώσει τους συμμετέχοντες σχετικά με: «τις δυνατότητες εφαρμογής μιας απλουστευμένης διαδικασίας για την πληρωμή των δαπανών και τα οφέλη της κατά τη διαδικασία διαχείρισης των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ». Η Ελλάδα 44 επεσήμανε ότι προέβαινε σε επικαιροποίηση και εκπαίδευση όλων των φορέων ως προς τη χρήση ΑΕΚ, ενώ η Πολωνία 45 διαβεβαίωσε ότι, μολονότι υπήρχε πρόβλεψη για τη χρήση ΑΕΚ, «η χρήση τους είναι προαιρετική και η τελική απόφαση επί του ζητήματος αυτού λαμβάνεται από κάθε επιμέρους διαχειριστική αρχή». Η Σουηδία 46 επεσήμανε το γεγονός ότι εφάρμοζε ένα μοντέλο απλούστευσης για το ΕΚΤ και ότι «η κυβέρνηση προωθεί ενεργά την απλούστευση». Τέλος, η Πορτογαλία 47 έχει συστήσει ένα Κέντρο Απλούστευσης στον Οργανισμό για την Ανάπτυξη και τη Συνοχή (AD&C). Στόχος του είναι «η ενημέρωση των διαχειριστικών αρχών σχετικά με πτυχές που άπτονται του εν λόγω τομέα, ώστε να προαχθεί η εκτενής χρήση απλουστευμένων επιλογών κόστους στα διάφορα Ταμεία Συνοχής (ΕΤΠΑ, ΕΚΤ και Ταμείο Συνοχής)». Όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, όσον αφορά την περιφερειακή πολιτική, την απασχόληση και τις κοινωνικές υποθέσεις 48, το ΕΕΣ ανέφερε ότι, για μεγάλο μέρος των πράξεων που περιείχαν ποσοτικά σφάλματα, οι αρχές των κρατών μελών είχαν στη διάθεσή τους επαρκείς πληροφορίες για να αποτρέψουν, να εντοπίσουν και να διορθώσουν τα σφάλματα, πριν πιστοποιήσουν τη δαπάνη στην Επιτροπή. Ζητήθηκε από τα κράτη μέλη να παράσχουν πληροφορίες σχετικά με το εάν είχαν θεσπίσει μέτρα για τη βελτίωση των επαληθεύσεων διαχείρισης και την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των ελέγχων που διενεργούνταν πριν πιστοποιήσουν τη δαπάνη στην Επιτροπή. Όσον αφορά ορισμένες από τις βελτιώσεις στον τομέα των επαληθεύσεων διαχείρισης που είχαν αναληφθεί, το Λουξεμβούργο 49 παρέσχε κατάλογο μέτρων στο πλαίσιο του ΕΤΠΑ και του ΕΚΤ, ο οποίος περιλαμβάνει έναν νέο κατάλογο ελέγχου εκ των υστέρων, επεξηγηματικό σημείωμα, εκπαίδευση και συνεδριάσεις με σκοπό την ενίσχυση της πληροφόρησης σχετικά με τις απλουστευμένες επιλογές κόστους. Η Πορτογαλία 50 ανέφερε την εφαρμογή σχεδίου δράσης σε ορισμένες υποθέσεις, καθώς και ότι η πιστοποιούσα αρχή, πριν από την υποβολή των αιτημάτων πληρωμής στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διενεργεί μια σειρά ελέγχων. Εάν υπάρχουν αμφιβολίες όσον αφορά: 42 Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ. 129, 148, 153, 158, 163, 170, 174, 176, Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σσ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ Ετήσια έκθεση του ΕΕΣ, σ. 185 και Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ

11 «τη νομιμότητα και την κανονικότητα της δαπάνης που πρόκειται να πιστοποιηθεί, τα σχετικά ποσά αφαιρούνται ως προληπτικό μέτρο έως ότου επιλυθούν τα ζητήματα». Η Ισπανία 51 ανέφερε επίσης ότι εφαρμόστηκαν σχέδια δράσης και ότι: «έχουν ενσωματωθεί βελτιώσεις στις διαδικασίες επιλογής και επικύρωσης δηλώσεων χορήγησης επιστροφής, βελτίωσης των καταλόγων ελέγχων, ελέγχου των εγγράφων για τις δημόσιες συμβάσεις για διάφορες τοπικές οντότητες κ.λπ.» Η Κύπρος 52 ανέφερε ότι τα περισσότερα σφάλματα εντοπίζονταν «κυρίως σε συμβάσεις κατασκευής που εκτελούνται από τοπικές αρχές και συμβάσεις ανάπτυξης λογισμικού που εκτελούνται από δημόσια πανεπιστήμια και ότι οι αναθέτουσες αρχές αναφέρονται στην Κεντρική Επιτροπή Αλλαγών και Απαιτήσεων για εξέταση των αιτημάτων τροποποίησης για τέτοιες συμβάσεις, παροχή καθοδήγησης και γνώμης, καθώς και για διαμεσολάβηση με τους εμπλεκόμενους αντισυμβαλλόμενους για την επίλυση διαφορών». Όσον αφορά την ποιότητα της υποβολής εκθέσεων για χρηματοδοτικά μέσα, ορισμένα κράτη μέλη (για παράδειγμα, η Κύπρος, η Σλοβενία και η Σουηδία 53 ) απάντησαν ότι είχαν ακολουθήσει τις κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής, χρησιμοποιούσαν τα νέα πρότυπα και ότι σε ορισμένες περιπτώσεις δεν απαιτούνταν βελτιώσεις καθώς η ποιότητα της υποβολής εκθέσεων θεωρούνταν ικανοποιητική. Άλλα κράτη μέλη ανέφεραν βελτιώσεις που πραγματοποιήθηκαν. Τον Νοέμβριο του 2015, η Γαλλία 54 συνέστησε μια ομάδα εργασίας για τα χρηματοδοτικά μέσα, με σκοπό την παρακολούθηση της προόδου των μέσων και τη διασφάλιση της ενοποίησης των πληροφοριών. Η Βουλγαρία 55 έθεσε σε εφαρμογή ένα εκτενές εξαμηνιαίο και ετήσιο σύστημα υποβολής εκθέσεων για το χρηματοδοτικό μέσο JESSICA. 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Η Επιτροπή έχει ήδη δεσμευτεί να εκτελέσει προϋπολογισμό της ΕΕ ο οποίος θα εστιάζει στα αποτελέσματα και αυτό συνάδει με την «εντελώς νέα προσέγγιση» των επενδύσεων και δαπανών της ΕΕ την οποία είχε ζητήσει το Συνέδριο στην ετήσια έκθεσή του για το Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της νέας αυτής προσέγγισης είναι οι επιδόσεις οι οποίες αξιολογούνται βάσει των αρχών της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης 57. Οι απαντήσεις των κρατών μελών στα παραρτήματα επέδειξαν συνεχή δέσμευση όσον αφορά τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση μέσω της ενεργού προαγωγής της χρήσης ΑΕΚ, της βελτίωσης των επαληθεύσεων διαχείρισης και της υποβολής εκθέσεων σχετικά με χρηματοδοτικά μέσα. Σύμφωνα με πολλά κράτη μέλη, τα ζητήματα που σχετίζονται με τις δημόσιες συμβάσεις αντιμετωπίζονται επίσης μέσω της ευθυγράμμισης της εθνικής και ενωσιακής νομοθεσίας. Σε περιπτώσεις όπου εντοπίζονται αδυναμίες, ορισμένα από τα μέτρα που αναλαμβάνονται για την αντιμετώπιση ελλείψεων στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων, όπως δήλωσαν η Τσεχική Δημοκρατία, η Κροατία, το Βέλγιο, η Φινλανδία και η Γερμανία, είναι τα προγράμματα κατάρτισης, οι αυξήσεις των επιτόπιων ελέγχων και οι ανακτήσεις ποσών Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ. 128, 202, Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ Λόγος του ΕΕΣ που εκφώνησε ο πρόεδρος Caldeira στην Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισμού, Βρυξέλλες 10 Νοεμβρίου Ετήσια έκθεση του ΕΕΣ, σ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ. 55, σ , σ

12 Οι απαντήσεις των κρατών μελών κατά το τρέχον έτος υποδηλώνουν επίσης ότι υπάρχει αυξανόμενη ενημέρωση όσον αφορά την ανάγκη δημιουργίας μιας αποτελεσματικής νοοτροπίας επιδόσεων και εστίασης στα αποτελέσματα. Σχεδόν όλα τα κράτη μέλη ανέφεραν τη χρήση δεικτών (κοινών και ειδικών) σε όλα τα ταμεία, σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο για τη μέτρηση των επιδόσεων. Ωστόσο, τα χαμηλά επίπεδα εφαρμογής των προγραμμάτων θα μπορούσε να σημαίνει ότι ενδεχομένως να μην παρασχεθούν εγκαίρως ουσιώδη στοιχεία σχετικά με τις επιδόσεις για την ενδιάμεση αξιολόγηση του ΠΔΠ για το Περισσότερο ουσιώδη στοιχεία ενδέχεται να είναι διαθέσιμα σύμφωνα με τα πλαίσια επιδόσεων πολλών προγραμμάτων που έχουν προγραμματιστεί για το 2018 ή το Η Λεττονία 59 συνοψίζει την κατάσταση στην ακόλουθη δήλωση: «η ποσότητα των στοιχείων για τα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν μπορεί να διαφέρει μεταξύ των διαφόρων αξόνων προτεραιότητας, ανάλογα με το εκάστοτε ταμείο, την εκπλήρωση προϋποθέσεων εκ των προτέρων και την ανάπτυξη κανονιστικών ρυθμίσεων σε εθνικό επίπεδο». Στην τελική δήλωσή της, η Δανία ανακεφαλαιώνει την προφανή συνολική δέσμευση των κρατών μελών όσον αφορά τις επιδόσεις και κάνει μνεία σε έναν προϋπολογισμό της ΕΕ εστιασμένο στα αποτελέσματα 60 : «Μια ουσιώδης πτυχή της ικανοποιητικής εκτέλεσης του προϋπολογισμού της ΕΕ είναι η επίτευξη αποτελεσμάτων και η διασφάλιση ότι τα αποτελέσματα αυτά στηρίζουν τους πρωταρχικούς στόχους πολιτικής. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό για τη Δανία να παραμένει η εστίαση στη θέσπιση του πλαισίου για ένα σύστημα προσανατολισμένο στα αποτελέσματα, το οποίο να εστιάζει σε μεγαλύτερο βαθμό στα αποτελέσματα και τον αντίκτυπο των έργων της ΕΕ. Επομένως, αξιολογούμε θετικά την αυξημένη εστίαση της ετήσιας έκθεσης στους εν λόγω τομείς». 59 Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, σσ