ΕΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΔΗΜΟΙΑ ΔΙΟΙΚΗΗ

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΔΗΜΟΙΑ ΔΙΟΙΚΗΗ ΙZ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ ΣΜΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΗ ΣΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ: ΟΙ ΗΛΕΚΣΡΟΝΙΚΕ ΠΡΟΜΗΘΕΙΕ ΣΟ ΔΗΜΟΙΟ ΣΟΜΕΑ Επιβλέπων καθηγηηήρ: Ι. Σζέλιορ ποςδαζηήρ: Υαπαλαμπάκηρ Ανηώνιορ ΑΘΗΝΑ 2006

2 ΟΙ ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΔ ΠΡΟΜΗΘΔΙΔ ΣΟ ΓΗΜΟΙΟ ΣΟΜΔΑ 2

3 ΠΡΟΛΟΓΟ Ζ παξνχζα εξγαζία απνηειεί ηελ ηειηθή εξγαζία πνπ εθπνλήζεθε ζηα πιαίζηα θνίηεζεο ηνπ ζπνπδαζηή ζην ηκήκα ηεο Γεληθήο Γηνίθεζεο ηεο Δζληθήο ρνιήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο. Ο πνπδαζηήο ζα ήζειε λα εθθξάζεη ηηο ζεξκέο επραξηζηίεο ηνπ ζηνλ επηβιέπνληα θαζεγεηή ηεο εξγαζίαο απηήο, θ. Η. Σζέιην, κε ηε ζπκπαξάζηαζε θαη ηηο νδεγίεο ηνπ νπνίνπ έθεξε εηο πέξαο ηελ παξνχζα εξγαζία. 3

4 Πεξίιεςε - Summary 4

5 Πεξίιεςε Ζ παξνχζα εξγαζία αζρνιείηαη κε ηε δηεξεχλεζε ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ θαη πψο απηέο κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ ζηνλ δεκφζην ηνκέα. θνπφο ηεο παξνχζαο έξεπλαο είλαη ε αλάδπζε ησλ επθαηξηψλ πνπ πξνθχπηνπλ θαηά ην ζηάδην ηεο εθαξκνγήο απηψλ γηα ηνπο νξγαληζκνχο ηνπ δεκνζίνπ, αιιά ζπλάκα θαη ησλ δπζρεξεηψλ πνπ ππάξρνπλ. Πην ζπγθεθξηκέλα επηρεηξείηαη ε δηεξεχλεζε ησλ σθειεηψλ, ε θαηαγξαθή ησλ δηαθνξψλ κεηαμχ ησλ ηδησηηθψλ θαη δεκνζίσλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ, ε παξνπζίαζε ησλ λέσλ κεζφδσλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ (φπσο νη ζπκθσλίεο πιαίζην, νη ειεθηξνληθέο αγνξέο, νη ειεθηξνληθέο δεκνπξαζίεο, ην δπλακηθφ ζχζηεκα αγνξψλ), ε αλάιπζε ησλ ζεκάησλ πνπ πξέπεη λα εμεηάζεη έλαο δεκφζηνο νξγαληζκφο πξηλ πάξεη ηελ απφθαζε ηεο εθαξκνγήο ελφο ζπζηήκαηνο ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ, θαζψο θαη ε παξάζεζε πξνηεηλφκελσλ κέηξσλ πνιηηηθήο γηα ηελ επηηπρία ελφο ζπζηήκαηνο ειεθηξνληθψλ δεκφζησλ πξνκεζεηψλ. Σέινο, αθνχ γίλεη κηα ζπγθεληξσηηθή παξνπζίαζε ησλ εθαξκνγψλ ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ ζηελ Δπξψπε, γίλεηαη ελ ζπλερεία κηα πην ιεπηνκεξή παξνπζίαζε ησλ πην ελδηαθεξφλησλ ζπζηεκάησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ ζηνλ αλαπηπγκέλν θφζκν (Οιιαλδία, Δλσκέλν Βαζίιεην, Γαλία, Ηηαιία, Ζλσκέλεο Πνιηηείεο) θαη ηέινο κηα ηδηαίηεξε αλαθνξά ζηηο εθαξκνγέο ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ ζηηο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο ηεο Μέζεο Αλαηνιήο θαη ηεο Βφξεηαο Αθξηθήο. Δλ ζπλερεία, εμεηάδνληαη ηα ζέκαηα αζθαιείαο ζηα ζπζηήκαηα ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ. Αξρηθά δηεξεπλψληαη νη βαζηθέο απαηηήζεηο αζθαιείαο πνπ πξέπεη λα ηθαλνπνηεί έλα ζχζηεκα ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ θαη πψο απηέο επεξεάδνληαη απφ ην ηζρχνλ ζεζκηθφ πιαίζην. Δλ ζπλερεία, αθνχ γίλεη αλαθνξά ζηα πξνθχπηνληα ζέκαηα πξνο επίιπζε, γίλεηαη εζηίαζε ζηελ ηθαλνπνίεζε ησλ βαζηθψλ απαηηήζεσλ αζθαιείαο κε ήδε ππάξρνπζεο θαη δνθηκαζκέλεο πξαθηηθέο αληηκεηψπηζήο ηνπο. Αθνινχζσο εμεηάδνληαη πηζαλά λνκηθά πξνβιήκαηα πνπ εγείξεη ε εηζαγσγή ειεθηξνληθψλ κέζσλ ζηε δηαδηθαζία ησλ δεκφζησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ. Σέινο, παξαηίζεηαη ε πνιηηηθή αζθαιείαο πνπ έρνπλ εθαξκφζεη δχν θξάηε κέιε ηεο ΔΔ (Γαιιία θαη Ηζπαλία) ζηα ζπζηήκαηα ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ πνπ έρνπλ αλαπηχμεη. 5

6 Απφ ηελ εξγαζία απηή πξνθχπηεη φηη ε ρξήζε ειεθηξνληθψλ κεζφδσλ δηελέξγεηαο ησλ πξνκεζεηψλ ελφο νξγαληζκνχ, επηθέξεη κηα ζεηξά απφ ζεκαληηθά πιενλεθηήκαηα (κεηαμχ ησλ νπνίσλ: κείσζε ηνπ θφζηνπο πξνκεζεηψλ, αχμεζε ηεο δηαθάλεηαο, επηηάρπλζε ησλ δηαδηθαζηψλ). Ωζηφζν, παξά ηα νθέιε απηά, δηαπηζηψλεηαη κηα θαζπζηέξεζε ζηε πηνζέηεζε ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ ζην δεκφζην ηνκέα. Απηφ ελ κέξεη νθείιεηαη ζηε ρξνληθή ζπγθπξία έλαξμεο ηεο εθαξκνγήο ησλ ζπζηεκάησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ, ζηε θχζε ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα, ζηελ έιιεηςε εκπηζηνζχλεο θαη θαηάιιεινπ ξπζκηζηηθνχ πιαηζίνπ, θαζψο θαη ζηελ έιιεηςε θξίζηκεο κάδαο δηθηπσκέλσλ επηρεηξήζεσλ. Απφ ηελ παξνπζίαζε αιινδαπψλ ζπζηεκάησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ πξνθχπηεη φηη νη γεληθέο αξρέο είλαη θνηλέο ζηηο πην αλεπηπγκέλεο πξαθηηθέο θαη φηη νη ρψξεο πνπ παξαδνζηαθά είλαη πεξηζζφηεξν αλαπηπγκέλεο απφ ηελ άπνςε ηεο δηαθπβέξλεζεο θαη ηεο ηερλνινγηθήο ππνδνκήο φπσο νη θαλδηλαβηθέο θαη απηέο ηεο δπηηθήο Δπξψπεο, είλαη πην πξνεγκέλεο έλαληη άιισλ ζηα ζπζηήκαηα ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ, εηδηθά εθείλσλ ηεο Αλαηνιηθήο Δπξψπεο θαη ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ. ζνλ αθνξά ζηα ζέκαηα αζθαιείαο αξθεηά δεηήκαηα παξακέλνπλ αλνηθηά πξνο επίιπζε. Ζ ηερληθή πνιππινθφηεηα, νη παξαιιαγέο ησλ εθαξκνγψλ ειεθηξνληθψλ ππνγξαθψλ θαη ηα δηαθνξεηηθά επίπεδα λνκηθήο αλαγλψξηζήο ηνπο, αλαδεηθλχνπλ ηδηαίηεξεο δπζθνιίεο σο πξνο ηελ επίηεπμε πιήξνπο δηαιεηηνπξγηθφηεηαο κεηαμχ ησλ πθηζηάκελσλ εθαξκνγψλ ειεθηξνληθήο ππνγξαθήο ζε δηεζλέο θαη επξσπατθφ επίπεδν. ηα πιαίζηα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, παξά ην αξθεηφ ρξνληθφ δηάζηεκα απφ ηελ έθδνζε ηεο ζρεηηθήο Δπξσπατθήο Οδεγίαο πνπ είρε σο ζηφρν ηελ ελαξκφληζε ηνπ ζρεηηθνχ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ, ε παξνρή παλεπξσπατθψο αλαγλσξηζκέλσλ θαη δηαιεηηνπξγηθψλ ππεξεζηψλ πηζηνπνίεζεο ειεθηξνληθήο ππνγξαθήο, εμαθνινπζεί λα εκθαλίδεη αθφκα αξθεηέο δπζρέξεηεο. Σν γεγνλφο απηφ νθείιεηαη ζε θάπνηνπο αλαζηαιηηθνχο παξάγνληεο κεηαμχ ησλ νπνίσλ πεξηιακβάλνληαη: Οξηζκέλεο αζάθεηεο ηνπ επξσπατθνχ θαλνληζηηθνχ πιαηζίνπ, ην νπνίν πξνζπαζψληαο λα εμηζνξξνπήζεη κεηαμχ ηερλνινγηθήο νπδεηεξφηεηαο θαη αζθάιεηαο δηθαίνπ, θαηαιήγεη ζε νξηζκέλεο ανξηζηίεο. Ζ αλάπηπμε απηφλνκσλ εζληθψλ θαλνληζηηθψλ πιαηζίσλ ζε νξηζκέλα θξάηε κέιε πξηλ απφ ηελ έθδνζε ηεο Οδεγίαο θαη ε δηαθνξεηηθή 6

7 εξκελεπηηθή πξνζέγγηζε ηεο Οδεγίαο απφ απηά ηα θξάηε κέιε, ψζηε λα δηαηεξεζεί απαξάιιαθηε ε πθηζηάκελε ππνδνκή ηνπο. Οη αξγνί ξπζκνί αλάπηπμεο ηεο πξνβιεπφκελεο ζρεηηθήο πξνηππνπνίεζεο απφ ηνπο επξσπατθνχο νξγαληζκνχο, δεδνκέλνπ φηη επηρεηξείηαη ε φζν ην δπλαηφλ κεγαιχηεξε ζπκβαηφηεηα κε ηηο πθηζηάκελεο (δηαθνξεηηθέο) ππνδνκέο θαη ηα εθαξκνδφκελα ζπζηήκαηα ζηα δηάθνξα θξάηε κέιε. Ζ κεζνδνινγία πινπνίεζεο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, βαζίζηεθε θαηεμνρήλ ζηελ έξεπλα ζην δηαδίθηπν θαη ζε ελδεηθηηθή επηζθφπεζε ηεο ζρεηηθήο βηβιηνγξαθίαο. Λέμεηο θιεηδηά Ζιεθηξνληθέο πξνκήζεηεο, ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε, ηερλνινγίεο πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσληψλ, νδεγία 2004/18, νδεγία 2004/17, ζπκθσλίεο πιαίζην, ειεθηξνληθέο αγνξέο, δπλακηθφ ζχζηεκα αγνξψλ, ειεθηξνληθέο δεκνπξαζίεο, ειεθηξνληθφο θαηάινγνο, ςεθηαθέο ππνγξαθέο, e-procurement, PKI 7

8 Summary The present paper deals with the e-procurement and how it can be applied in the public sector. The purpose of this paper is to emerge the opportunities that result in the implementation of e-procurement at the public administrations, and at the same time, it intends to present the problems that exist as well. In specific, it deals with the positive effects of e-procurement, the differences between the private and public e-procurement, the new methods of procuring (for example, the framework agreements, the electronic marketplaces, the electronic auctions, the dynamic purchasing system), the matters that a public administration must take into consideration before the decision of implementation of an e-procurement programme and also the measures which must be taken by public administrations in order to accelerate the diffusion of electronic public procurement. Furthermore, the present paper makes a comparative analysis of applications of e-procurement in Europe and after that, it makes a more detailed presentation of the most noteworthy public e-procurements programmes from all over the world (Holland, United Kingdom, Denmark, Italy, United States). Lastly, it gives a particular mention to the applications of e-procurement by the developing countries of Middle East and Northern Africa. This paper also describes the security requirements in the e- procurement programmes and how they are influenced by the legal framework. Then, it focuses on the compliance of the security requirements with already existing solutions. Furthermore, it examines legal problems that can possibly be caused by the import of electronic means in the process of public procurement. In the end, it highlights the security policy which two member states of EU (France and Spain) have applied in the e-procurement programmes that they have developed. By this paper, it can be concluded that the use of electronic means in the procurement process of public administrations produces a number of important benefits (such as: reduction of cost of supplies, increase of transparency, acceleration of processes). However, despite these benefits, 8

9 there is a delay in the e-procurement s implementation in public sector. This is partly owed to the lack of confidence and the absence of an efficient and suitable regulating framework, as well as to the lack of critical mass of network connected enterprises. From the presentation of public e- procurement programmes it results that the general principles are common in the most developed practices and that the countries that are traditionally more developed in terms of governance and technological infrastructure such as those in Scandinavia and western Europe are more advanced compared to the others, especially those in eastern Europe and in the eastern Mediterranean region. As far as the security requirements are concerned, there are open issues. The technical complexity, the variety of implementation of electronic signatures and the different levels of their legal recognition, create difficulties in the achievement of a complete interoperability between the existing applications of electronic signature in international and European level. In the European Union, despite the fact that the relative European Directive was pubblished a long time ago, so that the EU member states would have the opportunity to harmonise their national regulating framework, there are still enough difficulties due to certain factors, such as: Certain ambiguities of European regulation framework, which in order to counterbalance technological neutrality and safety of right, results in certain vaguenesses In certain member states, the growth of national regulation frameworks before the pubblication of the Directive, is very extended and because of that, these member states have different explanatory approach of the Directive. The slow growth of standardization by the European institutions, regarding their attempts to have a wider, as much as possible, compatibility with (different) existing infrastructures and the applied programmes in the various member states. The methodology used in the present paper is based eminently on the research in the internet and on an indicative review of the relative bibliography. 9

10 Πίλαθαο Πεξηερνκέλσλ 10

11 Πίλαθαο Πεξηερνκέλσλ ΔΗΑΓΩΓΖ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1: ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΔ ΠΡΟΜΖΘΔΗΔ ΟΡΗΜΟ ΣΩΝ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΩΝ ΠΡΟΜΖΘΔΗΩΝ ΓΗΑΦΟΡΔ ΜΔΣΑΞΤ ΣΩΝ ΗΓΗΩΣΗΚΩΝ ΚΑΗ ΓΖΜΟΗΩΝ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΩΝ ΠΡΟΜΖΘΔΗΩΝ ΟΦΈΛΖ ΣΩΝ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΩΝ ΠΡΟΜΖΘΔΗΩΝ Ζ ΓΗΑΓΟΖ ΣΩΝ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΩΝ ΠΡΟΜΖΘΔΗΩΝ ΣΟ ΓΖΜΟΗΟ ΣΟΜΔΑ ΝΟΜΟΘΔΣΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ ΓΗΑ ΣΗ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΔ ΠΡΟΜΖΘΔΗΔ ΝΔΔ ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΗΔ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΩΝ ΠΡΟΜΖΘΔΗΩΝ πκθσλίεο πιαίζην (framework agreements) Ηιεθηξνληθή αγνξά (e-marketplace) Γπλακηθό ζύζηεκα αγνξώλ (Dynamic Purchasing System) Ηιεθηξνληθόο θαηάινγνο (e-catalogue) Ηιεθηξνληθέο δεκνπξαζίεο (e-auctions) ΘΔΜΑΣΑ ΠΡΟ ΔΞΔΣΑΖ ΚΑΣΑ ΣΖΝ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΣΩΝ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΩΝ ΠΡΟΜΖΘΔΗΩΝ ΣΟ ΓΖΜΟΗΟ ΣΟΜΔΑ ΜΔΣΡΑ ΓΗΑ ΣΖ ΓΗΑΓΟΖ ΣΩΝ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΩΝ ΠΡΟΜΖΘΔΗΩΝ Ζ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΣΩΝ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΩΝ ΠΡΟΜΖΘΔΗΩΝ ΣΖΝ ΔΤΡΩΠΖ ΔΜΠΔΗΡΊΔ ΑΠΟ ΣΟ ΔΞΩΣΔΡΗΚΟ Οιιαλδία (NIC) Δλσκέλν Βαζίιεην (OGC) Γαλία (gatetrade) Ιηαιία (Consip) Ηλσκέλεο Πνιηηείεο ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΣΩΝ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΩΝ ΠΡΟΜΖΘΔΗΩΝ ΣΗ ΥΩΡΔ ΣΖ ΜΔΖ ΑΝΑΣΟΛΖ ΚΑΗ ΣΖ ΒΟΡΔΗΑ ΑΦΡΗΚΖ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2: ΘΔΜΑΣΑ ΑΦΑΛΔΗΑ ΣΗ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΔ ΠΡΟΜΖΘΔΗΔ ΒΑΗΚΔ ΑΠΑΗΣΖΔΗ ΑΦΑΛΔΗΑ

12 2.2. ΑΠΑΗΣΖΔΗ ΑΦΑΛΔΗΑ ΚΑΗ ΘΔΜΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ ΑΠΑΗΣΉΔΗ ΑΦΑΛΔΗΑ ΚΑΗ ΠΡΟΣΤΠΑ ΑΝΟΗΚΣΆ ΘΔΜΑΣΑ ΠΡΟ ΔΠΗΛΤΖ ΒΑΗΚΆ ΜΔΣΡΑ ΓΗΑ ΣΖΝ ΑΦΑΛΔΗΑ ΠΗΘΑΝΆ ΝΟΜΗΚΑ ΠΡΟΒΛΖΜΑΣΑ Η αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο Η αξρή ηεο δηαθάλεηαο ησλ δηαδηθαζηώλ Η αξρή ηεο δεκνζηόηεηαο ΔΜΠΔΗΡΗΑ ΑΠΟ ΣΗ ΔΤΡΩΠΑΪΚΔ ΥΩΡΔ Δ ΘΔΜΑΣΑ ΑΦΑΛΔΗΑ Γαιιία Ιζπαλία ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΚΔ ΑΝΑΦΟΡΔ ΓΗΑΓΗΚΣΤΑΚΔ ΠΖΓΔ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ρήκαηα ΥΖΜΑ 1: ΑΤΞΖΖ ΣΟΤ ΚΔΡΓΟΤ ΔΝΟ ΟΡΓΑΝΗΜΟΤ ΛΟΓΩ ΜΔΗΩΖ ΣΟΤ ΚΟΣΟΤ ΣΟΝ ΚΤΚΛΟ ΠΡΟΜΖΘΔΗΩΝ ΥΖΜΑ 2: ΚΗΝΖΣΡΑ ΓΗΑ ΣΖΝ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΔΝΟ ΤΣΖΜΑΣΟ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΩΝ ΠΡΟΜΖΘΔΗΩΝ ΑΠΟ ΣΑ ΚΡΑΣΖ ΜΔΛΖ ΣΖ Δ.Δ. (ΠΖΓΖ IDABC) ΥΖΜΑ 3 : ΒΑΘΜΟ ΔΞΔΛΗΞΖ ΣΩΝ ΤΣΖΜΑΣΩΝ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΩΝ ΠΡΟΜΖΘΔΗΩΝ ΣΑ ΚΡΑΣΖ ΜΔΛΖ ΣΖ Δ.Δ. (ΠΖΓΖ IDABC) ΥΖΜΑ 4: ΓΔΩΓΡΑΦΗΚΖ ΚΑΣΑΝΟΜΖ ΣΟΤ ΒΑΘΜΟΤ ΔΞΔΛΗΞΖ ΣΩΝ ΤΣΖΜΑΣΩΝ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΩΝ ΠΡΟΜΖΘΔΗΩΝ ΣΑ ΚΡΑΣΖ ΜΔΛΖ ΣΖ Δ.Δ. (ΠΖΓΖ IDABC) ΥΖΜΑ 5: ΣΤΠΗΚΖ ΑΡΥΗΣΔΚΣΟΝΗΚΖ ΔΠΗΚΟΗΝΩΝΗΑ ΤΣΖΜΑΣΟ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΩΝ ΠΡΟΜΖΘΔΗΩΝ

13 Δηθόλεο ΔΗΚΟΝΑ 1: ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΖ ΓΖΜΟΠΡΑΗΑ ΓΗΑ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟΤ ΠΡΟΣΕΔΚΣΟΡΔ (ΠΖΓΖ: CONSIP) ΔΗΚΟΝΑ 2: ΣΟ LOGO ΣΖ NIC ΔΗΚΟΝΑ 3: ΣΟ LOGO ΣΟΤ OGC ΔΗΚΟΝΑ 4: ΣΟ LOGO ΣΟΤ OGCBUYING.SOLUTIONS ΔΗΚΟΝΑ 5: ΣΟ LOGO ΣΖ GATETRADE ΔΗΚΟΝΑ 6: ΣΟ LOGO ΣΖ CONSIP ΔΗΚΟΝΑ 7: ΣΟ LOGO ΣΟΤ E-MARYLAND MARKETPLACE ΔΗΚΟΝΑ 8: ΣΟ LOGO ΣΟΤ GOVASSETS4SALE ΔΗΚΟΝΑ 9: ΣΟ LOGO ΣΖ ΠΤΛΖ ΣΖ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΖ ΓΗΑΚΤΒΔΡΝΖΖ ΣΩΝ ΑΡΑΒΗΚΩΝ ΔΜΗΡΑΣΩΝ Πίλαθεο ΠΗΝΑΚΑ 1: ΓΗΑΦΟΡΔ ΑΝΑΜΔΑ ΣΟΝ ΠΑΡΑΓΟΗΑΚΟ ΣΡΟΠΟ ΠΡΟΜΖΘΔΗΩΝ ΚΑΗ ΣΗ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΔ ΠΡΟΜΖΘΔΗΔ (ΠΖΓΖ STEPHENS INC.) ΠΗΝΑΚΑ 2: ΟΗΚΟΝΟΜΗΔ ΠΟΤ ΔΠΗΣΤΓΥΑΝΟΝΣΑΗ ΜΔ ΣΖΝ ΥΡΖΖ ΣΩΝ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΩΝ ΠΡΟΜΖΘΔΗΩΝ (ΠΖΓΖ: ABERDEEN GROUP) ΠΗΝΑΚΑ 3: ΣΑ "ΠΡΔΠΔΗ" ΚΑΗ ΣΑ "ΓΔΝ ΠΡΔΠΔΗ" ΓΗΑ ΣΖΝ ΑΤΞΖΖ ΣΖ ΓΗΑΦΑΝΔΗΑ ΣΩΝ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΩΝ ΓΖΜΟΠΡΑΗΩΝ ΠΗΝΑΚΑ 4: ΔΠΗΚΟΠΖΖ ΣΩΝ ΤΣΖΜΑΣΩΝ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΩΝ ΠΡΟΜΖΘΔΗΩΝ ΣΑ ΚΡΑΣΖ ΜΔΛΖ ΣΖ Δ.Δ. (ΠΖΓΖ: IDABC)

14 Δηζαγσγή 14

15 Δηζαγσγή ηε δηάξθεηα ησλ ηειεπηαίσλ εηψλ νη έλλνηεο ηεο δηαθπβέξλεζεο θαη ηεο δηνίθεζεο έρνπλ κεηαβιεζεί ζεκαληηθά. ρη κφλν ιφγσ ησλ έληνλσλ πηέζεσλ θαη ηεο πξνζδνθίαο φηη ν ηξφπνο δηαθπβέξλεζεο ζα πξέπεη λα αληαλαθιά ηηο λέεο κεζφδνπο εξγαζίαο, αιιά θαη ηεο απαίηεζεο γηα πην "αλνηρηέο" δηαδηθαζίεο απέλαληη ζηνλ επηρεηξεκαηηθφ θφζκν αιιά θαη ζην θνηλσληθφ ζχλνιν γεληθφηεξα. Ζ ηάζε απηή γηα αιιαγή ζπλζεθψλ έξρεηαη θαη πάιη ζην πξνζθήλην, ιφγσ ηεο ηαρείαο εμέιημεο θαη ζπλερνχο εκθάληζεο λέσλ ςεθηαθψλ ηερλνινγηψλ. Πνιινί ππνζηεξίδνπλ φηη ε Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε (e- Government) επηηξέπεη ηελ νηθνλνκηθφηεξε πξνζέγγηζε ησλ δεκνθξαηηθψλ δηαδηθαζηψλ. Ωζηφζν, νη Σερλνινγίεο Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσλίαο (ΣΠΔ) κπνξνχλ λα επηηχρνπλ πνιχ πεξηζζφηεξα απ' απηφ. Δπαλαπξνζδηνξίδνπλ ην ηνπίν ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο κεηαβάιινληαο ηηο ζρέζεηο κεηαμχ απηψλ πνπ πξνζθέξνπλ ππεξεζίεο θαη ηνπ θνηλνχ, κεηαμχ ηνπ δεκφζηνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα, κεηαμχ θπβέξλεζεο θαη πνιίηε. Νέεο κνξθέο δηαθπβέξλεζεο θάλνπλ ηελ εκθάληζή ηνπο, αληαλαθιψληαο ηηο νινέλα κεηαβαιιφκελεο νξγαλσηηθέο θαη νηθνλνκηθέο δνκέο, κε ζεκαληηθέο επηδξάζεηο ζηνλ ηξφπν πνπ "ππάξρνπκε" σο πνιίηεο. Δίλαη ζαθέο φηη ε ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε δελ αθνξά κφλν ζηελ παξνρή on-line ππεξεζηψλ θαη ζηελ θαιχηεξε εμππεξέηεζε πνιηηψλ θαη επηρεηξήζεσλ, αιιά ζπληζηά έλα λέν ζχλνιν ηερλνινγηθά ππνβνεζνχκελσλ δηαδηθαζηψλ, πνπ πξνάγνπλ ηελ αιιειεπίδξαζε κεηαμχ ησλ πνιηηψλ θαη ηεο θπβέξλεζεο. Ζ πνξεία πξνο ηελ αλάπηπμε ηνπ e-government θαη ε αλάγθε γηα δηνηθεηηθή αλακφξθσζε γίλνληαη φιν θαη πεξηζζφηεξν κέξνο ηεο πνιηηηθήο αηδέληαο ησλ πεξηζζφηεξσλ θξαηψλ ηνπ ΟΟΑ (Οξγαληζκφο γηα ηελ Οηθνλνκηθή πλεξγαζία θαη Αλάπηπμε), ελψ ε ηαρχηαηε δηάδνζε ηνπ Γηαδηθηχνπ έρεη σο απνηέιεζκα ηελ νινέλα απμαλφκελε παξνρή ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ εθ κέξνπο ησλ θνξέσλ ηεο πνιηηείαο πξνο ηνπο πνιίηεο θαη ηηο επηρεηξήζεηο. Ζ Δπξσπατθή Έλσζε έρεη επίζεο δψζεη κεγάιε 15

16 βαξχηεηα ζηελ άκεζε πινπνίεζε ησλ νηθνλνκηθψλ θαη θνηλσληθψλ ζηφρσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ Κνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο. ηε χλνδν Κνξπθήο ηεο Ληζζαβφλαο, ηνλ Μάξηην ηνπ 2000, νη Δπξσπαίνη αξρεγνί θξαηψλ θαη θπβεξλήζεσλ αλαγλψξηζαλ φηη ε επξσπατθή νηθνλνκία πξέπεη θαη απηή λα πεξάζεη ζηελ ςεθηαθή επνρή. Έζεζαλ ινηπφλ έλαλ λέν ζηφρν, λα θαηαζηεί ε Δπξσπατθή Έλσζε ε αληαγσληζηηθφηεξε νηθνλνκία ζηνλ θφζκν ε νπνία λα βαζίδεηαη ζηε γλψζε έσο ην Σα θξάηε κέιε έδσζαλ κεηαμχ άιισλ ηελ πιήξε ππνζηήξημε ηνπο ζηελ πξσηνβνπιία e- Europe, έλα κέξνο ηεο νπνίαο απνηεινχλ θαη νη δεκφζηεο ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο. Ζ ρξήζε ησλ ηερλνινγηψλ πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσληψλ (ΣΠΔ) ζηηο πξνκήζεηεο ηνπ δεκνζίνπ, δεδνκέλνπ φηη ν δεκφζηνο ηνκέαο είλαη ν θαηεμνρήλ ζπιινγηθφο αγνξαζηήο γηα ηηο πεξηζζφηεξεο εζληθέο νηθνλνκίεο κε ηεξάζηην φγθν ζπλαιιαγψλ, κπνξεί λα βνεζήζεη ζηελ ελίζρπζε ηεο δηαθάλεηαο, ζηνλ δξαζηηθφ πεξηνξηζκό ηεο θξαηηθήο ζπαηάιεο, ζηε δηαζθάιηζε ηεο παξνρήο ίζσλ επθαηξηώλ ζηελ ελεκέξσζε θαη ηε ζπκκεηνρή ησλ επηρεηξήζεσλ ζηνπο δηαγσληζκνχο γηα ηηο δεκφζηεο πξνκήζεηεο. Δπίζεο, ζηα ζπκπεξάζκαηα ηεο πλφδνπ Κνξπθήο αλαθέξεηαη φηη ε Δπηηξνπή, ην πκβνχιην θαη ηα θξάηε κέιε πξέπεη λα εμαζθαιίζνπλ φηη νη online δηαδηθαζίεο δεκφζησλ πξνκεζεηψλ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ επξέσο απφ ην 2003, ελψ ζε νδεγία ηεο ΔΔ 1 αλαθέξεηαη: "Η εκθάληζε ησλ λέσλ Σερλνινγηώλ Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληώλ (ΣΠΔ) πξνζθέξνπλ πνιιά ππνζρόκελεο επθαηξίεο όζνλ αθνξά ζηελ απνδνηηθόηεηα θαη δηαθάλεηα ησλ δεκόζησλ πξνκεζεηώλ". ια απηά δεκηνπξγνχλ κηα δηεζλή ηάζε γηα ηε δεκηνπξγία ζπζηεκάησλ ειεθηξνληθψλ δεκφζησλ πξνκεζεηψλ, πνπ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ πξνθήξπμε ηνπ δηαγσληζκνχ γηα ην Δζληθφ χζηεκα Ζιεθηξνληθψλ Γεκνζίσλ Πξνκεζεηψλ (Δ..Ζ.Γ.Π.) ζηελ ρψξα καο, έδσζε ην εξέζηζκα γηα ηελ εθπφλεζε ηεο εξγαζίαο απηήο. 1 Οδεγία 2004/18/ΔΚ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ, ηεο 31εο Μαξηίνπ 2004, πεξί ζπληνληζκνχ ησλ δηαδηθαζηψλ ζχλαςεο δεκφζησλ ζπκβάζεσλ έξγσλ, πξνκεζεηψλ θαη ππεξεζηψλ. 16

17 Κεθάιαην 1 Ηιεθηξνληθέο Πξνκήζεηεο 17

18 Κεθάιαην 1: Ζιεθηξνληθέο Πξνκήζεηεο 1.1. Οξηζκόο ησλ Ηιεθηξνληθώλ Πξνκεζεηώλ Ση είλαη φκσο νη ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο ή ην e-procurement φπσο αλαθέξεηαη ζηελ δηεζλή βηβιηνγξαθία; Τπάξρνπλ αξθεηνί νξηζκνί, κεξηθνί απφ ηνπο νπνίνπο είλαη νη παξαθάησ: Ζιεθηξνληθή πξνκήζεηα είλαη "νπνηαδήπνηε ηερλνινγία πξννξηζκέλε λα δηεπθνιύλεη ηελ απόθηεζε αγαζώλ κέζσ ηνπ Internet" 2 ή "ε ειεθηξνληθή δηαρείξηζε όισλ ησλ πξνκεζεπηηθώλ δξαζηεξηνηήησλ" 2 ; ή πην απιά "κνξθέο πξνκεζεπηηθώλ ιεηηνπξγηώλ πνπ ππνζηεξίδνληαη από δηάθνξνπο ηύπνπο ειεθηξνληθώλ επηθνηλσληώλ" 2. ε γεληθέο γξακκέο, ην e-procurement κπνξεί λα νξηζηεί σο ε ρξήζε ησλ ηερλνινγηψλ Internet θαηά ηελ πξνκεζεπηηθή δηαδηθαζία αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ. Ζ Παγθφζκηα Σξάπεδα πξνηείλεη έλαλ δηαθνξεηηθφ νξηζκφ γηα ηηο ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο 3 δειψλνληαο φηη νη "ειεθηξνληθέο θξαηηθέο πξνκήζεηεο είλαη ε ρξήζε ησλ ηερλνινγηώλ πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσληώλ (εηδηθά ην Γηαδίθηπν) από ηηο θπβεξλήζεηο ζηε δηαρείξηζε ησλ πξνκεζεπηηθώλ ζρέζεσλ ηνπο κε ηνπο πξνκεζεπηέο γηα ηελ απόθηεζε αγαζώλ, εξγαζίαο θαη ππεξεζηώλ γλσκνδόηεζεο πνπ ρξεηάδεηαη ν δεκόζηνο ηνκέαο." Ο νξηζκφο πνπ δίλεη ν Ηηαιφο λνκνζέηεο επηθαιχπηεηαη ελ κέξεη κε απηφλ ηεο Παγθφζκηαο Σξάπεδαο, ζεσξψληαο ηηο ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο «έλα ζύλνιν ηερλνινγηώλ, δηαδηθαζηώλ θαη νξγαλσηηθώλ βεκάησλ πνπ επηηξέπνπλ ηελ αγνξά αγαζώλ θαη ππεξεζηώλ on-line, κέζσ ησλ επθαηξηώλ πνπ πξνζθέξνληαη από ηελ αλάπηπμε ηνπ Γηαδηθηύνπ θαη ηνπ ειεθηξνληθνύ εκπνξίνπ». 4 2 Davila, Tony, Mahendra Gupta and Richard Palmer, Moving Procurement Systems to the Internet. The Adoption and the use of E-Procurement Technology Model, in European Management Journal, 21(1), World Bank, Electronic Government Procurement (e-gp): World Bank Draft Strategy, Procurement and Policy & Services Group, The World Bank, Washington DC, October Sarzana Fulvio di S. Ippolito, L e-procurement pubblico,ζην (ίδηνπ ζπγγξαθέα), E- Government, profili teorici ed applicazioni pratiche del governo digitale, La tribuna, Piacenza,

19 1.2. Γηαθνξέο κεηαμύ ησλ ηδησηηθώλ θαη δεκόζησλ ειεθηξνληθώλ πξνκεζεηώλ Σν εξψηεκα πνπ ηίζεηαη είλαη εάλ νη ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο ζην δεκφζην ηνκέα δηαθνξνπνηνχληαη απφ απηέο ηνπ ηδησηηθνχ. Δάλ δειαδή έλα ζχζηεκα ειεθηξνληθψλ δεκφζησλ πξνκεζεηψλ θαιείηαη λα ιεηηνπξγήζεη κε δηαθνξεηηθνχο φξνπο απφ φηη απηφ ελφο ηδησηηθνχ νξγαληζκνχ. Αληίζεηα απφ φηη ζπκβαίλεη κε ηηο πξνκήζεηεο ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα, νη πξνκήζεηεο ζην δεκφζην απαηηνχλ λα αθνινπζεζεί κηα γξαθεηνθξαηηθή δηαδηθαζία ιφγσ ηεο θχζεο ηνπ πεξηβάιινληνο ζην νπνίν θαινχληαη λα ιεηηνπξγήζνπλ νη δεκφζηνη νξγαληζκνί 5. Έλα ζεκαληηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα είλαη ε ξχζκηζε ηεο πξνκεζεπηηθήο δηαδηθαζίαο απφ ηνπηθέο, πεξηθεξεηαθέο, εζληθέο θαη δηεζλείο αξρέο. Ζ ξχζκηζε αθνξά "ην ινγηζηηθό έιεγρν, ηελ ινγνδνζία θαη ηε ζπκκόξθσζε κε ηνπο εζληθνύο θαη δηεζλείο θαλόλεο πνπ δηαζθαιίδνπλ ηνλ αληαγσληζκό γηα ηηο πξνκήζεηεο θαη ηε δηαθάλεηα ζηελ αλάζεζε ησλ ζπκβάζεσλ" 6. Γηα παξάδεηγκα, νη δεκφζηεο πξνκήζεηεο ζηα θξάηε κέιε ηεο ΔΔ πξέπεη λα είλαη ζχκθσλεο κε ηηο νδεγίεο πξνκεζεηψλ ηεο ΔΔ, νη νπνίεο παξέρνπλ έλα πιαίζην θαλφλσλ γηα ηηο πξνκεζεπηηθέο δηαδηθαζίεο. Απηνί νη θαλφλεο κεηαμχ άιισλ απνηξέπνπλ ηα θξάηε κέιε ηεο ΔΔ απφ ηε ζηξέβισζε ηνπ αληαγσληζκνχ θαη ηε δηάθξηζε σο πξνο ηε γεσγξαθηθή έδξα ή ηελ ππεθνφηεηα ηνπ πξνκεζεπηή. Δπηπιένλ, επηηπγράλνπλ ηε κέγηζηε δπλαηή αμία σο πξνο ηα ρξήκαηα (value for money) ηνπ θνξνινγνχκελνπ, θαζψο επίζεο θαη ηελ πξνψζεζε ηεο εληαίαο επξσπατθήο αγνξάο. "Μηα απνηειεζκαηηθή πνιηηηθή δεκνζίσλ πξνκεζεηώλ είλαη ζεκειηώδεο ζηελ επηηπρία ηεο εληαίαο αγνξάο γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηόρσλ ηεο: γηα λα παξαγάγεη βηώζηκε, καθξνρξόληα αλάπηπμε θαη λα δεκηνπξγεί ζέζεηο εξγαζίαο." Απηφ ην απφζπαζκα ιακβάλεηαη απφ κηα Πξάζηλε Βίβιν γηα ηηο Γεκφζηεο Πξνκήζεηεο πνπ εθδφζεθε απφ ηελ 5 Henriksen, H.Z., Mahnke, V. and Hansen, J.M. (2004) Public e-procurement adoption: Economic and political rationality, Proceedings of the 37th Hawaii International Conference on System Sciences (HICSS-37), IEEE Computer Society, p50124c 6 National Audit Office (NAO), (1999) Modernizing Procurement, HC 808 Session : 20 October 1999, δηαζέζηκν ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 19

20 Δπξσπατθή Έλσζε ην Σελ επνρή εθείλε ην δηαδίθηπν ήηαλ αθφκα ζηε λεπηαθή ηνπ ειηθία θαη δελ απνηεινχζε έλα πξνθαλέο κέζν γηα ηελ βειηίσζε ησλ δηαδηθαζηψλ δεκνζίσλ πξνκεζεηψλ, αληηζέησο κε φηη ηζρχεη ζήκεξα. Ζ δεχηεξε δηαθνξά ζηελ πηνζέηεζε ησλ ειεθηξνληθψλ δεκφζησλ πξνκεζεηψλ είλαη απηή ηεο θνηλσληθήο επζχλεο ηεο θπβέξλεζεο πνπ πεξλάεη κέζσ ηνπ ηνκέα ησλ βηψζηκσλ δεκφζησλ πξνκεζεηψλ. Οη βηψζηκεο πξνκήζεηεο αθνξνχλ φια ηα δεηήκαηα "πνιηηηθήο-κέζσ-πξνκεζεηψλ", φπνπ νη δεκφζηεο πξνκήζεηεο ζεσξνχληαη κνριφο γηα λα επηηχρεη ε θπβέξλεζε επξχηεξνπο πνιηηηθνχο ζηφρνπο 8. Απηνί πεξηιακβάλνπλ ηα πεξηβαιινληηθά ή "πξάζηλα" δεηήκαηα, ηε δεκηνπξγία ζέζεσλ εξγαζίαο θαη εηζνδήκαηνο ζηηο αλαπηπζζφκελεο πεξηνρέο, επθαηξίεο γηα ηηο κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο (ΜΜΔ), θ.α. Οη πνιηηηθέο πνπ ζηνρεχνπλ ζηελ επίηεπμε ησλ θνηλσληθψλ ζηφρσλ πξέπεη σζηφζν λα είλαη λφκηκεο, δηαθαλείο θαη απνηειεζκαηηθέο 9. Δπηπιένλ, ρσξίο ακθηβνιία, νη θπβεξλεηηθνί ζηφρνη είλαη πνιχ πην εθηελείο θαη ζχλζεηνη απφ εθείλνπο ησλ ηδησηηθψλ νξγαληζκψλ φπνπ ε απνδνηηθφηεηα, ε κείσζε δαπαλψλ θαη ε νηθνλνκία ρξφλνπ είλαη αξθεηνί γηα ηελ έγθξηζε εθαξκνγήο ελφο ζπζηήκαηνο ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ 10. Απηφ ζεκαίλεη φηη ε εθαξκνγή ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ ζην πιαίζην ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα είλαη πην πεξίπινθε απ' φηη ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα. Οη δεκφζηεο ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο αληηπξνζσπεχνπλ έλα on-line πεξηβάιινλ πνπ πεξηιακβάλεη κηα ζχλζεηε αιιειεπίδξαζε ηνπ δεκφζηνπ-ηδησηηθνχ, ηδησηηθνχηδησηηθνχ 11 θαη δεκφζηνπ-δεκφζηνπ ηνκέα, παξά κηα απιή ειεθηξνληθή δηεπαθή κεηαμχ ησλ θξαηηθψλ αγνξαζηψλ θαη ησλ ηδησηηθψλ πσιεηψλπξνκεζεπηψλ. Απηφ ζεκαίλεη φηη ε αλάπηπμε ησλ θξαηηθψλ ζπζηεκάησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ θαζψο επίζεο θαη ησλ πνιηηηθψλ θαη ηεο λνκνζεζίαο πνπ ηα αθνξνχλ, επεξεάδεηαη απφ έλα πιήζνο επηπξφζζεησλ παξαγφλησλ. 7 European Union Public Procurement in the European Union: Exploring the Way Forward; Green Paper: OGC (2005) Sustainable Procurement and Procurement Efficiency Implementation, Office of Government Commerce, δηαζέζηκν ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 9 National Audit Office (NAO), (1999) Modernizing Procurement, HC 808 Session : 20 October 1999, δηαζέζηκν ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 10 Coulthard, D. and Castleman, T. (2001) Electronic Procurement in Government: More Complicated than Just Good Business, Proceedings of the 9th European Conference on Information Systems (ECIS 2001), AIS, pp ε έλα αξθεηά αλεπηπγκέλν ζχζηεκα ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ κπνξνχκε λα νδεγεζνχκε ζηελ νινθιήξσζε ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ ησλ επηρεηξήζεσλ. 20

21 1.3. Οθέιε ησλ ειεθηξνληθώλ πξνκεζεηώλ Σα αγαζά θαη νη ππεξεζίεο πνπ έλαο νξγαληζκφο πξνκεζεχεηαη απνηεινχλ ζπρλά ην κεγαιχηεξν θφζηνο γηα ηνλ νξγαληζκφ. Ζ ακεξηθάληθε εηαηξία εξεπλψλ Aberdeen Group 12 ππνινγίδεη φηη γηα θάζε δνιάξην πνπ θεξδίδεη έλαο νξγαληζκφο μνδεχεη γχξσ ζηα 50 κε 55 ιεπηά ζε αγαζά θαη ππεξεζίεο. Απηφ ην κηζφ δνιάξην ζπλεπψο αληηπξνζσπεχεη κηα κεγάιε επθαηξία κεηψλνληαο απηφ ην θφζηνο απηφκαηα απμάλεη ην θέξδνο ηνπ νξγαληζκνχ, φπσο θαίλεηαη θαη ζην αθφινπζν ζρήκα: ρήκα 1: Αύμεζε ηνπ θέξδνπο ελόο νξγαληζκνύ ιόγσ κείσζεο ηνπ θόζηνπο ζηνλ θύθιν πξνκεζεηώλ Ζ αγνξά ησλ αλαγθαίσλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ εκπιέθεη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα δχν είδε θφζηνπο: ην πξψην απνηειείηαη απφ απηφ θαζεαπηφ ην θφζηνο ηνπ αγαζνχ ή ηεο ππεξεζίαο, θαη ην δεχηεξν, απνηειείηαη απφ ην θφζηνο ηεο πξνκεζεπηηθήο δηαδηθαζίαο. Γηα ιφγνπο πνπ ζα γίλνπλ 12 Πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο είλαη δηαζέζηκεο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: k

22 πεξηζζφηεξν εκθαλείο ζηελ ζπλέρεηα, κπνξεί λα ππνζηεξηρζεί φηη νη ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο κεηψλνπλ θαη ηα δχν είδε θφζηνπο. Γηα λα γίλνπλ πεξηζζφηεξν θαηαλνεηά ηα πιενλεθηήκαηα πνπ θέξλεη ε ρξήζε κηαο ιχζεο e-procurement, επηρεηξείηαη λα ζπγθξηζεί ε δηαδηθαζία αγνξάο ρσξίο ηε ρξήζε ησλ ηερλνινγηψλ πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσληψλ (ΣΠΔ), κε εθείλε πνπ γίλεηαη κε ρξήζε ησλ ΣΠΔ. Ζ δηαδηθαζία αγνξάο πνπ πξαγκαηνπνηείηαη κε ηνλ «παξαδνζηαθφ» ηξφπν απνηειείηαη απφ ηηο αθφινπζεο θάζεηο: Γλσζηνπνίεζε απφ ηνλ κάλαηδεξ ζηνλ βνεζφ, ηεο ηππνινγίαο ηνπ πξντφληνο πξνο αγνξά. Έξεπλα απφ ηνλ βνεζφ ηνπ θαηαιφγνπ ηνπ επηιεγκέλνπ πξνκεζεπηή Δπηινγή απφ ηνλ κάλαηδεξ ηνπ θαηάιιεινπ πξντφληνο απφ απηά πνπ πεξηέρνληαη ζηνλ θαηάινγν. Υεηξνγξαθηθή πξνεηνηκαζία απφ ηνλ βνεζφ ηνπ θαηάιιεινπ εληχπνπ πνπ πεξηέρεη ηα ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πξντφληνο. Έγθξηζε ηνπ εληχπνπ εθ κέξνπο ηνπ αξκνδίνπ. Υεηξνγξαθηθή πξνεηνηκαζία ηεο παξαγγειίαο απφ ηνλ ππάιιειν ηνπ ηκήκαηνο πξνκεζεηψλ. Απνζηνιή κέζσ fax. Δγγξαθή ηεο ζπλαιιαγήο ζην ινγηζηηθφ ζχζηεκα θαη πιεξσκή ηνπ ηηκνινγίνπ απφ ηνλ ππάιιειν ηνπ ινγηζηεξίνπ. Αληηζέησο, νη θάζεηο ηεο δηαδηθαζίαο αγνξάο πνπ πξαγκαηνπνηείηαη κε ηε ρξήζε ησλ ηερλνινγηψλ Internet, φπσο γηα παξάδεηγκα έλαο ηζηoρψξνο web κε ειεθηξνληθφ θαηάινγν, είλαη νη αθφινπζεο: χλδεζε ηνπ αξκνδίνπ ζε έλα ηζηνρψξν web κε ειεθηξνληθφ θαηάινγν πνπ πεξηέρεη πιεζψξα πξντφλησλ ηνπ επηζπκεηνχ ηχπνπ, επηινγή ηνπ πξντφληνο (κέζσ ηνπ πνληηθηνχ κε έλα θιηθ) θαη απηφκαηε δεκηνπξγία κηαο ειεθηξνληθήο θφξκαο κε φια ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ αγαζνχ ή ηεο ππεξεζίαο. Έγθξηζε απφ ηνλ κάλαηδεξ. Απηφκαηε δεκηνπξγία ηεο παξαγγειίαο. Απνζηνιή ηεο παξαγγειίαο κέζσ Internet απφ ηνλ αξκφδην. 22

23 Απηφκαηε εγγξαθή ηεο ζπλαιιαγήο ζην ινγηζηηθφ ζχζηεκα θαη ειεθηξνληθή πιεξσκή κέζσ πηζησηηθήο εηαηξηθήο θάξηαο ή on-line ηξαπεδηθήο ζπλαιιαγήο. Κάλνληαο ηε ζχγθξηζε κεηαμχ ησλ δχν δηαδηθαζηψλ, είλαη εκθαλέο πσο ε ρξήζε ησλ ηερλνινγηψλ Internet πξνζθέξεη πιενλεθηήκαηα ηφζν νηθνλνκηθά, φζν θαη πνηνηηθά (πνηνηηθή βειηίσζε ησλ δηαδηθαζηψλ). ζνλ αθνξά ζηα νηθνλνκηθά πιενλεθηήκαηα, ε κείσζε ηνπ θφζηνπο είλαη ζίγνπξα ην κεγαιχηεξν θίλεηξν γηα έλαλ νξγαληζκφ. Οη ιφγνη απηήο ηεο κείσζεο είλαη: Μείσζε ησλ απαηηνχκελσλ αλζξσπίλσλ πφξσλ (ρξεηάδεηαη, φπσο θάλεθε, ιηγφηεξν πξνζσπηθφ). Ζ δπλαηφηεηα επίηεπμεο θαιχηεξσλ νηθνλνκηθψλ ζπλζεθψλ, επηιέγνληαο κεηαμχ πξνζθνξψλ απφ έλα κεγαιχηεξν αξηζκφ πξνκεζεπηψλ θαη εθκεηαιιεχνληαο εθαξκνγέο, φπσο νη ειεθηξνληθέο δεκνπξαζίεο, πνπ απμάλνπλ ηνλ αληαγσληζκφ. Ζ εμάιεηςε ηνπ θαηλνκέλνπ maverick δειαδή ησλ εμσζπκβαηηθψλ αγνξψλ πνπ πξνθαινχλ ζεκαληηθή αχμεζε ηνπ θφζηνπο. Σα πνηνηηθά πιενλεθηήκαηα, ηα νπνία είλαη εμίζνπ ζεκαληηθά, είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλα κε ηα νηθνλνκηθά πιενλεθηήκαηα. Καηαξρήλ ππάξρεη κία ζεκαληηθή απινπνίεζε φιεο ηεο πξνκεζεπηηθήο δηαδηθαζίαο πνπ κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί on-line απφ ηελ αξρή σο ην ηέινο. Πέξα απφ απηφ, ε ρξήζε ηνπ e-procurement επηθέξεη ζεκαληηθή νηθνλνκία ρξφλνπ. Πξάγκαηη, νη αλαγθαίνη ρξφλνη δηαρείξηζεο ηεο πξνκεζεπηηθήο δηαδηθαζίαο θαζψο θαη νη ρξφλνη παξαιαβήο ηεο παξαγγειίαο θαηαιήγνπλ λα είλαη ζεκαληηθά κηθξφηεξνη. πσο ππνζηεξίδεηαη απφ ηνλ Berryman 13 ε πξνκήζεηα πξντφλησλ κέζσ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ απνηειεί ηελ κεγαιχηεξε επθαηξία ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα γηα εμνηθνλφκεζε πφξσλ, θπξίσο εμαηηίαο ηεο κείσζεο ηνπ απαηηνχκελνπ θφξηνπ εξγαζίαο ηεο πξνκεζεπηηθήο δηαδηθαζίαο ε νπνία, φπσο έγηλε εκθαλέο, απηνκαηνπνηείηαη. 13 Berryman, K., Harrington, L., Layton-Rodin, D. and Rerolle, V. Electronic Commerce: Three Emerging Strategies. The McKinsey Quarterly 1998,

24 Ζ εηαηξία Stephens Inc 14. δεκηνχξγεζε έλαλ πίλαθα ζηνλ νπνίν ζπγθεληξψλνληαη νη δηαθνξέο ηεο παξαδνζηαθήο πξνκεζεπηηθήο δηαδηθαζίαο κε εθείλεο πνπ πξαγκαηνπνηείηαη κε ηελ ρξήζε ηνπ Internet: Παξαδνζηαθόο ηξόπνο Πξνκεζεηώλ E-Procurement Αξηζκόο «Αγνξώλ Maverick» Τςειφο Υακειφο Έθπησζε ιόγσ όγθνπ αγνξώλ Υακειή Τςειή Γηνηθεηηθή δηαδηθαζία Υαξηνγξαθηθή Ζιεθηξνληθή Απνδνηηθόηεηα ηνπ Πξνζσπηθνύ Υακειή Τςειή Υξόλνη Παξαγγειίαο Τςεινί Μεησκέλνη Αξηζκόο Λαζώλ Τςειφο Υακειφο Πίλαθαο 1: Γηαθνξέο αλάκεζα ζηνλ παξαδνζηαθό ηξόπν πξνκεζεηώλ θαη ζηηο ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο (πεγή Stephens Inc.) Ζ εηαηξία Aberdeen Group 15 απφ ηελ άιιε, ππνζηεξίδεη φηη έλαο νξγαληζκφο θάλνληαο ρξήζε ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ επηηπγράλεη ηηο αθφινπζεο νηθνλνκίεο: Παξαδνζηαθόο ηξόπνο Πξνκεζεηώλ E-Procurement Σηκή Αγαζώλ θαη Μείσζε ηεο ηάμεο ηνπ -- Τπεξεζηώλ 5% - 10% Γηάξθεηα Γηαδηθαζίαο 7,3 εκέξεο 2 εκέξεο Γηνηθεηηθό Κόζηνο 107 $ αλά παξαγγειία 30 $ Απνζεθεπηηθό Κόζηνο -- Μείσζε ηεο ηάμεο ηνπ 25% - 50% Πίλαθαο 2: Οηθνλνκίεο πνπ επηηπγράλνληαη κε ηελ ρξήζε ησλ ειεθηξνληθώλ πξνκεζεηώλ (πεγή: Aberdeen Group) 14 Ζ δηαδηθηπαθή δηεχζπλζε ηεο Stephens.inc είλαη: 15 Ζ δηαδηθηπαθή δηεχζπλζε ηεο Aberdeen Group είλαη: 24

25 Σα νθέιε φκσο απφ ηελ ρξήζε ειεθηξνληθψλ κέζσλ ζηε δηελέξγεηα ησλ πξνκεζεηψλ ηνπ δεκνζίνπ δελ ζηακαηνχλ εδψ. Παξαηεξείηαη επίζεο: Αύμεζε ηεο Γηαθάλεηαο 16 Οη ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο παξέρνπλ ηελ επθαηξία γηα ηνπιάρηζηνλ δχν δηαθνξεηηθνχο ηχπνπο δηαθάλεηαο, ηε δηαθάλεηα ησλ ζπλαιιαγψλ (transaction transparency), θαζψο επίζεο θαη ηελ αξρεηαθή δηαθάλεηα (file transparency). Σν πξψην είδνο δηαθάλεηαο εμαζθαιίδεη φηη κπνξνχκε λα παξαθνινπζήζνπκε θαη λα ειέγμνπκε φιεο ηηο ζπλαιιαγέο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πξνκεζεπηηθήο δηαδηθαζίαο. Οη ζπλαιιαγέο ειέγρνληαη, θαηαγξάθνληαη θαη νινθιεξψλνληαη ζε έλα δίθηπν πνπ είλαη πξνζβάζηκν ηφζν ζηνλ αγνξαζηή, φζν θαη ζηνλ πξνκεζεπηή θαη ακθφηεξα ηα ζπκβαιιφκελα κέξε κπνξνχλ λα ειέγμνπλ ηη έρεη πξαγκαηνπνηεζεί αλά πάζα ζηηγκή. Σν δεχηεξν είδνο δηαθάλεηαο, πνπ είλαη ίζσο θαη ην ζεκαληηθφηεξν, δίλεη ηε δπλαηφηεηα επηζηξνθήο ζε παιαηέο ππνζέζεηο πξνκεζεηψλ θαη ηε δπλαηφηεηα αμηνιφγεζεο ηεο απνδνηηθφηεηαο, θαζψο θαη ηελ εχξεζε πηζαλψλ αηαζζαιηψλ ηφζν απφ ηελ πιεπξά ηεο επηρείξεζεο, φζν θαη ηνπ δεκφζηνπ. Με ηελ θαηαγξαθή φισλ ησλ ππνβιεζέλησλ πξνζθνξψλ, ησλ αμηνινγήζεσλ θαη ησλ ηειηθψλ επηινγψλ, κπνξεί λα είλαη θάπνηνο βέβαηνο ζε κεγάιν βαζκφ, φηη ε αθνινπζνχκελε πξνκεζεπηηθή δηαδηθαζία, νδήγεζε ζηελ βέιηηζηε νηθνλνκηθή απφθαζε θαη δελ ππήξμε δηαθξηηηθή κεηαρείξηζε 17. Ζ δηαθάλεηα ησλ ζπλαιιαγψλ απνθηά ηδηαίηεξε αμία θπξίσο γηα ηηο κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο (ΜΜΔ), νη νπνίεο αληαγσλίδνληαη κε ηηο κεγαιχηεξεο εηαηξίεο. Ζ δηαθάλεηα ησλ ζπλαιιαγψλ πνπ παξέρεηαη απφ ηηο ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο παξέρεη ζηηο κηθξφηεξεο επηρεηξήζεηο ηελ εγγχεζε γηα πεξηζζφηεξε ππεπζπλφηεηα θαη δηαθάλεηα εθ κέξνπο ησλ αξκνδίσλ ζηελ αμηνιφγεζε ησλ πξνζθνξψλ. Ζ ειεθηξνληθή πξνκήζεηα εληζρχεη ηε δηαθάλεηα, κέζσ ηεο δπλαηφηεηαο ηεο θνηλνπνίεζεο ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν ησλ λέσλ επηρεηξεκαηηθψλ επθαηξηψλ. 16 Μία κε Δπξσπατθή ρψξα ε νπνία δειψλεη μεθάζαξα φηη ε δηαθάλεηα είλαη έλα απφ ηα θχξηα πιενλεθηήκαηα ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ είλαη νη Φηιηππίλεο. Πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο είλαη δηαζέζηκεο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: Πεξηζζφηεξα ζηνηρεία γηα ηελ δηαθάλεηα είλαη δηαζέζηκα ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 17 Απηφ δελ είλαη απαξαίηεην αιιά είλαη σζηφζν κηα δπλαηφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο θαη έλαο ζεκαληηθφο παξάγνληαο ζηελ αλάπηπμε ιχζεσλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ. 25

26 ηελ πξάμε, εμαζθαιίδεη ηνλ αλαγθαίν ρξφλν γηα ηνπο επηρεηξεκαηίεο λα αμηνινγήζνπλ ηα θφζηε-νθέιε ησλ δηαγσληζκψλ, αθξηβψο φπσο έρνπλ δεκνζηεπζεί απφ ηελ αλαζέηνπζα αξρή, ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν. Ζ αλαθνίλσζε ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν ηεο δηαδηθαζίαο ππνβνιήο πξνζθνξψλ εληζρχεη ηελ επηρεηξεκαηηθή θνηλφηεηα, θαζψο επίζεο θαη ηελ εκπηζηνζχλε ηνπ θνηλνχ ζηε δηαδηθαζία δεκφζησλ πξνκεζεηψλ. Δμάιεηςε ησλ ιαζώλ Σεηξηκκέλα ιάζε πνπ γίλνληαη ζπλήζσο απφ άπεηξνπο πξνκεζεπηέο, είλαη έλαο ηδηαίηεξα ζπρλφο ιφγνο απνθιεηζκνχ ησλ επηρεηξήζεσλ απφ ηνπο δηαγσληζκνχο γηα ηηο δεκφζηεο πξνκήζεηεο. Απηφ ηζρχεη εηδηθά γηα ηηο κηθξνχ θαη κεζαίνπ κεγέζνπο επηρεηξήζεηο, πνπ έρνπλ κεγάιε δπζθνιία ζηελ θαηαλφεζε θαη ηελ εθαξκνγή ησλ ζπρλά δπζλφεησλ θαλφλσλ ησλ δεκφζησλ πξνκεζεηψλ. Οη ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο ππφζρνληαη λα δψζνπλ κηα ιχζε ζε απηφ ην πξφβιεκα κε ηελ εμάιεηςε κεξηθψλ απφ ηα ιάζε πνπ γίλνληαη θαηά ηελ ππνβνιή ησλ πξνζθνξψλ. Απηφ κπνξεί λα γίλεη κε ην ζρεδηαζκφ απιψλ κέηξσλ πξνζηαζίαο, ζηε ειεθηξνληθή δηεπαθή ρξήζηε δεκνζίνπ θαη ζην ζχζηεκα πξνζθνξψλ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη, ηα νπνία δηαθνξνπνηνχληαη απφ on-line FAQ 18, σο ηηο πην επηκειεκέλεο on-line επηζεκάλζεηο πνπ πξνεηδνπνηνχλ ην ρξήζηε γηα πηζαλά ιάζε. Ζ δηεπθφιπλζε ηεο αιιειεπίδξαζεο ζα παξαθηλήζεη πεξαηηέξσ ηνπο επηρεηξεκαηίεο γηα λα επηιέμνπλ ηηο ππεξεζίεο ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ, αληί ηεο πξνζθπγήο ζηα παξαδνζηαθά κέζα πξνκεζεηψλ κε ηα επαθφινπζα θνξηία ηεο γξαθηθήο εξγαζίαο. Δπέθηαζε ηεο αγνξάο Ζ δπλαηφηεηα δηαζπλνξηαθψλ ζπλαιιαγψλ ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ ηζρχεη εμίζνπ θαη ζηηο ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο. Ζ δεκηνπξγία κηαο εληαίαο επξσπατθήο ειεθηξνληθήο αγνξάο γηα ηηο ζπκβάζεηο πξνκεζεηψλ αλακέλεηαη λα απμήζεη ζεκαληηθά ηελ αμία ησλ δηαζπλνξηαθψλ δεκφζησλ πξνκεζεηψλ, ε νπνία είλαη αξθεηά ρακειή ζήκεξα. 18 Frequently Asked Questions: "πρλέο εξσηήζεηο". Οη πην ζπλεζηζκέλεο εξσηήζεηο θαη απνξίεο πνπ έρεη έλαο ρξήζηεο, βξίζθνπλ απαληήζεηο κέζσ ησλ FΑQ, πνπ βξίζθνληαη ζε φιεο ηηο ηζηνζειίδεο κε αμηψζεηο. Δίλαη φηη πην ρξήζηκν εηδηθά γηα λένπο ρξήζηεο θαη επηζθέπηεο. 26

27 Οη ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο αλακέλεηαη λα παξαθηλήζνπλ ηνπο επηρεηξεκαηίεο ζηελ επηδίσμε παξαγγειηψλ απφ ην εμσηεξηθφ. Απηφ είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ, θπξίσο γηα ηνπο επηρεηξεκαηίεο πνπ αλαπηχζζνπλ δξαζηεξηφηεηεο ζηα κηθξφηεξα θξάηε κέιε, φπνπ ιφγσ ηνπ κηθξνχ κεγέζνπο ηεο εγρψξηαο αγνξάο, αλαγθάδνληαη λα θνηηάμνπλ θαη ζε άιιεο αγνξέο γηα ηε ζηήξημε ησλ επηρεηξεκαηηθψλ πξνζπαζεηψλ ηνπο. εκαληηθή ζπκβνιή πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε έρεη θαη ε ειεθηξνληθή πχιε TED 19 ηεο ΔΔ ε νπνία σζηφζν, ζα πξέπεη λα επεθηείλεη ηελ ιεηηνπξγία ηεο γηα φιεο ηηο πξνθεξχμεηο δηαγσληζκψλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ ησλ θξαηηθψλ νξγαληζκψλ ησλ θξαηψλ κειψλ, ψζηε λα δεκηνπξγεζεί έλα φζν ην δπλαηφλ αληαγσληζηηθφηεξν πεξηβάιινλ. Νέεο κεζνδνινγίεο πξνκεζεηώλ Ζ εθαξκνγή ησλ ΣΠΔ ζηηο πξνκεζεπηηθέο δηαδηθαζίεο, ζα βνεζήζεη επίζεο λα δεκηνπξγεζνχλ λένη ηξφπνη θαη κέζνδνη πξνκεζεηψλ. Απφ ηηο απιέο «ζηαζεξέο» πξνζθνξέο ηηκψλ, πνιινί θηλνχληαη ζήκεξα πξνο ηηο δεκνπξαζίεο δηαθφξσλ εηδψλ. Απηή ε αιιαγή ζην κεραληζκφ ηηκψλ (πνπ ζα εμεηαζηεί κε θάπνηεο ιεπηνκέξεηεο παξαθάησ), είλαη κηα απιή αιιαγή, πνπ γίλεηαη δπλαηή ιφγσ ηεο δπλαηφηεηαο ελεκέξσζεο ηεο πξνζθνξάο ηεο ηηκήο ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν πνπ κπνξεί λα πξνζθέξεη ην πεξηβάιινλ web. Μηα άιιε δπλαηφηεηα είλαη απηή ησλ ζπλδπαζηηθψλ πξνζθνξψλ. ηελ πεξίπησζε απηή ηζρχεη ην «φια ή ηίπνηα». Σν πξνο δεκνπξάηεζε παθέην πεξηέρεη έλα ζχλνιν αγαζψλ ή/θαη ππεξεζηψλ δηαθνξεηηθψλ κεηαμχ ηνπο. Οη πξνκεζεπηέο κε έρνληαο ηε δπλαηφηεηα λα αλαπιεξψζνπλ έλα ρακέλν δηαγσληζκφ κε έλα άιιν, είλαη δηαηεζεηκέλνη λα κεηψζνπλ ηα πεξηζψξηα θέξδνπο ηνπο πεξαηηέξσ ή θαη λα ζπλεξγαζηνχλ κε άιινπο πξνκεζεπηέο 20. Αληαγσληζηηθόηεηα ηηκώλ Πξέπεη επίζεο λα ζεκεησζεί φηη πνιινί ειπίδνπλ φηη νη ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο ζα νδεγήζνπλ ζε κηα πίεζε ηηκψλ πξνο ηνπο πξνκεζεπηέο. Απηφ 19 Tenders Electronic Daily: Πξφθεηηαη γηα ηελ ειεθηξνληθή βάζε δεδνκέλσλ δεκφζησλ ζπκβάζεσλ, ε νπνία παξέρεη πξφζβαζε ζηα αξρεία ησλ πξνθεξχμεσλ δηαγσληζκψλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ ησλ ηειεπηαίσλ πέληε εηψλ. Μηα απιή δηεπαθή αλαδήηεζεο επηηξέπεη ζηνλ ρξήζηε λα επηιέγεη ή λα εηζάγεη πνιιαπιά θξηηήξηα επηινγήο, πεξηιακβαλνκέλσλ ησλ γεσγξαθηθψλ ζηνηρείσλ, ηνπ είδνπο ηνπ εγγξάθνπ, ηεο θχζεο ηεο ζχκβαζεο, ιέμεσλ-θιεηδηψλ θ.ιπ. Ζ TED δηαηίζεηαη δσξεάλ θαη ελεκεξψλεηαη θαζεκεξηλά. Πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο είλαη δηαζέζηκεο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 20 Παξαδείγκαηα πεξηπησζηνινγηθψλ κειεηψλ είλαη δηαζέζηκα ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 27

28 είλαη ελ κέξεη έλα απνηέιεζκα ησλ πξναλαθεξζέλησλ παξαγφλησλ, αιιά φρη απαξαηηήησο απνηέιεζκα ηεο ρξεζηκνπνίεζεο ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ. Δπίζεο έρεη απνδεηρζεί φηη ε πίεζε ηηκψλ κπνξεί λα νδεγήζεη ζε επηδείλσζε ησλ ζρέζεσλ κε ηνπο πξνκεζεπηέο, θάηη πνπ καθξνπξφζεζκα κπνξεί λα βιάςεη ηνπο αγνξαζηέο θαη λα κεηψζεη ηελ αληαγσληζηηθή δχλακή ηνπο Οηθνδόκεζε ζρέζεο Οη ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο κπνξνχλ επίζεο λα νδεγήζνπλ ζε κηα κεγαιχηεξε νινθιήξσζε ησλ επηρεηξεζηαθψλ δηαδηθαζηψλ ησλ πξνκεζεπηψλ κε απηέο ησλ αγνξαζηψλ, δεκηνπξγψληαο έλαλ ηζρπξφηεξν δεζκφ κεηαμχ ησλ δχν, πξνο θέξδνο ακθφηεξσλ ησλ ζπκβαιιφκελσλ κεξψλ. Δπηπιένλ, ε πξαγκαηηθνχ ρξφλνπ θχζε ησλ ζπλαιιαγψλ ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ δεκηνπξγεί ζρέζεηο εκπηζηνζχλεο θαη ζηα δχν ζπκβαιιφκελα κέξε, κεηψλνληαο έηζη ην ζηνηρείν ηεο δπζπηζηίαο πνπ πθίζηαηαη εμαηηίαο ησλ κεγάισλ γξαθεηνθξαηηθψλ δηαδηθαζηψλ θαη ησλ θαζπζηεξήζεσλ ζηε ιήςε ζαθψλ απαληήζεσλ. ια απηά ηα νθέιε πνπ αλαθέξζεθαλ, ν Heywood 21 ηα ελζσκαηψλεη ζε ηξεηο θχξηεο θαηεγνξίεο νθέινπο: α) πλαιιαγέο (transactions), εζηηάδνληαο ζηελ ειεθηξνληθή δηεπθφιπλζε ηεο αγνξαζηηθήο δηαδηθαζίαο, β) ζηξαηεγηθή πξόζβαζε ζε πξνκεζεπηέο (strategic sourcing), ρξεζηκνπνηψληαο ην ζχλνιν ησλ πεγψλ πιεξνθφξεζεο γηα λα επηηχρνπκε ηηο θαιχηεξεο θαη θηελφηεξεο πεγέο αλεθνδηαζκνχ, θαη γ) δηαθάλεηα αγνξάο (market transparency), πνπ πξνσζεί ηελ θαηλνηνκία θαη ηε ζπλεξγαζία θαηά κήθνο ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο (supply chain) Η δηάδνζε ησλ ειεθηξνληθώλ πξνκεζεηώλ ζην δεκόζην ηνκέα Ωζηφζν, παξά ηα νθέιε πνπ ζπλεπάγεηαη ε ρξήζε ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ, νη Δπξσπατθέο θπβεξλήζεηο θαίλεηαη λα δίζηαζαλ αξρηθά ζηελ πηνζέηεζε ησλ Ζιεθηξνληθψλ Πξνκεζεηψλ θαη κφλν ζηηο ΖΠΑ έρεη επηηχρεη ε ρξήζε ηνπο θάπνην ζρεηηθφ βαζκφ σξηκφηεηαο. ε απηφ ίζσο λα ζπλεηέιεζε 21 Heywood, J.B, Barton, M. and Heywood, C. (2001) E-Procurement: A Guide to Successful E-Procurement Implementation, Financial Times Prentice Hall. 28

29 ην «ζθάζηκν ηεο θνχζθαο dot.com 22» ηελ άλνημε ηνπ 2000 θαη ε ζπλαθφινπζε απξνζπκία γηα εθαξκνγή ειεθηξνληθψλ αγνξψλ. Έλαο άιινο ιφγνο, θαη ίζσο ν πηζαλφηεξνο, έρεη λα θάλεη κε ηηο ηδηαίηεξεο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ ζην δεκφζην ηνκέα. Ωζηφζν, ζα κπνξνχζαλ λα αλαθεξζνχλ πνιινί ιφγνη γηα ηνπο νπνίνπο ν δεκφζηνο ηνκέαο ζα κπνξνχζε λα ήηαλ ε θπζηθή αθεηεξία γηα ηηο ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ. Σξεηο είλαη νη θπξηφηεξνη: - Καηαξράο, ιφγσ ηεο ψζεζεο πνπ ζα δηλφηαλ ζηελ εμάπισζε ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ ζε εζληθφ επίπεδν 23. Έρεη ππνζηεξηρζεί φηη ε εηζαγσγή ησλ δεκφζησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ κπνξεί λα έρεη ηεξάζηην αληίθηππν ζηελ αλάπηπμε ηνπ e-commerce ζηελ Δπξψπε 24. Οη ζπκβάζεηο γηα ηα δεκφζηα έξγα θαη γηα ηηο αγνξέο ησλ αγαζψλ θαη ησλ ππεξεζηψλ απφ ηνπο δεκφζηνπο νξγαληζκνχο, αλέξρνληαη ζην 1 δηζεθαηνκκχξην επξψ (ή κε άιια ιφγηα ε κηζή γεξκαληθή νηθνλνκία). Δπνκέλσο, ε εηζαγσγή ησλ ειεθηξνληθψλ δεκφζησλ πξνκεζεηψλ κπνξεί λα αζθήζεη ηεξάζηηα επίδξαζε ζηελ αλάπηπμε ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ ζηελ Δπξψπε. - Γεχηεξνο ιφγνο είλαη ε θχζε ησλ πξντφλησλ πνπ πξνκεζεχεηαη ν δεκφζηνο ηνκέαο, ηα νπνία είλαη θαηά θχξην ιφγν ηππνπνηεκέλα. Γεληθά ζεσξείηαη φηη νη ειεθηξνληθέο αγνξέο είλαη θαηάιιειεο θπξίσο γηα ηππνπνηεκέλα πξντφληα Σξίηνλ, ιακβάλνληαο ππφςε ηηο ηεξάζηηεο δαπάλεο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα γηα δεκφζηεο πξνκήζεηεο, κία ελαιιαθηηθή κέζνδνο πξνκεζεηψλ κπνξεί λα απειεπζεξψζεη ζεκαληηθνχο πφξνπο. ε κία πξφζθαηε δήισζε ηεο Γαληθήο θπβέξλεζεο 26 ππνζηεξίδεηαη φηη θίλεηξν γηα ηελ πηνζέηεζε ησλ δεκφζησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ απνηειεί ε απειεπζέξσζε πφξσλ, νη 22 Ζ "θνύζθα dot.com" ήηαλ κηα νηθνλνκηθή θνχζθα πνπ δηήξθεζε ηελ πεξίνδν θαηά ηε δηάξθεηα ηεο νπνίαο ηα ρξεκαηηζηήξηα ησλ δπηηθψλ θξαηψλ είδαλ κηα ππεξβνιηθή αχμεζε ηεο αμίαο ησλ εηαηξηψλ πνπ αζρνινχληαη κε ην δηαδίθηπν. Ζ πεξίνδνο ραξαθηεξίζηεθε απφ ηελ ίδξπζε (θαη ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο, ζεακαηηθή απνηπρία) κηαο νκάδαο λέσλ επηρεηξήζεσλ πνπ βαζίδνληαλ ζην δηαδίθηπν, γλσζηέο σο dot-coms. 23 Andersen, K. V. and Henriksen, H. Z. B2B Ecommerce Diffusion: The Efficacy of Institutional Discourse. Working paper at Department of Informatics, Copenhagen Business School Oliveira, L. M. S. and Amorim, P. P. Public E-Procurement. International Financial Law Review 2001, Malone, T. W., Yates, J. and Benjamin, R. I. Electronic Markets and Electronic Hierarchies. Communications of the ACM 1987, 30, Ministry of Science Technology and Innovation; Ministry of Economic and Business Affairs E-Springet: Et debatoplæg om elektronisk indkøb i de offentlige virksomheder [The E-Jump: A discussion paper on electronic procurement in public institutions], Copenhagen,

30 νπνίνη αθνινχζσο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηελ βειηίσζε ησλ πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ ζηνπο πνιίηεο Ννκνζεηηθό πιαίζην γηα ηηο ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο Ζ Δπξσπατθή Έλσζε ζέζπηζε θνηλνχο θαλφλεο γηα ηηο δεκφζηεο ζπκβάζεηο κε ηηο νδεγίεο 1993/36 (πξνκήζεηεο), 1993/37 (δεκφζηα έξγα), 1992/50 (ππεξεζίεο), 1993/38 (χδξεπζε, ελέξγεηα, κεηαθνξέο, θαη ηειεπηθνηλσλίεο). Απηέο νη νδεγίεο δελ πεξηειάκβαλαλ σζηφζν ζπγθεθξηκέλνπο θαλφλεο γηα ηε ρξήζε ησλ ΣΠΔ ζηηο πξνκεζεπηηθέο δηαδηθαζίεο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα. ηηο 30 Απξηιίνπ ηνπ , ε Δπηηξνπή δεκνζίεπζε ην εθζπγρξνληζκέλν λνκνζεηηθφ παθέην γηα ηηο δεκφζηεο πξνκήζεηεο. Οη ππάξρνπζεο νδεγίεο ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα εθζπγρξνλίδνληαη πξνθεηκέλνπ λα αληαπνθξηζνχλ φρη κφλν ζηηο ζχγρξνλεο δηνηθεηηθέο αλάγθεο ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, αιιά θαη ζηηο νηθνλνκηθέο κεηαξξπζκίζεηο (ελδπλάκσζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ηεο επξσπατθήο νηθνλνκίαο) πνπ δήηεζε ην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο Ληζζαβφλαο, γηα λα θαηαζηεί πιήξσο ιεηηνπξγηθή ε εζσηεξηθή αγνξά. Δπηπιένλ, ην δηαζπλνξηαθφ άλνηγκα ησλ αγνξψλ γηα ηηο δεκφζηεο πξνκήζεηεο αιιά θαη γεληθφηεξα γηα ηηο δεκφζηεο ζπκβάζεηο, αλακέλεηαη φηη ζα ζπκβάιιεη ζηελ νξζνινγηθή δηαρείξηζε ησλ πφξσλ ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα. πληειέζηεθε ινηπφλ κηα ζπγρψλεπζε ησλ ηξηψλ λνκνζεηηθψλ πξάμεσλ ζε έλα ζαθέο θαη δηαθαλέο εληαίν θείκελν, ην νπνίν απεπζχλεηαη θπξίσο ζηηο αλαζέηνπζεο αξρέο επηβάιινληαο ηνπο κηα ζεηξά ππνρξεψζεσλ. Δμάιινπ, ε θσδηθνπνίεζε απηή ησλ νδεγηψλ επηιχεη έλα ζεκαληηθφ αξηζκφ λνκηθψλ εκπνδίσλ ζην δξφκν γηα ηηο ειεθηξνληθέο δεκφζηεο πξνκήζεηεο. Σν λνκνζεηηθφ απηφ παθέην πεξηιακβάλεη ηηο εμήο νδεγίεο: ηελ νδεγία 2004/18/EC πεξί ζπληνληζκνχ ησλ δηαδηθαζηψλ ζχλαςεο δεκφζησλ ζπκβάζεσλ, έξγσλ, πξνκεζεηψλ θαη ππεξεζηψλ θαη ηελ νδεγία 2004/17/EC πεξί ζπληνληζκνχ ησλ δηαδηθαζηψλ ζχλαςεο δεκφζησλ ζπκβάζεσλ ζηνπο ηνκείο ηνπ χδαηνο, ηεο ελέξγεηαο, ησλ κεηαθνξψλ θαη ησλ ηαρπδξνκηθψλ 27 Πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο είλαη δηαζέζηκεο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 30

31 ππεξεζηψλ. Ζ ηειηθή εκεξνκελία γηα έγθξηζε απηψλ ησλ δχν νδεγηψλ εθ κέξνπο ησλ θξαηψλ κειψλ ήηαλ ε 31 ε Ηαλνπαξίνπ Ζ ρψξα καο ζα ελαξκνληζηεί ζηηο δχν απηέο νδεγίεο κε δχν ζρέδηα πξνεδξηθψλ δηαηαγκάησλ ηα νπνία έρνπλ ήδε ππνγξαθεί απφ ηνπο ζπλαξκνδίνπο ππνπξγνχο θαη έρνπλ θαηαηεζεί ζην ηδ. Οη θχξηνη ζηφρνη ησλ δχν απηψλ νδεγηψλ είλαη νη εμήο: Πξψηνλ, ε απινχζηεπζε, αλαδηάξζξσζε θαη απνζαθήληζε ησλ ππαξρνπζψλ νδεγηψλ, επαπμάλνληαο κε ηνλ ηξφπν απηφ ηε δηαθάλεηα θαηά ηε δηαδηθαζία αλάζεζεο θαη θαηαπνιεκψληαο ηε δηαθζνξά θαη ην νξγαλσκέλν έγθιεκα, θαη δεχηεξνλ, ε πξνζαξκνγή ηνπο ζηηο ζχγρξνλεο δηνηθεηηθέο αλάγθεο κε θπξίαξρε απηή ηεο ειεθηξνληθήο δηαδηθαζίαο ησλ δεκνζίσλ πξνκεζεηψλ, θαζψο κέζσ απηήο εμνηθνλνκείηαη ρξφλνο θαη ιεηηνπξγηθφ θφζηνο. Πξάγκαηη ιακβάλεηαη ζαθήο ζέζε ππέξ ησλ δεκφζησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ, επλνψληαο ηελ εθαξκνγή ηνπο. πσο ραξαθηεξηζηηθά αλαθέξεηαη: «ελλνείηαη λα επηηξαπεί ζην κέιινλ ζε θάζε νληόηεηα λα απνθαζίζεη ηελ ρξήζε ειεθηξνληθώλ κέζσλ, απνθιείνληαο όιεο ηηο άιιεο επηινγέο ( )» θαζψο επίζεο θαη φηη «δελ θαίλεηαη αλαγθαία ε πξόβιεςε ελόο ρξνληθνύ δηαζηήκαηνο παξάιιειεο ρξήζεο ησλ παξαδνζηαθώλ κέζσλ κε απηή ησλ ειεθηξνληθώλ, αθόκα πεξηζζόηεξν ιόγσ ηνπ όηη νη επηρεηξήζεηο ζα έρνπλ κηα πεξίνδν κεηάβαζεο ιόγσ ηνπ αλαγθαίνπ ρξόλνπ γηα ηελ πηνζέηεζε ηεο παξνύζαο νδεγίαο» 28. Σα επηπιένλ θξηηήξηα πνπ ζεζπίζηεθαλ γηα ηα νπνία θαηέθπγαλ ζηελ Δπηηξνπή πλδηαιιαγήο είλαη θνηλσληθά θαη πεξηβαιινληηθά. Σα πεξηβαιινληηθά θξηηήξηα ζχκθσλα κε ηελ εξκελεία πνπ δφζεθε απφ ην Γηθαζηήξην ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ (ΓΔΚ) αλαγθάδνπλ ηνπο ζπκβαιιφκελνπο θνξείο λα απαηηνχλ κεζφδνπο παξαγσγήο θηιηθέο πξνο ην πεξηβάιινλ. Ζ πεξηγξαθή ησλ θξηηεξίσλ απηψλ πξέπεη λα ππάξρεη ζην ίδην ην ζπκβφιαην ή ζηελ αλαγγειία ηεο πξνζθνξάο, λα είλαη άκεζα ζπλαξηνχκελε κε ην αληηθείκελν ηνπ ζπκβνιαίνπ, νχησο ψζηε λα κελ παξέρεηαη ζηνπο αλαζέηνληεο θνξείο απεξηφξηζηε ειεπζεξία επηινγήο. Καη αλαινγία ηα ίδηα ηζρχνπλ θαη ζηελ πηνζέηεζε ησλ θνηλσληθψλ θξηηεξίσλ πνπ πξαθηηθά ζεκαίλεη φηη π.ρ. ε θαηαζθεπή δεκνζίσλ θηηξίσλ πξέπεη λα πξνβιέπεη ηε δηακφξθσζε 28 Ubaldelli, Amministrazioni centrali ed locali nella nuova strategia di e-procurement. Il ruolo della Consip, il recente Regolamento per le aste on-line e cenni sulla proposta di Direttiva CE per il coordinamento delle procedure di appalto pubblico. Amministrazione in cammino- Rivista elettronica di diritto pubblico- LUISS- Guido Carli 31

32 θαηάιιεισλ ρψξσλ γηα άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο. Δηαηξίεο πνπ δελ ζπκκνξθψλνληαη κε ηα αλαθεξζέληα θξηηήξηα ( αιιά θαη κε νηθνλνκηθά), ζα απνθιείνληαη απφ ηε δηαδηθαζία. Οη ηξνπνπνηήζεηο επί ηεο νπζίαο πξνθχπηνπλ απφ ηελ αλάδπζε ηεο θνηλσλίαο ηεο πιεξνθνξίαο, ηε ζηαδηαθή απνδέζκεπζε ηνπ θξάηνπο απφ νξηζκέλεο νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη ηελ απμαλφκελε δεκνζηνλνκηθή απζηεξφηεηα. Ο ζηφρνο πνπ επηδηψθεηαη είλαη ηξηπιφο: εθζπγρξνληζκόο, γηα λα ζπκπεξηιεθζνχλ νη λέεο ηερλνινγίεο θαη ε δπλακηθφηεηα πνπ παξνπζηάδεη ην νηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ, απινύζηεπζε ησλ θαλφλσλ θαη επειημία, γηα λα απαληεζνχλ νη θαηεγνξίεο πεξί ππεξβνιηθήο αθακςίαο ησλ δηαδηθαζηψλ, πνπ δελ αληαπνθξίλνληαη ζηηο αλάγθεο ησλ αγνξαζηψλ ηνπ δεκνζίνπ. Αλαιπηηθφηεξα πξφθεηηαη γηα ηηο αθφινπζεο ηξνπνπνηήζεηο / θαηλνηνκίεο: Παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα ζηνπο αγνξαζηέο ηνπ δεκνζίνπ λα ζπλάςνπλ ζπκθσλίεο πιαίζην, βάζεη ησλ νπνίσλ κπνξνχλ λα ζπλαθζνχλ ζπκβάζεηο ρσξίο λα εθαξκφδεηαη γηα ηελ εθάζηνηε ζχκβαζε ην ζχλνιν ησλ ππνρξεψζεσλ ηεο νδεγίαο. Σελ εηζαγσγή κεραληζκψλ ειεθηξνληθώλ αγνξώλ. Σελ ρξήζε ειεθηξνληθώλ δεκνπξαζηώλ. Σν δπλακηθό ζύζηεκα αγνξώλ. Σελ απνζαθήληζε ησλ δηαηάμεσλ φζνλ αθνξά ηηο ηερληθέο πξνδηαγξαθέο ράξε ζηηο νπνίεο εμαζθαιίδεηαη ε χπαξμε πξαγκαηηθνχ αληαγσληζκνχ. Σελ ελίζρπζε ησλ δηαηάμεσλ πνπ αθνξνχλ ζηα θξηηήξηα αλάζεζεο θαη ζηελ επηινγή, κε ηελ ππνρξέσζε αλαθνξάο ηεο ζρεηηθήο ζηάζκηζεο θάζε θξηηεξίνπ ήδε ζηελ πξνθήξπμε δηαγσληζκνχ ή ζηελ ζπγγξαθή ππνρξεψζεσλ, ελψ γηα ηελ επηινγή εηζάγεη ηελ ππνρξέσζε ε αλαζέηνπζα αξρή λα απνθιείζεη έλα πξνζθέξνληα πνπ έρεη θαηαδηθαζηεί ακεηάθιεηα γηα νξηζκέλα εγθιήκαηα. Σελ απινχζηεπζε ησλ θαηώηαησλ νξίσλ ήηνη: επξψ, γηα ηηο ζπκβάζεηο πξνκεζεηψλ πνπ αλαηίζεληαη απφ ηηο θεληξηθνχο θξαηηθνχο νξγαληζκνχο θαη επξψ γηα ηνπο ππφινηπνπο. Σελ εηζαγσγή ελφο θνηλνχ ιεμηινγίνπ (Common Procurement Vocabulary) γηα ηηο δεκφζηεο ζπκβάζεηο. Σελ εηζαγσγή ηνπ αληαγσληζηηθνύ δηαιόγνπ. 32

33 1.6. Νέεο κεζνδνινγίεο ειεθηξνληθώλ πξνκεζεηώλ πσο πξνθχπηεη απφ ηα παξαπάλσ κε ηηο λέεο νδεγίεο εηζήρζεζαλ θάπνηεο λέεο κεζνδνινγίεο γηα ηε δηελέξγεηα ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ. Αλαιπηηθφηεξα: πκθσλίεο πιαίζην (framework agreements) Δίλαη έλαο ηχπνο ζπκβάζεσλ πνπ έρνπλ πξνθχςεη απφ δηαδηθαζία δηαγσληζκψλ θαη αθνξνχλ ζε έλα καθξνρξφλην πιάλν αγνξψλ ηεο αλαζέηνπζαο αξρήο, βαζηζκέλν ζε ζπγθεθξηκέλνπο θαηαιφγνπο πξντφλησλ, ζε πνιηηηθή αιιαγήο ηηκψλ θαη ινηπψλ ζπκβαηηθψλ φξσλ πξνκήζεηαο (παξαδφζεηο, ηηκνινγήζεηο, πιεξσκέο θιπ.) κε ηνλ ή ηνπο πξνκεζεπηέο. Δληνχηνηο, αληίζεηα απφ κηα παξαδνζηαθή ζχκβαζε φπνπ ε ζχκβαζε ππάξρεη απιψο κεηαμχ ηεο ζπκβαιιφκελεο αξρήο θαη ηνπ αλαδφρνπ, ε ζπκθσλία πιαίζην είλαη αλνηθηή θαη γηα άιινπο θνξείο ηνπ δεκνζίνπ, νη νπνίνη κπνξνχλ λα εληαρζνχλ θαη λα επσθειεζνχλ απφ απηήλ ζε κηα κεηαγελέζηεξε εκεξνκελία. Ζ ζπκθσλία πιαίζην ελδείθλπηαη γηα πιηθά ηαρείαο θαη επξείαο θαηαλάισζεο θαη γεληθψο γηα πιηθά ηα νπνία έρνπλ ζπγθεθξηκέλν θσδηθφ, θαη παξνπζηάδνπλ ην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο ηπραίαο δήηεζεο (π.ρ. αλαιψζηκα). Ζ εηζαγσγή ησλ πιηθψλ απηψλ ζε ζχζηεκα ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ δηεπθνιχλεη ηελ άκεζε αίηεζε, έγθξηζε θαη παξαγγειία ηνπο, ελψ ηαπηφρξνλα βνεζά ζηελ ζηαηηζηηθή παξαθνινχζεζε θαη ηνλ έιεγρν ηεο θαηαλάισζεο. ηελ νδεγία 2004/18 νξίδνληαη σο αθνινχζσο: Οη ζπκθσλίεο πιαίζην είλαη ζπκθσλίεο κεηαμχ κίαο ή πεξηζζνηέξσλ αλαζεηνπζψλ αξρψλ θαη ελφο ή πεξηζζνηέξσλ πξνκεζεπηψλ θαη απνζθνπνχλ ζηνλ θαζνξηζκφ ησλ φξσλ πνπ δηέπνπλ ηηο ζπκβάζεηο πνπ πξφθεηηαη λα ζπλαθζνχλ θαηά ηε δηάξθεηα ζπγθεθξηκέλεο πεξηφδνπ, ηδίσο ζε φηη αθνξά ηηο ηηκέο θαη, ελδερνκέλσο, ηηο πξνβιεπφκελεο πνζφηεηεο. Σα θχξηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ζπκθσληψλ πιαίζην φπσο θαζνξίδνληαη ζηελ νδεγία 2004/18 είλαη ηα αθφινπζα: - Καηά ηε ζχλαςε ησλ ζπκβάζεσλ πνπ βαζίδνληαη ζηε ζπκθσλίαπιαίζην, ηα κέξε δελ κπνξνχλ ζε θακία πεξίπησζε λα επηθέξνπλ νπζηαζηηθέο 33

34 ηξνπνπνηήζεηο ζηνπο φξνπο ηεο ζπκθσλίαο-πιαίζην. - Ζ δηάξθεηα κηαο ζπκθσλίαο-πιαίζην δελ κπνξεί λα ππεξβαίλεη ηα ηέζζεξα έηε, εθηφο εμαηξεηηθψλ πεξηπηψζεσλ πνπ δηθαηνινγνχληαη δεφλησο, ηδίσο απφ ην αληηθείκελν ηεο ζπκθσλίαο-πιαίζην. - Οη αλαζέηνπζεο αξρέο δελ κπνξνχλ λα πξνζθεχγνπλ ζηηο ζπκθσλίεοπιαίζην θαηαρξεζηηθά ή θαηά ηξφπν πνπ λα εκπνδίδεη, λα πεξηνξίδεη ή λα λνζεχεη ηνλ αληαγσληζκφ. - ηαλ ζπλάπηεηαη κία ζπκθσλία-πιαίζην κε έλα κφλν νηθνλνκηθφ θνξέα, νη ζπκβάζεηο πνπ βαζίδνληαη ζ' απηή, αλαηίζεληαη ζχκθσλα κε ηνπο φξνπο πνπ απηή νξίδεη. - Γηα ηε ζχλαςε ησλ ζπκβάζεσλ απηψλ, νη αλαζέηνπζεο αξρέο κπνξνχλ λα δηαβνπιεχνληαη γξαπηψο κε ηνλ θνξέα πνπ ζπκκεηέρεη ζηε ζπκθσλίαπιαίζην, δεηψληαο ηνπ, ελ αλάγθε, λα νινθιεξψζεη ηελ πξνζθνξά ηνπ. - ηαλ ζπλάπηεηαη κηα ζπκθσλία-πιαίζην κε πιείνλεο νηθνλνκηθνχο θνξείο, απηνί πξέπεη λα είλαη ηνπιάρηζηνλ ηξεηο, εθφζνλ ππάξρεη επαξθήο αξηζκφο νηθνλνκηθψλ θνξέσλ πνπ πιεξνχλ ηα θξηηήξηα επηινγήο, ή/θαη απνδεθηέο πξνζθνξέο πνπ αληαπνθξίλνληαη ζηα θξηηήξηα αλάζεζεο. Ζ αλάζεζε ησλ ζπκβάζεσλ πνπ βαζίδνληαη ζε ζπκθσλίεο-πιαίζην νη νπνίεο έρνπλ ζπλαθζεί κε πιείνλεο νηθνλνκηθνχο θνξείο, κπνξεί λα γίλεηαη: είηε κε εθαξκνγή ησλ φξσλ πνπ θαζνξίδνληαη ζηε ζπκθσλία-πιαίζην ρσξίο λέν δηαγσληζκφ, είηε, φηαλ δελ έρνπλ θαζνξηζζεί φινη νη φξνη ζηε ζπκθσλία-πιαίζην, αθνχ επαλαδηαγσληζζνχλ ηα κέξε βάζεη ησλ ηδίσλ φξσλ, ελ αλάγθε δηεπθξηλίδνληαο ηνπο φξνπο απηνχο, θαη, ελδερνκέλσο, άιισλ φξσλ πνπ επηζεκαίλνληαη ζηε ζπγγξαθή ππνρξεψζεσλ ηεο ζπκθσλίαοπιαίζην, ζχκθσλα κε ηελ αθφινπζε δηαδηθαζία: α) Γηα θάζε ζχκβαζε πνπ πξφθεηηαη λα ζπλαθζεί, νη αλαζέηνπζεο αξρέο δηαβνπιεχνληαη γξαπηψο κε ηνπο νηθνλνκηθνχο θνξείο πνπ είλαη ηθαλνί λα εθηειέζνπλ ην αληηθείκελν ηεο ζχκβαζεο. β) Οη αλαζέηνπζεο αξρέο νξίδνπλ επαξθή πξνζεζκία γηα ηελ ππνβνιή ησλ πξνζθνξψλ ησλ ζρεηηθψλ κε θάζε ζχκβαζε, ιακβαλνκέλσλ ππφςε παξακέηξσλ, φπσο ε πνιππινθφηεηα ηνπ αληηθεηκέλνπ ηεο ζχκβαζεο θαη ν απαξαίηεηνο ρξφλνο γηα ηε δηαβίβαζε ησλ πξνζθνξψλ. 34

35 γ) Οη πξνζθνξέο ππνβάιινληαη γξαπηψο θαη ην πεξηερφκελφ ηνπο πξέπεη λα παξακέλεη εκπηζηεπηηθφ έσο ηελ εθπλνή ηεο πξνβιεπφκελεο πξνζεζκίαο απάληεζεο. δ) Οη αλαζέηνπζεο αξρέο αλαζέηνπλ θάζε ζχκβαζε ζηνλ πξνζθέξνληα πνπ ππέβαιε ηελ θαιχηεξε πξνζθνξά βάζεη ησλ θξηηεξίσλ αλάζεζεο πνπ έρνπλ θαζνξηζζεί ζηε ζπγγξαθή ππνρξεψζεσλ ηεο ζπκθσλίαο-πιαίζην. Σα πιενλεθηήκαηα πνπ έρνπλ νη ζπκθσλίεο πιαίζην είλαη ηα αθφινπζα: Μείσζε θφζηνπο ηεο πξνκήζεηαο ιφγσ νηθνλνκηψλ θιίκαθαο (ζπγθεληξσηηθή πξνκήζεηα). Μείσζε δηνηθεηηθνχ θφζηνπο ιφγσ κηαο εληαίαο δηαδηθαζίαο πξνκήζεηαο (κία πξνθήξπμε). Γηαθάλεηα ηηκψλ. Λφγσ ηεο απμεκέλεο αμίαο ηεο πξνκήζεηαο νη πξνκεζεπηέο πξνζθέξνπλ αληαγσληζηηθφηεξεο ηηκέο. Οη πνηνηηθέο πξνδηαγξαθέο θαη νη λνκηθέο απαηηήζεηο (πγεία θαη αζθάιεηα ζηνλ εξγαζηαθφ λφκν) εμεηάδνληαη θαηά ηελ ζχλαςε ηεο ζπκθσλίαο. Ζ ρξεκαηννηθνλνκηθή θαηάζηαζε θαη αμηνπηζηία ηνπ πξνκεζεπηή έρνπλ ήδε ειεγρζεί. Σα ζπκθσλεζέληα αγαζά πξέπεη λα είλαη δηαζέζηκα ζε ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα κε απνηέιεζκα λα απνθεχγεηαη ε δεκηνπξγία απνζεκάησλ. Ο πξνκεζεπηήο σθειείηαη απφ ηελ άπνςε ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ ησλ απνζεκάησλ θαη ηεο ζπλνρήο ηνπ αλεθνδηαζκνχ. Πξνσζείηαη κηα καθξνπξφζεζκε θαη ακνηβαίσο επεξγεηηθή εξγαζηαθή ζρέζε κε ηνλ πξνκεζεπηή. Σν θφζηνο δηελέξγεηαο ελφο κίλη-δηαγσληζκνχ κεηαμχ ησλ πξνκεζεπηψλ κέζα ζε κηα ήδε ππάξρνπζα ζπκθσλία πιαίζην, είλαη ζαθψο κηθξφηεξν απφ ην θφζηνο δηεμαγσγήο ελφο πιήξνπο δηαγσληζκνχ. 35

36 Ζιεθηξνληθή αγνξά (e-marketplace) Σν ραξαθηεξηζηηθφ ηεο ειεθηξνληθήο αγνξάο ζε ζρέζε κε άιιεο κεζφδνπο πξνκήζεηαο αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ είλαη φηη ν αγνξάδσλ δεκφζηνο ηνκέαο δελ βξίζθεη ζε απηφ ην ζχζηεκα απεπζείαο ηα πξντφληα, αιιά εγθεθξηκέλνπο πξνκεζεπηέο θαηφπηλ κηαο δηαδηθαζίαο ειεθηξνληθήο έγθξηζεο, θαη ζπλεπψο επηρεηξήζεηο θαηάιιειεο γηα ηελ πξνκήζεηα ζπγθεθξηκέλσλ θαηεγνξηψλ πξντφλησλ ή ππεξεζηψλ. Σν γεγνλφο φηη ζε απηή ηελ πεξίπησζε δελ κηιάκε γηα πξντφληα, αιιά απεπζείαο γηα εγθεθξηκέλνπο πξνκεζεπηέο δηαθνξνπνηεί ζεκαληηθά ηελ κέζνδν απηή. Λφγσ θαη ηεο πξνεγνχκελεο δηαδηθαζίαο επηινγήο ησλ πξνκεζεπηψλ, νη θαζεκεξηλέο αγνξέο πξντφλησλ ρακειήο αμίαο, αλαγθαίσλ γηα ηελ θαζεκεξηλή ιεηηνπξγία ηνπ νξγαληζκνχ γίλνληαη πνιχ πην γξήγνξα. Δπηπιένλ, ην ζχζηεκα απηφ δελ εθαξκφδεηαη γηα πξνκήζεηεο πάλσ απφ ην θαηψθιη πνπ έρεη ζέζεη ε ΔΔ, επεηδή ε ζέζπηζε ελφο θιεηζηνχ ζπζηήκαηνο εγθεθξηκέλσλ πξνκεζεπηψλ, δελ επηηξέπεη ηελ επέθηαζε απηήο ηεο κεζφδνπ αγνξάο θαη γηα πξνκήζεηεο πςειήο αμίαο, κηα θαη ζε απηή ηελ πεξίπησζε ηζρχεη φηη ζα πξέπεη λα κπνξνχλ λα ζπκκεηέρνπλ πξνκεζεπηέο αλεμαξηήησο αλ έρνπλ πξνεγνπκέλσο εγγξαθεί ζην κεηξψν πξνκεζεπηψλ. Δπίζεο, ε ειεθηξνληθή αγνξά είλαη πηζαλφηαηα ην ζχζηεκα πνπ ηαηξηάδεη πεξηζζφηεξν ζηελ νδεγία γηα ην ειεθηξνληθφ εκπφξην (2000/31/ΔΚ), θπξίσο ζρεηηθά κε ην άξζξν 1 πνπ αθνξά ζηελ «ειεχζεξε θπθινθνξία ησλ ππεξεζηψλ», ηα άξζξα 5,6,10 πνπ αθνξνχλ ζηελ «δηαθάλεηα ησλ πιεξνθνξηψλ», θαζψο θαη ην άξζξν 9 πνπ αθνξά ζηελ «ειεθηξνληθή ζχκβαζε». ηελ πξάμε ην ζχζηεκα ιεηηνπξγεί κε ηνλ αθφινπζν ηξφπν: Ζ δηαδηθαζία αξρίδεη κε κηα θιήζε αμηνιφγεζεο ψζηε λα γίλεη ε επηινγή ησλ πξνκεζεπηψλ θαη ησλ αγαζψλ πνπ ζα παξνπζηάδνληαη on-line. Οη πξνκεζεπηέο «θαηεβάδνπλ» ηελ θιήζε θαη ηα πξνζαξηεκέλα έγγξαθα, «θνξηψλνπλ» ηνλ θαηάινγφ ηνπο ζε έλα αξρείν Excel, ζπκπιεξψλνπλ κηα εηδηθή θφξκα θαη ηελ ππνγξάθνπλ έπεηηα ςεθηαθά. Ζ Δπηηξνπή αμηνιφγεζεο ησλ πξνκεζεπηψλ πνπ ζπγθξνηείηαη απφ ηελ αλαζέηνπζα αξρή αμηνινγεί ηελ 36

37 θφξκα θαη ηνλ θαηάινγν, δεηά ελδερνκέλσο πεξαηηέξσ δηεπθξηλίζεηο θαη αλαγλσξίδεη ή αξλείηαη ηελ εγγξαθή ζηνλ πξνκεζεπηή. Οη δεκφζηνη νξγαληζκνί πξέπεη επίζεο λα ζπκπιεξψζνπλ κηα ειεθηξνληθή θφξκα θαη λα ιάβνπλ κηα ηαπηφηεηα ρξήζηε πνπ ην ζχζηεκα παξάγεη κε απηφκαην ηξφπν. Έλαο θσδηθφο πξφζβαζεο θαη έλα PIN επηιέγνληαη απφ ηνλ δεκφζην νξγαληζκφ, ν νπνίνο θαηεβάδεη ηελ ζπκπιεξσκέλε θφξκα θαη ηελ ππνγξάθεη ςεθηαθά. Μφιηο εγθξηζνχλ, νη πξνκεζεπηέο θαη νη εγγεγξακκέλνη δεκφζηνη νξγαληζκνί κπνξνχλ "λα ζπλαληεζνχλ" εηθνληθά γηα λα δηαπξαγκαηεπηνχλ. Οη νξγαληζκνί, πξάγκαηη, κπνξνχλ είηε λα παξαγγείινπλ πξντφληα άκεζα κέζσ ηνπ ειεθηξνληθνχ θαηαιφγνπ είηε λα δεηήζνπλ κηα πξνζθνξά. ε απηήλ ηελ πεξίπησζε, ην ζχζηεκα αμηνινγεί απηφκαηα ηηο πξνζθνξέο ρξεζηκνπνηψληαο ηα θξηηήξηα πνπ πξνηείλνληαη απφ ην ίδην ζχζηεκα θαη ε επηινγή γίλεηαη απφ ηνλ νξγαληζκφ. Οη ειεθηξνληθνί θαηάινγνη ελεκεξψλνληαη ηαθηηθά απφ ηνλ δηαρεηξηζηή ηνπ ζπζηήκαηνο (SM). Ζ πεξηγξαθή ηεο ειεθηξνληθήο αγνξάο δείρλεη φηη ην ζχζηεκα θαίλεηαη λα επλνεί ηελ αχμεζε ηεο δηαθάλεηαο. Αλ θαη κεξηθά απφ ηα αθφινπζα ραξαθηεξηζηηθά ηαηξηάδνπλ θαη ζηηο ειεθηξνληθέο δεκνπξαζίεο, αιιά θαη ζηηο on-line δηαδηθαζίεο γεληθφηεξα, ε ειεθηξνληθή αγνξά έρεη ηα παξαθάησ νθέιε: Δπηηξέπεη ηηο άκεζεο ζπγθξίζεηο ησλ δηαθνξεηηθψλ ηηκψλ θαη ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ πξνζθνξψλ. Δπλνεί ηελ αιιειεπίδξαζε κε πνιπάξηζκνπο επηιεγκέλνπο πξνκεζεπηέο. Απμάλεη ηνλ αληαγσληζκφ επηηξέπνληαο ηνπο ηνπηθνχο πξνκεζεπηέο λα ζπκκεηέρνπλ, δίλνληαο ίζεο επθαηξίεο γηα ηηο κεγάιεο θαη κηθξέο επηρεηξήζεηο (θχθινο εξγαζηψλ ηεο ηάμεο ησλ είλαη ζπλήζσο αξθεηφο γηα ηελ εηζαγσγή ζηελ ειεθηξνληθή αγνξά). Οη ΜΜΔ κπνξνχλ λα πεξηνξίζνπλ ηελ πψιεζε ησλ πξντφλησλ ηνπο αθφκε θαη ζε κία επαξρία, επνκέλσο δελ απαηηείηαη θακία κεγάιε επέλδπζε απφ ηελ άπνςε ηεο κεηαθνξάο θαη ηεο παξάδνζεο. Τπνζηεξίδεη θαη δηεπθνιχλεη ηε δηαδηθαζία αμηνιφγεζεο ( απηή είλαη κία δηαθνξά κε ηηο on-line δεκνπξαζίεο, φπνπ νη πξνζθνξέο είλαη απιά ηαμηλνκεκέλεο θαη κε αμηνινγεκέλεο). Μεηψλεη ηηο θάζεηο ζηηο νπνίεο είλαη απαξαίηεηε ε αλζξψπηλε επέκβαζε. Ζ αλαδήηεζε ησλ πξνκεζεπηψλ θαη ησλ πξνζφλησλ ηνπο επαίζζεηνη ηνκείο 37

38 γηα δσξνδνθία αλαηίζεληαη ζε κηα θεληξηθή δηαδηθαζία. Με απηφ ην ηξφπν, ειεπζεξψλνληαη πνιχηηκνη πφξνη ζε επίπεδν νξγαληζκνχ θαη νη αγνξαζηέο κπνξνχλ λα επηθεληξσζνχλ ζηελ αλάπηπμε δηαρεηξηζηηθψλ ηθαλνηήησλ (βαζχηεξε αλάιπζε ησλ αλαγθψλ ηνπ νξγαληζκνχ, έξεπλα ηεο αγνξάο, ππνζηήξημε ζε άιια γξαθεία, θαηλνηνκία αγνξψλ, θ.ι.π.) παξά ηελ εζηίαζε ζε δηνηθεηηθέο δηαδηθαζίεο (ηππηθφηεηεο). Μεηψλεη ηηο ρξνλνβφξεο θαη, πξνθαινχζεο ζχγρπζε θαηά πεξηφδνπο, γξαθεηνθξαηηθέο δηαδηθαζίεο εμαιείθνληαο ηα ιάζε θαη εμηζνξξνπψληαο ηελ αζπκκεηξία πιεξνθνξηψλ πνπ ραξαθηεξίδεη ηελ πξνκεζεπηηθή δηαδηθαζία. (Απηφ ην ραξαθηεξηζηηθφ είλαη απφ θνηλνχ κε ηηο ειεθηξνληθέο δεκνπξαζίεο.) Πξνζθέξεη ηε δπλαηφηεηα κεηαγελέζηεξνπ ειέγρνπ ησλ ζπλαιιαγψλ (δηαθάλεηα ζπλαιιαγψλ) θαη ηε δπλαηφηεηα δηαηήξεζεο αξρείνπ αγνξψλ θαη δηαθφξσλ δηαπξαγκαηεπηηθψλ θάζεσλ. Σν ηειεπηαίν είλαη γλσζηφ σο αξρεηαθή δηαθάλεηα θαη είλαη ζεκαληηθφ φρη κφλν γηα ηελ ελίζρπζε ηεο απνδνηηθφηεηαο αιιά θαη γηα ηε δπλαηφηεηα ησλ κειινληηθψλ επηζεσξήζεσλ απφ αλεμάξηεηνπο ειεγθηηθνχο κεραληζκνχο λα ειέγμνπλ φηη ε δηαδηθαζία πξνκήζεηαο δελ επεξεάδεηαη απφ εμσηεξηθνχο παξάγνληεο, φπσο ε επλντθή κεηαρείξηζε πξνκεζεπηή ή ε δσξνδνθία 29. (Απηφ ζπλαληηέηαη επίζεο θαη ζηελ πεξίπησζε ησλ ειεθηξνληθψλ δεκνπξαζηψλ). Δπηηξέπεη ηνλ εζσηεξηθφ έιεγρν ησλ δαπαλψλ ησλ δεκφζησλ νξγαληζκψλ (ραξαθηεξηζηηθφ γλψξηζκα απφ θνηλνχ κε ηελ ειεθηξνληθή δεκνπξαζία). ήκεξα, ππάξρνπλ 49 ειεθηξνληθέο αγνξέο ζε φιν ηνλ θφζκν πνπ αζρνινχληαη κε ηελ πψιεζε ζε ηνπηθέο θπβεξλήζεηο θαη ζην δεκφζην ηνκέα. Αθνινπζνχλ κεξηθά παξαδείγκαηα απφ δηάθνξεο ρψξεο: 29 Eurochambres, Contribution Paper 2004, contribution to the EC consultation on e- procurement, November 2004, p.3. 38

39 e-vergade Αγνξαζηέο είλαη νη γεξκαληθέο νκνζπνλδηαθέο αξρέο. Σα πξντφληα πνπ πσινχληαη ζην site είλαη φια ηα είδε πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ εθηφο απφ ηηο θαηαζθεπαζηηθέο ππεξεζίεο. Δδξεχεη ζηε Γεξκαλία UKprocure Αγνξαζηέο είλαη νξγαληζκνί ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα φπσο νη δήκνη θαη ηα λνζνθνκεία. Πσινχληαη δηάθνξα αλαιψζηκα πξντφληα θαζψο θαη πξντφληα θαη ππεξεζίεο ζρεηηθέο κε ηε δεκφζηα πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε. Αξηζκνχληαη πεξίπνπ πξντφληα Δδξεχεη ζην Ζλσκέλν Βαζίιεην Local buy Αγνξαζηέο είλαη ηα ηνπηθέο θπβεξλήζεηο ζην θξάηνο ηνπ Queensland θαη άιιεο θπβεξλεηηθέο νληφηεηεο ζηελ Απζηξαιία. Πσιείηαη κηα επξεία πνηθηιία αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ 125 ζπκβνχιηα πφιεσλ θαη θσκνπφιεσλ είλαη κέιε ηεο ηνπηθήο θπβεξλεηηθήο έλσζεο ηνπ Queensland (Local Government Association of Queensland). Δδξεχεη ζηελ Απζηξαιία 39

40 Ζ πχιε πξνκεζεηψλ ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο (πξφγξακκα πνπ μεθίλεζε ην 2001), ηξέρεη ππφ ηελ επνπηεία ηεο Καηαιαληθήο θπβέξλεζεο. Απηή ε πχιε άξρηζε ηηο δξαζηεξηφηεηέο ηεο ηνλ Ηαλνπάξην ηνπ ήκεξα, ε πιαηθφξκα πεξηιακβάλεη ζρεδφλ 200 πξνκεζεπηέο θαη 122 αγνξαζηέο, νη νπνίνη είλαη ε ίδηα ε πεξηθεξεηαθή (Regional) θπβέξλεζε θαη άιιεο ζρεηηθέο νληφηεηεο. Ζ πχιε ππνζηεξίδεη φηη δηαπξαγκαηεχεηαη πεξίπνπ 5000 πξντφληα. Πξνβιέςεηο γηα ηα επφκελα ηξία έηε πξνβιέπνπλ ζπλαιιαγέο 300 εθαηνκκπξίσλ επξψ. Απηή ε ειεθηξνληθή αγνξά πξνβάιεη ειεθηξνληθνχο θαηαιφγνπο, θαζψο επίζεο παξέρεη θαη ηε δπλαηφηεηα ππνβνιήο ειεθηξνληθψλ πξνζθνξψλ. Παξέρεη δηάθνξα κέηξα αζθάιεηαο φπσο ηελ ςεθηαθή ππνγξαθή. Ζ ηνπηθή θπβέξλεζε ηνπ βαζθηθνχ θξάηνπο έρεη νξγαλψζεη έλα πξφγξακκα ειεθηξνληθήο αγνξάο κέζσ ηεο πχιεο ππεξεζηψλ Απηήλ ηελ πεξίνδν, ε πξφζβαζε ζε απηήλ ηελ πιαηθφξκα είλαη πεξηνξηζκέλε ζε εγθεθξηκέλνπο πξνκεζεπηέο. Ζ απηφλνκε θνηλφηεηα ηεο Αλδαινπζίαο έρεη αλαπηχμεη έλα άιιν εξγαιείν γηα ηηο ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο, κηα πιαηθφξκα πνπ εζηηάδεη ζηηο πγεηνλνκηθέο ππεξεζίεο φπνπ είλαη δηαζέζηκνο έλαο θαηάινγνο επηρεηξήζεσλ θαη πξντφλησλ. Οκνίσο, νη πεξηθεξεηαθέο θπβεξλήζεηο ηεο Γαιηθίαο θαη ηεο Βαιέλζηα πξνσζνχλ απηήλ ηελ πεξίνδν ηηο ειεθηξνληθέο δεκφζηεο πξνκήζεηεο θαη ζπκβάζεηο, αιιά απηά ηα ζρέδηα δελ είλαη αθφκα ιεηηνπξγηθά. 40

41 Γπλακηθό ζύζηεκα αγνξώλ (Dynamic Purchasing System) Σα δπλακηθά ζπζηήκαηα αγνξψλ είλαη θαζ νινθιεξία ειεθηξνληθέο δηαδηθαζίεο, νη νπνίεο παξέρνπλ ηε δπλαηφηεηα ζηηο αλαζέηνπζεο αξρέο λα πξαγκαηνπνηνχλ αγνξέο ηξέρνπζαο θαη επξείαο ρξήζεο. Ζ πινπνίεζε ππνζπζηήκαηνο Γπλακηθψλ πζηεκάησλ Αγνξψλ δελ πξνβιέπεηαη ζην ΔΖΓΠ. Ωζηφζν, ην ΔΖΓΠ ζα πξέπεη λα εμαζθαιίδεη φηη ε κειινληηθή νινθιήξσζή ηνπ κε έλα Γπλακηθφ χζηεκα Αγνξψλ ζα είλαη δπλαηή θαη εχθνια πξαγκαηνπνηήζηκε. Γηα ηελ εθαξκνγή ελφο δπλακηθνχ ζπζηήκαηνο αγνξψλ, νη αλαζέηνπζεο αξρέο αθνινπζνχλ ηνπο θαλφλεο ηεο αλνηθηήο δηαδηθαζίαο ζε φιεο ηηο θάζεηο ηεο, κέρξη ηελ αλάζεζε ησλ ζπκβάζεσλ ζην πιαίζην απηνχ ηνπ ζπζηήκαηνο. ην ζχζηεκα γίλνληαη δεθηνί φινη νη πξνζθέξνληεο νη νπνίνη πιεξνχλ ηα θξηηήξηα επηινγήο θαη έρνπλ ππνβάιεη ελδεηθηηθή πξνζθνξά ζχκθσλε πξνο ηε ζπγγξαθή ππνρξεψζεσλ θαη ηα ελδερφκελα ζπκπιεξσκαηηθά έγγξαθα. Οη ελδεηθηηθέο πξνζθνξέο κπνξνχλ λα βειηηψλνληαη νηαδήπνηε ζηηγκή, ππφ ηνλ φξν φηη εμαθνινπζνχλ λα ζπλάδνπλ πξνο ηε ζπγγξαθή ππνρξεψζεσλ. Γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ ζπζηήκαηνο θαη ηε ζχλαςε ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ ζην πιαίζην ηνπ ζπζηήκαηνο, νη αλαζέηνπζεο αξρέο ρξεζηκνπνηνχλ απνθιεηζηηθψο ειεθηξνληθά κέζα ζχκθσλα κε φζα πξνβιέπνληαη ζην άξζξν 42 παξάγξαθνη 2 έσο 5 ηεο νδεγίαο 2004/18/ΔΚ. Γηα ηνπο ζθνπνχο ηεο εθαξκνγήο ηνπ δπλακηθνχ ζπζηήκαηνο αγνξψλ, νη αλαζέηνπζεο αξρέο: α) Γεκνζηεχνπλ πξνθήξπμε δηαγσληζκνχ δηεπθξηλίδνληαο φηη πξφθεηηαη γηα δπλακηθφ ζχζηεκα αγνξψλ. β) Γηεπθξηλίδνπλ, κεηαμχ άιισλ, ζηε ζπγγξαθή ππνρξεψζεσλ ηε θχζε ησλ πξνβιεπφκελσλ αγνξψλ πνπ απνηεινχλ αληηθείκελν απηνχ ηνπ ζπζηήκαηνο, θαζψο θαη φιεο ηηο απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο πνπ αθνξνχλ ζην ζχζηεκα αγνξψλ, ζηνλ ρξεζηκνπνηνχκελν ειεθηξνληθφ εμνπιηζκφ θαη ζηηο ηερληθέο δηεπζεηήζεηο θαη πξνδηαγξαθέο ηεο ζχλδεζεο. γ) Πξνζθέξνπλ ειεχζεξε, άκεζε θαη πιήξε πξφζβαζε κε ειεθηξνληθά κέζα ζηε ζπγγξαθή ππνρξεψζεσλ θαη ζε θάζε ζπκπιεξσκαηηθφ έγγξαθν, ήδε απφ ηε δεκνζίεπζε ηεο πξνθήξπμεο έσο ηε ιήμε ηνπ ζπζηήκαηνο, θαη 41

42 ζεκεηψλνπλ ζηελ πξνθήξπμε ηε δηεχζπλζε ζην Γηαδίθηπν ζηελ νπνία κπνξνχλ λα κειεηψληαη απηά ηα έγγξαθα. Οη αλαζέηνπζεο αξρέο παξέρνπλ, θαζ' φιε ηε δηάξθεηα ηνπ δπλακηθνχ ζπζηήκαηνο αγνξψλ, ηε δπλαηφηεηα ζε θάζε νηθνλνκηθφ θνξέα λα ππνβάιεη ελδεηθηηθή πξνζθνξά κε ζθνπφ λα γίλεη δεθηφο ζην ζχζηεκα ζχκθσλα κε ηνπο φξνπο πνπ πξνβιέπνληαη. Οινθιεξψλνπλ ηελ αμηνιφγεζε εληφο κέγηζηεο πξνζεζκίαο δεθαπέληε εκεξψλ, αξρνκέλεο απφ ηελ ππνβνιή ηεο ελδεηθηηθήο πξνζθνξάο. Μπνξνχλ, σζηφζν, λα παξαηείλνπλ ηελ πεξίνδν αμηνιφγεζεο εθφζνλ, ελ ησ κεηαμχ, δελ έρεη ππάξμεη άιινο δηαγσληζκφο. Ζ αλαζέηνπζα αξρή ελεκεξψλεη, ην ηαρχηεξν δπλαηφλ, ηνλ πξνζθέξνληα ζρεηηθά κε ηελ απνδνρή ηνπ ζην δπλακηθφ ζχζηεκα αγνξψλ ή ηελ απφξξηςε ηεο ελδεηθηηθήο ηνπ πξνζθνξάο. Κάζε ζπγθεθξηκέλε ζχκβαζε πξέπεη λα απνηειεί αληηθείκελν δηαγσληζκνχ. Πξηλ απφ ηνλ ελ ιφγσ δηαγσληζκφ, νη αλαζέηνπζεο αξρέο δεκνζηεχνπλ απινπζηεπκέλε πξνθήξπμε δηαγσληζκνχ κε ηελ νπνία θαινχλ φινπο ηνπο ελδηαθεξφκελνπο νηθνλνκηθνχο θνξείο λα ππνβάινπλ ελδεηθηηθή πξνζθνξά, εληφο 15ζήκεξεο ηνπιάρηζηνλ πξνζεζκίαο, αξρνκέλεο απφ ηελ εκεξνκελία απνζηνιήο ηεο απινπζηεπκέλεο πξνθήξπμεο. Οη αλαζέηνπζεο αξρέο πξνρσξνχλ ζηνλ δηαγσληζκφ κφλν κεηά ηελ νινθιήξσζε ηεο αμηνιφγεζεο φισλ ησλ ελδεηθηηθψλ πξνζθνξψλ πνπ έρνπλ ππνβιεζεί εκπξφζεζκα. Οη αλαζέηνπζεο αξρέο θαινχλ φινπο ηνπο πξνζθέξνληεο πνπ έρνπλ γίλεη δεθηνί ζην ζχζηεκα λα ππνβάιινπλ πξνζθνξά γηα θάζε ζπγθεθξηκέλε ζχκβαζε πνπ πξφθεηηαη λα ζπλαθζεί ζην πιαίζην ηνπ ζπζηήκαηνο. Γηα ην ζθνπφ απηφ, θαζνξίδνπλ επαξθή πξνζεζκία γηα ηελ ππνβνιή ησλ πξνζθνξψλ. Οη αλαζέηνπζεο αξρέο αλαζέηνπλ ηε ζχκβαζε ζηνλ πξνζθέξνληα ν νπνίνο ππέβαιε ηελ θαιχηεξε πξνζθνξά, ζχκθσλα κε ηα θξηηήξηα αλάζεζεο ηα νπνία επηζεκαίλνληαη ζηελ πξνθήξπμε δηαγσληζκνχ γηα ηελ έλαξμε εθαξκνγήο ηνπ δπλακηθνχ ζπζηήκαηνο αγνξψλ. Σα θξηηήξηα απηά κπνξνχλ, ελδερνκέλσο, λα πξνζδηνξίδνληαη ζηελ πξφζθιεζε. Ζ δηάξθεηα ελφο δπλακηθνχ ζπζηήκαηνο αγνξψλ δελ κπνξεί λα ππεξβαίλεη ηελ ηεηξαεηία, εθηφο απφ εμαηξεηηθέο πεξηπηψζεηο δεφλησο αηηηνινγεκέλεο. 42

43 Οη αλαζέηνπζεο αξρέο δελ κπνξνχλ λα πξνζθεχγνπλ ζε απηφ ην ζχζηεκα θαηά ηξφπνλ ψζηε λα εκπνδίδνπλ, λα πεξηνξίδνπλ ή λα ζηξεβιψλνπλ ηνλ αληαγσληζκφ. Οη ελδηαθεξφκελνη νηθνλνκηθνί θνξείο ή νη ζπκκεηέρνληεο ζην ζχζηεκα δελ κπνξνχλ λα επηβαξχλνληαη κε έμνδα δηεθπεξαίσζεο. πσο θαη ζηελ πεξίπησζε ησλ ζπκθσληψλ πιαίζην, ηα δπλακηθά ζπζηήκαηα αγνξψλ δηεμάγνληαη ζε δχν θάζεηο: ηε θάζε έληαμεο ησλ πξνκεζεπηψλ ζην δπλακηθφ ζχζηεκα αγνξψλ θαη ηε θάζε ησλ δηαγσληζκψλ γηα ηε ζχλαςε ησλ ζπκβάζεσλ Ζιεθηξνληθόο θαηάινγνο (e-catalogue) Ο ειεθηξνληθφο θαηάινγνο είλαη απαξαίηεην ζπζηαηηθφ ζηελ ιεηηνπξγία ελφο αλαπηπγκέλνπ ζπζηήκαηνο ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ. Βξίζθεη επξεία ρξήζε ηφζν ζηηο ζπκθσλίεο πιαίζην, φζν θαη ζηα δπλακηθά ζπζηήκαηα αγνξψλ (ειεθηξνληθέο αγνξέο) θαη πεξηιακβάλεη θσδηθνπνηεκέλα θαη δνκεκέλα φια ηα πξνο πξνκήζεηα αγαζά. Πξνζθέξεη δηαθάλεηα ζε επίπεδν πξντφλησλ, ηηκψλ θαη πνιιέο θνξέο δηαζεζηκφηεηαο ησλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ. Οη πιεξνθνξίεο γηα ηα πξντφληα (θαη ηηο ππεξεζίεο) είλαη θξίζηκεο γηα ηε ιήςε ηεο ζσζηήο απφθαζεο πνπ ελζσκαηψλεη ηφζν ηελ επηινγή ηνπ ζσζηνχ πξνκεζεπηή, φζν θαη ηνπ πξντφληνο, θαζψο επίζεο θαη ηνλ θαζνξηζκφ ησλ φξσλ γηα ηελ ππφ ζχλαςε ζχκβαζε θαη ηε παξαγγειία επίζεο. Ζ Δπξσπατθή Δπηηξνπή ζεσξεί φηη ε αλάπηπμε ησλ ειεθηξνληθψλ θαηαιφγσλ απνηειεί ζεκαληηθφ ζέκα, ηδίσο γηα ηελ ζπκκεηνρή κηθξψλ θαη κεζαίσλ επηρεηξήζεσλ (ΜΜΔ) ζηηο δεκφζηεο πξνκήζεηεο, θαζψο επηηξέπνπλ ζηηο επηρεηξήζεηο λα παξνπζηάζνπλ ηα πξντφληα θαη ηηο ππεξεζίεο ηνπο κε εχινγν θφζηνο ζε ζχληνκν ρξφλν θαη κε κηθξή πξνζπάζεηα. Γηα λα γίλεη απηφ σζηφζν ζα πξέπεη λα ππάξρνπλ θνηλέο πξνδηαγξαθέο θαη πξφηππα, θάηη πνπ κέρξη ζήκεξα δελ ηζρχεη. Πξάγκαηη, ε πξνζπάζεηα γηα ηελ πξνεηνηκαζία 43

44 πξνηχπσλ ειεθηξνληθψλ θαηαιφγσλ βξίζθεηαη ζε εμέιημε, ζην πιαίζην εηδηθήο νκάδαο εξγαζίαο ηνπ CEN/ISSS 30. Ζ ηππνπνηεκέλε ηαμηλφκεζε πξντφλησλ ζε έλα ειεθηξνληθφ θαηάινγν επηηξέπεη ηηο αθφινπζεο ιεηηνπξγίεο: - Ιεξαξρηθή αλαδήηεζε: Ζ έξεπλα γηα ηα πξντφληα αθνινπζεί ζπρλά κηα απφ επάλσ πξνο ηα θάησ πξνζέγγηζε. Κάλνληαο θιηθ ζε κηα θαηεγνξία πξντφλησλ, παξνπζηάδεηαη κηα ζεηξά απφ ππνθαηεγνξίεο θαη αθνχ επηιεγεί απηή πνπ ελδηαθέξεη, παξνπζηάδνληαη ηα ζρεηηθά πξντφληα. Ζ ηεξαξρηθή αλαδήηεζε κπνξεί λα εθαξκνζηεί ιφγσ ηεο ηεξαξρηθήο δφκεζεο ησλ θαηεγνξηψλ πξντφλησλ. -Άκεζε αλαδήηεζε: Απηφο ν ηξφπνο αλαδήηεζεο ζηνρεχεη άκεζα ζηα νλφκαηα θαηεγνξίαο πξνθεηκέλνπ λα βξεη ηα αληίζηνηρα πξντφληα. Γεδνκέλνπ φηη ην πεδίν κηαο θαηεγνξίαο πξντφλησλ δχζθνια κπνξεί λα εθθξαζηεί απφ έλα κφλν φλνκα θαηεγνξίαο, νη πξφζζεηεο ιέμεηο θιεηδηά ζηνρεχνπλ ζηε βειηίσζε ηεο άκεζεο αλαδήηεζεο (δει., ζπλψλπκα, ηερληθνί φξνη, θνηλή γιψζζα). -Αλαδήηεζε βάζεη ησλ ηδηνηήησλ ησλ πξντόλησλ: Δάλ παξφκνηα πξντφληα ζπγθαηαιέγνληαη ζηελ ίδηα θαηεγνξία θαη απηή ε θαηεγνξία έξρεηαη κε έλαλ θαηάινγν ηδηνηήησλ, ε αλαδήηεζε ησλ πξντφλησλ κπνξεί λα γίλεη ιεπηνκεξψο κε ηε δηεπθξίληζε ησλ απαηηήζεσλ ζηηο ηηκέο ησλ ηδηνηήησλ. Απηφο ν ηξφπνο αλαδήηεζεο αλαθέξεηαη επίζεο σο παξακεηξηθή αλαδήηεζε (π.ρ., βξείηε φια ηα θαηζαβίδηα κε κφλσζε ιαβήο πνπ αληηζηνηρεί ζην IEC 900, κήθνο κεηαμχ 180 θαη 200 ρηι., θαη κεγέζνπο ιεπίδαο 8 ρηι.). -Πξνδηαγξαθέο πξντόλησλ: Οη θαηάινγνη ηδηνηήησλ είλαη πξφηππα γηα ηελ πεξηγξαθή ησλ πξντφλησλ. Δπνκέλσο, πξνθαζνξίδεηαη πψο πεξηγξάθεηαη έλα πξντφλ. Οη αγνξαζηέο κπνξνχλ λα ζηεξηρζνχλ ζε απηέο ηηο πιεξνθνξίεο φηαλ νη πξνκεζεπηέο βαζίδνληαη ζην δεδνκέλν πξφηππν, ην νπνίν εμαζθαιίδεη κηα ηππνπνηεκέλε πξνδηαγξαθή πξντφλησλ. -ύγθξηζε πξντόλησλ: Βάζεη ηεο πξνεγνχκελεο ιεηηνπξγίαο, νη ηππνπνηεκέλεο πξνδηαγξαθέο αλνίγνπλ ηε δπλαηφηεηα ζηελ ζχγθξηζε πεξηζζνηέξσλ πξνζθνξψλ απφ ηνλ ίδην πξνκεζεπηή, ή πξντφληα αληαγσληζηηθψλ πξνκεζεπηψλ. 30 Δπξσπατθφ Κέληξν Σππνπνίεζεο / Δξγαζηήξην γηα ηα ζπζηήκαηα ηππνπνίεζεο ηεο θνηλσλίαο ηεο πιεξνθνξίαο 44

45 -Αλάιπζε δαπαλώλ: Λφγσ ηεο ππνδηαίξεζεο ησλ αγνξψλ, ησλ βηνκεραληθψλ ηνκέσλ θαη ησλ πξντφλησλ ηεο, φιεο νη πξνκεζεπηηθέο δξαζηεξηφηεηεο είλαη επίζεο ππνδηαηξεκέλεο ζηηο ίδηεο θαηεγνξίεο. Ζ ζηαηηζηηθή αλάιπζε ησλ δαπαλψλ πξνκήζεηαο κπνξεί λα βαζηζηεί ζηε δεδνκέλε ηεξάξρεζε ησλ θαηεγνξηψλ, εάλ απεηθνλίδνπλ θαηάιιεια ηηο αγνξέο. Ζ ζηαηηζηηθή αλάιπζε ησλ δαπαλψλ πξνκεζεηψλ ζεσξείηαη ζεκαληηθφ φθεινο δεδνκέλνπ φηη είλαη έλα θξίζηκν φξγαλν ησλ ζηξαηεγηθψλ πξνκεζεηψλ. -Πεξηγξαθή ησλ ζπκβάζεσλ: Αληί ηεο αλαθνξάο ζηα πξαγκαηηθά πξντφληα ζε κηα ζχκβαζε πξνκήζεηαο, ην πεδίν απηήο ηεο ζχκβαζεο κπνξεί λα πεξηγξαθεί κε ηελ νλνκαζία ησλ αληίζηνηρσλ θαηεγνξηψλ πξντφλησλ, εηδηθά εθείλσλ πνπ βξίζθνληαη ζηα πην πςειά επίπεδα ηεο ηεξαξρεκέλεο θαηεγνξίαο Ζιεθηξνληθέο δεκνπξαζίεο (e-auctions) χκθσλα κε ηελ θνηλνηηθή νδεγία 2004/18 ε ειεθηξνληθή δεκνπξαζία είλαη κηα επαλαιεπηηθή δηαδηθαζία πνπ βαζίδεηαη ζε έλα κεραληζκφ παξνπζίαζεο λέσλ βειηησκέλσλ ηηκψλ ή/θαη αμηψλ ζπγθεθξηκέλσλ ζηνηρείσλ ησλ πξνζθνξψλ. Ζ ειεθηξνληθή δεκνπξαζία κπνξεί λα ιάβεη ρψξα έπεηηα απφ ηελ πιήξε πξνθαηαξθηηθή αμηνιφγεζε ησλ πξνζθνξψλ, κεηά απφ αλνηθηφ, θιεηζηφ ή κε δηαπξαγκάηεπζε δηαγσληζκφ ή ζην πιαίζην κηαο ζπκθσλίαο πιαίζην ή ελφο δπλακηθνχ ζπζηήκαηνο αγνξψλ, επηηξέπνληαο ηε βαζκνιφγεζε ησλ πξνζθνξψλ κε ρξήζε απηνκαηνπνηεκέλσλ κεζφδσλ αμηνιφγεζεο. Γειαδή, νη δεκνπξαζίεο δελ απνηεινχλ πιήξε δηαδηθαζία αμηνιφγεζεο, αιιά κέξνο απηήο. Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα δηεμαγσγή δεκνπξαζίαο είλαη λα κπνξνχλ νη παξάκεηξνη αμηνιφγεζεο ησλ πξνζθνξψλ λα νξηζηνχλ κε αθξίβεηα ψζηε λα εμαζθαιηζζεί φηη, θαηά ηε δηελέξγεηά ηνπο, ηεξνχληαη πιήξσο ε αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο, ε αξρή ηεο απνθπγήο ησλ δηαθξίζεσλ θαη ε αξρή ηεο δηαθάλεηαο. Ζ δεκνπξαζία απνηειείηαη απφ ηέζζεξα ζηάδηα: ηελ απφθαζε ηνπ ηη ζα αγνξαζηεί (εζσηεξηθή απφθαζε ηεο δηνίθεζεο), ηελ αμηνιφγεζε θαη 45

46 έγθξηζε ησλ ζπκκεηερφλησλ, ηελ ίδηα ηελ on-line δεκνπξαζία θαη ηέινο ηελ απφθαζε γηα ηνλ πιεηνδφηε. Δλ ζπλερεία πεξηγξάθεηαη κία ηππηθή δηαδηθαζία ειεθηξνληθήο αλάζηξνθεο δεκνπξαζίαο φπσο απηή πξνηείλεηαη απφ ην IDA Public eprocurement project 31 ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο. πσο αλαθέξζεθε, ε απφθαζε δηελέξγεηαο ειεθηξνληθήο δεκνπξαζίαο εθ κέξνπο ηνπ δεκνζίνπ αθνξά κφλν ηε δεκφζηα δηνίθεζε έηζη νη κειινληηθνί πιεηνδφηεο δελ έρνπλ θακία λφκηκε πξνζδνθία. Απφ ηελ ζηηγκή πνπ ιεθζεί απηή ε απφθαζε, ζα πξέπεη λα δεκηνπξγεζεί έλαο ρψξν εξγαζίαο (tender workspace) γηα κηα λέα πξνθήξπμε αλαδνρήο έξγνπ. Γηα λα γίλεη απηφ ν αξκφδηνο δηνηθεηηθφο ππάιιεινο ζα πξέπεη λα θάλεη login ζην ζχζηεκα ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ, εηζάγνληαο ζηα θαηάιιεια πεδία ηεο αξρηθήο ηζηνζειίδαο ην φλνκα ρξήζηε θαη ηνλ θσδηθφ πξφζβαζεο. Δλ ζπλερεία, ζα δεκηνπξγήζεη κέζσ θαηάιιειεο ειεθηξνληθήο θφξκαο πνπ ηνπ παξέρεηαη απφ ην ζχζηεκα (θάλνληαο θιηθ ζηνλ θαηάιιειν ζχλδεζκν) κηα λέα πξνθήξπμε αλαδνρήο έξγνπ, ζηελ νπνία ζα αλαθέξεηαη ε απφθαζε ρξήζεο ηεο κεζφδνπ ηεο ειεθηξνληθήο δεκνπξαζίαο. Δπηπιένλ, ζα αλαθέξνληαη κεηαμχ άιισλ, νη αθφινπζεο πιεξνθνξίεο: α) Ζ πεξηγξαθή ησλ αγαζψλ ηα νπνία απνηεινχλ αληηθείκελν ηεο ειεθηξνληθήο δεκνπξαζίαο, εθφζνλ ηα ελ ιφγσ αγαζά είλαη πξνζδηνξίζηκα πνζνηηθψο θαηά ηξφπνλ ψζηε λα εθθξάδνληαη ζε αξηζκνχο ή πνζνζηά. β) Ζ εθηηκψκελε αμία θαη ε δηάξθεηα ηεο ζχκβαζεο θαζψο θαη ε λνκηζκαηηθή κνλάδα ρξήζεο. γ) Ο ηχπνο ηνπ δηαγσληζκνχ (αλνηθηφο, θιεηζηφο ή ππφ δηαπξαγκάηεπζε) δ) Γηάθνξεο δηαδηθαζηηθέο πιεξνθνξίεο ζρεηηθέο κε ηε δηεμαγσγή ηεο ειεθηξνληθήο δεκνπξαζίαο. Μεηά ηε ζπκπιήξσζε ηεο θφξκαο γηα ηε δεκηνπξγία ηεο πξνθήξπμεο, ν ππάιιεινο ζα πξέπεη λα ζπκπιεξψζεη ηελ ειεθηξνληθή θφξκα αμηνιφγεζεο, ε νπνία εκπεξηέρεη θαη ηελ ζπγγξαθή ππνρξεψζεσλ. Πην ζπγθεθξηκέλα ζα πξέπεη λα νξηζηνχλ ηα θξηηήξηα ζπκκεηνρήο (π.ρ. ηερληθή θαη νηθνλνκηθή επάξθεηα ηνπ πξνκεζεπηή), ηα θξηηήξηα αλάζεζεο (ρακειφηεξε ηηκή ή ζπκθεξφηεξε πξνζθνξά), φιεο νη ζρεηηθέο κε ηελ δηαδηθαζία ηεο 31 Πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο γηα ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηεο IDABC πνπ αθνξνχλ ηηο ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο είλαη δηαζέζηκεο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 46

47 δεκνπξαζίαο πιεξνθνξίεο φπσο ν ζπλνιηθφο αξηζκφο ησλ γχξσλ, ε δηάξθεηα ηνπ θάζε γχξνπ, ε ζπλαιιαθηηθή κνλάδα, ην «βήκα» ηεο δεκνπξαζίαο θ.ι.π. Αθνχ γίλνπλ φια απηά, ζα «θνξησζεί» ε πξνθήξπμε ζην ζχζηεκα θαη ζα δεκηνπξγεζεί ζηελ ζπλέρεηα ε θνηλνπνίεζε ηεο, ε νπνία θαη ζα ζηαιεί απηφκαηα ζηελ OJEU (Official Journal of the European Union). H πξνθήξπμε δεκνζηεχεηαη επίζεο ζηελ εθεκεξίδα ηεο θπβεξλήζεσο, ζηνλ εκεξήζην ηχπν θαζψο θαη ζηνλ ηζηνρψξν ηεο δηαρεηξηζηηθήο αξρήο πνπ δηεμάγεη ηελ δεκνπξαζία, ηνπιάρηζηνλ 60 εκέξεο πξηλ απφ ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο δεκνπξαζίαο. Απφ ηελ πιεπξά ηνπο νη νηθνλνκηθνί θνξείο αθνχ ελεκεξσζνχλ γηα ηελ δηελέξγεηα ηνπ δηαγσληζκνχ ππνβάινπλ ηηο πξνζθνξέο ηνπο ζην ζχζηεκα ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ. ηαλ ιήμεη ε πεξίνδνο ππνβνιήο ησλ πξνζθνξψλ, ελεκεξψλεηαη ε επηηξνπή απνζθξάγηζεο ησλ πξνζθνξψλ γηα ηελ έλαξμε ηεο δηαδηθαζίαο απνζθξάγηζεο. Δλ ζπλερεία, ελεκεξψλεηαη ε επηηξνπή αμηνιφγεζεο, ε νπνία αμηνινγεί ηηο πξνζθνξέο ζχκθσλα κε ην επηιεγκέλν θξηηήξην ή ηα επηιεγκέλα θξηηήξηα αλάζεζεο, φπσο έρνπλ θαζνξηζζεί θαη αλαιφγσο ηεο βαζκνινγίαο πνπ ζπγθεληξψλεη ε θάζε πξνζθνξά ηαμηλνκείηαη απηφκαηα απφ ην ζχζηεκα. Βάζεη ηεο βαζκνινγίαο απηήο ζα γίλεη ε επηινγή ησλ ζπκκεηερφλησλ ζηελ ειεθηξνληθή δεκνπξαζία θαη ζα ηνπο απνζηαινχλ νη πξνζθιήζεηο ζπκκεηνρήο. Ζ πξφζθιεζε πεξηέρεη φιεο ηηο απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο γηα ηε ζχλδεζή ηνπο ζε αηνκηθή βάζε κε ην ρξεζηκνπνηνχκελν ειεθηξνληθφ ζχζηεκα θαη πξνζδηνξίδεη ηελ εκεξνκελία θαη ηελ ψξα έλαξμεο ηεο ειεθηξνληθήο δεκνπξαζίαο. Ζ ειεθηξνληθή δεκνπξαζία δελ είλαη δπλαηφλ λα αξρίζεη πξνηνχ παξέιζνπλ δχν εξγάζηκεο εκέξεο απφ ηελ εκεξνκελία απνζηνιήο ησλ πξνζθιήζεσλ. ηαλ γίλεηαη ε αλάζεζε ζηελ πιένλ ζπκθέξνπζα απφ νηθνλνκνηερληθή άπνςε πξνζθνξά, ε πξφζθιεζε ζπλνδεχεηαη απφ ην απνηέιεζκα ηεο πιήξνπο αμηνιφγεζεο ηεο πξνζθνξάο ηνπ νηθείνπ πξνζθέξνληνο, ε νπνία γίλεηαη ζχκθσλα κε ηε ζηάζκηζε πνπ πξνβιέπεηαη ζηελ πξνθήξπμε. Ζ πξφζθιεζε αλαθέξεη επίζεο ην καζεκαηηθφ ηχπν βάζεη ηνπ νπνίνπ θαζνξίδεηαη θαηά ηελ ειεθηξνληθή δεκνπξαζία, ε απηφκαηε θαηάηαμε ζε ζπλάξηεζε κε ηηο λέεο ππνβαιιφκελεο ηηκέο ή/θαη ηηο λέεο αμίεο. Ο καζεκαηηθφο απηφο ηχπνο εθθξάδεη ηε ζρεηηθή ζηάζκηζε ηνπ θάζε θξηηεξίνπ πνπ έρεη επηιεγεί γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηεο πιένλ ζπκθέξνπζαο απφ νηθνλνκηθή 47

48 άπνςε πξνζθνξάο, φπσο αλαθέξεηαη ε ζηάζκηζε απηή ζηελ πξνθήξπμε δηαγσληζκνχ ή ζηε ζπγγξαθή ππνρξεψζεσλ. ηελ πεξίπησζε πνπ επηηξέπνληαη ελαιιαθηηθέο πξνζθνξέο, πξέπεη λα πξνβιέπεηαη ρσξηζηφο καζεκαηηθφο ηχπνο γηα θάζε ελαιιαθηηθή πξνζθνξά. ηηο επηρεηξήζεηο πνπ έρνπλ επηιεγεί θαη ζθνπεχνπλ λα ζπκκεηάζρνπλ ζηελ δεκνπξαζία ζηέιλεηαη έλαο θσδηθφο πξφζβαζεο θαη έλα φλνκα ρξήζηε θαη θαινχληαη ελδερνκέλσο λα πιεξψζνπλ κηα εγγχεζε. Ζ δηαδηθαζία εγγξαθήο κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί είηε on-line είηε off-line. Ζ ππελζχκηζε ηεο δεκνπξαζίαο εκθαλίδεηαη ζηνλ ηζηνρψξν ηεο δηαρεηξηζηηθήο αξρήο 30 εκέξεο πξηλ απφ ηε δεκνπξαζία. ινη νη πξνκεζεπηέο πνπ έρνπλ ππνβάιεη απνδεθηέο πξνζθνξέο θαινχληαη ηαπηφρξνλα, κε ηε ρξήζε ειεθηξνληθψλ κέζσλ, λα ππνβάινπλ λέεο ηηκέο ή/θαη λέεο αμίεο. Δίλαη ζαθέο φηη ε αλαζέηνπζα αξρή πξηλ πξνρσξήζεη ζηελ δηελέξγεηα ηεο ειεθηξνληθήο δεκνπξαζίαο ζα πξέπεη λα έρεη εμαζθαιίζεη ηα αθφινπζα δεηήκαηα: Να έρεη θαζηεξψζεη απνηειεζκαηηθά θξηηήξηα γηα ηελ πξνεπηινγή ησλ πξνκεζεπηψλ. Ζ πξνκήζεηα λα κπνξεί λα δηεπθξηληζηεί πιήξσο. Να ππάξρεη απζηεξή δέζκεπζε γηα ηελ αγνξά. Ζ αμία ηεο πξνκήζεηαο λα είλαη αξθεηά πςειή ψζηε λα θαζίζηαηαη εκπνξηθά βηψζηκε. Να ππάξρεη κηα αληαγσληζηηθή δεμακελή πξνκεζεπηψλ. Οη ζεκαληηθνί πξνκεζεπηέο λα είλαη πξφζπκνη λα ζπκκεηάζρνπλ. Οη επηιεγκέλνη πξνκεζεπηέο λα θαηέρνπλ ηηο απαηηνχκελεο εκπεηξίεο θαη ηθαλφηεηεο. Ζ αλάζεζε λα κελ δεκηνπξγεί ζηξεβιψζεηο ηεο αγνξάο ζην κέιινλ. Δίλαη ζεκαληηθφ επίζεο λα ζρεδηαζηνχλ ζαθείο θαλφλεο γηα ελδερφκελεο ζπγθξνχζεηο ζπκθεξφλησλ πξνηνχ πξαγκαηνπνηεζεί ε δηαδηθαζία ηεο δεκνπξαζίαο, γηα λα ειεγρζνχλ εθείλεο νη θαηαζηάζεηο φπνπ "(...) ν αλώηεξνο δεκόζηνο ππάιιεινο έρεη πξνζσπηθά ζπκθέξνληα πνπ ζα κπνξνύζαλ εζθαικέλα λα επεξεάζνπλ ηελ απόδνζε ησλ επίζεκσλ θαζεθόλησλ θαη ησλ 48

49 επζπλώλ ηνπ" 32. Γη απηφ ηνλ ιφγν ρξήζηκε ζεσξείηαη ε ζέζπηζε ελφο θψδηθα δενληνινγίαο. Ο θψδηθαο δενληνινγίαο πνπ πηνζεηείηαη απφ ηνλ αξκφδην νξγαληζκφ γηα ηηο ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο ζηελ Ηηαιία ηελ CONSIP 33 εθαξκφδεηαη ζην πξνζσπηθφ ηεο CONSIP, θαη ζε νπνηνλδήπνηε ζπλεξγάδεηαη κε ηνλ νξγαληζκφ ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ κειψλ ηεο Δπηηξνπήο θαη ηνπο πξνκεζεπηέο. Ο θψδηθαο απαγνξεχεη δξαζηεξηφηεηεο θαη ζπκπεξηθνξέο πνπ κπνξνχλ λα είλαη ζε ζχγθξνπζε ή ζε αληαγσληζκφ κε ηελ CONSIP, θαζψο θαη απνθάζεηο πνπ δεκηνπξγνχλ ρξεκαηηθφ ζπκθέξνλ ή νπνηνδήπνηε άιιν φθεινο ζην (ελδηαθεξφκελν) πξφζσπν ή ζην/ζηε ζχδπγν, ζην ζπλεξγάηε ηνπ/ηεο, ηνπο ζπγγελείο θαη θίινπο ή ηηο νξγαλψζεηο ησλ νπνίσλ ην πξφζσπν είλαη δηνηθεηήο ή δηεπζπληήο θαη απηφο είλαη ζε ζχγθξνπζε κε ηελ CONSIP ή κε ηε δεκφζηα δηνίθεζε γηα ηελ νπνία ε CONSIP ιεηηνπξγεί. Ζ CONSIP δηεπθξηλίδεη φηη νη ζπγθξνχζεηο ζπκθεξφλησλ κπνξνχλ λα πξνθχςνπλ κεηαμχ άιισλ φηαλ: Δίλαη δπλαηφ λα ιεθζεί έλα πξνζσπηθφ πιενλέθηεκα νπνηαζδήπνηε θχζεο κέζσ ηεο πξφζβαζεο θαη ηεο αλάξκνζηεο ρξήζεο ησλ πιεξνθνξηψλ. Κάπνηνο έρεη εξγαζηαθή ζρέζε κε ηνπο πξνκεζεπηέο ηεο CONSIP. Κάπνηνο απνθαιχπηεη, αθφκε θαη ζε άηππεο ζπλεδξηάζεηο, κπζηηθέο πιεξνθνξίεο γηα δξαζηεξηφηεηεο ηεο CONSIP. Κάπνηνο εθκεηαιιεχεηαη ηε ζέζε ηνπ γηα λα ιάβεη έλα πξνζσπηθφ πιενλέθηεκα πνπ ζπγθξνχεηαη κε ηα ελδηαθέξνληα ηεο CONSIP. ε φιεο απηέο ηηο ππνζέζεηο, νη ππάιιεινη ηεο CONSIP, πξνκεζεπηέο θαη νπνηνζδήπνηε άιινο, ζηνλ νπνίν κπνξεί λα έρεη εθαξκνγή ν θψδηθαο, πξέπεη λα απέρεη απφ ηε ιήςε νπνηαζδήπνηε απφθαζεο ή ελέξγεηαο πνπ κπνξεί λα αζθήζεη επηξξνή ζηελ CONSIP. Δπηζηξέθνληαο ζηελ δηαδηθαζία ηεο δεκνπξαζίαο, ε "πξαγκαηηθή" δεκνπξαζία (3 ν ζηάδην) δηελεξγείηαη κέζσ κηαο ειεθηξνληθήο πιαηθφξκαο φπνπ πξνκεζεπηέο θαη αγνξαζηέο «ζπλαληηνχληαη» γηα λα δηαπξαγκαηεπηνχλ ηα αγαζά θαη ηηο ππεξεζίεο. Ο νηθνλνκηθφο ρξήζηεο θάλεη login ζην ζχζηεκα 32 OECD, Guidelines on Managing Conflicts of Interest in the Public Service. 33 Ζ CONSIP, ζε αλαγλψξηζε ηνπ γεγνλφηνο φηη νη ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο ζην δεκφζην ηνκέα είλαη έλαο επαίζζεηνο ηνκέαο ιφγσ ησλ πηζαλψλ παξαβάζεσλ θαηά ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο, έρεη εηζαγάγεη έλαλ απηνξπζκηζηηθφ νξγαλσηηθφ θψδηθα εζηθήο ζε απάληεζε ζην λνκνζεηηθφ δηάηαγκα 231 ηνπ 2001 (πηνζεηεκέλν απφ ηελ Ηηαιία γηα ηελ εθαξκνγή ηεο πλζήθε ηνπ ΟΟΑ ελάληηα ζηε δσξνδνθία). 49

50 ηελ πξνβιεπφκελε ψξα δηεμαγσγήο ηεο δεκνπξαζίαο. Αλ ζπκθσλεί κε ηνπο φξνπο δηεμαγσγήο, κέζσ θαηάιιεινπ ζπλδέζκνπ κπαίλεη ζην «δσκάηην» ηεο δεκνπξαζίαο (e-auction room). Δθεί ελεκεξψλεηαη γηα ηνλ ελαπνκείλαληα ρξφλν κέρξη ηελ έλαξμε ηεο δεκνπξαζίαο, ηελ θαιχηεξε ππνβιεζείζα πξνζθνξά, ηελ ηηκή εθθίλεζεο θαζψο θαη ηελ αξρηθή ζέζε θαηάηαμεο ηνπ. Καηά ηε δηάξθεηα θάζε γχξνπ ηεο ειεθηξνληθήο δεκνπξαζίαο, νη αλαζέηνπζεο αξρέο γλσζηνπνηνχλ ζπλερψο θαη ακέζσο ζε φινπο ηνπο πξνζθέξνληεο ηηο πιεξνθνξίεο εθείλεο ηνπιάρηζηνλ πνπ ηνπο δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα λα γλσξίδνπλ αλά πάζα ζηηγκή ηελ αληίζηνηρε θαηάηαμή ηνπο. Μπνξνχλ επίζεο λα γλσζηνπνηνχλ θαη άιιεο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε άιιεο ηηκέο ή αμίεο πνπ ππνβάιινληαη, ππφ ηνλ φξν φηη απηφ επηζεκαίλεηαη ζηε ζπγγξαθή ππνρξεψζεσλ. Μπνξνχλ επίζεο, αλά πάζα ζηηγκή, λα αλαθνηλψλνπλ ηνλ αξηζκφ ησλ ζπκκεηερφλησλ ζε θάζε θάζε ηνπ πιεηζηεξηαζκνχ. Ωζηφζν, ζε θακία πεξίπησζε δελ κπνξνχλ λα γλσζηνπνηνχλ ηελ ηαπηφηεηα ησλ πξνζθεξφλησλ θαηά ηε δηεμαγσγή ησλ δηαθφξσλ θάζεσλ ηεο ειεθηξνληθήο δεκνπξαζίαο. Απηφ ζπλερίδεηαη θαηά ηελ δηάξθεηα ησλ πξνγξακκαηηζκέλσλ γχξσλ θαη ζην ηέινο βγαίλεη ε ηειηθή θαηάηαμε. Οη αλαζέηνπζεο αξρέο πεξαηψλνπλ ηελ ειεθηξνληθή δεκνπξαζία ζχκθσλα κε έλαλ ή πεξηζζφηεξνπο απφ ηνπο αθφινπζνπο ηξφπνπο: α) Δπηζεκαίλνπλ, ζηελ πξφζθιεζε ζπκκεηνρήο ζηελ δεκνπξαζία, ηελ εκεξνκελία θαη ηελ ψξα ιήμεσο ηεο δηαδηθαζίαο πνπ έρνπλ ήδε θαζνξηζζεί ζηελ πξνθήξπμε. β) Πξνζδηνξίδνπλ ζηελ πξφζθιεζε ζπκκεηνρήο ζηελ δεκνπξαζία, ηελ πξνζεζκία πνπ ζα ηεξήζνπλ κεηά ηελ παξαιαβή ηεο ηειεπηαίαο πξνζθνξάο, πξνηνχ πεξαηψζνπλ ηελ ειεθηξνληθή δεκνπξαζία. γ) Καζνξίδνπλ ηηο θάζεηο ηεο δεκνπξαζίαο πνπ πξέπεη λα πξαγκαηνπνηεζνχλ. ηαλ νη αλαζέηνπζεο αξρέο απνθαζίδνπλ λα πεξαηψζνπλ ηελ ειεθηξνληθή δεκνπξαζία ζχκθσλα κε ην ζεκείν γ), ελδερνκέλσο ζε ζπλδπαζκφ κε ην ζεκείν β), ε πξφζθιεζε ζπκκεηνρήο ζηελ δεκνπξαζία πξνζδηνξίδεη ην ρξνλνδηάγξακκα θάζε θάζεο ηεο δεκνπξαζίαο. Μεηά ηελ πεξάησζε ηεο ειεθηξνληθήο δεκνπξαζίαο, νη αλαζέηνπζεο αξρέο αλαζέηνπλ ηε ζχκβαζε ζε ζπλάξηεζε κε ηα απνηειέζκαηα ηεο 50

51 ειεθηξνληθήο δεκνπξαζίαο. (Σν άξζξν 53 ηεο νδεγίαο 2004/18 νξίδεη σο ηα κφλα απνδεθηά θξηηήξηα αλάζεζεο ηελ ρακειφηεξε ηηκή θαη ηελ πιένλ ζπκθέξνπζα νηθνλνκνηερληθή πξνζθνξά.) Σν απνηέιεζκα πνπ ιακβάλεηαη κεηά απφ ηε δεκνπξαζία είλαη ην βέιηηζην, κφλν εάλ ε ηηκή έλαξμεο έρεη πξνζδηνξηζηεί θαηά ηξφπν δίθαην θαη έρνπλ απνθεπρζεί νη ζπλεξγίεο κεηαμχ ησλ πιεηνδνηψλ. Πξνθεηκέλνπ λα γίλεη έηζη, ν δηελεξγψλ ηελ δεκνπξαζία αξρηθά αλαιχεη ηηο αλάγθεο ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο θαη θαηφπηλ ειέγρεη εάλ ππάξρνπλ αξθεηνί αληαγσληζηηθνί πξνκεζεπηέο ζηελ αγνξά γηα ηα ζπγθεθξηκέλα πξντφληα. Γηα απηφλ ηνλ ιφγν, ε αλαζέηνπζα αξρή νθείιεη λα ζπλεξγάδεηαη κε ηελ αξρή αληαγσληζκνχ θαη άιιεο αλεμάξηεηεο ξπζκηζηηθέο αξρέο. Παξαθάησ απεηθνλίδνληαη ηα ραξαθηεξηζηηθά κηαο ειεθηξνληθήο δεκνπξαζίαο θαη γίλεηαη εκθαλήο ε ζεκαληηθή κείσζε ηεο ηηκήο πξνκήζεηαο ηνπ δεκνπξαηεζέληνο αγαζνχ: Δηθόλα 1: Ζιεθηξνληθή δεκνπξαζία γηα ειεθηξνληθνύο πξνηδέθηνξεο (πεγή: Consip) Οη αλαζέηνπζεο αξρέο δελ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηνχλ ηελ ειεθηξνληθή δεκνπξαζία θαηαρξεζηηθά ή θαηά ηξφπν πνπ λα εκπνδίδεη, λα πεξηνξίδεη ή λα δεκηνπξγεί ζηξεβιψζεηο ζηνλ αληαγσληζκφ ή λα ηξνπνπνηεί ην αληηθείκελν 51

52 ηεο ζχκβαζεο, φπσο απηφ έρεη θαζνξηζζεί ζηε δεκνζίεπζε ηεο πξνθήξπμεο ηνπ δηαγσληζκνχ θαη πξνζδηνξηζζεί ζηε ζπγγξαθή ππνρξεψζεσλ. Απφ ηελ πιεπξά ηνπ δεκφζηνπ νξγαληζκνχ ηψξα, ν αξκφδηνο ππάιιεινο αθνχ έρεη ελεκεξσζεί θαη απηφο απφ ηελ πιεπξά ηνπ γηα ηελ εκεξνκελία θαη ψξα δηεμαγσγήο ηεο δεκνπξαζίαο θάλεη login ζην ζχζηεκα ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ θαη ελ ζπλερεία κπαίλεη ζην «δσκάηην» ηεο δεκνπξαζίαο. Δθεί ελεκεξψλεηαη γηα ηνλ ελαπνκείλαληα ρξφλν κέρξη ηελ έλαξμε ηεο δηαδηθαζίαο θαη ηελ αξρηθή θαηάηαμε ησλ πξνζθνξψλ. Καηά ηελ δηάξθεηα ηεο δεκνπξαζίαο παξαθνινπζεί ηελ βειηίσζε ησλ πξνζθνξψλ ρσξίο φκσο λα έρεη ηελ δπλαηφηεηα εληνπηζκνχ ηεο ηαπηφηεηαο ηνπ πξνζθέξνληνο. Μεηά ην πέξαο ηνπ ηειεπηαίνπ γχξνπ θαη αθνχ ην ζχζηεκα ηαμηλνκήζεη απηφκαηα ηηο πξνζθνξέο, ν ππάιιεινο ζπκπιεξψλεη ηελ ειεθηξνληθή θφξκα αλάζεζεο ηεο ζχκβαζεο ζε έλαλ ή πεξηζζφηεξνπο πξνκεζεπηέο, ελψ γίλεηαη απηφκαηα θαη θνηλνπνίεζε ηεο ζηελ OJEU. ζνλ αθνξά ζηηο νληφηεηεο πνπ εκπιέθνληαη ζηελ on-line δεκνπξαζία, απηέο είλαη ε αλαζέηνπζα αξρή, νη πξνκεζεπηέο θαη ν δηαρεηξηζηήο ηνπ ζπζηήκαηνο (System Manager). Ο SM είλαη έλαο αλψηεξνο ππάιιεινο (εκπεηξνγλψκνλαο ΣΠΔ) είηε ηνπ ηδησηηθνχ είηε ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα ηνπ νπνίνπ ζηφρνο είλαη λα εγγπεζεί ηελ ηερληθά ζσζηή ιεηηνπξγία ησλ εξγαιείσλ δηαπξαγκάηεπζεο, ε ιεηηνπξγία ησλ νπνίσλ είλαη θξίζηκε γηα ηελ on-line δεκνπξαζία. Οη επζχλεο ηνπ SM κπνξνχλ λα είλαη: Δπζχλε γηα ηελ κε έγθξηζε ησλ απαξαίηεησλ κέηξσλ αζθαιείαο. Δπζχλε γηα ηε δεκία πνπ πξνθιήζεθε ζηε δηαρείξηζε πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ, φπσο γηα παξάδεηγκα ζπιιέγνληαο / απνζεθεχνληαο ηηο ηηκέο πξνζθνξψλ ζηελ επεμεξγαζία πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ. Δάλ απηά ηα ζηνηρεία ράλνληαη ή ε κπζηηθφηεηα απφ ηηο πξνζθνξέο παξαβηάδεηαη (π.ρ. κέζσ ελφο ηνχ ή ιφγσ αλεπαξθνχο πξνζηαζίαο), ν δηαρεηξηζηήο ηνπ ζπζηήκαηνο κπνξεί λα είλαη ππεχζπλνο γηα ηηο επηπηψζεηο, εθηφο θαη αλ απνδείμεη φηη έρεη εγθξίλεη φια ηα απαξαίηεηα κέηξα γηα ηελ απνθπγή ησλ πξνβιεκάησλ. Σα ειάρηζηα αλαγθαία κέηξα πνπ πξνβιέπνληαη απφ ηνλ λφκν 34 είλαη ε ρξήζε ελφο θσδηθνχ πξφζβαζεο ζηνλ θάζε ρξήζηε θαη ε δπλαηφηεηα απηφλνκεο αιιαγήο ηνπ απφ ην πξφζσπν απηφ, ν ζαθήο 34 Ν.675/1996 θαη Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα 318 ηνπ

53 θαζνξηζκφο ηνπ δηαρεηξηζηή ζπζηήκαηνο θαη ε ιήςε ησλ θαηάιιεισλ κέηξσλ γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ ζπζηήκαηνο απφ δηάθνξεο παξεηζθξήζεηο (πρ ηνπο ηνχο). ηνλ επφκελν πίλαθα παξνπζηάδνληαη νη θχξηεο ελέξγεηεο πνπ πξέπεη λα γίλνπλ θαη ηα θχξηα ιάζε πνπ πξέπεη λα απνθεπρζνχλ γηα ηελ ελίζρπζε ηεο δηαθάλεηαο ησλ ειεθηξνληθψλ δεκνπξαζηψλ : 53

54 Δεν ππέπει Ππέπει Πποεηοιμαζία Διαδικαζία Τποζηήπιξη Καηάπηιζη ηυν εμπλεκομένυν διοικηηικών ςπαλληλυν και ηυν ππομηθεςηών Διαζθάλιζη ζςμμεηοσήρ ικανού απιθμού ππομηθεςηών για αύξηζη ηος ανηαγυνιζμού Έγκαιπη κοινοποίηζη ηυν δημοππαζιών κάνονηαρ σπήζη ηόζο παπαδοζιακών όζο και online μεθόδυν Κοινοποίηζη ζαθώρ καθοπιζμένυν πληποθοπιών όζον αθοπά: o Πεπιγπαθή ηυν ππορ ππομήθεια αγαθών/ςπηπεζιών o Ακπιβή ημεπομηνία και ώπα διεξαγυγήρ o Κπιηήπια αξιολόγηζηρ o Κπιηήπια αποκλειζμού Οπιζμόρ κανόνυν για ενδεσόμενερ ζςγκπούζειρ ζςμθεπόνηυν Ηλεκηπονικέρ δημοππαζίερ πποζβάζιμερ από ηο κοινό: ΜΚΟ, ομάδερ ενδιαθέπονηορ Παποσή αξιόπιζηηρ ηεσνολογικήρ πλαηθόπμαρ για ηην διενέπγεια ηηρ δημοππαζίαρ Γνυζηοποίηζη ηυν πποζθοπών αλλά όσι και ηηρ ηαςηόηηηαρ ηυν πποζθεπόνηυν Σεβαζμόρ ηυν σπονικών οπίυν για αποδοσή ή απόππιτη μιαρ πποζθοπάρ Σςνεσήρ παπακολούθηζη και καηαγπαθή ηηρ διαδικαζίαρ Παποσή απολογιζηικού δεληίος ζηοςρ ππομηθεςηέρ ανεξαπηήηυρ αποηελέζμαηορ Παπακολούθηζη ηηρ μεηέπειηα ποπείαρ ηυν ζςμβάζευν Παποσή καηάλληλυν μησανιζμών δημοζιοποίηζηρ και αποκλειζμού ππομηθεςηών πος επέδειξαν ανεπαπκή ςλοποίηζη παπελθόνηυν ζςμβάζευν Παποσή ζςζηήμαηορ ηλεκηπονικών πληπυμών Διενέπγεια πληπυμών ζε ζύνηομο σπονικό διάζηημα Διαηήπηζη απσείος ώζηε να είναι δςναηόρ ο επανέλεγσορ μιαρ δημοππαζίαρ Αλλαγή ζε ηακηά σπονικά διαζηήμαηα ηυν ςπεςθύνυν ηυν ππομηθειών Ελλιπήρ ενημέπυζη ηυν ζςμμεηεσόνηυν Διενέπγεια ηηρ διαδικαζίαρ ζε λάθορ σπόνο (π.σ διακοπέρ) Ανηιδεονηολογική διαδικαζία (γνυζηοποίηζη εμπιζηεςηικών πληποθοπιών κλπ) Μοναδικό κπιηήπιο η σαμηλόηεπη ηιμή Υποεκηίμηζη ηηρ ανάγκηρ ςποζηήπιξηρ Πίλαθαο 3: Σα "πξέπεη" θαη ηα "δελ πξέπεη" γηα ηελ αύμεζε ηεο δηαθάλεηαο ησλ ειεθηξνληθώλ δεκνπξαζηώλ 54

55 1.7. Θέκαηα πξνο εμέηαζε θαηά ηελ εθαξκνγή ησλ ειεθηξνληθώλ πξνκεζεηώλ ζην δεκόζην ηνκέα Σα νθέιε απφ ηελ εθαξκνγή ησλ Ζιεθηξνληθψλ Πξνκεζεηψλ φπσο είδακε είλαη αξθεηά ζεκαληηθά, σζηφζν πξηλ απνθαζηζηεί κία ηέηνηνπ είδνπο αιιαγή, φπσο θαη ε εθαξκνγή θάζε άιινπ ηχπνπ λεσηεξηζκνχ, ζα πξέπεη λα εμεηαζηνχλ δηάθνξα ζέκαηα. Σα θπξηφηεξα απφ απηά είλαη: 1) Καηαξράο, ζα πξέπεη λα εμεηαζηεί πνην κνληέιν ζα πηνζεηεζεί γηα ηελ αλάπηπμε ηεο εθαξκνγήο ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ. Οη Oliveira θαη Amorim 35 πξνηείλνπλ ηξεηο ηχπνπο κνληέισλ πνπ κπνξνχλ ζεσξεηηθά λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηελ αλάπηπμε ηεο εθαξκνγήο ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ ζηνλ δεκφζην ηνκέα: α) Γεκφζην κνληέιν (Public model) ην κνληέιν απηφ φια ηα ζηάδηα αλάπηπμεο ηεο εθαξκνγήο θαη ηεο δηαρείξηζεο ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ νξγαλψλνληαη απφ ην θξάηνο, ην νπνίν πθίζηαηαη φινπο ηνπο επελδπηηθνχο θηλδχλνπο ηνπ πξνγξάκκαηνο. Δπίζεο, ε πηνζέηεζε απηνχ ηνπ κνληέινπ δεκηνπξγεί έλαλ πνιχ πςειφ θίλδπλν γηα επηινγή κηαο ηερλνινγηθήο πιαηθφξκαο, πνπ ζα είλαη κε ζπκβαηή κε ηελ πξφηππε ηερλνινγία πνπ ζα πξνθχςεη ζην εγγχο κέιινλ - πνπ ζηελ ηερλνινγία πιεξνθνξηψλ είλαη πάληα κηα πνιιή ζχληνκε ρξνληθή πεξίνδνο θαη κε ηελ νπνία νη επηρεηξήζεηο ζα πξαγκαηνπνηνχλ ηηο εκπνξηθέο ηνπο ζπλαιιαγέο ζην δηαδίθηπν. Ωζηφζν, παξφιν ηνπο θηλδχλνπο πνπ ελέρεη, ήηαλ ην κνληέιν πνπ πηνζεηήζεθε απφ ηηο νκνζπνλδηαθέο αξρέο θαζψο θαη απφ κεκνλσκέλεο πνιηηείεο ησλ ΖΠΑ, φπσο ε Μαζαρνπζέηε γηα παξάδεηγκα, κηα θαη ν νκνζπνλδηαθφο λφκνο δελ επηηξέπεη ζηα θξάηε λα θάλνπλ ρξήζε ησλ νκνζπνλδηαθψλ ζπζηεκάησλ πξνκεζεηψλ. Με ην κνληέιν απηφ επίζεο δελ είλαη απαξαίηεηεο ζεκαληηθέο λνκνζεηηθέο αιιαγέο πέξαλ θάπνησλ πξνζπκβαηηθψλ θαη ζπκβαηηθψλ κεραληζκψλ, θαζψο επίζεο θαη θάπνησλ θαλφλσλ πξνζθπγήο ζην δηθαζηήξην 35 Oliveira, L. M. S. and Amorim, P. P. Public E-Procurement. International Financial LawReview 2001,

56 γηα ζπκβαηηθέο δηαθνξέο, πνπ πξέπεη λα επαλεμεηαζηνχλ θαη λα πξνζαξκνζηνχλ ζηηο ειεθηξνληθέο ζπκβάζεηο. Δπίζεο ζα πξέπεη λα πξνζδηνξηζηεί κηα θαηάιιειε ηηκνιφγεζε γηα ηε ζπκκεηνρή ησλ πξνκεζεπηψλ ζην ζχζηεκα ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ. β) Ηδησηηθφ κνληέιν (Private model) ην κνληέιν απηφ φια ηα ζηάδηα αλάπηπμεο ηεο εθαξκνγήο θαη ηεο δηαρείξηζεο ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ νξγαλψλνληαη απφ ηδησηηθνχο θνξείο, νη νπνίνη θέξνπλ φινπο ηνπο επελδπηηθνχο θηλδχλνπο ηνπ πξνγξάκκαηνο. Απηφ ην κνληέιν απαηηεί βαζχηεξεο αιιαγέο ηεο λνκνζεζίαο, θπξίσο επεηδή ε νληφηεηα πνπ δηαρεηξίδεηαη ην ζχζηεκα ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ κπνξεί λα εθηειέζεη -θαη θαιείηαη λα ην θάλεη- κεξηθέο πξάμεηο πνπ απνδίδνληαη παξαδνζηαθά απφ ην λφκν ζηνπο δεκφζηνπο θνξείο. Ζ επηινγή κηαο κε θξαηηθήο νληφηεηαο γηα ηελ δηαρείξηζε ηνπ ζπζηήκαηνο ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ κπνξεί επίζεο λα πξνθαιέζεη λνκηθά πξνβιήκαηα θαζψο θαη δεηήκαηα πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηελ δηαζθάιηζε ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο. πλεπψο, ην κνληέιν απηφ απαηηεί ηελ χπαξμε κηαο ηζρπξήο επηβιέπνπζαο ξπζκηζηηθήο αξρήο, ψζηε λα εμαζθαιηζηεί ε δηαθάλεηα, ε κε δηαθξηηηθή κεηαρείξηζε ησλ πξνκεζεπηψλ, ε πξνζηαζία ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ θαη ησλ κπζηηθψλ εηαηξηθψλ θαη εκπνξηθψλ ζπλαιιαγψλ. Δπίζεο, ε ηηκή ηεο ζπκκεηνρήο ησλ πξνκεζεπηψλ ζην ζχζηεκα ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ ζα κπνξνχζε λα είλαη ηδηαίηεξα πςειή (ζηελ πεξίπησζε πνπ δελ ππάξρεη θξαηηθή ζπκκεηνρή), κε ζπλέπεηα ηελ αδπλακία ζπκκεηνρήο γηα πνιιέο κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο (ΜΜΔ). Οη θαλφλεο πξνζθπγήο ζην δηθαζηήξην γηα ηηο δεκφζηεο ζπκβάζεηο θαίλνληαη επίζεο αλεπαξθείο λα ειέγμνπλ ηηο απνθάζεηο ελφο ηδησηηθνχ θνξέα πνπ ζα δηαρεηξίδεηαη ην ζχζηεκα ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ, θαη σο εθ ηνχηνπ ίζσο ρξεηάδνληαη ιεπηνκεξή επαλεμέηαζε. 56

57 γ) Μηθηφ κνληέιν (Mixed model) ην κνληέιν απηφ φια ηα ζηάδηα αλάπηπμεο ηεο εθαξκνγήο θαη ηεο δηαρείξηζεο ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ νξγαλψλνληαη απφ ηελ ζχκπξαμε νληνηήησλ ηνπ δεκφζηνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα, κε ηνπο επελδπηηθνχο θηλδχλνπο θαη ηα νθέιε ηνπ πξνγξάκκαηνο απφ θνηλνχ ζηνπο ζπκκεηέρνληεο. Απηφ ην κνληέιν, ελψ απνθεχγεη απφ ηελ κία πιεπξά ηελ ηνπνζέηεζε ηνπ ζπλνιηθνχ νηθνλνκηθνχ βάξνπο ηεο αξρηθήο επέλδπζεο ζην θξάηνο, επηηξέπεη απφ ηελ άιιε ηελ κείσζε ησλ ηηκψλ κε ηηο νπνίεο ρξεψλνληαη νη πξνκεζεπηέο θαη νη νληφηεηεο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα γηα ηε ρξήζε ησλ ππεξεζηψλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ, σο απνηέιεζκα ηεο δεκφζηαο ζπκκεηνρήο ζηελ νληφηεηα πνπ δηαρεηξίδεηαη ην ζχζηεκα ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ. Καη ην κνληέιν απηφ απαηηεί ηελ χπαξμε κηαο επηβιέπνπζαο ξπζκηζηηθήο αξρήο, θαζψο θαη επαλεμέηαζε ησλ θαλφλσλ πξνζθπγήο γηα ηηο δεκφζηεο ζπκβάζεηο. Δλ θαηαθιείδη, ε επηινγή ηνπ κνληέινπ είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθή αλ ζπλππνινγίζεη θαλείο φηη ηειεπηαία, ππάξρεη κηα έληνλε θηλεηηθφηεηα εηαηξηψλ πνπ πξνζθέξνπλ ιχζεηο ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ ζηα δηάθνξα θξάηε. Οη θπβεξλήζεηο ζα πξέπεη λα επηδείμνπλ κεγάιε πξνζνρή, ψζηε λα κελ βξεζνχλ ζε κηα θαηάζηαζε λα πιεξψλνπλ αθξηβά γηα ιχζεηο επί παξαγγειία, πνπ ζην κέιινλ ίζσο απνδεηρηνχλ κε ιεηηνπξγηθέο, εηδηθά κε ηελ πξννπηηθή ησλ αλνηθηψλ ζπζηεκάησλ, ζπζηεκάησλ δειαδή πνπ είλαη βαζηζκέλα ζην Γηαδίθηπν θαη ρξεζηκνπνηνχλ κε ηδηφθηεηα πξφηππα. Σα ζπζηήκαηα απηά είλαη ζε κεγάιν βαζκφ ζπκβαηά, ρσξίο ζεκαληηθέο δαπάλεο πξνζαξκνγήο ή ζχλδεζεο, ζηα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ηφζν απφ ηε δεκφζηα δηνίθεζε φζν θαη απφ ηνπο πξνκεζεπηέο, κεγηζηνπνηψληαο ηελ ιεηηνπξγηθφηεηα ησλ ππαξρφλησλ πφξσλ πιηθνχ θαη ινγηζκηθνχ. Δπηπιένλ, είλαη ίζσο ηα θαιχηεξα ζηελ εμαζθάιηζε ηεο κέγηζηεο εμειημηκφηεηαο, ηεο δηαιεηηνπξγηθφηεηαο, ηεο επεθηαζηκφηεηαο θαη ηεο εχθνιεο ζπληήξεζεο. 2) Πέξαλ φκσο ηεο επηινγήο ηνπ κνληέινπ, έλα άιιν δήηεκα πνπ ζα πξέπεη λα εμεηαζηεί επίζεο, είλαη θαηά πφζν είλαη ζπκβαηφ ην ζχζηεκα ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ κε ην ππάξρνλ πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα ηνπ νξγαληζκνχ. Έλα ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα είλαη ην Γαλέδηθν ζχζηεκα 57

58 ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ ην νπνίν είλαη κε ζπκβαηφ κε έλα κεγάιν κέξνο πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ ησλ θξαηηθψλ νξγαληζκψλ. Έηζη έλα απφ ηα θχξηα νθέιε ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ πνπ είλαη ηα κεησκέλα δηνηθεηηθά έμνδα παχεη λα ηζρχεη, κηα θαη έλα κεγάιν κέξνο δεδνκέλσλ πξέπεη λα εηζαρζεί κε ην ρέξη απφ ηελ ζηηγκή πνπ ην πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα είλαη αζχκβαην κε ην ζχζηεκα ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ. 3) Δπηπιένλ ζα πξέπεη λα εμεηαζηνχλ ζέκαηα πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηελ δηνηθεηηθή ππνζηήξημε απφ ηελ θνξπθή ηεο ηεξαξρίαο, κε ηελ αιιαγή λννηξνπίαο θαη ηελ νξγαλσηηθή αιιαγή πνπ ε εθαξκνγή ελφο ηέηνηνπ ζπζηήκαηνο επηθέξεη, ηελ αλαγθαία επαλαζεψξεζε ησλ θέληξσλ εμνπζίαο (θπξίσο κηα πηζαλή επαλαζεψξεζε ησλ απνθαζηζηηθψλ αξκνδηνηήησλ ησλ ηκεκάησλ πξνκεζεηψλ), θαζψο θαη ησλ αλαγθαίσλ επελδχζεσλ γηα ηελ θαηάξηηζε ηνπ πξνζσπηθνχ. Πξάγκαηη, ζε νπνηαδήπνηε εθαξκνγή ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο, νη αιιαγέο ζηηο δηαδηθαζίεο θαη ε εηζαγσγή λέσλ ηερλνινγηψλ πξέπεη λα ζπλνδεχεηαη απφ ηελ επαξθή θαηάξηηζε ηνπ εκπιεθφκελνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ: ε αληίζηαζε ζηελ νπνηνδήπνηε νξγαλσηηθή αιιαγή είλαη έλα ζεκαληηθφ εκπφδην γηα ηελ επηηπρία ηεο θαηλνηνκίαο. Δπίζεο, ε ηδηαίηεξα επαίζζεηε θχζε ησλ δηαδηθαζηψλ δεκφζησλ πξνκεζεηψλ απαηηεί ηελ πιήξε εμνηθείσζε ηνπ δηνηθεηηθνχ πξνζσπηθνχ κε ηα κέζα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη. Δίλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ επίζεο λα ιεθζεί ππφςε φηη ην πξφβιεκα ηεο ρξήζεο ησλ ΣΠΔ ην αληηκεησπίδνπλ νκνίσο θαη νη εηαηξίεο πνπ επηζπκνχλ λα ζπκκεηέρνπλ ζηηο λέεο δηαδηθαζίεο πξνκεζεηψλ. Δλψ έλα νπνηνδήπνηε πξφγξακκα ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ ηνπ δεκνζίνπ πεξηιακβάλεη πάληα ηελ δηαδηθαζία θαηάξηηζεο θαη ελεκέξσζεο ηνπ πξνζσπηθνχ πνπ εκπιέθεηαη ζηε κεηαξξχζκηζε, απηφ κπνξεί λα κελ ηζρχεη πάληα γηα ην πξνζσπηθφ ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα. Οη κηθξνχ θαη κεζαίνπ κεγέζνπο εηαηξίεο είλαη θπξίσο απηέο πνπ αληηκεησπίδνπλ απηφ ην πξφβιεκα, δεδνκέλνπ φηη κπνξνχλ λα βξεζνχλ απξνεηνίκαζηεο. Έηζη έλαο απφ ηνπο θχξηνπο ζηφρνπο κηαο εθαξκνγήο ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ, πνπ είλαη ην θίλεηξν γηα ηελ δηάδνζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζην ηδησηηθφ ηνκέα θαη ε δεκηνπξγία θαιά αλαπηπγκέλσλ ειεθηξνληθψλ αγνξψλ, κεηαηξέπεηαη ζε έλα εκπφδην πξφζβαζεο ζηελ αγνξά. Σα πξνγξάκκαηα ησλ Ζιεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ ρξεηάδνληαη ζπλεπψο επαξθείο πξνζπάζεηεο πξνψζεζεο, ζηηο νπνίεο νη νηθνλνκηθνί θνξείο 58

59 ελεκεξψλνληαη γηα ηηο δπλαηφηεηεο πνπ πξνζθέξνπλ ηα λέα εξγαιεία θαη ηνπο δίλεηαη αξθεηφο ρξφλνο, ψζηε λα πξνιάβνπλ λα πξνεηνηκάζνπλ ηελ ηερλνινγηθή ηνπο ππνδνκή θαη ην ηερληθφ ηνπο πξνζσπηθφ πξηλ ηελ εθαξκνγή ηνπ πξνγξάκκαηνο. Έηζη ην ζχζηεκα Ζιεθηξνληθψλ Πξνκεζεηψλ ζα πξέπεη "( )λα θνηλνπνηεζεί, λα εμεγεζεί, θαη λα θνηλνπνηεζεί άιιε κηα θνξά. Γηαθνξεηηθά ζα αληηκεησπίζνπκε έλα εμαηξεηηθά δαπαλεξό ςεθηαθό ράζκα" 36. 4) Έλα άιιν ζέκα επίζεο πνπ ζα πξέπεη λα εμεηαζηεί είλαη ε δηνηθεηηθή απνθέληξσζε. Πξάγκαηη, ην ζχζηεκα απηφ έξρεηαη ζε αληίζεζε κε πξφζθαηεο ηάζεηο πνπ παξαηεξνχληαη παγθνζκίσο, φζνλ αθνξά ηελ παξαρψξεζε αξκνδηνηήησλ απφ ηελ θεληξηθή δηνίθεζε ζηηο ηνπηθέο δηνηθήζεηο. Σν ζέκα πνπ δεκηνπξγείηαη είλαη ζπλεπψο, εάλ νη νηθνλνκηθά αλεμάξηεηεο ηνπηθέο δηνηθήζεηο είλαη πξφζπκεο λα πάξνπλ κέξνο ζε έλα θεληξηθφ ζχζηεκα δηαρείξηζεο ησλ πξνκεζεηψλ ην νπνίν, ιφγσ αθξηβψο ηεο θεληξηθήο δηαρείξηζεο, δηεπθνιχλεη ηνλ έιεγρφ ηνπο. χκθσλα κε ηνπο αλαιπηέο, απηφο είλαη έλαο απφ ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ην εμαηξεηηθφ θαηά ηα άιια Γαλέδηθν ζχζηεκα ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ, ζην πξψην έηνο ιεηηνπξγίαο ηνπ (2002), ρεηξίζηεθε ζπλνιηθά κφλν 0,01 δηζεθαηνκκχξην δαληθέο θνξψλεο, ελψ ε θαη' εθηίκεζε δπλαηφηεηά ηνπ ήηαλ 8 δηζεθαηνκκχξηα θνξψλεο 37. Σν ίδην θαηλφκελν παξαηεξήζεθε θαη ζε θεληξηθά ζπζηήκαηα ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ πεξηθεξεηαθνχ επηπέδνπ (φπσο ην Πξφγξακκα Intercent-ER 38 ηεο επαξρίαο Emiglia- Romagna ζηελ Ηηαιία). Πξάγκαηη, νη ηνπηθέο δηνηθήζεηο θαη εδψ παξνπζηάζζεθαλ απξφζπκεο λα ζπκκεηέρνπλ ζε έλα ζχζηεκα πνπ κεηψλεη, θαηά έλα ηξφπν, ηελ απηνλνκία ηνπο. Απηέο νη παξαηεξήζεηο καο νδεγνχλ ζην ζπκπέξαζκα φηη ν πξνγξακκαηηζκφο κηαο πιαηθφξκαο ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ πξέπεη λα ιάβεη ζνβαξά ππφςε ηνλ δηαρσξηζκφ κεηαμχ ησλ αξκνδηνηήησλ θαη ηεο εθηέιεζεο ηεο πξνκεζεπηηθήο δηαδηθαζίαο. Οη απνθεληξσκέλεο ππεξεζίεο πξέπεη λα δηαηεξήζνπλ ηηο δηαρεηξηζηηθέο θαη νηθνλνκηθέο ηνπο αξκνδηφηεηεο ελψ ε πξνκεζεπηηθή δηαδηθαζία κπνξεί λα ζπγθεληξσζεί πξνθεηκέλνπ λα βειηησζεί ε απνδνηηθφηεηα. Καη' απηφ ηνλ ηξφπν, νη δηάθνξνη νξγαληζκνί 36 Ion Marcu, Γηεπζπληήο ησλ ππεξεζηψλ Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο ηεο Ρνπκαλίαο, International conference on e-gp: lessons learned, Πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο είλαη δηαζέζηκεο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 38 Πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο είλαη δηαζέζηκεο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 59

60 κπνξνχλ λα δηαηεξήζνπλ ηελ απηνλνκία ηνπο φζνλ αθνξά ηη θαη πφηε ζα αγνξάζνπλ, ελψ εθκεηαιιεχνληαη έλα θεληξηθφ ζχζηεκα πνπ θξνληίδεη απφ πνπ θαη πψο ζα απνθηεζεί 39. 5) Δπηπιένλ ν νξγαληζκφο ζα πξέπεη λα απνθαζίζεη αλ ζα πξαγκαηνπνηήζεη ηελ εθαξκνγή ηνπ ζπζηήκαηνο θάλνληαο ηαπηφρξνλα κηα εθ βάζξσλ εζσηεξηθή αλαδηάξζξσζε ησλ δηαδηθαζηψλ ή απιά ζα ελζσκαηψζεη έλα ζχζηεκα ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ ζηηο ήδε ππάξρνπζεο δηαδηθαζίεο. πσο αλαθέξεη ραξαθηεξηζηηθά ν Παλαγηψηνπ 40 «Ζ κεηάβαζε απφ ηνλ παξαδνζηαθφ ηξφπν πξνκεζεηψλ ζηηο ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο, απαηηεί ηελ αλάιπζε θαη ην ζρεδηαζκφ λέσλ δηαδηθαζηψλ πξνθεηκέλνπ λα ειαρηζηνπνηεζεί ε ρσξίο λφεκα θπθινθνξία πιεξνθνξηψλ (ιφγσ ηεο γξαθεηνθξαηηθήο αληαιιαγήο εγγξάθσλ), θαζψο θαη ν θαζνξηζκφο ζαθψλ θαη επδηάθξηησλ πεξηγξαθψλ εξγαζίαο. ε φια ηα παξαπάλσ ζα πξέπεη λα πξνζηεζεί, φηη ε ρξήζε ηεο ιχζεο ηνπ e-procurement απνηειεί κία ζεκαληηθή επέλδπζε γηα έλαλ νξγαληζκφ, ε νπνία ζα αξρίζεη λα παξάγεη απνηειέζκαηα ζε φρη ηφζν ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα: Ζ εηαηξία εξεπλψλ Gartner Group 41 ππνζηεξίδεη φηη γηα ηελ εθαξκνγή κηαο ιχζεο e-procurement ρξεηάδνληαη ηνπιάρηζηνλ 60 εκέξεο ελψ ρξεηάδνληαη ηνπιάρηζηνλ δχν ρξφληα ψζηε νη πξνκεζεπηηθέο δηαδηθαζίεο λα έρνπλ κεηαβιεζεί νπζηαζηηθά Μέηξα γηα ηε δηάδνζε ησλ ειεθηξνληθώλ πξνκεζεηώλ Αθνχ αλαθέξζεθαλ ηα θπξηφηεξα δεηήκαηα πνπ πξέπεη λα εμεηαζζνχλ πξηλ ηελ εθαξκνγή ελφο ζπζηήκαηνο ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ, ρξήζηκν είλαη λα δηεξεπλεζνχλ ηα κέηξα πνιηηηθήο πνπ κπνξνχλ λα ιεθζνχλ πξνθεηκέλνπ λα απμεζνχλ νη πηζαλφηεηεο επηηπρίαο ελφο ζπζηήκαηνο 39 Henriksen, Mahnke, Hansen, Public procurement adoption: economic and political rationality, 37th International Conference on System Sciences, Panayiotou, N. A., Gayialis, S. P. and Tatsiopoulos, I. P., An E-Procurement System for Governmental Purchasing, International Journal for Production Economics, (90:1), 2004, pp Πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο είλαη δηαζέζηκεο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 60

61 ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ. Σα αθφινπζα κέηξα πνπ αλαθέξεη ν King 42 (1994) πξνηείλνληαη σο θαηάιιεια γηα ηελ δηάδνζε ησλ ηερλνινγηθψλ κεηαξξπζκίζεσλ. Απηά κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ ζηελ πεξίπησζε ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ σο εμήο: -Γεκηνπξγία γλώζεο: Γεδνκέλνπ φηη ν ηδησηηθφο ηνκέαο έρεη δνθηκάζεη θαη έρεη εθαξκφζεη ηηο ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο απφ ηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ '90, δελ ππάξρεη αλάγθε γηα ρξεκαηνδφηεζε έξεπλαο γχξσ απφ ηνλ βαζηθφ ηερλνινγηθφ εμνπιηζκφ ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ απφ ηελ πιεπξά ηνπ θξάηνπο. Σν θξάηνο, εληνχηνηο, κπνξεί λα δηαδξακαηίζεη έλαλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ πξνψζεζε ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ, επλνψληαο ηε ρξήζε ησλ ηερλνινγηψλ πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσληψλ (ΣΠΔ) ζην δεκφζην ηνκέα. Ωζηφζν, απηφ ζα πξέπεη λα γίλεη κε ηνλ θαηάιιειν ηξφπν. ηελ Γαλία, γηα παξάδεηγκα, φπσο είδακε, ην Τπνπξγείν Δπηζηήκεο, Σερλνινγίαο θαη Καηλνηνκίαο γηα ηελ εθαξκνγή ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ ζηνλ δεκφζην ηνκέα επέιεμε, ηελ Gatetrade, κηα ηδησηηθή ειεθηξνληθή αγνξά. Ωζηφζν, ε ηερλνινγία ηεο ζπγθεθξηκέλεο ειεθηξνληθήο αγνξάο είλαη αζχκβαηε κε ηα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα ελφο ζεκαληηθνχ αξηζκνχ θξαηηθψλ νξγαληζκψλ. Απηή ε αζπκβαηφηεηα θαίλεηαη λα είλαη έλαο ζνβαξφο ιφγνο πίζσ απφ ηελ απξνζπκία πνιιψλ δεκφζησλ νξγαληζκψλ ζηελ Γαλία γηα πξνκήζεηεο κέζσ ηεο Gatetrade. ύζηαζε πνιηηηθήο έλα: Έλα θξάηνο πξέπεη λα θαηαβάιεη πξνζπάζεηεο γηα ηελ ελζάξξπλζε ηεο ρξήζεο ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ ζην δεκφζην ηνκέα. ηε δηαδηθαζία σζηφζν ηεο απφθαζεο γχξσ απφ ηα ζέκαηα ηεο ππνδνκήο, πξέπεη λα ζπκκεηέρνπλ φια ηα εκπιεθφκελα ηκήκαηα ηνπ δεκνζίνπ ψζηε λα απνθεπρζνχλ ελδερφκελα εκπφδηα εηζφδνπ ζην ζχζηεκα ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ. -Δπέθηαζε γλώζεο: Οη ππάιιεινη πνπ αζρνινχληαη κε ηελ δηελέξγεηα ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ πξέπεη λα θαηαξηηζζνχλ επαξθψο γχξσ απφ ηε ρξήζε ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπζηήκαηνο θαη λα εμνηθεησζνχλ κε ην πεξηβάιινλ εξγαζίαο ηνπ. Δδψ ζα πξέπεη λα ζεκεηψζνπκε φηη νη ρψξεο πνπ έρνπλ επηιέμεη ην ηδησηηθφ κνληέιν (π.ρ Γαλία) έρνπλ πεξηνξίζεη ηε ζπκκεηνρή ηνπο 42 King, J.L.,Gurbaxani, V.,Kraemer, K.,McFarlan, W.,Raman, and Yap (1994) 'Institutional Factors in Information Technology Innovation,' Information Systems Research, vol. 5, 2. 61

62 ζηελ εθπαίδεπζε ησλ ππαιιήισλ ηνπο. Οη ιχζεηο ηχπνπ Gatetrade πξάγκαηη, αλαιακβάλνπλ ηελ εθπαίδεπζε ησλ πειαηψλ ηνπο είηε δσξεάλ είηε θαηφπηλ ρξέσζεο. ύζηαζε πνιηηηθήο δύν: Έλα θξάηνο κπνξεί λα ειαρηζηνπνηήζεη ηελ ζπκκεηνρή ηνπ ζηελ εθπαίδεπζε ησλ ππαιιήισλ ηνπ αλ κεηαθέξεη ηελ αλάπηπμε θαη ηελ θηινμελία ηεο πχιεο ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ ζε εμσηεξηθνχο ζπλεξγάηεο (outsourcing). -Δπηρνξήγεζε: Σν θξάηνο κέζσ ησλ επηρνξεγήζεσλ κπνξεί λα ελζαξξχλεη ηελ πιεπξά ηεο πξνζθνξάο γηα λα επελδχζεη ζηελ αλάπηπμε κηαο θαηλνηνκίαο θαη κπνξεί απφ ηελ άιιε πιεπξά λα ειαρηζηνπνηήζεη ηελ αβεβαηφηεηα απφ ηελ πιεπξά ηεο δήηεζεο φζνλ αθνξά ηελ πηνζέηεζε κηαο θαηλνηνκίαο. Οη επηρνξεγήζεηο δηαδξακαηίδνπλ έλαλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ ελζάξξπλζε ησλ ππεπζχλσλ, ηφζν απφ ηελ πιεπξά ηεο πξνζθνξάο φζν θαη απφ απηφ ηεο δήηεζεο, λα πξνρσξήζνπλ ζηελ αλάπηπμε θαη ηελ επέθηαζε κηαο θαηλνηνκίαο 43. Δπηπξνζζέησο, ζηηο θαηλνηνκίεο πνπ έρνπλ ζρέζε κε δίθηπα φπσο ην ηειεθσληθφ θαη ην Γηαδίθηπν, νη επηρνξεγήζεηο κπνξνχλ λα είλαη απαξαίηεηεο γηα ηελ πξνζέιθπζε κηαο θξίζηκεο κάδαο ρξεζηψλ 44 (ηφζν αγνξαζηψλ φζν θαη πσιεηψλ), ψζηε λα θαηαζηεί βηψζηκε κηα εκπνξηθή ζπλαιιαθηηθή δξαζηεξηφηεηα. Ωζηφζν ππάξρνπλ θαη πεξηπηψζεηο, φπσο ε Γαλία επί παξαδείγκαηη, φπνπ δελ έρνπλ παξαζρεζεί νηθνλνκηθέο επηρνξεγήζεηο ζηνπο νξγαληζκνχο ηεο πιεπξάο ηεο πξνζθνξάο. Οη επηρεηξήζεηο επέλδπζαλ ζηελ αλάπηπμε ηεο ππνδνκήο ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ ειπίδνληαο λα σθειεζνχλ απφ ηνλ φγθν ησλ θπβεξλεηηθψλ πξνκεζεηψλ. ύζηαζε πνιηηηθήο ηξία: Λακβάλνληαο ππφςε ηε δηθηπαθή θχζε ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ, ζπληζηάηαη λα πξνβιέπνληαη επηρνξεγήζεηο ηφζν ζηελ πιεπξά ηεο πξνζθνξάο φζν θαη ζηελ πιεπξά ηεο δήηεζεο γηα ηελ πξνζέιθπζε κηαο θξίζηκεο κάδαο ρξεζηψλ. Ωζηφζν απηφ δελ είλαη πάληα απαξαίηεην. Έλα θξάηνο κέζσ ηεο κεηαθνξάο ηεο αλάπηπμεο θαη ηεο θηινμελίαο ησλ ιχζεσλ ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ ζε εμσηεξηθφ 43 Granovetter, M. (1978) 'Threshold Models of Collective Behavior,' American Journal of Sociology, vol. 83 (May), pp Oliver, P.,Marwell, G., and Teixeira, R. (1985) 'A Theory of the Critical Mass. I. Interdependence, Group Heterogeneity and the Production of Collective Action,' American Journal of Sociology, vol. 91, 3, Nov., pp

63 νξγαληζκφ κπνξεί λα κνηξαζηεί ηελ επζχλε ησλ επηρνξεγήζεσλ κε ηνπο ηδησηηθνχο επελδπηέο. -Κηλεηνπνίεζε: Ζ πξψηε επαθή ησλ ρξεζηψλ κε κηα θαηλνηνκία γίλεηαη ζπλήζσο απφ ηελ δηαθήκηζε ησλ σθειεηψλ πνπ απηή πξνζθέξεη. Οη ρξήζηεο ελεκεξψλνληαη κε δηαθφξνπο ηξφπνπο φπσο κε ηα ζεκηλάξηα, ηηο δηαιέμεηο, ηηο δεκνζηεχζεηο θαη ηα εξγαζηήξηα. Οη ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο δηαρένληαη επηηπρψο κφλν φηαλ πείζνληαη γηα λα ηηο πηνζεηήζνπλ ηφζν νη ππεχζπλνη γηα ηε ιήςε απνθάζεσλ ησλ νξγαληζκψλ, φζν θαη νη ηειηθνί ρξήζηεο κέζα ζηνλ νξγαληζκφ. ύζηαζε πνιηηηθήο ηέζζεξα: Έλα θξάηνο ζα πξέπεη κέζσ ησλ ελεξγψλ πξνζπαζεηψλ ηνπ λα ελεκεξψζεη δηεμνδηθά φινπο ηνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο γηα ηελ επηξξνή πνπ ζα έρνπλ νη ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο, ηφζν ζηνλ νξγαληζκφ, φζν θαη ζηνλ θάζε εκπιεθφκελν κε ηελ δηαδηθαζία. -Πξόηππα: Καηά ηε δηάξθεηα ησλ αξρηθψλ ζηαδίσλ ηεο δηάδνζεο κηαο θαηλνηνκίαο δηάθνξα πξφηππα αληαγσλίδνληαη κεηαμχ ηνπο γηα λα γίλνπλ ην πξφηππν επηινγήο. Δθείλνη πνπ πηνζεηνχλ κηα θαηλνηνκία, ζεσξνχλ πξάγκαηη ηελ έιιεηςε ελφο θπξίαξρνπ πξνηχπνπ έλα εκπφδην πξνο ηελ πηνζέηεζε. ε κεξηθέο πεξηπηψζεηο, φπσο ζηελ πεξίπησζε ησλ ιεηηνπξγηθψλ ζπζηεκάησλ, ηα πξάγκαηα ίζσο λα είλαη απιά ιφγσ ηεο παξνπζίαο ησλ Windows πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη επξέσο, ζε άιιεο πεξηπηψζεηο φκσο δελ είλαη θαη ηφζν. Τπήξμαλ ζην παξειζφλ πξάγκαηη θαηλνηνκίεο, φπσο ην EDI 45 επί παξαδείγκαηη, φπνπ ππήξμε αλάγθε παξέκβαζεο (απφ θξαηηθφ ή άιινλ νξγαληζκφ), ψζηε λα ειεγρζεί ε ππεξβνιηθή αχμεζε ζηνλ αξηζκφ ησλ πξνηχπσλ. Ζ ρξνληθή ζηηγκή ηεο επέκβαζεο είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθή επεηδή κηα θαηλνηνκία φηαλ ξπζκίδεηαη λσξίο κπνξεί λα θαζπζηεξήζεη ηελ ηερλνινγηθή ηεο πξφνδν. Μηα θαζπζηεξεκέλε επέκβαζε απφ ηελ άιιε, κπνξεί λα είλαη αηειέζθνξε, δεδνκέλνπ φηη νη επελδχζεηο πνπ γίλνληαη ζηελ πηνζέηεζε πξνηχπσλ κπνξνχλ λα αλαγθάζνπλ ηνπο νξγαληζκνχο λα αληηζηαζνχλ ζηηο πξνζπάζεηεο ξχζκηζεο Electronic Data Interchange, ε κεηαθνξά δεδνκέλσλ κεηαμχ εηαηξηψλ θάλνληαο ρξήζε δηθηχσλ φπσο ην δηαδίθηπν γηα παξάδεηγκα. 46 Damsgaard, J. and Truex, D. (2000) 'Binary trading relations and the limits of EDI standards: The Procrustean bed of standards,' European Journal of Information Systems, vol. 9, pp θαη Kindleberger, C.P. (1983) 'Standards as Public, Collective and Private Goods,' KYKLOS, vol

64 ύζηαζε πνιηηηθήο πέληε: Μηα ιχζε πνπ επηιέγεηαη σο πξφηππν πξέπεη λα παξαζρεζεί σο ζπληζηψκελε επηινγή θαη λα κελ είλαη επηβαιιφκελε. -Οδεγία θαηλνηνκίαο: Ζ νδεγία θαηλνηνκίαο είλαη κηα εληνιή πνπ παξέρεηαη απφ ην θξάηνο ζηηο πιεπξέο δήηεζεο θαη πξνζθνξάο γηα ηελ επέλδπζε ζηελ αλάπηπμε ή ηε ρξήζε κηαο θαηλνηνκίαο. Ζ εληνιή κπνξεί λα ιάβεη δηάθνξεο κνξθέο φπσο: i) εμνπζηνδφηεζε γηα ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο ζε έλαλ θξαηηθφ νξγαληζκφ ή βηνκεραλία ii) απαίηεζε πξνο ηηο επηρεηξήζεηο λα ρξεζηκνπνηνχλ έλα νξηζκέλν πνζνζηφ ησλ θεξδψλ ηνπο ζηηο δξαζηεξηφηεηεο έξεπλαο θαη αλάπηπμεο ή iii) πξνζαλαηνιηζκφ ησλ νξγαληζκψλ ζην λα ρξεζηκνπνηήζνπλ έλα πξντφλ ή κηα δηαδηθαζία. Σελ ηξίηε κνξθή επέιεμε γηα παξάδεηγκα ην ππνπξγείν Οηθνλνκηθψλ ηεο Γαλίαο, πνπ ζε κηα πξνζπάζεηα ηνπ λα ελζαξξχλεη ηελ ρξήζε ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ, θαηέβαιε ζε κεξηθνχο θξαηηθνχο νξγαληζκνχο έλα ρξεκαηηθφ πνζφ ίζν κε ηελ απνηακίεπζε πνπ αλακέλεηαη λα επηηεπρζεί απφ ηε ρξήζε ηνπο. Ωζηφζν, ε απνηακίεπζε απηή είλαη αληηθεηκεληθά δχζθνιν λα ππνινγηζζεί. Ζ εκπεηξία έρεη δηδάμεη, φηη νη πξνζδνθίεο ησλ ζπκβνχισλ δηαρείξηζεο ζπρλά είλαη κε πξαγκαηνπνηήζηκεο. Ζ πνιηηεία ηεο Βηθηψξηα ζηελ Απζηξαιία, επί παξαδείγκαηη, αλαζεψξεζε ηελ πξνζδνθψκελε απνηακίεπζε απφ ηελ εθαξκνγή ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ απφ 12 ζε 11 εθαηνκκχξηα δνιάξηα ηνλ ρξφλν. Ζ κε επαιήζεπζε ησλ πξνζδνθηψλ κπνξεί λα νδεγήζεη ζε ζεηξά πξνβιεκάησλ πνπ ηειηθά ζα επηθέξνπλ ην αληίζεην απνηέιεζκα απφ απηφ γηα ην νπνίν ζεζπίζηεθε ε νδεγία. ύζηαζε πνιηηηθήο έμη: Οη νδεγίεο θαηλνηνκίαο κπνξνχλ λα βνεζήζνπλ ζηελ δηάδνζε ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ, αιιά ζα πξέπεη λα γίλεη πξνεγνπκέλσο εκπεξηζηαησκέλε κειέηε γηα ηνλ ηξφπν εθαξκνγήο ηεο. 64

65 1.9. Η εθαξκνγή ησλ ειεθηξνληθώλ πξνκεζεηώλ ζηελ Δπξώπε Αλ θαη ηα νθέιε ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ έρνπλ αλαγλσξηζηεί επξέσο, ε εθαξκνγή ηνπο ζηα θξάηε κέιε ηεο ΔΔ είλαη ζρεηηθά πεξηνξηζκέλε. Ωο επί ην πιείζηνλ, νη πξψηεο πξνζπάζεηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο πνπ εθαξκφδνληαη ζηα δηάθνξα θξάηε είλαη εθείλεο πνπ αθνξνχλ ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ ζηνπο πνιίηεο. Απηφ νθείιεηαη θαηά θχξην ιφγν ζην γεγνλφο φηη ε βειηίσζε ησλ ππεξεζηψλ είλαη ν αξρηθφο ζηφρνο ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο, κηα θαη ηα νθέιε απηψλ ησλ πξνγξακκάησλ γίλνληαη ακέζσο αηζζεηά απφ ην ζχλνιν ησλ πνιηηψλ, ζπλεπψο ην πνιηηηθφ θίλεηξν γηα ηελ εθαξκνγή ηνπο είλαη αξθεηά ηζρπξφ. Καηφπηλ ηνχηνπ, φιεο νη ρψξεο ηεο ΔΔ έρνπλ αζρνιεζεί κε ην δήηεκα ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ, ηνπιάρηζηνλ ζηελ πξνγξακκαηηθή θάζε. Τπάξρεη έλαο κεγάινο αξηζκφο θηλήηξσλ πνπ νδεγεί ηα θξάηε κέιε ζηελ πηνζέηεζε ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ, ζχκθσλα κε κηα έξεπλα πνπ έγηλε εθ κέξνπο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο 47 ηα απνηειέζκαηα ηεο νπνίαο απεηθνλίδνληαη παξαθάησ: ρήκα 2: Κίλεηξα γηα ηελ εθαξκνγή ελόο ζπζηήκαηνο ειεθηξνληθώλ πξνκεζεηώλ από ηα θξάηε κέιε ηεο Δ.Δ. (πεγή IDABC) 47 Impact Assessment: Action Plan on electronic Public Procurement, Ramboll Management, December

66 Σα θπξηφηεξα θίλεηξα θαηά ζεηξά πξνηίκεζεο είλαη: o Δμνηθνλφκεζε νηθνλνκηθψλ πφξσλ γηα ην δεκφζην ηνκέα. o Δθζπγρξνληζκφο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα. o Αληαγσληζκφο θαη απνδνηηθφηεηα ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα. o Καιχηεξνο έιεγρνο ζηα δεκφζηα έμνδα. o Άιινο (απινπνίεζε, δηαθάλεηα...). o Δπζπγξάκκηζε κε άιια κέιε ηεο ΔΔ. Παξαηεξείηαη φηη ε απινπνίεζε ησλ δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ θαη ηεο δηαθάλεηαο είλαη ζηηο ηειεπηαίεο ζέζεηο ηνπ θαηαιφγνπ. Σν θχξην θίλεηξν γηα ηελ πηνζέηεζε ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ παξακέλεη ε δπλαηφηεηα εμνηθνλφκεζεο νηθνλνκηθψλ πφξσλ εθ κέξνπο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα. Έλα ζχζηεκα ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ κπνξεί λα ζεσξεζεί πιήξσο εθαξκνζκέλν φηαλ θάζε δηαδηθαζηηθφ βήκα αληηκεησπίδεηαη κέζσ ΣΠΔ 48. Απηά ηα βήκαηα πεξηιακβάλνπλ: Κνηλνπνίεζε ησλ πξνθεξχμεσλ. Γεκνζίεπζε ησλ πξνθεξχμεσλ. Τπνβνιή ησλ πξνζθνξψλ. Αμηνιφγεζε ησλ πξνζθνξψλ. Γηαηαγή Παξαγγειία. Σηκνιφγεζε. Γεληθά, ε απηνκαηνπνίεζε πξαγκαηνπνηείηαη ζε βήκαηα, αξρίδνληαο απφ ηε δεκνζίεπζε. χκθσλα κε πεγέο 49 ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο κπνξνχκε λα παξαζέζνπκε κηα επηζθφπεζε ησλ εθαξκνγψλ ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ ζε θάζε ρψξα: 48 Οη νδεγίεο 2004/17 θαη 2004/18 ξπζκίδνπλ ξεηά κφλν ηα βήκαηα ζρεηηθά κε ηελ θνηλνπνίεζε ησλ αηηεκάησλ γηα πξνκήζεηεο θαη ηε δηαδηθαζία απνδνρήο πξνζθνξάο. Εεηήκαηα ζρεηηθά κε ηελ παξαγγειία, ηελ ηηκνιφγεζε θαη ηελ ςεθηαθή ππνγξαθή ξπζκίδνληαη απφ άιιεο νδεγίεο, φπσο ηελ 2000/31 γηα ην ειεθηξνληθφ εκπφξην θαη ηελ 1999/93 γηα ηηο ςεθηαθέο ππνγξαθέο. 49 IDABC egovernment factsheets; Impact Assessment: Action Plan on electronic Public Procurement, Ramboll Management, December

67 Πίλαθαο 4: Δπηζθόπεζε ησλ ζπζηεκάησλ ειεθηξνληθώλ πξνκεζεηώλ ζηα θξάηε κέιε ηεο Δ.Δ. (πεγή: IDABC) πσο βιέπνπκε ζηνλ πίλαθα, ε Γαλία θαη ην Ζλσκέλν Βαζίιεην έρνπλ θζάζεη ζε πςειφ βαζκφ εθαξκνγήο ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ. Δηδηθφηεξα, ηνλ Ηαλνπάξην ηνπ 2005 ε Γαλία έγηλε ε πξψηε ρψξα πνπ εθάξκνζε ηελ ειεθηξνληθή ηηκνιφγεζε. Πξνθεηκέλνπ λα δνζεί κηα πνζνηηθή εηθφλα ησλ ζηνηρείσλ ηνπ πξνεγνχκελνπ πίλαθα, δφζεθε ζε θάζε θάζε έλαο ζπληειεζηήο βαξχηεηαο βάζεη δηαθφξσλ θξηηεξίσλ φπσο ην θφζηνο, ν βαζκφο ηερληθήο δπζθνιίαο ηεο εθαξκνγήο, ε ρξεζηκφηεηα, θαη ν βαζκφο επίδξαζεο ηεο εθαξκνγήο ζην φιν ζχζηεκα. Σα απνηειέζκαηα παξνπζηάδνληαη ζηα δχν αθφινπζα ζρήκαηα: 67

68 ρήκα 3 : Βαζκόο εμέιημεο ησλ ζπζηεκάησλ ειεθηξνληθώλ πξνκεζεηώλ ζηα θξάηε κέιε ηεο Δ.Δ. (πεγή IDABC) 68

69 ρήκα 4: Γεσγξαθηθή θαηαλνκή ηνπ βαζκνύ εμέιημεο ησλ ζπζηεκάησλ ειεθηξνληθώλ πξνκεζεηώλ ζηα θξάηε κέιε ηεο Δ.Δ. (πεγή IDABC) αθψο, νη ρψξεο πνπ παξαδνζηαθά είλαη πεξηζζφηεξν αλαπηπγκέλεο απφ ηελ άπνςε ηεο δηαθπβέξλεζεο θαη ηεο ηερλνινγηθήο ππνδνκήο φπσο νη θαλδηλαβηθέο θαη απηέο ηεο δπηηθήο Δπξψπεο, είλαη πην πξνεγκέλεο έλαληη άιισλ, εηδηθά εθείλσλ ηεο Αλαηνιηθήο Δπξψπεο θαη ηεο αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ Δκπεηξίεο από ην εμσηεξηθό Οη γεληθέο αξρέο φζνλ αθνξά ζηηο ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο είλαη θνηλέο ζηηο πην αλεπηπγκέλεο πξαθηηθέο θαη γη απηφ ην ιφγν ζθνπεχνπκε ζηε ζπλέρεηα λα επηθεληξψζνπκε ηελ πξνζνρή καο πξψηα απφ φια ζε απηέο ηηο ρψξεο, κε ηηο νπνίεο έρνπκε ηηο πην ζηελέο εκπνξηθέο ζρέζεηο. Αθνινχζσο αλαθέξνληαη ηα ηειεπηαία λέα πνπ πξνέξρνληαη απφ ηηο Ζ.Π.Α., φπνπ ήδε απφ ην 1994 είρε μεθηλήζεη έλα πξφγξακκα κε ηελ νλνκαζία «Reinventing Government» ηνπ νπνίνπ πξψηνο ζηφρνο ήηαλ ε κεηαξξχζκηζε ησλ Πξνκεζεηψλ. 69

70 Απφ κία ζπγθξηηηθή αλάιπζε ζε επξσπατθφ επίπεδν κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ νη αθφινπζεο ηάζεηο: Μία γεληθεπκέλε δηαδηθαζία ηδησηηθνπνίεζεο ησλ ππεξεζηψλ ησλ πξνκεζεηψλ. Δπξεία ρξήζε ηνπ untying [Ο «πειάηεο Γεκφζηα Γηνίθεζε» κπνξεί λα είλαη δεζκεπκέλνο γηα ηελ πξνκήζεηα ησλ αγαζψλ ζε κία Τπεξεζία (θαζεζηψο γλσζηφ ζηελ αγγινζαμνληθή βηβιηνγξαθία κε ηνλ φξν tying), ή λα είλαη ειεχζεξνο λα απεπζπλζεί ζηελ αγνξά (untying)]. Ζ βαζκηαία εηζαγσγή ειέγρσλ ex-post ζην value for money. Μία κεηαηφπηζε πξνο ηα θάησ, ζηελ νξγαλσηηθή ηεξαξρία, ηνπ απνθαζηζηηθνχ θαη δηαρεηξηζηηθνχ επηπέδνπ Οιιαλδία (NIC) Η NIC-Inkoopcentrum είλαη κία εηαηξία ηεο νπνίαο θχξηνο κέηνρνο είλαη ην Οιιαλδηθφ Κξάηνο. Ο ζηφρνο ηεο NIC είλαη λα βνεζήζεη ηνπο πειάηεο ηεο λα ειέγμνπλ θαη λα κεηψζνπλ ηα θφζηε θαη ηνπο θηλδχλνπο ηεο πξνκεζεπηηθήο δηαδηθαζίαο. Γελ πξνζπαζνχλ απιά λα επηηχρνπλ νηθνλνκία ζηα θφζηε, αιιά βνεζνχλ ζηελ επίηεπμε δξάζεο ειέγρνπ θαη ζηε βειηίσζε ησλ δηαδηθαζηψλ απφθηεζεο θαη δαπάλεο, φρη ηφζν κέζσ πην ρακειψλ ηηκψλ, αιιά κέζσ ηεο κείσζεο ηνπ ζπλνιηθνχ θφζηνπο ηεο πξνκήζεηαο. Δηθόλα 2: Σν logo ηεο NIC Οη πειάηεο ηεο NIC δελ είλαη κφλν νη δνκέο ηεο θεληξηθήο δηνίθεζεο, αιιά φινη νη δηνηθεηηθνί νιιαλδηθνί νξγαληζκνί: είλαη θπζηθά νη δηνηθήζεηο ηνπ θεληξηθνχ θξάηνπο, αιιά ππάξρνπλ επίζεο θαη πνιινί θνξείο ηεο ηνπηθήο δηνίθεζεο, πγεηνλνκηθέο δνκέο, φπσο θαη κεγάινη νξγαληζκνί ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα, ηξάπεδεο θαη αζθαιηζηηθνί νξγαληζκνί. Γηαρεηξίδεηαη ζπλνιηθά έλα πνζφ ηεο ηάμεο ηνπ 1,5 δηζεθαηνκκπξίσλ Δπξψ ηνλ ρξφλν, έλα πνζφ ηδηαίηεξα πςειφ γηα ηελ Οιιαλδία. 70

71 Σν NIC γελληέηαη ζαλ έλαο νξγαληζκφο ηεο θεληξηθήο δηνίθεζεο αιιά, πξηλ δέθα ρξφληα, ε νιιαλδηθή θπβέξλεζε ζεψξεζε φηη ε νξγαλσηηθή δνκή ηνπ νξγαληζκνχ ήηαλ ηδηαίηεξα γξαθεηνθξαηηθή θαη απεξραησκέλε θαη μεθίλεζε ηελ κεηαηξνπή ηεο ζε λνκηθφ πξφζσπν ηδησηηθνχ δηθαίνπ. Σν core business ηεο NIC είλαη ε παξνρή πξνκεζεηψλ κέζσ ηεο ζχλαςεο ζπκθσληψλ πιαίζην κε ηνπο πξνκεζεπηέο, αζθψληαο κία πξαγκαηηθή ζπκβαηηθή δξαζηεξηφηεηα γηα κεγάινπο νξγαληζκνχο ηεο θεληξηθήο δηνίθεζεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ Τπνπξγείνπ Ακχλεο θαη ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ, πνπ δίλνπλ εληνιή (εηήζηαο ή δηεηνχο δηάξθεηαο), λα ζπλάπηεη γηα ινγαξηαζκφ ηνπο κία ζεηξά απφ ζπκθσλίεο. Μία άιιε δξαζηεξηφηεηα είλαη εθείλε ηεο ππνζηήξημεο ησλ νξγαληζκψλ φζνλ αθνξά ηηο κεγάιεο ζπκβάζεηο. Πνιχ ζπρλά, δήκνη ή άιινη νξγαληζκνί πνπ πξέπεη λα πινπνηήζνπλ κεγάια δεκφζηα έξγα, δεηνχλ ηελ βνήζεηα ηεο NIC γηα ηελ ζχληαμε ηεο πξνθήξπμεο θαη φισλ ησλ ζεκάησλ πνπ ζπλδένληαη κε ηελ δηαδηθαζία ηνπ δηαγσληζκνχ θαη ηεο θαηαθχξσζεο. Σν λνκηθφ απηφ πξφζσπν, δηαζέηεη επίζεο δνκέο ζπκβνπιεπηηθψλ ππεξεζηψλ ηθαλέο λα βνεζήζνπλ ηνπο πειάηεο ηεο ζηελ νξγάλσζε ησλ πξνκεζεηψλ ηνπο. Πξνζθέξεη επίζεο κία ππεξεζία factoring 50 θαη ηέινο, ην επνλνκαδφκελν «Best Deal on line»: κία ειεθηξνληθή αγνξά, πξνζβάζηκε κέζσ Internet, πνπ βνεζά θπξίσο ηηο κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο λα αληαγσληζηνχλ γηα ηηο δεκφζηεο πξνκήζεηεο θαη ηνπο πην κηθξνχο νξγαληζκνχο λα πξαγκαηνπνηήζνπλ ηηο πξνκήζεηεο ηνπο κε ηνλ πην ζπκθέξνληα ηξφπν. Ο ζηφρνο ηεο NIC είλαη ε θαιχηεξε δπλαηή θαηαλφεζε ησλ αλαγθψλ ηνπ πειάηε. Τπάξρνπλ ζπγθεθξηκέλα νη θηγνχξεο ησλ unit managers γηα θάζε κία απφ ηηο παξερφκελεο ππεξεζίεο, νη νπνίνη πεγαίλνπλ ζηνλ πειάηε γηα λα ζπκθσλήζνπλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο ππεξεζίαο. Απηφ είλαη πνιχ ζεκαληηθφ φρη κφλν ιφγσ ησλ πην άκεζσλ ζρέζεσλ, αιιά θαη ιφγσ ηεο νινθιεξσκέλεο γλψζεο πνπ έρεη ν manager γηα ηηο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξεη ε NIC θαη 50 Με ηελ εθαξκνγή ηνπ factoring, νη επηρεηξήζεηο εθρσξνχλ πσινχλ ηελ επζχλε είζπξαμεο ησλ επηρεηξεκαηηθψλ απαηηήζεσλ (ηηκνιφγηα-επηηαγέο ζπλαιιαγκαηηθέο απαηηήζεηο απφ πηζησηηθέο θάξηεο θ.ι.π ) ζηνλ πξνκεζεπηή-factor, δειαδή ζε κηα εηαηξεία Factoring. Ο Factor αλαιακβάλεη ηελ ππνρξέσζε λα αμηνινγεί ηελ θεξεγγπφηεηα ησλ νθεηιεηψλ, λα πξνζηαηεχεη θαηά ηνπ πη-ζησηηθνχ θηλδχλνπ, λα παξέρεη εγγπήζεηο, λα παξαθνινπζεί ηελ ινγηζηηθή δηαρείξηζε θαη βξαρππξφζεζκε ρξεκαην-δφηεζε κέζσ ηεο πξνεμφθιεζεο ησλ εθρσξνπκέλσλ απαηηήζεσλ. 71

72 ζπλεπψο κπνξεί λα πξνηείλεη ηελ θαηαιιειφηεξε γηα ηηο αλάγθεο ηνπ πειάηε. Φπζηθά γηα ηα κεγάια ζπκβφιαηα ππάξρεη project manager πνπ παξαθνινπζεί ην project καδί κε ηνλ πειάηε. ζνλ αθνξά ζηνπο αλζξσπίλνπο πφξνπο θαη ζηηο αξκνδηφηεηεο, ην NIC δηαθξίλεηαη ζε κία εκπνξηθή δνκή θαη ζε κία δνκή management θαη contract management, ζηελ νπνία πξνζηίζεηαη κία κηθξή νκάδα ζπλεξγαηψλ πνπ έρνπλ ηελ επζχλε ηνπ ειέγρνπ θαη ηεο παξαθνινχζεζεο φισλ ησλ ζπλαθζέλησλ ζπκβάζεσλ (ειέγρνπλ δειαδή αλ ν πξνκεζεπηήο αθνινπζεί ηνπο ζπκβαηηθνχο φξνπο ηεο ζπκθσλίαο). ην ζχλνιν ην πξνζσπηθφ ηεο NIC απνηειείηαη απφ πεξίπνπ 300 άηνκα. Οη πφξνη είλαη θπξίσο απφ απηνρξεκαηνδφηεζε. Σν γεγνλφο απηφ νδήγεζε κέρξη ζήκεξα ζηελ κε δεκηνπξγία θέξδνπο αιιά απιά ζηελ εμαζθάιηζε ησλ αλαγθαίσλ πφξσλ γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο θαη ελφο ελδερφκελνπ ηξαπεδηθνχ δαλείνπ, ζηελ πεξίπησζε πνπ νη απηνρξεκαηνδνηηθνί πφξνη δελ είλαη αξθεηνί. Δίλαη ζεκαληηθφ λα ππνγξακκίζνπκε φηη ε ρξήζε ησλ ππεξεζηψλ ηεο NIC είλαη ζηελ δηαθξηηηθή επρέξεηα ησλ δεκφζησλ νξγαληζκψλ. Γελ ππάξρεη εθ ηνπ λφκνπ ππνρξέσζε ησλ δεκφζησλ δηνηθήζεσλ γηα ρξήζε ηεο NIC. Έλα ζχζηεκα ππνζηήξημεο ηεο πξνκεζεπηηθήο δηαδηθαζίαο φπσο ε NIC είλαη ηθαλφ λα επηηχρεη ζεκαληηθή κείσζε ηνπ θφζηνπο δηαρείξηζεο ησλ πξνκεζεηψλ. Ζ ηάζε είλαη εθείλε ηεο νινέλα θαη κεγαιχηεξεο επηθέληξσζεο ζην ζπλνιηθφ θφζηνο ηεο πξνκήζεηαο: δελ θνηηάεη δειαδή πιένλ ηφζν ηελ κνλαδηαία ηηκή ησλ αγαζψλ αιιά ην ζπλνιηθφ θφζηνο κε ην νπνίν επηβαξχλεηαη ην δεκφζην θαηά ηελ πξνκήζεηα Δλσκέλν Βαζίιεην (OGC) ηελ δεθαεηία ηνπ 90 πάξζεθαλ δηάθνξεο πξσηνβνπιίεο ζην Δλσκέλν Βαζίιεην φζνλ αθνξά ζηε δεκηνπξγία ελφο ζπζηήκαηνο δεκφζησλ πξνκεζεηψλ κε έκθαζε ζηελ πνηφηεηα, κία εθ ησλ νπνίσλ ήηαλ ε εηζαγσγή ηεο επνλνκαδφκελεο Private Finance Initiative, ελφο ηξφπνπ εκπινθήο ησλ ηδησηψλ ζηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα. Έλαο απφ ηνπο θχξηνπο ηνκείο εθαξκνγήο ήηαλ εθείλνο ησλ έξγσλ δεκφζηαο σθέιεηαο ε δαπάλε ηεο θεληξηθήο δηνίθεζεο ζε δεκφζηα έξγα δηαθνξεηηθνχ ηχπνπ - δξφκνη, ζρνιεία, 72

73 λνζνθνκεία απνξξνθά ην 40% πεξίπνπ ηνπ ζπλφινπ ηνπ θαηαζθεπαζηηθνχ ηνκέα. Απηφ θαζηζηά ηνλ δεκφζην ηνκέα ηνλ θχξην θαηαλαισηή ζε απηφ ηνλ ηνκέα. Δλ ζπλερεία μεθίλεζε απφ ην θξάηνο ε πξσηνβνπιία Better Government, απφ ηελ νπνία πξνέθπςαλ νη θαηεπζπληήξηεο γξακκέο γηα ηε βειηίσζε ηεο παξνρήο ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ, νη νπνίεο απφ ηελ νπηηθή ησλ πξνκεζεηψλ ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα, κεηαθξάζηεθαλ ζηε δεκηνπξγία ηνπ OGC, ελφο απηφλνκνπ νξγαληζκνχ πςειήο εμεηδίθεπζεο. Ζ αλάπηπμε ησλ ηερλνινγηψλ ΣΠΔ δξα κεηαξξπζκηζηηθά ζηε δηαρείξηζε ησλ ζπκβνιαίσλ πξνκεζεηψλ ζηελ Βξεηαληθή Γεκφζηα Γηνίθεζε. Σν Τπνπξγείν Οηθνλνκίαο βξίζθεηαη ζηελ πξψηε γξακκή πξνψζεζεο ησλ λέσλ κεζφδσλ πξνκεζεηψλ ηεο Βξεηαληθήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο. Δηθόλα 3: Σν logo ηνπ OGC Σν OGC Office of Government Commerce δεκηνπξγήζεθε ην 2000 απφ ην Τπνπξγείν Οηθνλνκίαο γηα λα βειηηψζεη ηηο νηθνλνκηθέο επηδφζεηο ησλ θξαηηθψλ δηνηθήζεσλ, ζε θεληξηθφ θαη πεξηθεξεηαθφ επίπεδν. Δπηθεληξψλεη ηελ πξνζνρή ηνπ ζηελ θαιχηεξε ζρέζε πνηφηεηαο / ηηκήο (value for money) ησλ απνθηψκελσλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ απφ ηελ Γεκφζηα Γηνίθεζε. Σν OGC πξαγκαηνπνηεί κία έληνλε δξαζηεξηφηεηα απινπνίεζεο θαη πξνηππνπνίεζεο ησλ δηαδηθαζηψλ, πξνο δηεπθφιπλζε ηεο πξφζβαζεο ησλ επηρεηξήζεσλ ζηηο ζπκθσλίεο πιαίζην ησλ Βξεηαληθψλ Γεκφζησλ Γηνηθήζεσλ. Σνλ πξψην ρξφλν δξαζηεξηφηεηαο ηνπ, ην OGC δηαπξαγκαηεχηεθε κία ζχκβαζε κε ηνλ πάξνρν θηλεηήο ηειεθσλίαο Vodafone, επηηπγράλνληαο κείσζε ηνπ θφζηνπο θαηά 38 εθαηνκκχξηα ζηεξιίλεο. Έλα άιιν παξάδεηγκα επηζεηηθήο εκπνξηθήο ηαθηηθήο είλαη ε ζπκθσλία πιαίζην γηα ηελ πξνκήζεηα λεξνχ πνπ απέδσζε κία κείσζε θφζηνπο ηεο ηάμεο ησλ 30 εθαηνκκπξίσλ ζηεξιηλψλ γηα ηα Βξεηαληθά Τπνπξγεία πνπ έρνπλ ηελ έδξα ηνπο ζην Λνλδίλν. Σν γεγνλφο πνπ νδήγεζε ζηελ δεκηνπξγία ηνπ OGC είλαη φηη ηα ηειεπηαία 15 ρξφληα παξαηεξήζεθε ζηελ Βξεηαλία ν θαηαθεξκαηηζκφο ηεο 73

74 πξνκεζεπηηθήο δηαδηθαζίαο ηνπ δεκνζίνπ ζε πεξίπνπ 180 ηκήκαηα. Απηφ νδεγνχζε ζην ηεκαρηζκφ ελφο budget ηεο ηάμεο ησλ 14 εθαηνκκπξίσλ ζηεξιηλψλ πνπ πξννξίδνληαλ γηα αγνξά αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα. ε πνιιέο πεξηπηψζεηο κάιηζηα παξαηεξήζεθε ην θαηλφκελν, δηάθνξα ηκήκαηα λα απεπζχλνληαη ζηνπο ίδηνπο πξνκεζεπηέο γηα πξνκήζεηα ίδησλ αγαζψλ. Σν γεγνλφο απηφ δελ επέηξεπε κία απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε ησλ πξνκεζεηψλ ηνπ Γεκφζηνπ ηνκέα. Απηφ ήηαλ ην πξφβιεκα πξνο ιχζε. Αξρηθά, θαλείο δελ ζθεθηφηαλ ηελ επηζηξνθή ζηελ επνρή ηεο θεληξηθήο δηαρείξηζεο, δηφηη επξφθεηην γηα έλα κνληέιν κε ιεηηνπξγηθφ. Υξεηαδφηαλ ζπλεπψο έλα λέν κνληέιν δηαρείξηζεο θαη λέεο κεζνδνινγίεο πξνκεζεηψλ. Ζ δεκηνπξγία ηνπ OGC ήξζε πξνο απάληεζε αθξηβψο απηψλ ησλ απαηηήζεσλ. Ο επηδησθφκελνο ζηφρνο ήηαλ ε κείσζε ηεο δεκφζηαο δαπάλεο κέζσ ηεο αχμεζεο ηεο απνδνηηθφηεηαο. Απηή κπνξεί λα επηηεπρζεί κε δηαθφξνπο ηξφπνπο. Έλαο απφ ηνπο ηξφπνπο απηνχο είλαη ε ζπγθέληξσζε ησλ δαπαλψλ γηα ηελ επίηεπμε νηθνλνκηψλ θιίκαθαο. Έλαο άιινο ηξφπνο είλαη ε επαλεμέηαζε ησλ δηαδηθαζηψλ: ράξηο ζην e-commerce είλαη δπλαηή ε κείσζε ηνπ δηαδηθαζηηθνχ θφζηνπο θαη ε επίηεπμε θέξδνπο. Έλαο ηξίηνο ηξφπνο είλαη ε εληαία ηηκή αγαζνχ ή ππεξεζίαο γηα ηηο αγνξέο φισλ ησλ δεκφζησλ νξγαληζκψλ. Πξάγκαηη, ζε έλα ζχζηεκα θαηαθεξκαηηζκέλν, θάζε θέληξν θφζηνπο κπνξνχζε λα δαπαλά δηαθνξεηηθά πνζά γηα ηα ίδηα αγαζά. Υάξηο ζηελ δηαθάλεηα ηνπ ζεκεξηλνχ ζπζηήκαηνο επηηπγράλεηαη εληαία ηηκή γηα ηηο πξνκήζεηεο ηνπ ίδηνπ αγαζνχ ή ππεξεζίαο απφ φινπο ηνπο δεκφζηνπο νξγαληζκνχο. Μεηαμχ ησλ ιεηηνπξγηψλ ηνπ OGC είλαη ε δεκηνπξγία benchmarking 51 θαη ε κέηξεζε ησλ επηδφζεσλ φισλ ησλ δεκφζησλ νξγαληζκψλ ζηνλ ηνκέα ησλ πξνκεζεηψλ, ν νξηζκφο θνηλψλ πξνηχπσλ φζνλ αθνξά ζην e-commerce, ε πξνψζεζε πξντφλησλ πνπ δηεπθνιχλνπλ ηελ εηζαγσγή ησλ πξνηχπσλ απηψλ ζηνπο δεκφζηνπο νξγαληζκνχο, ε αλάιεςε ππνζηεξηθηηθήο δξάζεο ησλ πξνκεζεηψλ, ε ζχλαςε, φπνπ δελ ππάξρνπλ, ζπκθσληψλ-πιαίζην γηα ινγαξηαζκφ ηνπ δεκνζίνπ (ζηηο πεξηπηψζεηο ζηηο νπνίεο ε ζπγθέληξσζε ησλ δαπαλψλ επηθέξεη ζεκαληηθή κείσζε ηνπ θφζηνπο), θαζψο θαη ε ιεηηνπξγία ζαλ θχξην θέληξν θαηάξηηζεο φζνλ αθνξά ζηηο πξνκήζεηεο ηνπ δεκνζίνπ. 51 ζπγθξηηηθή αμηνιόγεζε (benchmarking): δηεξγαζία αλαδήηεζεο θαη κειέηεο ησλ θαιύηεξσλ πξαθηηθψλ νη νπνίεο παξάγνπλ αλώηεξεο επηδφζεηο 74

75 «OGCbuying.solutions» είλαη ν ηίηινο ηνπ site γηα ηηο θεληξηθέο πξνκήζεηεο κέζσ Internet. Οη δεκφζηνη νξγαληζκνί πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ηηο ππεξεζίεο ηνπ «OGCbuying.solutions» κπνξνχλ λα επηηαρχλνπλ ηηο δηαδηθαζίεο πξνκεζεηψλ ηνπο, λα επηηχρνπλ αληαγσληζηηθέο ηηκέο κε πιήξε πάληα ζεβαζκφ ησλ θνηλνηηθψλ λφκσλ. Δηθόλα 4: Σν logo ηνπ OGCbuying.solutions Σν «OGCbuying.solutions» δηαρεηξίδεηαη ειεθηξνληθνχο θαηαιφγνπο πξνεπηιεγκέλσλ πξνκεζεπηψλ. Γηα λα εηζαρζεί ζην κεηξψν (επεηεξίδα) πξνκεζεπηψλ κία επηρείξεζε πξέπεη λα ππνζηεί κία απζηεξή δηαδηθαζία επηινγήο. Οη δηαθεξχμεηο γηα ηελ επηινγή ησλ πξνκεζεπηψλ, δεκνζηεχνληαη αλά πεληαεηία. Οη πξνκεζεπηέο πνπ έρνπλ επηιεγεί, ελ ζπλερεία ππνγξάθνπλ ζπκθσλίεο πιαίζην ζηηο νπνίεο νξίδεηαη εμαξρήο ν δπλεηηθφο εηήζηνο θχθινο εξγαζηψλ. Έλα ηκήκα ηνπ OGCbuying.solutions, ην OGCenergy 52, είλαη αθηεξσκέλν ζηηο πξνκήζεηεο ησλ δεκνζίσλ νξγαληζκψλ πνπ αθνξνχλ ζηνπο ηνκείο ηεο ελέξγεηαο, ηειεπηθνηλσληψλ θαη λεξνχ. Παξέρεη επίζεο εμεηδηθεπκέλεο ζπκβνπιεπηηθέο ππεξεζίεο ζηνπο δεκφζηνπο νξγαληζκνχο πνπ ελδηαθέξνληαη γηα πξνκήζεηα θπζηθνχ αεξίνπ, ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη πγξψλ θαπζίκσλ Γαλία (gatetrade) Οη Γαλνί ήηαλ κηα απφ ηηο πξψηεο ρψξεο ζηελ Δπξψπε πνπ δεκηνχξγεζαλ κηα ειεθηξνληθή πχιε πξνκεζεηψλ. Σέζεθε ζε ιεηηνπξγία ηνλ Ηαλνπάξην, ηνπ 2002 θαη αλαπηχρζεθε κέζσ ηδησηηθήο επέλδπζεο. Ζ Γαλέδηθε πξνζπάζεηα αλαθέξεηαη δηεζλψο σο πξφηππν ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ηνπ 52 Πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο είλαη δηαζέζηκεο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 75

76 ηδησηηθνχ θαη δεκνζίνπ ηνκέα 53. Με απηφ ηνλ ηξφπν, ε θπβέξλεζε δελ ρξεηάζζεθε λα επηβαξπλζεί γηα ηε δεκηνπξγία ηεο πχιεο. Σέζζεξηο απφ ηηο κεγαιχηεξεο επηρεηξήζεηο ζηε Γαλία ζρεκάηηζαλ καδί κηα επηρείξεζε απνθαινχκελε gatetrade.net 54, γηα λα αλαπηχμνπλ ηελ πχιε δεκφζησλ πξνκεζεηψλ (The public Procurement Portal-DOIP 55 ) ζε ζπλεξγαζία κε ην δαλέδηθν Τπνπξγείν Δπηζηήκεο, Σερλνινγίαο θαη Καηλνηνκίαο πνπ αλέιαβε ην ξφιν ηνπ ζπληνληζηή. Απηέο είλαη: - Ζ TDC 56, ε νπνία είλαη ε κεγαιχηεξε ηειεπηθνηλσληαθή επηρείξεζε θαη κέρξη πξφηηλνο είρε ην κνλνπψιην ζηηο ηειεπηθνηλσλίεο ζηε Γαλία, -ε ηξάπεδα Danske 57, ε νπνία είλαη έλα απφ ηα δχν κεγαιχηεξα ηξαπεδηθά ηδξχκαηα ζηελ Γαλία, - ε Maersk Data 58, ε νπνία είλαη κέινο ηεο εηαηξίαο Maersk πνπ πεξηιακβάλεη δηεζλείο λαπηηιηαθέο θαη κεηαθνξηθέο επηρεηξήζεηο (Maersk Sealand), αεξνπνξηθέο κεηαθνξέο (Maersk Air), θαζψο θαη εγθαηαζηάζεηο πεηξειαίνπ θαη θπζηθνχ αεξίνπ, θαη - ε Post Danmark 59, ε νπνία δηαρεηξίδεηαη ην εζληθφ ηαρπδξνκείν θαη ε νπνία πξνζθάησο κεηαηξάπεθε ζε κηα δεκφζηα εηαηξία πεξηνξηζκέλεο επζχλεο. Μέζσ ηεο πχιεο ησλ δεκφζησλ πξνκεζεηψλ, νη δεκφζηνη νξγαληζκνί έρνπλ πξφζβαζε ζηηο ζπκθσλίεο-πιαίζην πνπ έρνπλ ζπλαθζεί απφ ηνλ SKI, ν νπνίνο είλαη ν νξγαληζκφο θξαηηθψλ πξνκεζεηψλ θαη ν νπνίν δηαπξαγκαηεχεηαη ζπκθσλίεο-πιαίζην γηα ινγαξηαζκφ φινπ ηνπ Γαλέδηθνπ θξάηνπο. Ζ ρξήζε ηεο πχιεο πξνκεζεηψλ βαζίδεηαη ζε κηα ζπκθσλία-πιαίζην κε ηελ gatetrade.net. Ζ ζπκθσλία εμαζθαιίδεη φηη ν δεκφζηνο ηνκέαο ζα ζέηεη ηηο απαηηήζεηο γηα ηελ πχιε θαη φηη ε gatetrade.net ζα θαζηζηά ην ζχζηεκα δηαζέζηκν θαηφπηλ πιεξσκήο αλά ζπλαιιαγή (πξάγκαηη γηα θάζε ζπλαιιαγή πξνβιέπεηαη κηα ρξέσζε ηεο ηάμεο ησλ 5 επξψ). 53 Calway, R. (2003) "Galway City Council Report", δηαζέζηκν ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 54 Ζ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε ηεο πχιεο είλαη: 55 Ζ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε ηεο DOIP είλαη: 56 Ζ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε ηεο TDC είλαη: 57 Ζ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε ηεο Danske είλαη: 58 Ζ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε ηεο Maerskdata είλαη: 59 Ζ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε ηεο post danmark είλαη: 76

77 Καηά ηε δηάξθεηα ησλ αξρηθψλ ζηαδίσλ αλάπηπμεο ηεο πχιεο, πξαγκαηνπνηήζεθαλ επηά πεηξακαηηθέο κειέηεο απφ ην Τπνπξγείν Δπηζηήκεο, Σερλνινγίαο θαη Καηλνηνκίαο, ην νπνίν επειπηζηεί επίζεο λα εγεζεί ζην δξφκν γηα ηελ θαζηέξσζε ησλ πξνηχπσλ γηα ην ειεθηξνληθφ εκπφξην, ηφζν ζηε Γαλία φζν θαη ζηελ ΔΔ γεληθφηεξα. Ζ ζηξαηεγηθή πνπ αθνινπζήζεθε απφ ηελ θνηλνπξαμία πνπ βξίζθεηαη πίζσ απφ ηελ ειεθηξνληθή πχιε δεκνζίσλ πξνκεζεηψλ, ήηαλ ην λα επηιερζεί κηα αγνξά πνπ ζα δηέζεηε πςειή ζπλαιιαθηηθή δπλαηφηεηα απφ ηελ πξψηε εκέξα. Απηφο ν ζηφρνο εθπιεξψζεθε ζε κεγάιν βαζκφ δεδνκέλνπ φηη ε πχιε ησλ δεκφζησλ πξνκεζεηψλ (DOIP) ελζσκαηψζεθε ζε κία ήδε ελεξγή ειεθηξνληθή αγνξά (gatetrade). Δηθόλα 5: ην logo ηεο gatetrade Δπηπιένλ, φηαλ ε gatetrade.net άξρηζε ηελ ιεηηνπξγία ηεο, νη ηέζζεξηο ηδξπηέο ηεο ζπκθψλεζαλ λα πξαγκαηνπνηνχλ φιεο ηηο πξνκήζεηεο ηνπο κέζσ ηεο ειεθηξνληθήο αγνξάο, πξνθεηκέλνπ λα εμαζθαιηζηεί ν απαξαίηεηνο θξίζηκνο φγθνο ζπλαιιαγψλ, ηφζν φζνλ αθνξά ζηελ πξνζθνξά φζν θαη ζηε δήηεζε. Απηφ έδσζε ιχζε ζε έλα απφ ηα θιαζηθά πξνβιήκαηα πνπ είλαη ην πνηνο ζα πάξεη ην ξίζθν λα θάλεη ρξήζε πξψηνο κηαο λέαο δηαδηθαζίαο 60. Μέρξη ηψξα, σζηφζν, ε νηθνλνκηθή επηηπρία ηεο gatetrade.net δελ είλαη απηή πνπ αλακελφηαλ. Έλα απφ ηα αξρηθά πξνβιήκαηα πνπ ε gatetrade.net αληηκεηψπηζε, ήηαλ ν πεξηνξηζκέλνο αξηζκφο ησλ πξφζπκσλ λα εκπιαθνχλ ζε απηή ηε δηαδηθαζία πξνκεζεπηψλ. Ωζηφζν, απηφ δελ είλαη κηα έθπιεμε, δεδνκέλεο ηεο γεληθήο απνδπλάκσζεο ζην ειεθηξνληθφ εκπφξην θαηά ηε ζηηγκή έλαξμεο ιεηηνπξγίαο ηεο αγνξάο. Απφ ην 2005 είλαη ελεξγή θαη ε ιεηηνπξγία ηεο ειεθηξνληθήο ηηκνιφγεζεο (e-invoicing), θαηά ηξφπν σζηφζν κε δεζκεπηηθφ. Ζ ειεθηξνληθή ηηκνιφγεζε αλακέλεηαη λα νδεγήζεη ην δεκφζην ζε εμνηθνλφκεζε 60 εθαηνκκπξίσλ επξψ θάζε ρξφλν. 60 Bakos, J. Y. A Strategic Analysis of Electronic Marketplaces. MIS Quarterly 1991,

78 Ηηαιία (Consip) ην πιαίζην ηεο κεηαξξχζκηζεο ηνπ ζπζηήκαηνο πξνκεζεηψλ ζηελ Ηηαιία κε ζηφρν ηνλ νξζνινγηζκφ ησλ δαπαλψλ ηνπ θξαηηθνχ ηνκέα, πνπ μεθίλεζε κε ηνλ πξνυπνινγηζκφ ηνπ 2000, ε Ηηαιηθή Κπβέξλεζε έδσζε κία δπλαηή ψζεζε ζηελ εηζαγσγή ζηνηρείσλ ηνπ e-commerce ζηελ πξνκεζεπηηθή δηαδηθαζία κέζσ ελφο πξνγξάκκαηνο πνπ έρεη ηξεηο θχξηνπο άμνλεο: Σελ πξνψζεζε ηνπ new economy. Σελ απηνλνκία ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο. Σελ απινπνίεζε θαη εθζπγρξνληζκφ ησλ πξνκεζεπηηθψλ δηαδηθαζηψλ κε επζπγξάκκηζε ζηα πην πξνεγκέλα επξσπατθά ζπζηήκαηα. Ζ θαηλνηνκία ζηε Γεκφζηα Γηνίθεζε κέζσ ηνπ πεξάζκαηνο ζην e- Government θαη ζην e-procurement, αληηπξνζσπεχεη πξάγκαηη, κία απφ ηηο θχξηεο κεζφδνπο γηα ηε βειηίσζε θαη πξνζαξκνγή ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ ζηηο απαηηήζεηο ησλ πνιηηψλ θαη ησλ νηθνλνκηθψλ θνξέσλ ζηε ρψξα. ε επξσπατθφ επίπεδν ε Ηηαιία θεξδίδεη ζπλερψο ζέζεηο φζνλ αθνξά ζηηο δηαζέζηκεο ππεξεζίεο ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο ζην δηαδίθηπν. Απφ ηνλ Οθηψβξην ηνπ 2001 σο ηνλ Απξίιην ηνπ 2002 ε έθζεζε ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο βιέπεη ηελ Ηηαιία λα αλεβαίλεη απφ ηελ 13 ε ζηελ 11 ε ζέζε ζηελ βαζκνινγία ησλ ρσξψλ ηεο Δ.Δ (+12%), μεπεξλψληαο ηελ Απζηξία θαη ηελ Γεξκαλία. Απηφ νθείιεηαη ζε ζεκαληηθή δαπάλε απφ κέξνπο ηεο Ηηαιηθήο θπβέξλεζεο γηα ηερλνινγηθή θαηλνηνκία ζηνλ δεκφζην ηνκέα. Πξάγκαηη, ε Ηηαιηθή θπβέξλεζε πξφζθαηα δηέζεζε γχξσ ζηα 300 εθαηνκκχξηα επξψ γηα ηνπο ηνκείο ηνπ e-government θαη ηνπ e-procurement. Μάιηζηα παξαηεξήζεθε ην θαηλφκελν πνιιέο εηαηξίεο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ ρψξν ησλ ΣΠΔ θαη είλαη ηζρπξέο ράξηο ζηελ αλάπηπμε ηνπ ηνκέα, λα μεθηλήζνπλ λα ζπλάπηνπλ ζπκθσλίεο κε ην δεκφζην γηα λα θαηνξζψζνπλ λα πάξνπλ κεξίδην απφ ηελ ζεκαληηθή θξαηηθή δαπάλε. Με δηάηαγκα πνπ εθδφζεθε απφ ηνλ ππνπξγφ Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ ηνλ Φεβξνπάξην ηνπ 2000, εμνπζηνδνηήζεθε ε ίδξπζε ηεο κεηνρηθήο εηαηξίαο Consip 61 s.p.a. (Concessionaria servizi informatici pubblici), κε κνλαδηθφ κέηνρν ην ππνπξγείν Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ. Ζ 61 Πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο είλαη δηαζέζηκεο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 78

79 Consip ζηέθεηαη ζηελ θαξδηά ηνπ ηηαιηθνχ πξνγξάκκαηνο κεηαξξχζκηζεο ησλ θξαηηθψλ πξνκεζεηψλ. Ζ Consip έρεη κεηαμχ άιισλ ηηο αθφινπζεο αξκνδηφηεηεο: πλάπηεη ηηο εζληθέο ζπκθσλίεο πιαίζην απεπζείαο κε ηνπο πξνκεζεπηέο θαη επηηξέπεη ελ ζπλερεία ζηηο δεκφζηεο δηνηθήζεηο λα πξνκεζεπηνχλ ηα πξντφληα κέζσ ελφο e-shop θάλνληαο ρξήζε ειεθηξνληθνχ θαηαιφγνπ. Γηελεξγεί ηηο ειεθηξνληθέο δεκνπξαζίεο εμ νλφκαηνο ησλ δεκνζίσλ δηνηθήζεσλ, ή απιά ηηο ππνζηεξίδεη θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηεμαγσγήο ηνπο. Οξγαλψλεη ηελ ειεθηξνληθή αγνξά (e-marketplace) ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο. Παξέρεη βνήζεηα ζηηο θεληξηθέο θαη πεξηθεξεηαθέο δηνηθήζεηο φζνλ αθνξά ζηηο πξνκεζεπηηθέο ηνπο αλάγθεο. Κάλεη ρξήζε ησλ θαηάιιεισλ νξγάλσλ γηα ηελ παξαθνινχζεζε ηεο θαηαλάισζεο ή ηνλ έιεγρν ηεο δαπάλεο. Δηθόλα 6: Σν logo ηεο Consip πλεπψο, ζα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη ε Consip δξα ζαλ «έλαο νξγαληζκόο παξνρήο πξνκεζεπηηθώλ ππεξεζηώλ ζηηο δηνηθήζεηο ηνπ δεκνζίνπ, εληαζζόκελε αλάκεζα ζε απηέο θαη ηηο πξνκεζεπηηθέο επηρεηξήζεηο 62». Δίλαη ζεκαληηθφ λα αλαθεξζεί επίζεο, φηη νη θεληξηθέο θξαηηθέο δηνηθήζεηο ήηαλ ζην παξειζφλ ππνρξεσκέλεο λα πξαγκαηνπνηνχλ ηηο πξνκήζεηεο ηνπο θάλνληαο ρξήζε ησλ ζπλαθζέλησλ ζπκβάζεσλ ηεο Consip, ελψ νη ππφινηπεο δεκφζηεο δηνηθήζεηο (φπσο γηα παξάδεηγκα νη ηνπηθνί νξγαληζκνί, ηα παλεπηζηεκηαθά ηδξχκαηα, ηα εκπνξηθά επηκειεηήξηα, νη 62 BARBIERO, A. OSIMO, D. & SPAGNOLO, L. (2001), L e-procurement nella pubblica amministrazione: guida pratica nell acquisto on line di beni e servizi, Maggioli editore, Rimini, p

80 πγεηνλνκηθέο κνλάδεο) είραλ ηελ δπλαηφηεηα ή λα εληαρζνχλ ζηελ ζχκβαζε ή λα ζπγθξίλνπλ ηελ ηηκή ή/θαη ηα πνηνηηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ πξντφλησλ πνπ ζέινπλ λα πξνκεζεπηνχλ κε παξφκνηα πξντφληα εληαγκέλα ζε ζχκβαζε ηεο Consip. Απηφ ην γεγνλφο δηεπθφιπλε ην μεθίλεκα ηνπ ζπζηήκαηνο θαη ηε κείσζε ηνπ κνλαδηαίνπ θφζηνπο γηα ηα ηππνπνηεκέλα αγαζά θαη ππεξεζίεο 63, αιιά απφ ηελ άιιε απνκφλσζε ηηο κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο (ΜΜΔ) απφ ηελ αγνξά ε νπνία αθέζεθε ζηηο κεγάιεο επηρεηξήζεηο, νη δεκφζηεο δηνηθήζεηο βξέζεθαλ απξνεηνίκαζηεο λα πηνζεηήζνπλ ηηο λέεο δηαδηθαζίεο ελψ παξαηεξήζεθε θαθή πνηφηεηα πξνκεζεηψλ, θαζπζηεξεκέλεο παξαδφζεηο, θαη πεξηνξηζκέλε ππνζηήξημε απφ ηελ Consip ζηηο πξαγκαηηθέο αλάγθεο ησλ δεκφζησλ δηνηθήζεσλ. Γηα λα αληαπνθξηζεί ζηηο πηέζεηο ηφζν απφ ηηο ΜΜΔ φζν θαη απφ ηηο δεκφζηεο δηνηθήζεηο, ην 2003 ε Ηηαιηθή θπβέξλεζε θαηάξγεζε ηελ "ππνρξεσηηθή αγνξά" θαη νη δεκφζηεο δηνηθήζεηο ήηαλ ειεχζεξεο λα δηαπξαγκαηεπηνχλ ηηο ζπκβάζεηο ηνπο, ππφ ηνλ φξν φηη νη φξνη πνπ ζα επηηχγραλαλ ζα ήηαλ επλντθφηεξνη απφ εθείλνπο ησλ εζληθψλ ζπκβάζεσλ. Με ηελ ιεηηνπξγία ηεο Consip «ε Ιηαιία θαηόξζσζε ζε κηθξό ρξνληθό δηάζηεκα λα εληάμεη ζην ζύζηεκα γύξσ ζηηο 4000 θεληξηθέο θαη ηνπηθέο δηνηθήζεηο 64», νη νπνίεο επηπιένλ, κπνξνχλ λα έρνπλ πξφζβαζε ζε φιεο ηηο αλαγθαίεο πιεξνθνξίεο γηα ηελ ρξήζε ησλ εξγαιείσλ ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ κέζσ ηεο ειεθηξνληθήο πχιεο ε νπνία είλαη ελεξγή απφ ηνλ Ηνχιην ηνπ Έλα γεγνλφο πνπ παξαηεξήζεθε ζηελ Ηηαιία θαη είλαη άμην αλαθνξάο είλαη φηη νη δπλακηθφηεξεο πεξηθεξεηαθέο θαη ηνπηθέο δηνηθήζεηο έρνπλ αλαπηχμεη δηθέο ηνπο ηνπηθέο ππεξεζίεο ππνζηήξημεο ησλ πξνκεζεηψλ ηνπο νη νπνίεο είλαη ηνπηθέο εθδφζεηο ηεο Consip θαη λέσλ ειεθηξνληθψλ δηαδηθηπαθψλ ππιψλ πνπ παξέρνπλ ειεθηξνληθέο αγνξέο, ειεθηξνληθέο δεκνπξαζίεο, θαη άιιεο ππεξεζίεο κάξθεηηλγθ θαη πξνκεζεηψλ. Σν ηηαιηθφ πξφηππν έρεη αλαγλσξηζηεί ζην εμσηεξηθφ ζαλ εμαηξεηηθφ θαη έρεη πηνζεηεζεί 63 Programma di Razionalizzazione degli acquisti di beni e servizi per le Pubbliche Amministrazioni, 2003 Report to Italian Parliament. 64 CAPOCCHI, A. (2003), Il processo di e-government nel sistema delle amministrazioni pubbliche, Giuffrè editore, p

81 απφ ην πξφγξακκα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο PHARE 65 γηα ηα έξγα ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ ζηελ Σνπξθία θαη ηελ Κχπξν. Δπηπιένλ, ε Consip έρεη θαζηεξψζεη ζπλεξγαζίεο κε ηδξχκαηα πξνκεζεηψλ 29 ρσξψλ πνπ ζπκκεηέρνπλ ζην European Public Procurement Learning Lab 66, κεηαμχ απηψλ, ηεο Απζηξίαο, ηεο Γαλίαο, ηεο Γαιιίαο, ησλ Κάησ Υσξψλ, θαη ηεο Φηλιαλδίαο Ζλσκέλεο Πνιηηείεο Γεληθψο, ε θηινζνθία ηνπ Ακεξηθαληθνχ θξάηνπο φζνλ αθνξά ηηο δεκφζηεο δαπάλεο είλαη λα απνηξέπεη ζηα φξηα ηνπ δπλαηνχ ηελ έμνδν ησλ ακεξηθαληθψλ θεθαιαίσλ απφ ηα ζχλνξα ησλ Ζλσκέλσλ Πνιηηεηψλ θαη λα πξνθπιάζζεη ηα ακεξηθαληθά εξγαηηθά ρέξηα. Σα άιια θξάηε ηνπ θφζκνπ ελδέρεηαη πξάγκαηη λα έρνπλ ρακειφηεξα εξγαηηθά θφζηε απφ εθείλα ηεο Ακεξηθήο θαη απηφ ηα ζέηεη απηνκάησο ζε ζπλζήθεο πιενλεθηήκαηνο. Γη απηφ ηνλ ιφγν ε Federal Acquisition Regulation (Far) 67, κέζσ ηεο Buy American Act 68 θαη ηνπ Balance of Payments Program 69, πξνβιέπεη ηελ επηβνιή ελφο θφξνπ ζην ζπλνιηθφ θφζηνο ησλ αληαγσληζηηθψλ πξνζθνξψλ ησλ μέλσλ εηαηξηψλ, ψζηε λα ππάξμεη εμηζνξξφπεζε ησλ πξνζθνξψλ. Μία άιιε ηαθηηθή πνπ αθνινπζεί ην ακεξηθαληθφ θξάηνο είλαη λα επλνεί ζε ζεκαληηθφ βαζκφ ηελ αλάζεζε ησλ δεκνζίσλ έξγσλ ζε κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο, ψζηε λα πξνθπιαρζεί ε πξαγκαηηθή θηλεηήξηα δχλακε ηεο ακεξηθαληθήο νηθνλνκίαο θαη λα απνθχγεη ηελ κείσζε ησλ «παηθηψλ» ζηνπο βηνκεραληθνχο ηνκείο, πνπ ζα είρε σο απνηέιεζκα ηελ επηβξάδπλζε ηεο ηερλνινγηθήο θαηλνηνκίαο θαη ηε κείσζε ηνπ αληαγσληζκνχ. 65 Σν πξφγξακκα PHARE είλαη έλα απφ ηα ηξία πξνεληαμηαθά φξγαλα πνπ ρξεκαηνδνηνχληαη απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε γηα λα βνεζήζνπλ ηηο αηηνχζεο ρψξεο ηεο Κεληξηθήο θαη Αλαηνιηθήο Δπξψπεο ζηελ πξνεηνηκαζία ηνπο γηα πξνζρψξεζε ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε. 66 Πξφθεηηαη γηα κηα πξσηνβνπιία ηνπ Ηηαιηθνχ ηκήκαηνο δεκφζηαο δηνίθεζεο καδί κε ηελ Consip θαη ην Ηηαιηθφ Τπνπξγείν Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ πξνθεηκέλνπ λα ζπγθξηζνχλ νη δξαζηεξηφηεηεο θαη λα κνηξαζηεί ε ρξήζηκε γλψζε κεηαμχ ησλ επξσπατθψλ πξνκεζεπηηθψλ ηδξπκάησλ 67 Πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο είλαη δηαζέζηκεο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 68 Γηαζέζηκν ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 69 Γηαζέζηκν ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 81

82 ηηο Ζλσκέλεο Πνιηηείεο, ην ζχζηεκα ησλ θεληξηθψλ πξνκεζεηψλ μεθίλεζε κε κεγάιεο επελδχζεηο θαη αξρίδεη ηειεπηαία λα αλαπηχζζεηαη ηθαλνπνηεηηθά αλ θαη κε ζεκαληηθέο δηαθνξέο κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ πνιηηεηψλ. Σα ελ ελεξγεία ζπζηήκαηα είλαη αξθεηά, αιιά απφ απηά αμίδεη λα αλαθεξζνχλ εθείλα ηνπ Maryland θαη ηεο Florida. Οη ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο ζην Maryland (U.S.A.) Σν E-Maryland Marketplace 70 είλαη έλα ζχζηεκα δηαδηθηπαθνχ e- Procurement εθαξκνζκέλν απφ ηελ πνιηηεία ηνπ Maryland (USA). Γεκηνπξγήζεθε ηνλ Μάξηην ηνπ 2000 θαη κεηξά πεξηζζφηεξνπο απφ 400 ελεξγνχο ρξήζηεο πνπ αλήθνπλ ζε πάλσ απφ 60 θξαηηθέο εηαηξίεο ή ηνπηθνχο νξγαληζκνχο πνπ, κέζσ απφ κία βηηξίλα ειεθηξνληθψλ θαηαιφγσλ αγνξάδνπλ θαη πξαγκαηνπνηνχλ δεκνπξαζίεο on-line, κε πάλσ απφ 1000 πξνκεζεπηέο. Ο φγθνο ησλ ζπλαιιαγψλ ησλ πξψησλ 18 κελψλ δξαζηεξηφηεηαο μεπέξαζε ηα 75 εθαηνκκχξηα δνιάξηα. Γηα ην 2006 νη πξνβιέςεηο δείρλνπλ φηη πάλσ απφ ην 80% ησλ αγαζψλ θαη ησλ ππεξεζηψλ πνπ πξνκεζεχεηαη ε πνιηηεία ζα πξαγκαηνπνηεζνχλ κέζσ ηνπ e-maryland Marketplace πνπ, ζηηο πξνζέζεηο ηνπ Κπβεξλήηε ηεο Πνιηηείαο, ζηνρεχεη λα γίλεη ην κνληέιν πνπ ζα εθαξκνζηεί ζε εζληθφ επίπεδν. Δηθόλα 7: Σν logo ηνπ e-maryland Marketplace Σν portal έρεη θεξδίζεη πνιιά βξαβεία θαη αλαθνξέο ζαλ επηηπρεκέλε εθαξκνγή ζηνλ ηνκέα ηνπ e-government, επηδεηθλχνληαο πνιιά πιενλεθηήκαηα: Γηα ηνπο πξνκεζεπηέο είλαη έλα απνηειεζκαηηθφ εξγαιείν κέζσ ηνπ νπνίνπ έρνπλ πξφζβαζε ζε πιεξνθνξίεο πνπ αθνξνχλ ηηο πξνκήζεηεο ηεο πνιηηείαο. Γηα ηελ πνιηηεία λα επηηπγράλεη αληαγσληζηηθέο ηηκέο. 70 Γηαζέζηκν ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 82

83 Παξέρεη ζηηο κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο ηελ δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ζηνπο δηαγσληζκνχο ηεο πνιηηείαο. Γηεπθνιχλεη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα θαη ηελ ηαρχηεηα ησλ πξνκεζεπηηθψλ δηαδηθαζηψλ. Σν ζχζηεκα απηφ ππνζηεξίδεη ηηο on-line δεκνπξαζίεο θαη ηελ αγνξά κέζσ ειεθηξνληθνχ θαηαιφγνπ. Οη on-line δεκνπξαζίεο επηηξέπνπλ ζηελ πνιηηεία λα εθθξάζεη ηηο επηζπκίεο ηεο φζνλ αθνξά ηελ πξνκήζεηα ελφο αγαζνχ ή κηαο ππεξεζίαο θαη λα ιάβεη πξνζθνξέο γη απηέο on-line. Γηα ηνπο πξνκεζεπηέο πνπ ζέινπλ λα έρνπλ πξφζβαζε ζηελ ππεξεζία ησλ on-line δεκνπξαζηψλ ππάξρεη έλα εηήζην θφζηνο εγγξαθήο ηεο ηάμεο ησλ 150 δνιαξίσλ ή ησλ 225 δνιαξίσλ, αλ ζέινπλ λα ελεκεξψλνληαη απηνκάησο γηα ηελ έλαξμε ησλ δεκνπξαζηψλ. Γηα ηελ αγνξά κέζσ θαηαιφγνπ ε πχιε πξνζθέξεη έλα πξφηππν ειεθηξνληθνχ θαηαιφγνπ πνπ ελνπνηεί ηνπο δηαθφξνπο θαηαιφγνπο ησλ πξνκεζεπηψλ. Σν θφζηνο κίαο παξαγγειίαο online είλαη ηεο ηάμεο ησλ 3,5 δνιαξίσλ. Οη ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο ζηελ Florida Απφ ην 2002 είλαη on-line ην «GovAssets4Sale 71», έλα marketplace ράξηο ζην νπνίν νη δεκφζηνη νξγαληζκνί κπνξνχλ λα πσιήζνπλ ή λα αληαιιάμνπλ ηηο πιενλάδνπζεο πξνκήζεηεο ηνπο κέζσ Internet. Σν «GovAssets4Sale» κεηξά πάλσ απφ 25 ζπκκεηέρνληεο νξγαληζκνχο. Δηθόλα 8: Σν logo ηνπ GovAssets4Sale Πξφθεηηαη γηα κία on-line ππεξεζία πνπ βνεζά ηνπο δεκνζίνπο νξγαληζκνχο λα απαιιαγνχλ απφ πιενλάδνληα πιηθά θαη πξνκήζεηεο κέζσ δεκνπξαζηψλ, ηδησηηθψλ δηαπξαγκαηεχζεσλ θαη αληαιιαγψλ. Οη αγνξαζηέο κπνξνχλ λα είλαη άιινη δεκφζηνη νξγαληζκνί, κε θπβεξλεηηθέο νξγαλψζεηο ή θαη ηδηψηεο. «Σν λα πξνζθέξεηο ζηηο ηνπηθέο δεκόζηεο δηνηθήζεηο ηελ 71 Γηαζέζηκν ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 83

84 δπλαηόηεηα λα εκπνξεύνληαη ηα αγαζά ηνπο on-line, ζεσξνύκε όηη κπνξεί λα είλαη έλα θίλεηξν αγνξάο θαη γηα άιινπο νξγαληζκνύο, ίζσο θαη πην κηθξνύο», αλαθέξεη ν Len Russek 72, πξφεδξνο ηεο GovAssets4Sale. «Έρνπκε πινπνηήζεη κία πιαηθόξκα γηα ην εκπόξην. Ήδε πνιιέο αζηπλνκηθέο δηεπζύλζεηο έρνπλ αληαιιάμεη ηα νρήκαηα ηνπο κε άιιεο δηεπζύλζεηο γηα εμνηθνλόκεζε πόξσλ». ην GovAssets4Sale κπνξνχλ λα δηαπξαγκαηεπζνχλ: εηδηθά κέζα κεηαθνξάο, βαξέσο ηχπνπ νρήκαηα, φπια, αζηπλνκηθφο εμνπιηζκφο, ειηθφπηεξα, computer, πιεξνθνξηαθφο εμνπιηζκφο, ηαηξηθά πιηθά, αεξνλαππεγηθφο θαη λαπηηθφο εμνπιηζκφο, ζθάθε θαη ππνβξχρηνο εμνπιηζκφο. Γηα ηελ ψξα είλαη έλα site ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ Government-to-Government (G2G) θαη Government- to- Business (G2B). Ο ζηφρνο ηνπ GovAssets4Sale.com είλαη λα γίλεη έλα νινθιεξσκέλν marketplace ζην νπνίν λα κπνξεί λα απεπζπλζεί νπνηνζδήπνηε δεκφζηνο νξγαληζκφο γηα λα απαιιαγεί απφ αρξεζηκνπνίεηα πιηθά ή πιενλάδνπζεο πξνκήζεηεο. Σν GovAssets4Sale είλαη έλα marketplace sui generic, εθφζνλ νη θαλφλεο ζπλαιιαγήο πξνβιέπνπλ γηα παξάδεηγκα φηη ζε κεξηθά αγαζά ν πσιεηήο κπνξεί λα δψζεη πξνηεξαηφηεηα ζπκκεηνρήο ζηελ δεκνπξαζία ζε κε θεξδνζθνπηθνχο νξγαληζκνχο ή ζε άιινπο δεκφζηνπο νξγαληζκνχο. Με ηνλ ίδην ηξφπν πξνβιέπεηαη ε δπλαηφηεηα αληαιιαγήο αγαζψλ αλάκεζα ζηνπο ζπκκεηέρνληεο δεκφζηνπο νξγαληζκνχο. Σν marketplace απεπζχλεηαη θαη ζε ηδησηηθέο εηαηξίεο ή θπζηθά λνκηθά πξφζσπα ηα νπνία κπνξνχλ λα βξνπλ άξηζηεο επθαηξίεο ζε νξηζκέλεο θαηεγνξίεο αγαζψλ. Έλαο νξγαληζκφο κπνξεί είηε λα δηαζέζεη ηα αγαζά ηνπ ζε φινπο ηνπο ρξήζηεο ή λα επηιέμεη ηελ νδφ ηεο ηδησηηθήο δηαπξαγκάηεπζεο. Απηή ε πξάμε πξαγκαηνπνηείηαη κέζσ ηεο ζπκπιήξσζεο κίαο ειεθηξνληθήο θφξκαο, φπνπ παξέρνληαη θαη θσηνγξαθίεο ησλ πιηθψλ πξνο πψιεζε θαη νη δηεπζχλζεηο e- mail ησλ νξγαληζκψλ πνπ ν νξγαληζκφο-πσιεηήο ζέιεη λα ελεκεξψζεη φζνλ αθνξά ζηα πιηθά πξνο πψιεζε. Δλ ζπλερεία, ζηέιλεηαη έλα ζε φιεο ηηο δηεπζχλζεηο πνπ έρεη ζεκεηψζεη ν νξγαληζκφο-πσιεηήο κε έλα link ζην site. Ο δπλεηηθφο αγνξαζηήο κπνξεί λα επηιέμεη αλάκεζα ζηελ ππνβνιή πξνζθνξάο, 72 Ζ ζπλέληεπμε είλαη δηαζέζηκε ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 84

85 ζηε δσξεάλ παξαρψξεζε ησλ αγαζψλ ή θαη λα πξνηείλεη κία αληαιιαγή. Μεηά απφ θάπνηα ρξνληθή πεξίνδν παξέρεηαη ζηνλ νξγαληζκφ-πσιεηή κία ιίζηα φισλ απηψλ πνπ έθαλαλ πξνζθνξά. Ο Οξγαληζκφο κπνξεί λα επηιέμεη έλαλ αγνξαζηή ή λα αξλεζεί φιεο ηηο πξνζθνξέο θαη λα αλνίμεη ηελ πψιεζε πξνο φινπο. Δπηπιένλ, κφλν ηα κέιε πνπ έρνπλ εγγξαθεί κπνξνχλ λα ζέζνπλ επψλπκα ηηο εξσηήζεηο ηνπο ζηνπο πσιεηέο ψζηε λα επηζπεπηεί κε απηφ ηνλ ηξφπν ε δηαδηθαζία. Σν site, παξφιεο ηηο νινθιεξσηηθέο πξνζέζεηο ηνπ πξνέδξνπ ηνπ, Len Russek, εκθαλίδεηαη αθφκα ηδηαίηεξα πξνζαλαηνιηζκέλν πξνο ηελ ακεξηθαληθή αγνξά. ε θάζε πεξίπησζε φκσο, είλαη άμην ιφγνπ γηα ηνλ λεσηεξηζκφ ηνπ θαη θαίλεηαη ζαλ κία ηδέα πνπ κπνξεί λα αληηγξαθεί θαη ζε άιια θξάηε, φπσο ην δηθφ καο γηα παξάδεηγκα, φπνπ νη θπβέξλεζε θαίλεηαη λα ζηνρεχεη ζην ειεθηξνληθφ εκπφξην ζαλ φξγαλν νξζνινγηθνπνίεζεο ησλ πξνκεζεηψλ θαη ηεο δηαρείξηζεο ηεο δεκφζηαο πεξηνπζίαο. Σν GovAssets4Sale πινπνηήζεθε ζε 8 κήλεο. ήκεξα ζην site ππάξρεη έλαο πεξηνξηζκέλνο αξηζκφο αληηθεηκέλσλ, αιιά ν Russek αλαθνίλσζε φηη ζα πξνσζεζεί δηαθεκηζηηθά ζε εζληθφ επίπεδν ψζηε λα γίλεη γλσζηή ε δεκηνπξγία ηνπ. Με απηφ ηνλ ηξφπν εθηηκάηαη φηη ζα απμεζεί ν αξηζκφο ησλ ζπκκεηερφλησλ δεκφζησλ νξγαληζκψλ έρνληαο σο απψηεξν ζηφρν ηελ εμέιημε ηνπ ζε κνλαδηθφ marketplace γηα φινπο ηνπο θεληξηθνχο ή ηνπηθνχο δεκφζηνπο νξγαληζκνχο Δθαξκνγή ησλ ειεθηξνληθώλ πξνκεζεηώλ ζηηο ρώξεο ηεο Μέζεο Αλαηνιήο θαη ηεο Βόξεηαο Αθξηθήο ηηο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο (πνιχ πεξηζζφηεξν απ' φηη ζηηο αλαπηπγκέλεο), νη ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο θαη ε ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε γεληθά ζεσξνχληαη σο έλα ζεκαληηθφ εξγαιείν γηα ηελ κεηαξξχζκηζε ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο θαη ηνλ εθζπγρξνληζκφ ηεο δνκήο ηεο. Θεσξψληαο δεδνκέλε ηελ χπαξμε πνιηηηθήο ζέιεζεο γηα κεηαξξχζκηζε, ε έιιεηςε ηεο ζχγρξνλεο ηερλνινγηθήο ππνδνκήο ζηηο ρψξεο 85

86 απηέο είλαη ζαθψο ην θχξην εκπφδην ζηε δηάρπζε ησλ ΣΠΔ ζηε δεκφζηα δηνίθεζε. Απφ ηελ άιιε, απηφ ην κεηνλέθηεκα αληηζηαζκίδεηαη ελ κέξεη απφ ην γεγνλφο φηη αληίζεηα απφ φηη ζπκβαίλεη ζηηο ήδε αλεπηπγκέλεο ρψξεο, ε κεραλνξγάλσζε αξρίδεη ζρεδφλ απφ ηελ κεδέλ, κε απνηέιεζκα λα ππάξρνπλ ιίγα έσο θαη θαζφινπ πξνβιήκαηα φζνλ αθνξά ζηε ζπκβαηφηεηα ησλ λέσλ ζπζηεκάησλ κε ηα πξνυπάξρνληα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα. Απηφ ηζρχεη ηφζν γηα ηηο δεκφζηεο ππεξεζίεο φζν θαη γηα ηηο επηρεηξήζεηο, αλ ζεσξήζνπκε φηη νη ηειεπηαίεο έρνπλ ηνπο απαξαίηεηνπο πφξνπο γηα λα επελδχζνπλ ζηηο λέεο ηερλνινγίεο. Απηφο είλαη έλαο άιινο ιφγνο γηα ηνλ νπνίν ν εθζπγρξνληζκφο ηνπ ζπζηήκαηνο δεκφζησλ πξνκεζεηψλ κπνξεί λα βξεη ηελ ηδαληθή ηνπ ζέζε ζε έλα επξχηεξν πξφγξακκα κεηαξξχζκηζεο, πνπ ζηνρεχεη ζηελ δεκηνπξγία ελφο επλντθνχ πεξηβάιινληνο γηα ηηο νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο, πξνθεηκέλνπ λα πξνζειθπζηνχλ θεθάιαηα κε ηελ κνξθή καθξνπξφζεζκσλ παξαγσγηθψλ επελδχζεσλ. ε απηφ ην ζεκείν αλαθέξνληαη κεξηθέο εθαξκνγέο απφ ρψξεο ηεο βφξεηαο Αθξηθήο θαη ηεο Μέζεο Αλαηνιήο: - Σα Ζλσκέλα Αξαβηθά Δκηξάηα έρνπλ επηηχρεη άξηζηα απνηειέζκαηα ζηελ αλάπηπμε πχιεο Ζιεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο (e-government Portal 73 ), ην νπνίν έρεη επηηχρεη ηελ αλαγλψξηζε σο ην θαιχηεξν πεξηθεξεηαθφ best practice 74. Δηθόλα 9: Σν logo ηεο πύιεο ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο ησλ Αξαβηθώλ Δκηξάησλ Οη Ζιεθηξνληθέο πξνκήζεηεο έρνπλ εηζαρζεί ηφζν ζε νκνζπνλδηαθφ επίπεδν, κε ηελ ειεθηξνληθή πχιε δεκνζίσλ πξνζθνξψλ, φζν θαη ζε επίπεδν εκηξάηνπ θαη εηδηθφηεξα, θπζηθά, ζην Νηνπκπάη, ην νπνίν ζηνρεχεη λα γίλεη έλαο πςειήο ζεκαληηθφηεηαο νηθνλνκηθφο θφκβνο ζηελ πεξηνρή, κε θαιέο πηζαλφηεηεο επηηπρίαο. Σν ζχζηεκα ειεθηξνληθψλ πξνζθνξψλ (E-Tender) είλαη έλα ειεθηξνληθφ ζχζηεκα δηαρείξηζεο ησλ πξνκεζεπηηθψλ 73 Γηαζέζηκν ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 74 United Nations Global e-government Readiness Report

87 δξαζηεξηνηήησλ ησλ νκνζπνλδηαθψλ ππνπξγείσλ, ην νπνίν πξνζθέξεη ζηηο επηρεηξήζεηο: on-line εγγξαθή, δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ζηνπο δηαγσληζκνχο πξνκεζεηψλ ησλ ππνπξγείσλ θαζψο θαη ζπκκεηνρήο ζηελ δηαδηθαζία ππνβνιήο πξνζθνξψλ, ελψ ππνζηεξίδεηαη θαη ε on-line ρξεκαηηθή ζπλαιιαγή Ζ θπβέξλεζε ηνπ Ληβάλνπ πξνσζεί έλα πξφγξακκα ζχλδεζεο πέληε ππνπξγείσλ κε έλα ζχζηεκα πνπ δηαρεηξίδεηαη ειεθηξνληθέο πξνζθνξέο ην νπνίν αλακέλεηαη φηη ζα βειηηψζεη ζεκαληηθά ηε πξνκεζεπηηθή δηαδηθαζία. Σν πξφγξακκα ππνζηεξίδεηαη ηερληθά απφ έλαλ ηνπηθφ νξγαληζκφ αλάπηπμεο (Development Gateway Foundation 76 ) θαη ρξεκαηνδνηείηαη κε θεθάιαηα απφ ην πξφγξακκα «Development Gateway Foundation's e-government Grants Program 77» πνπ αλαπηχρζεθε ζε ζπλεξγαζία κε ηελ ηηαιηθή θπβέξλεζε. Αξκφδην γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ πξνγξάκκαηνο είλαη ην γξαθείν ηνπ Τπνπξγείνπ δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο (OMSAR 78 ). - ηελ Ηνξδαλία, ππάξρεη κηα ζπλεξγαηηθή πξνζπάζεηα κεηαμχ ηνπ Πξνγξάκκαηνο Αλάπηπμεο ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ (UNDP 79 ) θαη ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ γηα ηε δεκηνπξγία κηα πιαηθφξκαο ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ ηεο νπνίαο ε ιεηηνπξγία πξνγξακκαηίδεηαη γηα ηα ηέιε ηνπ Τπάξρεη επίζεο έλα πξφγξακκα πνπ πεξηιακβάλεη ηελ Αιγεξία, ην Μαξόθν, ηε Μαπξηηαλία θαη ηελ Σπλεζία, πνπ ζηνρεχεη ζηελ δεκηνπξγία ελφο θνηλνχ ζπζηήκαηνο ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ ζηηο ρψξεο απηέο, κε ηελ ρξεκαηνδφηεζε ηνπ Development Gateway Foundation θαη ηεο Παγθφζκηαο Σξάπεδαο. 75 Ministry of Finance and Industry, UAE: πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο είλαη δηαζέζηκεο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 76 Γηαζέζηκνο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 77 Πξφθεηηαη γηα έλα πξφγξακκα πνπ βνεζάεη ζηελ αχμεζε ηεο απνδνηηθφηεηαο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα ησλ αλαπηπζζφκελσλ ρσξψλ κέζσ ηεο βειηίσζεο ηεο δηαθάλεηαο θαη ηεο αχμεζεο ησλ ηθαλνηήησλ. Σν 2004 ιήθζεθαλ πάλσ απφ 70 αηηήζεηο επηρνξήγεζεο απφ 55 ρψξεο. 78 Πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο είλαη δηαζέζηκεο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 79 Πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο είλαη δηαζέζηκεο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε : 87

88 Κεθάιαην 2 Θέκαηα αζθαιείαο ζηηο Ηιεθηξνληθέο Πξνκήζεηεο 88

89 Κεθάιαην 2: Θέκαηα αζθαιείαο ζηηο Ζιεθηξνληθέο Πξνκήζεηεο 2.1. Βαζηθέο Απαηηήζεηο Αζθάιεηαο Καηά ηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηελ πινπνίεζε ελφο ζπζηήκαηνο ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ, ηδηαίηεξε ζεκαζία πξέπεη λα δνζεί ζηελ αζθάιεηα ηνπ ζπζηήκαηνο θαη ζηελ εκπηζηνζχλε πνπ απηφ απνπλέεη ζηνπο ρξήζηεο ηνπ. Έλα ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα πνπ θαλεξψλεη ηελ ζεκαζία ηεο αζθάιεηαο ελφο ζπζηήκαηνο ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ, είλαη ε γλσζηή ππφζεζε «βηνκεραληθήο θαηαζθνπείαο» ηνπ 1993, φπνπ ε εηαηξία Siemens έραζε έλα ζπκβφιαην 2 δηζεθαηνκκπξίσλ επξψ, γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ ηξέλνπ πςειήο ηαρχηεηαο ζηελ Νφηηα Κνξέα, επεηδή ε πξνζθνξά ηεο ππνθιάπεθε απφ κηα Γαιιηθή κπζηηθή ππεξεζία, ηελ Direction Generale de la Securite Exterieure (DSGE). Ζ πιεξνθνξία απηή δφζεθε ζε κηα αληαγσλίζηξηα εηαηξία ηεο Siemens, ηελ GEC Alsthom, πνπ είλαη ε θαηαζθεπάζηξηα εηαηξία ηνπ TGV, ηνπ Γαιιηθνχ ηξέλνπ πςειήο ηαρχηεηαο. Σν απνηέιεζκα ήηαλ ε GEC Alsthom λα θάλεη ρακειφηεξε πξνζθνξά θαη λα θεξδίζεη ηνλ δηαγσληζκφ 80. Οη βαζηθέο απαηηήζεηο αζθαιείαο 81 πνπ ζα πξέπεη λα ηθαλνπνηνχληαη απφ έλα ζχζηεκα Ζιεθηξνληθψλ Πξνκεζεηψλ είλαη νη εμήο: 1. Αζθαιέο πεξηβάιινλ ειεθηξνληθψλ ζπλαιιαγψλ κεηαμχ ησλ ζπλαιιαζζφκελσλ, πνπ επηηπγράλεηαη κε ηελ ηήξεζε ησλ παξαθάησ πξνυπνζέζεσλ: Σαπηνπνίεζε & Πηζηνπνίεζε (Identification & Authentication): Δγγπάηαη φηη ε ππεξεζία είλαη δηαζέζηκε κφλν ζε ρξήζηεο κε γλσζηή θαη επηβεβαησκέλε ηαπηφηεηα. 80 Πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο είλαη δηαζέζηκεο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 81 IDA, Functional requirements for conducting electronic public procurement under the EU framework-volume II, 01/2005 δηαζέζηκν ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 89

90 Δμνπζηνδνηεκέλε πξόζβαζε (Authorisation): Δγγπάηαη φηη νη επηθπξσκέλνη ρξήζηεο έρνπλ δηθαηψκαηα πξφζβαζεο ζηηο θαηάιιειεο ππεξεζίεο θαη δεδνκέλα. Δκπηζηεπηηθόηεηα (Confidentiality): Δγγπάηαη φηη ηα δεδνκέλα πνπ αληαιιάζζνληαη κεηαμχ εθείλνπ πνπ ηα δήηεζε θαη εθείλνπ πνπ ηα παξείρε, δελ κπνξνχλ λα εκπνδηζηνχλ ή πξνζεγγηζηνχλ (ππνθιαπνχλ) απφ θάπνηνλ ηξίην κε εμνπζηνδνηεκέλν ρξήζηε. Αθεξαηόηεηα (Integrity): Δγγπάηαη φηη ηα δεδνκέλα πνπ αληαιιάζζνληαη κεηαμχ εθείλνπ πνπ ηα δήηεζε θαη εθείλνπ πνπ ηα παξείρε δελ κπνξνχλ λα ηξνπνπνηεζνχλ απφ θάπνηνλ ηξίην κε εμνπζηνδνηεκέλν ρξήζηε. Με απνπνίεζε (Non-repudiation): Δγγπάηαη φηη ν απνζηνιέαο ελφο κελχκαηνο δελ ζα κπνξεί λα αξλεζεί φηη ην έζηεηιε (ζε κηα κεηαγελέζηεξε ζηηγκή). 2. Αζθαιήο απνζήθεπζε, δηαηήξεζε θαη αλάθηεζε ησλ πιεξνθνξηψλ. 3. Γηαξθήο θαηαγξαθή, έιεγρνο θαη παξαθνινχζεζε φισλ ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπ ζπζηήκαηνο. 4. Απνηειεζκαηηθή αλίρλεπζε θαη αληηκεηψπηζε θαθφβνπισλ επηζέζεσλ θαζψο θαη απνηειεζκαηηθή πξνζηαζία απφ ηνχο ή αλάινγα πξνγξάκκαηα Απαηηήζεηο αζθαιείαο θαη ζεζκηθό πιαίζην Οη ηερλνινγηθέο ιχζεηο πνπ ηειηθά ζα επηιεγνχλ γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ παξαπάλσ απαηηήζεσλ αζθαιείαο, εμαξηψληαη ζε ζεκαληηθφ βαζκφ απφ ην ζεζκηθφ πιαίζην πνπ ηζρχεη ζηελ εθάζηνηε ρψξα εθαξκνγήο ηνπ ζπζηήκαηνο. ε γεληθέο γξακκέο, απηφ δηαθνξνπνηείηαη σο εμήο: Σν ζεζκηθφ πιαίζην γηα ηηο Γεκφζηεο πξνκήζεηεο ζηελ Δ.Δ. απνηειείηαη απφ ηηο νδεγίεο 93/36/ΔΚ, 93/37/ΔΚ, 93/38/ΔΚ ηνπ 1993 θαζψο θαη απφ ηηο λέεο 2004/17/EΚ θαη 2004/18/EΚ ηνπ Απφ απηφ αλαδεηθλχνληαη ηξεηο βαζηθέο αξρέο: Ζ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο 82 Οη νδεγίεο ηεο Δ.Δ. γηα ηηο ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο ζηνλ δεκφζην ηνκέα είλαη δηαζέζηκεο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 90

91 Ζ αξρή ηεο δηαθάλεηαο ησλ δηαδηθαζηψλ Ζ αξρή ηεο δεκνζηφηεηαο Οη ίδηεο αξρέο αλαδεηθλχνληαη θαη ζηελ πκθσλία Κξαηηθψλ Πξνκεζεηψλ (Agreement on Government Procurement-GPA 83 ) πνπ ππέγξαςαλ ην 1994 κεξηθά κέιε ηνπ Παγθφζκηνπ Οξγαληζκνχ Δκπνξίνπ (Π.Ο.Δ.), φπνπ πεξηγξάθνληαη επίζεο δηθαηψκαηα θαη ππνρξεψζεηο πνπ πξέπεη λα ηζρχνπλ θαηά ηελ πξνκεζεπηηθή δηαδηθαζία. ε ζχγθξηζε κε φηη ηζρχεη ζηελ Δπξψπε, ζηηο Ζ.Π.Α. ην ζεζκηθφ πιαίζην είλαη πνιχ πην γεληθφ θαη θαηά ζπλέπεηα ιηγφηεξν δεζκεπηηθφ 84. Ωζηφζν, ζα πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ηφζν νη νδεγίεο ηεο Δ.Δ., φζν θαη ε πκθσλία Κξαηηθψλ Πξνκεζεηψλ, γηα λα έρνπλ ηζρχ ζα πξέπεη λα ελζσκαησζνχλ ζην εζληθφ δίθαην θάζε θξάηνπο κέινπο. Ο ηξφπνο κε ηνλ νπνίν ελζσκαηψλνληαη φκσο, φπσο έρεη δείμεη ε πξάμε, δηαθέξεη απφ θξάηνο ζε θξάηνο. Οη δηαθνξέο ζηελ ελζσκάησζε ησλ νδεγηψλ ζην εζληθφ δίθαην ησλ δηαθφξσλ θξαηψλ δεκηνπξγνχλ ζεκαληηθά πξνβιήκαηα ζηε ιεηηνπξγία ησλ ζπζηεκάησλ ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ. Ωο παξάδεηγκα αλαθέξνληαη νη ςεθηαθέο ππνγξαθέο, κία ηερληθή ιχζε πνπ ηθαλνπνηεί αξθεηέο απφ ηηο απαηηήζεηο αζθαιείαο γηα αζθαιείο ζπλαιιαγέο κέζσ δηθηχνπ. Ο Γεξκαληθφο λφκνο πνπ αθνξά ηηο ςεθηαθέο ππνγξαθέο είλαη πεξηζζφηεξν δεζκεπηηθφο απφ ηηο νδεγίεο ηεο Δ.Δ 85. Έηζη, ζηελ πεξίπησζε ησλ δηαζπλνξηαθψλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ, ιφγσ ηεο απαίηεζεο ηνπ Γεξκαληθνχ ζπζηήκαηνο ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ evergable γηα Γεξκαληθά ςεθηαθά πηζηνπνηεηηθά αθφκα θαη γηα ηνπο αιινδαπνχο πξνκεζεπηέο, δεκηνπξγνχληαη ζεκαληηθά εκπφδηα πξφζβαζεο 86. Έλα άιιν παξάδεηγκα αλνκνηνκνξθίαο ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ πνπ δεκηνπξγεί ζεκαληηθά πξνβιήκαηα δπζιεηηνπξγίαο, είλαη ε απαγφξεπζε πνπ ηζρχεη ζε κεξηθά θξάηε ησλ θξππηνγξαθηθψλ αιγνξίζκσλ γεληθψο, ή απηψλ κε 83 Πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο είλαη δηαζέζηκεο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 84 Explaining the Exceptionalist Character of United States Federal Public Procurement Law,2004, δηαζέζηκν ζηελ δηεχζπλζε: 85 Οη νδεγίεο ηεο Δ.Δ. γηα ηηο ςεθηαθέο ππνγξαθέο είλαη δηαζέζηκεο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 86 ebidding-guide of the German Federal Ministry of Economy and Employment δηαζέζηκν ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 91

92 ζπγθεθξηκέλν κήθνο θιεηδηνχ. ηελ Γαιιία, γηα παξάδεηγκα, ε θξππηνγξαθία απαγνξεπφηαλ κέρξη ηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ Γίλεηαη ζπλεπψο θαηαλνεηφ, φηη ε αλνκνηνκνξθία ηνπ ηειηθνχ θαλνληζηηθνχ πιαηζίνπ πνπ νθείιεηαη ελ κέξεη ζηελ αλάπηπμε απηφλνκσλ εζληθψλ θαλνληζηηθψλ πιαηζίσλ ζε νξηζκέλα θξάηε κέιε πξηλ απφ ηελ έθδνζε ηεο Οδεγίαο, ζηε δηαθνξεηηθή εξκελεπηηθή πξνζέγγηζε ηεο Οδεγίαο απφ απηά ηα θξάηε κέιε, θαζψο θαη ζε νξηζκέλεο αζάθεηεο ηνπ θαλνληζηηθνχ πιαηζίνπ, ην νπνίν πξνζπαζψληαο λα εμηζνξξνπήζεη κεηαμχ ηερλνινγηθήο νπδεηεξφηεηαο θαη αζθάιεηαο δηθαίνπ, θαηαιήγεη ζε νξηζκέλεο ανξηζηίεο, νδεγνχλ ζηε ρξήζε δηαθνξεηηθψλ ηερλνινγηθψλ ιχζεσλ θαη ζηελ δεκηνπξγία ζεκαληηθψλ δπζιεηηνπξγηψλ ζην ζχζηεκα ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ Απαηηήζεηο αζθαιείαο θαη πξόηππα Πέξα ησλ ζεκάησλ πνπ αλαθχπηνπλ ιφγσ ησλ δηαθνξεηηθψλ ζεζκηθψλ πιαηζίσλ ζηα δηάθνξα θξάηε, αλαθχπηνπλ θαη ζεκαληηθά ζέκαηα ζπκβαηφηεηαο ιφγσ ηεο πιεζψξαο ησλ ηερληθψλ πξνηχπσλ πνπ έρνπλ δεκηνπξγεζεί. ηελ ζπλέρεηα αλαθέξνληαη ηα ζεκαληηθφηεξα απφ ηα πξφηππα απηά 88 : ISIS-MTT 89 (Γεξκαληθφ πξφηππν γηα εθαξκνγέο ειεθηξνληθνχ επηρεηξείλ, ην νπνίν αλαπηχρζεθε απφ ηελ Tele Trust, έλαλ κε θεξδνζθνπηθφ νξγαληζκφ πξνψζεζεο ηεο αζθάιεηαο δεδνκέλσλ), OSCI 90 (Γεξκαληθφ πξφηππν πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζε πνιιά πξνγξάκκαηα e-government ζηελ Γεξκαλία), TSP 91 (βαζίδεηαη ζην γλσζηφ πξφηππν Υ.509), OCSP 92 (εθαξκφδεηαη απφ ηελ Deutsche Bank AG ), 87 International cryptography restrictions δηαζέζηκν ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 88 Σα πξφηππα απηά αλήθνπλ ζην Internet Engineering Task Force (IETF) θαη είλαη δηαζέζηκα ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 89 Πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο είλαη δηαζέζηκεο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 90 Osci standard δηαζέζηκν ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 91 Πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο είλαη δηαζέζηκεο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 92 Πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο είλαη δηαζέζηκεο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 92

93 OCF 93 (Αλάκεζα ζηηο εηαηξίεο πνπ ζπκκεηείραλ ζηελ εμέιημε ηνπ είλαη ε Siemens θαη ε IBM). Θα πξέπεη λα ζεκεησζεί σζηφζν, φηη έρνπλ ππάξμεη δηεζλείο πξσηνβνπιίεο γηα ηελ ζέζπηζε θνηλψλ θαλφλσλ θαη πξνηχπσλ γεληθά γηα ηα ζπζηήκαηα ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ, αιιά ε δηαδηθαζία απηή εμνπζηάδεηαη αθφκα απφ εζληθά ζπκθέξνληα. Απηφ έρεη ζαλ απνηέιεζκα αξθεηνί νξγαληζκνί λα εκπιέθνληαη ζηελ δηαδηθαζία πξνηππνπνίεζεο, λα παξάγνπλ αληαγσληζηηθά πξφηππα ηα νπνία πξέπεη ζε δεχηεξν ρξφλν λα γίλνπλ ζπκβαηά κεηαμχ ηνπο. Μέρξη ζήκεξα δελ έρνπλ ππάξμεη θνηλά απνδεθηά πξφηππα ηφζν ζε παγθφζκην φζν θαη ζε επξσπατθφ επίπεδν. Μία ειπηδνθφξνο πξσηνβνπιία πνπ μεθίλεζε ηνλ Απξίιε ηνπ 2003 είλαη ε Oasis Electronic Procurement Standardization Technical Committee 94, πνπ έρεη ζαλ ζηφρν ηελ αλάπηπμε παγθφζκηα αλαγλσξηζκέλσλ πξνηχπσλ θαη δηαδηθαζηψλ ζην πεδίν ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ. ηνλ επξσπατθφ ρψξν, εθηφο απφ ηνπο πνιπάξηζκνπο εζληθνχο νξγαληζκνχο πνπ αζρνινχληαη κε ηελ δηαδηθαζία παξαγσγήο πξνηχπσλ, έρνπλ ππάξμεη θαη δχν ζεκαληηθέο πξσηνβνπιίεο απφ ηελ Δ.Δ. Απηέο είλαη νη εμήο: IDA Σν πξφγξακκα IDA ηεο Δ.Δ. έρεη ζαλ θχξην ζηφρν ηε δηαζθάιηζε ηεο δηαιεηηνπξγηθφηεηαο δηεπξσπατθψλ δηθηχσλ γηα ηελ ειεθηξνληθή αληαιιαγή δεδνκέλσλ κεηαμχ ησλ επξσπατθψλ δηνηθήζεσλ. Οη επηκέξνπο ζηφρνη ηνπ πξνγξάκκαηνο είλαη 95 : 93 Ζ πξνψζεζε ηεο ρξήζεο ησλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ ζηελ Δπξψπε ελεκεξψλνληαο ηα θξάηε κέιε γηα ηα δηαζπλνξηαθά πιενλεθηήκαηα θαη ηηο επθαηξίεο πνπ δεκηνπξγνχληαη. Ζ δηεπθφιπλζε πινπνίεζεο εθαξκνγψλ ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ παξέρνληαο ηεθκεξίσζε γηα ηηο ιεηηνπξγηθέο απαηηήζεηο, ηα ζρεηηθά εξγαιεία θαη ηηο θαιχηεξεο πξαθηηθέο. Πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο είλαη δηαζέζηκεο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 94 Πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο είλαη δηαζέζηκεο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 95 Πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο είλαη δηαζέζηκεο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 93

94 Ζ πξνψζεζε data models (XML) γηα ηελ αληαιιαγή δεδνκέλσλ κεηαμχ αγνξαζηψλ θαη πξνκεζεπηψλ ζηα ζπζηήκαηα ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ. SIMAP Σν Systeme d Information por les Marches Publics 96 είλαη κηα πξσηνβνπιία ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο, πνπ αλαθέξεηαη ζην πεδίν ησλ Ζιεθηξνληθψλ Γεκφζησλ Πξνκεζεηψλ ζηνλ Δπξσπατθφ ρψξν. Σν πξφγξακκα SIMAP έρεη ζαλ θχξην ζηφρν ηελ αλάπηπμε ελφο πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο ηθαλνχ λα ππνζηεξίμεη ηηο Ζιεθηξνληθέο Γεκφζηεο Πξνκήζεηεο ζηελ Δπξψπε. Μέζσ ηνπ πξνγξάκκαηνο απηνχ, έρνπλ πινπνηεζεί δηάθνξα πηινηηθά πξνγξάκκαηα απφ ην 1995, πνιιά εθ ησλ νπνίσλ έρνπλ ρξεκαηνδνηεζεί απφ ην πξφγξακκα IDA ην νπνίν είλαη ην βαζηθφηεξν θαη κεγαιχηεξν πξφγξακκα ηεο Δ.Δ. θαη κε ηνλ θαηξφ θαίλεηαη λα απνξξνθά θαη ην πξφγξακκα SIMAP. Δπίζεο, έλα άιιν ζεκαληηθφ πξφβιεκα πνπ έρεη παξαηεξεζεί, είλαη ε ίδξπζε δηαθφξσλ νξγαληζκψλ πνπ παξέρνπλ ςεθηαθά πηζηνπνηεηηθά ζε θάζε ρψξα, ρσξίο λα ππάξρεη κηα πξφηππε δηαδηθαζία πηζηνπνίεζεο ησλ πξντφλησλ ηνπο. Μία ιχζε ζην δήηεκα απηφ, ζα κπνξνχζε λα είλαη ε ζέζπηζε κίαο αλψηεξεο αξρήο πηζηνπνίεζεο ηεο Δ.Δ. πνπ ζα πηζηνπνηεί ηηο αξρέο πηζηνπνίεζεο ησλ θξαηψλ κειψλ ή ν δηεζλήο νξγαληζκφο ChamberSign 97 πνπ ηδξχζεθε ην 1999 απφ νξγαληζκνχο ηεο Απζηξίαο, Βειγίνπ, Γαιιίαο, Γεξκαλίαο, Ηηαιίαο, Λνπμεκβνχξγνπ, Οιιαλδίαο, Ηζπαλίαο, νπεδίαο θαη Αγγιίαο κε θχξην ζηφρν ηελ δηεπθφιπλζε ηεο δηεζλνχο αληαιιαγήο ςεθηαθψλ πηζηνπνηεηηθψλ θαη ηε δηεπθφιπλζε ηεο δηαιεηηνπξγηθφηεηαο ησλ ςεθηαθψλ ππνγξαθψλ. 96 Πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο είλαη δηαζέζηκεο ζηηο ειεθηξνληθέο δηεπζχλζεηο: θαη 97 Πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο είλαη δηαζέζηκεο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 94

95 2.4. Αλνηθηά ζέκαηα πξνο επίιπζε Έρεη γίλεη πιένλ θαηαλνεηφ φηη ππάξρνπλ αλνηθηά ζέκαηα πξνο επίιπζε πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ αζθαιή ιεηηνπξγία ελφο ζπζηήκαηνο ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ θαη πνπ νθείινληαη ζην θαηαθεξκαηηζκέλν ζεζκηθφ πιαίζην, ηελ ηερληθή πνιππινθφηεηα, ηηο παξαιιαγέο ησλ εθαξκνγψλ ειεθηξνληθψλ ππνγξαθψλ θαη ηελ πιεζψξα ηερληθψλ πξνηχπσλ. Αμίδεη ζην ζεκείν απηφ λα αλαθέξνπκε ηα απνηειέζκαηα κίαο έξεπλαο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζηελ Δ.Δ. ζηα πιαίζηα ηνπ πξνγξάκκαηνο IDABC (Interoperable Delivery of European e-government Services to public Administrations, Businesses and Citizens) γηα ηηο Ζιεθηξνληθέο Γεκφζηεο Πξνκήζεηεο 98. χκθσλα κε απηά: Οη λέεο νδεγίεο ηεο Δ.Δ. γηα ηηο Ζιεθηξνληθέο Πξνκήζεηεο δελ έρνπλ αθφκα ελζσκαησζεί ζηα εζληθά δίθαηα. Έηζη, δελ εθαξκφδνληαη ζηα πεξηζζφηεξα ηξέρνληα πξνγξάκκαηα ειεθηξνληθψλ δεκφζησλ πξνκεζεηψλ. Σν πεξηβάιινλ ησλ Ζιεθηξνληθψλ Πξνκεζεηψλ ζηελ Δπξψπε είλαη θαηαθεξκαηηζκέλν. o Τπάξρεη έιιεηςε θνηλψλ πξνηχπσλ o Τπάξρεη έιιεηςε θνηλνχ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ Σα φπνηα πξνγξάκκαηα Ζιεθηξνληθψλ Πξνκεζεηψλ ππάξρνπλ βαζίδνληαη ζε ππάξρνληα εκπνξηθά πξντφληα θαη φρη ζηηο Δπξσπατθέο νδεγίεο. Σα ζπκπεξάζκαηα απηά ηζρχνπλ ζε κεγάιν βαζκφ θαη εθηφο ηεο Δ.Δ Βαζηθά κέηξα γηα ηελ αζθάιεηα Οη νδεγίεο ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ ζέηνπλ ην πιαίζην γηα ηε δεκηνπξγία ελφο αζθαινχο πεξηβάιινληνο Ζιεθηξνληθψλ Πξνκεζεηψλ ζηελ Δπξψπε, ρσξίο φκσο λα αλαθέξνληαη ζε ζπγθεθξηκέλεο 98 Σα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο βξίζθνληαη ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε: 95

96 ιχζεηο 99. Ζ επηινγή ησλ κέηξσλ θαη ηεο ηερλνινγίαο πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ πινπνίεζε αζθαιψλ ζπζηεκάησλ Ζιεθηξνληθψλ Πξνκεζεηψλ, αθήλεηαη ζηα θξάηε κέιε. Μία ηππηθή αξρηηεθηνληθή ιχζε ζα κπνξνχζε λα είλαη ε αθφινπζε: ρήκα 5: Σππηθή αξρηηεθηνληθή επηθνηλσλίαο ζπζηήκαηνο ειεθηξνληθώλ πξνκεζεηώλ 99 Οδεγίεο ηεο Δ.Δ. γηα ηηο ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο ζηνλ δεκφζην ηνκέα: 96