ΠΟΛΙΤΙΚΕΣΚΑΙΣΥΣΤΗΜΑΤΑΔΙΑΒΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ. Δια βίου Μάθηση και Πιστοποίηση Προσόντων: Εθνικό και ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων

Transcript

1 ΠΟΛΙΤΙΚΕΣΚΑΙΣΥΣΤΗΜΑΤΑΔΙΑΒΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Δια βίου Μάθηση και Πιστοποίηση Προσόντων: Εθνικό και ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων

2 Σκοπός Αποτελείηεξοικείωσημεμιασειράεννοιών, όρωνκαιθεσμικών εργαλείων τα οποία σφυρηλατούν τη διασύνδεση της δια βίου μάθησης μετηνπιστοποίησηπροσόντων. ηανάδειξητηςλογικήςδημιουργίαςτουευρωπαϊκούπλαισίου προσόντων στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε συνδυασμό με τη δημιουργία εθνικών πλαισίων προσόντων σε επίπεδο κρατών-μελών ηάμεσηεπαφήμεταόσαδρομολογούνταισεεπίπεδοεκπαιδευτικής πολιτικής.

3 Προσδοκώμενα αποτελέσματα κατανόησητηςδιασύνδεσηςδιαβίουμάθησηςκαιαπασχόλησης. εξοικείωσημετονόροεθνικόκαιευρωπαϊκόπλαίσιοπροσόντων. κατανόησητουόρου«μαθησιακάαποτελέσματα». κατανόησητηςειδοποιούδιαφοράςανάμεσασεόρουςόπως «γνώσεις», «ικανότητες»«δεξιότητες». συνολικήεικόναγιατονκαθοριστικόρόλοτηςπιστοποίησης προσόντων στις σύγχρονες οικονομίες. κατανόησητηςκρισιμότηταςτηςπιστοποίησηςπροσόντωνστην προοπτική της βελτίωσης των επαγγελματικών υπηρεσιών. κατανόησητουρόλουτηςπιστοποίησηςστηνενίσχυσητης επαγγελματικής κινητικότητας.

4 Ηπιστοποίησηπροσόντωναποτελείδομικόκαιαναπόσπαστοσκέλος τηςπολιτικήςγιατηδιαβίουμάθησηςαφούυπότιςπαρούσες συνθήκες κρίνεται ιδιαίτερα κρίσιμο να μπορεί να αποδειχτούν με έγκριτο τρόπο οι γνώσεις, οι ικανότητες και οι δεξιότητες που κατέχει ένας εργαζόμενος. Ηδιασύνδεσηαυτήσηματοδοτείτηναναγκαιότητανααναπτυχθούν συστήματα πιστοποίησης προσόντων με κύρια στρατηγική την προώθηση της επαγγελματικής κινητικότητας, την ενίσχυση της διαφάνειας, της εγκυρότητας, της ποιότητας και της αξιοπιστίας των επαγγελματικών υπηρεσιών.

5 Ηπιστοποίησηπροσόντωνστοπλαίσιοτηςδιαβίουμάθησης, εκτός απόαναγκαίοαποτελείταυτόχρονακαιέναδύσκολοεγχείρημα. Γιαπαράδειγμα οιεργαζόμενοιπουδιαθέτουνεπαγγελματική εμπειρία, που συνεχίζουν να αποκτούν γνώσεις και δεξιότητες στο πλαίσιο της εργασιακής τους ενασχόλησης, απαιτείται να μπορούν να το αποδείξουν με τρόπο έγκυρο και έγκριτο στο πλαίσιο της αγοράς εργασίας. Γιατολόγοαυτό, ηπιστοποίησηπροσόντωνκρίνεταιαναγκαία, προκειμένου οι εργαζόμενοι να ενισχύουν τη θέση και το ρόλο τους μέσα σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο εργασιακό περιβάλλον το οποίο στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης θα γίνεται ολοένα και πιο ανταγωνιστικό.

6 Η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού πλαισίου προσόντων, το οποίο θα κατατάσσει και θα ταξινομεί τα προσόντα των εργαζομένων μέσα στην ευρωπαϊκή επικράτεια. Για το λόγο αυτό, σε εθνικό επίπεδο κρατών-μελών, προωθείται η δημιουργία εθνικών πλαισίων προσόντων ώστε: ναανταποκρίνονταιστιςεπιμέρουςεθνικέςανάγκεςκαι ιδιομορφίες νασυναρτώνταιστενάμετοαντίστοιχοευρωπαϊκό

7 Ηδημιουργίαεθνικώνπλαισίωνπροσόντων αποτελείμίαδιαδικασία μετάφρασης των προσόντων στην ευρωπαϊκή ζώνη η οποία στοχεύει στη διευκόλυνση της κινητικότητας, της διαφάνειας και της αξιοπιστίας μεταξύτωνχωρώντηςε.ε. Ηπολιτικήουσίατηςαρχιτεκτονικήςαυτής, εδράζεταιστηδημιουργία ενός κοινού εργαλείου αναγνώρισης αυτών που ξέρει και μπορεί καλά νακάνεικάποιος, ανεξάρτηταόμωςαπότοντρόπομετονοποίο απέκτησε τη γνώση αυτή Συνεπώςηπιστοποίησηπροσόντωνθαπρέπειναοδηγείστην αναγνώριση σαφών και συγκεκριμένων επαγγελματικών δικαιωμάτων ταοποίαμετησειράτουςναοδεύουνπροςένα«εφαρμόσιμο» επαγγελματικό προσανατολισμό

8 ΑΝηπιστοποίησηπροσόντωνπεριοριστείσεμιαακαδημαϊκούτύπου αναγνώριση, χωρίς τη χρηστική και πρακτική αξία που μπορεί να δώσει αυτή στη σφαίρα της απασχόλησης, θα αποδειχθεί ένα ακόμα αναποτελεσματικόκαιγραφειοκρατικούτύπουεργαλείο. Πρέπεινααναδειχθείοουσιαστικόςχαρακτήραςτωνεθνικώνπλαισίων προσόντων στον ευρωπαϊκό χώρο προκειμένου να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικάτοφαινόμενοτηςανεργίας, τηςφτώχειας, τηςανέχειας, καθώςκαιτουσυνακόλουθουκοινωνικούαποκλεισμού. Άρα, ότανμιλάμεγιααναγνώρισηπροσόντων, οφείλουμεναμην περιοριζόμαστε μόνο σε μια γραμμικού τύπου κατάταξη προσόντων αλλά σε μία περιεκτική αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων τα οποίαναδίνουνεναλλακτικέςδιεξόδουςσεόλουςτουςεργαζόμενους, και κατά κανόνα σ αυτούς που είναι αναγκασμένοι, λόγω των σκληρών μέτρων που επιβάλλουν οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές, να αλλάξουν επάγγελμα.

9 ΕΘΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ (National Qualification Framework) Ως Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων (Ν.Q.F) νοείται το «εργαλείο» για την κατηγοριοποίηση των προσόντων σύµφωνα µε ένα σύνολο κριτηρίων επίτευξης καθορισµένων επιπέδων µάθησης. Το εν λόγω µέσο στοχεύει στη συνένωση σε ενιαίο σύνολο και στο συντονισµό των εθνικών υποσυστηµάτων επαγγελµατικών προσόντων, καθώς και στη βελτίωση της διαφάνειας, της πρόσβασης,της εξέλιξης και της ποιότητας των επαγγελµατικών προσόντων σε σχέση µε την αγορά εργασίας και την κοινωνία των πολιτών. ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ (European QualificationFramework) Ως Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων (E.Q.F) θεωρείται ένα κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο αναφοράς το οποίο συνδέει τα συστήµατα των επαγγελµατικών προσόντων των χωρών λειτουργώντας ως µηχανισµός µετατροπής µετάφρασης για την ευκολότερη ανάγνωση και κατανόηση των επαγγελµατικών προσόντων σε διαφορετικές χώρες και συστήµατα στην Ευρώπη. Έχει δύο βασικούς στόχους: την προώθηση της κινητικότητας των πολιτών από χώρα σε χώρα και τη διευκόλυνση της δια βίου µάθησής τους.

10 Κρίσιμο ζήτημα είναι η αναγνώριση προσόντων στο χώρο της μη τυπικής εκπαίδευσης και άτυπης μάθησης, εκεί που χιλιάδες εργαζόμενοι κατέχουν επαγγελματική εμπειρία και δεν έχουν τη δυνατότητα να την αναγνωρίσουν και να την πιστοποιήσουν σε ένα έγκριτο και αξιόπιστο εθνικό πλαίσιο προσόντων. Πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα, (Cedefop 2009) δείχνουν ότι την επόμενη δεκαετία παρουσιάζεται μια εμφανώς ανοδική τάση για αύξηση των μεσαίων και υψηλών προσόντων στην αγορά εργασίας, γεγονός που σημαίνει ότι θα είναι περισσότερο πιεστική η ανάγκη για διεθνή διαφάνεια, αξιοπιστία και εγκυρότηταστοπεδίοτηςπιστοποίησηςπροσόντων. Ουσιαστικά το Ε.Q.F επιχειρεί να ενισχύσει την κινητικότητα των εργαζομένων στην ευρωπαϊκή περιοχή και να προωθήσει την προοπτική μιας ενιαίας αγοράς εργατικού δυναμικού με συγκεκριμένες προδιαγραφές και επαγγελματικά εχέγγυα. Έρχεται ως εργαλείο το οποίο θα «μεταφράζει» από το ένα εθνικό σύστημα στο άλλο, το τι ξέρει και το τι μπορεί να κάνει ένας εργαζόμενος προκειμένου να μεταβαίνει τα εργασιακά σύνορα ευκολότερα.

11 Ηδημιουργίαεθνικώνπλαισίωνπροσόντωνταοποίανασυναρτώνταιμετο αντίστοιχο ευρωπαϊκό πλαίσιο προσόντων, αποτελεί ένα δύσκολο και φιλόδοξο εγχείρημα. Κι αυτό γιατί, οι εκπαιδευτικές διαφοροποιήσεις σε επίπεδο εκπαιδευτικής κλίμακας είναι μεγάλες με συνέπεια να είναι ιδιαίτερα δύσκοληηεναρμόνισηόλωντωνεθνικώνεκπαιδευτικώνπολιτικών. Ωστόσο, ηανάγκηομογενοποίησηςτηςευρωπαϊκήςπεριοχήςπαραμένειτο μεγάλο ζητούμενο αφού η ευρωπαϊκή σύγκλιση για να καταστεί πραγματικότητα θα πρέπει να περνάει μέσα από τη σύγκλιση των μισθών και αμοιβών των επαγγελμάτων χωρίς διακρίσεις και φραγμούς ανάμεσα σε βορράκαινότο. Σεσυνθήκεςοικονομικήςκρίσηςόμως, ηπροοπτικήυλοποίησημιαςτέτοιας πραγματικότητας διαγράφεται ιδιαίτερα δύσκολη ακόμα κι αν σε επίπεδο πολιτικών διακηρύξεων η πρωτοβουλία αυτή ηχεί ελκυστική. Είναι σαφές ότι η ομαλή σύγκλιση των εκπαιδευτικών συστημάτων και κατ επέκταση των εθνικών αγορών εργασίας απαιτεί τη σφυρηλάτηση του κοινωνικού προσώπου της Ευρώπης καθώς και τη διαμόρφωση ενός ισχυρού πλαισίου κοινωνικής προστασίας των εργαζομένων.

12 Σημαντικόζήτημααποτελείτο ποιοςθαπαρέχειτηνπιστοποίηση προσόντων. Με άλλα λόγια η διαφάνεια και η αξιοπιστία αποτελούν κρίσιμα ζητήματα τα οποία απαιτείται να γίνουν αντικείμενο ιδιαίτερης προσοχής και προστασίας Ανηπιστοποίησητωνπροσόντωνεκχωρηθείσεαμιγώςιδιωτικά συμφέροντα και δεν λάβει χώρα σε ένα ισχυρό θεσμικό και διαφανές θεσμικό πλαίσιο, η ποιότητα των επαγγελματικών υπηρεσιών θα υποβαθμισθεί και η αξία των πιστοποιήσεων θα εκφυλισθεί σε ένα περιτύλιγμαχωρίςουσιαστικόπεριεχόμενο. Αντίθετα, ανηπιστοποίησηπροσόντωνυλοποιείταισεένααξιόπιστο θεσμικό πλαίσιο το οποίο θα εγγυάται το δημόσιο και κοινωνικό συμφέρον τότε θα μπορεί να συμβάλει με στέρεα βήματα στην οικονομική ανάπτυξη, την επαγγελματική κινητικότητα υπέρ των εργαζομένων, στην προώθηση της απασχόλησης και της κοινωνικής συνοχής.

13 Η διεθνής εικόνα των προσόντων Αναμφίβολα, το πλαίσιο προσόντων δεν αποτελεί μόνο«εσωτερική» υπόθεσητηςευρωπαϊκήςένωσηςστοπλαίσιοτηςπαγκοσμιοποίησης. Κι αυτό γιατί η κινητικότητα της εργασίας ξεπερνάει τα ευρωπαϊκά σύνορα και αποτελεί εξ ολοκλήρου παγκόσμια υπόθεση. Αυτό άλλωστε διαφαίνεται από τη δημιουργία πλαισίων προσόντων σε όλες τις ηπείρους προκειμένου: ναενισχυθείησυγκρισιμότητατωνπροσόντων, ναπροωθηθείηεπαγγελματικήκινητικότητα ναδημιουργηθείμιαενιαίαδεξαμενήεργατικήςδύναμης

14 Ο ιεθνής Χάρτης του ΝQF (Εθνικού Πλαισίου Προσόντων) Μπλε: υπάρχει σε πλήρη λειτουργία NQF Πράσινο σε διαδικασία ανάπτυξης του NQF Λευκό εν έχουν γίνει πρακτικά βήµατα προς την κατεύθυνση του ΝQF Στην Ελλάδα πολύ πρόσφατα συστήθηκε και άρχισε να λειτουργεί εκ νέου η Επιτροπή για το ΝQF και ΕQF.

15 Είναισαφέςότιστοπλαίσιοτηςπαγκοσμιοποίησης, βασικήμέριμνατου διεθνούς κεφαλαίου αποτελεί η ομογενοποίηση των διαδικασιών κινητικότητας, αναγνώρισηςκαιπιστοποίησηςτωνπροσόντων. Ηανάπτυξητωνπλαισίωνπροσόντωνδιαφέρειαισθητάαπόπεριοχήσε περιοχήκαιαπόχώρασεχώρα, καιαυτόεξηγείταιλόγωτων διαφορετικών οικονομικών, κοινωνικών και πολιτισμικών συνθηκών ανάπτυξηςκαιδιαμόρφωσηςτουπαγκόσμιουκαπιταλισμού. Αυτόπουδιαφαίνεταιπάντως, είναιηδιεθνήςτάσηγιαανάπτυξη συστημάτων αναγνώρισης προσόντων με σκοπό τη δημιουργία μιας «κοινής γλώσσας» αναγνώρισης των γνώσεων, των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων των εργαζομένων. Αυτό βέβαια όσο και αν ηχεί ως ένα φιλόδοξο σχέδιο, άλλο τόσο δεν διασφαλίζει ότι οι δυνάμεις της εργασίας θαωφεληθούνστονεπιθυμητόβαθμό. Είναιπασιφανέςότιησυνεκτικήκαιαναπτυξιακήδημιουργία υπερεθνικών πλαισίων προσόντων, προϋποθέτει την τήρηση διεθνών κανόνων οι οποίοι απαιτούν την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων, την κοινωνική προστασία, την παροχή ίσων ευκαιριών, την ενίσχυση των κοινωνικά και οικονομικά ασθενέστερων.

16 Το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων της Ιρλανδίας: μία μελέτη περίπτωσης εν συντομία. Έναπαράδειγμαπουκατάκοινήομολογίααποτελεί«καλήπρακτική» στοχώροτηςπιστοποίησηςπροσόντων, είναιηπερίπτωσητηςιρλανδίας. Πρόκειταιγιατημεταρρύθμισηπουέγινεστοπλαίσιοτης αναμόρφωσης των ήδη υπαρχόντων οργανισμών πιστοποίησης προσόντων της Ιρλανδίας, γεγονός που οδήγησε στη συνένωση των διάσπαρτων φορέων και οργανισμών πιστοποίησης και εν συνεχεία στη δημιουργία του ιρλανδικού πλαισίου προσόντων το οποίο συσχετίζεται άμεσαμετοαντίστοιχοευρωπαϊκόπλαίσιο. ΠαρόλοπουτοΕ.Q.Fπεριλαμβάνει8 επίπεδααναφοράς(δημοτικό- Γυμνάσιο- Λύκειο- τυπική και άτυπη μετα-λυκειακή εκπαίδευσηπανεπιστήμια- μεταπτυχιακά- διδακτορικό) το ιρλανδικό μοντέλο δομείται πάνω σε 10 επίπεδα τα οποία αντιστοιχούν στην ευρύτερη λογική των 8 επιπέδων.

17 Το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων της Ιρλανδίας

18 FETAC Συμβούλιο Χορήγησης Πτυχίων Περαιτέρω Εκπαίδευσης και Κατάρτισης Junior Certificate Απολυτήριο Γυμνασίου SEC Κρατική Εξεταστική Επιτροπή(Υπουργείο Παιδείας και Επιστημών) Leaving Certificate Απολυτήριο Λυκείου HETAC Συμβούλιο Χορήγησης Πτυχίων Ανώτερης Εκπαίδευσης και ΚατάρτισηςHigher Certificate Ανώτερο Πιστοποιητικό DIT Τεχνολογικό Ινστιτούτο του Δουβλίνου Ordinary Bachelor Degree ΠροπτυχιακόςΤίτλοςΣπουδών (ΤριετούςΔιάρκειας) Πανεπιστήμια Honours Bachelor Degree Προπτυχιακός Τίτλος Σπουδών με ειδίκευση (Τετραετούς Διάρκειας) Masters Degree Μεταπτυχιακός Τίτλος Σπουδών Post-graduate Diploma Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Doctoral Degree Διδακτορικός Τίτλος Σπουδών

19

20 Τι είναι το Εuropass ΤοEuropass ΒιογραφικόΣημείωμα(CV) αποτελείέναπροσωπικόέγγραφοeuropass, με το οποίο μπορεί κάποιος να παρουσιάσει τις γνώσεις, τις δεξιότητες, τα προσόντα του καθώς και άλλα προσωπικά στοιχεία. Το έγγραφο αυτό σχεδιάστηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης και έχει κοινή μορφή για όλους τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πώς μπορεί να το αποκτήσει κάθε ενδιαφερόμενος Τοέγγραφοαυτόείναιπροσωπικόκαιτοσυμπληρώνειοκάθεενδιαφερόμενος μόνοςτου. ΥπάρχουνοιεξήςεπιλογέςγιανααποκτήσεικάποιοςτοδικότουEuropass CV: Μπορείεπίσηςνατοσυμπληρώσειon-lineστηνπύλητουCEDEFOP σταελληνικά και/ή σε οποιαδήποτε άλλη γλώσσα της ευρωπαϊκής ένωσης, ακολουθώντας τις σχετικές οδηγίες στη διεύθυνση Στη συνέχεια θα λάβει το συμπληρωμένο βιογραφικό του με μεταφόρτωση ή μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. μπορεί να μεταφορτώσει το ηλεκτρονικό υπόδειγμα στη γλώσσα της επιλογής του από τον ίδιο ιστοχώρο, να το αποθηκεύσει στο σκληρό δίσκο του υπολογιστή του και εκεί να το συμπληρώσει εκτός σύνδεσης και να το διαχειριστεί αναλόγως. ανοενδιαφερόμενοςδενέχειπρόσβασηστοδιαδίκτυο, μπορείνααπευθυνθείστο Εθνικό Κέντρο Europass.