Δέσμη μέτρων για την τυποποίηση

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2016) 358 final Δέσμη μέτρων για την τυποποίηση ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΓΙΑ ΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ {SWD(2016) 186 final} EL EL

2 ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΓΙΑ ΤΟΝ 21Ο ΑΙΩΝΑ Τα ευρωπαϊκά πρότυπα συμβάλλουν στην ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς και, ως εκ τούτου, στη διασφάλιση της δημιουργίας θέσεων εργασίας, τη συνολική ανάπτυξη της οικονομίας της ΕΕ, την αύξηση της ανταγωνιστικότητας, την καινοτομία και τη βιομηχανική υπεροχή. Η εμβάθυνση της ενιαίας αγοράς σημαίνει διεύρυνση του πεδίου ίσων όρων ανταγωνισμού για τους οικονομικούς φορείς, κυρίως μέσω της τεχνικής εναρμόνισης. Από τον τομέα των αγαθών και των υπηρεσιών έως τις τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ), τα πρότυπα έχει αποδειχθεί ότι αποτελούν ευέλικτο τρόπο για την αύξηση της ποιότητας και της ασφάλειας, τη βελτίωση της διαφάνειας και της διαλειτουργικότητας, τη μείωση των δαπανών και το άνοιγμα των αγορών για τις επιχειρήσεις, ιδίως τις ΜΜΕ. Τα πρότυπα ωφελούν τους καταναλωτές, τις επιχειρήσεις και την κοινωνία εν γένει. Τα οικονομικά στοιχεία δείχνουν ότι η εύρυθμη λειτουργία του συστήματος τυποποίησης μεταφράζεται σε αύξηση του ΑΕΠ (βλ. παρακάτω σελ. 3). Ο καθορισμός προτύπων στην Ευρώπη κατευθύνεται σε μεγάλο βαθμό από τη βιομηχανία. Ενώ τα πρότυπα καταρτίζονται από οργανισμούς τυποποίησης, η αγορά μπορεί επίσης να υιοθετήσει απλώς τις τεχνικές προδιαγραφές που έχουν καταρτιστεί από μια εταιρεία ή από φορείς που δραστηριοποιούνται στον τομέα, δηλαδή από επαγγελματικές οργανώσεις. Η ρυθμιστική αρχή μπορεί να καθορίσει βασικές απαιτήσεις στη νομοθεσία και να ζητήσει από το ευρωπαϊκό σύστημα τυποποίησης (ESS) να καταρτίσει, για έμμεση αναφορά, προαιρετικά ευρωπαϊκά πρότυπα, τα οποία παρέχουν τεκμήριο συμμόρφωσης (ή ασφάλειας) μετά τη δημοσίευσή τους στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επομένως, ένα αποδοτικό σύστημα τυποποίησης μπορεί να βασίζεται μόνο στη στενή συνεργασία μεταξύ των ρυθμιστικών αρχών, των οργανισμών τυποποίησης και της βιομηχανίας. Τα πρότυπα είναι προαιρετικά τεχνικά έγγραφα που βοηθούν τους οικονομικούς φορείς οι οποίοι δραστηριοποιούνται σε μια αλυσίδα αξίας να διαλειτουργούν ευκολότερα. Για παράδειγμα, τα πρότυπα που ισχύουν για τα μεγέθη χαρτιού (A5, A3, A4 κ.λπ.) διευκολύνουν την αλληλεπίδραση ανάμεσα στους καταναλωτές, τους κατασκευαστές χαρτιού και φακέλων, τα τυπογραφεία και τους παραγωγούς φωτοαντιγραφικών μηχανημάτων. Τα πρότυπα εξασφαλίζουν την προβολή και την τεχνική ασφάλεια, πράγμα που αποτελεί προϋπόθεση για επενδύσεις. Το ESS έχει έως σήμερα εκδώσει επιτυχώς αποτελεσματικά πρότυπα υψηλής ποιότητας, εξασφαλίζοντας παράλληλα την παρουσία της Ευρώπης στην παγκόσμια σκηνή. Η βιομηχανία υποστηρίζει την ανάπτυξη ευρωπαϊκών προτύπων και την τακτική και ευέλικτη αναθεώρησή τους, ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι σύγχρονες τεχνολογίες. Επιπλέον, η αλληλεπίδραση μεταξύ ευρωπαϊκής και διεθνούς τυποποίησης είναι σταθερή: Μερικές φορές τα ευρωπαϊκά πρότυπα προτείνονται σε διεθνείς οργανισμούς τυποποίησης, ενώ άλλες φορές τα διεθνή πρότυπα γίνονται ευρωπαϊκά. Ο διάλογος αυτός είναι σημαντικός, διότι διευκολύνει την παγκοσμιοποίηση των επιχειρήσεων, ιδίως των ΜΜΕ. Ωστόσο, το περιβάλλον της τυποποίησης μεταβάλλεται. Οι νέες τεχνολογίες και η σταδιακή ενσωμάτωση ψηφιακών λύσεων στις παγκόσμιες βιομηχανικές αλυσίδες αξίας, καθώς και το ταχέως εξελισσόμενο διεθνές περιβάλλον, ασκούν πιέσεις στο ESS, που εξακολουθεί όμως να παρουσιάζει δυνατότητες αξιοποίησης, ώστε να συμβάλει περισσότερο στην απασχόληση και την ανάπτυξη της ΕΕ. Χρειάζεται μια νέα δυναμική για να υπάρξει αποτελεσματική ανταπόκριση στις ανάγκες της βιομηχανίας, των καταναλωτών και των λοιπών ενδιαφερόμενων μερών για πρότυπα. Η αξιοποίηση αυτής της νέας δυναμικής διασφαλίζει ότι 2

3 η Ευρώπη θα παραμείνει ένας παγκόσμιος κόμβος στον τομέα της τυποποίησης. Στην αντίθετη περίπτωση, τα πρότυπα θα καθορίζονται αλλού και η Ευρώπη δεν θα έχει πλέον την ευκαιρία να επωφελείται από το πλεονέκτημα του πρωτοπόρου. Για τον σκοπό αυτό, η κοινή πρωτοβουλία για την τυποποίηση, που προβλέπεται στο πλαίσιο της στρατηγικής για την ενιαία αγορά, καθορίζει ένα καινοτόμο μέσο για την επίτευξη αυτών των προτεραιοτήτων μέσω της ανοικτής συνεργασίας μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Στην παρούσα ανακοίνωση, η Επιτροπή παρουσιάζει το όραμά της για ένα ενιαίο και αποτελεσματικό ESS, που προσαρμόζεται στο μεταβαλλόμενο περιβάλλον, στηρίζει πολλαπλές πολιτικές και προσφέρει οφέλη τόσο στις επιχειρήσεις όσο και στους καταναλωτές και τους εργαζομένους. Η ανακοίνωση θέτει επίσης στο κατάλληλο πλαίσιο την κοινή πρωτοβουλία για την τυποποίηση ως άμεσο επακόλουθο της στρατηγικής για την ενιαία αγορά. Συνοδεύεται από έγγραφα που διερευνούν διάφορες πτυχές της ευρωπαϊκής τυποποίησης, όπως από έκθεση αξιολόγησης, από το ετήσιο πρόγραμμα εργασιών της Ένωσης για το 2017 και από έγγραφο που αφορά τα πρότυπα για τις υπηρεσίες. Ο ευρωπαϊκός κανονισμός τυποποίησης (ΕΕ) αριθ. 1025/2012 (εφεξής «κανονισμός») ορίζει το νομικό πλαίσιο για μια μακροχρόνια εταιρική σχέση μεταξύ της ΕΕ, των κρατών μελών, των οργανισμών και φορέων τυποποίησης, των ενδιαφερόμενων μερών σε κοινωνικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εκπροσωπούν τα άτομα με αναπηρία, και των χρηστών των προτύπων. Το όραμα που παρουσιάζεται σήμερα στηρίζεται σε αξιολόγηση REFIT 1 του εν λόγω πλαισίου 2 και σε εκτενείς δημόσιες διαβουλεύσεις 3, οι οποίες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το ESS βρίσκεται στο σωστό δρόμο για την επίτευξη των στόχων που τέθηκαν από τον νομοθέτη 4, παράλληλα όμως συνέστησαν μεγαλύτερη συμμετοχικότητα του ESS, αύξηση της αλληλεπίδρασης και καλύτερη επικοινωνία εντός του συστήματος. Ανταποκρινόμενη στα αιτήματα αυτά, και για να ενισχύσει τη συνεργασία μεταξύ των ευρωπαϊκών οργάνων και της ευρωπαϊκής κοινότητας τυποποίησης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε στη στρατηγική της για την ενιαία αγορά 5 την πρόθεσή της να δρομολογήσει κοινή πρωτοβουλία για την τυποποίηση, συγκεντρώνοντας δημόσια και ιδιωτικά ιδρύματα και οργανισμούς σε μια συνεργατική διαδικασία διαλόγου. Κοινός στόχος είναι η προώθηση ενός ευρωπαϊκού κόμβου τυποποίησης με παγκόσμιο αντίκτυπο, στο πλαίσιο του οποίου τα πρότυπα θα αναπτύσσονται κατά τρόπο έγκαιρο, ανοιχτό, διαφανή και συμμετοχικό, η 1 Πρόγραμμα ελέγχου της καταλληλότητας και της αποτελεσματικότητας της νομοθεσίας (REFIT): Τρέχουσα κατάσταση και προοπτικές, COM(2014) 368 final, Η έκθεση του άρθρου 24 που αποτελεί μέρος της παρούσας δέσμης. 3 Ανεξάρτητη αναθεώρηση του Ευρωπαϊκού Συστήματος Τυποποίησης, ISBN: DOI: / ET EN-N. 4 Ο κανονισμός εναρμονίζει την προηγουμένως κατακερματισμένη νομοθεσία τυποποίησης, επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής της σε υπηρεσίες και παραδοτέα τυποποίησης πέραν των προτύπων και, τέλος, ενσωματώνει αποτελεσματικότερα τα ενδιαφερόμενα μέρη της κοινωνίας και τις ΜΜΕ στο σύστημα. Η εν λόγω αξιολόγηση REFIT θεωρεί ότι το πλαίσιο είναι κατάλληλο για τον επιδιωκόμενο σκοπό και μετατοπίζει το σημείο εστίασης στην ανάπτυξη δυνατοτήτων ως προς τον τρόπο με τον οποίο η εφαρμογή του μπορεί να στηρίξει καλύτερα τις δέκα προτεραιότητες της Επιτροπής. Δεδομένης της πρόσφατης έναρξης ισχύος του κανονισμού, δεν ήταν δυνατή η πλήρης εκ των υστέρων αξιολόγησή του, λόγω του γεγονότος ότι δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη ο πλήρης κύκλος των εργασιών τυποποίησης που έχει ζητήσει η Επιτροπή από το Ωστόσο, η ανεξάρτητη αξιολόγηση, η οποία αποτέλεσε βασικό μέρος της αξιολόγησης REFIT, προκάλεσε το έντονο ενδιαφέρον των ενδιαφερόμενων μερών. Οι βασικές τους ανησυχίες σχετίζονται με το γεγονός ότι θα πρέπει να αυξηθεί η συμμετοχή και η εκπροσώπηση των ενδιαφερόμενων μερών στο υφιστάμενο ESS. 5 COM(2015) 550 final. 3

4 στήριξη και η προώθηση της καινοτομίας για όλους και η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στις ολοένα περισσότερο παγκόσμιες αλυσίδες αξίας 6. Η κοινή πρωτοβουλία συμπληρώνεται από άλλα δύο έγγραφα, τα οποία αναλύουν πιο συγκεκριμένα καίριους τομείς της τυποποίησης, οι οποίοι έχουν διατομεακό αντίκτυπο στην οικονομική ανάπτυξη: την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Προτεραιότητες τυποποίησης στον τομέα των ΤΠΕ για την ψηφιακή ενιαία αγορά», που εκδόθηκε τον Απρίλιο του στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων για τον εκσυγχρονισμό των τεχνολογιών και δημόσιων υπηρεσιών της ψηφιακής ενιαίας αγοράς (η «ανακοίνωση του Απριλίου για τα πρότυπα στον τομέα των ΤΠΕ»), καθώς και ένα ειδικό έγγραφο για τα πρότυπα στον τομέα των υπηρεσιών, που αποτελεί μέρος της παρούσας δέσμης. Με τον τρόπο αυτό, από τις νέες μορφές συνεργασίας θα προκύψει μια νέα βέλτιστη πρακτική για μια περισσότερο συνεργατική και ευέλικτη προσέγγιση σύμφωνη με τις αρχές για τη βελτίωση της νομοθεσίας 8. Προς στήριξη του νέου της οράματος για τα πρότυπα και σύμφωνα με την κοινή πρωτοβουλία για την τυποποίηση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει να δρομολογηθεί διοργανικός διάλογος, συμπεριλαμβανομένης ολοκληρωμένης διαδικασίας ετήσιας υποβολής εκθέσεων για τη διατήρηση της διαφορετικότητας των διαφόρων τομέων, με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών σχετικά με την εφαρμογή της πολιτικής τυποποίησης της ΕΕ και τη συμβολή των ευρωπαϊκών προτύπων στις πολιτικές της ΕΕ, γενικότερα, και στην απασχόληση, την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη, ειδικότερα. 1-ΤΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ διότι προάγουν την καινοτομία Στο παρελθόν, τα πρότυπα θεωρούνταν ενίοτε παράγοντας επιβράδυνσης της καινοτομίας. Όμως, στην πραγματικότητα, τα πρότυπα προάγουν την καινοτομία: καθιστούν δυνατή την έγκαιρη απορρόφηση καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών στην αγορά, ιδίως αν αφορούν κριτήρια απόδοσης αντί να ορίζουν τη χρήση συγκεκριμένων προϊόντων ή διαδικασιών, επιτρέπουν τη μεταφορά τεχνολογίας και διευκολύνουν την έρευνα. Επιπλέον, τα πρότυπα διασφαλίζουν κατά κανόνα τη διαλειτουργικότητα μεταξύ διαφορετικών συσκευών και υπηρεσιών, με αποτέλεσμα να προκύπτει καινοτομία «με βάση την καινοτομία». Η τυποποίηση καθιστά δυνατό τον συντονισμό μεταξύ διαφορετικών προσώπων, εταιρειών και οργανισμών σχετικά με μια συγκεκριμένη τεχνολογία ή μεθοδολογία. Τα πρότυπα, αφού καταρτιστούν, συνήθως από ευρωπαϊκούς οργανισμούς τυποποίησης, παρέχουν πολύτιμα στοιχεία για περαιτέρω καινοτομία, που οδηγεί στη δημιουργία νέων προϊόντων και υπηρεσιών. Οι συμμετοχικές διαδικασίες καινοτομίας που αναπτύσσονται με βάση τον κανονισμό διασφαλίζουν ότι τα πρότυπα ωφελούν τόσο τους φορείς ανάπτυξης προτύπων όσο και τους χρήστες των προτύπων, με αποτέλεσμα τα πρότυπα να αποτελούν ένα μέσο για το άνοιγμα των αγορών και για την καινοτομία. διότι αυξάνουν την ποιότητα και την ασφάλεια 6 Οι διαδικασίες χωρίς αποκλεισμούς είναι σημαντικές, ώστε να αποφεύγεται το ενδεχόμενο τα πρότυπα να συνεπάγονται υπερβολικό κόστος συμμόρφωσης και πιστοποίησης ή να υπάρχει κίνδυνος να εμποδίσουν τον ανταγωνισμό. 7 COM(2016) 176 final. 8 COM(2015) 215 final 4

5 Τα πρότυπα αυξάνουν επίσης την ποιότητα και την ασφάλεια των προϊόντων και των υπηρεσιών, προς όφελος των καταναλωτών, των εργαζομένων, των εταιρειών και της κοινωνίας γενικότερα. Τα πρότυπα στον τομέα της υγείας, της ασφάλειας και του περιβάλλοντος καθορίζουν τα χαρακτηριστικά πολλών προϊόντων και υπηρεσιών. διότι ευνοούν τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την ανάπτυξη Τα πρότυπα αποτελούν βασική κινητήρια δύναμη για τη δημιουργία απασχόλησης και ανάπτυξης στην Ευρώπη. Ένα λειτουργικό περιβάλλον τυποποίησης είναι καθοριστικό για την ανταγωνιστικότητα. Από διάφορες εθνικές μελέτες προκύπτει ότι τα πρότυπα επηρεάζουν θετικά την οικονομική ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα. Μελέτες, παραδείγματος χάριν, από τη Γαλλία 9, τη Γερμανία 10 και το Ηνωμένο Βασίλειο 11 έχουν επιβεβαιώσει ότι η τυποποίηση αυξάνει το ΑΕΠ της χώρας. Για τη Γαλλία, ο αντίκτυπος των προτύπων στην ανάπτυξη εκτιμάται στο 0,8 %, για το Ηνωμένο Βασίλειο στο 0,3 % και για τη Γερμανία στο 0,9 % του ΑΕΠ. Σε χρηματικούς όρους, ο γερμανικός φορέας πιστοποίησης DIN εκτιμά ότι μόνο στη Γερμανία τα πρότυπα παράγουν έως 17 δισ. EUR ετησίως. Μια άλλη πρόσφατη μελέτη από το Ηνωμένο Βασίλειο επιβεβαιώνει επίσης ότι η χρήση προτύπων ωφελεί την εθνική οικονομία: τα πρότυπα συνεισέφεραν περίπου 11 δισ. EUR από τα 40 δισ. EUR της αύξησης του ΑΕΠ το 2013 (τιμές του 2014) και 8,5 δισ. EUR περίπου στις εξαγωγές της χώρας. Η ίδια μελέτη καταδεικνύει ότι τα πρότυπα συμβάλλουν στην ενίσχυση της ποιότητας, με το 70 % των ερωτηθέντων να δηλώνουν ότι τα πρότυπα έχουν βελτιώσει την ποιότητα των προϊόντων και υπηρεσιών 12. διότι στηρίζουν τις παγκόσμιες αλυσίδες αξίας Τα πρότυπα στηρίζουν επίσης τις παγκόσμιες αλυσίδες αξίας, καθώς μπορούν να ανοίξουν τις αγορές για τις εταιρείες πέραν της ΕΕ: οι ευρωπαϊκοί και εθνικοί φορείς τυποποίησης συνεργάζονται με τους αντίστοιχους διεθνείς φορείς, όπως ο ISO και η IEC, για την ανάπτυξη διεθνών προτύπων που χρησιμοποιούνται παγκοσμίως. Για όλους αυτούς τους λόγους, τα αιτήματα τυποποίησης αποτελούν μέρος διαφόρων πολιτικών της ΕΕ, από την Ενεργειακή Ένωση έως τη δράση για το κλίμα και από την κυκλική οικονομία έως την ψηφιακή ενιαία αγορά. διότι με την ευρωπαϊκή διαδικασία τυποποίησης αντιμετωπίζεται ο δαπανηρός κατακερματισμός στην ενιαία αγορά Το ESS στηρίζεται σε μια μακροχρόνια και επιτυχημένη σύμπραξη δημόσιου-ιδιωτικού τομέα ανάμεσα στους ευρωπαϊκούς και εθνικούς φορείς τυποποίησης, οι οποίοι λειτουργούν ως πάροχοι προτύπων, την Επιτροπή, η οποία χρησιμοποιεί την ευρωπαϊκή τυποποίηση για να στηρίξει την εφαρμογή της νομοθεσίας και των πολιτικών της Ένωσης, καθώς και τη βιομηχανία, τις ΜΜΕ, τους εργαζομένους, περιβαλλοντικές οργανώσεις και ομάδες πολιτών. Πρόκειται για σύστημα που βασίζεται στον ιδιωτικό τομέα 13 και καλύπτει την τυποποίηση προϊόντων και υπηρεσιών σε όλους τους τομείς. Η διαδικασία θέσπισης προτύπων αυτή 9 AFNOR (2016): Economic impact of standardisation, Ιανουάριος 2016, Παρίσι, Γαλλία. AFNOR (2009): The Economic Impact of Standardisation Technological Change, Standards and Long-Term Growth in France. 10 DIN (2000): Economic Benefits of Standardization, 3 τόμοι. Βερολίνο: Beuth. (Επικαιροποίηση 2011). 11 DTI (2005): The Empirical Economics of Standards, DTI Economics Paper NO.12. Λονδίνο. 12 British Standards Institution (BSI), «The Economic Contribution of Standards to the UK Economy», Αιτιολογική σκέψη 2 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1025/2012: «Η ευρωπαϊκή τυποποίηση είναι οργανωμένη από τους ενδιαφερομένους και εξυπηρετεί τις ανάγκες τους, με βάση την εθνική εκπροσώπηση [Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης (CEN) και Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ηλεκτροτεχνικής Τυποποίησης (Cenelec)] και την άμεση συμμετοχή [το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Τηλεπικοινωνιακών Προτύπων (ETSI)]». 5

6 καθεαυτή στηρίζεται στις αρχές του ΠΟΕ 14 καθώς και στη συμμετοχικότητα των ΜΜΕ και των ενδιαφερόμενων μέρων σε κοινωνικό επίπεδο 15. Δεδομένου ότι βασίζεται στη συναίνεση, η αναμενόμενη απορρόφηση από την αγορά διευκολύνει τη διείσδυση καινοτόμων προϊόντων με μειωμένο κόστος παραγωγής. Υπάρχουν τρεις ευρωπαϊκοί οργανισμοί τυποποίησης (CEN, Cenelec, ETSI), οι οποίοι αναγνωρίζονται από τον κανονισμό. Ασχολούνται, αντίστοιχα, με διάφορα είδη προϊόντων, υλικών, υπηρεσιών και διαδικασιών (CEN), με τον τομέα της ηλεκτροτεχνικής μηχανικής (Cenelec) και με τις τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνίας (ETSI). Τα «ευρωπαϊκά πρότυπα» είναι προαιρετικά, έχουν ως γνώμονα την αγορά και εκδίδονται από τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς τυποποίησης: αντικαθιστούν αποκλίνοντα εθνικά πρότυπα και στα 28 κράτη μέλη. Με τον τρόπο αυτό διευκολύνεται η λειτουργία των επιχειρήσεων, και ιδίως των ΜΜΕ. Σημαντικό χαρακτηριστικό των ευρωπαϊκών προτύπων είναι ότι επικαιροποιούνται τακτικά, ώστε να ενσωματώνουν τις πλέον προηγμένες γνώσεις και τεχνολογίες. Επί του παρόντος υπάρχουν περίπου ευρωπαϊκά πρότυπα που έχουν αναπτυχθεί από τη CEN-Cenelec για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες και παραδοτέα τυποποίησης από το ETSI. Τα «εναρμονισμένα ευρωπαϊκά πρότυπα» είναι ένα συγκεκριμένο είδος ευρωπαϊκών προτύπων, τα οποία αναπτύσσονται από τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς τυποποίησης ως απάντηση σε αιτήματα τυποποίησης («εντολές») 16 της Επιτροπής για την εφαρμογή της εναρμονισμένης νομοθεσίας της Ένωσης. Μετά τη δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης 17, οι εταιρείες της ΕΕ που επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν τα εναρμονισμένα πρότυπα επωφελούνται από το «τεκμήριο συμμόρφωσης» με τις απαιτήσεις που ορίζονται στην αντίστοιχη ευρωπαϊκή νομοθεσία 18. Μπορούν να διαθέτουν, χωρίς περαιτέρω εμπόδια, τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες τους σε ολόκληρη την ενιαία αγορά απευθυνόμενες σε περισσότερους από μισό δισεκατομμύριο δυνητικούς καταναλωτές. Υπάρχουν επί του παρόντος εναρμονισμένα ευρωπαϊκά πρότυπα που έχουν αναπτυχθεί από τη CEN-Cenelec και σχεδόν 500 από το ETSI. 2. ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΤΥΠΩΝ: ΕΝΙΑΙΑ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΠΟΥ ΕΞΥΠΗΡΕΤΕΙ ΠΟΛΛΑΠΛΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ Οι ταχέως εξελισσόμενοι τεχνολογικοί κύκλοι, η αυξημένη πολυπλοκότητα και αλληλεπίδραση των βιομηχανικών συστημάτων, τα ασαφή όρια μεταξύ προϊόντων, υπηρεσιών και ΤΠΕ, και η διαφοροποίηση των επιχειρηματικών μοντέλων, ασκούν πιέσεις στα ισχύοντα κανονιστικά συστήματα. Το ίδιο ισχύει και για το ESS. Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, απαιτείται ένα αποτελεσματικό, ανοιχτό, διαφανές, συμμετοχικό και ευέλικτο ESS για την ανάπτυξη προηγμένων προτύπων που στηρίζουν τις ανάγκες της αγοράς και τις δημόσιες πολιτικές, και προσφέρουν στους οικονομικούς φορείς ένα προβλέψιμο και σταθερό επενδυτικό πλαίσιο. Μια ενιαία πολιτική τυποποίησης που στηρίζει πολλαπλούς οικονομικούς τομείς και περισσότερα ενδιαφερόμενα μέρη είναι καίριας σημασίας για την ευρωπαϊκή πρωτοπορία. Η έγκαιρη ανάπτυξη προτύπων υψηλής ποιότητας με τη συμμετοχή όλων των παραγόντων, τα 14 Διαφάνεια, ανοικτή προσέγγιση, αμεροληψία και συναίνεση, αποτελεσματικότητα και συνάφεια, συνεκτικότητα, ανάπτυξη («The WTO Agreements Series Technical Barriers to Trade Decisions and recommendations adopted by the TBT Committee since 1 January 1995 Part 1: Decisions and recommendations», 15 Παράρτημα ΙΙΙ, Οργανώσεις, Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1025/ Άρθρο 10 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1025/ Σύμφωνα με το άρθρο 10 του κανονισμού. 18 Αυτή η δήλωση ισχύει σε μεγάλο βαθμό για τα ευρωπαϊκά πρότυπα που καταρτίζονται κατ εφαρμογή της οδηγίας για τη γενική ασφάλεια των προϊόντων (2001/95/ΕΚ), τα οποία παρέχουν τεκμήριο ασφάλειας μετά τη δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ. 6

7 οποία παρέχουν τη δυνατότητα στις καινοτόμες επιχειρήσεις να αναπτυχθούν στην ενιαία αγορά και σε παγκόσμιο επίπεδο, λειτουργούν προς όφελος τόσο των ρυθμιστικών αρχών όσο και της βιομηχανίας και των καταναλωτών. Για τον σκοπό αυτό, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, στη στρατηγική για την ενιαία αγορά εξαγγέλλεται η δρομολόγηση της κοινής πρωτοβουλίας για την τυποποίηση (ΚΠΤ) μεταξύ των δημόσιων και ιδιωτικών εταίρων του ESS, συμπεριλαμβανομένων των ευρωπαϊκών και εθνικών οργανισμών και φορέων τυποποίησης, των βιομηχανικών ενώσεων, των ΜΜΕ, των ενώσεων καταναλωτών, των συνδικαλιστικών οργανώσεων, των περιβαλλοντικών οργανώσεων, της ΕΖΕΣ, των κρατών μελών και της Επιτροπής. Διεξήχθησαν συζητήσεις μεταξύ όλων των εταίρων σε ένα μοναδικό πλαίσιο και βάσει μιας ανοιχτής, καινοτόμου, συναινετικής και συνεργατικής διαδικασίας κατάρτισης. Η εν λόγω διαδικασία χαρακτηρίστηκε από την προορατική δέσμευση όλων των ανωτέρω ενδιαφερόμενων μερών. Αποτέλεσμα της διαδικασίας ήταν, μεταξύ άλλων, η διαμόρφωση ενός κοινού οράματος για όλους τους εταίρους, και η ανάπτυξη μιας διαδικασίας για την από κοινού εστίαση σε διάφορες πρωτοβουλίες με στόχο τον εκσυγχρονισμό, την ιεράρχηση προτεραιοτήτων, την επιτάχυνση και τον εξορθολογισμό της παράδοσης προτύπων έως το τέλος του Οι συμμετέχοντες καταβάλλουν προσπάθειες για να ενταχθούν στο όραμα που διατυπώνεται στην ΚΠΤ, και να το υλοποιήσουν από κοινού σε εθελοντική βάση και με την επιφύλαξη της ισχύουσας νομοθεσίας, ιδίως του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1025/2012. Κάθε εταίρος θα συμβάλει στη διαδικασία με βάση την εμπειρογνωμοσύνη και το συμφέρον του. Η ΚΠΤ βασίζεται στην αλυσίδα αξίας της τυποποίησης (βλέπε εικόνα 1) και θα υλοποιηθεί μέσω 15 δράσεων σε τρεις τομείς (βλέπε παράρτημα 1): i. ευαισθητοποίηση, εκπαίδευση και κατανόηση του ESS ii. συντονισμός, συνεργασία, διαφάνεια και συμμετοχικότητα και iii. ανταγωνιστικότητα και διεθνής διάσταση. Οι εν λόγω δράσεις αποσκοπούν στη βελτίωση της λειτουργίας του ESS σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αξίες του, όπως η συναίνεση και η προαιρετική φύση των προτύπων. Κύρια προσδοκώμενα επιτεύγματα της κοινής πρωτοβουλίας για την τυποποίηση (ΚΠΤ) Το 2013 ο μέσος χρόνος που απαιτούνταν για την ανάπτυξη ευρωπαϊκών προτύπων ήταν 36 μήνες (από 60 μήνες το 2009). Η ταχύτητα ανάπτυξης προτύπων πρέπει να συνδυαστεί με τη συμμετοχικότητα και με την ποιότητα του προτύπου. Πραγματοποιούνται ενδιαφέροντα πειράματα σε διάφορα μέρη της κοινότητας τυποποίησης για τη βελτίωση της έγκαιρης παράδοσης προτύπων υψηλής ποιότητας. Αυτά αφορούν νέους τρόπους δημιουργίας προτύπων, προκειμένου έως το 2020 να έχει μειωθεί στο ήμισυ ο απαιτούμενος χρόνος. Η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και η ενισχυμένη συνεργασία μεταξύ οργανισμών στο πλαίσιο της ΚΠΤ θα συμβάλει στη δημιουργία των απαιτούμενων διαδικασιών θέσπισης προτύπων. Η έγκαιρη ανάπτυξη προτύπων στο πλαίσιο της ταχείας εξέλιξης της τεχνολογίας απαιτεί επίσης την έγκαιρη συνεκτίμηση της συνάφειας των προτύπων ήδη από το στάδιο της Ε&Α. Οι εταίροι της ΚΠΤ προτείνουν να επιταχυνθεί η θέσπιση προτύπων μέσω της υιοθέτησης νέων τρόπων συνεργατικής ανάπτυξης προτύπων. Η αποτελεσματική πρόβλεψη και ο προγραμματισμός της τυποποίησης μέσω της Ε&Α είναι σημαντικοί παράγοντες. Πράγματι, οι διερευνητικές μελέτες μπορούν να βοηθήσουν στην πρόβλεψη της ανάγκης για ανάπτυξη προτύπων, με τη σύνδεση των αναδυόμενων 7

8 τεχνολογιών, των ερευνητικών αναγκών για μελλοντικά προϊόντα και των διαδικασιών χάραξης πολιτικής. Στο πλαίσιο πρόσφατης διερευνητικής μελέτης του Κοινού Κέντρου Ερευνών 19 εξετάστηκε το μελλοντικό βιομηχανικό τοπίο καθώς και τομείς βελτίωσης προκειμένου το ESS να καλύπτει τις μελλοντικές ανάγκες τηρώντας παράλληλα τις θεμελιώδεις αξίες του συστήματος. Η ΚΠΤ διερευνά πώς μπορεί να αναλυθεί με περισσότερο συστηματικό και διορατικό τρόπο το χάσμα μεταξύ των προτεραιοτήτων έρευνας και καινοτομίας και της ευρωπαϊκής τυποποίησης με σκοπό την αποτελεσματικότερη γεφύρωσή του για τη δημιουργία ενός αντανακλαστικού έγκαιρης τυποποίησης στο πλαίσιο των εργασιών Ε&Α και την υιοθέτησή του από το ESS για την καλύτερη στήριξη της διάθεσης καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών. Αυτό θα βοηθήσει στην ευθυγράμμιση των προτεραιοτήτων με τις δραστηριότητες ανάπτυξης και δοκιμής προτύπων που υποστηρίζονται από το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020». Ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο είναι η εκπαίδευση και η ευαισθητοποίηση για τις δυνατότητες που προσφέρει η τυποποίηση από την άποψη της ανταγωνιστικότητας. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, υπάρχει ελάχιστη έως καθόλου παρουσία της τυποποίησης στην τυπική εκπαίδευση και στην επαγγελματική κατάρτιση, ιδίως όσον αφορά το μοντέλο τυποποίησης της ΕΕ. Συνεπώς, πρέπει να διερευνηθεί και να προωθηθεί η τυποποίηση ως στοιχείο της τυπικής εκπαίδευσης και της ακαδημαϊκής και επαγγελματικής κατάρτισης, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη που διαθέτουν περισσότερη πείρα, καθώς και η συμμετοχή της ακαδημαϊκής κοινότητας και η έγκαιρη προετοιμασία της επόμενης γενιάς φορέων τυποποίησης. Η ΚΠΤ προβλέπει την ανάπτυξη προγραμμάτων κατάρτισης στον τομέα της τυποποίησης για τις εθνικές και ευρωπαϊκές δημόσιες διοικήσεις ως σημαντικό στοιχείο του εν λόγω καινοτόμου εκπαιδευτικού έργου, που στηρίζει τις έξυπνες και φιλικές προς την καινοτομία νομοθετικές ρυθμίσεις και δημόσιες πολιτικές. Η ιεράρχηση προτεραιοτήτων στις δραστηριότητες τυποποίησης είναι ζωτικής σημασίας για τη συμβολή στην ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας. Για την αποτελεσματική ιεράρχηση προτεραιοτήτων απαιτείται διάλογος και κοινή ανάλυση μεταξύ της ΕΕ και των ενδιαφερόμενων μερών στον τομέα της τυποποίησης με σκοπό τον καθορισμό της σημασίας για την αγορά και των αναγκών πολιτικής. Αυτό περιλαμβάνει τη συγκέντρωση απόψεων από τα ενδιαφερόμενα μέρη σε κοινωνικό επίπεδο σχετικά με τη θέσπιση προτύπων, καθώς και την έγκαιρη συμμετοχή της βιομηχανίας μέσω της ενισχυμένης ανταλλαγής πληροφοριών με την Επιτροπή σύμφωνα με τα άρθρα 10, 11 και 12 του κανονισμού περί τυποποίησης. Η καλύτερη ιεράρχηση προτεραιοτήτων θα συμβάλει επίσης στην αποτελεσματικότερη χρήση της διαθέσιμης εμπειρογνωμοσύνης στην Ευρώπη (περίπου εμπειρογνώμονες συνεισφέρουν σήμερα στο ESS). Η καλύτερη ιεράρχηση προτεραιοτήτων αποτελεί επίσης καίριο στοιχείο που επισημαίνεται στην προαναφερόμενη ανακοίνωση για την τυποποίηση στον τομέα των ΤΠΕ, στην οποία καθορίζεται μια συνολική στρατηγική και πολιτική προσέγγιση της τυποποίησης για τις τεχνολογίες προτεραιότητας στον τομέα των ΤΠΕ που είναι κρίσιμης σημασίας για την ολοκλήρωση της ψηφιακής ενιαίας αγοράς, καθώς και στο έγγραφο για τα πρότυπα στον τομέα των υπηρεσιών, το οποίο συνοδεύει την παρούσα ανακοίνωση. Οι πρωτοβουλίες αυτές έχουν το ίδιο όραμα με την ΚΠΤ και συνεπώς η συνέχεια που θα δοθεί σ αυτές θα συνάδει με την ΚΠΤ όσον αφορά τα συγκεκριμένα διατομεακά πεδία. Επιπλέον, με τρία πιλοτικά έργα θα επιδιωχθεί η στήριξη της τυποποίησης σε τομείς προτεραιότητας, όπως ο κατασκευαστικός τομέας, η χρήση προτύπων στις δημόσιες συμβάσεις και η βελτίωση της συμμετοχής των ΜΜΕ και των ενδιαφερόμενων μερών σε κοινωνικό επίπεδο στη διεθνή τυποποίηση. 19 «How will standards facilitate new production systems in the context of European innovation and competitiveness in 2025?», ISBN:

9 Ταυτόχρονα, η Επιτροπή θα είναι σε θέση να παρακολουθεί καλύτερα το απόθεμα των μη δημοσιευμένων εναρμονισμένων προτύπων που έχουν προταθεί από τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς τυποποίησης για δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ, ώστε να μετατραπούν σε εναρμονισμένα πρότυπα της ΕΕ. Όσο αυξάνεται η παγκοσμιοποίηση των αγορών, τόσο αυξάνεται και η παγκοσμιοποίηση της τυποποίησης. Σε διεθνές επίπεδο, οι εμπορικές και επενδυτικές δυνατότητες της Ευρώπης ενισχύονται μέσω της προώθησης του ευρωπαϊκού κανονιστικού μοντέλου σε τρίτες χώρες. Η ΚΠΤ έχει ως στόχο να ενθαρρύνει τα ενδιαφερόμενα μέρη να προωθήσουν διεθνώς τη χρήση εργαλείων, όπως η ανάπτυξη κοινών κανονιστικών μοντέλων σε διεθνείς οργανισμούς και διαπραγματεύσεις ως βάση για την τυποποίηση, να διαμορφώσουν κοινή αντίληψη με τους συναφείς εμπορικούς εταίρους για τα σχετικά διεθνή πρότυπα στους διάφορους τομείς, καθώς και να στηρίξουν τις ευρωπαϊκές ΜΜΕ και τα ευρωπαϊκά ενδιαφερόμενα μέρη σε κοινωνικό επίπεδο στις διεθνείς διαδικασίες τυποποίησης, μεταξύ άλλων μέσω της προώθησης βέλτιστων πρακτικών για τις ΜΜΕ στο επίπεδο του Διεθνούς Οργανισμού Τυποποίησης (ISO) και της Διεθνούς Ηλεκτροτεχνικής Επιτροπής (IEC). Για τον σκοπό αυτό και για άλλα θέματα πολιτικής, θα πραγματοποιηθούν από την Επιτροπή τακτικές επαφές και διαρθρωμένοι διάλογοι με τους εν λόγω οργανισμούς. Συνολικά, οι δράσεις αυτές πρέπει να εξεταστούν ως σύνολο και να ενισχύουν η μία την άλλη. Συνεπώς, ολόκληρη η αλυσίδα αξίας της τυποποίησης θα καταστεί περισσότερο διαφανής, συμμετοχική και αποτελεσματική για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις μελλοντικές προκλήσεις με βάση τις δέκα προτεραιότητες της Επιτροπής. Διάγραμμα 1: Η αλυσίδα αξίας της ευρωπαϊκής τυποποίησης, έννοια & δομή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή. 9

10 Η κοινή πρωτοβουλία για την τυποποίηση καθορίζει ένα όραμα και έχει ως στόχο τον εκσυγχρονισμό του τρόπου με τον οποίο παράγονται τα πρότυπα στην Ευρώπη. Θα δώσει ιδιαίτερη έμφαση σε ορισμένα βασικά στοιχεία: την προώθηση της ταχύτερης ανάπτυξης προτύπων, τη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ ερευνητικών προτεραιοτήτων και ευρωπαϊκής τυποποίησης, τη σαφέστερη ιεράρχηση και την ενίσχυση της διεθνούς παρουσίας. Προβλέπεται η συγκρότηση μιας διευθύνουσας ομάδας, υπό την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για την παρακολούθηση της συνέχειας που δίνεται στις διάφορες μεμονωμένες δράσεις και για τον προσδιορισμό νέων, κατά περίπτωση, δράσεων. Οι δράσεις αναμένεται να παρουσιαστούν για πρώτη φορά με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Προτύπων 2016 (14 Οκτωβρίου 2016). Η διευθύνουσα ομάδα είναι άτυπο συμβουλευτικό όργανο και οι προτάσεις της δεν θίγουν το ρυθμιστικό πλαίσιο που θεσπίζει ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1025/2012 ούτε τα προνόμια της Επιτροπής. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα εξετάσει το κατά πόσον θα εγκρίνει άλλες δράσεις που ενδέχεται να προταθούν. 3. ΠΡΟΤΥΠΑ ΠΡΟΣ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΠΟΛΛΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ: ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΤΠΕ Με την αυξανόμενη ψηφιοποίηση και υπηρεσιοποίηση της οικονομίας, τα πρότυπα για τις ΤΠΕ και τις υπηρεσίες αναδείχθηκαν σε βασικούς κινητήριους μοχλούς, που αφορούν ολόκληρο το φάσμα της οικονομίας. Το δυναμικό τους δεν έχει ακόμη αξιοποιηθεί πλήρως, και για τον λόγο αυτό η τυποποίηση στους δύο αυτούς τομείς έτυχε ειδικής και κατά προτεραιότητα εξέτασης από την Επιτροπή. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή εξέδωσε ήδη από τον Απρίλιο του 2016 την ανακοίνωση για την τυποποίηση στον τομέα των ΤΠΕ και παρέχει συγκεκριμένη καθοδήγηση για τα πρότυπα στον τομέα των υπηρεσιών με το έγγραφο που τιτλοφορείται «Tapping the potential of European service standards to help Europe's consumers and businesses» (Αξιοποίηση του δυναμικού των ευρωπαϊκών προτύπων για τις υπηρεσίες με στόχο τη διευκόλυνση των ευρωπαίων καταναλωτών και των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων), που συνοδεύει την παρούσα ανακοίνωση. πρότυπα για τις ΤΠΕ Τα κοινά πρότυπα στον τομέα των ΤΠΕ διασφαλίζουν τη διαλειτουργικότητα των ψηφιακών τεχνολογιών και αποτελούν τη βάση μιας αποτελεσματικής ψηφιακής ενιαίας αγοράς. Εξασφαλίζουν ότι οι τεχνολογίες συνεργάζονται μεταξύ τους με ομαλό και αξιόπιστο τρόπο στους επιμέρους τομείς και κλάδους, παρέχουν οικονομίες κλίμακας, προωθούν την έρευνα και την καινοτομία και διατηρούν τις αγορές ανοικτές. Η ανάπτυξη προτύπων για τις τεχνολογίες προτεραιότητας στον τομέα των ΤΠΕ οι οποίες είναι καίριας σημασίας για την ολοκλήρωση της ψηφιακής ενιαίας αγοράς απαιτεί επικεντρωμένη και συνεχή ευρωπαϊκή ανταπόκριση. Τα θέματα αυτά βρίσκονται στη βάση της ανακοίνωσης του Απριλίου για τα πρότυπα στον τομέα των ΤΠΕ, και στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι τα πρότυπα στον τομέα των ΤΠΕ καθορίζονται με τρόπο που ανταποκρίνεται καλύτερα στις πολιτικές ανάγκες, είναι πιο ευέλικτος και ανοικτός, συνδέεται στενότερα με την έρευνα και την καινοτομία και εξασφαλίζει μεγαλύτερη συνεκτικότητα και, επομένως, ότι θα έχουν τελικά μεγαλύτερο αντίκτυπο στην ευρύτερη ευρωπαϊκή οικονομία κατά τον μετασχηματισμό της σε ψηφιακή οικονομία. Οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και άλλες μεγάλης κλίμακας πρωτοβουλίες έρευνας με γνώμονα τη βιομηχανία παρέχουν στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις τη δυνατότητα να συνδέσουν την έρευνα με την τυποποίηση. Υπάρχει ανάγκη για περαιτέρω συνεργασία μεταξύ των σχετικών ενδιαφερόμενων φορέων, συμπεριλαμβανομένων της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και των ευρωπαϊκών και διεθνών φορέων και φόρουμ τυποποίησης, με στόχο 10

11 την κατάρτιση ολοκληρωμένων χαρτών πορείας για την τυποποίηση. Η ενθάρρυνση ανοιχτών προτύπων έχει ιδιαίτερη σημασία για την Επιτροπή. Τα ανοιχτά και οριζόντια «οικοσυστήματα» ανάπτυξης προτύπων θα πρέπει να προτιμώνται από τις αποκλειστικές λύσεις, τις αμιγώς εθνικές προσεγγίσεις και τα πρότυπα που περιορίζουν τη διαλειτουργικότητα. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί τις εργασίες που διεξάγονται σε τομείς προτεραιότητας για τις ΤΠΕ στα σχετικά διεθνή φόρουμ τυποποίησης και σε άλλους φορείς και θα συνεχίσει να συνεργάζεται προδραστικά με βασικούς διεθνείς εταίρους προκειμένου να διασφαλιστεί η παγκόσμια εναρμόνιση των προτεραιοτήτων στον τομέα των ΤΠΕ. και πρότυπα για τις υπηρεσίες Ένα πρότυπο για τις υπηρεσίες είναι ένα πρότυπο το οποίο ορίζει τις απαιτήσεις που πρέπει να πληρούνται από μια υπηρεσία προκειμένου να κριθεί κατάλληλη για τη σκοπούμενη χρήση, παραδείγματος χάριν παρέχοντας ορισμούς ή δείκτες και επίπεδα ποιότητας των υπηρεσιών ή προσδιορίζοντας τον χρόνο παράδοσης 20. Τα προαιρετικά ευρωπαϊκά πρότυπα για τις υπηρεσίες μπορούν να αποφέρουν πολλά από τα ίδια οφέλη που αποφέρουν τα πρότυπα για τα προϊόντα. Οι υπηρεσίες αντιπροσωπεύουν το 70 % της οικονομίας της ΕΕ, αλλά τα πρότυπα για τις υπηρεσίες αποτελούν μόλις το 2 % του συνόλου των ευρωπαϊκών προτύπων. Επιπλέον, από μια πρόσφατη διαδικασία διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη προέκυψε ότι τα εθνικά πρότυπα για τις υπηρεσίες μπορούν να αποτελέσουν εμπόδιο για τη διασυνοριακή παροχή υπηρεσιών. Και αυτό συμβαίνει τη στιγμή που οι υπηρεσίες αυξάνονται ως ποσοστό του ΑΕΠ σε όλα τα κράτη μέλη, οι πάροχοι υπηρεσιών συμμετέχουν περισσότερο από ποτέ στις παγκόσμιες αλυσίδες αξίας και ολοένα και περισσότερο οι κατασκευαστές παρέχουν υπηρεσίες μαζί με τα προϊόντα τους, φαινόμενο που συχνά αναφέρεται ως «υπηρεσιοποίηση». Αυτό μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στις περιπτώσεις στις οποίες τα πρότυπα για τα προϊόντα δεν συνδυάζονται με πρότυπα για τις υπηρεσίες που τα συνοδεύουν. Αυτό το χαμηλότερο επίπεδο ανάπτυξης ευρωπαϊκών προτύπων για τις υπηρεσίες μπορεί να οδηγήσει στην απώλεια ευκαιριών για τους ευρωπαίους παρόχους υπηρεσιών που επιδιώκουν να προσφέρουν διασυνοριακές υπηρεσίες και για τους ευρωπαίους κατασκευαστές που επιθυμούν να παρέχουν υπηρεσίες μαζί με τα προϊόντα τους σε διασυνοριακό επίπεδο. Εξαιτίας αυτής της κατάστασης και των επιπτώσεών της στο σύνολο της ευρωπαϊκής οικονομίας, έχουν διατυπωθεί πολλές εκκλήσεις για συντονισμένη δράση σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Όπως ανακοινώθηκε στη στρατηγική για την ενιαία αγορά, και ανταποκρινόμενη στα αιτήματα της βιομηχανίας, των ενώσεων καταναλωτών, των κρατών μελών και των φορέων θέσπισης προτύπων, η Επιτροπή παρουσιάζει την προσέγγισή της σχετικά με τα πρότυπα για τις υπηρεσίες στο επισυναπτόμενο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής. Το έγγραφο εξετάζει τις προκλήσεις που σχετίζονται με τα πρότυπα για τις υπηρεσίες και ορίζει ένα γενικό πλαίσιο καθώς και πρακτικές λύσεις πολιτικής για την προώθηση της περαιτέρω ανάπτυξης ευρωπαϊκών προτύπων για τις υπηρεσίες, την αντιμετώπιση των εθνικών φραγμών και τη βελτίωση της παροχής πληροφοριών. Θα αποτελέσει τη βάση για την ανάπτυξη συνεργασίας μεταξύ της Επιτροπής, των κρατών μελών, των φορέων θέσπισης προτύπων και των ενδιαφερόμενων μερών, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα πρότυπα στον τομέα των υπηρεσιών συμβάλλουν πλήρως σε όλο το φάσμα της οικονομίας. Το έγγραφο αυτό 20 Παραδείγματα αποτελούν τα πρότυπα για τον χειρισμό καταγγελιών πελατών στις ταχυδρομικές υπηρεσίες, τα πρότυπα για τις απαιτήσεις στον τομέα των υπηρεσιών τουριστικών πληροφοριών ή τα πρότυπα για τις διαδικασίες διαχείρισης εγκαταστάσεων. 11

12 συμπληρώνει την κοινή πρωτοβουλία καθώς και τα μέτρα για την ολοκλήρωση των αγορών υπηρεσιών της Ευρώπης. Σύμφωνα με την κοινή πρωτοβουλία για την τυποποίηση, τα πρότυπα για τις ΤΠΕ και τις υπηρεσίες πρέπει να αποτελούν βασική προτεραιότητα του ευρωπαϊκού συστήματος τυποποίησης, ώστε η Ευρώπη να αξιοποιήσει πλήρως τα οφέλη που προσφέρει η υπηρεσιοποίηση και η ψηφιοποίηση της οικονομίας. Ειδικότερα, όσον αφορά τα πρότυπα για τις υπηρεσίες, το υπηρεσιακό έγγραφο εργασίας που περιλαμβάνεται στην παρούσα δέσμη στοχεύει να προβεί σε μια πρώτη ανάλυση της ανάγκης για πρότυπα στον τομέα των υπηρεσιών. 4. Μελλοντική πορεία Επί του παρόντος, η ευρωπαϊκή πολιτική τυποποίησης αναπτύσσεται με βάση διάφορα μέσα πολιτικής, και συγκεκριμένα με βάση το ετήσιο πρόγραμμα εργασιών της Ένωσης για την ευρωπαϊκή τυποποίηση (ετήσιο πρόγραμμα εργασιών της Ένωσης) 21 και το κυλιόμενο πρόγραμμα για την τυποποίηση στον τομέα των ΤΠΕ 22. Επιπλέον, διεξάγεται διάλογος σχετικά με τα πρότυπα σε διάφορα επίπεδα, και συγκεκριμένα στο πλαίσιο της επιτροπής προτύπων 23 και της ευρωπαϊκής πολυμερούς πλατφόρμας φορέων για την τυποποίηση των ΤΠΕ 24. Ένα σύγχρονο σύστημα πρέπει να βασίζεται σε μια ενιαία και συνεκτική ευρωπαϊκή πολιτική τυποποίησης, που ευθυγραμμίζεται με τις διάφορες προτεραιότητες και τα μέσα πολιτικής της ΕΕ. Για την επίτευξη αυτού του σκοπού, η Επιτροπή θεωρεί ότι είναι σημαντικό να εναρμονιστούν όλα τα ανωτέρω μέσα σε έναν ολοκληρωμένο ετήσιο κύκλο διακυβέρνησης αναφορικά με την πολιτική τυποποίησης της ΕΕ. Βασικό στοιχείο του κύκλου θα είναι η έγκριση του ετήσιου προγράμματος εργασιών της Ένωσης τον Ιούλιο κάθε έτους, της οποίας, από το 2017, προτείνεται να προηγείται η διεξαγωγή διοργανικού διαλόγου την άνοιξη, προκειμένου να εξασφαλίζεται η πλήρης συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου, της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής και της Επιτροπής των Περιφερειών. Ο διάλογος θα βασίζεται σε ενιαία έκθεση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με την εφαρμογή του ετήσιου προγράμματος εργασιών της Ένωσης, τις προτεραιότητες τυποποίησης στον τομέα των ΤΠΕ για την ψηφιακή ενιαία αγορά, την ΚΠΤ και την ανάπτυξη ευρωπαϊκών προτύπων για τις υπηρεσίες. Επιπλέον, για την περαιτέρω ενίσχυση της βάσης τεκμηρίωσης της εν λόγω έκθεσης, και όπως ζητήθηκε από το Συμβούλιο 25, η Επιτροπή θα εκπονήσει πανευρωπαϊκή μελέτη για τον οικονομικό αντίκτυπο της τυποποίησης συμπληρωματικά προς τις εθνικές μελέτες. 21 Το ετήσιο πρόγραμμα εργασιών της Ένωσης αναγνωρίζει, σύμφωνα με το άρθρο 8 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1025/2012, τις στρατηγικές προτεραιότητες της ευρωπαϊκής τυποποίησης λαμβάνοντας υπόψη τις μακροπρόθεσμες στρατηγικές της Ένωσης για την ανάπτυξη. Αναφέρει τα ευρωπαϊκά πρότυπα και παραδοτέα ευρωπαϊκής τυποποίησης που η Επιτροπή προτίθεται να ζητήσει από τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς τυποποίησης. 22 Έγγραφο που καταρτίζεται σε ετήσια βάση από την Επιτροπή, σε συνεργασία με την ευρωπαϊκή πολυμερή πλατφόρμα φορέων για την τυποποίηση των ΤΠΕ, το οποίο παρέχει πολυετή επισκόπηση των αναγκών για την ανάληψη προκαταρκτικών ή συμπληρωματικών δραστηριοτήτων τυποποίησης ΤΠΕ προς στήριξη των δραστηριοτήτων πολιτικής της ΕΕ. 23 Άρθρο 22 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1025/ Η πολυμερής πλατφόρμα δημιουργήθηκε με την απόφαση της Επιτροπής, της 28ης Νοεμβρίου 2011, σχετικά με τη σύσταση της ευρωπαϊκής πολυμερούς πλατφόρμας φορέων για την τυποποίηση των ΤΠΕ (2011/C 349/04). Πρόκειται για συμβουλευτική ομάδα της Επιτροπής για θέματα που άπτονται της πολιτικής τυποποίησης στον τομέα των ΤΠΕ. Αποτελείται από κράτη μέλη, ευρωπαϊκούς, διεθνείς και παγκόσμιους φορείς τυποποίησης, εκπροσώπους της βιομηχανίας και της κοινωνίας. 25 Συμπεράσματα του Συμβουλίου, Μάρτιος

13 Σε συνδυασμό με την ανακοίνωση του Απριλίου για τα πρότυπα στον τομέα των ΤΠΕ και την κοινή πρωτοβουλία, η παρούσα δέσμη τυποποίησης καθορίζει ένα συνεκτικό όραμα της Επιτροπής όσον αφορά τον ρόλο της τυποποίησης προς στήριξη της χάραξης πολιτικής. Αποτελείται από τα ακόλουθα έγγραφα: 1. Το ετήσιο πρόγραμμα εργασιών της Ένωσης για την ευρωπαϊκή τυποποίηση 2017: προσδιορισμός στρατηγικών προτεραιοτήτων και στόχων για την ευρωπαϊκή τυποποίηση, συνεκτίμηση των μακροπρόθεσμων στρατηγικών της ΕΕ για την απασχόληση και την ανάπτυξη, όπως το σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία 26, και προσδιορισμός των ευρωπαϊκών προτύπων και των παραδοτέων ευρωπαϊκής τυποποίησης που η Επιτροπή προτίθεται να ζητήσει από τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς τυποποίησης το Την «έκθεση του άρθρου 24» και το έγγραφο REFIT που παρέχουν στοιχεία για τη λειτουργία του ESS και στηρίζουν τις εξελίξεις πολιτικής στο πλαίσιο της ΚΠΤ. 3. Το υπηρεσιακό έγγραφο εργασίας σχετικά με τα πρότυπα στον τομέα των υπηρεσιών: «Αξιοποίηση του δυναμικού των ευρωπαϊκών προτύπων για τις υπηρεσίες με στόχο τη διευκόλυνση των ευρωπαίων καταναλωτών και των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων». 5. Συμπέρασμα Στο πλαίσιο της παρακολούθησης της στρατηγικής για την ενιαία αγορά, η Επιτροπή παρουσιάζει στην παρούσα δέσμη τυποποίησης ένα συνεκτικό όραμα που αποσκοπεί στην παροχή νέας ώθησης στην τυποποίηση προς στήριξη της χάραξης πολιτικής της ΕΕ, ώστε να υπάρξει εναρμόνιση με το ταχέως μεταβαλλόμενο οικονομικό περιβάλλον και να ληφθούν υπόψη τα ασαφή όρια μεταξύ του βιομηχανικού τομέα, του ψηφιακού τομέα και του τομέα των υπηρεσιών. Η πρώτη δράση προς αυτή την κατεύθυνση είναι η επίτευξη συμφωνίας σχετικά με την κοινή πρωτοβουλία για την τυποποίηση, ώστε να διασυνδεθούν καλύτερα οι διάφοροι παράγοντες του ευρωπαϊκού συστήματος τυποποίησης, με έναν κοινό στόχο: την υλοποίηση των προτεραιοτήτων της Επιτροπής και τη συμβολή στην απασχόληση και την ανάπτυξη στην ΕΕ. Καθώς στηρίζεται σε μια ολιστική προσέγγιση της τυποποίησης, το όραμα αυτό ενσωματώνει επίσης την προσφάτως εκδοθείσα ανακοίνωση για τα πρότυπα στον τομέα των ΤΠΕ. Η Επιτροπή καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, καθώς και την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, να στηρίξουν την παρούσα ανακοίνωση και τα συνοδευτικά έγγραφα προκειμένου να συμβάλουν στην ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς και να δεσμευτούν ενεργά για την υλοποίησή της, σε στενή συνεργασία με όλα τα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη. 26 COM(2015) 614 final, 2 Δεκεμβρίου

14 Παράρτημα Ι: Η πρόταση της κοινής πρωτοβουλίας για ένα πρώτο σχέδιο δράσεων, συνοδευόμενο από πιλοτικά έργα: 1. Ευαισθητοποίηση, εκπαίδευση και κατανόηση του ευρωπαϊκού συστήματος τυποποίησης 1) Μελέτη για τον οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο καθώς και για την πρόσβαση σε πρότυπα στην ΕΕ και στην ΕΖΕΣ 2) Σύνδεση της έρευνας και της καινοτομίας με την τυποποίηση 3) Προγράμματα για την εκπαίδευση στην τυποποίηση / Κατάρτιση και ευαισθητοποίηση για την τυποποίηση 4) Βελτίωση της ευαισθητοποίησης για την τυποποίηση, συγκεκριμένα στο επίπεδο των εθνικών δημόσιων αρχών 5) Πιλοτικό έργο: Ενίσχυση της στήριξης της τυποποίησης στον κανονισμό για τα προϊόντα δομικών κατασκευών (ΚΠΔΚ) 2. Συντονισμός, συνεργασία, διαφάνεια και συμμετοχικότητα 6) Στρογγυλή τράπεζα σχετικά με τη σημασία των προτύπων για την αγορά (Standards Market Relevance Roundtable SMARRT) 7) Βελτιστοποίηση των επιχειρησιακών πτυχών του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1025/2012 8) Παροχή υψηλής ποιότητας προτύπων που παραδίδονται και γίνονται αντικείμενο αναφοράς εγκαίρως 9) Συμμετοχικότητα, διαφάνεια και αποτελεσματική συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών στο ευρωπαϊκό σύστημα τυποποίησης 10) Διευκόλυνση της συμμετοχής όλων των ενδιαφερόμενων μερών σε εθνικό επίπεδο 11) Πιλοτικό έργο: Αύξηση της χρήσης των προτύπων στις δημόσιες συμβάσεις και βελτίωση της συμμόρφωσης με τις οδηγίες για τις δημόσιες συμβάσεις 3. Ανταγωνιστικότητα και διεθνής διάσταση 12) Ενθάρρυνση της περαιτέρω ανάπτυξης και χρήσης ευρωπαϊκών προτύπων στον τομέα των υπηρεσιών με σκοπό τη στήριξη της ολοκλήρωσης των ευρωπαϊκών αγορών υπηρεσιών 13) Προώθηση του ευρωπαϊκού κανονιστικού μοντέλου που στηρίζεται σε προαιρετικά πρότυπα και της στενής σύνδεσής του με τη διεθνή τυποποίηση στις τρίτες χώρες 14) Εκσυγχρονισμός της ευρωπαϊκής βιομηχανίας σε παγκόσμιο πλαίσιο, μεταξύ άλλων και μέσω της ψηφιοποίησης 15) Πιλοτικό έργο: Βελτίωση της εκπροσώπησης των συμφερόντων των ΜΜΕ και των κοινωνικών συντελεστών στις διεθνείς διαδικασίες τυποποίησης Καμία από τις δράσεις δεν θα πρέπει να έχει πρόσθετες επιπτώσεις στον προϋπολογισμό της ΕΕ μπορεί, ωστόσο, να θεωρηθούν επιλέξιμες για χρηματοδότηση στο πλαίσιο των υφιστάμενων πολυετών δημοσιονομικών προοπτικών. 14