ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ. ΔΡΑΣΗ 4: Εκπαίδευση και υποστήριξη προς τις τοπικές κοινωνίες

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ "ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΒΑΣΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΠΕΛΑΓΙΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ" «Στήριξη και Ανάδειξη Πολυνησιωτικών ΑΕΙ» ΔΡΑΣΗ 4: Εκπαίδευση και υποστήριξη προς τις τοπικές κοινωνίες Ειδικό Θεματικό Πρόγραμμα «Διοίκηση, Οργάνωση και Πληροφορική για Μικρο- μεσαίες Επιχειρήσεις» Επιστημονικός Υπεύθυνος: Επικ. Καθ., Ιωάννης Χαραλαμπίδης Τίτλος μαθήματος/συνεδρίας: Ο ρόλος της καινοτομίας στη σύγχρονη επιχείρηση Εισηγητής: Ευριπίδης Λουκής Λήμνος, Μαΐου 2014

2 Σημερινή Οικονομία I. Υψηλός ανταγωνισµός τον οποίο µπορούµε να αντιµετωπίσουµε είτε µε µεγάλες µειώσεις τιµών µε βελτίωση ποιότητας προϊόντων και υπηρεσιών (= µε κάποιο τρόπο να ξεχωρίσουµε/διαφοροποιηθούµε από τον ανταγωνισµό), µε ανανεώσεις και εµπλουτισµούς των προϊόντων και υπηρεσιών µας = καινοτοµία προϊόντων και υπηρεσιών ΤΑ ΔΥΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΤΙΜΗΤΕΑ

3 Σημερινή Οικονομία II. Μείωση του χρόνου/κύκλου ζωής των περισσότερων προϊόντων και υπηρεσιών και αντικατάστασή τους µε νέα προϊόντα και υπηρεσίες, οπότε κάθε επιχείρηση πρέπει να προσαρµόζεται σε αυτές τις αλλαγές, και να προχωρά σε καινοτοµίες προϊόντων και υπηρεσιών

4 Σημερινή Οικονομία III. Συχνές αλλαγές στις ανάγκες και τα γούστα των καταναλωτών συνεπως οι επιχειρήσεις πρέπει να πραγµατοποιούν ανάλογες αλλαγές στα προϊόντα και στις υπηρεσίες τους αλλά και εισάγουν νέα

5 Σημερινή Οικονομία IV. Συνεχής ανάπτυξη και διάδοση νέων τεχνολογιών τις οποίες οι επιχειρήσεις πρέπει να αξιοποιήσουν είτε για να βελτιώσουν και να µειώσουν το κόστος λειτουργίας της παραγωγικής τους διαδικασίας = καινοτοµία παραγωγικής διαδικασίας είτε για να βελτιώσουν και να εµπλουτίσουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους Η ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΜΕΤΑΔΙΔΕΤΑΙ: ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΣΕ ΕΝΑ ΚΛΑΔΟ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΕ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΣΕ ΑΛΛΟΥΣ ΚΛΑΔΟΥΣ, κοκ.

6 Σημερινή Οικονομία V. Συνεχής εµφάνιση νέων προµηθευτών σε διάφορες χώρες και νέων υλικών τα οποία πρέπει οι επιχειρήσεις να ανακαλύψουν και στην συνέχεια να αξιοποιήσουν προς την κατεύθυνση της καινοτοµίας των προϊόντων, υπηρεσιών και διαδικασιών τους.

7 Σημερινή Οικονομία Για τους παραπάνω λόγους η καινοτοµία είναι ιδιαίτερα σηµαντική στην σύγχρονη οικονοµία: είναι πλέον κρίσιµος παράγοντας επιβίωσης στις µεγάλες αυτές αλλαγές προσαρµογής σε αυτές και αξιοποίησής τους για την αύξηση των εσόδων και των κερδών µας

8 Καινοτοµία

9 Μορφές Καινοτομίας Καινοτοµία προϊόντος ή υπηρεσίας: Αφορά νέα ή βελτιωµένα προϊόντα ή υπηρεσίες. Καινοτοµία διαδικασίας: Αφορά σε νέες ή βελτιωµένες λειτουργικές ή παραγωγικές διαδικασίες της επιχείρησης καινοτοµίες που συνδέονται µε διαδικασίες παραγωγής ή διάθεσης προϊόντων/υπηρεσιών, ή λειτουργίας της επιχείρησης.

10 Ποιους αφορά Θα πρέπει να τονισθεί ότι η καινοτοµία δεν αφορά µόνον τις µεγάλες επιχειρήσεις αλλά και τις µικρότερες εξ ίσου δεν περιλαµβάνει µόνον µεγάλες και ριζικές καινοτοµίες (π.χ. νέες γενεές κινητών τηλεφώνων) αλλά και µικρότερες π.χ. κάποια νέα είδη στο κατάστηµά µας παροχή υπηρεσιών WiFi (ασύρµατο Internet) στο ξενοδοχείο ή την καφετέριά µας κάποια νέα φαγητά στο εστιατόριό µας

11 Ποιους αφορά Κάποια νέα καλλιέργεια στο χωράφι µας Κάποια νέα προϊόντα µε βάση τα γεωργικά µας προϊόντα Καλύτερες τυποποιήσεις αυτών Κάποιες νέες τουριστικές υπηρεσίες στο ξενοδοχείο µας Κάποιες νέες δραστηριότητες για τους διαµένοντες σε αυτό Επιπλέον περιλαµβάνει προϊόντα και υπηρεσίες που είναι νέα για την επιχείρησή µας, αλλά ενδεχοµένως υπάρχουν στους ανταγωνιστές µας, ή σε άλλες χώρες, σε άλλους κλάδους, κλπ.

12 Πηγές Γνώσεων & Ιδεών Καινοτομίας Η καινοτοµία είναι έντασης γνώσης: πρέπει να έχουµε συνεχώς τα µάτια µας και τα αυτιά µας ανοικτά για να αποκτούµε συνεχώς νέες πληροφορίες και γνώσεις για τα παραπάνω θέµατα i) έως v) και να σκεπτόµαστε συνεχώς νέες ιδέες αξιοποίησής τους στην επιχείρησή µας υπάρχουν πολλές πηγές πληροφοριών και γνώσεων που µπορεί να βοηθήσουν για καινοτοµίες

13 Πηγές Γνώσεων & Ιδεών Καινοτομίας Κλαδικές ενώσεις Προμηθευτές Εμπορικοί συνεργάτες (π.χ. οι εμπορικοί μας αντιπρόσωποι, τα τουριστικά γραφεία με τα οποία συνεργαζόμεθα) Πελάτες Ανταγωνιστές Κλαδικές Εκθέσεις Διαδίκτυο

14 Οφέλη Καινοτομίας Διαφοροποίηση από ανταγωνιστές Αύξηση ικανοποίησης πελατών Κατάκτηση μεγαλύτερων μεριδίων αγοράς Δημιουργία αξίας στο νέο προϊόν ή υπηρεσία Αύξηση παραγωγικότητας Βελτίωση προσαρμογής επιχείρησης στην αγορά Αύξηση εσόδων και κερδών

15 Επιχειρηµατικότητα

16 Έννοια Επιχειρηματικότητας Σύλληψη και εκτέλεση µιας ιδέας, η οποία µπορεί να δηµιουργήσει κάποια προστιθέµενη αξία τόσο για τον επιχειρηµατία όσο και για το κοινωνικό σύνολο. Είδη Επιχειρηµατικότητας Ø Ενδοεπιχειρηµατικότητα Ø Δηµιουργία νέας επιχείρησης (start-up) Ø ΣΥΝΔΕΕΤΑΙ ΣΤΕΝΑ ΜΕ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ

17 Έννοια του Επιχειρηματία Ιδρυτής και ιδιοκτήτης µιας επιχείρησης Συγκεντρώνει, επενδύει και συντονίζει τους διαθέσιµους πόρους Μεγάλες επιχειρήσεις: Διαχωρισµός ιδιοκτησίας διοίκησης «Επιχειρηµατίας είναι εκείνος ο οποίος δηµιουργεί και «καινοτοµεί» ριζοσπαστικά» (Joseph Schumpeter) Διαµορφώνει δυνητικές ευκαιρίες ακόµη και σε συνθήκες αµφιβολίας ΣΥΝΔΕΕΤΑΙ ΣΤΕΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ

18 Καινοτοµική Δραστηριότητα

19 Έννοια Καινοτομικής Δραστηριότητας Δηµιουργία και διάθεση προς πώληση, χρήση ή εφαρµογή ενός νέου προϊόντος/υπηρεσίας Ουσιαστική βελτίωση/εµπλουτισµός υπάρχοντος προϊόντος/υπηρεσίας Μετατροπή ιδέας σε ένα νέο βελτιωµένο προϊόν ή/ και σε µια λειτουργική βιοµηχανική ή εµπορική διαδικασία, ή σε µια νέα µέθοδο οργάνωσης Η καινοτοµία µπορεί να είναι: Ø Ø Οριακή (ή σταδιακή/βελτιωτική): µικρή βελτίωση των τεχνικών και λειτουργικών χαρακτηριστικών των υπαρχόντων προϊόντων/υπηρεσιών ή διαδικασιών Ριζική: εντελώς νέα τεχνικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά προϊόντων / υπηρεσιών ή νέες διαδικασίες

20 Βήματα Καινοτομικής Δραστηριότητας Γένεση Καινοτόµου ιδέας Αξιολόγηση ιδέας Σχεδιασµός Καινοτοµίας Εφαρµογή Καινοτοµίας

21 Γένεση Καινοτόμου Ιδέας Η επιχείρηση πρέπει Να ενισχύσει τη δηµιουργικότητά της Να καταπολεµήσει το φόβο για την αποτυχία Να έχει ανοιχτό πνεύµα απέναντι στον πειραµατισµό Να παραχωρήσει ελευθερία έκφρασης στους εργαζοµένους, Να επιβραβεύει καινοτοµικές ιδέες και πρωτοβουλίες τους. Παράλληλα, µπορεί να αναζητήσει νέες ιδέες από διάφορες πηγές (που είδαµε στην εισαγωγή) Να δηµιουργεί οµάδες στελεχών διαφόρων ειδικοτήτων (π.χ. τεχνικών, πωλήσεων, marketing, οικονοµικών, κ.λπ.) µε σκοπό την ανταλλαγή πληροφοριών, γνώσεων και ιδεών που συνδέονται µε την καινοτοµία.

22 Γένεση Καινοτόμου Ιδέας Για τη δηµιουργία καινοτοµικών ιδεών χρήσιµη είναι και η ανάλυση των δυνατών και αδύνατων σηµείων της και των ευκαιριών και απειλών του επιχειρηµατικού της περιβάλλοντος (γνωστή διεθνώς ως ανάλυση SWOT: Strengths Weaknesses Opportunities Threats) Οι καλύτερες ιδέες καινοτοµίας προέρχονται από συνδυασµό των ευκαιριών και απειλών του εξωτερικού περιβάλλοντος µε τα δυνατά µας σηµεία Αποτελούν κινήσεις αξιοποίησης των δυνατών σηµείων της επιχείρησης µε στόχο την αξιοποίηση ευκαιριών ή την αντιµετώπιση απειλών)

23 Γένεση Καινοτόμου Ιδέας Δυνατά Σηµεία Αδύνατα Σηµεία Ευκαιρίες Απειλές 1. Τι πλεονεκτήµατα έχει η επιχείρησή σας; 2. Τί κάνετε καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο; 3. Ποιοι από τους πόρους που κατέχετε είναι µοναδικοί; 4. Τι βλέπουν οι άνθρωποι στην αγορά που δραστηριοποιήστε ως δυνατά σηµεία σας; 5. Χάρη σε ποιό πλεονέκτηµά σας συνήθως επιτυγχάνετε να έχετε πωλήσεις 1. Τί πιστεύετε ότι χρήζει βελτίωσης; 2. Τί πιστεύετε ότι πρέπει να αποφύγετε; 3. Τί βλέπουν οι άνθρωποι στην αγορά που δραστηριοποιήστε ως αδυναµίες σας; 4. Λόγω ποιων παραγόντων χάνετε πωλήσεις; 5. Έχετε πρόβληµα υπερδανεισµού ή ρευστότητας; 1. Ποιες είναι οι ευκαιρίες που δηµιουργούνται στο εξωτερικό περιβάλλον της επιχείρησής σας; 2. Ποιες τάσεις εντοπίζετε στο περιβάλλον της επιχείρησής σας που µπορούν να λειτουργήσουν υπέρ της; 3. Υπάρχουν εκλυστικά τµήµατα της αγοράς που δεν εξυπηρετούνται σήµερα καλά; 1. Τι εµπόδια προκαλεί το περιβάλλον στην ανάπτυξη της επιχείρησής σας; 2. Τί σας ανησυχεί περισσότερο στις κινήσεις των ανταγωνιστών σας; 3. Το περιβάλλον της επιχείρησής σας είναι ιδιαίτερα ευµετάβλητο; 4. Οι µεταβολές στην τεχνολογία απειλούν τη θέση σας; 5. Υπάρχει πιθανότητα κάποια από τα αδύνατα σηµεία της επιχείρησής σας να αποτελέσουν σοβαρή απειλή για την επιχείρησή σας;

24 Αξιολόγηση Ιδέας (1/3) Φιλτράρισµα των ιδεών Αξιολόγηση της δυνατότητας υλοποίησης και του κόστους εφαρµογής κάθε ιδέας αλλά και των επιπρόσθετων εσόδων που θα αποφέρει Υπάρχουν ιδέες καινοτοµίας των οποίων τα κόστη υπερβαίνουν τα έσοδα που θα αποφέρουν οπότε δεν θα πρέπει να προχωρήσουµε στην υλοποίησή τους

25 Αξιολόγηση Ιδέας (2/3) Ναι Εν µέρει Ίσως 1. Έχει η επιχειρηµατική οµάδα προηγούµενη εµπειρία στην υλοποίηση παρόµοιων καινοτόµων ιδεών; 2. Έχει η οµάδα υλοποίησης της καινοτοµίας εξειδίκευσης στα σχετικά τεχνικά, χρηµατοοικονοµικά ζητήµατα και ζητήµατα µάρκετινγκ; 3. Μπορεί η επιχείρηση να υλοποιήσει την ιδέα χωρίς να βλάψει τις υπάρχουσες δραστηριότητές της; 4. Μπορεί η επιχείρηση να εξασφαλίσει τους απαραίτητους οικονοµικούς πόρους για τη χρηµατοδότηση της καινοτοµίας; 5. Σε περίπτωση που η καινοτοµία δεν αποφέρει τα αναµενόµενα αποτελέσµατα, µπορεί η επιχείρηση να αντέξει οικονοµικά µία πιθανή αποτυχία; 6. Έχει η επιχείρηση κατάλληλα δίκτυα στην αγορά για την προώθηση της καινοτοµίας;

26 Αξιολόγηση Ιδέας (3/3) Κριτήρια Βαθµός Συντελεστής Βαρύτητας Σύνολο 1. Καλύπτει µια µη ικανοποιούµενη ως τώρα ανάγκη της αγοράς; 3 2. Έχει µοναδικά χαρακτηριστικά; 3 3. Οδηγεί σε διατηρήσιµη διαφοροποίηση; 1 4. Μπορεί να παρουσιαστεί άµεσα στην αγορά; 1 5. Υπάρχει ανταγωνισµός γι αυτό στην αγορά; 2 6. Έχει ανταγωνιστική τιµή; 1 7. Οι πελάτες προσεγγίζονται εύκολα; 2 8. Υπάρχουν ποιοτικά στοιχεία ζήτησης για την καινοτοµία 2 9. Αποτελεί πρωτοπορία; Θα επικρατήσει στην αγορά; Υπάρχει εµπιστοσύνη από την επιχειρηµατική οµάδα στο εγχείρηµα; Υπάρχει προθυµία από την επιχειρηµατική οµάδα για δέσµευση στο εγχείρηµα; Υπάρχει στρατηγικός σχεδιασµός για γεφύρωση πιθανού χάσµατος µεταξύ των µελών της επιχειρηµατικής οµάδας; 1 14.Το ιδιοκτησιακό καθεστώς είναι ευνοϊκό για την υιοθέτηση της καινοτοµίας; Υπάρχουν δυνατότητες συνεργασίας / δικτύωσης για την υλοποίησή της; Υπάρχει εναλλακτικό σενάριο για την υλοποίησή της; Οι απαιτήσεις σε κεφάλαια για την υιοθέτηση της καινοτοµίας είναι λογικές; Το κόστος υλοποίησης είναι χαµηλό; 2 ΣΥΝΟΛΟ

27 Σχεδιασμός Υλοποίησης Καινοτομίας Θα πρέπει να καθορίσει τις απαραίτητες ενέργειες προκειµένου η ιδέα να γίνει πράξη να εκτιµήσει το χρόνο που απαιτείται για κάθε ενέργεια Στη συνέχεια να κατανείµει τις ενέργειες στα µέλη της οµάδας εργασίας Και να εξασφαλίσει τους αναγκαίους οικονοµικούς πόρους

28 Εφαρμογή Καινοτομίας Τέλος, η επιχείρηση πρέπει να προβεί στην εφαρµογή της καινοτοµίας αναθέτοντας τη συνολική επίβλεψή της σε ένα συγκεκριµένο άτοµο και ελέγχοντας την πρόοδο των εργασιών κατά τακτά χρονικά διαστήµατα.

29 Εφαρμογή Καινοτομίας Ανάπτυξη από την Επιχείρηση Η επιχείρηση διατηρεί τη διαχείριση και τον έλεγχο της όλης διαδικασίας. Η επιχείρηση µέσα από τη διαδικασία ανάπτυξης της καινοτοµίας αποκτά ικανότητες και τεχνογνωσία. Δεν εξαρτάται από τρίτους, οι οποίοι µπορεί να της δηµιουργούν προβλήµατα στην ποιότητα, ποσότητα και έγκαιρη παράδοση των προϊόντων. Ανάθεση Ανάπτυξης σε Τρίτους Είναι συχνά ένας οικονοµικός τρόπος ανάπτυξης καινοτοµίας. Το έργο ανατίθεται σε κάποιον που µπορεί να το υλοποιήσει πιο αποδοτικά. Η επιχείρηση καταφέρνει να αναπτύξει την καινοτοµία χωρίς να διαθέσει χρήσιµους γι αυτή πόρους (ανθρώπους, µηχανήµατα, κ.λπ.).

30 Εφαρμογή Καινοτομίας Απαιτείται επίσης παρακολούθηση της εφαρµογής της καινοτοµίας, και ενδεχοµένως τροποποίηση κάποιων τµηµάτων της εάν χρειασθεί Μία καινοτοµία είναι κάτι νέο, συνεπώς δεν υπάρχει σχετική εµπειρία και παρουσιάζει διάφορες αβεβαιότητες, οπότε απαιτείται στενή παρακολούθηση κατά την αρχική εφαρµογή της, εντοπισµός τυχόν προβληµάτων και πραγµατοποίηση τροποιοιήσεων για την αντιµετώπισή τους

31 Παράγοντες Αύξησης Καινοτομικότητας Επιχειρησιακό Κλίµα: ανοιχτή επικοινωνία και συνεργασία τα συστήµατα αναγνώρισης και επιβράβευσης καινοτοµικών ιδεών των υπαλλήλων η δεκτικότητα σε νέες ιδέες η εγρήγορση για τα τεκταινόµενα στο εξωτερικό περιβάλλον Οργανωσιακή Κουλτούρα: πνεύµα πειραµατισµού και διερεύνησης αποδοχής της πιθανότητας κάποιων αποτυχιών

32 Παράγοντες Αύξησης Καινοτομικότητας Οργανωτική Δοµή: λιγότερο ιεραρχικές δοµές ανοιχτά τα κανάλια επικοινωνίας έµφαση στο αποτέλεσµα των ενεργειών µας και όχι σε τυπικές διαδικασίες Ανθρώπινο Κεφάλαιο Έρευνα και Ανάπτυξη: για τις µικρότερες επιχειρήσεις ανάθεση σε έναν νέο εργαζόµενο µε καλές σπουδές και δυναµισµό της παρακολούθησης του εξωτερικού περιβάλλοντος, και των πηγών πληροφοριών, γνώσεων και ιδεών καινοτοµίας

33 Καινοτομία ως Ανταγωνιστικό Πλεονέκτημα Συµβάλλει στην προσαρµοστικότητα των επιχειρήσεων στις συνεχείς και ταχύτατες αλλαγές Αυξάνει την ευελιξία της παραγωγικής διαδικασίας Αυξάνει την ποιότητα των προσφερόµενων προϊόντων/υπηρεσιών Συµβάλλει στην αύξηση της ικανοποίησης των πελατών Συµβάλλει στη διατήρηση ή αύξηση του µεριδίου αγοράς Δηµιουργεί Νέες Αγορές Αύξηση εσόδων και κερδοφορίας

34 Ελλάδα και Καινοτομία Ασταθές θεσµικό πλαίσιο Υψηλά γραφειοκρατικά κόστη Αναποτελεσµατική αξιοποίηση δαπανών σε έρευνα και τεχνολογία Ελλιπής ενηµέρωση για χρηµατοδοτικές πηγές Έλλειψη κουλτούρας

35 Εμπόδια Καινοτομίας Παραδοσιακή δοµή και µικρό µέγεθος Εσωστρέφεια Φόβος αποτυχίας

36 Ευχαριστώ!