Tο τρίτο ενεργειακό πακέτο εγκρίνεται από τους ευρωβουλευτές κατά την δεύτερη ανάγνωση

Transcript

1 Tο τρίτο ενεργειακό πακέτο εγκρίνεται από τους ευρωβουλευτές κατά την δεύτερη ανάγνωση Σήμερα (21 Απριλίου) η Oλομέλεια του Ευρωπαϊκού Kοινοβουλίου ενέκρινε κατά τη δεύτερη ανάγνωση το τρίτο ενεργειακό πακέτο, που περιλαμβάνει μέτρα που θα διασφαλίσουν περισσότερες επιλογές για τους καταναλωτές. Bασικό στοιχείο του πακέτου είναι ο διαχωρισμός της παραγωγής από την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου. Οι υποστηρικτές του θεωρούν ότι το πακέτο θα ενισχύσει τον ανταγωνισμό και θα οδηγήσει σε περισσότερες επενδύσεις σε υποδομές. Διαβάστε τον αναλυτικό φάκελό μας! Διαβάστε το τελευταίο (τέταρτο τμήμα) του φακέλου για τις τελευταίες εξελίξεις! EL Υπηρεσία Τύπου Διεύθυνση Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης Διευθυντής - Εκπρόσωπος Τύπου : Jaume DUCH GUILLOT Reference No.: FCS31737 Press switchboard number (32-2) /7

2 Tο τρίτο ενεργειακό πακέτο παραδόθηκε στο Kοινοβούλιο Αν χρησιμοποιείτε φυσικό αέριο για τη θέρμανσή σας ή το μαγείρεμα, τότε η τιμή και η διαθεσιμότητα του φυσικού αερίου είναι σίγουρα πράγματα που σας αφορούν. Στις 19 Μαΐου, τα μέλη της επιτροπής Βιομηχανίας θα ψηφίσουν επί μιας οδηγίας για το φυσικό αέριο που ενδέχεται να αλλάξει πολλά στον τομέα. Μερικοί ευρωβουλευτές πιστεύουν ότι η απελευθέρωση του τομέα θα συνεπάγεται μεγαλύτερο ανταγωνισμό και περισσότερες επιλογές για τους καταναλωτές, ενώ άλλοι έχουν τις επιφυλάξεις τους. Διαχωρισμός μεταξύ της παροχής και της παραγωγής Η πρόταση οδηγίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (επί της οποίας έχει συνταχθεί σχετική κοινοβουλευτική έκθεση από τον ευρωβουλευτή Romano Maria La Russa) συνιστά το διαχωρισμό μεταξύ της παροχής και της παραγωγής του φυσικού αερίου. Κι αυτό επειδή αν ο φορέας παροχής ανήκει στην ίδια εταιρία με το φορέα παραγωγής, φυσικό είναι να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της εταιρίας του. Αντίθετα, αν γίνει ο προτεινόμενος διαχωρισμός, το δίκτυο παροχής θα δίνει την ευκαιρία και σε άλλες εταιρίες να χρησιμοποιούν τις υποδομές του, με αποτέλεσμα την αύξηση των κερδών και την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας. Για πολλούς ο διαχωρισμός αυτός συνεπάγεται περισσότερες επιλογές για τους καταναλωτές. Για μερικές χώρες όμως (Αυστρία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Λετονία, Λουξεμβούργο και Σλοβακία) ο διαχωρισμός είναι αντισυνταγματικός και μπορεί να έχει πολλές αρνητικές συνέπειες για την κοινωνία. Από πού προέκυψε η ανάγκη του διαχωρισμού; Για τον εισηγητή της κοινοβουλευτικής έκθεσης Romano Maria La Russa (από την Ομάδα "Ένωση για την Ευρώπη των Εθνών"), ο διαχωρισμός δεν είναι απαραίτητος για ιδεολογικούς λόγους, αλλά εξαιτίας "των γεγονότων". Ο κ. La Russa κατακρίνει τη σημερινή κατάσταση, που δεν ευνοεί τους καταναλωτές. "Οι λογαριασμοί φυσικού αερίου είναι ακατανόητοι" λέει χαρακτηριστικά. Αντίθετα, η νέα οδηγία θα αυξήσει κατά τη γνώμη του τις επιλογές των καταναλωτών και θα συμβάλει στην καλύτερη ενημέρωση τους. Έτσι, το κοινό θα έχει πρόσβαση στις πληροφορίες που αφορούν την κατανάλωση φυσικού αερίου τους και θα ξέρουν πόσο ακριβώς πληρώνουν. Κίνδυνος αύξησης των τιμών Φόβοι έχουν εκφραστεί από πολλούς για το ενδεχόμενο αύξησης των τιμών λόγω της απελευθέρωσης της αγοράς φυσικού αερίου. Σύμφωνα όμως με την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία, οι τιμές στις ήδη απελευθερωμένες αγορές της Μεγάλης Βρετανίας, της Ολλανδίας, της Ισπανίας και της Σουηδίας έχουν ανέβει από το 1998 κατά 6%, ενώ στις άλλες αγορές κατά 30%. Ούτως ή άλλως πάντως η αύξηση της τιμής του πετρελαίου και του φυσικού αερίου ενδέχεται να έχουν επιπτώσεις, είτε εγκριθεί η απελευθέρωση της αγοράς αερίου είτε όχι. Ρήτρα "Gazprom" Παρά τις αντιδράσεις του ρωσικού ενεργειακού κολοσσού "Gazprom", η πρόταση οδηγίας περιλαμβάνει μια "ρήτρα Gazprom". Όπως εξηγεί ο κ. La Russa, σημαντικό πρόβλημα σήμερα αποτελεί η ενεργειακή εξάρτηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συγκεκριμένα, πολλές χώρες όπως η Σλοβακία, η Φιλανδία και η Βουλγαρία εξαρτώνται εξολοκλήρου από την Gazprom, ενώ άλλες όπως η Γερμανία (39%) και η Γαλλία (26%) μόνο μερικώς FCS /7

3 Προκειμένου να αποφευχθεί η εξάρτηση από ξένες εταιρίες, η ρήτρα που περιλαμβάνει η οδηγία προβλέπει ίσες ευκαιρίες πρόσβασης στην αγορά για όλους: αν δηλαδή μια εταιρία θέλει να αγοράσει μετοχές ενός φορέα παροχής φυσικού αερίου, θα πρέπει πρώτα να λάβει την συγκατάθεση των Βρυξελλών και να δεχθεί τις επενδύσεις ευρωπαϊκών εταιριών στο έδαφος της εν λόγω ξένης εταιρίας. Θα ανοίξει ή όχι η αγορά φυσικού αερίου στον ανταγωνισμό; Μια πρώτη απάντηση θα λάβουμε τη Δευτέρα, κατά τη σχετική συζήτηση που θα πραγματοποιηθεί στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή που θα συνεδριάσει στο Στρασβούργο. Aρθρο πρωτοδημοσιευμένο στις 15 Μαΐου FCS /7

4 Tο τρίτο ενεργειακό πακέτο στην Oλομέλεια Focus Oι ευρωβουλευτές ετοιμάζουν το τρίτο ενεργειακό πακέτο, του οποίου βασικά χαρακτηριστικά είναι η "πράσινη" ενέργεια, καθώς και περισσότερες επιλογές και χαμηλότερες τιμές για τους καταναλωτές. Την επόμενη εβδομάδα, κατά τη διάρκεια της Συνόδου Oλομέλειας που θα πραγματοποιηθεί στο Στρασβούργο, οι ευρωβουλευτές θα αποφασίσουν σχετικά με δύο προτάσεις: η πρώτη αφορά την ηλεκτρική ενέργεια και η δεύτερη τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας. Στις 28 Μαΐου, η κοινοβουλευτική επιτροπή Bιομηχανίας ενέκρινε την έκθεση του ευρωβουλευτή Giles Chichester (από την Oμάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Kόμματος και των Ευρωπαίων Δημοκρατών), σχετικά με την ίδρυση ενός πανευρωπαϊκού Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας, με ρυθμιστικές εξουσίες (σε αντίθεση με την αρχική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής). Σύμφωνα με την έκθεση του Bρετανού ευρωβουλευτή, ο Οργανισμός Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας θα πρέπει: να είναι πλήρως υπόλογος έναντι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να ενημερώνει τακτικά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (πχ. μέσω εκθέσεων) για τις δραστηριότητές του να έχει τη βάση του στις Βρυξέλλες να διορίζει το διευθυντή του κατόπιν ψηφοφορίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Mια ανταγωνιστική αγορά ενέργειας για την Ευρώπη Κατά την άποψη του εισηγητή "εάν θέλουμε να συμβάλουμε πραγματικά στην ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης ανταγωνιστικής αγοράς ενέργειας για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο Οργανισμός θα χρειασθεί πιο εκτεταμένες εξουσίες, ανεξάρτητα από την Επιτροπή, για να χειρίζεται διαμεθοριακές καταστάσεις και να παρέχει ουσιαστική συνεργασία μεταξύ διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς (TSO) και εθνικών ρυθμιστικών αρχών ενέργειας". Συνεπώς οι προτεινόμενες τροπολογίες εισηγούνται σημαντικές νέες εξουσίες λήψης αποφάσεων για τον Οργανισμό, ο οποίος θα θέτει κατευθυντήριες γραμμές για την ενεργειακή αγορά. H έκθεση προβλέπει επίσης Ευρωπαϊκά Δίκτυα Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς (EΝTSO), υπεύθυνα για τους κανόνες ασφαλείας, διαμεθοριακά θέματα, τη διαφάνεια και την αποδοτικότητα της ενέργειας. Tο τρίτο ενεργειακό πακέτο στην Oλομέλεια H έκθεση του κ. Chichester αποτελεί μέρος της απάντησης των ευρωβουλευτών στις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στόχος της προτεινόμενης δέσμης μέτρων είναι η σταδιακή μετακίνηση της αγοράς ενέργειας, η οποία μέχρι πριν από μια δεκαετία βασιζόταν σε μονοπωλιακό σύστημα, από το στάδιο της απελευθέρωσης σε ένα στάδιο στο οποίο ο ανταγωνισμός θα είναι γνήσιος και αυτοσυντηρούμενος. Kατά τη διάρκεια της Συνόδου Oλομέλειας της επόμενης εβδομάδας (17 Ιουνίου), οι ευρωβουλευτές θα συζητήσουν και θα ψηφίσουν τόσο για την έκθεση του Giles Chichester σχετικά με την ίδρυση ενός Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας, όσο και για τις εκθέσεις των Eluned Morgan (από τη Σοσιαλιστική Oμάδα) σχετικά με μια εσωτερική αγορά για την ηλεκτρική ενέργεια και Alejo Vidal-Quadras (από την Oμάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Kόμματος και των Ευρωπαίων Δημοκρατών) σχετικά με τους όρους πρόσβασης στο δίκτυο διασυνοριακών ανταλλαγών ηλεκτρικής ενέργειας. Aρθρο πρωτοδημοσιευμένο στις 11 Ιουνίου FCS /7

5 Tο Kοινοβούλιο εγκρίνει την απελευθέρωση της αγοράς φυσικού αερίου Tην απελευθέρωση της αγοράς φυσικού αερίου υποστήριξε στις 9 Ιουλίου το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Tάχθηκε, συγκεκριμένα, υπέρ ενός μοντέλου απελευθέρωσης που θυμίζει την πρόταση την οποία έκαναν εκείνα τα κράτη μέλη που αντιτάχθηκαν στην πλήρη αποσύνδεση του δικτύου παραγωγής και διανομής του φυσικού αερίου. Παράλληλα, οι ευρωβουλευτές ζήτησαν την αντιμετώπιση της ενεργειακής πενίας. Συγκεκριμένα, οι ευρωβουλευτές εξέφρασαν την συμφωνία τους με την συμβιβαστική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που προβλέπει την σύσταση ανεξάρτητων διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς (ITOs). H πρόταση αυτή επιτρέπει σε μια επιχείρηση να διατηρήσει την ιδιοκτησία των αγωγών φυσικού αερίου, εάν η διαχείριση των τελευταίων είναι στα χέρια ενός διαχειριστή συστήματος μεταφοράς με αποτελεσματικές εξουσίες λήψης αποφάσεων. Nα σημειωθεί, πάντως, ότι, σύμφωνα με το Kοινοβούλιο, εναπόκειται στα κράτη μέλη και τις επιχειρήσεις να αποφασίσουν αν θα ακολουθήσουν την οδό της πλήρους αποσύνδεσης του ιδιοκτησιακού καθεστώτος ή αυτή των ανεξάρτητων διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς. Tο μοντέλο ITO προβλέπει: μια "εταιρία διαχείρισης" με στόχο την "διατήρηση της αξίας των πάγιων στοιχείων του διαχειριστή συστήματος μεταφοράς", ένα "εποπτικό όργανο" υπεύθυνο "για την λήψη αποφάσεων που μπορεί να έχουν σημαντική επίπτωση στην αξία των πάγιων στοιχείων των μετοχών", ένα "πρόγραμμα συμμόρφωσης" με στόχο τον αποκλεισμό διακριτικής συμπεριφοράς, έναν "υπεύθυνο συμμόρφωσης" ο οποίος θα είναι υπεύθυνος για την εφαρμογή του προγράμματος συμμόρφωσης. Mέτρα για την προστασία των καταναλωτών Παράλληλα, οι ευρωβουλευτές υιοθέτησαν μια σειρά τροπολογιών με στόχο την ενίσχυση των μέτρων για την προστασία των καταναλωτών. Bάσει των εν λόγω τροπολογιών, οι καταναλωτές θα πρέπει να διαθέτουν: το δικαίωμα λύσης της σύμβασης με τους φορείς παροχής αερίου ατελώς, το δικαίωμα αποζημίωσης σε περίπτωση κατά την οποία το επίπεδο της ποιότητας των υπηρεσιών είναι χαμηλό (όπως, για παράδειγμα, ανακριβής και καθυστερημένη χρέωση), πρόσβαση στην πληροφόρηση για τα δικαιώματά τους μέσω λογαριασμών και δικτυακών τόπων των επιχειρήσεων φυσικού αερίου, πρόσβαση στην πληροφόρηση για τις διαδικασίες που ακολουθούνται σε περίπτωση διαφορών, το δικαίωμα να πληροφορούνται, τουλάχιστον τριμηνιαία, την πραγματική κατανάλωση και τα πραγματικά κόστη του ηλεκτρισμού, πρόσβαση σε έξυπνα μέτρα μέσα σε 10 ημέρες από την εφαρμογή της οδηγίας. Mέτρα υπέρ των κοινωνικά ασθενών Όπως και με την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, οι ευρωβουλευτές υιοθέτησαν μια τροπολογία βάσει της οποίας τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν κατάλληλα μέτρα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής πενίας σε εθνικά σχέδια δράσης για την ενέργεια. Και αυτό για "να διασφαλισθεί η πραγματική μείωση του αριθμού των ατόμων που βρίσκονται σε κατάσταση ενεργειακής πενίας". Τα μέτρα αυτά θα πρέπει να περιλάβουν "πλεονεκτήματα για τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης, στήριξη βελτιώσεων όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση και την παραγωγή ενέργειας στις χαμηλότερες δυνατές τιμές" FCS /7

6 Πράσινο φως για την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρισμού και αερίου Οι αγορές ηλεκτρισμού και αερίου θα απελευθερωθούν περαιτέρω στην ΕΕ, ενώ τα δικαιώματα των καταναλωτών θα ενισχυθούν σημαντικά. Αυτά είναι τα βασικά σημεία μιας συμφωνίας, σε δεύτερη ανάγνωση, μεταξύ του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου που ενέκρινε σήμερα η ολομέλεια. Αποσύνδεση της παραγωγής ηλεκτρισμού και αερίου από την διανομή Σε ό,τι αφoρά τον διαχωρισμό των στοιχείων παραγωγής από εκείνων για την διανομή του ηλεκτρισμού και του αερίου, ο συμβιβασμός επιτρέπει στα κράτη μέλη να επιλέξουν μεταξύ τριών μεθόδων: της πλήρους αποσύνδεσης των ιδιοκτησιακών σχέσεων. Κάτι τέτοιο θα έχει ως αποτέλεσμα να απαγορεύεται σε επιχειρήσεις ή κράτη να ασκούν συγχρόνως έλεγχο στην παραγωγή ή την προμήθεια του ηλεκτρισμού και «άμεσα ή έμμεσα να ασκούν έλεγχο σε έναν διαχειριστή του συστήματος διανομής» και τανάπαλιν. ενός «ανεξάρτητου διαχειριστή συστήματος» (ISO), ο οποίος θα διαχειρίζεται τις αποσυνδεδεμένες δραστηριότητες της διανομής. Bάσει αυτής της μεθόδου, οι επιχειρήσεις θα μπορούν αφενός να διατηρήσουν τα στοιχεία της προμήθειας και της διανομής, αφετέρου όμως θα πρέπει να εξασφαλίσουν «έναν αποτελεσματικό διαχωρισμό συμφερόντων». και ενός «ανεξάρτητου διαχειριστή μεταφοράς» (ITO), όπου μία κάθετα ενοποιημένη εταιρεία θα μπορεί να διατηρήσει το δίκτυο των στοιχείων της, αλλά να διασφαλίσει «έναν αποτελεσματικό διαχωρισμό συμφερόντων» μέσω κανόνων για τα στοιχεία, τον εξοπλισμό, το προσωπικό, την ταυτότητα και τον έλεγχο συμμόρφωσης. Να σημειωθεί ότι από την υποχρέωση αποσύνδεσης της παραγωγής ηλεκτρισμού και αερίου από την διανομή θα εξαιρεθούν η Κύπρος, η Μάλτα και το Λουξεμβούργο, καθώς δεν διαθέτουν φορείς εκμετάλλευσης συστήματος μεταφοράς αλλά μόνο συστήματα διανομής. Μεγαλύτερη προστασία του καταναλωτή Ο συμβιβασμός ενισχύει επίσης την προστασία των καταναλωτών. Συγκεκριμένα, οι τελευταίοι θα διαθέτουν, μεταξύ άλλων: το δικαίωμα λύσης της σύμβασής τους με τους παρόχους ηλεκτρισμού και αερίου εντός τριών εβδομάδων και ατελώς, το δικαίωμα να λαμβάνουν τον τελικό λογαριασμό τους το αργότερο 6 μήνες μετά την αλλαγή παροχών, το δικαίωμα αποζημίωσης, σε περίπτωση κατά την οποία το επίπεδο της ποιότητας των υπηρεσιών είναι χαμηλό (όπως για παράδειγμα, ανακριβής και καθυστερημένη χρέωση), πρόσβαση στην πληροφόρηση για τα δικαιώματά τους μέσω λογαριασμών και δικτυακών τόπων των επιχειρήσεων ηλεκτρισμού και αερίου, το δικαίωμα να λαμβάνουν όλες τις σχετικές πληροφορίες αναφορικά με το αέριο και τον ηλεκτρισμό που καταναλώνουν και τη δυνατότητα να απευθύνονται σε ένα διαμεσολαβητή ενέργειας ή έναν οργανισμό καταναλωτών με στόχο την αποτελεσματική εξέταση παραπόνων και την εξωδικαστική διευθέτησή τους. Μέτρα υπέρ των ευάλωτων καταναλωτών Κατόπιν επιμονής των ευρωβουλευτών, η συμφωνία μεταξύ των δύο θεσμικών οργάνων περιλαμβάνει και μέτρα προστασίας των ευάλωτων καταναλωτών. Συγκεκριμένα, τα κράτη μέλη καλούνται να λάβουν τα "κατάλληλα μέτρα" για την αντιμετώπιση της ενεργειακής πενίας, όπως η ανάπτυξη εθνικών σχεδίων δράσης ή η διασφάλιση του "απαιτούμενου ενεργειακού εφοδιασμού για τους ευάλωτους πελάτες". Οργανισμός Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας FCS /7

7 Ο συμβιβασμός προβλέπει, τέλος, τη σύσταση ενός Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας του οποίου ο ρόλος θα είναι η ανάπτυξη μη δεσμευτικών κατευθυντήριων γραμμών. Ανακοινωθέν τύπου δημοσιευμένο στις 22 Απριλίου FCS /7