Transcript

1 Πανεϖιστήµιο Πατρών Τµήµα Ιατρικής ιατµηµατικό Μεταϖτυχιακό Πρόγραµµα Πληροφορική Εϖιστηµών Ζωής ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: Η τεχνολογία RFID στον χώρο της υγείας Παγκράτης Παναγιώτης Α.Μ. 525 Εϖιβλέϖων Καθηγητής: Νικόλαος Παλληκαράκης Τριµελής Εξεταστική Εϖιτροϖή: Ν.Παλληκαράκης, καθηγητής, Τµήµα Ιατρικής Πανεϖιστήµιο Πάτρας. Κουτσούρης, καθηγητής, Τµήµα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υϖολογιστών Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σ. Λυκοθανάσης, καθηγητής, Τµήµα Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής Πανεϖιστήµιο Πάτρας Πάτρα, Απρίλιος 2007

2 Ευχαριστίες Θα ήθελα να ευχαριστήσω κατ αρχήν τον κ. Νικόλαο Παλληκαράκη καθηγητή του τµήµατος Ιατρικής του Πανεϖιστηµίου Πατρών και εϖιβλέϖοντα της διϖλωµατικής µου εργασίας, για την εµϖιστοσύνη ϖου µου έδειξε µε την ανάθεση του συγκεκριµένου θέµατος και την συµβολή του στην ολοκλήρωσή του. Ευχαριστώ ιδιαίτερα τα υϖόλοιϖα µέλη της τριµελούς εϖιτροϖής: τον κ. ηµήτρη Κουτσούρη, καθηγητή του τµήµατος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υϖολογιστών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και τον κ. Σϖυρίδων Λυκοθανάση, καθηγητή του τµήµατος Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής του Πανεϖιστηµίου Πατρών. Τέλος, ευχαριστώ θερµά τους γονείς µου, Κωνσταντίνο και Αγαθή για την αµέριστη συµϖαράσταση ϖου έδειξαν καθ όλη τη διάρκεια του µεταϖτυχιακού ϖρογράµµατος. Παναγιώτης Παγκράτης Πάτρα, Αϖρίλιος

3 Πρόλογος Η τεχνολογία και τα εϖιτεύγµατα της είναι µια αϖό της ϖλέον σηµαντικές εξελίξεις ϖου έχει να εϖιδείξει ο άνθρωϖος στις αρχές αυτού του νέου αιώνα. Αυτή η έκρηξη της τεχνολογίας, έχει οδηγήσει αρκετούς τοµείς της εϖιστήµης να αϖολέσουν ϖαραδοσιακές µεθόδους και εφαρµογές και να υιοθετήσουν νέες οι οϖοίες βασίζονται στην τεχνολογία. Όϖως ακριβώς συµβαίνει σε όλους τους τοµείς της εϖιστήµης και της κοινωνίας, η τεχνολογική αυτή έκρηξη δεν θα µϖορούσε να µην εϖηρεάσει και τον χώρο της ϖαροχής υϖηρεσιών υγείας. Ένας χώρος µε ιδιαιτερότητες και έντονες αϖαιτήσεις, αφού αναφέρεται σε ϖαροχή υϖηρεσιών ϖου αφορούν τον άνθρωϖο, αλλά και ένας χώρος ο οϖοίος βρίσκεται σε συνεχή αναζήτηση νέων τεχνολογιών ϖροκείµενου να τις αξιοϖοιήσει, µε σκοϖό την αύξηση της ϖοιότητας ϖαροχής υϖηρεσιών υγείας µε ταυτόχρονη µείωση του κόστους. Μια τέτοια νέα τεχνολογία είναι και η τεχνολογία RFID ή αλλιώς ταυτοϖοίηση µέσω ραδιοκυµάτων, η οϖοία δείχνει να είναι µια ϖολύ σηµαντική τεχνολογία ϖου θα µϖορούσε να εφαρµοσθεί σε ένα ϖλήθος εφαρµογών στον ευαίσθητο χώρο της υγείας, δίνοντας λύση σε ϖροβλήµατα τα οϖοία ταλανίζουν τον χώρο. Σε αυτήν την διϖλωµατική εργασία θα ϖαρουσιάσουµε και θα αναλύσουµε την τεχνολογία RFID, καθως εϖίσης το ϖου αλλά και το ϖώς αυτή η τεχνολογία εφαρµόζεται ή θα µϖορούσε να εφαρµοστεί, στον χώρο της υγείας. Τέλος θα αναφέρουµε τις σηµαντικότερες έως σήµερα εφαρµογές της τεχνολογίας αυτής στον χώρο της υγείας και θα ϖροτείνουµε µια ϖρότυϖη εφαρµογή της τεχνολογίας αυτής στον Ελλαδικό χώρο, ϖου σκοϖό έχει την καλύτερη οργάνωση του Εθνικού Συστήµατος Αιµοδοσίας. 3

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή Ιστορική ανάδροµη Γενικά RFID Η τεχνολογία RFID Γενικά Αναλυτικά Πως λειτουργεί Ετικέτες Παθητικές, ηµιϖαθητικές και ενεργητικές ετικέτες Αναγνώσιµες, µίας εγγραφής-ϖολλών αναγνώσεων και εϖανεγγράψιµες ετικέτες Ζώνες συχνοτήτων Κατηγοριοϖοίηση ετικετών σύµφωνα µε την κατασκευή και την εφαρµογή τους Αρχή λειτουργίας των RFID ϖαθητικών ετικετών Αναγνώστες Ετικετών Ενδιάµεσο λογισµικό EPCglobal Ηλεκτρονικός κωδικός ϖροϊόντων (EPC)

5 3.2 EPC Network Ενδιάµεσο λογισµικό Savant Υϖηρεσίες Πληροφοριών EPC (EPC IS PML SRVER) Υϖηρεσίες Ανακάλυψης (ONS) To EPCglobal Network στην ϖράξη Εφαρµογές της τεχνολογίας RFID στον χώρο της υγείας Ηλεκτρονικός Ιατρικός Φάκελος Ταυτοϖοίηση νεογνών Εφαρµογές στον τοµέα της φαρµακευτικής Αναζήτηση εξοϖλισµού και ϖαρακολούθηση ασθενών Πρότυϖη εφαρµογή - Εθνικό Πληροφοριακό Σύστηµα Αιµοδιαθεσιµότητας To Ελληνικό σύστηµα αιµοδοσίας Τα στατιστικά του συστήµατος Έλεγχος αϖοθεµάτων σε τράϖεζες φύλαξης αίµατος µε τεχνολογία RFID Τα εϖιµέρους στοιχεία Εθνικό Πληροφοριακό Σύστηµα Αιµοδιαθεσιµότητας Πλεονεκτήµατα Συµϖεράσµατα Βιβλιογραφία Αναφορές

6 Παράρτηµα I: Ακρωνύµια Παράρτηµα IΙ: Λεξικό όρων

7 Εισαγωγή Ο χώρος της ϖαροχής υϖηρεσιών είναι ένας ευαίσθητος και αϖαιτητικός χώρος στον οϖοίο έχουν εϖικεντρωθεί οι ϖροσϖάθειες ϖροκείµενου να εφαρµοσθούν τοµείς. νέες τεχνολογίες σε όλους τους Η τεχνολογία RFID είναι µια νέα τεχνολογία ϖου µϖορεί µεν να ξεκίνησε ως µια τεχνολογία µε σκοϖό την εφαρµογή της, κυρίως σε τοµείς της εφοδιαστικής αλυσίδας αλλά ϖολλή σύντοµα µεταϖήδησε και σε άλλους τοµείς όϖως αυτός της ϖαροχής υϖηρεσιών στον χώρο της υγείας. Σε αυτήν την διϖλωµατική εργασία, θα αναλύσουµε την τεχνολογία RFID, θα δούµε ϖου αυτή χρησιµοϖοιείται στον χώρο της υγείας αλλά και ϖου θα µϖορούσε στο µέλλον να χρησιµοϖοιηθεί και τέλος θα αναλύσουµε και θα ϖροτείνουµε µια ϖρότυϖη εφαρµογή ϖου βασίζεται στην τεχνολογία αυτή δίνοντας την δυνατότητα για την δηµιουργία ενός Εθνικού Πληροφοριακού Συστήµατος Αιµοδιαθεσιµότητας Ε.Π.Σ.Α, το οϖοίο θα µϖορούσε να υλοϖοιηθεί στην Ελλάδα υϖό την εϖοϖτεία του νεοσύστατου Εθνικού Κέντρου Αιµοδοσίας. 7

8 1. Ιστορική ανάδροµη 1.1 Γενικά Σε αυτό το κεφάλαιο θα κάνουµε µια σύντοµη αναφορά στην ιστορία της εξέλιξης της γνώσης του ανθρώϖου για την ηλεκτροµαγνητική ακτινοβολία ϖάνω στην οϖοία βασίζεται και η τεχνολογία RFID. Η ηλεκτροµαγνητική ακτινοβολία είναι η βάση της τεχνολογίας RFID. Εκµεταλλευόµενοι αυτήν την δύναµη της φύσης µϖορούµε να αναϖτύσσουµε διάφορες τεχνολογικές εφαρµογές. Οι κινέζοι ήταν οι ϖρώτοι ϖου ϖαρατήρησαν το φαινόµενο του µαγνητισµού ϖερίϖου το 1000 ϖ.χ αιωνα (ϖυξίδα). Η εϖιστηµονική ϖρόοδος στον τοµέα της ϖαρατήρησης των φαινοµένων της ηλεκτροµαγνητικής ακτινοβολίας άρχισε ουσιαστικά στις αρχές του 16 αιωνα. Αϖό το 1600 έως το 1800 υϖήρξε µια έκρηξη στο τοµέα της ϖαρατήρησης και της κατανόησης των φαινοµένων του ηλεκτροµαγνητισµού. Αϖό το 1800 και µετά ξεκίνησε η εϖιστηµονική µελέτη και κατανόηση της ηλεκτροµαγνητικής ακτινοβολίας. Το 1846 ο Άγγλος φυσικός ονόµατι Michael Faraday ϖρότεινε το καινοφανές για την εϖοχή εκείνη ότι το φως και τα ραδιοκύµατα αϖοτελούν µέρος της ίδιας ηλεκτροµαγνητικής ακτινοβολίας. Το 1864 o Σκοτσέζος φυσικός ονόµατι James Carl Maxwell δηµοσίευσε την θεωρία του για τα ηλεκτροµαγνητικά ϖεδία υϖοστηρίζοντας ότι η ηλεκτρική και η µαγνητική ενέργεια ταξιδεύουν στον χώρο υϖό την µορφή κυµάτων µε ταχύτητες ίσες µε αυτήν του φωτός. Το 1887 ο Γερµανός φυσικός Hertz εϖιβεβαίωσε την θεωρία του Maxwell αϖοδεικνύοντας ϖειραµατικά ότι η ηλεκτροµαγνητική ακτινοβολία είναι κύµατα ϖου διαδίδονται στον χώρο µε ταχύτητα ίση µε αυτήν του φωτός και φέρουν όλες τις ιδιότητες του φωτός (αντανάκλαση, διάθλαση, ϖολικότητα). Ο Hertz είναι ο ϖρώτος ϖου κατάφερε να µεταδώσει και να συλλάβει ραδιοκύµατα και στο εϖίτευγµα αυτό τον ακολούθησε ϖολύ σύντοµα ο Ρώσος φυσικός Popov. Το 1896 ο Marconi ϖαρουσίασε µε εϖιτυχία τον ραδιοτηλεγράφο την ϖρώτη εφαρµογή µετάδοσης δεδοµένων οι οϖοία βασίσθηκε στην ηλεκτροµαγνητική ακτινοβολία. Ο κόσµος ϖλέον έχει αλλάξει. Το 1906 ο Ernst F. Alexanderson ϖαρουσιάζει την ϖρώτη συσκευή ϖαραγωγής και εκϖοµϖής ραδιοκυµάτων. Αυτή η εϖιτυχία, σηµατοδοτεί την αρχή της εϖικοινωνίας µέσω ραδιοκυµάτων. 8

9 1.2 RFID Το 1922 θεωρείται η χρόνια της γένεσης του radar, µιας αϖό της ϖλέον σηµαντικές τεχνολογίες ϖου βασίζονται στην ηλεκτροµαγνητική ακτινοβολία. Κατά τον δεύτερο ϖαγκόσµιο ϖόλεµο µέσω του Manhattan Project το οϖοίο έλαβε χώρα στα εϖιστηµονικά εργαστήρια τους Los Alamos εντατικοϖοιήθηκε η ερευνά ϖάνω στην τεχνολογία του radar δίνοντας στους σύµµαχους ένα σηµαντικό τεχνολογικό όϖλο έναντι των αντιϖάλων. Το radar είναι µια συσκευή η οϖοία εκϖέµϖει ηλεκτροµαγνητικά κύµατα µε σκοϖό τον εντοϖισµό αντικειµένων, εκµεταλλευόµενη την ιδιότητα της αντανάκλασης. Η τεχνολογία RFID δεν είναι τίϖοτα άλλο αϖό το αϖόσταγµα της τεχνολογίας radar ϖου αναϖτύχθηκε κατά τον δεύτερο ϖαγκόσµιο ϖόλεµο. To 1939 αναϖτύχθηκε αϖό τους βρετανούς το σύστηµα IFF (Friend or Foe Identification). Σκοϖός του στρατιωτικού αυτού συστήµατος ήταν να αϖοτρέψει την κατάρριψη αεροϖλάνων αϖό "φιλικά ϖυρά". Το στρατιωτικό σύστηµα εξέϖεµϖε ένα ραδιοσήµα σε κάθε αεροϖλάνο ϖου ϖλησίαζε και ανάγκαζε τον αναµεταδότη του αεροϖλάνου να ανταϖοκριθεί στο σήµα εάν ήταν φιλικό. Το σύστηµα αυτό θεωρείται ως το ϖρώτο RFID σύστηµα. Στο διάστηµα αϖό το 1940 έως και το 1970 ϖλήθος ερευνητικών εργαστηρίων έστρεψαν τον ενδιαφέρον τους γύρω αϖό την νέα αυτή τεχνολογία, µε αϖοτέλεσµα να σηµειωθεί µια ϖολύ σηµαντική ϖρόοδος. Το 1973 έγινε η ϖαρουσίαση της ϖρώτης RFID ετικέτας στα ερευνητικά εργαστήρια του Los Alamos των Ηνωµένων Πολιτειών Αµερικής. Αϖό το σηµείο αυτό και µετά ϖλήθος νέων εταιριών δηµιουργήθηκαν µε σκοϖό την εµϖορική εφαρµογή της νέας αυτής τεχνολογίας. 9

10 2. Η τεχνολογία RFID 2.1 Γενικά Η τεχνολογία Ραδιοσυχνικής Αναγνώρισης (RFID, Radio Frequency Identification), στην οϖοία θα αναφερόµαστε αϖό εδώ και στο εξής µε το όνοµα RFID, είναι η τεχνολογία ϖου χρησιµοϖοιεί τα ραδιοκύµατα (radio waves) µε σκοϖό αυτόµατα να αναγνωρίζει (identify), να εντοϖίζει (track), να συλλέγει και να αϖοθηκεύει ϖληροφορίες (data capture) έµψυχων και άψυχων αντικειµένων. Οι συχνότητες των ραδιοκυµάτων και τα αντικείµενα στα οϖοία εφαρµόζεται, η τεχνολογία RFID, ϖοικίλουν ανάλογα µε την εφαρµογή και τους σκοϖούς της. Εικόνα 1 : RFID κύκλωµα Η τεχνολογία RFID είναι µέλος της οικογένειας τεχνολογιών Αυτόµατης Αναγνώρισης και Συλλογής εδοµένων (AIDC, Automatic Identification and Data Capture ) και αϖοτελεί την τεχνολογική εξέλιξη του γραµµωτού κώδικα. Οι δυνατότητες ϖου δίνει η τεχνολογία RFID είναι ϖολύ µεγάλες και αυτό θα ϖροσϖαθήσουµε να αναδείξουµε στο κεφάλαιο αυτό ϖαράλληλα µε την ϖεριγραφή του τρόϖου λειτουργίας της τεχνολογίας RFID και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της. Εικόνα 2 : Γραµµωτός κώδικας 10

11 Η τεχνολογία RFID (τεχνολογία ραδιοσυχνικής αναγνώρισης) ϖροσδίδει έναν νέο τρόϖο αναγνώρισης και ταυτοϖοίησης αντικειµένων. Η τεχνολογία αϖοτελείται αϖό δύο βασικά συστατικά: µια ετικέτα και έναν αναγνώστη / εγγραφέα. Σε µια RFID ετικέτα µϖορεί να αϖοθηκευτεί ϖληροφορία ϖου χαρακτηρίζει το αντικείµενο ϖου την φέρει, όϖως ακριβώς και στην ϖερίϖτωση της τεχνολογίας barcode. Ο αναγνώστης µϖορεί να διαβάζει ασύρµατα την ετικέτα εφόσον αυτή εισέλθει στο εύρος κάλυψης του. Ένας αναγνώστης RFID µϖορεί να διαβάζει ταυτόχρονα έως και 1000 ετικέτες χωρίς να αϖαιτείται οϖτική εϖαφή, αυτοµατοϖοιώντας και εϖιταχύνοντας διαδικασίες όϖως καταγραφή ϖροϊόντων, ανάκληση και αϖοθήκευση, διαχείριση αϖοθεµάτων, ϖλοήγηση αυτοµατοϖοίηση του ϖιστοϖοιητικού ϖαράδοσης (POD), ταυτοϖοίηση ϖροσώϖων, κ.ο.κ.. Εικόνα 3 : Αναγνώστης ετικετών και ετικέτα RFID Το RFID µϖορεί να χαρακτηρίζει κάθε αντικείµενο µοναδικά. Η ϖληροφορία ϖου ϖεριέχει µια ετικέτα RFID δύναται να αλλάζει δυναµικά. Με αυτόν τον τρόϖο, θα µϖορεί σε ένα ϖροϊόν/ αντικείµενο/ ϖρόσωϖο, να αϖοθηκεύεται ο ϖλήρης κύκλος ζωής του. Ταυτόχρονα, οι ετικέτες RFID µϖορεί να είναι αναγνώσιµες ακόµα και σε δυσµενείς συνθήκες (όϖως χαµηλές θερµοκρασίες), ενώ είναι δύσκολο να φθαρούν ή αλλοιωθούν όϖως µϖορεί να συµβεί στις ετικέτες barcode. Τέλος, ένας αναγνώστης RFID µϖορεί να διαβάσει ταυτόχρονα ένα ϖολύ µεγάλο αριθµό ετικετών χωρίς να αϖαιτείται οϖτική εϖαφή. Η τεχνολογία RFID τείνει να ακολουθήσει την ϖροτυϖοϖοίηση EPC (Electronic Product Code). Ο EPC εµϖεριέχει ϖληροφορία για τον κατασκευαστή του ϖροϊόντος / αντικειµένου, τον κωδικό του ϖροϊόντος / αντικειµένου (SKU), καθώς και έναν αύξοντα σειριακό αριθµό ο οϖοίος χαρακτηρίζει µοναδικά το κάθε ϖροϊόν / αντικείµενο. Ο αύξων σειριακός αριθµός εισάγεται αυτόµατα αϖό την συσκευή ϖρογραµµατισµού και εγγραφής της ετικέτας RFID. 11

12 Εικόνα 5 : Το λογότυϖο του EPC global 2.2 Αναλυτικά Η τεχνολογία RFID βρίσκεται στα άκρα ενός ϖληροφοριακού συστήµατος. Είναι στην ουσία ένας διαφορετικός τρόϖος διασύνδεσης µε αντικείµενα ϖου εϖιθυµούµε να αναγνωρίζουµε, να εντοϖίζουµε και να συλλέγουµε ϖληροφορίες για αυτά. Η διασύνδεση είναι ασύρµατη και βασίζεται στα ραδιοκύµατα τα οϖοία µεταδίδονται στον αέρα. Παράλληλα η αναγνώριση αντικειµένων δεν αϖαιτεί οϖτική εϖαφή (σε αντίθεση µε τον γραµµωτό κώδικα ϖου έχει µέσο διασύνδεσης τις υϖέρυθρες και αϖαιτεί οϖτική εϖαφή). Εικόνα 6 : Τυϖικό RFID σύστηµα Ένα σύστηµα RFID ϖεριλαµβάνει τρία βασικά στοιχεία: 1. την Ετικέτα (tag), η οϖοία αναφέρεται στην βιβλιογραφία και ως ϖοµϖοδέκτης (transponder) 12

13 Εικόνα 7 : Ετικέτες 2. τον Αναγνώστη (reader), ο οϖοίος αϖοτελείτε αϖό την κεραία (antenna) και την µονάδα ελέγχου (control unit) Εικόνα 8 : Αναγνώστης ετικετών 3. και το Ενδιάµεσο Λογισµικό (Middleware), το οϖοίο λειτουργεί ως «γέφυρα» εϖικοινωνίας µεταξύ του αναγνώστη και του ϖληροφοριακού συστήµατος Εικόνα 9 : Ενδιάµεσο Λογισµικό Η αρχιτεκτονική του συστήµατος RFID αϖεικονίζεται στην Εικόνα 10 και αφορά τις τρεις οντότητες ϖου αναφέραµε δηλαδή τις ετικέτες, τους αναγνώστες και το ενδιάµεσο λογισµικό.. 13

14 Εικόνα 10 : Βασικά µέρη του ϖληροφοριακού συστήµατος 2.3 Πως λειτουργεί Η λειτουργία ενός RFID συστήµατος βασίζεται στην δυναµική και αµφίδροµη εϖικοινωνία µεταξύ των µερών ϖου αϖαρτίζουν το σύστηµα, τα οϖοία ϖεριγράψαµε ϖαραϖάνω. Ο αναγνώστης εκϖέµϖει ραδιοσήµατα ώστε να ενεργοϖοιήσει την ετικέτα για να διαβάσει και να εγγράψει τα στοιχεία σε αυτήν. Οι κεραίες είναι οι αγωγοί µεταφοράς ανάµεσα στην ετικέτα και τον ϖοµϖοδέκτη, ο οϖοίος ελέγχει την εϖικοινωνία και την κατοχή των δεδοµένων του συστήµατος. 14

15 Εικόνα 11 : Μέτρηση εκϖοµϖής Ας δούµε όµως µέσω ενός ϖαραδείγµατος τον τρόϖο λειτουργίας ενός RFID συστήµατος σε ένα νοσοκοµείο. Η RFID ετικέτα βρίσκεται ϖροσκολληµένη ϖάνω σε κάϖοιο αντικείµενο (ϖ.χ. λουράκι στο χέρι ενός ασθενούς) και ϖεριέχει συγκεκριµένες ϖληροφορίες οι οϖοίες ϖοικίλουν ανάλογα µε τον σκοϖό της χρήσης του συστήµατος RFID (ϖ.χ. ένα µοναδικό κωδικό για τον ϖροσδιορισµό του ασθενούς ). Η νοσοκόµα κρατώντας έναν RFID αναγνώστη ϖλησιάζει ϖλησιάζει το χέρι του ασθενούς. Όταν η κάρτα βρεθεί εντός της εµβέλειας της κεραίας του αναγνώστη αυτόµατα η µονάδα ελέγχου εϖικοινωνεί, µε ραδιοκύµατα, µε την ετικέτα και ϖαίρνει τις ϖληροφορίες ϖου χρειάζεται. Στην συνέχεια το ενδιάµεσο λογισµικό, ϖου κατανοεί τα δεδοµένα ϖου στέλνει η µονάδα ελέγχου του αναγνώστη, ϖερνάει τις ϖληροφορίες στη σωστή µορφή στο ϖληροφοριακό σύστηµα του νοσοκοµείου, ελέγχονται τα στοιχεία του ασθενούς και µας δίνεται ϖρόσβαση σε κάϖοιο µέρος ϖληροφοριών του ϖροσωϖικού ιατρικού του φακέλου. Εικόνα 12 : Σάρωση ετικέτας Όϖως θα διαϖιστώσατε η χρήση του RFID αφορά την εϖικοινωνία αναγνώστη ετικέτας και στην συνέχεια την µεταφορά των δεδοµένων αϖό το ενδιάµεσο λογισµικό στο ϖληροφοριακό σύστηµα και το ανάϖοδο. Το ϖαράδειγµά µας είναι αρκετά αϖλοϊκό καθώς σε ϖραγµατικές εφαρµογές εϖιτελούνται εργασίες εκατέρωθεν µεταξύ ϖληροφοριακού συστήµατος και αναγνώστη ετικέτας. Για ϖαράδειγµα θα µϖορούσε να γίνει µια εγγραφή στην ετικέτα του ασθενούς (οµάδα 15

16 αίµατος). Στην ϖερίϖτωση αυτή το ϖληροφοριακό σύστηµα δίνει την εντολή στο ενδιάµεσο λογισµικό να γίνει η εγγραφή της ετικέτας, το ενδιάµεσο λογισµικό µεταφέρει σε κατάλληλη µορφή την εντολή αυτή στην µονάδα ελέγχου του αναγνώστη ο οϖοίος εϖικοινωνεί µε την ετικέτα και γράφει τα δεδοµένα ϖου του ζητήθηκαν στην ετικέτα ανανεώνοντας έτσι τα δεδοµένα της. 2.4 Ετικέτες Η ετικέτα RFID ϖεριλαµβάνει µια κεραία (antenna) και ένα ολοκληρωµένο κύκλωµα (IC), βλέϖε Εικόνα 13. Η κεραία χρησιµοϖοιείται για την αµφίδροµη αϖοστολή σηµάτων µέσω των ραδιοκυµάτων µε τον αναγνώστη. Το ολοκληρωµένο κύκλωµα είναι αυτό ϖου καθορίζει κάθε φορά αν θα γίνει εκϖοµϖή ή λήψη δεδοµένων και έχει την δυνατότητα να τα αϖοθηκεύει στην µνήµη του. Η µνήµη κυµαίνεται αϖό 4 µέχρι 128ΚΒ. Εικόνα 13 : Τα εϖιµέρους συστατικά µιας ϖαθητικής ετικέτας Οι ετικέτες κατηγοριοϖοιούνται σε: ϖαθητικές (passive), ηµιϖαθητικές-ηµιενεργητικές (semi-passive or semiactive) και ενεργητικές (active) αναγνώσιµες (Read only), µίας εγγραφής-ϖολλών αναγνώσεων (Write Once Read Many) και εϖανεγγράψιµες (Read - Write) 16

17 Εν γένει θα µϖορούσαν να κατηγοριοϖοιηθούν ακόµα ως ϖρος τις φυσικές τους διαστάσεις, την κατασκευή τους και ως ϖρος την εφαρµογή τους. Στην συνέχεια του κεφαλαίου θα µιλήσουµε και για αυτές τις κατηγοριοϖοιήσεις Παθητικές, ηµιϖαθητικές και ενεργητικές ετικέτες Οι «ενεργοί» αναµεταδότες RFID τροφοδοτούνται αϖό µια εσωτερική µϖαταρία. Το µέγεθος µνήµης µιας ενεργούς ετικέτας ϖοικίλλει σύµφωνα µε τις αϖαιτήσεις της εφαρµογής, δεδοµένου ότι µερικά συστήµατα λειτουργούν ακόµα και µε 1MB µνήµης. Η ισχύς τροφοδότησης των µϖαταριών ενός «ενεργού» αναµεταδότη του ϖροσφέρει δυνατότητα µεγάλου εύρους ανάγνωσης. Ωστόσο, οι «ενεργοί» έχουν µεγαλύτερο µέγεθος, µεγαλύτερο κόστος, και ϖεριορισµένη ζωή λειτουργίας (µϖορούν να λειτουργήσουν το µέγιστο για 10 έτη, ανάλογα µε τις θερµοκρασίες λειτουργίας και το είδος των µϖαταριών). Οι "ενεργές" ετικέτες τροφοδοτούνται αϖό µϖαταρία και έχουν ενσωµατωµένο έναν "ενεργό" αναµεταδότη, διακρίνονται αϖό µια αυτονοµία καθώς δεν εξαρτώνται αϖό τη συσκευή ανάγνωσης και αυτό τους εϖιτρέϖει να εϖικοινωνούν σε αϖοστάσεις µεγαλύτερες µερικών χιλιοµέτρων. Εικόνα 14 : Ενεργή ετικέτα Οι «ϖαθητικοί» αναµεταδότες λειτουργούν χωρίς ξεχωριστή εξωτερική ϖηγή ισχύος και ϖαίρνουν την ενέργεια ϖου δέχονται αϖό τη συσκευή ανάγνωσης. Οι «ϖαθητικοί» αναµεταδότες σε σχέση µε τους «ενεργούς» είναι συνεϖώς ϖολύ ελαφρύτεροι, φθηνότεροι και ϖροσφέρουν αϖεριόριστη διάρκεια λειτουργίας. Ωστόσο, έχουν µικρότερο εύρος ανάγνωσης και αϖαιτούν µια συσκευή ανάγνωσης ϖου να έχει ισχυρή τροφοδότηση. 17

18 Εικόνα 15 : Παθητική ετικέτα Σαν ϖηγή ενέργειας για το ολοκληρωµένο κύκλωµα καθώς εϖίσης και για την εϖικοινωνία αϖό και ϖρος τη συσκευή ανάγνωσης, οι "ϖαθητικές" ετικέτες χρησιµοϖοιούν το ϖεδίο της συσκευής ανάγνωσης. Η διαθέσιµη ενέργεια αϖό το ϖεδίο της συσκευής ανάγνωσης όχι µόνο µειώνει ϖολύ γρήγορα τις αϖοστάσεις ανάγνωσης, αλλά εϖίσης εϖιτρέϖει τον αυστηρό έλεγχο, µε αϖοτέλεσµα η αϖόσταση να ϖεριορίζεται στα 4-5 µέτρα. 18

19 Πίνακας 1 : Κατηγόριες ετικετών Οι "ηµι-ϖαθητικές" ετικέτες έχουν ενσωµατωµένη µϖαταρία, ωστόσο οι αϖοστάσεις είναι ϖεριορισµένες κυρίως γιατί χρησιµοϖοιούν και το ϖεδίο της συσκευής ανάγνωσης ϖροκειµένου να εϖικοινωνήσουν µε τη συσκευή αυτή. Θα λέγαµε, λοιϖόν, ότι ϖρόκειται για ένα συνδυασµό της "ενεργής" και της "ϖαθητικής" ετικέτας. Οι ετικέτες αυτές είναι συνήθως µιας χρήσης, δηλαδή όταν αϖοφορτιστεί η µϖαταρία τους αχρηστεύονται. Στον ϖαρακάτω Πίνακα φαίνονται τα ϖλεονεκτήµατα και τα µειονεκτήµατα των ϖαραϖάνω ετικετών: 19

20 Πίνακας 2 : Πλεονεκτήµατα - Μειονεκτήµατα ετικετών Αναγνώσιµες, µίας εγγραφής-ϖολλών αναγνώσεων και εϖανεγγράψιµες ετικέτες Όϖως ϖροαναφέρθηκε οι ετικέτες έχουν µνήµη, λόγω του ολοκληρωµένου κυκλώµατος ϖου ϖεριέχουν. Εϖοµένως οι ετικέτες κατηγοριοϖοιούνται ανάλογα µε την δυνατότητα εϖανεγγραφής τους σε αναγνώσιµες, µίας εγγραφής-ϖολλών αναγνώσεων και εϖανεγγράψιµες. Οι αναγνώσιµες ετικέτες εγγράφονται µία φορά µε τα κατάλληλα δεδοµένα κατά την κατασκευή τους (συνήθως ένα σειριακό αριθµό) και οι αναγνώστες µϖορούν µόνο να διαβάσουν τα δεδοµένα και όχι να τα τροϖοϖοιήσουν. Οι ετικέτες µίας εγγραφής ϖολλών αναγνώσεων εγγράφονται κατά την κατασκευή τους, µϖορούν όµως να εγγραφούν και αϖό τον χρήστη µόνο µια φορά ακόµα. Έϖειτα µετατρέϖονται σε αναγνώσιµες ετικέτες. Οι εϖανεγγράψιµες ετικέτες εγγράφονται κατά την κατασκευή τους, όµως οι αναγνώστες έχουν την δυνατότητα εκτός αϖό το να διαβάζουν τα δεδοµένα τους, να τα τροϖοϖοιούν (εισαγωγή, διαγραφή) αϖεριόριστα. 20

21 Οι ετικέτες «µόνο ανάγνωσης» (read only) είναι συνήθως ϖαθητικές και δεν µϖορούν να τροϖοϖοιηθούν τα δεδοµένα τους. Εϖίσης, είναι ϖρογραµµατισµένοι µε ένα µοναδικό σύνολο στοιχείων (συνήθως 32 έως 128 bits) ϖου δεν µϖορούν να αλλάξουν. Οι «ενεργές» ετικέτες RFID είναι κατά κύριο λόγο «ανάγνωσης-γραφής» (read/write), δηλαδή τα δεδοµένα τους µϖορούν να ξαναγραφούν ή να τροϖοϖοιηθούν. Εϖιϖλέον, έχουν µεγαλύτερη χωρητικότητα σε ϖληροφορία και µϖορούν να εϖαναχρησιµοϖοιηθούν. Με τους αναµεταδότες «ανάγνωσης-γραφής» (read/write) ο χρήστης έχει τον έλεγχο της τεχνολογίας στην οϖοία εϖένδυσε. Όταν οι αϖαιτήσεις ενός ϖελάτη αλλάζουν, οι χρήστες µϖορούν να τις ακολουθήσουν χωρίς να εϖενδύσουν σε νέα τεχνολογία. Στον ϖίνακα 3 ϖαρουσιάζονται συνολικά οι διαφορές µεταξύ αναγνώσιµων και εϖανεγγράψιµων ετικετών. Πίνακας 3 : ιάφορες ετικετών ως ϖρος την ϖροσϖέλαση των δεδοµένων 21

22 2.4.3 Ζώνες συχνοτήτων Οι ετικέτες διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες µε βάση την συχνότητα λειτουργίας τους: Ζώνη χαµηλής συχνότητας (Low Frequency LF) στα ΚHz, µε χαµηλή ταχύτητα ανάγνωσης. Εικόνα 16 : LF ετικέτες και αναγνώστης Ζώνη µέσης συχνότητας (Medium Frequency MF) στα 1-15MHz, µε µεσαία ταχύτητα ανάγνωσης. Εικόνα 17 : ΜF ετικέτες και αναγνώστης 22

23 Ζώνη υψηλής συχνότητας (High Frequency - HF) στα 0,85 5,8 GHz, µε υψηλή ταχύτητα ανάγνωσης. Εικόνα 18 : HF ετικέτα και αναγνώστης Στον ϖαρακάτω Πίνακα ϖαρουσιάζονται οι κυριότερες εφαρµογές του RFID ανάλογα µε τις ζώνες συχνότητας Πίνακας 4 : Τύϖος ετικετών και εφαρµογές τους 23

24 2.4.4 Κατηγοριοϖοίηση ετικετών σύµφωνα µε την κατασκευή και την εφαρµογή τους Η εφαρµογές των RFID συστηµάτων ϖοικίλλουν µεταξύ τους ως ϖρος τις αϖαιτήσεις ϖου έχουν αϖό τις ετικέτες. Για το λόγο αυτό η κατασκευή των ετικετών αλλάζει αναλόγως την εφαρµογή και τις ανάγκες της. Με τον όρο κατασκευή ετικετών αναφερόµαστε στην ενσωµάτωση της κεραίας και του ολοκληρωµένου κυκλώµατος στην ετικέτα καθώς και τον τρόϖο µε τον οϖοίο αυτή τοϖοθετείται ϖάνω στο αντικείµενο ϖου ϖρέϖει να αναγνωριστεί. Κάϖοια αϖό τα είδη ετικετών ϖου χρησιµοϖοιούνται σήµερα είναι, Ένα ευρέως χρησιµοϖοιούµενο είδος ετικέτας είναι οι έξυϖνες ετικέτες (Smart Labels) ϖου είναι κοινές χάρτινες ή ϖλαστικές ετικέτες στις οϖοίες εκτυϖώνεται ο γραµµωτός κώδικας (bar code) και ενσωµατώνεται µια ετικέτα RFID τύϖου εϖιφανειακής τοϖοθέτησης (inlay). H ετικέτα RFID τύϖου εϖιφανειακής τοϖοθέτησης έχει την µορφή ενός ϖλαστικού αυτοκόλλητου στο οϖοίο τυϖώνεται το ολοκληρωµένο κύκλωµα και η κεραία µε µεταξοτυϖία ή χάραξη. Για την δουλειά αυτή υϖάρχουν ειδικοί εκτυϖωτές εµϖορίου ϖου αναλαµβάνουν τόσο την εκτύϖωση της έξυϖνης ετικέτας όσο και τον ϖρογραµµατισµό της ετικέτας RFID ϖου ενσωµατώνεται. Οι ετικέτες αυτές χρησιµοϖοιούνται κυρίως στην διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας. Εικόνα 19 : Έξυϖνες ετικέτες Εϖίσης ετικέτες RFID τύϖου εϖιφανειακής τοϖοθέτησης ενσωµατώνονται σε κάρτες ϖου ονοµάζονται έξυϖνες κάρτες µη εϖαφής (contactless smart cards) και χρησιµοϖοιούνται κυρίως σε εφαρµογές ελέγχου ϖρόσβασης (ϖ.χ. κάρτες ϖου χρησιµοϖοιούνται σε θεµατικά ϖάρκα για την χρέωση των ϖελατών κατά την είσοδο τους στα διάφορα θεάµατα). 24

25 Εικόνα 20 : Έξυϖνες ετικέτες Ενα εϖίσης ευρέως χρησιµοϖοιούµενο είδος ετικέτας είναι ο δίσκος (disk), µια στρογγυλή θερµοϖλαστικά διαµορφωµένη κατασκευή ϖροκειµένου να λειτουργεί κάτω αϖό ένα εύρος θερµοκρασιών. Κύριο χαρακτηριστικό τους είναι η µεγάλη τους αντοχή σε ακραίες θερµοκρασίες και χτυϖήµατα και για το λόγο αυτό τοϖοθετούνται κυρίως σε ϖαλέτες τοϖοθετώντας µια βίδα στερέωσης στην οϖή στο κέντρο της ετικέτας. Οι µικρότερες εκ αυτών ράβονται ως κουµϖιά σε ϖουκάµισα και άλλα ρούχα. Εικόνα 21 : Ετικέτα δισκίο Ένα εϖόµενο είδος ετικέτας είναι αυτό για τον εντοϖισµό ζώων και ανθρώϖων. Ονοµάζονται γυάλινοι σωλήνες (glass tubes) και ϖρόκειται για συσκευές ϖολύ µικρές, 30mm µήκος ϖερίϖου, ϖου ϖροορίζονται να τοϖοθετηθούν κάτω αϖό το δέρµα του ζώου ή του ανθρώϖου µε ένεση. Σκοϖός της χρήσης τους είναι ο εντοϖισµός (κυρίως στην ϖερίϖτωση των ζώων) και η ταυτοϖοίηση. 25

26 Εικόνα 22 : Ετικέτα σωλήνας Παρόµοιο µε το ϖαραϖάνω είδος είναι η ετικέτα ενωτίου (ear tag) ϖου ϖροορίζεται για τον εντοϖισµό ζώων κυρίως εκτροφείων, όϖως βοοειδών και χοιρινών. Οι ετικέτες αυτές, όϖως δηλώνει και το όνοµα τους, τοϖοθετούνται στο αυτί του ζώου. Άλλες ετικέτες ϖαρόµοιας χρήσης είναι οι κεραµικές ετικέτες (ceramic tags) τις οϖοίες καταϖίνουν τα ζώα και ϖαραµένουν στον µόνιµα στον ϖροστόµαχο τους καθώς και οι ετικέτες ϖεριλαίµιου (collar tags). Εικόνα 23 : Ετικέτα ενωτίου Αρχή λειτουργίας των RFID ϖαθητικών ετικετών Στο σηµείο αυτό θα αναφέρουµε µε συντοµία την αρχή λειτουργίας των ϖαθητικών ετικετών. Όϖως ϖροαναφέραµε σε ϖροηγούµενο κεφάλαιο, η ϖαθητικές ετικέτες δεν φέρουν καµία ϖηγή ενέργειας και η ενέργεια ϖου αϖαιτείται για την εκϖοµϖή της µοναδικής ϖληροφορίας ϖου φέρουν, την αϖοκτούν µέσω του αναγνώστη. Μϖορούµε να διαχωρίσουµε τις ετικέτες ως ϖρος τον τρόϖο ϖου ενεργοϖοιούνται, σε δυο διακριτές κατηγόριες : 26

27 Χαµηλόσυχνες ετικέτες Σε αυτήν την κατηγόρια ετικετών, το ολοκληρωµένο κύκλωµα του αναγνώστη µεταβιβάζει ηλεκτρικό ρεύµα σε ένα ϖηνίο του αναγνώστη, το οϖοίο δηµιουργεί ένα µαγνητικό ϖεδίο. Το µαγνητικό ϖεδίο µε τη σειρά εϖάγει µια τάση στο ϖηνίο της ετικέτας (εφόσον βρίσκεται εντός του µαγνητικού ϖεδίου ϖου έχει δηµιουργήσει ο αναγνώστης). Η τάση αυτή έχει ως αϖοτέλεσµα την φόρτιση ενός ϖυκνωτή ο οϖοίος µέσω µιας διόδου διέλευσης ενεργοϖοιεί το ολοκληρωµένο κύκλωµα της ετικέτας. Μόλις το ολοκληρωµένο κύκλωµα της ετικέτας ενεργοϖοιηθεί, τροφοδότη το ϖηνίο της ετικέτας µε ψηφιακούς ϖαλµούς (ϖου αντιστοιχούν στον αϖοθηκευµένο κωδικό ϖου φέρει η κάθε ετικέτα), µε αϖοτέλεσµα της δηµιουργία ενός µεταβαλλόµενου µαγνητικού ϖεδίου στο ϖηνίο της ετικέτας. Αυτές η µεταβολές του µαγνητικού ϖεδίου ϖου ϖαράγει η ετικέτα, αλληλεϖιδρούν µε το µαγνητικό ϖεδίο ϖου συνεχίζει να ϖαράγει ο αναγνώστης µε αϖοτέλεσµα την µεταβολή της τάσης του ϖηνίου του αναγνώστη. Η µεταβολή αυτή είναι ακριβώς η ίδια ψηφιακή ακολουθία ϖου έχει ϖαράγει η ετικέτα. Κατά αυτόν τον τρόϖο έχουµε την µεταφορά των δεδοµένων ϖου είναι αϖοθηκευµένα στο ολοκληρωµένο κύκλωµα της ετικέτας, στον αναγνώστη. Στη ϖαρακάτω εικόνα φαίνεται αναλυτικά ο τρόϖος λειτουργίας µιας χαµηλόσυχνης ϖαθητικής ετικέτας. Εικόνα 24 : Μηχανισµός λειτουργίας χαµηλόσυχνης ϖαθητικής ετικέτας 27

28 Υψίσυχνες ετικέτες Σε αυτήν την κατηγόρια ετικετών, το ολοκληρωµένο κύκλωµα του αναγνώστη µέσω µιας διϖολικής κεραίας ϖαράγει ένα ηλεκτροµαγνητικό κύµα. Το ηλεκτρικό ϖεδίο του σήµατος αυτού δηµιουργεί µια διαφορά δυναµικού στην διϖολική κεραία της ετικέτας, µε αϖοτέλεσµα την φόρτιση ενός ϖυκνωτή και µέσω µιας διόδου διέλευσης, την ενεργοϖοίηση του ολοκληρωµένου κυκλώµατος της ετικέτας. Όταν το ολοκληρωµένο κύκλωµα της ετικέτας ενεργοϖοιηθεί, ϖαράγει µια ακολουθία αϖό ψηφιακούς ϖαλµούς (αϖοθηκευµένος κωδικός). Η ψηφιακή αυτή ϖαλµοί, µετατρέϖονται σε ένα ηλεκτροµαγνητικό κύµα και µέσω της διϖολικής κεραίας, το σήµα αυτό λαµβάνεται αϖό το ψηφιακό κύκλωµα του αναγνώστη. Στη ϖαρακάτω εικόνα φαίνεται αναλυτικά ο τρόϖος λειτουργίας µιας υψισυχνης ϖαθητικής ετικέτας. Εικόνα 25 : Μηχανισµός λειτουργίας υψήσυχνης ϖαθητικής ετικέτας 28

29 2.5 Αναγνώστες Ετικετών Ο αναγνώστης είναι µια συσκευή ϖου αναλαµβάνει να εϖικοινωνήσει µε την ετικέτα µέσω των ραδιοκυµάτων και για το λόγο αυτό ενσωµατώνει µια κεραία. Εϖίσης ϖεριέχει µια µονάδα ελέγχου ϖου καθορίζει τις ενέργειες ϖου κάνει ο αναγνώστης (αϖοστολή / λήψη σηµάτων, ανάγνωση/ εγγραφή ετικετών κ.α.), ενέργειες ϖου καθορίζονται αϖό το ενδιάµεσο λογισµικό. Εϖίσης η µονάδα ελέγχου αναλαµβάνει την εϖικοινωνία µε το ϖληροφορικό σύστηµα µέσω του ενδιάµεσου λογισµικού ϖου ϖαίζει το ρόλο µεταφραστή και για τις δύο ϖλευρές. Εικόνα 26 : Αναγνώστες ετικετών Ανάλογα µε την εφαρµογή, τις τεχνικές ιδιότητες και τις φυσικές διαστάσεις τους, οι αναγνώστες κατηγοριοϖοιούνται σε: 1. Σταθερούς Αναγνώστες 2. Ολοκληρωµένους Αναγνώστες 3. Αναγνώστες Χειρός 4. Ενσωµατωµένους Αναγνώστες Στους ϖαρακάτω ϖίνακες ϖεριγράφονται οι ιδιότητες για κάθε µία αϖό τις κατηγορίες των αναγνωστών. 29

30 Πίνακας 7: Αναγνώστες και ιδιότητες 30

31 Πίνακας 8: Αναγνώστες και ιδιότητες 31

32 2.6 Ενδιάµεσο λογισµικό Το ενδιάµεσο λογισµικό είναι ο «αντιϖρόσωϖος» του RFID αναγνώστη στο ϖληροφοριακό σύστηµα. Αναλαµβάνει να ϖροωθεί τόσο ϖρος τον αναγνώστη τα δεδοµένα και τις εντολές ϖου δέχεται αϖό το ϖληροφοριακό σύστηµα όσο και τα δεδοµένα και τις εντολές ϖου δέχεται αϖό τον αναγνώστη ϖρος το ϖληροφοριακό σύστηµα. Οι εντολές ϖρος τον αναγνώστη αφορούν κυρίως ϖράξεις ϖου ϖρέϖει να γίνουν ϖάνω σε µια ετικέτα (εύρεση ετικέτας, ανάγνωση κωδικού ετικέτας, ανάγνωση δεδοµένων ετικέτας, εγγραφή δεδοµένων στην ετικέτα, καταστροφή ετικέτας κ.α.) αλλά και ϖράξεις ϖου αφορούν τον ίδιο τον αναγνώστη (ανάγνωση κατάστασης αναγνώστη, αλλαγή ρυθµίσεων αναγνώστη, ανάγνωση κωδικού αναγνώστη κ.α.) και ονοµάζονται ως εντολές αναγνώστη. Τα δεδοµένα ϖου µεταφέρονται εκατέρωθεν µεταξύ αναγνώστη και ϖληροφοριακού συστήµατος αφορούν είτε τα δεδοµένα ϖου αϖοθηκεύονται σε µια ετικέτα είτε δεδοµένα ϖου αϖαιτούνται για την εϖικοινωνία µεταξύ Π.Σ. και αναγνώστη. 32

33 3. EPCglobal Ο οργανισµός EPCglobal είναι το αϖοτέλεσµα της συνεργασίας του GS1 και GS1 US, δυο εκ των µεγαλυτέρων οργανισµών ϖαραγωγής ϖροτύϖων στο χώρο της ηλεκτρονικής ταυτοϖοίησης. H δυο αυτή οργανισµοί δηµιούργησαν το γνωστό σε όλους ϖρότυϖο του Παγκόσµιου Κώδικα Προϊόντος (UPC - Universal Product Code), ο οϖοίος χρησιµοϖοιείται στους γραµµωτούς κώδικες (bar code). Η δυο αυτή οργανισµοί αναγνωρίζοντας τις ϖροκλήσεις του µέλλοντος αϖοφάσισαν την δηµιουργία ενός νέου οργανισµού µε την ονοµασία EPCglobal ϖου σκοϖό έχει την ϖαγκόσµια υιοθέτηση του νέου ϖροτύϖου ηλεκτρονικής ταυτοϖοιήσεις γνωστό και ως Electronic Product Code/ Ηλεκτρονικός κωδικός ϖροϊόντων (EPC). Ο νέος αυτός οργανισµός ϖροκείµενου να εϖιτύχει τον σκοϖό του έχει ως στόχο την δηµιουργία και υιοθέτηση ενός ϖλήθους τεχνολογιών, οι οϖοίες θα κινούνται σε τροχιά γύρω αϖό τον EPC. Τελικός στόχος είναι η δηµιουργία ενός ϖαγκόσµιου διαδικτιου ανταλλαγής ϖληροφοριών για ϖροϊόντα µε βάση τον EPC. 3.1 Ηλεκτρονικός κωδικός ϖροϊόντων (EPC) O Ηλεκτρονικός κώδικας ϖροϊόντων είναι το αϖοτέλεσµα εργασίας του ερευνητικού εργαστηρίου Auto-ID-Center του ϖανεϖιστήµιου του MIT. Ο Ηλεκτρονικός Κώδικας Προϊόντος χρησιµοϖοιείται σε συνδυασµό µε την τεχνολογία RFID. Αυτός ο κώδικας ϖαρέχει γρήγορες και λεϖτοµερείς ϖληροφορίες για ένα ϖροϊόν/ αντικείµενο. Ο EPC είναι ϖαρόµοιος του Παγκόσµιου Κώδικα Προϊόντος (UPC, Universal Product Code), ο οϖοίος χρησιµοϖοιείται στους γραµµωτούς κωδικούς. Εικόνα 27 : EPC code 33

34 Ο EPC (Electronic Product Code) είναι ένας ψηφιακός αριθµός αϖοτελούµενος αϖό 64 εως 256 bits και ϖεριλαµβάνει τέσσερα διακριτά ϖεδία : Εϖικεφαλίδα (Header): Η εϖικεφαλίδα αϖοτελείται αϖό 8-bits και ϖροσδιορίζει το µήκος του Ηλεκτρονικού Κωδικού αντικειµένου. Υϖάρχουν διάφοροι τύϖοι EPC όσον αφορά το µέγεθος (64-bit, 96-bit 256-bit). ιαχειριστής Ηλεκτρονικού Κωδικού Προϊόντος (EPC manager): Προσδιορίζει τον κατασκευαστή του αντικειµένου. Κάθε κατασκευαστής έχει τον δικό του ιδιαίτερο αριθµό. Κλάση του αντικειµένου (Object Class): Αναφέρεται στον ακριβή τύϖο του αντικειµένου. Κάθε αντικείµενο του κατασκευαστή έχει και ένα ιδιαίτερο αριθµό. Σειριακός Αριθµός (Serial Number): Πρόκειται για το συγκεκριµένο σειριακό αριθµό ϖου ϖροσδιορίζει το αντικείµενο. Είναι ένας µοναδικός αριθµός ϖου ϖροσδιορίζει ένα συγκεκραµένο αντικείµενο. O EPC είναι ϖολύ σηµαντικός όσον αφορά ένα RFID σύστηµα ή γενικότερα µια RFID εφαρµογή, αφού είναι το ϖρότυϖο ϖου έχει ϖλέον υιοθετηθεί ϖαγκοσµίως όσον αφορά τις RFID ετικέτες. Εικόνα 27 : EPC code 34

35 3.2 EPC Network To EPC network είναι ένα δίκτυο ϖου σκοϖό έχει την αυτόµατη ταυτοϖοίηση και άντληση ϖληροφοριών για ένα αντικείµενο ή για µια οµάδα αντικειµένων αϖό το στάδιο ϖαραγωγής έως το στάδιο κατανάλωσης µε βάση των EPC. Εικόνα 28 : EPC δίκτυο 35

36 Το EPC network ή αλλιώς το internet των αντικειµένων είναι η ϖροσϖάθεια δηµιουργίας µιας ϖαγκόσµιας βάσης δεδοµένων για κάθε αντικείµενο ϖου θα διακινείται. Η ϖληροφορία ϖου θα έχει σχέση µε το αντικείµενο αυτό θα µϖορεί να είναι ϖροσϖελάσιµη αϖό οϖοιοδήϖοτε σηµείο του κόσµου, βασιζόµενη ακριβώς στην ίδια φιλοσοφία ϖου διέϖει σήµερα και το διαδίκτυο. Ας δούµε όµως αναλυτικά τα εϖιµέρους τµήµατα ϖου αϖαρτίζουν ένα EPC network. Το EPC network αϖοτελείται αϖό 5 βασικά συστατικά. 1. Ηλεκτρονικός Κωδικός Προϊόντος (EPC, Electronic Product Code): Ο EPC είναι ένας µοναδικός αριθµός ταυτοϖοίησης ϖροϊόντος σε εϖίϖεδο µονάδας ϖου αϖοτελείται αϖό bits. 2. Σύστηµα Αναγνώρισης (ID System): Το Σύστηµα Αναγνώρισης (ID System) αϖοτελείται αϖό RFID αναγνώστες και ετικέτες. Οι RFID ετικέτες είναι ϖαθητικές και ϖεριέχουν µόνο τον κωδικό EPC του αντικειµένου στο οϖοίο εϖικολλούνται. Οι RFID αναγνώστες διαβάζουν το EPC και το στέλνουν στα τοϖικά ϖληροφοριακά συστήµατα της εϖιχείρησης µέσω του EPC λογισµικού 3. Λογισµικό EPC (EPC Middleware): Το Λογισµικό EPC (EPC Middleware), ϖου ϖολύ συχνά αναφέρεται και ως Savant, διαχειρίζεται γεγονότα ανάγνωσης ϖραγµατικού χρόνου και αναλαµβάνει να µεταφέρει τις ϖληροφορίες ϖου δέχεται στις Υϖηρεσίες Πληροφοριών EPC και στα τοϖικά ϖληροφοριακά συστήµατα της εϖιχείρησης. Η EPCglobal αναϖτύσσει µια ϖρότυϖη διεϖαφή εφαρµογής για υϖηρεσίες, εϖιτρέϖοντας την ανταλλαγή δεδοµένων µεταξύ αναγνωστών EPC και ϖληροφοριακών συστηµάτων. 4. Υϖηρεσίες Πληροφοριών EPC (EPCIS,EPC Information Services): Οι Υϖηρεσίες Πληροφοριών EPC (EPCIS, EPC Information Services) εϖιτρέϖουν την ανταλλαγή EPC δεδοµένων µέσω του EPCglobal Network. 36

37 5. Υϖηρεσίες Ανακάλυψης (Discovery Services): Οι υϖηρεσίες Ανακάλυψης (Discovery Services) είναι ένα σετ υϖηρεσιών ϖου εϖιτρέϖουν στους χρήστες να αναζητήσουν ϖαγκοσµίως, δεδοµένα σχετικά µε ένα συγκεκριµένο κωδικό EPC και αϖοκτήσουν ϖρόσβαση σε αυτά. Μία αϖό τις υϖηρεσίες ανακάλυψης είναι η Υϖηρεσία Ονοµατοδοσίας Αντικειµένων (ONS, Object Naming Service). Εικόνα 29 : Τα βασικά του EPC network Αϖό τα ϖέντε στοιχεία ϖου είδαµε να αϖαρτίζουν το EPC Network, τα ϖοιο σηµαντικά για την δηµιουργία αυτού ϖου ονοµάζουµε EPCglobal network ή αλλιώς το διαδίκτυο είναι, το ενδιάµεσο λογισµικό ή αλλιώς Savant, το EPC Information Service και το Object name service. Εικόνα 30 : EPC local network 37

38 Ένα σύνολο αϖό τέτοιου είδους τοϖικά EPC δίκτυα, τα οϖοία διασυνδέονται κατάλληλα µεταξύ τους και ανταλλάσσουν ϖληροφορίες, οδηγούν στην δηµιουργία του global EPC network όϖως φαίνεται και στο ϖαρακάτω σχήµα Εικόνα 31 : EPC internet network Ενδιάµεσο λογισµικό Savant Το Savant είναι ενδιάµεσο λογισµικό το οϖοίο ϖαρεµβάλλεται µεταξύ των αναγνωστών (RFID Readers) και των λοιϖών εφαρµογών ϖου θέλουν να συλλέξουν δεδοµένα Το ενδιάµεσο αυτό λογισµικό ϖερνάει αίτησης αϖό τις εφαρµογές ϖρος τους αναγνώστες και µεταφέρει τα δεδοµένα αϖό τους αναγνώστες ϖρος τις εφαρµογές. Εικόνα 31 : Ενδιάµεσο λογισµικό Το ενδιάµεσο λογισµικό εκτελεί αρκετά σηµαντικές διεργασίες όϖως το φιλτράρισµα και την αξιολόγηση των δεδοµένων ϖου καταφθάνουν αϖό τους αναγνώστες. Αυτές οι διεργασίες είναι 38

39 αϖαραίτητες ϖροκείµενου να γίνει η σωστή διαχείριση του ϖραγµατικά τεράστιου όγκου ϖληροφορίας ϖου καταφθάνει αϖό τους αναγνώστες λόγο του µεγάλου ϖλήθους των ετικετών. Για ϖαράδειγµα η αναγνώστες µϖορεί να διαβάζουν και να ϖροωθούν δεδοµένα αϖό ϖολλαϖλές ετικέτες αρκετές φορές το δευτερόλεϖτο. Φυσικά κάϖοια αϖό αυτά τα δεδοµένα µϖορεί να µην έχουν κάϖοια άξια για κάϖοια αϖό τις εφαρµογές και άρα θα ϖρέϖει µε κάϖοιο τρόϖο να φιλτραριστούν ενδιάµεσα. Εικόνα 32 : Ενδιάµεσο λογισµικό Υϖηρεσίες Πληροφοριών EPC (EPC IS PML SRVER) Ένα αϖό τα ϖλέον σηµαντικά κοµµάτια ενός EPC network είναι ο EPC information server. Ο information server ϖου ϖολλές φορές αναφέρεται και ως PML server, λόγο του ότι χρησιµοϖοιεί την γλώσσα διαµεταγωγής δεδοµένων PML (Physical Markup Language), αναλαµβάνει την διασύνδεση του τοϖικού EPC Network µε το υϖόλοιϖο global network. O EPC IS είναι ο αυτός ϖου διασύνδεει την τοϖική βάση δεδοµένων µε το υϖόλοιϖο δίκτυο. Είναι υϖεύθυνος στο να εξυϖηρετεί τα οϖοιαδήϖοτε ερώτηµα καταφθάνουν. Λαµβάνει και αϖοστέλλει δεδοµένα µέσω της γλώσσας διαµεταγωγής PML. 39

40 Εικόνα 33 : EPC Information Server Πολλές φορές ο EPC IS χρησιµεύει και για την διασύνδεση συστηµάτων σε τοϖικό εϖίϖεδο. Εικόνα 34 : EPC Information Server 40

41 3.2.3 Υϖηρεσίες Ανακάλυψης (ONS) O Object Name Server (ONS) έχει την αντίστοιχη λειτουργικότητα ϖου έχει ένας Domain Name Server στο Internet. Σκοϖός του είναι να συνδέει κάθε EPC κωδικό µε µια η ϖερισσότερες διευθύνσεις στο διαδικτιο οι οϖοίες έχουν ϖληροφορίες για το συγκεκριµένο ϖροϊών. Εικόνα 35 : Υϖηρεσία ανακάλυψης ϖόρου Κάθε φορά λοιϖόν ϖου θα έχουµε ένα αντικείµενο το οϖοίο φέρει ένα EPC κωδικό, τότε το ϖληροφοριακό µας σύστηµα θα µϖορεί µέσω του ONS να αναζητήσει στο διαδικτυο την δικτυακή διεύθυνση αϖό την οϖοία θα αντλήσει ϖληροφορίες για το συγκεκριµένο αντικείµενο. 41

42 Εικόνα 36 : Μηχανισµός υϖηρεσίας ανακάλυψης Έτσι λοιϖόν για κάθε EPC κωδικός αντιστοιχεί µια η ϖερισσότερες διεύθυνσης στο διαδίκτυο όϖου θα µϖορούµε να αντλήσουµε αναλυτικές ϖληροφορίες για το αντικείµενο αυτό, όϖως ακριβώς συµβαίνει στις µέρες µας µε το World Wide Web. 42

43 Εικόνα 37 : Ηλεκτρονικός φάκελος ϖροϊόντος 43

44 3.3 To EPCglobal Network στην ϖράξη Για να µϖορέσουµε να κατανοήσουµε µε µεγαλύτερη ευκολία την φιλοσοφία, τον τρόϖο λειτουργίας αλλά και τα ϖλεονεκτήµατα ϖου φέρει η νέα αυτή ϖροσέγγιση στον τρόϖο µε τον οϖοίο θα γίνεται η ταυτοϖοίηση ενός οϖοιοδήϖοτε αντικειµένου στο µέλλον θα ϖεριγράψουµε ένα αϖλό σενάριο βήµα ϖρος βήµα. Εικόνα 38 : Φαρµακευτικό σκεύασµα Στο υϖοθετικό σενάριο ϖου θα εξετάσουµε µια αϖό τις µεγαλύτερες φαρµακευτικές εταιρίες του κόσµου µόλις έχει ϖαρασκευάσει και διαθέσει στην αγορά ένα νέο φάρµακο για την καταϖολέµηση ασθενειών ϖου σχετίζονται µε το θυρεοειδή. Το φάρµακο αυτό έχει ήδη ϖαραχθεί και διατεθεί σε µεγάλες ϖοσότητες. H διαδικασία ϖαραγωγής και διάθεσης του συγκεκριµένου φαρµάκου είναι σχετικά αϖλή. Το φάρµακο ϖαρασκευάζεται στην γραµµή ϖαραγωγής του εργοστασίου της εταιρίας ϖου αναφέραµε. Σε κάθε συσκευασία τοϖοθετείται µια RFID ετικέτα, όϖως εϖίσης και σε κάθε ϖαλέτα. Όλες η ϖαλέτες µε το φάρµακο ϖερνούν αϖό ένα αναγνώστη RFID ετικετών ο οϖοίος τις ενεργοϖοιεί και καταγράφει στο ϖληροφοριακό σύστηµα της εταιρίας τα ϖλήρης στοιχεία για κάθε ένα αϖό τα σκευάσµατα, σε εϖίϖεδο µονάδας. Τα στοιχεία αυτά µϖορεί να είναι οτιδήϖοτε έχει ορίσει ο κατασκευαστής ως σηµαντικό ϖρος καταγραφή όϖως ϖ.χ ηµεροµηνία ϖαραγωγής, χαρακτηριστικά ϖρώτων υλών. Τα σκευάσµατα µεταφέρονται µε φορτηγά στο κέντρο διανοµής, όϖου για άλλη µια φορά έχουµε την ενηµέρωση του ηλεκτρονικού σε εισαγωγικά φακέλου του κάθε σκευάσµατος. 44

45 Κατά την διάρκεια της µεταφοράς των σκευασµάτων αϖό το κέντρο διανοµής ϖρος τον τελικό ϖελάτη, ϖου στη ϖροκείµενη ϖερίϖτωση µϖορούµε να θεωρήσουµε ότι είναι ένα νοσοκοµείο, η εταιρία διαϖιστώνει ϖρόβληµα στην γραµµή ϖαραγωγής του φαρµάκου. Το ϖρόβληµα έχει να κάνει µε την ϖιθανή ενσωµατώσει τοξικών ουσιών σε κάϖοια συγκεκριµένη ϖαρτίδα του φαρµάκου. Η εταιρία αϖοφασίζει την ανάκληση της συγκεκριµένης ϖαρτίδας. Ένα αϖό τα φορτηγά όϖου κατευθύνεται ϖρος το νοσοκοµείο (ϖελάτη), έχει ϖρος ϖαράδοση µια αϖό τις ϖαρτίδες ϖου έχουν ανακληθεί. Μόλις η ϖαλέτα µε τα σκευάσµατα ϖεράσει αϖό τον RFID αναγνώστη της αϖοθήκης φάρµακων του νοσοκοµείου για την ϖαραλαβή τους, το ϖληροφοριακό σύστηµα του νοσοκοµείου µε βάση τον EPC κωδικό του κάθε σκευάσµατος, αναζητεί στο διαδίκτυο µέσω της υϖηρεσίας ONS τον PML server του κατασκευαστή, ϖου φέρει όλες τις σχετικές µε το σκεύασµα ϖληροφορίες. Το ϖληροφοριακό σύστηµα του νοσοκοµείου διαϖιστώνει την ανάκληση της συγκεκριµένης ϖαρτίδας και ειδοϖοιεί άµεσα των υϖεύθυνο ϖροµηθειών. Εικόνα 39 : EPC network βήµα ϖρος βήµα Μέσω αυτού του αϖλού ϖαραδείγµατος είδαµε τον αϖλό τρόϖο λειτουργίας του EPCgloabal Network και το ϖόσο αυτοµατοϖοιεί τις διαδικασίες καταγραφής ενός αντικειµένου αϖό το στάδιο της ϖαραγωγής, της µεταφοράς της ϖαραλαβής και της κατανάλωσης, δίνοντας την δυνατότητα για συνέχει και αϖρόσκοϖτη ϖρόσβαση στην σχετική µε αυτά, ϖληροφορία. 45

46 Εικόνα 40 : EPC network και εφοδιαστική αλυσίδα 46

47 4. Εφαρµογές της τεχνολογίας RFID στον χώρο της υγείας. Στο κεφάλαιο αυτό θα αναφερθούµε σε κάϖοιες ϖολύ σηµαντικές εφαρµογές ϖου έχουν υλοϖοιηθεί ϖαγκοσµίως και οι οϖοίες βασίζονται στην τεχνολογία RFID. Οι εφαρµογές αυτές ϖραγµατεύονται ϖροβλήµατα ϖου υϖάρχουν στον χώρο των εϖιστηµών υγείας. Μέσω της τεχνολογίας RFID, γίνεται µια νέα ϖροσϖάθεια για την εϖίλυση όλων αυτών των ϖροβληµάτων, µε στόχο την ϖοιοτική αλλά και την ϖοσοτική αύξηση των ϖαρεχόµενων υϖηρεσιών µε ταυτόχρονη µείωση του κόστους. 4.1 Ηλεκτρονικός Ιατρικός Φάκελος Μια αϖό τις σηµαντικότερες εφαρµογές της τεχνολογίας RFID είναι ο συνδυασµός της µε εφαρµογές ϖου αφορούν την αυτόµατη ϖρόσβαση στον ιατρικό φάκελο του ασθενούς. Το Οκτώβριο του 2004 η αµερικανική υϖηρεσία τροφίµων και φαρµάκων (FDA) εϖέτρεψε την χρήση της ϖρώτης RFID ετικέτας η οϖοία µϖορεί να τοϖοθετηθεί κάτω αϖό το δέρµα. Η αϖόφαση αυτή έφερε µια ϖραγµατική εϖανάσταση στον χώρο της ανάϖτυξης εφαρµογών ϖου συνδυάζουν τη νέα αυτή ετικέτα µε το ιατρικό φάκελο τους ασθενούς. Εικόνα 41 : RFID ετικέτα για ανθρώϖους 47

48 Η µικρή αυτή RFID κάψουλα η οϖοία κατασκευάζεται αϖό µη τοξικά υλικά, τοϖοθετείται συνήθως κάτω αϖό το µϖράτσο του ασθενούς και φέρει ένα δεκαεξαψήφιο µοναδικό αριθµό. Εικόνα 42 : εκαεξαψήφιος µοναδικός αριθµός Βασιζόµενα σε αυτήν την εφαρµογή ϖολλά νοσηλευτικά ιδρύµατα αϖοφάσισαν την ανάϖτυξη ϖιλοτικών εφαρµογών, όϖου η νέα αυτή ετικέτα θα τοϖοθετείται στον ασθενή και ο µοναδικός κωδικός ϖου φέρει, θα ϖαραϖέµϖει στον ιατρικό φάκελο τους ασθενούς. Με τον τρόϖο αυτή θα δίνεται η δυνατότητα για αϖρόσκοϖτη και άµεση ϖρόσβαση σε σηµαντικές για την ϖερίθαλψη του ασθενούς ϖληροφορίες µε στόχο την µείωση των λαθών ϖου συµβαίνουν κατά το στάδιο της ϖερίθαλψης και οφείλονται σε ελλιϖή στοιχεία σχετικά µε το ιατρικό ϖαρελθόν του ασθενούς. 48

49 Εικόνα 43 : Ιατρικό φάκελος ασθενούς Στις Ηνωµένες Πολιτείες Αµερικής η Horizon Blue Cross Shield, ένας αϖό τους µεγαλύτερους ασφαλιστικούς φορείς, αϖοφάσισε σε συνεργασία µε το νοσοκοµειακό ίδρυµα Hackensack University Medical Center την ανάϖτυξη ενός ϖιλοτικού συστήµατος ηλεκτρονικού ιατρικού φακέλου σε συνδυασµό µε την τεχνολογία RFID. Το ϖιλοτικό αυτό ϖρόγραµµα ϖροβλέϖει την τοϖοθετήσει RFID ετικετών σε ασφαλισµένους ϖου ϖάσχουν αϖό χρόνιες ϖαθήσεις και την ταυτόχρονη ανάϖτυξη του ηλεκτρονικού ιατρικού φακέλου ο οϖοίος θα είναι άµεσα συνδεδεµένος µε τον µοναδικό κωδικό ϖου θα φέρει η κάθε ασύρµατη ετικέτα. Σκοϖός του ϖιλοτικού αυτού ϖρογράµµατος είναι η βελτίωση της ϖοιότητας των ϖαρεχοµένων, ϖρος τον ασφαλιζόµενο, υϖηρεσιών κα η µείωση του κόστους νοσηλείας για τον ασφαλιστικό φορέα. 49

50 Εικόνα 44 : Ανάγνωση ηλεκτρονικού κωδικού Ο ιατρικός φάκελος θα ϖεριέχει ϖληροφορίες σχετικά µε την ϖροσωϖική και οικογενειακή κατάσταση, ιστορικό ϖροσφάτων ιατρικών εξετάσεων, ϖληροφορίες σχετικά µε θεραϖευτικές αγωγές και φάρµακα, καθώς και ϖληροφορίες ϖου αφορούν τον φορέα ασφάλισης του ασθενούς. Εικόνα 45 : Ανάγνωση ηλεκτρονικού κωδικού Η εϖιλογή της τεχνολογίας RFID και όχι κάϖοιας άλλης τεχνολογίας ταυτοϖοίησης, έγινε διότι ϖροσφέρει την αξιοϖιστία ϖου έχει ανάγκη το σύστηµα. Μια RFID ετικέτα ϖου έχει τοϖοθετηθεί στον βραχίονα του ασθενούς είναι ϖάντα ϖροσϖελάσιµη, ανεξαρτήτου της κατάστασης του ασθενούς σε αντίθεση µε άλλες τεχνολογίες ταυτοϖοίησης (γραµµωτού κώδικα) όϖου αϖαιτείται οϖτική εϖαφή, γεγονός το οϖοίο δηµιουργεί ϖροβλήµατα σε ϖεριϖτώσεις άµεσης και έκτακτης ανάγκης όϖου ο ασθενείς δεν ανταϖοκρίνεται. Ένα εξίσου σηµαντικό ϖρόβληµα το οϖοίο υϖάρχει στην τεχνολογία γραµµωτού κώδικα είναι και η αλλοίωση τη εϖιφάνειας της ετικέτας, λόγο διάφορων εξωγενών ϖαραγόντων µε αϖοτέλεσµα να είναι αδύνατη η ανάγνωση της ετικέτας. 50

51 Εικόνα 46 : RFID ετικέτες στον χώρο της υγείας Όϖως ϖροαναφέραµε, ϖολλά νέα ϖιλοτικά ϖρογράµµατα υλοϖοιούνται ϖλέον και αυτό βέβαια οφείλεται στην έλευση της νέας αυτής τεχνολογίας ταυτοϖοίησης ϖου γίνεται είτε µέσω ενσωµάτωσης στον οργανισµό του ασθενούς της RFID ετικέτας είτε µε ένα βραχιόλι το οϖοίο φέρει την RFID ετικέτα. 4.2 Ταυτοϖοίηση νεογνών Άλλη µια αϖό τις ϖλέον νέες RFID εφαρµογές στον χώρο της υγείας είναι αυτή της ταυτοϖοίησης ϖαιδιών ϖου µόλις έχουν γεννηθεί, ϖροκειµένου να µειωθεί το ϖοσοστό των σφαλµάτων κατά των οϖοίων, η µητέρα λαµβάνει διαφορετικό ϖαιδί αϖό αυτό ϖου γέννησε. Υϖολογίζεται ότι στις Ηνωµένες Πολιτείες Αµερικής έχουµε (Journal of Healthcare Protection Management) τέτοια λάθη ετησίως. Πολλά αϖό αυτά τα λάθη διευθετούνται άµεσα αλλά όµως µϖορεί να ϖάρει αρκετό χρόνο έως ότου ανακαλυφθούν. Εικόνα 47 : Νεογνό 51

52 Ένα τέτοιου είδους ϖιλοτικό ϖρόγραµµα ϖραγµατοϖοιήθηκε στην Κορέα σε ένα αϖό τα µεγαλύτερα νοσοκοµειακά ιδρύµατα της χώρας (WonJu Christian Hospital). Στα ϖλαίσια του ϖρογράµµατος, το νοσοκοµείο αϖοφάσισε να τοϖοθετεί ένα βραχιόλι το οϖοίο φέρει µια RFID ετικέτα µε ένα µοναδικό ηλεκτρονικό κωδικό, σε κάθε νέο ϖαιδί ϖου γεννιέται. Ένα αντίστοιχο βραχιόλι τοϖοθετείται και στην µητέρα. Εικόνα 48 : RFID ετικέτες για νεογνά και µητέρες Την στιγµή της γέννησης τοϖοθετείται στο νεογνό και στην µητέρα αϖό ένα βραχιόλι και µέσω ενός φορητού ηλεκτρονικού υϖολογιστή, ο ηλεκτρονικός κωδικός ϖου φέρει το κάθε βραχιόλι, συνδέεται στην βάση δεδοµένων του ϖληροφοριακού συστήµατος του νοσοκοµείου. Με αυτό τον τρόϖο ο ψηφιακός ηλεκτρονικός φάκελος του νεογνού είναι ϖλέον άµεσα συνδεδεµένος µε αυτόν της µητέρας. Εικόνα 49 : Ηλεκτρονικός φάκελος νεογνού 52

53 Κάθε φορά ϖου ένα νεογνό ϖρέϖει να δοθεί σε µια µητέρα, η νοσοκόµα µέσω φορητού υϖολογιστή διαβάζει τον ηλεκτρονικό κωδικό της µητέρας και του νεογνού και ϖεριµένει την έγκριση ταυτοϖοίησης αϖό το κεντρικό ϖληροφοριακό σύστηµα. Εικόνα 50 : Φορητός ϖροσωϖικός υϖολογιστής µε RFID scanner Με αυτόν τον τρόϖο µειώνεται στο ελάχιστο η ϖιθανότητα λάθους ϖου µϖορεί να συµβεί λόγο του ανθρώϖινου ϖαράγοντα. Εϖιϖλέον στην συγκεκριµένη εφαρµογή δίδεται η δυνατότητα στους συγγενείς του νεογνού να ϖαρακολουθούν αϖό την αίθουσα αναµονής όλες της µετακινήσεις του νεογνού εντός του νοσηλευτικού ιδρύµατος. 53

54 Εικόνα 51 : Εφαρµογή ϖιστοϖοίησης µητέρας - νεογνού 4.3 Εφαρµογές στον τοµέα της φαρµακευτικής Ένα ϖολύ µεγάλο ϖρόβληµα για της φαρµακευτικές εταιρίες στις µέρες µας είναι η λεγόµενη ϖειρατεία στον χώρο του φάρµακου. Πολλές εταιρίες του χώρου ανακαλύϖτουν ότι διαθέτονται στην αγορά µεγάλες ϖοσότητες φαρµάκων, τα οϖοία δεν έχει κατασκευάσει η ίδια εταιρία. Κάϖοιος δεύτερος, εϖωφελούµενος αϖό την υψηλή δηµοτικότητα του φαρµάκου ϖαρασκευάζει και διανέµει ϖοσότητες, ψεύτικου και ϖολλές φορές εϖικινδύνου όϖως αϖοδεικνύεται φαρµάκου. Το αϖοτέλεσµα είναι ο κίνδυνος για την υγειά του ασθενούς και η διαφυγή κερδών για της φαρµακευτικές εταιρίες. 54

55 Εικόνα 52 : Φάρµακο Τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει µια ϖροσϖάθεια για να βρεθεί ένα τρόϖος ϖιστοϖοιήσεις του κάθε σκευάσµατος κατά την µεταφορά του στην εφοδιαστική αλυσίδα αλλά και ϖριν την ϖαράδοση στο τελικό χρήστη. Η λύση στο ϖρόβληµα αυτό άρχισε να γίνεται ορατή µε την τεχνολογία RFID και το EPCglobal Network. Εικόνα 53 : Ψηφιακή ταυτοϖοίηση φάρµακου H Pfizer µια αϖό τις µεγαλύτερες φαρµακευτικές εταιρίες του κόσµου αϖοφάσισε να ενσωµατώσει µια RFID ετικέτα σε κάθε φαρµακευτικό σκεύασµα Viagra. Σκοϖός του εγχειρήµατος είναι η καταϖολέµηση της ϖώλησης ψεύτικων σκευασµάτων. Σε κάθε ένα αϖό τα σκευάσµατα Viagra ϖου θα ϖαράγει η εταιρία, θα τοϖοθετείται µια RFID ετικέτα µε ένα EPC κωδικό ο οϖοίος θα ϖαραϖέµϖει στην αντίστοιχη ηλεκτρονική διεύθυνση, όϖου θα υϖάρχει ο ηλεκτρονικός φάκελος του σκευάσµατος. Καθώς το σκεύασµα θα µετακινείται στην εφοδιαστική αλυσίδα, κάθε φορά 55

56 ϖου ϖερνάει αϖό κάϖοιο σταθµό ϖροώθησης, ένας αναγνώστης ετικετών RFID θα αναλαµβάνει να ενηµερώσει τον ηλεκτρονικό φάκελο του ϖροϊόντος. Εικόνα 54 : Viagra Όταν λοιϖόν ο ϖελάτης ενός φαρµακείου ζητήσει ένα αϖό τα σκευάσµατα της εταιρίας, τότε ο φαρµακοϖοιός µέσω ενός σαρωτή θα ϖροβαίνει στην ηλεκτρονική ταυτοϖοίηση την αυθεντικότητας του σκευάσµατος. Σε ϖερίϖτωση ϖου η αυθεντικότητα του σκευάσµατος δεν εϖιβεβαιωθεί ηλεκτρονικά, είτε δεν υϖάρχει RFID ετικέτα ϖάνω στο σκεύασµα, τότε θα ειδοϖοιείται η κατασκευάστρια εταιρία. Εικόνα 55 : RFID ετικέτες και γραµµωτή κώδικες σε φάρµακα 56

57 Με αυτόν τον τρόϖο η εταιρία ευελϖιστεί να µείωση τις ζηµίες αϖό το ϖαραεµϖόριο φαρµάκων και ταυτόχρονα να ϖροστατέψει τους ασθενείς οι οϖοίοι ϖαίρνουν το φάρµακο και τίθεται σε κίνδυνο η ζωή τους. Ένα αϖό τα ϖλεονεκτήµατα ϖου έδωσε η νέα αυτή εφαρµογή είναι η δυνατότητα της άµεσης ανάκλησης ϖαρτίδων του σκευάσµατος ϖου για κάϖοιο λόγο έχει καταστεί εϖικίνδυνο. Έχοντας ηλεκτρονικά αρχεία για το κάθε ένα σκεύασµα ξεχωριστά, τα οϖοία ενηµερώνονται διαρκώς µε την ϖορεία του φαρµάκου στην εφοσιαστική αλυσίδα, µϖορεί να γνωρίζει ϖου ακριβώς (σε ϖοιο σηµείο ϖώλησης, αϖοθήκη ) βρίσκεται το σκεύασµα και να ζητήσει την άµεση ανάκληση του φαρµάκου αλλά και ϖόσα αϖό τα ϖρος ανάκληση σκευάσµατα έχουν διατεθεί, ούτος ώστε να ϖαρθούν τα κατάλληλα µέτρα. 4.4 Αναζήτηση εξοϖλισµού και ϖαρακολούθηση ασθενών Μια αϖό τις ϖλέον διαδεδοµένες εφαρµογές της τεχνολογίας RFID στον τοµέα της ϖαροχής υϖηρεσιών υγείας είναι η αναζήτηση και ϖαρακολούθηση αντικειµένων ή ευϖαθών οµάδων ασθενών, εντός των νοσηλευτικών ιδρυµάτων, σε ϖραγµατικό χρόνο. Ένα αϖό τα µεγαλύτερα ϖροβλήµατα ϖου αντιµετωϖίζει καθηµερινά ένα νοσηλευτικό ίδρυµα είναι η συνεχής αναζήτηση αϖό την ϖλευρά του ϖροσωϖικού, σηµαντικών για την ϖερίθαλψη των ασθενών, κινητών συσκευών και αντικειµένων. Αυτή η συνεχείς αναζήτηση, είναι ϖου σύµφωνα µε ϖολλές µελέτες έχει µεγάλες οικονοµικές συνέϖειες για το ίδρυµα, λόγο της σϖατάλης αρκετών ανθρωϖοωρών για αναζήτηση και ϖου ϖολλές φορές έχει ως αϖοτέλεσµα την αντικατάστασης µέρος του χαµένου εξοϖλισµού. Ένα άλλο εϖίσης σηµαντικό ϖρόβληµα είναι το φαινόµενο της κλοϖής σηµαντικής άξιας εξοϖλισµού αϖό τα νοσηλευτικά και ιδρύµατα. Τη λύση στα ϖροβλήµατα αυτά φαίνεται να δίνει η τεχνολογία RFID. Μέσω της νέας αυτής τεχνολογίας δίδεται η δυνατότητα τοϖοθετώντας µια ετικέτα ταυτοϖοίησης σε κάθε σηµαντικό για την λειτουργία του νοσηλευτικού ιδρύµατος κινητό εξοϖλισµό, της άµεσης αναζήτησης και του χωρικού εντοϖισµού του. Η λειτουργικότητα αυτή είναι ιδιαιτέρως σηµαντική σε εϖείγουσες καταστάσεις όϖου το νοσηλευτικό ϖροσωϖικό ϖρέϖει να αντιµετωϖίσει ϖολύ γρήγορα ένα συµβάν και η όϖοια καθυστέρηση για την αναζήτηση ασθενούς κινητής µονάδας, µϖορεί να αϖοβεί µοιραία. µιας σηµαντικής για την υγειά του 57