ΣΤΟΧΟΙ ΟΜΙΛΙΑΣ. q Ορισμός αναιμίας - Συχνότητα. q Μεταβολισμός σιδήρου (Fe) q Αιτιολογία παθογένεια της Feπενικής αναιμίας

Transcript

1 ΦΛΩΡΑ ΚΟΝΤΟΠΙΔΟΥ

2 ΣΤΟΧΟΙ ΟΜΙΛΙΑΣ q Ορισμός αναιμίας - Συχνότητα q Μεταβολισμός σιδήρου (Fe) q Αιτιολογία παθογένεια της Feπενικής αναιμίας q Kλινικά χαρακτηριστικά της Feπενικής αναιμίας q Εργαστηριακά ευρήματα και διάγνωση q δδ υπόχρωμης μικροκυτταρικής αναιμίας q Θεραπεία

3 ΑΝΑΙΜΙΑ ΟΡΙΣΜΟΣ Σύμφωνα με την WHO αναιμία ορίζεται η κατάσταση κατά την οποία η αιμοσφαιρίνη (Hb) είναι: < 13,5 gr/dl στους άνδρες <12 gr/dl στις γυναίκες <11 gr/dl στις εγκύους Σύμφωνα με τις τιμές αυτές το 30% του πληθυσμού της γής έχει αναιμία και από αυτούς τουλάχιστον οι μισοί έχουν σιδηροπενική αναιμία (μισό δισ.)

4 ΑΝΑΙΜΙΑ ΚΑΤΑΤΑΞΗ q Μορφολογική MCV, MCHC και RDW q Λειτουργική Μειωμένη παραγωγή Αυξημένη καταστροφή q Υποκείμενος μηχανισμός Διαταραχή παραγωγής (πολλαπλασιασμός, διαφοροποίηση, ωρίμανση) Αυξημένη καταστροφή αιμόλυση Απώλεια αίματος

5 ΑΝΑΙΜΙΑ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ Διαταραχή στην μεταφορά οξυγόνου q Συνέπειες δευτεροπαθείς λόγω ιστικής υποξίας q Αντισταθμιστικοί μηχανισμοί για την διόρθωση της ανοξίας

6 ΣΙΔΗΡΟΠΕΝΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ (ΣΑ) Εισαγωγή Η έλλειψη Fe είναι: η πιο συχνή αιτία αναιμίας η κυριότερη αιτία υπόχρωμης μικροκυτταρικής αναιμίας ( MCV, MCH, MCHC) Ηυπόχρωμος μικροκυτταρική μορφολογία των ερυθρών προκαλείται από διαταραχή στην σύνθεση της Hb

7 ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΣΑ Αναιμία - συχνότητα 1. όχι αναιμία 2. ανεπάρκεια Fe 3. σιδηροπενική αναιμία ΗΣΑ είναι συχνή, κυρίως στις γυναίκες. Μία στις 5 γυναίκες και μία στις 2 σε κατάσταση εγκυμοσύνης έχουν ανεπάρκεια Fe. q ανεπάρκεια Fe q σιδηροπενική αναιμία

8 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ του Fe (1) Παράδοξο: αν και ο Fe υπάρχει σε αφθονία στο περιβάλλον η ελλειψη του στον ανθρώπινο οργανισμό είναι συχνό εύρημα. Αυτό εξηγείται από την ιδιάζουσα βιολογική συμπεριφορά του στον ανθρώπινο οργανισμό. Electron micrograph of E. coli. All bacteria that cause human disease require iron to live and to multiply. Ο Fe είναι στοιχείο τελείως απαραίτητο για την ζωή, με κομβικό ρόλο σε πολλές βιολογικές διεργασίες: q μεταφορά Ο2 στους ιστούς q σύνθεση ενζύμων και q την συμμετοχή τους στον κυτταρικό πολλαπλασιασμό

9 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ Fe (2) q Ο Fe μπορεί να γίνει επικίνδυνα τοξικός για διάφορα όργανα του σώματος και για τον λόγο αυτό ο οργανισμός έχει αυστηρούς και πολύπλοκους μηχανισμούς που ρυθμίζουν την απορρόφηση του και την μεταφορά του στο σώμα q Ο Fe ουδέποτε ευρίσκεται ελεύθερος ως κατιόν στο πλάσμα ή στους ιστούς, αλλά πάντα είναι συνδεδεμένος ή καλύπτεται από ένα πρωτεϊνικό κέλυφος. q Λόγω αυτού δεν υπάρχει μηχανισμός ενεργού απέκκρισης. q Η ομοιόσταση του Fe βασίζεται αποκλειστικά στους μηχανισμούς ρύθμισης της απορρόφησης από το έντερο και στους μηχανισμούς κατανομής του σε διάφορα όργανα του σώματος

10 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ Fe (3) Ο Fe μπορεί να γίνει επικίνδυνα τοξικός για διάφορα όργανα του σώματος. qif iron is free within the cell, it can catalyze the conversion of hydrogen peroxide into free radicals. And free radicals can cause damage to a wide variety of cellular structures, and ultimately kill the cell. To prevent that kind of damage, all life forms that use iron bind the iron atoms to proteins. That allows the cells to use the benefits of iron, but also limit its ability to do harm

11 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ Fe (4) Ημεταφορά και η αποθήκευση του Fe γίνεται κύρια από 3 πρωτείνες: τρανσφερρίνη υποδοχέας της τρανφερρίνης φερριτίνη

12 ΤΡΑΝΣΦΕΡΙΝΗ q Μεταφέρει τον Fe μέσα στο πλάσμα και στο εξωκυττάριο υγρό, μέχρι την μεμβράνη των κυττάρων. q Συντίθεται στο ήπαρ. q Δύο θέσεις δέσμευσης Fe. q Φυσιολογικά η τρανσφερίνη είναι σε ποσοστό 33% κορεσμένη με σίδηρο.

13 ΥΠΟΔΟΧΕΑΣ της ΤΡΑΝΣΦΕΡΙΝΗΣ q Η πρόσληψη του Fe από τα κύτταρα γίνεται μέσω ειδικών υποδοχέων (transferin receptor). q To σύμπλεγμα Fe+τρανσφερίνη+υποδοχέα εισέρχεται μέσα στο κυτταρόπλασμα. q Ο Fe αποδεσμεύεται, η τρανσφερίνη (αποτρανσφερίνη) και ο υποδοχέας αποβάλλονται και ξαναχρησιμοποιούνται.

14 ΑΠΟΘΗΚΕΣ Fe q Τα μακροφάγα του ΔΕΣ αποθηκεύουν Fe σαν μέρος της διαδικασίας της αποδόμησης της αιμοσφαιρίνης από τα ερυθρά αιμοσφαίρια που έχουν φαγοκυτταρωθεί. q Το ποσό του αποθηκευμένου Fe ποικίλλει και εξαρτάται από το συνολικό status του Fe στον οργανισμό q Οι άνδρες έχουν μεγαλύτερα ποσά αποθηκευμένου Fe, συγκριτικά με τις γυναίκες, κυρίως τις γυναίκες που χρησιμοποιούν τις αποθήκες τους για να αναπληρώσουν τον Fe που χάνουν λόγω εμμήνου ρύσεως, εγκυμοσύνης ή θηλασμού

15 ΦΕΡΡΙΤΙΝΗ q Φυσιολογικά ο περισσότερος αποθηκευμένος Fe είναι συνδεδεμένος με την φερριτίνη κυρίως στο ήπαρ, στο μυελό των οστών και στον σπλήνα. q Η φερριτίνη είναι μια υδατοδιαλυτή πρωτείνη, αποτελείται από 22 τμήματα και όταν δεν είναι συνδεδεμένη με Fe καλείται αποφερριτίνη. q Το σύμπλεγμα φερριτίνης μπορεί να αποθηκεύσει περίπου ιόντα Fe (Fe3+). -20% του βάρους τηςq Τα επίπεδα φερριτίνης σχετίζονται άμεσα με το συνολικό ποσό του αποθηκευμένου Fe στον οργανισμό. q Δεν είναι ορατή στο μικροσκόπιο

16 ΑΙΜΟΣΙΔΗΡΙΝΗ q Ο Fe αποθηκεύεται επίσης στην αιμοσιδηρίνη. q Η αιμοσιδηρίνη είναι μια αδιάλυτη πρωτείνη που παράγεται μέσω μιας παθολογικής διαδικασίας, από την μερική λυσοσωμιακή πέψη συσσωρευμάτων μορίων φερριτίνης. q Είναι ορατή στα μακροφάγα και άλλα κύτταρα με το μικροσκόπιο. Χρώση μυελού των οστών με Prussian blue

17 ΦΕΡΡΙΤΙΝΗ - ΑΙΜΟΣΙΔΗΡΙΝΗ q Ο Fe αποθηκεύεται στην φεριτίνη και στην αιμοσιδηρίνη ως τρισθενής (ferric form). q Κινητοποιείται μετα την αναγωγή του σε δισθενή (ferrous form). q Το ένζυμο σερουλοπλασμίνη καταλύει την οξείδωση. q Συμμετέχει η βιταμίνη C.

18 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΟΥ Fe ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ q Συνολικές αποθήκες: 3 έως 4 γραμμάρια ή mg/kg q Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν mg/ημέρα για την παραγωγή νέων ερυθρών αιμοσφαιρίων % απορροφάται από το δωδεκαδάκτυλο το υπόλοιπο από την ανακύκλωση των παλιών ερυθρών αιμοσφαιρίων.

19 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΟΥ Fe ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Λειτουργικός Fe (75%): Αποθηκευμένος Fe (25%): Κινούμενος Fe (0,1-0,2%): στα ερυθρά αιμοσφαίρια Hb στους μυς μυοσφαιρίνη σε διάφορα ένζυμα κυτοχρώματα στο ΔΕΣ συνδεδεμένος πάντα με πρωτείνες φερριτίνη, αιμοσιδηρίνη στο πλάσμα και στον μεσοκυττάριο χώρο συνδεδεμένος με πρωτείνη - τρανσφερίνη

20 Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ Fe Ομεταβολισμός του Fe είναι ένα πολύκλοκο, ΚΛΕΙΣΤΟ κύκλωμα που περιλαμβάνει: q την απορρόφηση του Fe από το έντερο q τη μεταφορά του Fe q τη χρησιμοποίηση του Fe q την αποδόμηση μεγαλομορίων που περιέχουν Fe q την επαναχρησιμοποίηση του

21 ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΤΟΥ Fe (1) Κύρια στο 12δάκτυλο, πολύ λιγότερο στην νήστιδα. Εξαρτάται από διάφορους παράγοντες που παρεμβαίνουν ενεργητικά στην διαδικασία της απορρόφησης, που είναι και ο μοναδικός μηχανισμός που ρυθμίζει την ομοιόσταση του Fe. q η παρουσία αναιμίας q η ένταση της ερυθροποίησης στο μυελό q η ελάττωση των αποθεμάτων Fe στις αποθήκες q η παρουσία κυτοκινών φλεγμονής q ο τύπος της τροφής τροφές που περιέχουν αίμη q νοσήματα που την έκκριση γαστρικού υγρού q νοσήματα που επηρεάζουν την κινητικότητα του εντέρου

22 ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΤΟΥ Fe (2) q Από τα εντεροκύτταρα του βλεννογόνου του 12/δάκτυλου, μέσω ειδικών υποδοχέων. q Για να απορροφηθεί ο Fe πρέπει να είναι στην δισθενή του μορφή. Ενα ένζυμο, το Dcytb, στις λάχνες του εντερικού βλεννογόνου ανάγει τον Fe3+ σε Fe2+. q Μια πρωτείνη, η divalent metal transporter-1 (DMT-1), που μεταφέρει όλα τα δισθενή μέταλλα στο σώμα, μεταφέρει το Fe μέσω της κυτταρικής μεμβράνης των εντεροκυττάρων μέσα στο κύτταρο. q Η έξοδος από το κύτταρο ρυθμίζεται από την φερροπορτίνη.

23 ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΤΟΥ Fe (3) q Τα κύτταρα του εντερικού βλεννογόνου μπορούν είτε να αποθηκεύσουν το Fe σαν φερριτίνη (ο Fe θα αποβληθεί με τα κόπρανα όταν τα κύτταρα πεθάνουν) είτε να τον μετακινήσουν προς το σώμα, μέσω πρωτείνης που λέγεται ferroportin. q Το σώμα ρυθμίζει τα επίπεδα του Fe, ρυθμίζοντας κάθε ένα απο αυτά τα στάδια. Για παράδειγμα τα κύτταρα παράγουν περισσότερο Dcytb, DMT1 και ferroportin σε απάντηση στην σιδηροπενική αναιμία.

24 ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΤΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟYΝΤΟΣ Fe ΧΕΠΣΙΔΙΝΗ master regulator of iron homeostasis q Ορμόνη που παράγεται από το ήπαρ q Έχει τους χαρακτήρες της πρωτείνης οξείας φάσεως q Ανιχνεύει τα επίπεδα του ενδοκυττάριου Fe q Ρυθμίζει την έξοδο του Fe από τα εντεροκύτταρα και την διάθεση του στο πλάσμα, ρυθμίζοντας την δράση της ferroportin. q Ρυθμίζει επίσης την έκφραση των: TfR, DMT-1 και φερριτίνης IRP flποσό κυκλοφορούντος Fe fl IRP ποσό κυκλοφορούντος Fe

25 ΜΕΤΑΦΟΡΑ / ΚΑΤΑΝΟΜΗ του Fe q Οσίδηρος απορροφάται στο γαστρεντερικό σωλήνα και μεταφέρεται με την τρανσφερίνη στον μυελό των οστών. q Στο μυελό ο σίδηρος απορροφάται με πινοκύτωση από τα πρόδρομα κύτταρα της ερυθράς σειράς. q Μετά 120 μέρες, τα ερυθρά φαγοκυτταρώνονται στον σπλήνα -ο σίδηρος επαναχρησιμοποιείται -η αιμοσφαιρίνη μετατρέπεται σε χολερυθρίνη

26 ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΣΕ Fe Μικρή ποσότητα Fe χάνεται σταθερά με τον ιδρώτα, με τα κύτταρα του δέρματος που απομακρύνονται και από τον βλεννογόνο του γαστρεντερικού σωλήνα. q Άνδρες και παιδιά: q Γυναίκες με έμμηνο ρύση: q Εγκυμοσύνη: 1 mg/ημέρα 2 mg/ημέρα 3.5 mg/ημέρα

27 ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΣΕ Fe Recommended Dietary Allowance (RDA) for iron by age and sex.

28 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ της ΣΑ ΑΙΤΙΕΣ ΕΛΛΕΙΨΗΣ ΣΙΔΗΡΟΥ Ελαττωμένη απορρόφηση Fe Φτωχή δίαιτα: Φτωχοί και ηλικιωμένοι, φυτοφάγοι Παθολογική απορρόφηση: Γαστρεκτομή, ατροφική γαστρίτιδα, αχλωρυδρία Σύνδρομο δυσαπορρόφησης (στεατόρροια, εντερίτις) Χρόνια χρήση αντιόξινων Αυξημένη απώλεια Fe Χρόνια απώλεια αίματος: Αιμορραγία πεπτικού ή ουροποιητικού Μηνορραγίες ή μητρορραγίες Αυξημένες ανάγκες σε Fe Παιδιά κατά την ανάπτυξη, γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία, εγκυμοσύνη

29 ΣΙΔΗΡΟΠΕΝΙΑ q q q q Αν ισοζύγιο Fe αρνητικό σιδηροπενία Σιδηροπενία: εργαστηριακό εύρημα ή κλινική οντότητα? Μειωμένη σχολική απόδοση σε νεαρά κορίτσια με Fe χωρίς αναιμία Αυξημένη τριχόπτωση Εργαστηριακά ευρήματα σιδηροπενίας: φερριτίνης TIBC υποδοχείς τρανσφερίνης εξαφάνιση των αποθηκών Fe στο μυελό των οστών Βαρύτερη σιδηροπενία: Αρχικά Fe + μορφολογικές αλλοιώσεις RBC 1. ανισoκυττάρωση 2. μικροκυττάρωση 3. υποχρωμία Ακολουθεί Hb

30 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΙΔΗΡΟΠΕΝΙΚΗΣ ΑΝΑΙΜΙΑΣ Φυσιολογικό Λανθάνουσα έλλειψη Fe Σιδηροπενική αναιμία Fe ερυθρών (επίχρισμα αίματος και δείκτες) Φυσιολογικό Φυσιολογικό Υπόχρωμος, μικροκυτταρική MCV MCH MCHC Αποθήκες Fe (μυελός των οστών)

31 q Αδυναμία, καταβολή, εύκολη κόπωση q Δύσπνοια με ελάχιστη άσκηση q Αίσθημα παλμών ΚΛΙΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ (1) q Πονοκέφαλος, αίσθημα λιποθυμίας, θάμβος όρασης q Αδυναμία συγκέντρωσης, ευερεθιστότης q Συχνά, κρύα χέρια και πόδια q Ωχρότης, λεπτό και ατροφικό δέρμα q Εύθραυστα νύχια / κάθετες γραμμώσεις / κοιλονυχία

32 q Γλωσσίτις, γωνιακή συγχειλίτις q Restless legs syndrome q Unusual cravings for non-nutritive substances, such as ice, dirt or pure starch q Ελαττωμένη όρεξη κυρίως στα βρέφη και τα παιδιά q Στηθάγχη, καρδιακή ανεπάρκεια q Κυανοί σκληροί ΚΛΙΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ (2) q Δυσφαγία (σύνδρομο Plummer-Vinson Paterson-Kelly)

33 ΚΛΙΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ (3) Τα μωρά και τα μικρά παιδιά που έχουν αναιμία μπορεί να: q Είναι ανήσυχα q Αναπτύσσονται πιο αργά από το φυσιολογικό q Καθυστερήσουν να αναπτύξουν ικανότητες, όπως περπάτημα ή ομιλία Η αναιμία στα παιδιά ΠΡΕΠΕΙ να θεραπεύεται, ώστε να μην διαρκέσουν πολύ τα προβλήματα νοημοσύνης και συμπεριφοράς

34 ΠΩΣ ΝΑ ΔΙΑΓΝΩΣΕΤΕ ΣΙΔΗΡΟΠΕΝΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΜΕ: q Ιστορικό q Κλινική εξέταση q Εργαστηριακά ευρήματα Αναιμία Υπόχρωμη Μικροκυτταρική Γενική αίματος ερυθροκυτταρικοί δείκτες, PLTs Επίχρισμα περιφερικού αίματος Fe, Ferritin, υποδοχέας τρανσφερίνης, TIBC Μυελός των οστών

35 ΠΩΣ ΝΑ ΔΙΑΓΝΩΣΕΤΕ ΣΙΔΗΡΟΠΕΝΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΠΩΣ ΝΑ ΔΙΑΓΝΩΣΕΤΕ ΣΙΔΗΡΟΠΕΝΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ q q q q q q Θρομβοκυττάρωση Ελαττωμένα δικτυοερυθροκύτταρα Ελαττωμένο MCV, MCH, MCHC και αυξημένο RDW Ελλειπτοκύτταρα ή κύτταρα pencil, στοχοκύτταρα Ελαττωμένος σίδηρος ορού, ελαττωμένη φερριτίνη, αυξημένη TIBC, κορεσμός <15% κορεσμός: σίδηρος ορού x100 TIBC Μυελός των οστών: υπερπλασία της ερυθράς σειράς και απουσία αποθηκευμένου σιδήρου

36 ΠΩΣ ΝΑ ΔΙΑΓΝΩΣΕΤΕ ΣΙΔΗΡΟΠΕΝΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΕΡΥΘΡΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ φ.τ. MCV Αιματοκρίτης Αριθμός Ερυθρών Αιμοσφαιρίων fl MCH Αιμοσφαιρίνη Αριθμός Ερυθρών Αιμοσφαιρίων pg MCHC Αιμοσφαιρίνη Αιματοκρίτης gm/dl RDW Εύρος κατανομής ερυθρών αιμοσφαιρίων

37 ΠΩΣ ΝΑ ΔΙΑΓΝΩΣΕΤΕ ΣΙΔΗΡΟΠΕΝΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΕΠΙΧΡΙΣΜΑ ΑΙΜΑΤΟΣ (1)

38 ΠΩΣ ΝΑ ΔΙΑΓΝΩΣΕΤΕ ΣΙΔΗΡΟΠΕΝΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΕΠΙΧΡΙΣΜΑ ΑΙΜΑΤΟΣ (2)

39 ΠΩΣ ΝΑ ΔΙΑΓΝΩΣΕΤΕ ΣΙΔΗΡΟΠΕΝΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΦΕΡΡΙΤΙΝΗΣ q Σημαντικό διαγνωστικό test, καθώς σχετίζεται άμεσα με τον συνολικά αποθηκευμένο Fe q Φυσιολογικές τιμές στο αίμα: q Άνδρες: ng/mL q Γυναίκες: ng/mL q Η φερριτίνη είναι επίσης πρωτείνη οξείας φάσεως και αυξάνεται συχνά σε διάφορες φλεγμονώδεις καταστάσεις. Φυσιολογική τιμή C-reactive protein (CRP) βοηθά να αποκλειστούν οι περιπτώσεις που η φερριτίνη αυξάνεται σε οξείες καταστάσεις.

40 ΠΩΣ ΝΑ ΔΙΑΓΝΩΣΕΤΕ ΣΙΔΗΡΟΠΕΝΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΕΠΙΠΕΔΑ Fe, ΦΕΡΡΙΤΙΝΗΣ, TIBC

41 ΠΩΣ ΝΑ ΔΙΑΓΝΩΣΕΤΕ ΣΙΔΗΡΟΠΕΝΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΧΡΩΣΗ PRUSSIAN BLUE ΜΥΕΛΟΥ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ Iron Present No Iron Present

42 ΠΩΣ ΝΑ ΔΙΑΓΝΩΣΕΤΕ ΣΙΔΗΡΟΠΕΝΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ πάντα διερεύνηση για παθολογικό αίτιο Σιδηροπενική αναιμία σε άνδρα??

43 ΘΕΡΑΠΕΙΑ (1) Στόχοι: q Θεραπεία της υποκείμενης αιτίας q Ανάταξη της αναιμίας - Χορήγηση σιδήρου q Αποκατάσταση των αποθηκών σιδήρου (θεραπεία μερικών μηνών)

44 ΘΕΡΑΠΕΙΑ (2) q Ηχορήγηση του Fe γίνεται σχεδόν πάντοτε από το στόμα q Η ενδοφλέβιος χορήγηση σιδήρου πρέπει να περιορίζεται αυστηρά σε: σύνδρομα δυσαπορρόφησης πραγματική δυσανεξία συνεχιζόμενη σημαντική απώλεια αίματος γίνεται στο νοσοκομείο test ευαισθησίας 0,5-1% οξεία σοβαρή αναφυλακτική αντίδραση 2-3% επιβραδυνόμενη αντίδραση κίνδυνος υπερφόρτωσης με Fe

45 ΘΕΡΑΠΕΙΑ (3) q Τα χάπια Fe αποδίδουν καλύτερα όταν λαμβάνονται: με άδειο στομάχι με χυμό πορτοκάλι με βιταμίνη C όχι με γάλα όχι με καφφείνη όχι με τροφές πλούσιες σε ίνες όχι με αντιόξινα q 100mg δισθενούς θειϊκού Fe /ημερησίως q Διάρκεια θεραπείας: αποκατάσταση Hb στα φυσιολογικά επίπεδα εβδομάδες (φερριτίνη >50μg%)

46 ΘΕΡΑΠΕΙΑ - ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ Fe Σκεύασμα Resoferon Microfer Tardyferon Ferro Sanol Legofer Άλας Fe θειϊκός θειϊκός θειϊκός θειϊκός δισθενής πρωτεϊνοηλεκτρικό Περιεκτικότητα 125 mg/tab 150 mg/tab 80 mg/tab 100 mg/caps 40 mg/φιαλίδιο

47 Δ.Δ. ΜΕ ΣΤΙΓΜΑ Β ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΙΜΙΑΣ ελαττωμένο MCV φυσιολογικό RDW ερυθροκυττάρωση αδρή βασεόφιλη στίξη

48 Δ.Δ. με ΑΝΑΙΜΙΑ ΧΡΟΝΙΑΣ ΝΟΣΟΥ (ΑΧΝ) q Νορμόχρωμη νορμοκυτταρική ή υπόχρωμη μικροκυτταρική q Ελαττωμένος σίδηρος ορού q Ελαττωμένο TIBC q Ελαττωμένος κορεσμός q Φυσιολογική ή αυξημένη φερριτίνη q Μυελός των οστών: φυσιολογικές ή αυξημένες αποθήκες σιδήρου

49 Δ.Δ. με ΘΑΛΑΣΣΑΙΜΙΑ και ΑΧΝ Σίδηρος ορού TIBC Κορεσμός Αποθήκες Μ.Ο. Έλλειψη σιδήρου Ελαττωμένος Αυξημένη Ελαττωμένος Απουσιάζουν Θαλασσαιμία Αυξημένος Ελαττωμένη Αυξημένος Αυξημένη Φυσιολογικός Φυσιολογική Φυσιολογικός Φυσιολογική ΑΧΝ Ελαττωμένος Ελαττωμένη Ελαττωμένος Αυξημένη

50 ΛΟΓΑΡΙΘΜΟΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ Υποψία ΥΠΟΧΡΩΜΟΣ ΜΙΚΡΟΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ Διάγνωση Ελαττωμένος σίδηρος ορού και φερριτίνη Αυξημένο TIBC και stfr Αιτιολογία Γυναίκες Εμμηνορραγία Επαναλαμβανόμενες κυήσεις Άνδρες και γυναίκες απώλεια αίματος από G.I. blood test κοπράνων ενδοσκόπηση ανώτερου και κατώτερου G.I. Διερεύνηση άλλων αιτίων Θεραπεία 1. Θεραπεία αιτίας 2. Σίδηρος από το στόμα, π.χ. ferrous sulphate για διόρθωση της αναιμίας και πλήρωση των αποθηκών