ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. Συνοδευτικό έγγραφο στην

Transcript

1 ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες, SEC(2007) 216 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Συνοδευτικό έγγραφο στην ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ Βελτίωση της ποιότητας και της παραγωγικότητας στην εργασία: Κοινοτική στρατηγική για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία Συνοπτική παρουσίαση της εκτίμησης του αντίκτυπου {COM(2007) 62 τελικό} {SEC(2007) 214} {SEC(2007) 215} EL EL

2 1. Εισαγωγή Η παρούσα εκτίμηση του αντικτύπου συνοδεύει την ανακοίνωση για τη χάραξη κοινοτικής στρατηγικής για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία για τα έτη Βασίζεται στην ανάλυση των στοιχείων που διατίθενται από την Eurostat, τις έρευνες για το εργατικό δυναμικό, τις ευρωπαϊκές έρευνες για τις συνθήκες εργασίας, τις εθνικές και διεθνείς μελέτες και τα αποτελέσματα της αξιολόγησης της προγενέστερης κοινοτικής στρατηγικής που κάλυπτε την περίοδο Είναι δύσκολο να εκτίμηθεί ο αντίκτυπος της νέας κοινοτικής στρατηγικής, επειδή οι περισσότερες ενέργειες θα πραγματοποιηθούν εκ των υστέρων συνεπώς το παρόν έγγραφο θα εστιαστεί στη διευκρίνιση των θεμελιωδών αιτιών για τη νέα κοινοτική στρατηγική και στην εκτίμηση των γενικών επιπτώσεων που ενδέχεται να έχει η στρατηγική, εάν προκαλέσει τη δέουσα απόκριση από όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς στα διάφορα επίπεδα. 2. Ποιο θέμα αναμένεται να αντιμετωπίσει η πολιτική 2.1. Η έκταση του προβλήματος από οικονομική και κοινωνική άποψη Πολλοί εργαζόμενοι σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση εκτίθενται σε διάφορους κινδύνους στο χώρο της εργασίας τους: χημικοί, βιολογικοί και φυσικοί παράγοντες, αντίξοες εργονομικές συνθήκες, ένα πολύπλοκο μείγμα κινδύνων ατυχημάτων και κινδύνων ασφάλειας, μαζί με διάφορους παράγοντες ψυχοκοινωνικών κινδύνων. Μολονότι έχουν επιτευχθεί σημαντικές βελτιώσεις στις επιδόσεις του τομέα επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας (ΕΑΥ) στην ΕΕ κατά την περίοδο που καλύφθηκε από την προηγούμενη κοινοτική στρατηγική ( ), εξακολουθεί να υπάρχει σημαντική ανάγκη για περαιτέρω πρόοδο. Τα εργατικά ατυχήματα και οι ασθένειες που οφείλονται στην εργασία εξακολουθούν να αποτελούν μεγάλη επιβάρυνση από κοινωνική και οικονομική άποψη και η δράση για τη βελτίωση των προτύπων υγείας και ασφάλειας στην εργασία προσφέρει μεγάλα πιθανά οφέλη όχι μόνον για τους εργοδότες αλλά επίσης για τα άτομα και για την κοινωνία στο σύνολό της. Η διάσταση του προβλήματος απεικονίζεται από τον αριθμό των εργατικών ατυχημάτων. Κάθε χρόνο συμβαίνουν περισσότερα από 4 εκατομμύρια εργατικά ατυχήματα στην ΕΕ. Εάν προστεθούν τα ατυχήματα που δεν προκαλούν απουσία από την εργασία ή απουσία έως και 3 ημέρες, ο εκτιμώμενος συνολικός αριθμός ανέρχεται σε περισσότερα από 6 εκατομμύρια. Το 2004 σημειώθηκαν περίπου θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα. Οι συνέπειες των εργατικών ατυχημάτων και των ασθενειών που οφείλονται στην εργασία είναι πολλαπλές και σύνθετες. Επειδή οι παράγοντες που έχουν σχέση με το περιβάλλον εργασίας είναι η αιτία για το ένα τρίτο περίπου των αναρρωτικών αδειών, υπάρχει το δυναμικό να μειωθούν οι αναρρωτικές άδειες με τη βελτίωση του περιβάλλοντος εργασίας. Το συνολικό κόστος των εργατικών ατυχημάτων και των ασθενειών που οφείλονται στην εργασία δεν κατανέμεται ισομερώς ανάμεσα στους διαφόρους συντελεστές. Για τα θύματα ατυχημάτων η απουσία από την εργασία σημαίνει χαμηλότερο εισόδημα, ειδικά αν πρόκειται για μακροχρόνια απουσία. Το κόστος που οφείλεται στην απώλεια εισοδήματος υπολογίζεται ότι ανέρχεται σε 1,18 δισεκατομμύρια ευρώ και το άλλο κόστος, όπως είναι το κόστος EL 2 EL

3 υγειονομικής περίθαλψης ή αποκατάστασης της υγείας που δεν επιστρέφεται, ανερχόταν περίπου στα 0,18 δισεκατομμύρια ευρώ στην ΕΕ-15 το Οι εργοδότες επωμίζονται το κόστος που συνδέεται με το επίδομα ασθένειας, την απώλεια της παραγωγικότητας και την αντικατάσταση του απουσιάζοντος εργαζόμενου, το οποίο θα μπορούσε να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ανταγωνιστική θέση της εταιρείας. Η επιβάρυνση που προκαλείται από τα ατυχήματα και τις ασθένειες υπερβαίνει το κόστος των συχνών απουσιών. Μόλις ένα μικρό ποσοστό του κόστους που προκύπτει από ατύχημα ή περιστατικό καλύπτεται από την ασφάλεια. Το ποσοστό μεταξύ των ασφαλίστρων που καταβάλλονται και των απωλειών που δεν είναι ασφαλισμένες κυμαίνεται από 1:8 έως 1:36. 2 Το γεγονός αυτό χαρακτηρίζεται ως φαινόμενο του παγόβουνου, εφόσον οι περισσότερες απώλειες δεν είναι ασφαλισμένες και είναι αφανείς. Μια ομάδα που θίγεται ιδιαίτερα από το κόστος των ατυχημάτων είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αφού αντιπροσωπεύουν το 82% όλων των επαγγελματικών ατυχημάτων και για το 90% όλων των θανατηφόρων ατυχημάτων 3. Ο σχετικός αντίκτυπος είναι μεγαλύτερος σε σύγκριση με τις μεγάλες επιχειρήσεις διότι οι σημαντικοί εργαζόμενοι δεν μπορούν να αντικατασταθούν εύκολα και γρήγορα και βραχυπρόθεσμες διακοπές της επιχειρηματικής δραστηριότητας μπορούν να οδηγήσουν στην απώλεια πελατών και σημαντικών συμβάσεων. Ένα μέρος της επιβάρυνσης, όπως είναι το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης, της αποκατάστασης και των πληρωμών κοινωνικής ασφάλισης στα θύματα ατυχημάτων, αναλαμβάνει ολόκληρη η κοινωνία. Το συνολικό κόστος των εργατικών ατυχημάτων για την οικονομία της ΕΕ το πιο πρόσφατο έτος για το οποίο διατίθενται αναλυτικές πληροφορίες (2000) υπολογίζεται περίπου στα 55 δισεκατομμύρια ευρώ που αντιστοιχεί στο 0,64% του ΑΕγχΠ στην ΕΕ-15 το Άλλα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την εργασία δεν περιλαμβάνονται. Σύμφωνα με τις έρευνες, αυτού του είδους προβλήματα προκαλούν ακόμη μεγαλύτερες απώλειες χρόνου εργασίας ή αυξάνουν το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης. Από μακροοικονομική άποψη το κόστος των ατυχημάτων στην εργασία και των επαγγελματικών νόσων στην ΕΕ-15 κυμαίνεται από 2,6% έως 3,8% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος (ΑΕΠ). Σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, το εκτιμώμενο κόστος των επαγγελματικών νόσων ανά εργαζόμενο είναι τουλάχιστον τρεις φορές υψηλότερο από το κόστος πρόληψης 5. Οι επαγγελματικοί τραυματισμοί και νόσοι προκαλούν επίσης διάφορες κοινωνικές συνέπειες. Τραυματισμοί που οφείλονται σε ατυχήματα και επαγγελματικές νόσους μπορούν να οδηγήσουν σε προσωρινή ή μόνιμη ανικανότητα εργασίας. Σύμφωνα με την ενότητα ad hoc της Έρευνας για το Εργατικό Δυναμικό του 1999 (ΕΕΔ), το 5% περίπου των θυμάτων η υγεία των οποίων έχει αποκατασταθεί μετά από εργατικό ατύχημα δεν μπορούν να επιστρέψουν στην ίδια εργασία. Οι περιορισμένες ευκαιρίες για εργασία συχνά επηρεάζουν τις επαγγελματικές λειτουργίες και τις ψυχολογικές αντιδράσεις και τις αποκρίσεις συμπεριφοράς και οδηγούν στον κοινωνικό αποκλεισμό, γεγονός που έχει επιπτώσεις σε Στατιστική ανάλυση του κοινωνικοοικονομικού κόστους των εργατικών ατυχημάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, Eurostat. Στατιστική ανάλυση του κοινωνικοοικονομικού κόστους των εργατικών ατυχημάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, Eurostat. Το κόστος ανεπαρκών συνθηκών εργασίας, Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας. EL 3 EL

4 πολλά επίπεδα και αυξάνει το κόστος για τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης. Επιπλέον κάποιες ομάδες, όπως οι προσωρινοί εργαζόμενοι, οι μετανάστες, τα άτομα με αναπηρίες και νέοι και ηλικιωμένοι εργαζόμενοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να υποφέρουν από τις ανεπαρκείς συνθήκες υγείας και ασφάλειας στην εργασία Ποιοι είναι οι ενδογενείς κίνδυνοι στην αρχική κατάσταση; Δύο τάσεις έχουν εντοπιστεί ως κύριοι ενδογενείς κίνδυνοι στην παρούσα κατάσταση. Ο πρώτος συνδέεται με το γεγονός ότι η μείωση των επαγγελματικών κινδύνων δεν είναι ομοιογενής. Ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων, π.χ. νεαροί εργαζόμενοι είναι υπερβολικά εκτεθειμένοι σε επαγγελματικούς κινδύνους, ορισμένες κατηγορίες επιχειρήσεων, π.χ. ΜΜΕ, είναι πιο ευάλωτες και ορισμένοι κλάδοι έχουν ακόμη υψηλά ποσοστά εργατικών ατυχημάτων και επαγγελματικών νόσων Τυποποιημένο ποσοστό ατυχημάτων ανά ηλικία του θύματος (ατυχήματα με απουσία άνω των 3 ημερών) (προσωρινή τιμή) Σύνολο Κάτω των 18 ετών Μεταξύ 18 και 24 ετών Μεταξύ 25 και 34 ετών Μεταξύ 35 και 44 ετών Μεταξύ 45 και 54 ετών Μεταξύ 55 και 64 ετών 65 ετών και άνω 6 Το τυποποιημένο ποσοστό περιστατικών υπολογίζεται δίνοντας σε κάθε κλάδο το ίδιο βάρος σε εθνικό επίπεδο με αυτό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για την πλήρη μεθοδολογία συμβουλευτείτε: Ευρωπαϊκές Στατιστικές στην Εργασία ((ESAW) Μεθοδολογία EL 4 EL

5 6 5 4 Τυποποιημένο ποσοστό ατυχημάτων ανά μέγεθος επιχείρησης (θανατηφόρα ατυχήματα) (προσωρινή τιμή) σύνολο μεταξύ 1 και 9 μεταξύ 10 και 49 μεταξύ 50 και 249 Τάξη μεγέθους της επιχείρησης 250 ή περισσότερους εργαζόμενους 14,0 12,0 10,0 8,0 Τυποποιημένο ποσοστό ατυχημάτων ανά οικονομική δραστηριότητα (θανατηφόρα ατυχήματα) 2001 (έτος αναφοράς) (προσωρινή τιμή) 6,0 4,0 2,0 0,0 9 κύριοι τομείς (*) (α) Γεωργία (στ) Δομικές κατασκευές) Κύριοι τομείς δραστηριότητας (θ) Μεταφορές Άλλοι τομείς (χονδρικό εμπόριο, ξενοδοχεία, χρηματοπ ιστωτικές υπηρεσίες, πώληση ακινήτων) (*) Γεωργία, μεταπ οίηση, ηλεκτρισμός, δομικές κατασκευές, χοντρικό εμπόριο, ξενοδοχεία, μεταφορές, χρηματοπ ιστωτικές υπηρεσίες, πώληση ακινήτων Πηγή: Eurostat Η δεύτερη τάση συνδέεται με την αλλαγή της φύσης των επαγγελματικών κινδύνων στο πλαίσιο του αυξανόμενου ρυθμού καινοτομίας και αλλαγών στον επαγγελματικό βίο. EL 5 EL

6 Όσον αφορά τα επίπεδα πρακτικής εφαρμογής της κοινοτικής νομοθεσίας για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία, υπάρχουν ακόμη σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών. Οι διαφορές στον ορισμό των στόχων και στην παρακολούθηση της προόδου προς την επίτευξη των πολιτικών στόχων έχουν επίσης εντοπιστεί ως κοινά ασθενή σημεία σε πολλά κράτη μέλη Τι θα συνέβαινε σε περίπτωση "μη αλλαγής πολιτικής"; Εάν η σημερινή κατάσταση παρέμενε ως έχει και δεν δινόταν ιδιαίτερη προσοχή στις προκλήσεις που υπάρχουν, η ανταπόκριση στις νέες τάσεις κινδύνου, από την άποψη γενικής πολιτικής δράσης και ειδικών μέτρων πρόληψης, δεν θα ήταν επαρκής. Στασιμότητα ή, στη χειρότερη περίπτωση, αύξηση θα αναμενόταν στα ποσοστά εργατικών ατυχημάτων (ιδίως στους τομείς υψηλού κινδύνου όπως είναι οι δομικές κατασκευές, η γεωργία, οι μεταφορές ή οι υγειονομικές και κοινωνικές υπηρεσίες), και θα χανόταν η ευκαιρία για την ελάφρυνση της κοινωνικής και οικονομικής επιβάρυνσης που επωμίζεται η ΕΕ από τα εργατικά ατυχήματα και τις επαγγελματικές νόσους. Η διαιώνιση των διαφορών στην πρακτική εφαρμογή των ελάχιστων απαιτήσεων που ορίζονται στις οδηγίες της ΕΕ σε όλη την ΕΕ θα παρεμπόδιζε τη δημιουργία ισότιμου πεδίου δράσης για τις επιχειρήσεις της ΕΕ και θα μπορούσε να έχει ως συνέπεια έναν ανταγωνισμό με βάση χαμηλά πρότυπα συνθηκών εργασίας Ποια είναι η κινητήρια δύναμη για δράση; Μία από τις κεντρικές δεσμεύσεις στη στρατηγική της Λισαβόνας για την αύξηση της απασχόλησης και της παραγωγικότητας με τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας απαιτεί μια εντατικότερη προσπάθεια όλων των συντελεστών για τη βελτίωση των επιδόσεων στον τομέα της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας στην ΕΕ. Ο ρόλος της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της παραγωγικότητας των επιχειρήσεων με τη μείωση του κόστους των ατυχημάτων, των περιστατικών και των νόσων και με την προώθηση περισσότερων κινήτρων του εργατικού δυναμικού είναι ύψιστης σημασίας. Οι παράγοντες επαγγελματικού κινδύνου ευθύνονται για το 8,8% της παγκόσμιας επιβάρυνσης θνησιμότητας και το 8,1% των DALYs 7 που οφείλονται σε ακούσιους τραυματισμούς παγκοσμίως 8. Το μέγεθος της επιβάρυνσης από τις επαγγελματικές νόσους είναι τεράστιο και οι αιτίες πίσω από αυτό είναι πολλαπλές και σύνθετες. Η κλίμακα του προβλήματος απαιτεί ολοκληρωμένη, συντονισμένη και στρατηγική αντιμετώπιση και από κοινού ανάπτυξη εθνικών πολιτικών από τους μεγαλύτερους συντελεστές στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 3. Ποιοι είναι οι κύριοι στόχοι που αναμένεται να επιτευχθούν από την πολιτική; Ο στόχος της νέας κοινοτικής στρατηγικής εξακολουθεί να είναι η εμπλοκή όλων των συντελεστών στην επίτευξη σύγχρονης, αποτελεσματικής και αποδοτικής υγείας και ασφάλειας για την Ευρώπη, με την οποία θα μειωθούν τα ποσοστά ατυχημάτων και νόσων και η οποία θα έχει θετική επίδραση στην απασχολησιμότητα και στις επιχειρήσεις. Ο κύριος 7 8 DALYS Έτη Ζωής Αναπροσαρμοσμένα με βάση την Αναπηρία. DALYS για μια νόσο είναι το σύνολο των ετών δυνητικής ζωής που χάθηκαν λόγω πρόωρης θνησιμότητας στον πληθυσμό και των ετών παραγωγικής ζωής που χάθηκαν λόγω αναπηρίας για περιστατικά της κατάστασης υγείας. Moving Knowledge of Global Burden into Preventive Action, Gerry J.M. Eijkemans, Jukka Takala, American Journal of Industrial Medicine. EL 6 EL

7 στόχος της νέας στρατηγικής είναι να επιτευχθεί συνεχής, βιώσιμη και ομοιογενής μείωση των εργατικών ατυχημάτων και επαγγελματικών νόσων στην ΕΕ με την: προώθηση της ανάπτυξης και εφαρμογής συνεκτικών εθνικών στρατηγικών διατήρηση νομοθεσίας προσαρμοσμένης στο μεταβαλλόμενο κόσμο εργασίας ενθάρρυνση της δέσμευσης και κινήτρων εκ μέρους των εργοδοτών και εργαζομένων υιοθέτηση μιας νέας προσέγγισης στην επαγγελματική υγεία στο πλαίσιο των δημογραφικών τάσεων βελτίωση της παρακολούθησης της προόδου. Ο γενικός στόχος είναι μια μείωση 25% στα ποσοστά περιστατικών εργατικών ατυχημάτων και επαγγελματικών νόσων σε επίπεδο ΕΕ στη διάρκεια της περιόδου Ποιες είναι οι κύριες διαθέσιμες επιλογές πολιτικής για την επίτευξη των στόχων; Προκειμένου να θεμελιωθεί μια κουλτούρα πρόληψης του κινδύνου και να επιτευχθούν οι στρατηγικοί στόχοι, είναι αναγκαίο να συνδυαστούν διάφορα πολιτικά εργαλεία, όπως νομοθεσία, κοινωνικός διάλογος, μέτρα για την πρόοδο και βέλτιστες πρακτικές, κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων, οικονομικά κίνητρα και ορθολογισμός. Η νέα κοινοτική στρατηγική απαιτεί δράση από όλους τους συντελεστές σε όλα τα επίπεδα: το ευρωπαϊκό, το εθνικό, το τοπικό και το χώρο εργασίας. Όταν τα κράτη μέλη αναπτύσσουν τις εθνικές τους στρατηγικές θα πρέπει να καθορίζουν στόχους και προτεραιότητες για την εθνική τους δράση και να επιλέξουν τα δέοντα πολιτικά εργαλεία, με βάση μια διεξοδική πολυδιάστατη ανάλυση λαμβάνοντας υπόψη τους κοινωνικούς, οικονομικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Επειδή υπάρχει ήδη εκτενής κοινοτική νομοθεσία, η δράση σε κοινοτικό επίπεδο θα επικεντρωθεί κυρίως στην ενημέρωση και απλοποίηση των υφισταμένων νομοθετικών μέτρων χωρίς να μειωθούν τα ισχύοντα πρότυπα προστασίας. Αυτή προσπάθεια πρέπει να συνοδεύεται από παρόμοια εγχειρήματα εκ μέρους των κρατών μελών για την απλούστευση της δικής τους νομοθεσίας για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία. Για τη διευκόλυνση της πρακτικής εφαρμογής της νομοθεσίας, η Επιτροπή θα συνεχίσει το έργο της για την παροχή μη δεσμευτικών κατευθυντήριων γραμμών. Θα προωθήσει τη μεγαλύτερη συνεργασία στον τομέα της εφαρμογής με τη βοήθεια των δραστηριοτήτων της Επιτροπής Ανωτέρων Επιθεωρητών Εργασίας (ΕΑΕΕ) η οποία θα συνεχίσει τις ανταλλαγές ορθής πρακτικής και εμπειριών και θα επικεντρωθεί περισσότερο στον εντοπισμό σημαντικών προβλημάτων πρακτικής εφαρμογής στα διάφορα κράτη μέλη. Προκειμένου να αυξηθούν τα κίνητρα των εργοδοτών και των εργαζομένων είναι ανάγκη να αναπτυχθούν πολιτικές με επίκεντρο την επίτευξη αλλαγής της νοοτροπίας καθιστώντας την υγεία και την ασφάλεια αναπόσπαστο μέρος της εκπαίδευσης και κατάρτισης. Επίσης πρέπει να παρέχεται υποστήριξη απευθυνόμενη στις ΜΜΕ. Επίσης χρειάζεται να εξασφαλιστεί καλύτερη πληροφόρηση και να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση στο χώρο εργασίας με τη κοινοποίηση της βέλτιστης πρακτικής στον τομέα. Με μια νέα προσέγγιση στην επαγγελματική υγεία στο πλαίσιο των δημογραφικών τάσεων πρέπει να λαμβάνονται υπόψη μέτρα τα οποία εξασφαλίζουν ότι οι ειδικές ανάγκες ορισμένων ομάδων του εργατικού δυναμικού δεν θα παραμελούνται. Τα κράτη μέλη EL 7 EL

8 καλούνται να αναπτύξουν πολιτικά εργαλεία επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας τα οποία θα ενθαρρύνουν την επανενσωμάτωση των ατόμων με αναπηρία στην αγορά εργασίας, μέσω της αξιοποίησης των εισηγήσεων τόσο των μεγαλύτερης ηλικίας καθώς και των νέων εργαζομένων και της ανταπόκρισης στις ειδικές ανάγκες των διακινουμένων εργαζομένων. 5. Αντίκτυπος της στρατηγικής 5.1. Οικονομικός αντίκτυπος Ο αντίκτυπος της στρατηγικής από οικονομική άποψη πρέπει να λάβει τη μορφή μείωσης του άμεσου και έμμεσου κόστους των ατυχημάτων και των προβλημάτων υγείας που συνδέονται με την εργασία για το θιγόμενο εργαζόμενο, την οικογένεια του εργαζόμενου, τους εργοδότες και την κοινωνία. Ως έγγραφο πολιτικής δράσης η στρατηγική δεν εισάγει νέες ειδικές απαιτήσεις υγείας και ασφάλειας και συνεπώς δεν οδηγεί σε πρόσθετο κόστος συμμόρφωσης για τις επιχειρήσεις. Συνιστά καλύτερη εφαρμογή και ενίσχυση της υφιστάμενης νομοθεσίας. Με την εφαρμογή των ελάχιστων απαιτήσεων που περιέχονται στις οδηγίες ΕΕ σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση θα δημιουργηθούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού και θα προληφθεί ο ανταγωνισμός που βασίζεται σε χαμηλά πρότυπα συνθηκών εργασίας. Είναι δύσκολο να αξιολογηθεί διεξοδικά ο αντίκτυπος εφόσον οι περισσότερες ενέργειες θα έχουν κατάντη επίδραση και εξαρτώνται από την εμπλοκή των ενδιαφερομένων μερών στα διάφορα επίπεδα. Ωστόσο, επειδή ο γενικός στόχος της στρατηγικής είναι μια μείωση κατά 25% του ποσοστού των εργατικών ατυχημάτων, τα αναμενόμενα αποτελέσματα από οικονομική άποψη θα συνίστανται κυρίως στη μείωση του γενικού κόστους των ατυχημάτων, των συχνών απουσιών και της επιβάρυνσης των νόσων (κόστος θεραπείας και νοσηλείας). Εάν επιτευχθεί ο στόχος αυτός, θα αποφευχθεί η απώλεια άνω των 137,5 εκατομμυρίων ημερών εργασίας λόγω εργατικών ατυχημάτων και επαγγελματικών νόσων. Η μείωση των συχνών απουσιών σημαίνει μείωση του κόστους για τους εργαζόμενους, τους εργοδότες και τους ασφαλιστές. Έχει άμεσο αντίκτυπο στις εθνικές οικονομίες, λόγω του κόστους της ιατρικής περίθαλψης και της κοινωνικής ασφάλισης και της απώλειας αποδοτικότητας που προκύπτει από τη μείωση του εργατικού δυναμικού. Από τη σύγκριση του εκτιμώμενου κόστους που οφείλεται στις επαγγελματικές νόσους με το κόστος της πρόληψής τους διαφαίνεται τεράστιο δυναμικό για θετικό οικονομικό αντίκτυπο από την καλή πρόληψη στον τομέα της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας. Σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, το εκτιμώμενο κόστος των επαγγελματικών νόσων ανά εργαζόμενο είναι τουλάχιστον τρεις φορές υψηλότερο από το κόστος πρόληψης. Επιπλέον, καλή επαγγελματική ασφάλεια και υγεία επιφέρει πολλά πλεονεκτήματα στις επιχειρήσεις. Μια θετική κουλτούρα ασφάλειας αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τη διατήρηση της καλής ψυχικής διάθεσης και της δέσμευσης του προσωπικού στην επιχείρηση. Επίσης συμβάλλει στη δημιουργία καλής εικόνας και καλών σχέσεων με τους επιχειρηματικούς εταίρους Κοινωνικός αντίκτυπος Από κοινωνική άποψη η πολιτική που ορίζεται στο στρατηγικό πλαίσιο βοηθά στην αλλαγή της αντίληψης των κινδύνων από τους εργαζόμενους και τους εργοδότες χάρη στη διαδικασία μάθησης και καλύτερης ενημέρωσης σχετικά με τα προβλήματα και τους τρόπους για την αντιμετώπισή τους. Το αποτέλεσμα είναι η καλύτερη κατανόηση του ρόλου της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία και η πραγματική δέσμευση εκ μέρους των εργαζομένων και EL 8 EL

9 των εργοδοτών έτσι ώστε η επαγγελματική ασφάλεια και υγεία να υπερβαίνει τα όρια της συμμόρφωσης με τη νομοθεσία και να προσφέρει μια ευκαιρία για την παροχή μεγαλύτερης ικανοποίησης από την εργασία και καλύτερης ψυχικής διάθεσης στην εργασία. Οι κύριες κοινωνικές συνέπειες της στρατηγικής για την απασχόληση και την κοινωνική ένταξη διαφόρων ομάδων του εργατικού δυναμικού είναι οι ακόλουθες: Άτομα με αναπηρίες: Καλές διαδικασίες επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας μπορούν να βοηθήσουν τα θύματα ατυχημάτων ή τα άτομα με χρόνιες παθήσεις να διατηρήσουν τη θέση τους εργασίας ή να επιτρέψουν στην εργασία. Έγκαιρη αποκατάσταση σε συνδυασμό με ταχεία επέμβαση προλαμβάνει την επιδείνωση της κατάστασης και την απώλεια των δεξιοτήτων/κινήτρων από την πλευρά των τραυματισμένων εργαζομένων. Διακινούμενοι εργαζόμενοι: το περιβάλλον εργασίας έχει το δυναμικό να είναι ένα από τα κύρια υπόβαθρα για την ενσωμάτωση των διακινουμένων εργαζομένων. Είναι ζωτικής σημασίας να εξασφαλιστεί ότι αυτή η κοινωνική ομάδα θα επωφελείται από όλα τα πρότυπα επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας σε ίση βάση, επειδή αυτό θα έχει θετικό αντίκτυπο, όπως είναι η δημιουργία της αίσθησης ίσης μεταχείρισης και συμμετοχής, και θα συμβάλει στην αποφυγή του κοινωνικού αποκλεισμού για τους διακινούμενους εργαζόμενους. Εργατικό δυναμικό μεγαλύτερης ηλικίας: Καλή επαγγελματική ασφάλεια και υγεία θα έχει θετικό αντίκτυπο στην παράταση του επαγγελματικού βίου με την αύξηση της ικανοποίησης από την εργασία και τη μείωση αγχωτικών και μονότονων συνθηκών εργασίας που προκαλούν πρόωρα επιδείνωση της υγείας και, συνεπώς, πρόωρη έξοδο από τον επαγγελματικό βίο. Εργαζόμενοι νέοι: Η αύξηση της ενημέρωσης για τους νεαρούς εργαζόμενους οι οποίοι είναι συχνά λιγότερο ενημερωμένοι σχετικά με τους επαγγελματικούς κινδύνους θα έχει αντίκτυπο με τη μορφή καλύτερης προσαρμογής και συμμετοχής στην αγορά εργασίας αυτών των εργαζομένων Περιβαλλοντικός αντίκτυπος Οι πολιτικές επαγγελματικής υγείας και ασφάλειας θα μπορούσαν να έχουν αντίκτυπο όχι μόνον στο χώρο εργασίας αλλά επίσης στο περιβάλλον. Οι πιθανές αλληλεπιδράσεις πρέπει να εξεταστούν προσεκτικά κατά το σχεδιασμό της επιμέρους πολιτικής δράσης ή πρακτικών λύσεων και οι πιθανές συνέργειες πρέπει να αξιοποιούνται στη διαδικασία χάραξης πολιτικής. 6. Πώς θα παρακολουθούνται και θα αξιολογούνται μετά την υλοποίηση τα αποτελέσματα και ο αντίκτυπος της πρότασης; Ένα ενιαίο σύστημα παρακολούθησης θα καταρτιστεί από την Επιτροπή για την αξιολόγηση και τη μέτρηση της προόδου στις δραστηριότητες των κρατών μελών και άλλων που εμπλέκονται στην εφαρμογή της στρατηγικής. Η Επιτροπή, μαζί με τη συμβουλευτική επιτροπή για την ασφάλεια και την υγεία στην εργασία (ΣΕΑΥΕ), θα αναπτύξει κοινό σύστημα για τη συλλογή και την κοινοποίηση των πληροφοριών σχετικά με το περιεχόμενο των εθνικών στρατηγικών, το ποσοστό επίτευξης των στόχων τους και την αποτελεσματικότητα των προληπτικών δομών. EL 9 EL

10 Επιπλέον, η πολιτική θα παρακολουθείται από την Επιτροπή με τη βοήθεια των υφισταμένων στατιστικών δεικτών στο πλαίσιο των σχεδίων ESAW 9 και ΕODS 10, την έρευνα για το εργατικό δυναμικό και τις έρευνες για τις συνθήκες εργασίας. Η Επιτροπή θα εξετάσει επίσης τη δυνατότητα ανάπτυξης νέων ποιοτικών δεικτών για τη μέτρηση των προσπαθειών που καταβάλλονται κατά την υλοποίηση πρωτοβουλιών στο πλαίσιο εθνικών στρατηγικών. 9 Ευρωπαϊκές στατιστικές για τα εργατικά ατυχήματα. 10 Ευρωπαϊκές στατιστικές για τις επαγγελματικές νόσους. EL 10 EL