Δικαιώματα βάσει του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα

Transcript

1 ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΤΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ (ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ, ΣΧΕΔΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ) ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΑ ΚΟΙΝΟΤΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΜΕΡΟΣ Γ ΑΝΑΚΟΠΗ ΤΜΗΜΑ 4 ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΒΑΣΕΙ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 8 ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4 ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΣΗΜΑ Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Γ, Ανακοπή Σελίδα 1

2 Περιεχόμενα 1 Εισαγωγικές παρατηρήσεις Διάρθρωση του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Το άμεσο δικαίωμα κυριότητας που παρέχει ο νόμος στον ανακόπτοντα Κατηγορίες δικαιωμάτων που εμπίπτουν στο άρθρο 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Εισαγωγή Μη καταχωρισμένα σήματα Άλλα αναγνωριστικά ταυτότητας επιχειρήσεων Εμπορικές επωνυμίες Εταιρικές επωνυμίες Ονόματα τομέων Τίτλοι Γεωγραφικές ενδείξεις Προγενέστερα δικαιώματα που απορρέουν από τη νομοθεσία της ΕΕ Προγενέστερα δικαιώματα που απορρέουν από τα δίκαια των κρατών μελών Προγενέστερα δικαιώματα που απορρέουν από διεθνείς συμφωνίες Έκταση προστασίας ΠΓΕ Απαιτήσεις περί χρήσης Εθνικό πρότυπο Ευρωπαϊκό πρότυπο χρήση στις συναλλαγές σημείου το οποίο δεν έχει μόνον τοπική ισχύ Χρήση στις συναλλαγές Η ισχύς της χρήσης Προγενέστερο δικαίωμα Έκταση προστασίας Αποδεικτικά στοιχεία και μέτρο απόδειξης ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΘΝΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΣΥΝΙΣΤΟΥΝ «ΠΡΟΓΕΝΕΣΤΕΡΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ» ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 8 ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4 ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΣΗΜΑ Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Γ, Ανακοπή Σελίδα 2

3 1 Εισαγωγικές παρατηρήσεις Η σχέση μεταξύ συστήματος κοινοτικού σήματος και εθνικών δικαιικών συστημάτων βασίζεται στην αρχή της συνύπαρξης. Αυτό σημαίνει ότι το σύστημα κοινοτικού σήματος και τα εθνικά δικαιικά συστήματα υφίστανται και λειτουργούν παράλληλα. Το ίδιο σημείο μπορεί να προστατευθεί από τον ίδιο δικαιούχο ως κοινοτικό σήμα και ταυτόχρονα ως εθνικό σήμα σε ένα κράτος μέλος (ή σε όλα τα κράτη μέλη). Η αρχή της συνύπαρξης συνεπάγεται επιπροσθέτως ότι το σύστημα κοινοτικού σήματος αναγνωρίζει ενεργά τη βαρύτητα των εθνικών δικαιωμάτων και την έκταση της προστασίας τους. Σε περιπτώσεις συγκρούσεων μεταξύ κοινοτικών και εθνικών σημάτων ή άλλων εθνικών δικαιωμάτων, δεν υπάρχει ιεραρχία που να καθορίζει ποιο σύστημα υπερισχύει του άλλου, αλλά εφαρμόζεται η αρχή της προτεραιότητας. Εφόσον πληρούνται οι αντίστοιχες απαιτήσεις, τα προγενέστερα εθνικά σήματα ή άλλα προγενέστερα εθνικά δικαιώματα μπορούν να αποτρέψουν την καταχώριση μεταγενέστερου κοινοτικού σήματος ή να οδηγήσουν στη διαγραφή του. Η θέσπιση της οδηγίας περί σημάτων και η επακόλουθη εφαρμογή της συνέβαλαν μεν στην εναρμόνιση των νομοθεσιών όσον αφορά τα καταχωρισμένα σήματα, όμως δεν έχει συμβεί το ίδιο σε επίπεδο ΕΕ για τα μη καταχωρισμένα σήματα ούτε για τα περισσότερα άλλα παρόμοια προγενέστερα δικαιώματα. Αυτά τα μη εναρμονισμένα δικαιώματα εξακολουθούν να διέπονται αποκλειστικά από τα εθνικά δίκαια. Οι κατηγορίες προγενέστερων δικαιωμάτων τα οποία μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο επίκλησης στο πλαίσιο διαδικασιών ενώπιον του Γραφείου προσδιορίζονται στις ακόλουθες διατάξεις του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα: στο άρθρο 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, το οποίο περιορίζει την έκταση της προστασίας σε περίπτωση άσκησης ανακοπής σε προγενέστερα μη καταχωρισμένα σήματα ή άλλα χρησιμοποιούμενα στις συναλλαγές σημεία τα οποία δεν έχουν μόνον τοπική ισχύ στο άρθρο 53 παράγραφος 2 στοιχεία α) έως δ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, το οποίο διευρύνει το πεδίο των προγενέστερων δικαιωμάτων που μπορούν να προβληθούν για την κίνηση διαδικασίας κήρυξης ακυρότητας πέραν αυτών που προβλέπονται στο άρθρο 8 παράγραφος 4 του ίδιου κανονισμού καλύπτοντας και άλλα προγενέστερα δικαιώματα, και ιδίως το δικαίωμα στο όνομα, το δικαίωμα στην εικόνα, το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας και το δικαίωμα βιομηχανικής ιδιοκτησίας στο άρθρο 111 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, το οποίο συμπληρώνει το εύρος των προγενέστερων σημάτων που μπορούν να προβληθούν για την άσκηση ανακοπής προβλέποντας ότι τα δικαιώματα μόνον τοπικής ισχύος τα οποία δεν πληρούν, επομένως, το κριτήριο ότι «δεν έχουν μόνον τοπική ισχύ» του άρθρου 8 παράγραφος 4 του ίδιου κανονισμού δύνανται να εμποδίσουν τη χρήση κοινοτικού σήματος παρότι δεν μπορούν να αποτρέψουν την καταχώρισή του. Το παρόν μέρος των κατευθυντήριων γραμμών εξετάζει μόνο τα προγενέστερα δικαιώματα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα. Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Γ, Ανακοπή Σελίδα 3

4 2 Διάρθρωση του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Το άρθρο 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα ορίζει τα εξής: «Κατόπιν ανακοπής του δικαιούχου του μη καταχωρισμένου σήματος ή άλλου χρησιμοποιούμενου στις συναλλαγές σημείου το οποίο δεν έχει μόνον τοπική ισχύ, το αιτούμενο σήμα δεν γίνεται δεκτό για καταχώριση, στις περιπτώσεις και στο βαθμό που σύμφωνα με το δίκαιο του κράτους μέλους που διέπει το σημείο αυτό: α) δικαιώματα επί του εν λόγω σημείου έχουν αποκτηθεί πριν από την ημερομηνία κατάθεσης της αίτησης κοινοτικού σήματος ή, ενδεχομένως, πριν από την ημερομηνία της προτεραιότητας που προβάλλεται σε υποστήριξη της αίτησης κοινοτικού σήματος β) το εν λόγω σημείο παρέχει στον δικαιούχο του το δικαίωμα να απαγορεύσει τη χρήση πλέον πρόσφατου σήματος.» Το άρθρο 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα προβλέπει ουσιαστικά ότι ο δικαιούχος δύναται να επικαλεστεί προς στήριξη της ανακοπής του, εκτός από τα προγενέστερα σήματα που αναφέρονται στο άρθρο 8 παράγραφος 2 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, και μη καταχωρισμένα σήματα και άλλα σημεία τα οποία απολαύουν προστασίας σε επίπεδο κράτους μέλους, χρησιμοποιούνται στις συναλλαγές ως «αναγνωριστικά ταυτότητας επιχείρησης» και δεν έχουν μόνον τοπική ισχύ, εφόσον τα σημεία αυτά παρέχουν στους δικαιούχους τους το δικαίωμα να απαγορεύσουν τη χρήση πλέον πρόσφατου σήματος. Το άρθρο 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα δεν αναφέρει ρητώς ή διεξοδικώς τα συγκεκριμένα δικαιώματα των οποίων είναι δυνατή η επίκληση δυνάμει της εν λόγω διάταξης, αλλά σκιαγραφεί ένα ευρύ φάσμα δικαιωμάτων που μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για την άσκηση ανακοπής κατά αίτησης καταχώρισης κοινοτικού σήματος. Ως εκ τούτου, το άρθρο 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα μπορεί να ιδωθεί ευρύτερα ως «γενική διάταξη» για την άσκηση ανακοπής βάσει μη καταχωρισμένων σημάτων και άλλων χρησιμοποιούμενων στις συναλλαγές σημείων. Το ευρύ πεδίο των προγενέστερων δικαιωμάτων που μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο επίκλησης δυνάμει του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα υπόκειται, πάντως, σε διάφορους περιορισμούς: τα σημεία αυτά πρέπει να παρέχουν στους δικαιούχους τους το δικαίωμα να τα ασκήσουν, δεν πρέπει να έχουν μόνον τοπική ισχύ, πρέπει να προστατεύονται δυνάμει του εθνικού δικαίου που τα διέπει από τη χρήση μεταγενέστερου σήματος και τα δικαιώματα πρέπει να έχουν αποκτηθεί πριν από την κατάθεση της αίτησης καταχώρισης κοινοτικού σήματος σύμφωνα με το δίκαιο του κράτους μέλους που διέπει το σημείο αυτό. Η απαίτηση περί «σημείου το οποίο δεν έχει μόνον τοπική ισχύ» αποσκοπεί στον περιορισμό του αριθμού των μη καταχωρισμένων δικαιωμάτων που μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο επίκλησης, ώστε να αποτραπεί ο κίνδυνος κατάρρευσης ή παράλυσης του συστήματος κοινοτικού σήματος λόγω του καταιγισμού ανακοπών δυνάμει σχετικά ασήμαντων αντιτάξιμων δικαιωμάτων. Η απαίτηση περί «εθνικής προστασίας» θεωρείται αναγκαία δεδομένου ότι τα μη καταχωρισμένα εθνικά δικαιώματα δεν είναι ευκόλως προσδιορίσιμα και η προστασία Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Γ, Ανακοπή Σελίδα 4

5 τους δεν είναι εναρμονισμένη σε επίπεδο ΕΕ. Κατά συνέπεια, η έκταση της προστασίας των προγενέστερων σημείων μπορεί να καθοριστεί μόνο από τα εθνικά δίκαια που διέπουν τα σημεία αυτά. Οι απαιτήσεις περί «σημείου χρησιμοποιούμενου στις συναλλαγές» και «σημείου το οποίο δεν έχει μόνον τοπική ισχύ» πρέπει να ερμηνεύονται μεν δυνάμει του ενωσιακού δικαίου (ευρωπαϊκό πρότυπο), όμως όταν πρέπει να προσδιοριστεί εάν ένα συγκεκριμένο δικαίωμα αναγνωρίζεται και προστατεύεται από εθνικό δίκαιο, εάν ο δικαιούχος του έχει δικαίωμα να απαγορεύσει τη χρήση πλέον πρόσφατου σήματος, και ποιες είναι οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται δυνάμει του εθνικού δικαίου για την επιτυχή άσκηση του δικαιώματος, τότε εφαρμόζεται το εθνικό δίκαιο. Συνέπεια της εφαρμογής του διττού αυτού συστήματος είναι ότι το Γραφείο οφείλει να εφαρμόζει τόσο τις σχετικές διατάξεις του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα όσο και τις διατάξεις του εθνικού δικαίου που διέπει το προγενέστερο αντιτάξιμο δικαίωμα. Δεδομένης, επομένως, της διπλής εξέτασης που προβλέπεται στο άρθρο 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, η τελευταία αυτή διάταξη, καθώς και η σύνδεση μεταξύ ενωσιακού και εθνικού δικαίου, έχουν σε κάποιον βαθμό «υβριδικό» χαρακτήρα. 3 Προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Για την επιτυχή επίκληση του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα πρέπει να πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις: α) ο ανακόπτων πρέπει να είναι ο δικαιούχος του μη καταχωρισμένου σήματος ή άλλου χρησιμοποιούμενου στις συναλλαγές σημείου β) η χρήση του σήματος ή του σημείου δεν πρέπει να έχει μόνον τοπική ισχύ γ) το σχετικό δικαίωμα πρέπει να έχει αποκτηθεί πριν από την κατάθεση της αίτησης καταχώρισης κοινοτικού σήματος σύμφωνα με το δίκαιο του κράτους μέλους που διέπει το σημείο αυτό δ) το σημείο πρέπει να παρέχει στον δικαιούχο του το δικαίωμα να απαγορεύσει τη χρήση πλέον πρόσφατου σήματος σύμφωνα με το δίκαιο του κράτους μέλους που διέπει το σημείο αυτό. 3.1 Το άμεσο δικαίωμα κυριότητας που παρέχει ο νόμος στον ανακόπτοντα Τα δικαιικά συστήματα των κρατών μελών της ΕΕ προβλέπουν διάφορα μέσα για την αποτροπή της χρήσης μεταγενέστερων σημάτων τα οποία βασίζονται σε προγενέστερα σημεία που χρησιμοποιούνται στις συναλλαγές. Εντούτοις, για να εμπίπτει στην έννοια του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, το προγενέστερο δικαίωμα πρέπει να ανήκει σε συγκεκριμένο δικαιούχο ή σε συγκεκριμένη κατηγορία χρηστών που έχει συμφέρον οιονεί κυριότητας επ αυτού, υπό την έννοια ότι δύναται να αποτρέψει την παράνομη χρησιμοποίηση του σημείου από τρίτους ή να τους αποκλείσει από τη χρήση του. Αυτό συμβαίνει διότι το άρθρο 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα συνιστά «σχετικό» λόγο Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Γ, Ανακοπή Σελίδα 5

6 ανακοπής και το άρθρο 41 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του ίδιου κανονισμού προβλέπει ότι ανακοπή μπορεί να ασκηθεί μόνο από τους δικαιούχους προγενέστερων σημάτων ή σημείων στα οποία αναφέρεται η διάταξη αυτή, καθώς και από τα πρόσωπα στα οποία το εφαρμοστέο εθνικό δίκαιο επιτρέπει την άσκηση αυτών των δικαιωμάτων. Με άλλα λόγια, μόνο τα πρόσωπα που έχουν άμεσα αναγνωρισμένο από τον νόμο συμφέρον να κινήσουν διαδικασίες δικαιούνται να ασκήσουν ανακοπή κατά την έννοια του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα. Σε ορισμένα κράτη μέλη, για παράδειγμα, είναι δυνατή η απαγόρευση της χρήσης σημείου εφόσον συνεπάγεται αθέμιτες ή παραπλανητικές επιχειρηματικές πρακτικές. Σε τέτοιες περιπτώσεις, εάν το προγενέστερο δικαίωμα δεν παρουσιάζει «χαρακτηριστικά κυριότητας», δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα. Δεν έχει καμία απολύτως σημασία εάν τα σημεία αυτά προστατεύονται από παραπλανητική ή αθέμιτη χρήση δυνάμει της νομοθεσίας περί σημάτων, της νομοθεσίας περί αθέμιτου ανταγωνισμού ή οποιασδήποτε άλλης δέσμης νομοθετικών διατάξεων. Ενδεικτικό παράδειγμα τέτοιας περίπτωσης είναι ο γερμανικός κανονισμός που διέπει τη χρήση της γεωγραφικής ένδειξης «Solingen» για συγκεκριμένα προϊόντα (ψαλίδια κουζίνας, μαχαίρια, κ.λπ.). Ο συγκεκριμένος νόμος δεν συνιστά πρόσφορη βάση για την άσκηση ανακοπής δυνάμει του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα διότι δεν προβλέπει την ύπαρξη χαρακτηριστικών κυριότητας επί του εξεταζόμενου σημείου, με αποτέλεσμα το τελευταίο να διαθέτει χαρακτήρα μάλλον δημόσιας φύσης. Προγενέστερο δικαίωμα Υπόθεση αριθ. A.O. CUBA R 0051/ Όταν το εθνικό δίκαιο δεν παρέχει σε (δημόσια ή ιδιωτική) νομική οντότητα το υποκειμενικό δικαίωμα να απαγορεύει τη χρήση μεταγενέστερου σήματος, δεν πληρούται η «απαίτηση περί ύπαρξης δικαιώματος κυριότητας». Το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι το ισπανικό δίκαιο βάσει του οποίου τέθηκε σε εφαρμογή η διμερής συμφωνία μεταξύ Ισπανίας και Κούβας για την προστασία της ονομασίας προέλευσης «Cuba» δεν επαρκούσε για τη χορήγηση τέτοιου υποκειμενικού δικαιώματος (σκέψεις 23 έως 27). Στο πλαίσιο της αξιολόγησης της ύπαρξης δικαιώματος κυριότητας επί σημείου χρησιμοποιούμενου στις συναλλαγές, το Γραφείο οφείλει να εξετάσει ειδικά αν ο ανακόπτων έχει αποκτήσει δικαιώματα επί του σημείου «κατ εφαρμογή του εθνικού δικαίου» (απόφαση της 18/01/2012, T-304/09, «Basmati»). 3.2 Κατηγορίες δικαιωμάτων που εμπίπτουν στο άρθρο 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Εισαγωγή Κατά την αξιολόγηση της κατηγορίας δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας τα οποία μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο επίκλησης δυνάμει του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα εφαρμόζεται το ευρωπαϊκό πρότυπο. Η διάκριση απορρέει από την εν γένει οικονομία του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα και, συγκεκριμένα, από τη διαφοροποίηση μεταξύ των κατηγοριών προγενέστερων σημείων στις οποίες μπορεί να βασιστεί η άσκηση ανακοπής δυνάμει του άρθρου 8 παράγραφος 4 και των κατηγοριών πρόσθετων δικαιωμάτων που δύνανται να αποτελέσουν τη βάση για την κίνηση διαδικασίας κήρυξης ακυρότητας δυνάμει του άρθρου 53 παράγραφος 2. Το άρθρο 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα αναφέρεται σε σημεία («μη καταχωρισμένο σήμα ή άλλο [ ] σημείο»), ενώ το Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Γ, Ανακοπή Σελίδα 6

7 άρθρο 53 παράγραφος 2 του ίδιου κανονισμού αναφέρεται σε ευρύτερη δέσμη δικαιωμάτων: α) δικαίωμα στο όνομα β) δικαίωμα στην εικόνα γ) δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας δ) δικαίωμα βιομηχανικής ιδιοκτησίας. Επομένως, καίτοι τα σημεία που καλύπτονται από το άρθρο 8 παράγραφος 4 του εν λόγω κανονισμού εμπίπτουν μεν στην ευρύτερη κατηγορία των «δικαιωμάτων βιομηχανικής ιδιοκτησίας», εντούτοις, δεν αποτελούν όλα τα δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας «σημεία» για τους σκοπούς του άρθρου 8 παράγραφος 4. Δεδομένου ότι η διάκριση αυτή εμπεριέχεται στον κανονισμό για το κοινοτικό σήμα, δεν έχει σημασία το πώς ταξινομείται το εκάστοτε δικαίωμα δυνάμει του αντίστοιχου εθνικού δικαίου και, επιπλέον, είναι επουσιώδες το κατά πόσο τα αντίστοιχα σημεία ή δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας που διέπονται από το εθνικό δίκαιο αποτελούν αμφότερα αντικείμενο της ίδιας νομοθετικής πράξης. Οι κατηγορίες δικαιωμάτων που εμπίπτουν στο άρθρο 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα είναι οι ακόλουθες: «μη καταχωρισμένα σήματα» και «άλλα χρησιμοποιούμενα στις συναλλαγές σημεία» στα οποία περιλαμβάνονται: αναγνωριστικά ταυτότητας επιχειρήσεων όπως: εμπορικές επωνυμίες εταιρικές επωνυμίες διακριτικοί τίτλοι επιχειρήσεων τίτλοι έντυπων εκδόσεων ή παρόμοιων έργων ονόματα τομέων γεωγραφικές ενδείξεις. Τα περισσότερα εθνικά αναγνωριστικά ταυτότητας επιχειρήσεων που εμπίπτουν στην κατηγορία των προγενέστερων δικαιωμάτων κατά την έννοια του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα είναι μη καταχωρισμένα σημεία. Εάν, πάντως, κάποιο σημείο είναι καταχωρισμένο σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του αντίστοιχου εθνικού δικαίου, αυτό δεν αποτελεί εμπόδιο για την επίκλησή του δυνάμει της εν λόγω διάταξης Μη καταχωρισμένα σήματα Μη καταχωρισμένα σήματα που έχουν προκύψει δια της χρήσης υπάρχουν σε διάφορα κράτη μέλη ( 1 ) (βλ. συνοπτικό πίνακα στο τέλος του εγγράφου). Πρόκειται για σημεία που δηλώνουν την εμπορική προέλευση ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας, δηλαδή για σημεία που λειτουργούν ως σήματα. Οι κανόνες και οι προϋποθέσεις που διέπουν την απόκτηση δικαιωμάτων δυνάμει του εκάστοτε συναφούς εθνικού δικαίου ποικίλλουν από την απλή χρήση σημείου έως τη χρήση σημείου που έχει αποκτήσει φήμη. Δεν είναι επίσης ενιαία ούτε η έκταση της προστασίας τους, αν και σε γενικές γραμμές είναι παρόμοια με την προβλεπόμενη για τα καταχωρισμένα σήματα στις διατάξεις του ( 1 ) Η Μπενελούξ, η Κύπρος, η Κροατία, η Εσθονία, η Γαλλία, η Λιθουανία, η Πολωνία, η Ρουμανία, η Σλοβενία και η Ισπανία δεν προστατεύουν τα μη καταχωρισμένα σήματα (εκτός και αν, σε κάποιες από τις χώρες αυτές, θεωρούνται παγκοίνως γνωστά κατά την έννοια του άρθρου 6 δις της σύμβασης των Παρισίων). Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Γ, Ανακοπή Σελίδα 7

8 κανονισμού για το κοινοτικό σήμα. Το άρθρο 8 παράγραφος 4 του εν λόγω κανονισμού προβλέπει την ύπαρξη τέτοιων δικαιωμάτων στα κράτη μέλη και παρέχει στους δικαιούχους μη καταχωρισμένων σημάτων τη δυνατότητα να αποτρέπουν την καταχώριση αίτησης κοινοτικού σήματος στις περιπτώσεις στις οποίες θα επιτύγχαναν την απαγόρευση χρήσης του αιτούμενου κοινοτικού σήματος δυνάμει του συναφούς εθνικού δικαίου, εφόσον αποδείξουν ότι πληρούνται τόσο οι προϋποθέσεις που προβλέπονται από το εθνικό δίκαιο για την απαγόρευση χρήσης του μεταγενέστερου κοινοτικού σήματος όσο και οι λοιπές προϋποθέσεις του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα. Παράδειγμα: υπόθεση R 1529/2010-1, «Gladiator», που αφορά επίκληση μη καταχωρισμένου σήματος στην Τσεχική Δημοκρατία Άλλα αναγνωριστικά ταυτότητας επιχειρήσεων Τα «άλλα χρησιμοποιούμενα στις συναλλαγές σημεία» είναι μια ευρεία κατηγορία σημείων που δεν προσδιορίζονται αναλυτικά στο άρθρο 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα. Για να εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, πρέπει να διαθέτουν διακριτική λειτουργία, δηλαδή να προσδιορίζουν, πρωτίστως, μια επιχείρηση στην αγορά (αναγνωριστικά ταυτότητας επιχειρήσεων) ή μια γεωγραφική προέλευση (γεωγραφικές ενδείξεις). Το άρθρο 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα δεν καλύπτει άλλες κατηγορίες δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας που δεν συνιστούν «εμπορικά σημεία», όπως διπλώματα ευρεσιτεχνίας, δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας ή δικαιώματα επί σχεδίων ή υποδειγμάτων τα οποία δεν διαθέτουν πρωτίστως διακριτική λειτουργία αλλά προστατεύουν τεχνικά ή καλλιτεχνικά επιτεύγματα ή την «εμφάνιση» π.χ. προϊόντων. Ακολούθως παρατίθενται ορισμένα παραδείγματα υποθέσεων στις οποίες εξετάστηκε εάν ένα δικαίωμα ήταν «σημείο» για τους σκοπούς του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα. Προγενέστερο δικαίωμα Υπόθεση αριθ. JOSE PADILLA (δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας) T-255/08 Το Γενικό Δικαστήριο έκρινε ότι το δικαίωμα του δημιουργού (πνευματικής ιδιοκτησίας) δεν μπορεί να αποτελεί «σημείο χρησιμοποιούμενο στις συναλλαγές», κατά την έννοια του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα. Από την εν γένει οικονομία του άρθρου 53 του εν λόγω κανονισμού συνάγεται ότι ένα δικαίωμα δημιουργού δεν αποτελεί τέτοιο σημείο. Το άρθρο 53 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα προβλέπει ότι ένα κοινοτικό σήμα κηρύσσεται άκυρο εφόσον η χρήση του μπορεί να απαγορευθεί βάσει άλλου προγενέστερου δικαιώματος, εξ αυτών που διαλαμβάνονται στο άρθρο 8 παράγραφος 4, και εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις της παραγράφου αυτής. Η παράγραφος 2 στοιχείο γ) του ίδιου άρθρου ορίζει ότι ένα κοινοτικό σήμα κηρύσσεται επίσης άκυρο εφόσον η χρήση του μπορεί να απαγορευθεί βάσει «άλλου» προγενέστερου δικαιώματος, ιδίως δε βάσει δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας. Ως εκ τούτου, το δικαίωμα του δημιουργού δεν καταλέγεται μεταξύ των προγενέστερων δικαιωμάτων που διαλαμβάνονται στο άρθρο 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα. Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Γ, Ανακοπή Σελίδα 8

9 Προγενέστερο δικαίωμα Υπόθεση αριθ. Dr. No (δικαίωμα δημιουργού) T-435/05 Περαιτέρω, από τον συνδυασμό του άρθρου 8 παράγραφος 4 και του άρθρου 53 παράγραφος 2 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα προκύπτει ότι της προστασίας που προβλέπει το δικαίωμα του δημιουργού δεν μπορεί να γίνεται επίκληση στο πλαίσιο διαδικασίας ανακοπής, αλλά αποκλειστικά στο πλαίσιο διαδικασίας περί ακύρωσης του επίμαχου κοινοτικού σήματος (σκέψη 41). Προγενέστερο δικαιώματα Υπόθεση αριθ. και B (κοινοτικά σχέδια ή υποδείγματα) Τα σχέδια ή υποδείγματα είναι μια κατηγορία δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας που αφορούν συγκεκριμένα τις διακοσμητικές ή αισθητικές πτυχές της εμφάνισης ενός προϊόντος. Τα σχέδια ή υποδείγματα θεωρούνται ως αποτέλεσμα δημιουργικής εργασίας το οποίο πρέπει να προστατεύεται από μη επιτρεπόμενη αντιγραφή ή απομίμηση εκ μέρους τρίτων προκειμένου να καρπωθεί ο δικαιούχος τη δίκαιη απόδοση της επένδυσης. Απολαύουν μεν προστασίας ως δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, αλλά δεν συνιστούν αναγνωριστικά επιχειρήσεων ή εμπορικά σημεία. Ως εκ τούτου, τα σχέδια ή υποδείγματα δεν θεωρούνται ως σημεία χρησιμοποιούμενα στις συναλλαγές για τον σκοπό του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Εμπορικές επωνυμίες Οι εμπορικές επωνυμίες είναι ονομασίες που χρησιμοποιούνται για να προσδιορίζουν επιχειρήσεις, σε αντιδιαστολή με τα σήματα τα οποία προσδιορίζουν προϊόντα ή υπηρεσίες όπως παράγονται ή διατίθενται στην αγορά από συγκεκριμένη επιχείρηση. Η εμπορική επωνυμία δεν ταυτίζεται κατ ανάγκη με την εταιρική επωνυμία ή την εμπορική ονομασία που καταχωρίζεται σε εμπορικό ή άλλο συναφές μητρώο, καθώς δύναται να καλύπτει άλλες μη καταχωρισμένες ονομασίες όπως ένα σημείο που προσδιορίζει και διακρίνει συγκεκριμένη επιχείρηση. Οι εμπορικές επωνυμίες απολαύουν προστασίας σε όλα τα κράτη μέλη ως αποκλειστικά δικαιώματα. Σύμφωνα με το άρθρο 8 της σύμβασης των Παρισίων, η εμπορική επωνυμία απολαύει προστασίας «άνευ υποχρέωσης κατάθεσης ή καταχώρισης». Εάν το εθνικό δίκαιο προβλέπει ως προϋπόθεση την καταχώριση των εθνικών εμπορικών επωνυμιών, η σχετική διάταξη δεν ισχύει δυνάμει του άρθρου 8 της σύμβασης των Παρισίων για τις εμπορικές επωνυμίες που διαθέτουν υπήκοοι άλλων συμβαλλόμενων μερών της σύμβασης των Παρισίων. Αυτό ισχύει και για τους υπηκόους των κρατών που αποτελούν μέλη της συμφωνίας για την ίδρυση του ΠΟΕ. Όσον αφορά την εφαρμογή του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα επί των εμπορικών επωνυμιών, οσάκις γίνεται επίκληση εμπορικής επωνυμίας βάσει της νομοθεσίας ενός εκ των κρατών μελών στα οποία η καταχώριση συνιστά προϋπόθεση για την άσκηση των δικαιωμάτων επί εμπορικής επωνυμίας, το Γραφείο εφαρμόζει τον συγκεκριμένο όρο μόνο όταν το κράτος μέλος και η εθνικότητα Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Γ, Ανακοπή Σελίδα 9

10 του ανακόπτοντος συμπίπτουν και σε καμία άλλη περίπτωση, καθώς κάτι τέτοιο θα συνιστούσε παράβαση των διατάξεων του άρθρου 8 της σύμβασης των Παρισίων. Παράδειγμα: υπόθεση R 1714/2010-4, που αφορά επίκληση της ισπανικής εμπορικής επωνυμίας «JAMON DE HUELVA» Εταιρικές επωνυμίες Εταιρική επωνυμία είναι η επίσημη ονομασία μιας επιχείρησης, η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις καταχωρίζεται στο αντίστοιχο εθνικό εμπορικό μητρώο. Σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, απαιτείται απόδειξη της πραγματικής χρήσης της εταιρικής επωνυμίας, ακόμη και αν το εθνικό δίκαιο παρέχει στον δικαιούχο της το δικαίωμα να απαγορεύει τη χρήση μεταγενέστερου σήματος απλώς και μόνο λόγω της ύπαρξης του προγενέστερου καταχωρισμένου δικαιώματος. Ωστόσο, ακόμη και αν αποτελεί προϋπόθεση για την παροχή προστασίας δυνάμει του εθνικού δικαίου, η καταχώριση πρέπει επίσης να αποδειχθεί. Ειδάλλως, ο ανακόπτων δεν θα μπορούσε να επικαλεστεί κανένα εθνικό δικαίωμα. Παραδείγματα: απόφαση της 14/09/2011, T-485/07, «O-live (σήμα απεικόνισης)», που αφορά επίκληση της ισπανικής εμπορικής ονομασίας «OLIVE LINE», και R 0021/2011-1, που αφορά επίκληση της γαλλικής εταιρικής επωνυμίας «MARIONNAUD PERFUMERIES» Ονόματα τομέων Το όνομα τομέα είναι ένας συνδυασμός τυπογραφικών χαρακτήρων που αντιστοιχούν σε μία ή περισσότερες αριθμητικές διευθύνσεις πρωτοκόλλου Ίντερνετ (IP) οι οποίες χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό συγκεκριμένης ιστοσελίδας ή δέσμης ιστοσελίδων στο διαδίκτυο. Κατά συνέπεια, το όνομα τομέα λειτουργεί ως «διεύθυνση» που χρησιμοποιείται για την παραπομπή σε συγκεκριμένο τόπο στο διαδίκτυο (oami.europa.eu) ή ως διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (@oami.europa.eu). Τα ονόματα τομέων καταχωρίζονται σε φορείς ή εμπορικές οντότητες που καλούνται «καταχωρητές ονομάτων χώρου». Το όνομα τομέα είναι μεν μοναδικό και μπορεί να αποτελεί πολύτιμο εμπορικό περιουσιακό στοιχείο, όμως η καταχώριση ονόματος τομέα αφ εαυτή δεν συνιστά δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας. Με την καταχώριση ονόματος τομέα δεν στοιχειοθετείται κανενός είδους αποκλειστικό δικαίωμα. Πρόκειται απλώς, εν προκειμένω, για συμβατική συμφωνία μεταξύ ενός καταχωρούντος όνομα τομέα και του καταχωρητή ονομάτων τομέα. Η χρήση ονόματος τομέα, αντιθέτως, δύναται να οδηγήσει στη στοιχειοθέτηση δικαιώματος το οποίο μπορεί να αποτελέσει τη βάση για την άσκηση ανακοπής δυνάμει του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα. Αυτό ισχύει όταν η χρήση του ονόματος τομέα συνεπάγεται ότι προστατεύεται ως μη καταχωρισμένο σήμα ή ως αναγνωριστικό ταυτότητας επιχείρησης δυνάμει του εφαρμοστέου εθνικού δικαίου. Παραδείγματα: υπόθεση R 0275/2011-1, που αφορά επίκληση δικαιωμάτων χρήσης του γερμανικού ονόματος τομέα «lucky-pet.de», και υπόθεση B , που αφορά την επίκληση δικαιωμάτων χρήσης του γαλλικού ονόματος τομέα «Helloresto.fr». Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Γ, Ανακοπή Σελίδα 10

11 Τίτλοι Οι τίτλοι περιοδικών και λοιπών έντυπων εκδόσεων, ή οι τίτλοι έργων συναφών κατηγοριών όπως κινηματογραφικές ταινίες, τηλεοπτικές σειρές, κ.λπ. εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα μόνο εφόσον προστατεύονται από το εφαρμοστέο εθνικό δίκαιο ως αναγνωριστικά ταυτότητας επιχειρήσεων. Η δυνατότητα επίκλησης, δυνάμει του αντίστοιχου εθνικού δικαίου, του δικαιώματος δημιουργού επί τίτλου έργου έναντι μεταγενέστερου σήματος είναι επουσιώδης για τους σκοπούς του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα. Όπως προαναφέρθηκε, είναι μεν δυνατή η επίκληση δικαιώματος δημιουργού (ή ισοδύναμα «δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας») για την ακύρωση κοινοτικού σήματος δυνάμει του άρθρου 53 παράγραφος 2 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, μόνο όμως όταν ο τίτλος έχει «διακριτικό» ρόλο και λειτουργεί ως αναγνωριστικό ταυτότητας επιχείρησης που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 8 παράγραφος 4 του ίδιου κανονισμού. Ως εκ τούτου, για να είναι δυνατή η επίκληση τέτοιων σημείων για την άσκηση ανακοπής δυνάμει του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, το εθνικό δίκαιο πρέπει να παρέχει προστασία ανεξάρτητη από αυτή που παρέχει στο δικαίωμα του δημιουργού δυνάμει της συναφούς νομοθεσίας (απόφαση της 30/06/2009, T-435/05, «Dr. No», σκέψεις 41 έως 43.) Όπως ισχύει για όλα τα δικαιώματα που εμπίπτουν στο άρθρο 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, ο τίτλος πρέπει να έχει χρησιμοποιηθεί στις συναλλαγές. Αυτό προϋποθέτει κατά κανόνα ότι το έργο το οποίο αφορά ο τίτλος πρέπει να έχει διατεθεί στην αγορά. Όταν ο τίτλος αφορά υπηρεσία (π.χ., τηλεοπτικό πρόγραμμα), η εν λόγω υπηρεσία πρέπει να έχει καταστεί διαθέσιμη. Υπάρχουν, πάντως, περιπτώσεις στις οποίες η διαφήμιση πριν από τη χρήση αρκεί για τη στοιχειοθέτηση δικαιώματος, και στις οποίες η εν λόγω διαφήμιση συνιστά «χρήση» κατά την έννοια του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα. Σε κάθε περίπτωση, ο τίτλος πρέπει να έχει χρησιμοποιηθεί ως ένδειξη της εμπορικής προέλευσης των επίμαχων προϊόντων και υπηρεσιών. Όταν ο τίτλος χρησιμοποιείται μόνο για να δηλώσει την καλλιτεχνική προέλευση ενός έργου, η χρήση αυτή δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα (απόφαση της 30/06/2009, T-435/05, «Dr. No», σκέψεις 25 έως 31). Παράδειγμα: υπόθεση R 0181/2011-1, που αφορά επίκληση του τίτλου του περιοδικού «ART» Γεωγραφικές ενδείξεις Οι γεωγραφικές ενδείξεις χρησιμοποιούνται για να δηλώσουν την προέλευση προϊόντων από συγκεκριμένη περιοχή η τοποθεσία. Για γενική επισκόπηση των γεωγραφικών ενδείξεων, βλ. Κατευθυντήριες γραμμές, Μέρος Β, Εξέταση, Τμήμα 4, Απόλυτοι λόγοι απαράδεκτου και Συλλογικά σήματα, παράγραφος 2.9 σχετικά με το άρθρο 7 παράγραφο 1 στοιχείο ι) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα και παράγραφος 2.10 σχετικά με το άρθρο 7 παράγραφο 1 στοιχείο ια) του ίδιου κανονισμού. Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Γ, Ανακοπή Σελίδα 11

12 Αναλόγως του πλαισίου, όπως περιγράφεται ακολούθως, ο όρος «προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη» (ΠΓΕ) μπορεί να καλύπτει όρους όπως «ονομασίες προέλευσης», «ονομασίες καταγωγής» και λοιπούς ισοδύναμους όρους. Στο παρόν κεφάλαιο χρησιμοποιείται ως γενική αναφορά σε όλες τις ΠΓΕ. Οι ΠΓΕ προστατεύονται ποικιλοτρόπως στην ΕΕ (εθνικά δίκαια, δίκαιο ΕΕ, διεθνείς συμφωνίες) και καλύπτουν διάφορους τομείς προϊόντων (όπως τρόφιμα ή είδη χειροτεχνίας). Ακολούθως προσδιορίζονται οι κατηγορίες ΠΓΕ που μπορούν να αποτελέσουν έγκυρη βάση για την άσκηση ανακοπής δυνάμει του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Προγενέστερα δικαιώματα που απορρέουν από τη νομοθεσία της ΕΕ Σε επίπεδο ΕΕ, οι ΠΓΕ απολαύουν προστασίας για τις ακόλουθες κατηγορίες προϊόντων: 1. ορισμένα τρόφιμα και ορισμένα μη εδώδιμα γεωργικά προϊόντα (δυνάμει του κανονισμού αριθ. 1151/2012 ( 2 ), εφεξής: κανονισμός περί τροφίμων) 2. οίνους και αφρώδεις οίνους (δυνάμει του κανονισμού αριθ. 1308/2013 ( 3 ), εφεξής «κανονισμός περί οίνων») και 3. αλκοολούχα ποτά (δυνάμει του κανονισμού αριθ. 110/2008 ( 4 ), εφεξής «κανονισμός περί αλκοολούχων ποτών»). Η φύση των καλυπτόμενων ενδείξεων είναι σε γενικές γραμμές η ίδια, παρότι ο ακριβής ορισμός των όρων ποικίλλει αναλόγως της νομοθεσίας. Προγενέστερα δικαιώματα τα οποία έχουν ήδη καταχωριστεί ή για τα οποία έχει κατατεθεί αίτηση καταχώρισης ως ΠΓΕ δυνάμει των προαναφερθέντων κανονισμών (στα οποία μπορεί να συγκαταλέγονται ακόμη και ΠΓΕ τρίτων χωρών) δύνανται να συνιστούν «σημεία χρησιμοποιούμενα στις συναλλαγές» δυνάμει του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα και μπορούν να αποτελέσουν έγκυρη βάση για την άσκηση ανακοπής στον βαθμό που επιτρέπουν στον δικαιούχο να αποτρέπει τη χρήση μεταγενέστερου σήματος. Η δυνατότητά τους να αποτρέπουν τη χρήση διέπεται από τις συναφείς διατάξεις των προαναφερθέντων κανονισμών (άρθρο 13, άρθρο 103 παράγραφος 2 και άρθρο 16 των κανονισμών περί τροφίμων, οίνων και αλκοολούχων ποτών αντίστοιχα). Σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα, επιβάλλεται να επισημανθεί η διάκριση μεταξύ των προαναφερθεισών διατάξεων περί αποτροπής της χρήσης και των διατάξεων περί αποτροπής της καταχώρισης ( 5 ) σήματος, οι οποίες δεν μπορούν να αποτελέσουν βάση για την άσκηση ανακοπής δυνάμει του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα. ( 2 ) Αντικατέστησε και κατήργησε τον κανονισμό αριθ. 510/2006 ο οποίος είχε αντικαταστήσει και καταργήσει τον κανονισμό αριθ. 2081/92. ( 3 ) Αντικατέστησε και κατήργησε τον κανονισμό αριθ. 1234/2007, ο οποίος ενσωματώθηκε, μέσω κωδικοποίησης, στον κανονισμό αριθ. 491/2009 και στον κανονισμό 479/2008 ο οποίος καταργήθηκε ταυτοχρόνως. ( 4 ) Αντικατέστησε και κατήργησε τον κανονισμό αριθ. 1576/89. ( 5 ) Άρθρα 14, 102 και 23 των κανονισμών περί τροφίμων, οίνων και αλκοολούχων ποτών αντίστοιχα. Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Γ, Ανακοπή Σελίδα 12

13 Προκειμένου να τεκμηριώσει το δικαίωμά του, ο ανακόπτων οφείλει να υποβάλει στο Γραφείο τα απαιτούμενα πραγματικά περιστατικά και αποδεικτικά στοιχεία από τα οποία συνάγεται η ύπαρξη του δικαιώματός του. Δεν αρκεί απλώς η προσκόμιση αποσπάσματος από τις συναφείς ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων (DOOR, E-Bacchus ή E-Spirit-Drinks) ή στην περίπτωση αλκοολούχων ποτών, αποσπάσματος από το παράρτημα III του κανονισμού περί αλκοολούχων ποτών, καθώς τα αποσπάσματα αυτά δεν περιέχουν επαρκείς πληροφορίες για όλα τα στοιχεία που αφορούν το προγενέστερο δικαίωμα (π.χ. δικαίωμα του ανακόπτοντος να ασκήσει ανακοπή ή προϊόντα που προστατεύονται από την ΠΓΕ). Σε κάθε περίπτωση, ο ανακόπτων οφείλει να υποβάλει στο Γραφείο αντίγραφα της δημοσίευσης και της καταχώρισης της ΠΓΕ στην Επίσημη Εφημερίδα και, εάν τα έγγραφα αυτά δεν περιέχουν επαρκείς πληροφορίες σχετικά με το δικαίωμά του να ασκήσει ανακοπή, πρόσθετα έγγραφα από τα οποία να αποδεικνύεται το δικαίωμά του να ασκήσει την ανακοπή ως δικαιούχος ή πρόσωπο στο οποίο το εφαρμοστέο εθνικό δίκαιο επιτρέπει την άσκηση αυτού του δικαιώματος (άρθρο 41 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα και κανόνας 19 στοιχείο 2 του κανονισμού περί της εφαρμογής του βασικού κανονισμού για το κοινοτικό σήμα). Βλ. σχετικά την απόφαση της 17/10/2013, R 1825/2012-4, «Dresdner StriezelGlühwein/Desdner Stollen», σκέψη 37. Το καθεστώς που εφαρμόζει η ΕΕ για την προστασία των ΠΓΕ τροφίμων, οίνων και αλκοολούχων ποτών έχει αποκλειστικό χαρακτήρα και αντικατέστησε την προστασία που παρέχεται σε εθνικό επίπεδο στα εν λόγω προϊόντα. Τα προαναφερθέντα απορρέουν από τις διαπιστώσεις του Δικαστηρίου όπως αποτυπώθηκαν στην απόφασή του της 08/09/2009, C-478/07, «BUD», σκέψεις 95 έως 129. Το Δικαστήριο έκρινε ότι σκοπός του κανονισμού αριθ. 510/2006 (ο οποίος αντικαταστάθηκε από τον ισχύοντα επί του παρόντος κανονισμό περί τροφίμων) ήταν η θέσπιση ενιαίου και αποκλειστικού καθεστώτος προστασίας των ΠΓΕ γεωργικών προϊόντων και τροφίμων προς αντικατάσταση των συναφών εθνικών νομοθετικών διατάξεων για τα συγκεκριμένα προϊόντα ( 6 ). Αν και η απόφαση του Δικαστηρίου δεν αφορούσε συγκεκριμένα τον αποκλειστικό χαρακτήρα των κανονισμών περί οίνων και αλκοολούχων ποτών, επιβάλλεται να εφαρμοστεί η ίδια αρχή καθώς οι εν λόγω κανονισμοί περιέχουν κατ ουσίαν παρόμοιες διατάξεις με τον κανονισμό περί τροφίμων και έχουν τον ίδιο σκοπό για τα αντίστοιχα προϊόντα Προγενέστερα δικαιώματα που απορρέουν από τα δίκαια των κρατών μελών Στο πλαίσιο άσκησης ανακοπής δυνάμει του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα είναι δυνατή η επίκληση ορισμένων ΠΓΕ που απορρέουν από τα δίκαια των κρατών μελών. Επισημαίνεται, πάντως, ότι, για τους λόγους που παρατέθηκαν ανωτέρω, στους τομείς των τροφίμων, των οίνων και των αλκοολούχων ποτών, η προστασία που παρέχεται σε επίπεδο ΕΕ έχει αποκλειστικό χαρακτήρα, γεγονός που σημαίνει ότι δεν είναι δυνατή η επίκληση εθνικών δικαιωμάτων για την άσκηση ανακοπής δυνάμει της προαναφερθείσας διάταξης. Αυτό ισχύει διότι το καθεστώς προστασίας της ΕΕ, στο οποίο εντάσσονται οι προαναφερθέντες κανονισμοί, υπερισχύει των εθνικών καθεστώτων προστασίας των ΠΓΕ τροφίμων, οίνων και αλκοολούχων ποτών και τα αντικαθιστά. 6 Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. Κατευθυντήριες γραμμές, Μέρος Β, Εξέταση, Τμήμα 4, Απόλυτοι λόγοι απαράδεκτου και Συλλογικά σήματα, παράγραφος 2.9 σχετικά με το άρθρο 7 παράγραφο 1 στοιχείο ι) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα και παράγραφος 2.10 σχετικά με το άρθρο 7 παράγραφο 1 στοιχείο ια) του ίδιου κανονισμού. Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Γ, Ανακοπή Σελίδα 13

14 Κατά συνέπεια, οι ΠΓΕ ορισμένων τροφίμων ( 7 ) και ορισμένων μη εδώδιμων γεωργικών προϊόντων ( 8 ) (όπως ορίζονται στο παράρτημα I της συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) και στο παράρτημα I του κανονισμού περί τροφίμων), οίνων και αμπελοοινικών προϊόντων ( 9 ) (όπως ορίζονται στο παράρτημα VII, μέρος 2 του κανονισμού περί οίνων) και αλκοολούχων ποτών ( 10 ) (όπως ορίζονται στο παράρτημα II του κανονισμού περί αλκοολούχων ποτών) που προστατεύονται από τα εθνικά δίκαια δεν μπορούν να αποτελέσουν έγκυρη βάση για την άσκηση ανακοπής δυνάμει του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα. Για τα τελευταία αυτά προϊόντα, ο ανακόπτων οφείλει να επικαλεστεί στο δικόγραφο της ανακοπής του τη συναφή νομοθεσία της ΕΕ. Εντούτοις, όταν δεν υφίσταται ενιαία προστασία σε επίπεδο ΕΕ για κάποια κατηγορία προϊόντων (π.χ. είδη χειροτεχνίας), η επίκληση ΠΓΕ που απολαύουν προστασίας από εθνικό δίκαιο είναι δυνατό να χρησιμεύσει ως βάση για την άσκηση ανακοπής δυνάμει του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα (π.χ. ČESKÝ PORCELÁN / FINE BOHEMIAN CHINA για κρύσταλλα) Προγενέστερα δικαιώματα που απορρέουν από διεθνείς συμφωνίες Για να είναι έγκυρη η άσκηση ανακοπής δυνάμει του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα βάσει δικαιώματος που απορρέει από οποιαδήποτε διεθνή συμφωνία, οι διατάξεις της τελευταίας πρέπει να είναι άμεσα εφαρμοστέες και να επιτρέπουν στον δικαιούχο ΠΓΕ να αναλαμβάνει άμεσα νόμιμα μέτρα για την απαγόρευση της χρήσης μεταγενέστερου σήματος. Ως προς το τελευταίο, οι διεθνείς συμφωνίες δεν παράγουν πάντοτε αυτομάτως άμεσο αποτέλεσμα. Αυτό εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά της εκάστοτε συμφωνίας και από τον τρόπο ερμηνείας τους στην αντίστοιχη δικαιοδοσία. Το Γραφείο εκτιμά, π.χ., ότι οι διατάξεις του Διακανονισμού της Λισαβόνας (και συγκεκριμένα τα άρθρα 3 και 8) δεν παράγουν άμεσα νομικά αποτελέσματα. Όπως ρητώς αναφέρεται στο άρθρο 8 του Διακανονισμού της Λισαβόνας, η αρμόδια εθνική νομοθεσία είναι αυτή που οφείλει να καθορίζει το είδος των νομικών μέτρων που δύνανται να ληφθούν, την έκτασή τους και το κατά πόσο ο δικαιούχος ονομασίας προέλευσης δύναται να απαγορεύσει τη χρήση μεταγενέστερου σήματος. Ως εκ τούτου, σε τέτοιες περιπτώσεις, ο ανακόπτων οφείλει να υποβάλει τις συναφείς εθνικές διατάξεις καθώς συνιστούν αναγκαίο στοιχείο για να μπορέσει να αποδείξει ότι η εξεταζόμενη ΠΓΕ δύναται να αποτρέψει τη χρήση του μεταγενέστερου σήματος και ότι ο ίδιος δικαιούται από τη νομοθεσία που διέπει την ΠΓΕ να ασκήσει την ανακοπή. Διεθνείς συμφωνίες που έχουν υπογραφεί από την ΕΕ Η επίκληση ΠΓΕ που απορρέουν από συμφωνίες μεταξύ της ΕΕ και τρίτων χωρών είναι δυνατή δυνάμει του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, εφόσον οι διατάξεις των εν λόγω συμφωνιών προβλέπουν ότι η ΠΓΕ ανήκει σε ( 7 ) Π.χ., κρέας, τυροκομικά προϊόντα, γλυκά, λάδια διατροφής, λαχανικά, φρούτα, ποτά με βάση εκχυλίσματα φυτών, ξύδι (και ξύδι από οίνο), ακατέργαστος καπνός, μπύρα, ζαχαρώδη. ( 8 ) Π.χ., μαλλί, δέρμα, αιθέρια έλαια. ( 9 ) Π.χ., οίνος, αφρώδης οίνος, οίνος λικέρ, νεαρός οίνος, αλλά όχι ξύδι από οίνο. ( 10 ) Π.χ., αλκοολούχα ποτά σιτηρών, απόσταγμα οίνου, απόσταγμα φρούτων, μπράντι, λικέρ, ρούμι, ουίσκι, τζιν. Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Γ, Ανακοπή Σελίδα 14

15 συγκεκριμένο δικαιούχο ή σε συγκεκριμένη κατηγορία χρηστών στους οποίους αναγνωρίζεται άμεσο δικαίωμα προσφυγής ( 11 ). Διεθνείς συμφωνίες που έχουν υπογραφεί από κράτη μέλη συμπεριλαμβανομένου του Διακανονισμού της Λισαβόνας ( 12 ) Για τους λόγους που εκτίθενται στην παράγραφο ανωτέρω, δεν είναι δυνατή δυνάμει του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα η επίκληση, ως προγενέστερου δικαιώματος, ΠΓΕ που απολαύει προστασίας δυνάμει διεθνούς συμφωνίας συναφθείσας από κράτη μέλη (είτε μεταξύ κρατών μελών είτε με τρίτες χώρες), εφόσον προσβάλλει τον αποκλειστικό χαρακτήρα της νομοθεσίας της ΕΕ στους οικείους τομείς (επί του παρόντος τρόφιμα, οίνοι και αλκοολούχα ποτά). Στην απόφασή του στην υπόθεση C-478/07, «BUD», το Δικαστήριο εξέτασε το ζήτημα του αποκλειστικού χαρακτήρα της νομοθεσίας της ΕΕ σε σχέση με ΠΓΕ κρατών μελών. Κατά την ερμηνεία του Γραφείου, οι διαπιστώσεις του Δικαστηρίου ισχύουν και για τις ΠΓΕ τρίτων χωρών στους οικείους τομείς προϊόντων που απολαύουν προστασίας στο έδαφος κράτους μέλους δυνάμει διεθνούς συμφωνίας συναφθείσας μεταξύ του συγκεκριμένου κράτους μέλους και χώρας εκτός ΕΕ ( 13 ). Τα προαναφερθέντα ισχύουν εξίσου για τον Διακανονισμό της Λισαβόνας. Ο Διακανονισμός της Λισαβόνας θεσπίζει ένα σύστημα διεθνούς καταχώρισης και προστασίας για «ονομασίες καταγωγής» («appellations of origin», βλ. άρθρο 2 παράγραφος 1). Ο ορισμός της «ονομασίας καταγωγής» τροφίμων και ποτών που περιέχεται στον εν λόγω Διακανονισμό ισοδυναμεί σε μεγάλο βαθμό με τον ορισμό της «ονομασίας προέλευσης» (designation of origin») ( 14 ) που περιέχεται σε κανονισμούς της ΕΕ. Δεν είναι δυνατή, επομένως, η επίκληση ονομασιών καταγωγής που απολαύουν προστασίας σε κράτος μέλος δυνάμει του Διακανονισμού της Λισαβόνας για την άσκηση ανακοπής δυνάμει του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα. Οι μόνες εξαιρέσεις στο πλαίσιο αυτό είναι οι ακόλουθες: Διεθνείς συμφωνίες που καλύπτουν ΠΓΕ οι οποίες δεν αφορούν τρόφιμα, οίνους ή αλκοολούχα ποτά. Διεθνείς συμφωνίες με τρίτες χώρες συναφθείσες από κράτος μέλος πριν από την προσχώρησή του στην ΕΕ. Οι υποχρεώσεις που απορρέουν από διεθνή συμφωνία η οποία υπεγράφη από κράτος μέλος πριν από την προσχώρησή του στην ΕΕ πρέπει να τηρούνται. Πάντως, τα κράτη μέλη έχουν την υποχρέωση να προσφύγουν σε όλα τα πρόσφορα μέσα για να άρουν τα ασυμβίβαστα που υφίστανται μεταξύ σύμβασης συναφθείσας πριν από την προσχώρηση του ( 11 ) Είναι δυνατή επίσης η καταχώριση ΠΓΕ τρίτων χωρών σε επίπεδο ΕΕ δυνάμει των κανονισμών περί τροφίμων, οίνων και αλκοολούχων ποτών. ( 12 ) Ορισμένα κράτη μέλη (Βουλγαρία, Γαλλία, Ιταλία, Ουγγαρία, Πορτογαλία, Σλοβακία και Τσεχική Δημοκρατία) έχουν υπογράψει τον Διακανονισμό της Λισαβόνας του 1958 σχετικά με την προστασία των ονομασιών καταγωγής και τη διεθνή καταχώρισή τους (όπως αναθεωρήθηκε στη Στοκχόλμη το 1967, και όπως τροποποιήθηκε στις 28/09/1979). Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει υπογράψει τον Διακανονισμό της Λισαβόνας. ( 13 ) Την οποία δεν έχει υπογράψει η ΕΕ. ( 14 ) Ο συγκεκριμένος όρος ορίζεται και επεξηγείται στις Κατευθυντήριες γραμμές, Μέρος Β, Εξέταση, Τμήμα 4, Απόλυτοι λόγοι απαράδεκτου και Συλλογικά σήματα, παράγραφος 2.9 σχετικά με το άρθρο 7 παράγραφο 1 στοιχείο ι) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα και παράγραφος 2.10 σχετικά με το άρθρο 7 παράγραφο 1 στοιχείο ια) του ίδιου κανονισμού. Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Γ, Ανακοπή Σελίδα 15

16 κράτους μέλους και της Συνθήκης (βλ. άρθρο 307 της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, νυν άρθρο 351 ΣΛΕΕ, όπως ερμηνεύθηκε από το Δικαστήριο στην απόφασή του της 18/11/2003, C-216/01, «BUD», σκέψεις 168 έως 172). Διεθνείς συμφωνίες με τρίτη χώρα συναφθείσες από κράτος μέλος μετά την προσχώρησή του στην ΕΕ, αλλά πριν από τη θέση σε εφαρμογή του ενιαίου καθεστώτος προστασίας της ΕΕ για τον συγκεκριμένο τομέα προϊόντων. Δεδομένου ότι τα κράτη μέλη έχουν την υποχρέωση να άρουν τα ασυμβίβαστα με το δίκαιο της ΕΕ, το Γραφείο εφαρμόζει τις δύο τελευταίες εξαιρέσεις (οι οποίες αφορούν αποκλειστικά ΠΓΕ τρίτων χωρών στους τομείς των τροφίμων, των οίνων και των αλκοολούχων ποτών) μόνο όταν ο ανακόπτων κάνει ρητή αναφορά στην εξαίρεση και την υποστηρίζει με συνεκτική επιχειρηματολογία και συναφή αποδεικτικά στοιχεία (ιδίως δε όσον αφορά την ημερομηνία θέσης σε ισχύ της εν λόγω διεθνούς συμφωνίας στο κράτος μέλος της ΕΕ στο οποίο ζητείται η προστασία και τη διατήρηση της ισχύος της). Η επίκληση γενικών και αόριστων ισχυρισμών εκ μέρους του ανακόπτοντος (π.χ. απλή αναφορά της συναφούς διεθνούς συμφωνίας) δεν αρκεί από μόνη της για να αποφανθεί το Γραφείο ότι ισχύει μία από τις δύο τελευταίες εξαιρέσεις Έκταση προστασίας ΠΓΕ Η δυνατότητά των ΠΓΕ να αποτρέπουν τη χρήση διέπεται από τις συναφείς διατάξεις των κανονισμών της ΕΕ (άρθρο 13, άρθρο 103 παράγραφος 2 και άρθρο 16 των κανονισμών περί τροφίμων, οίνων και αλκοολούχων ποτών αντίστοιχα). Σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα, επιβάλλεται να επισημανθεί η διάκριση μεταξύ των προαναφερθεισών διατάξεων περί αποτροπής της χρήσης και των διατάξεων περί αποτροπής της καταχώρισης ( 15 ) σήματος, οι οποίες δεν μπορούν να αποτελέσουν βάση για την άσκηση ανακοπής δυνάμει του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα ( 16 ). Επομένως, η προαναφερθείσα διάταξη καθιστά δυνατή την υπερίσχυση ΠΓΕ εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις που προβλέπονται στις διατάξεις περί αποτροπής της χρήσης, και συγκεκριμένα εφόσον: το προσβαλλόμενο αιτούμενο σήμα αποτελείται αποκλειστικά από αυτούσια ΠΓΕ ή εμπεριέχει επιπροσθέτως άλλες λέξεις ή εικονιστικά στοιχεία (άμεση ή έμμεση χρήση) για συγκρίσιμα προϊόντα, ή ακόμη και για μη συγκρίσιμα προϊόντα, εφόσον η χρήση αυτή αποτελεί εκμετάλλευση της φήμης της προστατευόμενης ονομασίας ( 17 ), το προσβαλλόμενο αιτούμενο σήμα εμπεριέχει ή αποτελείται από απομίμηση ή επίκληση (ή ισοδύναμα «υπαινιγμό») της ΠΓΕ ( 18 ), υφίστανται άλλες παραπλανητικές ενδείξεις και πρακτικές ( 19 ). ( 15 ) Άρθρα 14, 102 και 23 των κανονισμών περί τροφίμων, οίνων και αλκοολούχων ποτών αντίστοιχα. ( 16 ) Βλ. σχετικά, απόφαση της 12/06/2007, συνεκδικασθείσες υποθέσεις T-60/04 έως 64/04, «Bud», σκέψη 78. ( 17 ) Άρθρο 13 παράγραφος 1 στοιχείο α), άρθρο 103 παράγραφος 2 στοιχείο α) και άρθρο 16 παράγραφος 1 στοιχείο α) των κανονισμών περί τροφίμων, οίνων και αλκοολούχων ποτών αντίστοιχα. ( 18 ) Άρθρο 13 παράγραφος 1 στοιχείο β), άρθρο 103 παράγραφος 2 στοιχείο β) και άρθρο 16 παράγραφος 1 στοιχείο β) των κανονισμών περί τροφίμων, οίνων και αλκοολούχων ποτών αντίστοιχα. ( 19 ) Άρθρο 13 παράγραφος 1 στοιχεία γ) και δ), άρθρο 103 παράγραφος 2 στοιχεία γ) και δ) άρθρο 16 παράγραφος 1 στοιχεία γ) και δ) των κανονισμών περί τροφίμων, οίνων και αλκοολούχων ποτών αντίστοιχα. Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Γ, Ανακοπή Σελίδα 16

17 Αναλυτικές πληροφορίες για την έκταση της προστασίας των ΠΓΕ που απολαύουν προστασίας δυνάμει της νομοθεσίας της ΕΕ περιέχονται στις Κατευθυντήριες γραμμές, Μέρος Β, Εξέταση, Τμήμα 4, Απόλυτοι λόγοι απαράδεκτου και Συλλογικά σήματα, παράγραφος 2. 9 σχετικά με το άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο ι) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα και παράγραφος 2.10 σχετικά με το άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο ια) του ίδιου κανονισμού (π.χ. ορισμοί άμεσης χρήσης, συγκρίσιμα προϊόντα, επίκληση, κ.λπ.). Οι διατάξεις των κανονισμών της ΕΕ περί αποτροπής της χρήσης αφορούν περιπτώσεις στις οποίες είναι δυνατή η επίκληση ΠΓΕ έναντι προϊόντων ή υπηρεσιών που δεν εμπίπτουν κατ ανάγκη στο πεδίο των προϊόντων και υπηρεσιών για τα οποία δύναται να ζητηθεί εξαίρεση στο πλαίσιο της αυτεπάγγελτης εξέτασης απόλυτων λόγων απαράδεκτου, με την επιφύλαξη των προϋποθέσεων που προβλέπονται στις συναφείς διατάξεις των αντίστοιχων κανονισμών της ΕΕ. Ενδεικτικά, δυνάμει του άρθρου 13 παράγραφος 1 στοιχείο α), του άρθρου 103 παράγραφος 2 στοιχείο α) εδάφιο ii) και του άρθρου 16 στοιχείο α) των κανονισμών περί τροφίμων, οίνων και αλκοολούχων ποτών αντίστοιχα, είναι δυνατή η επίκληση ΠΓΕ που χαίρει φήμης έναντι προϊόντων και υπηρεσιών για τα οποία δεν δύναται να ζητηθεί αυτεπαγγέλτως εξαίρεση για απόλυτο λόγο απαράδεκτου. Η έκταση της προστασίας των ΠΓΕ που απολαύουν προστασίας από κανονισμούς ΕΕ πέραν των προαναφερθέντων εξαρτάται από τις συναφείς διατάξεις. Πάντως, είτε δυνάμει της νομοθεσίας της ΕΕ είτε δυνάμει της εθνικής νομοθεσίας, η έκταση της προστασίας των ΠΓΕ δεν μπορεί να υπερβαίνει τα ελάχιστα απαιτούμενα για τη διασφάλιση της βασικής λειτουργίας των ΠΓΕ, που συνίσταται στο να δηλώνουν ότι τα σχετικά προϊόντα έχουν τη συγκεκριμένη γεωγραφική προέλευση και τις ιδιότητες που προσιδιάζουν σε αυτά. Σε αντίθεση με άλλα σημεία, οι ΠΓΕ δεν χρησιμοποιούνται για να δηλώνουν την εμπορική προέλευση προϊόντων και δεν απολαύουν προστασίας ως προς αυτό. Επομένως, όταν η αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος περιορίζεται σε προϊόντα που συμμορφώνονται με τις προδιαγραφές της σχετικής ΠΓΕ, η λειτουργία της τελευταίας διασφαλίζεται ως προς τα συγκεκριμένα προϊόντα διότι η αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος καλύπτει μόνο προϊόντα από τη συγκεκριμένη γεωγραφική προέλευση και τις ιδιότητες που προσιδιάζουν σε αυτά. Κατά συνέπεια, δεν είναι δυνατό να ευοδωθεί ανακοπή που ασκείται κατά αίτησης καταχώρισης κοινοτικού σήματος της οποίας ο κατάλογος προϊόντων ή υπηρεσιών έχει περιοριστεί δεόντως. Βλ. σχετικά άρθρο 12 παράγραφος 1 του κανονισμού περί τροφίμων ή άρθρο 103 παράγραφος 1 του κανονισμού περί οίνων. Σε περίπτωση επίκλησης ΠΓΕ δυνάμει του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, όπως και κάθε άλλου σημείου δυνάμει της συγκεκριμένης διάταξης, ο ανακόπτων οφείλει να αποδείξει ότι το σημείο χρησιμοποιείται στις συναλλαγές και δεν έχει μόνο τοπική ισχύ. Η χρήση μιας γεωγραφικής ένδειξης πρέπει να έχει γίνει σύμφωνα με την ουσιώδη λειτουργία ενός τέτοιου σημείου, που συνίσταται στην εξασφάλιση στους καταναλωτές ότι τα σχετικά προϊόντα έχουν τη συγκεκριμένη γεωγραφική προέλευση και τις ιδιότητες που προσιδιάζουν σ αυτά, αλλά πρέπει να αποδειχθεί επιπλέον ότι το σημείο έχει χρησιμοποιηθεί στις συναλλαγές, ήτοι ότι έχει χρησιμοποιηθεί ως διακριτικό στοιχείο που χρησιμεύει για να προσδιορίζει μια οικονομική δραστηριότητα ασκούμενη από τον δικαιούχο του (βλ. απόφαση της 29/03/2011, C-96/09 P, «BUD», σκέψεις 147 και 149 αντίστοιχα). Ως εκ τούτου, η προσκόμιση εγγράφων από τα οποία προκύπτει χρήση ΠΓΕ σε άλλα πλαίσια μόνο, πέραν των συναλλαγών, δεν αρκεί για τους σκοπούς του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα. Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Γ, Ανακοπή Σελίδα 17

18 3.3 Απαιτήσεις περί χρήσης Απαραίτητη προϋπόθεση για να ευοδωθεί η άσκηση ανακοπής δυνάμει του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα είναι η χρήση των προγενέστερων δικαιωμάτων. Όσον αφορά την απαίτηση περί χρήσης, υπάρχουν δύο διαφορετικά πρότυπα τα οποία πρέπει να λαμβάνονται υπόψη: Εθνικό πρότυπο Ευρωπαϊκό πρότυπο Τα δύο αυτά πρότυπα σαφώς αλληλοεπικαλύπτονται. Πρέπει, επομένως, να αξιολογούνται από κοινού και όχι να λαμβάνονται υπόψη μεμονωμένα. Αυτό ισχύει, ιδίως, όσον αφορά την «ένταση χρήσης» δυνάμει του εθνικού προτύπου και τη «χρήση στις συναλλαγές σημείου το οποίο δεν έχει μόνον τοπική ισχύ» δυνάμει του ευρωπαϊκού προτύπου Εθνικό πρότυπο Το εθνικό πρότυπο είναι συναφές διότι καθορίζει την έκταση της προστασίας των προγενέστερων δικαιωμάτων τα οποία δεν είναι συνήθως ευκόλως προσδιορίσιμα, δεδομένου μάλιστα δε ότι η προστασία τους δεν είναι εναρμονισμένη σε επίπεδο ΕΕ (βλ. ακολούθως παράγραφο 3.4 περί της έκτασης της προστασίας). Το πρότυπο αυτό καθορίζει την ύπαρξη ή όχι εθνικού δικαιώματος και τις προϋποθέσεις παροχής προστασίας. Για τα μη καταχωρισμένα σήματα και τα αναγνωριστικά ταυτότητας επιχειρήσεων που δεν απαιτούν καταχώριση, η χρήση συνιστά το μοναδικό πραγματικό περιστατικό που τεκμηριώνει την ύπαρξη του δικαιώματος και, επιπλέον, επιβεβαιώνει τη χρονική στιγμή κατά την οποία άρχισε να υφίσταται. Το εθνικό πρότυπο ορίζει επίσης την ένταση της χρήσης δυνάμει του συναφούς εθνικού δικαίου, η οποία μπορεί να ποικίλλει από απλή πρώτη χρήση του σημείου στις συναλλαγές έως χρήση που πρέπει να έχει οδηγήσει σε αναγνώριση ή φήμη του σημείου. Στη Δανία είναι, π.χ., δυνατή η απόκτηση δικαιώματος επί μη καταχωρισμένου σήματος απλώς με έναρξη της χρήσης του στο έδαφος της χώρας. Στη Γερμανία, εντούτοις, η απόκτηση δικαιώματος επί μη καταχωρισμένου σήματος είναι δυνατή δια της χρήσης που έχει οδηγήσει στην αναγνώριση του σημείου ως σήματος από το ενδιαφερόμενο κοινό («Verkehrsgeltung»). Σύμφωνα με τη νομολογία, τα σημεία με διακριτικό χαρακτήρα πρέπει να είναι αναγνωρίσιμα στο 20 έως 25 % του κοινού, ενώ τα σημεία που στερούνται διακριτικού χαρακτήρα πρέπει να είναι αναγνωρίσιμα στο 50 % του οικείου κοινού Ευρωπαϊκό πρότυπο χρήση στις συναλλαγές σημείου το οποίο δεν έχει μόνον τοπική ισχύ Δυνάμει του άρθρου 8 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, η ύπαρξη προγενέστερου μη καταχωρισμένου σήματος ή άλλου σημείου συνιστά πρόσφορη βάση για την άσκηση ανακοπής εφόσον το σημείο πληροί, μεταξύ άλλων, τις Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Γ, Ανακοπή Σελίδα 18