ΜΕΡΟΣ Γ ΑΝΑΚΟΠΗ ΤΜΗΜΑ 2 ΤΑΥΤΟΣΗΜΟ ΚΑΙ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΣΥΓΧΥΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΚΥΡΙΑΡΧΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ

Transcript

1 ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΤΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ (ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ, ΣΧΕΔΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ) ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΑ ΚΟΙΝΟΤΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΜΕΡΟΣ Γ ΑΝΑΚΟΠΗ ΤΜΗΜΑ 2 ΤΑΥΤΟΣΗΜΟ ΚΑΙ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΣΥΓΧΥΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΚΥΡΙΑΡΧΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Γ, Ανακοπή Σελίδα 1

2 Πίνακας περιεχομένων 1 Γενικές παρατηρήσεις Εκτίμηση του κυρίαρχου χαρακτήρα... 3 Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Γ, Ανακοπή Σελίδα 2

3 1 Γενικές παρατηρήσεις Συντρέχει κίνδυνος σύγχυσης (καθώς και κίνδυνος συσχέτισης) όταν υπάρχει κίνδυνος το κοινό να πιστέψει ότι τα σχετικά προϊόντα ή οι υπηρεσίες υποθέτοντας ότι φέρουν τα υπό εξέταση σήματα προέρχονται από την ίδια επιχείρηση ή, ενδεχομένως, από συνδεόμενες μεταξύ τους οικονομικώς επιχειρήσεις. Η ύπαρξη κινδύνου σύγχυσης εξαρτάται από τη συνολική εκτίμηση διαφόρων αλληλεξαρτώμενων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων: i) της ομοιότητας των προϊόντων και των υπηρεσιών, ii) της ομοιότητας των σημείων, iii) των διακριτικών και κυρίαρχων στοιχείων των συγκρουόμενων σημείων, iv) του διακριτικού χαρακτήρα του προγενέστερου σήματος και v) του ενδιαφερόμενου κοινού. Το πρώτο βήμα για την εκτίμηση της ύπαρξης κινδύνου σύγχυσης είναι η διαπίστωση των πέντε ως άνω αναφερόμενων παραγόντων. Το δεύτερο βήμα είναι ο καθορισμός του λυσιτελούς χαρακτήρα τους. Στο παρόν κεφάλαιο εξηγείται με ποιον τρόπο αξιολογείται το ζήτημα κατά πόσον οποιοδήποτε από τα συγκρουόμενα σημεία εμφανίζει ένα ή περισσότερα κυρίαρχα στοιχεία. 2 Εκτίμηση του κυρίαρχου χαρακτήρα Πρακτική του Γραφείου είναι να περιορίζει την έννοια του κυρίαρχου στοιχείου στον οπτικό αντίκτυπο των στοιχείων ενός σημείου, δηλαδή να το αντιλαμβάνεται αποκλειστικά ως «οπτικά ξεχωριστό». Για τη διαπίστωση της ύπαρξης ενός κυρίαρχου στοιχείου σε ένα σημείο, το σημείο πρέπει να διαθέτει τουλάχιστον δύο προσδιορίσιμα συνθετικά στοιχεία ( 1 ). Επομένως, το πρώτο βήμα είναι ο προσδιορισμός των στοιχείων ενός σημείου. Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: Δικαστήριο) δεν έχει ορίσει τι πρέπει να θεωρείται «στοιχείο» των σημείων, αλλά έχει παράσχει συναφώς σχετικές ενδείξεις. Οπτικές ενδείξεις, όπως μια παύλα ή η χρήση διαφορετικού μεγέθους γραμματοσειράς ή/και τύπου χαρακτήρων ή χρωμάτων, μπορούν να θεωρηθούν «στοιχεία» ( 2 ). Αντί να εξετάζεται κατά πόσον ένα σημείο μπορεί να διαχωριστεί οπτικά σε περισσότερα μέρη, αποφασιστική σημασία έχει πώς το ενδιαφερόμενο κοινό αντιλαμβάνεται το συγκεκριμένο σημείο. Το δεύτερο βήμα είναι να προσδιοριστεί ποιο από τα στοιχεία ενός σημείου είναι κυρίαρχο. Όπως ανέφερε το Δικαστήριο: 1 Στο παρόν κείμενο οι όροι «συνθετικό στοιχείο» και «στοιχείο» χρησιμοποιούνται αδιακρίτως. 2 Για μερικά παραδείγματα, βλ. Κατευθυντήριες γραμμές, Μέρος Γ, Ανακοπή, Τμήμα 2, Ταυτόσημο και κίνδυνος σύγχυσης, Κεφάλαιο 3, Σύγκριση σημείων. Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Γ, Ανακοπή Σελίδα 3

4 «Όσον αφορά την εκτίμηση του κυρίαρχου χαρακτήρα ενός ή περισσοτέρων συγκεκριμένων στοιχείων που αποτελούν ένα σύνθετο σήμα, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, μεταξύ άλλων, οι εγγενείς ιδιότητες εκάστου των συνθετικών στοιχείων σε σύγκριση με τις εγγενείς ιδιότητες των άλλων στοιχείων. Επιπλέον και επικουρικώς, μπορεί να λαμβάνεται υπόψη η σχετική θέση των διαφόρων συνθετικών στοιχείων στη διάταξη των στοιχείων του συνθέτου σήματος». (Βλ. απόφαση της 23/10/2002, T-6/01, «MATRATZEN», σκέψη 35, επικυρωθείσα με τη διάταξη της 28/04/2004, C-3/03 P) Παρότι, σύμφωνα με την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, πτυχές διαφορετικές από την οπτική (όπως η ενδεχόμενη σημασιολογική έννοια μέρους ενός μονολεκτικού σημείου) μπορεί να λαμβάνονται υπόψη κατά τον ορισμό της έννοιας του κυρίαρχου στοιχείου ενός σημείου, πρακτική του Γραφείου είναι να περιορίζει την έννοια του κυρίαρχου στοιχείου στον οπτικό αντίκτυπο των στοιχείων ενός σημείου, δηλαδή να το αντιλαμβάνεται αποκλειστικά ως «οπτικά ξεχωριστό», και να εξετάζει τυχόν άλλους παράγοντες κατά τη συνολική εκτίμηση. Ως εκ τούτου, σύμφωνα με την πρακτική του Γραφείου, ο κυρίαρχος χαρακτήρας του στοιχείου ενός σημείου καθορίζεται κυρίως από τη θέση, το μέγεθος, τις διαστάσεις του και/ή τη χρήση χρωμάτων, στον βαθμό που επηρεάζουν τον οπτικό αντίκτυπό του. Επιπλέον, το Πρωτοδικείο έκρινε ότι: «[ ] ο περιορισμένος διακριτικός χαρακτήρας ενός στοιχείου κάποιου συνθέτου σήματος δεν συνεπάγεται κατ ανάγκην ότι το στοιχείο αυτό δεν μπορεί να είναι κυρίαρχο, εφόσον, λόγω ιδίως της θέσης του στο σημείο ή των διαστάσεών του, μπορεί να επιβληθεί στην αντίληψη του καταναλωτή και να φυλαχθεί στη μνήμη του». (Βλ. απόφαση της 13/06/2006, T-153/03, «Representation of a cowhide in black and white», σκέψη 32.) Συνεπώς, το γεγονός ότι ένα συνθετικό στοιχείο ενός σήματος μπορεί (ή δεν μπορεί) να θεωρηθεί ότι δεν διαθέτει διακριτικό χαρακτήρα (ή ότι διαθέτει χαμηλό βαθμό διακριτικού χαρακτήρα) δεν επηρεάζει την εκτίμηση του κυρίαρχου χαρακτήρα. Εν είδει εμπειρικού κανόνα, πρέπει να εξετάζονται τα ακόλουθα: Η εκτίμηση του κυρίαρχου χαρακτήρα αφορά αμφότερα τα υπό σύγκριση σημεία. Για τη διαπίστωση ύπαρξης κυρίαρχου στοιχείου, το σημείο πρέπει να έχει τουλάχιστον δύο προσδιορίσιμα στοιχεία. Τα λεκτικά σήματα δεν έχουν κυρίαρχα στοιχεία, επειδή είναι εξ ορισμού γραμμένα με τυποποιημένη γραμματοσειρά. Το μήκος των λέξεων ή ο αριθμός των γραμμάτων δεν εξετάζονται στο πλαίσιο του κυρίαρχου χαρακτήρα αλλά της συνολικής εκτίμησης ( 3 ). Εικονιστικά στοιχεία μπορεί να είναι κυρίαρχα σε σημεία στα οποία υπάρχουν επίσης λεκτικά σημεία. Το κατά πόσον ένα στοιχείο είναι οπτικά ξεχωριστό ή όχι μπορεί να καθοριστεί κατά την οπτική σύγκριση των σημείων. Εάν συμβαίνει κάτι τέτοιο, πρέπει να είναι συνεπές με την επακόλουθη εκτίμηση του κυρίαρχου χαρακτήρα. 3 Βλ. Κατευθυντήριες γραμμές, Μέρος Γ, Ανακοπή, Τμήμα 2, Ταυτόσημο και κίνδυνος σύγχυσης, Κεφάλαιο 8, Συνολική εκτίμηση, παράγραφος 6.1, «Βραχέα σημεία». Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Γ, Ανακοπή Σελίδα 4

5 Τέλος, εάν είναι δύσκολο να καθοριστεί ποιο από τα (τουλάχιστον) δύο στοιχεία είναι κυρίαρχο, αυτό μπορεί να αποτελεί ένδειξη ανυπαρξίας κυρίαρχου στοιχείου. Η διαπίστωση κυρίαρχου χαρακτήρα σημαίνει ότι ένα στοιχείο είναι οπτικά ξεχωριστό σε σύγκριση με τα λοιπά στοιχεία στο σήμα. Εάν η εκτίμηση αυτή είναι δυσχερής, αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει κυρίαρχο στοιχείο. Παραδείγματα υποθέσεων: Σημείο Κυρίαρχο στοιχείο και σκεπτικό Αριθ. υπόθεσης RPT: το κυρίαρχο στοιχείο των προγενέστερων σημάτων είναι το ακρωνύμιο RPT, στο οποίο κυριαρχεί το γράμμα «p» (σκέψη 33). T-168/07 (by missako) Free: η λέξη «free» κυριαρχεί στην οπτική εντύπωση που δημιουργεί το σήμα του οποίου αποτελεί μέρος, επειδή είναι σημαντικά μεγαλύτερη σε σχέση με τα άλλα στοιχεία και, επιπλέον, μπορεί να απομνημονευτεί και να προφερθεί πολύ πιο εύκολα από το οικείο σύνθημα (σκέψη 39). Xtreme: Σε οπτικό επίπεδο, πρέπει να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι, στο σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση, το λέξημα «XTREME» κατέχει κεντρική θέση. Πράγματι, το μέγεθος της γραμματοσειράς του είναι μεγαλύτερο από εκείνο των άλλων λεκτικών στοιχείων και η λέξη αναδεικνύεται με λευκό περίγραμμα [ ]. Τα άλλα λεκτικά στοιχεία, «RIGHT GUARD» και «SPORT», είναι γραμμένα με πολύ μικρότερη γραμματοσειρά και έχουν κλίση προς τα δεξιά και προς την άκρη του σημείου (σκέψη 55). GREEN by missako: Καταρχάς, πρέπει να σημειωθεί ότι η παράσταση του ήλιου κατέχει σημαντική θέση στο σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση, καθώς βρίσκεται στο κέντρο και καλύπτει σχεδόν τα δύο τρίτα της επιφάνειας του σήματος. Έπειτα, η θέση του λεκτικού στοιχείου «green» είναι επίσης σημαντική εντός του σήματος, καθώς αναπαριστάται με μεγάλη γραμματοσειρά, με μαύρα κεφαλαίο με στιλιστικά χαρακτηριστικά και καταλαμβάνει περίπου το ένα τρίτο της επιφάνειας του σήματος. Όπως παρατήρησε το τμήμα προσφυγών στη σκέψη 28 της προσβαλλόμενης απόφασης, τα δύο αυτά στοιχεία καταλαμβάνουν επομένως το μεγαλύτερο μέρος του σήματος του οποίου ζητείται η καταχώριση και είναι, ως εκ τούτου, χαρακτηριστικά στη συνολική εντύπωση που δημιουργεί το σήμα [ ]. Τέλος, όσον αφορά το λεκτικό στοιχείο «by missako», το τμήμα προσφυγών ορθώς έκρινε, στη σκέψη 28 της προσβαλλόμενης απόφασης, ότι οι συγκεκριμένες λέξεις σχεδόν δεν διαβάζονται, λόγω του μεγέθους τους, και ότι ο καλλιγραφικός χαρακτήρας τους δυσχεραίνει την αποκρυπτογράφησή τους. Από τα ανωτέρω προκύπτει, πρώτον, ότι ο κυρίαρχος χαρακτήρας της λέξης «green» και της παράστασης του ήλιου ενισχύονται περαιτέρω κατ αυτόν τον τρόπο και, δεύτερον, ότι το λεκτικό στοιχείο «by missako» είναι αμελητέο (σκέψεις 37 και 39). T-365/09 T-286/03 T-162/08 Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Γ, Ανακοπή Σελίδα 5

6 Σημείο Κυρίαρχο στοιχείο και σκεπτικό Αριθ. υπόθεσης BÜRGER: Το κυρίαρχο στοιχείο του σήματος του οποίου ζητείται η καταχώριση είναι αναμφίβολα το λεκτικό στοιχείο με κεφαλαία γράμματα το οποίο ξεχωρίζει από όλα τα άλλα στοιχεία τα οποία συνθέτουν την ετικέτα απλώς και μόνον λόγω της θέσης του και του πολύ μεγάλου μεγέθους των γραμμάτων (σκέψη 38). T-460/11 Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Γ, Ανακοπή Σελίδα 6