Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 28 Απριλίου Ελληνική Οικονομία

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 28 Απριλίου 217 Ελληνική Οικονομία Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της ΕΛΣΤΑΤ, η χώρα επέτυχε για τέταρτο συνεχές έτος το 216 πρωτογενές πλεόνασμα (Γενική Κυβέρνηση, εξαιρουμένης της επίπτωσης της υποστήριξης του χρηματοπιστωτικού τομέα), το οποίο διαμορφώθηκε στο 3,9% του ΑΕΠ, δηλαδή κατά περίπου 8 φορές υψηλότερο από το τεθέντα στόχο στο τρίτο πρόγραμμα προσαρμογής. Το δημοσιονομικό ισοζύγιο συμπεριλαμβανομένων των τόκων κατέστη επίσης πλεονασματικό φθάνοντας στο,7% του ΑΕΠ, για πρώτη φορά στην περίοδο Η χώρα επέτυχε δε, την υψηλότερη επίδοση μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, ενώ στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Κύπρος με πρωτογενές πλεόνασμα 3,1% του ΑΕΠ (Γράφημα 1). Η μεγάλη υπέρβαση του στόχου αποδίδεται: αφενός, στην μεγάλη αύξηση των φορολογικών συντελεστών σε άμεσους και έμμεσους φόρους επί μιας σχεδόν αμετάβλητης φορολογικής βάσης (ρυθμός μεγέθυνσης της οικονομίας %) που οδήγησε σε αύξηση των εσόδων της γενικής κυβέρνησης στο υψηλότερο επίπεδο από το 29, όταν η χώρα σημείωσε ιστορικά το υψηλότερο πρωτογενές έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ, και αφετέρου, στη μείωση των πρωτογενών δαπανών (Γράφημα 2), κυρίως εκείνων που συνδέονται με το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων. Η αύξηση των φορολογικών συντελεστών σε κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών καθώς και οι επιβαρύνσεις στον φόρο εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων φαίνεται ότι απέδωσαν, και οδήγησαν στη σημαντική αύξηση των εσόδων. Το ιδιαίτερα υψηλό πρωτογενές πλεόνασμα, ωστόσο, επήλθε με σημαντικό κόστος καθώς στέρησε από την οικονομία σημαντικούς πόρους που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν την καταναλωτική και επενδυτική δαπάνη. Όπως παρατηρείται στο Γράφημα 1, από τις επιλεγμένες χώρες της Ευρωζώνης που παρουσιάζονται, Γράφημα 1. Πρωτογενές Ισοζύγιο* και ΑΕΠ Πρωτογενές Ισοζύγιο % ΑΕΠ 215 Πρωτογενές Ισοζύγιο % ΑΕΠ 216 ΑΕΠ 216 (% ετήσια, μετ., δεξιός άξονας) * μη συμπ. της επίπτωσης της υποστήριξης του χρηματοπιστωτικού τομέα Πηγή: Eurostat η Ελλάδα εμφανίζει μεν το 216 το υψηλότερο πρωτογενές πλεόνασμα ως ποσοστό του ΑΕΠ (έναντι,7% κατά μέσο όρο στην Ζώνη του Ευρώ) αλλά έχει την χαμηλότερη επίδοση σε όρους οικονομικής δραστηριότητας αφού ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ ήταν μηδενικός (έναντι 1,7% κατά μέσο όρο στην Ζώνη του Ευρώ). Η επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος δύναται να ενισχύσει τη φερεγγυότητα του ελληνικού κράτους αφού απομειώνει το συσσωρευμένο δημόσιο χρέος ενώ παράλληλα καθησυχάζει τις διεθνείς αγορές σχετικά με τη δυνατότητα του ελληνικού κράτους να μην παράγει νέο χρέος στην τρέχουσα διαχείριση. Υπό αυτήν την έννοια, αποτελεί μία σταθεροποιητική εξέλιξη που ενισχύει την αξιοπιστία της ελληνικής οικονομίας. Δεδομένης, ωστόσο, της αρνητικής του επίπτωσης επί της αναπτυξιακής δυναμικής της χώρας θα πρέπει, πρώτον, να συνδυασθεί και με άλλα θετικά «μηνύματα» (signaling) για την πλήρη ανάκτηση της εμπιστοσύνης στις δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας, δεύτερον, να μη διατηρηθεί επί μακρόν σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα που είναι ούτως ή άλλως ανέφικτα, και τρίτον, να επιτυγχάνεται μέσω του ολιγότερου υφεσιακού μίγματος δαπανών/φόρων. Α. Το πρώτο στοιχείο περιλαμβάνει όλα εκείνα τα οργανικά χαρακτηριστικά του προγράμματος που καθιστούν βιώσιμη τη δανειακή επιβάρυνση της χώρας. Τα χαρακτηριστικά αυτά μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες. Αυτά που ενισχύουν τον παρανομαστή του λόγου χρέους προς ΑΕΠ και εκείνα που εξασθενούν τον αριθμητή του. Στην πρώτη κατηγορία μπορούν ενδεικτικά να αναφερθούν: (i) η υλοποίηση βαθύτερων και ευρύτερων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στις αγορές και τους θεσμούς, που θα ενισχύσει την προσέλκυση επενδύσεων και τον εξαγωγικό προσανατολισμό της χώρας (ii) η διαμόρφωση ενός νομοθετικού πλαισίου για το τραπεζικό σύστημα που θα του επιτρέπει, Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Γράφημα 2. Εξέλιξη Ισοζυγίου και Πρωτογενούς Ισοζυγίου* Γενικής Κυβέρνησης (% του ΑΕΠ) Τόκοι Έσοδα Πρωτογενείς Δαπάνες Πρωτογενές Ισοζύγιο Ισοζύγιο * μη συμπ. της επίπτωσης της υποστήριξης του χρηματοπιστωτικού τομέα

2 μέσω της ενεργητικής διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων και την επιστροφή σημαντικού μέρους των καταθέσεων, να στηρίξει χρηματοδοτικά με δυναμικό τρόπο τις υγιείς ελληνικές επιχειρήσεις και ειδικότερα τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που συνιστούν τον κορμό της ελληνικής οικονομίας. Στη δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνονται τα μέτρα ελάφρυνσης του δημοσίου χρέους. Καθώς, σύμφωνα με τις αποφάσεις του Μαΐου του 216, έχει αποκλεισθεί η απομείωση της ονομαστικής του αξίας, οι όποιες παρεμβάσεις αναμένεται να κινηθούν στη μορφή επιμήκυνσης της διάρκειας ωρίμανσης και της παράτασης των περιόδων χάριτος αποπληρωμής. Β. Ο στόχος συνεπώς έχει μετατοπισθεί στη διασφάλιση ότι οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας θα διατηρηθούν μακροπρόθεσμα σε βιώσιμο επίπεδο ενώ ο στόχος του περιορισμού του ύψους του χρέους σε σχέση με το ΑΕΠ έχει συνδεθεί με την παραγωγή επί μακρόν υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων. Το δεύτερο στοιχείο λοιπόν που απαιτείται είναι να εξειδικευθούν αποτελεσματικότερα μέτρα ελάφρυνσης που να οδηγούν σε ουσιαστική μείωση της παρούσας αξίας του χρέους ώστε η δημοσιονομική πειθαρχία να μην απαιτεί εξοντωτικά για την οικονομική δραστηριότητα πρωτογενή πλεονάσματα. Γ. Το τρίτο στοιχείο αφορά το μίγμα της δημοσιονομικής συστολής. Η αύξηση των φορολογικών συντελεστών δρα αποτρεπτικά για τις επενδύσεις και την οικονομική δραστηριότητα με αποτέλεσμα να υπονομεύει μακροπρόθεσμα τα φορολογικά έσοδα. Ας σημειωθεί ότι η εκτέλεση του Προϋπολογισμού στο πρώτο τρίμηνο του 217 δείχνει υστέρηση των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού κατά 1,8 δισ. έναντι του πρώτου τριμήνου του 216. Παράλληλα συνεχίζεται η αύξηση των οφειλών νοικοκυριών και επιχειρήσεων προς το κράτος, γεγονός που δείχνει ότι η φοροδοτική ικανότητα των ιδιωτών και επιχειρήσεων εξαντλείται. Από την άλλη πλευρά, θετική εξέλιξη είναι η αύξηση των εσόδων (άμεσων και έμμεσων) παρελθόντων οικονομικών ετών κατά 45 εκατ. στο πρώτο τρίμηνο σε σχέση με το ποσό που είχε προϋπολογισθεί για αυτό το διάστημα, ένδειξη ισχυρότερης προσπάθειας του ελεγκτικού και φοροεισπρακτικού μηχανισμού. Αναδιάρθρωση απαιτείται και στο μίγμα των δημοσίων δαπανών. Ο στόχος της αναδιάρθρωσης τους προς όφελος του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων και των τομέων έρευνας, υγείας και παιδείας και παράλληλου περιορισμού των καταναλωτικών και λειτουργικών δαπανών πρέπει να τεθεί ως βασική προτεραιότητα. Εξελίξεις στο Ισοζύγιο Εξωτερικών Πληρωμών και Τουριστική Κίνηση : Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος το έλλειμμα του Ισοζυγίου των Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ) στο πρώτο δίμηνο του 217 μειώθηκε κατά 391 εκατ., σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 216, και διαμορφώθηκε σε 1,2 δισ. (Γράφημα 3). Η ευνοϊκή αυτή εξέλιξη προήλθε πρωτίστως από την βελτίωση των ισοζυγίων των πρωτογενών, και δευτερογενών εισοδημάτων αλλά και του ισοζυγίου υπηρεσιών, που συνολικά υπεραντιστάθμισαν την επιδείνωση του εμπορικού ελλείμματος Αναλυτικότερα: Γράφημα 3. Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών, Ιανουάριος-Φεβρουάριος, σε δισ. Το έλλειμμα του ισοζυγίου των αγαθών αυξήθηκε κατά 19,8% περίπου στο πρώτο δίμηνο του 217 (πρώτο δίμηνο 216: -14,3%), δεδομένου ότι, οι εισαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά 19% και διαμορφώθηκαν σε 7,2 δισ., ενώ οι αντίστοιχες εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 18% και ανήλθαν σε 4,1 δισ. (Πίνακας 1). σε εκατ. Ισοζύγιο Δευτερογενών Εισοδημάτων Ισοζύγιο Πρωτογενών Εισοδημάτων Ισοζύγιο Υπηρεσιών Εμπορικό Ισοζύγιο εκτός Καυσίμων Ισοζύγιο Καυσίμων Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών % ετήσια μετ. 217 % ετήσια μετ. Ισοζύγιο Αγαθών -2, , % 19.8% Εξαγωγές Αγαθών 3,51. 4, % 18.1% Καύσιμα , % 66.2% Πλοία % 36.1% Εξαγωγές χωρίς καύσιμα και πλοία 2,74.5 2, % 3.5% Εξαγωγές χωρίς καύσιμα 2, , % 5.% Εισαγωγές Αγαθών 6,88. 7, % 18.8% Καύσιμα 1,118. 1, % 75.9% Πλοία % 234.4% Εισαγωγές χωρίς καύσιμα και πλοία 4, , % 4.9% Εισαγωγές χωρίς καύσιμα 4,97.1 5, % 6.% Ισοζύγιο πλοίων % 122.1% Ισοζύγιο Καυσίμων % 95.3% Ισοζ. Αγαθών Εκτός καυσίμων και πλοίων -2,27.7-2, % 6.7% Πηγή: ΤτΕλλάδος Πίνακας 1. Εξέλιξη Ισοζυγίου Αγαθών (Ιανουάριος- Φεβρουάριος) Το έλλειμμα του ισοζυγίου των καυσίμων σχεδόν διπλασιάστηκε από 37 εκατ. πρώτο δίμηνο 216 σε 724 εκατ. το πρώτο δίμηνο 217, γεγονός που οφείλεται κυρίως στην σημαντική αύξηση της τιμής του πετρελαίου σε ετήσια βάση την περίοδο Ιανουαρίου Φεβρουαρίου του τρέχοντος έτους. Επισημαίνεται η αύξηση των εισπράξεων από εξαγωγές εκτός καυσίμων κατά 5% στο πρώτο δίμηνο του 217, έναντι μείωσης κατά 2,1% στην αντίστοιχη περίοδο του 216. Παράλληλα, οι εισαγωγές χωρίς καύσιμα αυξήθηκαν κατά 6% στο πρώτο δίμηνο του 217, έναντι μείωσης κατά 5% στο πρώτο δίμηνο του

3 Το πλεόνασμα του ισοζυγίου των υπηρεσιών διευρύνθηκε κατά 25 εκατ. στο πρώτο δίμηνο του 217, καθώς σημειώθηκε αύξηση των καθαρών εισπράξεων από μεταφορές κατά 25,2%, έναντι σημαντικής μείωσης κατά 56,2% στο αντίστοιχο διάστημα του 216 (Πίνακας 2), που σε κάποιο βαθμό οφείλεται στην μερική χαλάρωση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων. σε εκατ % ετήσια μετ. 217 % ετήσια μετ. Ισοζύγιο Υπηρεσιών % 62.7% Εισπράξεις 1, , % 21.3% Ταξιδιωτικό % -2.7% Μεταφορές 1,77.4 1, % 18.7% Λοιπές Υπηρεσίες % 42.7% Πληρωμές 1, , % 1.1% Ταξιδιωτικό % -9.9% Μεταφορές % 14.8% Λοιπές Υπηρεσίες % 14.4% Ταξιδιωτικό Ισοζύγιο % 4.7% Ισοζύγιο Μεταφορών % 25.2% Πηγή: ΤτΕλλάδος Αντίθετα, οι εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες μειώθηκαν κατά 2,7% στο πρώτο δίμηνο του 217, έναντι αύξησης κατά 2% στην αντίστοιχη περίοδο του 216. Προστίθεται επίσης ότι, οι συνολικές αφίξεις τουριστών επίσης μειώθηκαν κατά 2,8%, σε ετήσια βάση, στο πρώτο δίμηνο του 217, έναντι σημαντικής ωστόσο μείωσης κατά 11% στην αντίστοιχη περίοδο του 216. Αξιοσημείωτη υποχώρηση σημείωσαν οι αφίξεις από τη Γαλλία (- 27,7%) συνολικά τους πρώτους δύο μήνες του τρέχοντος έτους, σε ετήσια βάση, ενώ αύξηση σημείωσαν οι αφίξεις από Γερμανία (+4,9%), από το Ηνωμένο Βασίλειο (+18,3%), αλλά και από τις ΗΠΑ (+45,5%) και τη Ρωσία (+74,6%), (Γράφημα 4). Γράφημα 4. Εξέλιξη Αφίξεων Τουριστών ανά Χώρα Προέλευσης Ιαν. -Φεβ. 217 (ετήσια % μετ.) Ρωσία Πίνακας 2. Εξέλιξη Ισοζυγίου Υπηρεσιών (Ιανουάριος- Φεβρουάριος) ΗΠΑ Γαλλία Ην. Βασίλειο Γερμανία Σύνολο -27.7% -2.8% 18.3% 45.5% 4.9% Πηγή: Τράπεζα Ελλάδος % Συνολικά στην περίοδο Ιανουαρίου Φεβρουαρίου 217, η αξία των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκε κατά 19% σε ετήσια βάση, ενώ η αξία των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκε κατά 17%. Τέλος, το πρώτο δίμηνο του 217, το ισοζύγιο των πρωτογενών εισοδημάτων παρουσίασε πλεόνασμα μεγαλύτερο εκείνου του αντίστοιχου διαστήματος του 216 (ήτοι 911 εκατ. έναντι 548 εκατ.). Βελτίωση παρουσίασε και το ισοζύγιο των δευτερογενών εισοδημάτων, λόγω της αύξησης των εισπράξεων από την ΕΕ. Αντίθετα, το πλεόνασμα στο ισοζύγιο κεφαλαίων μειώθηκε σε 253 εκατ. στο πρώτο δίμηνο του 217, έναντι πλεονάσματος 632 εκατ. στην αντίστοιχη περίοδο του 216. Δείκτης Κύκλου Εργασιών στη Βιομηχανία: Ο δείκτης κύκλου εργασιών της βιομηχανίας (ΕΛΣΤΑΤ), στο σύνολο της αγοράς (τρέχουσες τιμές), αυξήθηκε, σε ετήσια βάση, κατά 21,1% τον Φεβρουάριο του 217, έναντι μεγάλης πτώσης κατά 14,6% στον αντίστοιχο μήνα του 216. Η αύξηση του κύκλου εργασιών τον Φεβρουάριο οφείλεται τόσο στην αύξηση του κύκλου εργασιών στην εξωτερική αγορά κατά 25,8%, όσο και στην αύξηση κατά 17,3% του κύκλου εργασιών στη βιομηχανία στην εγχώρια αγορά (Γράφημα 5). 25% 2% 15% 1% 5% % -5% -1% -15% -2% Γράφημα 5. Δείκτης Κύκλου Εργασιών στη Βιομηχανία, (% ετήσια μεταβολή) I ΙΙ ΙΙΙ ΙV V VIVIIVIIIIX X XIXII I ΙΙ ΙΙΙ ΙV V VIVIIVIIIIX X XIXII I ΙΙ 215: 216: 217: Σύνολο Αγοράς Εγχώρια Αγορά Εξωτερική Αγορά Πηγή : ΕΛΣΤΑΤ Σημαντική ήταν η συμβολή της μεταποιητικής βιομηχανίας, στην αύξηση του κύκλου εργασιών στο σύνολο της βιομηχανίας, καθώς παρουσίασε άνοδο τον Φεβρουάριο, σε ετήσια βάση, κατά 21,1% στο σύνολο της αγοράς, έναντι πτώσης κατά 14,9% τον ίδιο μήνα του 216. Η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφηκε στον κύκλο εργασιών της μεταποιητικής βιομηχανίας στην εξωτερική αγορά κατά 26,3%, ενώ στην εγχώρια αγορά αυξήθηκε κατά 17,3%. Το θετικό αποτέλεσμα στον κύκλο εργασιών της μεταποίησης προήλθε κυρίως από τον κλάδο των παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα, εξαιτίας της αύξησης των τιμών πετρελαίου και επειδή κατέχει τη μεγαλύτερη βαρύτητα στην κατάρτιση του δείκτη κύκλου εργασιών (συντελεστής στάθμισης: σύνολο αγοράς 33,96%). Επίσης λόγω της κακοκαιρίας στις αρχές του τρέχοντος έτους σε Ελλάδα και Ευρώπη η ζήτηση για προϊόντα πετρελαίου αυξήθηκε, γεγονός που αποτυπώθηκε τόσο στην αυξημένη ζήτηση που παρατηρήθηκε στην εγχώρια αγορά όσο και στην ζήτηση από το εξωτερικό. Επιπλέον, εκ των 24 μεταποιητικών κλάδων της ελληνικής βιομηχανίας με εξαγωγική δραστηριότητα, οι 11 σημείωσαν σημαντικές εξαγωγικές επιδόσεις τον Φεβρουάριο του 217. Εξ αυτών την μεγαλύτερη αύξηση των πωλήσεων στο εξωτερικό, εκτός από τον κλάδο των καυσίμων, παρουσίασαν οι κλάδοι, της υπόδησης, της βιομηχανίας επίπλων, της κατασκευής μεταλλικών προϊόντων, των μηχανοκίνητων οχημάτων και της χαρτοβιομηχανίας. 3

4 Τέλος, σημειώνεται και η αύξηση των τιμών των εγχώριων βιομηχανικών επιχειρήσεων σε σημαντικούς κλάδους παραγωγής εξαγώγιμων κυρίως προϊόντων. Συγκεκριμένα σύμφωνα με τον δείκτη τιμών παραγωγού στη βιομηχανία (ΕΛΣΤΑΤ) ο δείκτης τιμών των τελικών προϊόντων που διατίθενται στην εξωτερική αγορά παρουσίασε άνοδο κατά 19,9% (κατά μέσο όρο) σε ετήσια τον Φεβρουάριο του 217, έναντι σημαντικής μείωσης κατά 16% τον ίδιο μήνα του 216. Σημαντική ήταν και εδώ η αυξητική επίδραση των τιμών παραγωγού στον κλάδο παραγωγής προϊόντων πετρελαίου (Δκτ. Τιμών Παραγωγού Φεβρουάριος 217, εσωτερική αγορά: +59%, εξωτερική αγορά: +74,3%). Οι διεθνείς αγορές κινούνται στον απόηχο του αποτελέσματος του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία και της ολοκλήρωσης των εργασιών της 35 ης Συνόδου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και της Παγκόσμιας Τραπέζης στην Ουάσινγκτον των ΗΠΑ. Στη Γαλλία, η επικράτηση του Εμμανουέλ Μακρόν στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών και το ξεκάθαρο προβάδισμα που διακρίνεται να διατηρεί σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις στο δεύτερο γύρο, ενίσχυσε τη διάθεση των επενδυτών για ανάληψη μεγαλύτερου επενδυτικού κινδύνου αφού περιορίζεται το ενδεχόμενο μιας σοβαρούς πολιτικής αναταραχής στην Ευρώπη. Παράλληλα, η νίκη του Γάλλου κεντρώου πολιτικού διασφαλίζει την παραμονή της Γαλλίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) που αποτέλεσε μείζον διακύβευμα στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου. Στις ΗΠΑ, με αφορμή την Εαρινή Σύνοδο του ΔΝΤ (21-23 Απριλίου) δημοσιεύθηκε έκθεση για την παγκόσμια οικονομία, στην οποία παρατίθενται τα στοιχεία που συνθέτουν την τρέχουσα οικονομική συγκυρία και επισημαίνονται οι προτεραιότητες των χωρών, προκειμένου να διασφαλισθεί μια ισχυρή και βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη. Σύμφωνα με το διεθνή οργανισμό, η παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη επιταχύνεται, οι τιμές των βασικών εμπορευμάτων σταθεροποιούνται, ενώ έχουν αρχίσει να περιορίζονται οι κίνδυνοι του αποπληθωρισμού. Τα υψηλά επίπεδα χρέους, η χαμηλή αύξηση της παραγωγικότητας και οι δημογραφικές προκλήσεις (όπως η γήρανση του πληθυσμού), εξακολουθούν να αποτελούν σημαντικά προβλήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν αρκετές ανεπτυγμένες οικονομίες. Το εμπόριο, η χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση και η τεχνολογική καινοτομία έχουν συμβάλει στην βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και στον περιορισμό της φτώχειας. Εντούτοις, είναι σημαντικό να εξασφαλισθεί ότι όλοι έχουν την ευκαιρία να επωφεληθούν από την παγκόσμια οικονομική ολοκλήρωση και την τεχνολογική πρόοδο. Μεταξύ άλλων, το ΔΝΤ τονίζει την σημασία του ελεύθερου εμπορίου, επισημαίνοντας τους κινδύνους του προστατευτισμού οι οποίοι μπορούν να θέσουν εμπόδια στην ελεύθερη διακίνηση αγαθών και υπηρεσιών και να πλήξουν καταναλωτές και παραγωγούς. Ωστόσο, ο όρος "προστατευτισμός" αφαιρέθηκε από το κοινό ανακοινωθέν της Συνόδου, κάτι που είχε συμβεί επίσης στην συνάντηση των Υπουργών Οικονομικών της ομάδας G2 τον περασμένο μήνα, στο Μπάντεν Μπάντεν της Γερμανίας. Ειδικότερα, στο κοινό ανακοινωθέν που συνόδευσε το πέρας των εργασιών της Εαρινής Συνόδου του ΔΝΤ, τα κράτη-μέλη του δεσμεύθηκαν για την επίτευξη μιας ισχυρής, βιώσιμης, ισορροπημένης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης, ικανής να δημιουργήσει σημαντικό αριθμό θέσεων απασχόλησης. Προκειμένου να επιτευχθεί ο συγκεκριμένος σκοπός επισημαίνεται ως απαραίτητη προϋπόθεση η χρήση όλων των εργαλείων νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής, καθώς και η υιοθέτηση συγκεκριμένων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Τα μέλη δεσμεύθηκαν για διατήρηση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, τονίζοντας ότι η υπερβολική μεταβλητότητα των αγορών και οι απότομες μεταβολές των συναλλαγματικών ισοτιμιών μπορεί να επιφέρουν αρνητικές επιπτώσεις. Παράλληλα, υπήρξε αναφορά για αποφυγή εσκεμμένων συναλλαγματικών υποτιμήσεων, προκειμένου κάποιο κράτος-μέλος να αποκτήσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Σύμφωνα με το κοινό ανακοινωθέν, προκειμένου να υπάρξει μια βιώσιμη οικονομική ανάκαμψη που θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μια ισχυρή παγκόσμια οικονομία, θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στις ακόλουθες πολιτικές: i) Διευκολυντική νομισματική πολιτική. Στις οικονομίες στις οποίες ο πληθωρισμός διατηρείται χαμηλότερα από τον τεθέντα στόχο και το παραγωγικό κενό (output gap) παραμένει αρνητικό, η νομισματική πολιτική θα πρέπει να είναι διευκολυντική. Ωστόσο, η νομισματική πολιτική από μόνη της δεν μπορεί να επιτύχει βιώσιμη και ισορροπημένη ανάπτυξη και ως εκ τούτου πρέπει να συνοδεύεται από υποστηρικτικές πολιτικές. Παράλληλα, όπου καταγράφεται εξομάλυνση της νομισματικής πολιτικής, αυτή θα πρέπει να γνωστοποιείται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, προκειμένου να μετριάζονται πιθανές διασυνοριακές επιδράσεις. ii) Δημοσιονομική πολιτική με αναπτυξιακό χαρακτήρα. Η δημοσιονομική πολιτική πρέπει να διακρίνεται για την ευελιξία της, να έχει θετικές επιδράσεις στην ανάπτυξη, να δίνει προτεραιότητα στις επενδύσεις υψηλής ποιότητας, να υποστηρίζει 4

5 Δεκ-11 Μαρ-12 Ιουν-12 Σεπ-12 Δεκ-12 Μαρ-13 Ιουν-13 Σεπ-13 Δεκ-13 Μαρ-14 Ιουν-14 Σεπ-14 Δεκ-14 Μαρ-15 Ιουν-15 Σεπ-15 Δεκ-15 Μαρ-16 Ιουν-16 Σεπ-16 Δεκ-16 Μαρ-17 Μαρ-15 Μαϊ-15 Ιουλ-15 Σεπ-15 Νοε-15 Ιαν-16 Μαρ-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Σεπ-16 Νοε-16 Ιαν-17 Μαρ-17 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων τις μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν την παραγωγικότητα, διασφαλίζοντας παράλληλα τη βιώσιμη πορεία του δημόσιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ. iii) Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Απαιτείται η προώθηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για την ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης και της παραγωγικότητας. Ο σχεδιασμός, η ιεράρχηση των προτεραιοτήτων και η σειρά των μεταρρυθμίσεων πρέπει να αντικατοπτρίζουν τις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε χώρας. Βασικοί στόχοι είναι η τόνωση των επενδύσεων στον τομέα των υποδομών, η ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου, η καινοτομία, η προώθηση του ανταγωνισμού και η αύξηση της απασχόλησης. ΗΠΑ Βιομηχανική παραγωγή Η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε τον Μάρτιο κατά,5% σε μηνιαία βάση, ενώ σε ετήσια έχει αυξηθεί κατά 1,5% (βλ. Γράφημα 6). Επίσης, αυξήθηκε ο βαθμός αξιοποίησης του εργοστασιακού δυναμικού, στο 76,1%, ο οποίος ακολουθεί πτωτική τάση τα τελευταία πέντε έτη (βλ. Γράφημα 7). Ωστόσο, τους τελευταίους 18 μήνες, ο βαθμός αξιοποίησης του εργοστασιακού δυναμικού εξακολουθεί να βρίσκεται χαμηλότερα του μέσου όρου της πενταετίας (76,8%). Γράφημα 6. Βιομηχανική Παραγωγή (ποσοστιαία μεταβολή) iv) Προστασία της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Είναι απαραίτητη η περαιτέρω θωράκιση του χρηματοπιστωτικού τομέα προκειμένου να συνεχισθεί η στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης. Μείζονος σημασία είναι η παρακολούθηση των δυνητικών χρηματοοικονομικών κινδύνων που συνδέονται με τα χαμηλά ή αρνητικά επιτόκια και με τις συστηματικές αλλαγές ρευστότητας στην αγορά. 1,,6,2 -,2 -,6-1, μηνιαία μεταβολή ετήσια μεταβολή 4,5 3,5,6 2,5 1,5 1,5,5 -,5-1,5-2,5-3,5 v) Μια παγκόσμια οικονομία ανοικτή σε όλους. Η προώθηση πολιτικών που θα προσφέρουν ευκαιρίες για όλους στο εσωτερικό των κρατώνμελών του ΔΝΤ και θα δίδουν τη δυνατότητα συνεργασίας μεταξύ των χωρών. Απαιτείται η λήψη μέτρων εντός κάθε χώρας που θα συμβάλουν στη δημιουργία ενός προσαρμόσιμου και εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού και θα βοηθήσουν όσους επηρεάζονται αρνητικά από την τεχνολογική πρόοδο και την οικονομική ολοκλήρωση. Ωστόσο, απαιτείται η συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών για να μην μεταφερθούν όλα τα σημερινά βάρη στις επόμενες γενεές. Σε κάθε περίπτωση, οι βραχυπρόθεσμες προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας βελτιώνονται, καθώς σε πολλές ανεπτυγμένες οικονομίες η οικονομική δραστηριότητα ενισχύεται από την πιστωτική επέκταση και την ανάκαμψη των τιμών του πετρελαίου. Ωστόσο, οι κίνδυνοι που απορρέουν από την πολιτική αβεβαιότητα και τις γεωπολιτικές εξελίξεις δεν έχουν εξαλειφθεί και μπορούν να επιδράσουν αρνητικά στο οικονομικό περιβάλλον. Το επενδυτικό ενδιαφέρον στα θέματα πολιτικής που αφορούν την παγκόσμια οικονομία, εστιάζεται πλέον στη Σύνοδο των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της ομάδας των χωρών G2 που θα πραγματοποιηθεί στις 7-8 Ιουλίου στο Αμβούργο της Γερμανίας, με βασικό θέμα «Διαμορφώνοντας ένα διασυνδεδεμένο κόσμο» Πηγή: Bloomberg Γράφημα 7. Βαθμός Αξιοποίησης Εργοστασιακού Δυναμικού (capacity utilization, ποσοστό) Πηγή: Bloomberg 76,1% Αγορά κατοικίας Οι πωλήσεις υφιστάμενων (μη νεόδμητων) κατοικιών, οι οποίες συνιστούν το 9% των πωλήσεων κατοικιών, αυξήθηκαν κατά 4,4% τον Μάρτιο σε μηνιαία βάση. Η αύξηση εν μέρει είναι εποχικό αποτέλεσμα, αλλά κυρίως αποδίδεται στη σταθερή άνοδο της απασχόλησης και των εισοδημάτων των νοικοκυριών, τα οποία αντιστάθμισαν την άνοδο των επιτοκίων για ενυπόθηκα δάνεια, από τον Δεκέμβριο και μετά. Σε ετήσια βάση, οι πωλήσεις υφιστάμενων κατοικιών αυξήθηκαν κατά 5,9%, διαμορφούμενες στις 5,7 εκατ. κατοικίες σε ετησιοποιημένη βάση (βλ. Γράφημα 8), το υψηλότερο ποσοστό από δεκαετίας. Επιπροσθέτως, τον Μάρτιο, οι προς πώληση υφιστάμενες κατοικίες αυξήθηκαν για τρίτο συνεχή μήνα, έχοντας διαγράψει μία έντονα καθοδική πορεία από τον Απρίλιο του 216 (Γράφημα 9). Ωστόσο, η μέση τιμή πώλησης των υφιστάμενων κατοικιών (μη εποχικά διορθωμένα στοιχεία) συνέχισε να αυξάνεται σε μηνιαία και ετήσια βάση, κατά 3,3%, και 5,3% αντίστοιχα. Σημειώνεται ότι, η άνοδος των τιμών των κατοικιών εξακολουθεί να υπερβαίνει την άνοδο του διαθεσίμου εισοδήματος σε ονομαστικούς όρους (τέταρτο τρίμηνο 216: 4,1%, σε ετήσια βάση). 5

6 Μαρ-15 Μαϊ-15 Ιουλ-15 Σεπ-15 Νοε-15 Ιαν-16 Μαρ-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Σεπ-16 Νοε-16 Ιαν-17 Μαρ-17 Μαρ-16 Απρ-16 Μάι-16 Ιούν-16 Ιούλ-16 Αυγ-16 Σεπ-16 Οκτ-16 Νοέ-16 Δεκ-16 Ιαν.-17 Φεβ.-17 Μαρ-17 Φεβ-14 Απρ-14 Ιουν-14 Αυγ-14 Οκτ-14 Δεκ-14 Φεβ-15 Απρ-15 Ιουν-15 Αυγ-15 Οκτ-15 Δεκ-15 Φεβ-16 Απρ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 Οκτ-16 Δεκ-16 Φεβ-17 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 5,8 5,6 5,4 5,2 5, 4,8 4,6 2,2 2,1 2, 1,9 1,8 1,7 1,6 Γράφημα 8. Πωλήσεις υφιστάμενων κατοικιών (εκατ.) Πηγή: Bloomberg Γράφημα 9. Μη νεόδμητες κατοικίες προς πώληση (εκατ.) Πηγή: National Association of Relators Το απόθεμα των κατοικιών προς πώληση αναμένεται να αυξηθεί, συγκρατώντας την ανοδική τάση των τιμών δεδομένου ότι οι άδειες νέων οικοδομών αυξήθηκαν σε μηνιαία βάση κατά 3,6% και κατά 17,% σε ετήσια. Επιπλέον, η έναρξη νέων κατοικιών, τον Μάρτιο, μειώθηκε κατά 6,8% σε μηνιαία βάση, κυρίως εξαιτίας των δυσμενών καιρικών συνθηκών, αλλά έχει αυξηθεί κατά 9,2% σε ετήσια (βλ. Γράφημα 1). Η ζήτηση για την αγορά νέων κατοικιών κατά τους επόμενους μήνες θα εξαρτηθεί κυρίως από την αύξηση της απασχόλησης και από πιθανές αλλαγές στην φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας και στις φοροελαφρύνσεις επί των ενυπόθηκων δανείων. Βασικός παράγοντας που θα καθορίσει την μελλοντική προσφορά κατοικιών είναι η υλοποίηση των εξαγγελιών του νέου Προέδρου για ελαστικοποίηση του θεσμικού πλαισίου που αφορά τις κατασκευές και τις αγοραπωλησίες κατοικιών Πηγή: Bloomberg Γράφημα 1. Αγορά κατοικίας (χιλ.) 1,83 5,7 Κατοικίες υπό κατασκευή Άδειες οικοδομών Κατοικίες 3 per. Mov. υπό Avg. κατασκευή, (Κατοικίες κινητός υπό κατασκευή) μέσος 3 μηνών Άδειες οικοδομών, κινητός μέσος 3 μηνών Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ) Το πολιτικό αποτέλεσμα των εκλογών στη Γαλλία, στις 23 Απριλίου, οδήγησε σε υποχώρηση της πολιτικο-οικονομικής αβεβαιότητας στη ΖτΕ καθώς απετράπη το ενδεχόμενο ο δεύτερος γύρος των εκλογών (7 Μαϊου) να διαδραματιστεί ανάμεσα σε δύο αντι-ευρωπαϊστές υποψηφίους. Αναλυτικότερα, πρώτος σε ψήφους ανεδείχθη ο κεντρώος Εμανουέλ Μακρόν με ποσοστό 23,8% των ψήφων, ενώ δεύτερη εξελέγη η Μαρί Λε Πεν με ποσοστό 21,5%. Ο Μακρόν έχει λάβει τη στήριξη μεγάλου μέρους του πολιτικού κόσμου στη Γαλλία και εκτιμάται ότι θα επικρατήσει στον δεύτερο γύρο των εκλογών. Επιπλέον, η εκλογή του αναμένεται να ενδυναμώσει τη γαλλο-γερμανική συνεργασία, βελτιώνοντας τη λήψη αποφάσεων στην ΕΕ και ενισχύοντας την θέση της στις διαπραγματεύσεις για την διαδικασία αποχώρησης του Ην. Βασιλείου από την ΕΕ. Η Πρωθυπουργός του Ην. Βασιλείου, Τερέζα Μέϊ, ανακοίνωσε, στις 18 Απριλίου, την διενέργεια εκλογών εκτάκτως στις 8 Ιουνίου, κατά την οποία διαφαίνεται επικράτηση, αλλά και ενίσχυση, του Κόμματος των Συντηρητικών, του οποίου ηγείται η Μέϊ. Σημειώνεται ότι, η Μέϊ δεν έχει εκλεγεί αλλά είχε αναλάβει τα ηνία του Συντηρητικού Κόμματος μετά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος (23 Ιουνίου) υπέρ της αποχώρησης του Ην. Βασιλείου από την ΕΕ του και την συνακόλουθη παραίτηση του Ντ. Κάμερον. Έτσι, πιθανή εκλογική νίκη της Μεϊ αναμένεται να ενισχύσει την θέση της στο Βρετανικό Κοινοβούλιο, διευκολύνοντας την υπερψήφιση των συμφωνηθέντων ανάμεσα στο Ην. Βασίλειο και την ΕΕ, μειώνοντας την αβεβαιότητα για τις εξελίξεις του Brexit. Χρέος και έλλειμμα γενικής κυβέρνησης Το χρέος της γενικής κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ, το 216, μειώθηκε στο 89,2%, από 9,3% το 215. Παρά την πτωτική τάση του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ, σημειώνεται ότι: α) Το χρέος των περισσοτέρων και σημαντικότερων οικονομιών της ΖτΕ ξεπερνά το 6% του ΑΕΠ, το οποίο θέτει ως ανώτατο όριο η Συνθήκη του Μάαστριχτ. β) Στην Ιταλία, την Πορτογαλία, την Κύπρο και την Ελλάδα, όπου το χρέος υπερβαίνει το 1% του ΑΕΠ, σημειώθηκε περαιτέρω άνοδος του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ, αντικατοπτρίζοντας την δυσκολία τιθάσευσης του χρέους. Επιπλέον, στη ΖτΕ, το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ, μειώθηκε στο 1,5%, από 2,1% το 215. Εμπορικό Ισοζύγιο Σύμφωνα με τα εποχικά διορθωμένα στοιχεία της Eurostat, τον Φεβρουάριο, το πλεόνασμα του εμπορικού ισοζυγίου ανήλθε στα 19,2 δισ. από 15,7 δισ. τον Ιανουάριο, αλλά μειώθηκε κατά 4,% σε σχέση με τον Φεβρουάριο του 216. Η συμβολή του πλεονάσματος του εμπορικού ισοζυγίου της Γερμανίας, τον Φεβρουάριο, υποχώρησε αλλά παραμένει σε υψηλό επίπεδο, στο 77,6% του πλεονάσματος της ΖτΕ. Σημειώνεται ότι, ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Γερμανίας 6

7 είναι οι ΗΠΑ, οι οποίες απορροφούν περίπου το 9,5% της αξίας των εξαγωγών. Συνεπώς έχει ιδιαίτερη σημασία η πολιτική διεθνούς εμπορίου που θα ακολουθήσει ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ, ο οποίος έχει ήδη ανακοινώσει ότι προτίθεται να αυξήσει τους δασμούς των εισαγόμενων γερμανικών οχημάτων, τα οποία συνιστούν περί το 3% της αξίας των γερμανικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ. Γερμανία Δείκτης οικονομικού κλίματος Ifo Ο δείκτης οικονομικού κλίματος Ifo, τον Απρίλιο, ανήλθε στις 112,9 μονάδες, το υψηλότερο επίπεδο από τον Ιούλιο του 211, ενώ οι αναλυτές ανέμεναν αύξηση του δείκτη στις 112,4 μονάδες. Το επίπεδο του δείκτη προοιωνίζει τη διατήρηση του ικανοποιητικού ρυθμού ανάκαμψης. Σημειώνεται ότι, το 216, ο μέσος όρος του δείκτη ήταν στις 18,2 μονάδες και το πραγματικό ΑΕΠ της Γερμανίας αυξήθηκε κατά 1,9% σε ετήσια βάση, τον υψηλότερο ρυθμό από το 211 (215: 1,7%). Σύμφωνα με τους επιμέρους δείκτες, τον Απρίλιο, βελτιώθηκαν οι επιχειρηματικές προσδοκίες για τους κλάδους του λιανικού και χονδρικού εμπορίου, καθώς και του κλάδου των κατασκευών. Εξασθένιση κατέγραψαν μόνο οι επιχειρηματικές προσδοκίες για τον κλάδο της μεταποίησης, αλλά εξακολουθούν να βρίσκονται σε υψηλό επίπεδο καθώς ο κλάδος ανθεί. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ο βαθμός αξιοποίησης εργοστασιακού δυναμικού του κλάδου διαμορφώνεται στο 86,%, υψηλότερα του μακροχρόνιου μέσου όρου, ίσου με 83,6%. ΙΑΠΩΝΙΑ Θετικά αναμένεται να είναι τα στοιχεία για το ρυθμό ανάπτυξης στο πρώτο τρίμηνο, καθώς η οικονομική δραστηριότητα παρουσιάζεται ενισχυμένη ως αποτέλεσμα της θετικής επίδρασης στη βιομηχανική παραγωγή από την παγκόσμια ανάκαμψη που αντισταθμίζει την αδύναμη ζήτηση στο εσωτερικό. Αυτή η θετική επίδραση αντανακλάται στις εξαγωγές της χώρας όπως υποδεικνύουν τα στοιχεία που αφορούν στο εμπορικό ισοζύγιο για τον Μάρτιο και στον δείκτη PMI στη μεταποίηση για τον Απρίλιο. Η ΤτΙαπωνίας, στη συνεδρίαση της Νομισματικής Επιτροπής (26-27 Απριλίου), δεν προέβη, όπως ήταν αναμενόμενο, σε αλλαγή της νομισματικής της πολιτικής. Συγκεκριμένα, η ΤτΙαπωνίας διατήρησε το βασικό της επιτόκιο στο -,1%. Παράλληλα, διατηρεί την ενίσχυση της νομισματικής βάσης κατά 8 τρισ. ($76 δισ.), σε ετήσια βάση, μέσω της αγοράς ομολόγων και θα συνεχίσει να παρακολουθεί την καμπύλη αποδόσεων των δεκαετών ομολόγων ώστε το επιτόκιό τους να διατηρείται γύρω στο %. Η ακολουθούμενη νομισματική πολιτική θα συνεχισθεί μέχρι να επιτευχθεί ο στόχος για πληθωρισμό 2%. Η επόμενη συνεδρίαση της ΤτΙαπωνίας έχει προγραμματισθεί στις Ιουνίου. Αναλυτικότερα, το εμπορικό ισοζύγιο παρουσίασε πλεόνασμα, για δεύτερο κατά σειρά μήνα, ύψους 614,7 δισ. τον Μάρτιο, έναντι 744,9 δισ. τον Μάρτιο του 216 (Γράφημα 11). Οι εξαγωγές αυξήθηκαν, για τέταρτο στη σειρά μήνα, με τον υψηλότερο ρυθμό των τελευταίων δύο ετών, κατά 12,%, σε ετήσια βάση, τον Μάρτιο, έναντι 11,3% τον Φεβρουάριο. Η μεγάλη αύξηση των εξαγωγών ήταν αποτέλεσμα της παγκόσμιας ανάκαμψης και των υψηλότερων κατά 16,4% εξαγωγών προς την Κίνα. Παράλληλα, οι εισαγωγές αυξήθηκαν, για τρίτο κατά σειρά μήνα, κατά 15,8% τον Μάρτιο, έναντι 1,3% τον Φεβρουάριο, λόγω των υψηλότερων τιμών του πετρελαίου ,9 82,7 Γράφημα 11. Εμπορικό πλεόνασμα (δισ.γιεν) -42,9 69,7 51,4-22,9 497,6 496,2 152,5 641,4 Αύξηση σημείωσε ο δείκτης PMI στη μεταποίηση τον Απρίλιο, στο 52,8 από 52,4 τον Μάρτιο (Γράφημα 12). Η αύξηση του δείκτη προήλθε κυρίως από την ενίσχυση του υποδείκτη των νέων παραγγελιών για εξαγωγές, ο οποίος ανήλθε σε ένα από τα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων τριών ετών, αλλά και του υποδείκτη της παραγωγής. Θετικά αποτιμάται και η διαμόρφωση του υποδείκτη της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης σε υψηλότερο επίπεδο. Γράφημα 12. Δείκτης PMI στη μεταποίηση -1.86,9 813,4 614,7-1.5 Μαρ-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Σεπ-16 Νοε-16 Ιαν-17 Μαρ-17 55, 53, 51, 49, 47, Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών Ιαπωνίας 48,2 47,7 48,1 49,3 49,5 5,4 51,4 51,3 Απρ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 Οκτ-16 Δεκ-16 Φεβ-17 Απρ-17 Πηγή: Markit 52,4 52,7 53,3 52,4 52,8 7

8 Αριθμός συμβολαίων Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Ισοτιμίες Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου του Σικάγου, οι συνολικές καθαρές τοποθετήσεις (αγορές μείον πωλήσεις) για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) στο ευρώ (Γράφημα 13) την εβδομάδα που Γράφημα 13. Specs θέσεις εναντίον (short) του ευρώ Πηγή: CFTC,IMM, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank έληξε στις 18 Απριλίου αυξήθηκαν κατά συμβόλαια, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν στα συμβόλαια από που ήταν την προηγούμενη εβδομάδα. Σημειώνεται ότι πρόκειται για την τρίτη συνεχή εβδομαδιαία αύξηση από τις 28 Μαρτίου 217. Ευρώ: Το ευρώ εμφανίζει τάση ενίσχυσης σε εβδομαδιαία βάση έναντι του δολαρίου-ηπα, κινούμενο υψηλότερα κατά 5,% από το χαμηλό των τελευταίων 14 ετών ($1,342) που κατέγραψε στις 3 Ιανουαρίου. Η ισοτιμία δολαρίου-ευρώ στις 24 Απριλίου διαμορφωνόταν περί τα 1,862 USD/EUR από 1,668 USD/EUR που ήταν στις 18 Απριλίου, με αποτέλεσμα το ευρώ να σημειώνει από την αρχή του έτους κέρδη 3,3% έναντι του δολαρίου. Η άνοδος του ευρώ οφείλεται στο γεγονός, ότι η επικράτηση του Eμμανουέλ Μακρόν στον α γύρο των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία έναντι της πολιτικής του αντιπάλου Μαρίν Λεπέν, ενισχύει τις πιθανότητες να είναι ο νέος πρόεδρος της χώρας στις 7 Μαΐου, απομακρύνοντας τον κίνδυνο εξόδου της Γαλλίας από το ευρώ (Frexit). Ελβετικό Φράγκο: Το ευρώ, εμφανίζεται ενισχυμένο έναντι του φράγκου στην αρχή της εβδομάδας, κινούμενο στην περιοχή των 1,82 φράγκων. Σημειώνεται ότι το ευρώ ενισχύεται έναντι του φράγκου από την αρχή του έτους κατά,79%. Βάσει των δημοσιευθέντων νομισματικών στοιχείων της ΤτΕλβετίας (SNB), την προηγούμενη εβδομάδα, ενδεχομένως να υπήρξε παρέμβασή της στην αγορά συναλλάγματος για αποτροπή ενίσχυσης του φράγκου, καθώς το ποσό των μετρητών που οι εμπορικές τράπεζες της Ελβετίας είχαν καταθέσει στην SNB, ανήλθε στα 569,5 δισ. φράγκα για την εβδομάδα που έληξε στις 21 Απριλίου, έναντι 567,14 δισ. φράγκα που ήταν την εβδομάδα μέχρι και 14 Απριλίου. Στερλίνα: Μικτή η εικόνα της στερλίνας σε εβδομαδιαία βάση, καθώς στις 24 Απριλίου κατέγραφε κέρδη έναντι του δολαρίου-ηπα (1,2877 USD/GBP) και απώλειες έναντι του ευρώ (,8494 GBP/EUR). Σωρευτικά η στερλίνα καταγράφει απώλειες,3 έναντι του ευρώ από την αρχή του έτους και κέρδη 3,7% σε σχέση με το δολάριο. Σημειώνεται ότι από την ημέρα διεξαγωγής του δημοψηφίσματος της 23 ης Ιουνίου 216 η στερλίνα έχει διολισθήσει 13,7% έναντι του δολαρίου και 1,8% έναντι του ευρώ. Η μεταβλητότητα της στερλίνας σχετίζεται κατά κύριο λόγο από της κινήσεις που καταγράφονται στην ισοτιμία ευρώ-στερλίνας. Η ανθεκτικότητα της οικονομίας του Ηνωμένου Βασιλείου στην αβεβαιότητα που προκάλεσε το δημοψήφισμα απομάκρυνσης (Brexit) από την ΕΕ έχει αρχίσει να δοκιμάζεται, καθώς εντείνονται οι ανησυχίες για τη δυνατότητα της καταναλωτικής ζήτησης να στηρίξει την αναπτυξιακή διαδικασία. Το ενδιαφέρον στραμμένο στην έναρξη της προεκλογικής εκστρατείας για τις βουλευτικές εκλογές της 8 ης Ιουνίου, καθώς και στην δημοσίευση της πρώτης μέτρησης του ΑΕΠ α τριμήνου 217 που θα ανακοινωθεί την Παρασκευή 28 Απριλίου. Εντούτοις, η συμπεριφορά των επενδυτών αποτυπώνεται στο ασφάλιστρο κινδύνου (CDS-credit default swaps) πενταετούς διάρκειας το οποίο διαμορφωνόταν στις 24 Απριλίου στα 29,1 bps, από 29,2 bps που ήταν στις 18 Απριλίου. Αγορές ομολόγων Η πορεία του προγράμματος QE της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης (ΕΚΤ) Οι αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ (Γράφημα 14) την εβδομάδα μέχρι τις 21 Απριλίου στο πλαίσιο εφαρμογής του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), ανήλθαν στα 1.497,9 δισ. με αποτέλεσμα ο μέσος εβδομαδιαίος όρος από την έναρξη του προγράμματος να υπολογίζεται στα 13,5 δισ. Παράλληλα, στην ίδια περίοδο, η ΕΚΤ προχώρησε σε αγορές καλυμμένων ομολόγων, αξίας 597 εκατ. και πωλήσεις Asset-backed securities αξίας 47 εκατ. Επίσης, την περασμένη εβδομάδα η ΕΚΤ πραγματοποίησε αγορές εταιρικών και ασφαλιστικών ομολογιακών τίτλων αξίας 1,5 δισ. ενώ από τις 8 Ιουνίου 216 έχει συνολικά αγοράσει 81,4 δισ. 8

9 Γράφημα 14. Πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων ΕΚΤ δισ Εφαρμογή προγράμματος: 111 εβδομάδες Πηγή: Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, Διεύθυνση Oικονομικών Μελετών-Alpha Bank Στην Ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος τιμών (αγορά) του 1ετούς ομολόγου λήξης 24 Φεβρ. 227 διαμορφωνόταν στις 24 Απριλίου μεταξύ 79,21-8,65 ήτοι απόδοση 6,49%-6,72%. Υπενθυμίζεται ότι στις το 1ετές ομόλογο είχε καταγράψει χαμηλό αποδόσεως 5,475% και στις υψηλό αποδόσεως 19,27%. Γράφημα 15. Αποδόσεις 1ετών ομολόγων Γερμανία Ολλανδία Γαλλία Πορτογαλία Ιταλία Ισπανία Ελλάδα,19,34,29,44,9,84 2,26 2,19 1,67 1,71 3,82 3,68 6,72 6, Απρ Απρ-17 Πηγή: Reuters, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank Η διαφορά απόδοσης μεταξύ του Ελληνικού 1ετούς και Γερμανικού ομολόγου (spread) υποχώρησε στις 629 μονάδες βάσης. Παράλληλα, η απόδοση του 1ετούς Γερμανικού ομολόγου, ως σημείο αναφοράς του κόστους δανεισμού της Ζώνης του Ευρώ, ανήλθε στο,34% (Γράφημα 15). Το 1ετές ομόλογο της Πορτογαλίας στις 24 Απριλίου κατέγραφε απόδοση 3,68%, της Ισπανίας 1,71% και της Ιταλίας 2,19%. Η διαφορά απόδοσης του 1ετούς Πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη του Γερμανικού, υποχώρησε σε εβδομαδιαία βάση στις 333 μ.β. και του 1ετούς Ιταλικού ομολόγου στις 185 μ.β. ( Πίνακας 3). Στις ΗΠΑ, η απόδοση του 1- ετούς ομολόγου διαμορφωνόταν στο 2,33% στις 24 Απριλίου 217. Κύπρος Fitch Ratings Στις 21 Απριλίου, ο οίκος αξιολόγησης Fitch Ratings επιβεβαίωσε την πιστοληπτική ικανότητα της Κύπρου στο ΒΒ- και διατήρησε τις θετικές προοπτικές. Η απόφαση αυτή βασίσθηκε στο γεγονός ότι η οικονομία της Κύπρου συνεχίζει, για τρίτο έτος, να παρουσιάζει ανάπτυξη, η οποία στηρίζει τόσο την προσαρμογή στον χρηματοοικονομικό τομέα, όσο και τη δημοσιονομική και την οικονομική προσαρμογή. Η Fitch Ratings εκτιμά ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα διαμορφωθεί στο 2,7% το 217 και στο 2,5% το 218, έναντι 2,8% το 216 ως αποτέλεσμα της αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης και της ενίσχυσης του τουρισμού. Σε χαμηλότερο επίπεδο εκτιμά την ανάπτυξη το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (Απρίλιος 217) στο 2,5% το 217 και στο 2,3% το 218. Τουριστικές αφίξεις Οι τουριστικές αφίξεις αυξήθηκαν κατά 2,8%, σε ετήσια βάση, τον Μάρτιο και ανήλθαν στα άτομα από άτομα τον Μάρτιο του 216 (Γράφημα 16). Τον Μάρτιο, τη σημαντικότερη συμβολή στην αύξηση των συνολικών τουριστικών αφίξεων είχαν οι αφίξεις από τη Ρωσία, οι οποίες αυξήθηκαν σε άτομα από τον Μάρτιο του 216. Αντιθέτως, τη μεγαλύτερη μείωση παρουσίασαν οι αφίξεις από το Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίες μειώθηκαν σε άτομα από τον Μάρτιο του Γράφημα 16. Τουριστικές αφίξεις (άτομα) Μαρ-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Σεπ-16 Νοε-16 Ιαν-17 Μαρ-17 Πηγή: Στατιστική Αρχή Κύπρου Πίνακας 3. Διαφορά αποδόσεων 1ετών ομολόγων της ΖτΕ με το αντίστοιχο 1ετές της Γερμανίας 24-Απρ Απρ-17 Διαφορά μβ* Ελλάδα Ισπανία Ιταλία Πορτογαλία Γαλλία Ολλανδία Πηγή: Reuters *μβ=μονάδες βάσης Ρουμανία Moody s Στις 21 Απριλίου, ο οίκος αξιολόγησης Moody s επιβεβαίωσε την πιστοληπτική ικανότητα της Ρουμανίας στο Βaa3, αλλά άλλαξε τις προοπτικές σε σταθερές από θετικές. Η απόφαση για αλλαγή των προοπτικών βασίσθηκε στο ότι στη Ρουμανία ακολουθείται επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση του ελλείμματος του προϋπολογισμού κάτι που αναμένεται να έχει ως συνέπεια τη διεύρυνση του 9

10 δημόσιου χρέους. Η δημοσιονομική πολιτική περιλαμβάνει νέες μειώσεις του ΦΠΑ, καθώς και αύξηση των μισθών στον δημόσιο τομέα και των συντάξεων. Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρουσίασε, για δεύτερο κατά σειρά μήνα, πλεόνασμα, το οποίο ανήλθε στα 24 εκατ. στο πρώτο δίμηνο του 217, έναντι ελλείμματος 139 εκατ. στο πρώτο δίμηνο του 216 (Γράφημα 17). Αυτό ήταν αποτέλεσμα της εμφάνισης πλεονάσματος στο ισοζύγιο εισοδημάτων στο πρώτο δίμηνο του 217, έναντι ελλείμματος στο αντίστοιχο διάστημα του 216. Αντιθέτως, αρνητική συμβολή στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είχαν η αύξηση του εμπορικού ελλείμματος και η μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των υπηρεσιών και των τρεχουσών μεταβιβάσεων. Γράφημα 17. Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (εκατ.ευρώ) Ιαν.-Φεβ.16 Ιαν.-Μάι.16 Ιαν.-Αύγ.16 Ιαν.-Νοέμ.16 Ιαν.-Φεβ.17 Πηγή: National Bank of Romania 1

11 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές) -5,5-9,1-7,3-3,2,4 -,2, Ιδιωτική Κατανάλωση -6,5-9,9-7,9-2,6,4 -,2 1,4 Δημόσια Κατανάλωση -4,2-7, -7,2-6,4-1,4, -2,1 Ακαθάριστες Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου -19,3-2,7-23,4-8,4-4,6 -,2,1 Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 4,4,8 1,1 1,5 7,8 3,4-2, Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -3,4-8,2-9,4-2,4 7,6,3 -,4 Γενικός Δκτ Τιμών Καταναλωτή 4,7 3,3 1,5 -,9-1,3-1,7 -,8 Ανεργία (%) 12,7 17,9 24,4 27,5 26,5 24,9 23,5 Χρηματοδότηση Ιδιωτικού Τομέα, -3,1-4, -3,9-3,1-2, -1,4 Πρωτογενές Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) (1) -5,7-3,3 -,9 1,7,3,2 Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) 146,2 172,1 159,6 177,4 179,7 177,4 179, Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (% ΑΕΠ) -11,4-1, -3,8-2, -1,6,1 -,6 (1) Με βάση τον ορισμό του οικονομικού π ρογράμματος π ροσαρμογής της Ελλάδας Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας Τελευταία διαθέσιμη έτος έτος Q1 Q2 Q3 Q4 περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικού Εμπορίου (εκτός καυσίμων και λιπαντικών) -,5,4-2, -2,4 3,7 2,3 -,3 (Ιαν.) Νέες εγγραφές Επιβατηγών Αυτοκινήτων 13,8 1,7 -,3 19,5 16,8 4, 37,3 (Ιαν.- Μάρτ.) Ιδιωτική Οικοδομική Δραστηριότητα -,2-6,9-11,9-3,9 38,4-9,5-14,1 (Ιαν.) Βιομηχανική Παραγωγή: Μεταποίηση 1,8 4, 1,1 7,3 5,1 2,3 3,7 (Ιαν.-Φεβ.) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 45,4 49,2 49,1 49,5 49,4 48,7 46,7 (Μάρτ.) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 89,7 91,8 9,6 9,3 92,1 94,1 93,4 (Μάρτ.) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 81,9 91,2 9,7 91,9 91,1 91,2 93,7 (Μάρτ.) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -51, -68, -68, -71, -68, -65, -74,4 (Μάρτ.) Πιστωτική Επέκταση (τέλος περιόδου) Ιδιωτικός Τομέας -2, -1,4-2,1-2, -1,6-1,4-1,6 (Φεβ.) Επιχειρήσεις -,9,1-1,4-1, -,5,1 -,3 (Φεβ.) - Βιομηχανία 2,4-1,5 -,3,2 -,7-1,5-2,7 (Φεβ.) - Κατασκευές -,9 -,7 1,,8 -,5 -,7-1,3 (Φεβ.) - Τουρισμός,6 2,3,9,4,3 2,3 2,5 (Φεβ.) Νοικοκυριά -3,1-2,8-3, -3, -2,8-2,8-2,7 (Φεβ.) - Καταναλωτικά Δάνεια -2,3 -,8-1,7-1,5 -,7 -,8 -,7 (Φεβ.) - Στεγαστικά Δάνεια -3,5-3,5-3,4-3,4-3,4-3,5-3,3 (Φεβ.) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή -1,7 -,8 -,9 -,9-1, -,4 1,7 (Μάρτ.) Δομικός Πληθωρισμός -,5 -,1,,3 -,3 -,7,1 (Μάρτ.) Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων -5,1-2,2 3, -2,6-1,5 -,6-2,2 (216) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές -,2, -,7 -,4 2, -1,1 - Ιδιωτική Κατανάλωση -,2 1,4 -,6 -,7 6,1 1,1 - Δημόσια Κατανάλωση, -2,1-3,5-1,5-1,3-2, - Επενδύσεις -,2,1-1,2 17,8 12,6-13,8 - Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 3,4-2, -11, -9,9 11, 5,7 - Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών,3 -,4-1, -2,1 13,8 3, - Ισοζύγιο Πληρωμών (σε δις ) Εξαγωγές Αγαθών 24,8 24,5 5,5 6,1 6,3 6,6 4,1 (Ιαν.-Φεβ.) Εισαγωγές Αγαθών 42, 41,1 9,7 1,2 1,1 11,1 7,2 (Ιαν.-Φεβ.) Εμπορικό Ισοζύγιο -17,2-16,6-4,2-4,1-3,8-4,5-3,1 (Ιαν.-Φεβ.) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών,2-1,1-2,4 -,4 4, -2,3-1,2 (Ιαν.-Φεβ.) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ Το παρόν δελτίο έχει αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα. Οι πληροφορίες που περιέχει προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν επαληθευτεί από την Alpha Bank. Το παρόν δεν αποτελεί συμβουλή ή σύσταση ούτε προτροπή για την διενέργεια οποιασδήποτε συναλλαγής. Επίσης δεν συνιστά έρευνα στον τομέα των επενδύσεων κατά την έννοια της ισχύουσας νομοθεσίας και ως εκ τούτου δεν έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της έρευνας στον τομέα των επενδύσεων. Η Alpha Bank δεν υποχρεούται να επικαιροποιεί ή να αναθεωρεί το δελτίο αυτό ούτε να προβαίνει σε ανακοινώσεις ή ειδοποιήσεις σε περίπτωση που οποιοδήποτε στοιχείο, γνώμη, πρόβλεψη ή εκτίμηση που περιέχεται σε αυτό μεταβληθεί ή διαπιστωθεί εκ των υστέρων ως ανακριβής. Η Alpha Bank και οι θυγατρικές της, καθώς επίσης τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τα στελέχη και οι υπάλληλοι αυτών δεν παρέχουν καμία διαβεβαίωση ούτε εγγυώνται την ακρίβεια, την πληρότητα και την ορθότητα των πληροφοριών που περιέχονται και των απόψεων που διατυπώνονται στο παρόν ή την καταλληλότητά τους για συγκεκριμένη χρήση και δεν φέρουν καμία ευθύνη για οποιανδήποτε άμεση ή έμμεση ζημία θα μπορούσε τυχόν να προκύψει σε σχέση με οποιανδήποτε χρήση του παρόντος και των πληροφοριών που περιέχει εν όλω ή εν μέρει. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση αυτού του δελτίου ή τμήματος του πρέπει υποχρεωτικά να αναφέρει την Alpha Bank ως πηγή προελεύσεώς του.