Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 31 Μαρτίου Ελληνική Οικονομία

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 31 Μαρτίου 217 Ελληνική Οικονομία Το κύριο χαρακτηριστικό του κλάδου των κατασκευών τα τελευταία χρόνια είναι η συνεχιζόμενη συρρίκνωση των επενδύσεων σε κατοικίες και η σταδιακή και αργή ανάκαμψη των υπόλοιπων κατασκευαστικών έργων, ενώ παράλληλα η αγορά ακινήτων παραμένει υποτονική τόσο με βάση το επίπεδο τιμών όσο και τον όγκο των συναλλαγών. Στο παρόν δελτίο αναλύουμε τους προσδιοριστικούς παράγοντες των ανωτέρω εξελίξεων καθώς και των προοπτικών της εγχώριας και διεθνούς ζήτησης για την αγορά κατοικίας στη χώρα μας. Αποεπένδυση στις Κατασκευές Ακινήτων Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο κατασκευαστικός κλάδος, και ιδιαίτερα οι επενδύσεις σε κατοικίες, αδυνατούν να ανακάμψουν. Όπως αποτυπώνεται στο Γράφημα 1, οι ιδιωτικές επενδύσεις σε κατοικίες στην Ελλάδα έχουν υποχωρήσει σωρευτικά κατά 23,6 δισ. την περίοδο Ειδικά το 216 σημειώθηκε πτώση των επενδύσεων σε κατοικίες κατά 12,6%, ενώ αντιθέτως, οι επενδύσεις σε κατασκευές εξαιρουμένων των κατοικιών ανέκαμψαν ελαφρά παρουσιάζοντας αύξηση 4,8%. Επιπροσθέτως, όπως παρατηρείται στο Γράφημα 1, η αξία των επενδύσεων σε κατοικίες υπολείπεται σημαντικά των επενδύσεων για λοιπές κατασκευές, εν αντιθέσει με ό,τι συνέβαινε πριν το 212. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι επενδύσεις σε κατοικίες αποτελούσαν το 216 μόλις το,7% του ΑΕΠ, έναντι 9,9% του ΑΕΠ το 27. Δείκτες Αγοράς Ακινήτων: Αποδοτικότητα και Δυνατότητα Κτήσης Στο Γράφημα 1 επίσης παρουσιάζονται δύο δείκτες που αποτυπώνουν τις συνθήκες στην αγορά κατοικίας, ο λόγος τιμών κατοικιών προς ενοίκιο και ο δείκτης τιμών κατοικιών προς το κατά κεφαλήν διαθέσιμο εισόδημα. Ο πρώτος λόγος συγκρίνει την εξέλιξη του κόστους αγοράς κατοικίας έναντι του κόστους μίσθωσης του ακινήτου (profitability ratio). σε δισ Γράφημα 1. Επενδύσεις σε Κατασκευές (σε δισ) και Δείκτες Αποτίμησης της Αγοράς (21=1) Πηγή:ΕΛΣΤΑΤ, ΟΟΣΑ Επενδύσεις σε Κατοικίες, αρ.άξ. Επενδύσεις σε Κατασκευές (εξ.κατοικιών), αρ.άξ. Δείκτης Τιμών Κατοικιών/Κατά Κεφαλήν Διαθέσιμο Εισόδημα, δεξ.άξ. Δείκτης Τιμών Κατοικιών/Ενοικίων, δεξ.άξ Ο δείκτης αυτός ανήλθε σε υψηλό επίπεδο, στις 124,9 μονάδες το 27, δηλαδή την χρονιά πριν από την κρίση, αποτυπώνοντας την μεγαλύτερη αύξηση των τιμών των κατοικιών έναντι των ενοικίων. Έκτοτε, οι τιμές των κατοικιών μειώθηκαν σημαντικά, κατά 4,2% σωρευτικά την περίοδο , με αποτέλεσμα την σημαντική πτώση του λόγου τιμών προς ενοίκια. Η εξέλιξη αυτή δείχνει την έντονη υποχώρηση της ζήτησης για αγορά κατοικιών που οδήγησε σε υπερβάλλουσα προσφορά. Αντίστοιχη πτωτική πορεία παρουσιάζει και ο δείκτης τιμών κατοικιών προς το κατά κεφαλήν διαθέσιμο εισόδημα, ο οποίος αντανακλά τη δυνατότητα αγοράς κατοικίας και εξυπηρέτησης του σχετικού δανεισμού (affordability ratio). Στην περίοδο , η σωρευτική μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος ανήλθε στο 31,7%. Ήταν, ωστόσο, μικρότερη έναντι της αντίστοιχης μείωσης των τιμών των κατοικιών, γεγονός που εξηγεί την πτωτική πορεία του εν λόγω δείκτη από το 211 και μετά. Το 216, ο λόγος των τιμών των οικιστικών μονάδων ως προς τα ενοίκια, όπως και ο δείκτης τιμών ακινήτων προς διαθέσιμο εισόδημα, κινούνται αρκετά χαμηλότερα από τον μακροχρόνιο μέσο όρο (2-216: 13,8 μονάδες), καταδεικνύοντας έτσι τον βαθμό υποτίμησης των αξιών των κατοικιών στην εν λόγω χρονική περίοδο. Αυτό σημαίνει ότι η αγορά είναι υποτιμημένη και θεωρητικά θα μπορούσαν να προκύψουν σημαντικές ευκαιρίες επενδύσεων στην αγορά κατοικίας. Ωστόσο, η αγορά ακινήτων είναι δύσκολο να ανακάμψει άμεσα, και να επιστρέψει στο επίπεδο προ κρίσεως, καθώς μια σειρά παραγόντων εμποδίζουν την αύξηση της ζήτησης για αγορά κατοικίας. Προσδιοριστικοί Παράγοντες Ζήτησης Οι παράγοντες που προκάλεσαν τη μείωση στη ζήτηση οικιστικών μονάδων ήταν κυρίως οι εξής: Πρώτον, η μεγάλη πτώση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, το οποίο από το 21 εμφανίζει αρνητικό ρυθμό μεταβολής, ως αποτέλεσμα της πολιτικής εσωτερικής υποτίμησης για την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας και της προσπάθειας δημοσιονομικής προσαρμογής. 6.% 4.% 2.%.% -2.% -4.% -6.% -8.% -1.% Γράφημα 2. Διαθέσιμο Εισόδημα, Αποταμείυση και Πιστωτική Επέκταση % 1% 5% % -5% -1% -15% -2% -25% Ακαθάριστο Διαθέσιμο Εισόδημα (% ετήσια μετ., αρ. αξ.) Υπόλοιπο Στεγαστικών Δανείων (% ετήσια μετ., αρ. αξ.) Αποταμίευση Νοικοκυρίων % στο Διαθέσιμο Εισόδημα (δεξ. αξ) Πηγές: OECD, Ameco

2 26-Q1 27-Q1 28-Q1 29-Q1 21-Q1 211-Q1 212-Q1 213-Q1 214-Q1 215-Q1 216-Q1 217-Q1 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Παράλληλα, μειώθηκε η ζήτηση για στεγαστικά δάνεια, όπως φαίνεται από τη εξέλιξη του υπολοίπου των στεγαστικών δανείων στο Γράφημα 2, παρά την μείωση του μέσου επιτοκίου στεγαστικών δανείων. Δεύτερον, η αύξηση της ανεργίας σε υψηλό επίπεδο σε συνδυασμό με την αύξηση των φορολογικών βαρών συμπίεσε περαιτέρω τα εισοδήματα των νοικοκυριών, με αποτέλεσμα το ποσοστό αποταμίευσης στο διαθέσιμο εισόδημα να παρουσιάσει έντονα πτωτικό ρυθμό -άνω του 1%- από το 212 και εντεύθεν Πηγή: Eurostat Τρίτον, η υπέρμετρη φορολόγηση ειδικά της ακίνητης περιουσίας, σε συνδυασμό με την αστάθεια του φορολογικού πλαισίου, επέδρασε επίσης καταλυτικά στην καθίζηση της αγοράς. Όπως φαίνεται στο Γράφημα 3, οι επαναλαμβανόμενοι φόροι στην ακίνητη περιουσία ως ποσοστό στο ΑΕΠ στην Ελλάδα είναι οι τρίτοι υψηλότεροι στην Ευρώπη μετά τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η σχετικά χαμηλή φορολογία στην ακίνητη περιουσία πριν το 21 συνέβαλε μεταπολεμικά στην διαμόρφωση ενός παραδοσιακά υψηλού ποσοστού ιδιοκατοίκησης στην χώρα, καθώς το ακίνητο θεωρούνταν μέσο αποθεματοποίησης του πλούτου σε περιβάλλον υψηλότερου πληθωρισμού. Το ποσοστό αυτό βαίνει μειούμενο μετά το 21, αν και διατηρείται ακόμη υψηλότερα του Ευρωπαϊκού μέσου όρου Γράφημα 3. Ποσοστό Ιδιοκατοίκησης και Φόροι στα Ακίνητα (% ΑΕΠ) Η αδύναμη προοπτική της αγοράς ακινήτων επιβεβαιώνεται από την πτωτική πορεία και το εν γένει χαμηλό επίπεδο του δείκτη προσδοκιών των καταναλωτών για την αγορά ή την κατασκευή κατοικίας για τους επόμενους δώδεκα μήνες, που Επαναλαμβανόμενοι Φόροι στα Ακίνητα % στο ΑΕΠ (214, δεξ. άξ) Ποσοστό Ιδιοκατοίκησης (215, αρ. άξ) Γράφημα 4. Τιμές Ακινήτων και Δείκτης Προσδοκίων Μακροχρόνιος Μέσος Όρος Προσδοκίων Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων (27=1), αρ. άξ. Προσδοκία Αγοράς ή Κατασκευής Κατοικίας τους Επόμενους 12 Μήνες, δεξ. άξ. Πηγές: Τράπεζα Ελλάδος, Ε. Επιτροπή δημοσιεύει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Γράφημα 4). Συγκεκριμένα, αν και τα τελευταία δύο έτη φαίνεται ότι ο δείκτης έχει σταθεροποιηθεί περί τις -95 μονάδες, το πρώτο τρίμηνο του 217 επιδεινώθηκε στις -96 μονάδες και διαμορφώθηκε κάτω από τον μακροχρόνιο μέσο όρο (-9 μον.). Επιπλέον, αν και ο δείκτης τιμών κατοικιών παρουσιάζει τάση σταθεροποίησης ανάμεσα στις 6-59 μονάδες τα τελευταία έξη τρίμηνα, η εγχώρια ζήτηση για κατοικίες αναμένεται να είναι υποτονική δεδομένου ότι: (ι) το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών δεν προβλέπεται να παρουσιάσει σημαντική άνοδο τα επόμενα έτη, (ιι) η ανεργία θα παραμείνει σε διψήφιο ποσοστό έως το 23 (σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή) και (ιιι) το ύψος της φορολογίας στα ακίνητα φαίνεται ότι αποκτά μόνιμο χαρακτήρα. Δεδομένου λοιπόν ότι η εγχώρια ζήτηση για κατοικίες δεν αναμένεται να ανακάμψει άμεσα, αξίζει να διερευνηθεί η ενδεχόμενη ζήτηση για κατοικίες στην Ελλάδα από το εξωτερικό. Από το Γράφημα 5 προκύπτει ότι, σε όρους αξιών, οι κατοικίες στην χώρα μας είναι ελκυστικές σε σχέση με άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, αλλά υψηλότερες σε σύγκριση με χώρες των Βαλκανίων. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Global Property Guide, οι αποδόσεις ενοικίων (rental yields) παραμένουν σε μέτριο επίπεδο, και χαμηλότερο σε σχέση με γείτονες χώρες όπως η Τουρκία, η Βουλγαρία και η Κύπρος. Γράφημα 5. Μεση Τιμή ανα Τετραγωνικό Μέτρο σε Δολλάρια ΗΠΑ για Διαμερίσματα 12μ2 και Αποδόσεις Ενοικίων σε 17,5 25,575 Πρωτεύουσες Επιλεγμένων Χωρών 15, 12,5 1, 7,5 5, 2,5 1,443 5,813 4,991 4,49 3,37 2,716 2,543 1,591 1,53 1,254 Μέση Τιμή (σε $/μ2, αρ.άξ.) H Ελλάδα, προκειμένου να προσελκύσει ξένους επενδυτές, προσφέρει άδεια παραμονής (αρχικά για πέντε έτη με δυνατότητα ανανέωσης) σε μη- Ευρωπαίους πολίτες που αγοράζουν κατοικία αξίας άνω των 25 χιλιάδων ευρώ. Παρόμοια πολιτική έχει υιοθετήσει η Ουγγαρία, η Ισπανία και η Πορτογαλία. Επιπλέον, ο φόρος μεταβίβασης των ακινήτων μειώθηκε από 1% στο 3% επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου. Τα παραπάνω κίνητρα εν μέρει αναθέρμαναν το επενδυτικό ενδιαφέρον για κατοικίες το 216, καθώς η αξία των κατοικιών που πωλήθηκαν σε ξένους επενδυτές αυξήθηκε στα 25 εκατ., από 186 εκατ. το 215. Σημαντικό ρόλο στην περαιτέρω αύξηση της ζήτησης κατοικιών στην Ελλάδα από το εξωτερικό θα διαδραματίσει η μείωση της αβεβαιότητας στην χώρα, με τη προϋπόθεση ότι η παγκόσμια οικονομία θα διατηρήσει τον θετικό ρυθμό μεγέθυνσης. 4.2 Απόδοση Ενοικίου ( % Rental Yield, δεξ.αξ.) Πηγή: Global Property Guide, July '16 2

3 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Συνολικά, η ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων στην Ελλάδα σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με τη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος και την μείωση των φορολογικών επιβαρύνσεων. Σε κάθε περίπτωση οι επενδύσεις σε κατοικίες δεν αναμένεται να στηρίξουν σημαντικά την ανάπτυξη της οικονομίας τα επόμενα έτη, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε την περίοδο πριν την οικονομική κρίση, καθώς η εγχώρια ζήτηση για αγορά κατοικίας θα παραμείνει υποτονική. Επιπλέον, η όποια ζήτηση για κατοικίες από το εξωτερικό βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με την αποκατάσταση του κλίματος εμπιστοσύνης στην οικονομία. εξωτερικών πληρωμών: Το των Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ) παρουσίασε έλλειμμα,3 δισ. τον Ιανουάριο του 217, έναντι μεγαλύτερου ελλείμματος,8 δισ. τον Ιανουάριο του 216. H συρρίκνωση του παραπάνω ελλείμματος οφείλεται κυρίως στη βελτίωση του ισοζυγίου πρωτογενών (κατά,6 δισ.) και δευτερογενών εισοδημάτων (κατά,2 δισ.), αλλά και στην αύξηση του ισοζυγίου υπηρεσιών. Αντίθετα, το έλλειμμα στο ισοζύγιο αγαθών διευρύνθηκε. (βλ. Γράφημα 6) Γράφημα 6. Τρεχουσών Συναλλαγών, Ιανουάριος (σε δισ.) Δευτερογενών Εισοδημάτων Πρωτογενών Εισοδημάτων Υπηρεσιών Εμπορικό εκτός Καυσίμων Καυσίμων Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Τρεχουσών Συναλλαγών 217 Ειδικότερα αναφέρονται τα ακόλουθα: Το έλλειμμα του ισοζυγίου των αγαθών αυξήθηκε κατά 28,3% σε ετήσια βάση και διαμορφώθηκε στα 1,46 δισ., καθότι η αύξηση των εισαγωγών υπερκάλυψε εκείνη των εξαγωγών. Ειδικότερα επισημαίνεται η αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου καυσίμων, στα,28 δισ., έναντι,15 δισ. τον Ιανουάριο του 216. Η αύξηση στην τιμή των καυσίμων τον Ιανουάριο του 217 σε ετήσια βάση, σε συνδυασμό με τις άσχημες καιρικές συνθήκες που επικράτησαν στην Ελλάδα αλλά και τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης επηρέασε τόσο τις εξαγωγές όσο και τις εισαγωγές καυσίμων. Το πλεόνασμα του ισοζυγίου των υπηρεσιών αυξήθηκε κατά 94,7 εκατ. σε ετήσια βάση, λόγω κυρίως της σημαντικής αύξησης των εισπράξεων από θαλάσσιες μεταφορές κατά 36,4%. Όσον αφορά στο ταξιδιωτικό ισοζύγιο, συνεχίζεται η μείωση των τουριστικών εισπράξεων που ξεκίνησε το 216, κατά 2,4% σε ετήσια βάση τον Ιανουάριο του 217, με αποτέλεσμα την μείωση του πλεονάσματος του ταξιδιωτικού ισοζυγίου στα 15,2 δισ. (Ιαν.216: 38.8 δισ.). Τέλος, σημειώνεται ότι οι ταξιδιωτικές αφίξεις επίσης μειώθηκαν κατά 6,9% σε ετήσια βάση τον Ιανουάριο του 217, έναντι πτώσης 7,8% τον Ιανουάριο του 216. Η πτώση προήλθε κυρίως από την μείωση των αφίξεων τουριστών από τη Γαλλία (- 42,4% σε ετήσια βάση), που οδήγησε συνεπακόλουθα και στην πτώση των εισπράξεων από αυτήν την χώρα κατά 54,9%, αλλά και την μείωση του αριθμού τουριστών από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (εκτός Ζώνης του Ευρώ) κατά 25,9%. Τραπεζική Χρηματοδότηση του Ιδιωτικού Τομέα: Ο ετήσιος ρυθμός μείωσης της χρηματοδότησης προς τον ιδιωτικό τομέα έμεινε αμετάβλητος στο -1,6% τον Φεβρουάριο του 217, (Ιανουάριος 217: -1,6%). 2% 15% 1% 5% % -5% -1% Πηγή: ΤτΕλλάδος Γράφημα 7. Εξέλιξη της Τραπεζικής Χρηματοδότησης (Ιδιωτικός Τομέας, % ετήσιες μεταβολές) Χορηγήσεις σε Επιχειρήσεις Χορηγήσεις σε Νοικοκυριά Σύνολο Χορηγήσεων προς τον Ιδιωτικό Τομέα Ειδικότερα, η χρηματοδότηση προς επιχειρήσεις, ελεύθερους επαγγελματίες και νοικοκυριά διαμορφώθηκε σε 194 δισ. τον Φεβρουάριο του 217 και συνοδεύθηκε, από αρνητική μηνιαία καθαρή ροή 1 ύψους 1 εκατ., έναντι εκατ. τον Ιανουάριο του 217. Οι πιστώσεις προς μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις μειώθηκαν οριακά σε ετήσια βάση, τον Φεβρουάριο (-,4%), ενώ από την ανάλυση ανά κλάδο της οικονομίας προκύπτει ότι τα υπόλοιπα δανείων παρουσίασαν αύξηση, σε ετήσια βάση, μόνο στο Εμπόριο, τον Τουρισμό, την Ενέργεια και τις Μεταφορές πλην Ναυτιλίας. Αναφορικά με τη χρηματοδότηση των νοικοκυριών, κατά τον Φεβρουάριο 217, ο ρυθμός μείωσης των 1 Μηνιαία καθαρή ροή ορίζεται ως η διαφορά του ύψους των χορηγήσεων νέων δανείων εντός του μηνός και των αντίστοιχων χρεολυσίων που κατέβαλαν οι δανειολήπτες στις τράπεζες. Οι καθαρές ροές και οι ρυθμοί μεταβολής υπολογίζονται αφού ληφθούν υπόψη οι αναταξινομήσεις και μεταβιβάσεις δανείων/εταιρικών ομολόγων, οι διαγραφές, καθώς και οι συναλλαγματικές διαφορές. 3

4 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων υπολοίπων των δανείων βελτιώθηκε ελαφρά στο 2,7%, από 2,8% τον Ιανουάριο του 217. Από τα στοιχεία χρηματοδότησης των νοικοκυριών προκύπτει οριακή εξασθένιση του ρυθμού μείωσης των στεγαστικών δανείων τον Φεβρουάριο 217 σε -3,3% (Ιανουάριος 217: -3,4%), ενώ ο ρυθμός μείωση των καταναλωτικών δανείων έμεινε αμετάβλητος (-,7%). Τραπεζικές Καταθέσεις Ιδιωτικού Τομέα 2 : Συνεχίζεται η μείωση των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα τον Φεβρουάριο του 217 (σε μηνιαία βάση κατά 75 εκατ.), το υπόλοιπο των οποίων διαμορφώθηκε σε 119,1 δισ. Η παραπάνω μείωση αφορά στο μεγαλύτερο μέρος την πτώση των καταθέσεων των νοικοκυριών (ήτοι 637 εκατ.) οι οποίες διαμορφώθηκαν στα 99,1 δισ. τον Φεβρουάριο του 217 και αποτελούσαν το 83% του συνόλου των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα. Οι καταθέσεις των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων διαμορφώθηκαν σε 19,9 δισ. τον Φεβρουάριο του 217. Θετικά είναι τα μηνύματα για την παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα στο πρώτο τρίμηνο του έτους, με τα περισσότερα εξ αυτών να προέρχονται από χώρες εκτός των ΗΠΑ. Η παγκόσμια οικονομική επέκταση εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να διευρύνεται, καθώς τα μέτρα πολιτικής που έχουν υιοθετηθεί από τις Κεντρικές Τράπεζες, εξακολουθούν να διασφαλίζουν ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης και παράλληλα ενισχύουν τη δυναμική της οικονομικής ανάκαμψης. Επιπροσθέτως, το πολιτικό περιβάλλον στην παρούσα χρονική συγκυρία δεν είναι ικανό να οδηγήσει σε αύξηση της μεταβλητότητας στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Γράφημα 8. Προπορευόμενοι δείκτες συγκυρίας ΟΟΣΑ OECD Βραζιλία Κίνα Ινδονησία Ρωσσία Κορέα Πηγή: ΟΟΣΑ Άλλωστε, η απουσία εκλογικής έκπληξης στις πρόσφατες εθνικές εκλογές στην Ολλανδία αλλά και η επικράτηση του κόμματος της Γερμανίδας 2 Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, από το Δεκέμβριο του 216, στα στοιχεία των καταθέσεων δεν περιλαμβάνονται τα στοιχεία του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων λόγω αναταξινόμησής του από το χρηματοπιστωτικό τομέα στον τομέα της Γενικής Κυβέρνησης. Οι καθαρές ροές και οι ρυθμοί μεταβολής υπολογίζονται αφού ληφθούν υπόψη οι αναταξινομήσεις και οι συναλλαγματικές διαφορές Καγκελαρίου στο μικρό κρατίδιο του Ζάαρλαντ στη Γερμανία, επιδρούν καθησυχαστικά στους επενδυτές και περιορίζουν σε σημαντικό βαθμό την πολιτική αβεβαιότητα στην Ευρώπη. Οι προπορευόμενοι δείκτες συγκυρίας (Composite Leading Indicators) του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) υποδεικνύουν (Γράφημα 8) άνοδο της αναπτυξιακής δυναμικής σε αρκετές προηγμένες και μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες. Αξίζει να σημειωθεί, ότι οι εκροές κεφαλαίων από τις αναδυόμενες οικονομίες είναι συγκριτικά χαμηλότερες από εκείνες που κατεγράφησαν μετά τις δηλώσεις περί σταδιακού περιορισμού της ποσοτικής χαλάρωσης στις ΗΠΑ το 213. Στη διάρκεια της Συνόδου των υπουργών Οικονομικών των κρατών-μελών της ομάδας του G- 2 στη Γερμανία (17-18 Μαρτίου), υπήρξε κοινή διαπίστωση ότι καμία χώρα δεν επιθυμεί την διαταραχή των διεθνών εμπορικών σχέσεων. Άλλωστε, επικρατεί η άποψη ότι στην περίπτωση ανάληψης προστατευτικών μέτρων από τις ΗΠΑ, τα πιθανά οφέλη από την ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας στις ΗΠΑ δεν θα είναι ικανά να αντισταθμίσουν τις ζημίες που θα προκληθούν στην οικονομική ανάπτυξη των αναδυόμενων οικονομιών. Στο σημείο αυτό αξίζει να επισημάνουμε, ότι η έντονη ανησυχία για την κατεύθυνση της πολιτικής που θα ακολουθήσει ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος των ΗΠΑ στον τομέα του εμπορίου, εξαιτίας των προεκλογικών του αναφορών για επιβολή δασμών στις χώρες που έχουν εμπορικό πλεόνασμα με τις ΗΠΑ έχει αρχίσει να περιορίζεται και μαζί με αυτήν και τα σενάρια περί εμπορικών συρράξεων. Γράφημα 9. Ετήσια μεταβολή (%) πληθωρισμού στο σύνολο του ΟΟΣΑ % ,3 Ιανουάριος 217,4 Σύνολο ειδών Είδη διατροφής Είδη ενέργειας Σύνολο ειδών εξαιρουμένων Πηγή: ΟΟΣΑ διατροφής & ενέργειας Στο παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον, η συνιστώσα της ενέργειας συνεχίζει να επιδρά αυξητικά στον πληθωρισμό, ενώ ο δομικός πληθωρισμός (εκτός ειδών διατροφής και ενέργειας) διαπιστώνεται ότι δεν διαθέτει έντονα ανοδικά χαρακτηριστικά, καθώς ένας εκ των βασικών συντελεστών επηρεασμού, δηλαδή το πλεονάζον παραγωγικό δυναμικό, βαίνει μειούμενο με σχετικά βραδύ ρυθμό, περιορίζοντας τις όποιες μισθολογικές πιέσεις. Σημειώνεται ότι τον Ιανουάριο 217 ο ετήσιος ρυθμός πληθωρισμού στα 8,5 1,9 4

5 Φεβ-15 Μαϊ-15 Αυγ-15 Νοε-15 Φεβ-16 Μαϊ-16 Αυγ-16 Νοε-16 Φεβ-17 Ιαν.-16 Φεβ.-16 Μαρ-16 Απρ-16 Μάι-16 Ιούν-16 Ιούλ-16 Αυγ-16 Σεπ-16 Οκτ-16 Νοέ-16 Δεκ-16 Ιαν.-17 Φεβ.-17 Φεβ-15 Απρ-15 Ιουν-15 Αυγ-15 Οκτ-15 Δεκ-15 Φεβ-16 Απρ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 Οκτ-16 Δεκ-16 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων κράτη-μέλη του ΟΟΣΑ ανήλθε στο 2,3% ήτοι το υψηλότερο επίπεδο από τον Απρίλιο 212. (Γράφημα 9). Η άνοδος του πληθωρισμού αποδίδεται κυρίως στην αύξηση των τιμών της ενέργειας κατά 8,5% σε ετήσια βάση μετά τη συμφωνία του Οργανισμού Πετρελαιοεξαγωγικών Χωρών (ΟΠΕΚ) για μείωση της παραγωγής στις 3 Νοεμβρίου 216. Οι προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας σε γενικές γραμμές είναι βελτιωμένες, καθώς υποστηρίζονται από αξιοσημείωτη ανάκαμψη στη μεταποίηση και το εμπόριο, αλλά και στην προσδοκία μιας περισσότερο επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής στις ΗΠΑ. Η εγχώρια ζήτηση θα συνεχίσει να στηρίζει την οικονομική επέκταση, καθώς βελτιώνονται οι συνθήκες στην αγορά εργασίας. Όσον αφορά τις αναδυόμενες οικονομίες αυτές παραμένουν η βασική κινητήρια δύναμη της παγκόσμιας αναπτυξιακής διαδικασίας, ενώ σημαντική προτεραιότητα αποτελεί η μείωση των διεθνών ανισορροπιών. Σε επίπεδο νομισματικής πολιτικής, η Fed έχει θέσει ήδη το πλαίσιο για την ομαλοποίηση της νομισματικής της πολιτικής, το οποίο προβλέπεται ότι θα ακολουθήσουν και άλλες Κεντρικές Τράπεζες (ΕΚΤ, ΤτΑγγλίας, ΤτΙαπωνίας, ΤτΕλβετίας) στο εγγύς μέλλον, αλλά με διαφορετική ταχύτητα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της αγοράς (Bloomberg) αναμένονται τρεις αυξήσεις επιτοκίων από τη Fed το 217 και το 218, αντίστοιχα. Όσον αφορά την ΕΚΤ, θα προσπαθήσει να καθυστερήσει την άνοδο των επιτοκίων της προκειμένου να διατηρηθεί το ευνοϊκό κλίμα χρηματοδότησης και να συνεχισθεί η ανάκαμψη των επενδύσεων. Ενδεχομένως να οδηγηθούμε σε άρση της διασταλτικής νομισματικής πολιτικής το 218. Σημειώνεται ότι, η άνοδος των τιμών των κατοικιών υπερβαίνει αισθητά την άνοδο του διαθεσίμου εισοδήματος σε ονομαστικούς όρους (τέταρτο τρίμηνο 216: 4,%, σε ετήσια βάση). 5,8 5,6 5,4 5,2 5, 4,8 2,2 2,1 2, 1,9 1,8 1,7 1,6 Γράφημα 1. Πωλήσεις υφιστάμενων κατοικιών (εκατ.) Πηγή: Bloomberg Γράφημα 11. Μη νεόδμητες κατοικίες προς πώληση (εκατ.) Πηγή: National Association of Relators Οι πωλήσεις νέων κατοικιών, οι οποίες συνιστούν το 1% των πωλήσεων κατοικιών, αυξήθηκαν τον Φεβρουάριο, κατά 6,1% σε μηνιαία βάση και κατά 12,8% σε ετήσια (Γράφημα 12) διαμορφούμενες στις 592 χιλ. κατοικίες σε ετησιοποιημένη βάση. Γράφημα 12. Πωλήσεις νέων κατοικιών (ποσοστιαία μεταβολή) σε μηνιαία βάση σε ετήσια βάση 5,5 1,75 12,8 6,1 ΗΠΑ Αγορά κατοικίας Οι πωλήσεις υφιστάμενων (μη νεόδμητων) κατοικιών, οι οποίες συνιστούν το 9% των πωλήσεων κατοικιών, μειώθηκαν κατά 3,7% τον Φεβρουάριο σε μηναία βάση. Η μείωση αποδίδεται, κυρίως, σε εποχικούς παράγοντας και στην άνοδο των στεγαστικών επιτοκίων, τον Δεκέμβριο του 216. Σε ετήσια βάση, οι πωλήσεις υφιστάμενων κατοικιών αυξήθηκαν κατά 5,4%, διαμορφούμενες στις 5,5 εκατ. κατοικίες σε ετησιοποιημένη βάση (Γράφημα 1), επανερχόμενες στο επίπεδο του Σεπτεμβρίου του 216. Επιπροσθέτως, τον Φεβρουάριο, οι προς πώληση υφιστάμενες κατοικίες αυξήθηκαν για δεύτερο συνεχή μήνα, έχοντας διαγράψει μία έντονα καθοδική πορεία από τον Απρίλιο του 216 (Γράφημα 11). Ωστόσο, η μέση τιμή πώλησης των υφιστάμενων κατοικιών (μη εποχικά διορθωμένα στοιχεία) συνέχισε να αυξάνεται σε μηνιαία και ετήσια βάση, κατά,2%, και 5,8% αντίστοιχα. Πηγή: Bloomberg Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ) Η ΕΚΤ, στην δημοσίευση του Economic Bulletin ( ), επισημαίνει ότι η ανάκαμψη στη ΖτΕ εδραιώνεται με σταθερό ρυθμό, ενώ οι κίνδυνοι που την περιβάλλουν προέρχονται κυρίως από την αλλοδαπή. Η αύξηση του ΑΕΠ το 217 εκτιμάται περί το 1,8%. Στο Economic Bulletin αναφέρεται ότι, η πολιτική της ΕΚΤ έχει βελτιώσει τους όρους δανεισμού και στηρίζει την οικονομική ανάκαμψη. Εντούτοις, η ανάκαμψη της ΖτΕ περιορίζεται από το γεγονός ότι τα κράτη-μέλη δεν προβαίνουν στις αναγκαίες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις με τον 5

6 Αυγ-14 Νοε-14 Φεβ-15 Μαϊ-15 Αυγ-15 Νοε-15 Φεβ-16 Μαϊ-16 Αυγ-16 Νοε-16 Φεβ-17 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων απαιτούμενο ρυθμό. Επιπλέον, θεωρείται αναγκαίο να συνεχισθεί μία έντονα διασταλτική νομισματική πολιτική προκειμένου, μεσοπρόθεσμα, να διατηρηθεί η άνοδος του πληθωρισμού, στο 2,%. Ωστόσο, ο δομικός πληθωρισμός παραμένει σε χαμηλό επίπεδο (Φεβρουάριος:,9%). Σύμφωνα με τις πρόσφατες εκτιμήσεις της ΕΚΤ (Μάρτιος), ο πληθωρισμός αναμένεται να διαμορφωθεί στο 1,7% το 217, να υποχωρήσει στο 1,6% το 218 και να επανέλθει στο 1,7% το 219. Πιστωτική επέκταση Η νομισματική βάση (Μ1) στη ΖτΕ, τον Φεβρουάριο, διατήρησε τον ετήσιο ρυθμό αύξησης, ίσο με 8,4%, ενώ η προσφορά χρήματος (M3) αυξήθηκε κατά 4,7%, σε ετήσια βάση, έναντι 4,8% τον Ιανουάριο. Επιπροσθέτως, η συνολική χρηματοδότηση προς τον ιδιωτικό τομέα αυξήθηκε κατά 2,6% σε ετήσια βάση (Ιανουάριος: 2,7%). Αναλυτικότερα, επιβραδύνθηκε ο ρυθμός αύξησης των επιχειρηματικών δανείων και η καταναλωτική πίστη προς τα νοικοκυριά αλλά ενισχύθηκε ο ρυθμός αύξησης των στεγαστικών δανείων (βλ. Γράφημα 13). Γράφημα 13. Πιστωτική επέκταση (ετήσια ποσοστιαία μεταβολή) 5,% 3,% 1,% -1,% -3,% Πηγή: ΕΚΤ Επιχειρηματικά Δάνεια: 1,5% Καταναλ. Πίστη: 4,1% Στεγαστικά Δάνεια: 2,9% Σύνολο Ιδιωτ. Τομέα: 2,6% Γερμανία Δείκτης οικονομικού κλίματος Ifo Ο δείκτης οικονομικού κλίματος Ifo, τον Mάρτιο, ανήλθε στις 112,3 μονάδες, το υψηλότερο επίπεδο από τον Ιούλιο του 211. Σημειώνεται ότι, οι αναλυτές ανέμεναν ότι ο δείκτης θα παρέμενε αμετάβλητος, στο επίπεδο του Φεβρουαρίου (111,1 μονάδες). Μεγάλη ώθηση στην άνοδο του δείκτη έδωσε η αύξηση του επιμέρους δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών για τον κλάδο της μεταποίησης, ο οποίος αναμένεται να επωφεληθεί ιδιαιτέρως από την αναθέρμανση του παγκόσμιου εμπορίου. Το 216, το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε με τον υψηλότερο ρυθμό των τελευταίων πέντε ετών, κατά 1,8% σε ετήσια βάση, στηριζόμενο κυρίως στην εγχώρια ζήτηση. Σύμφωνα με τη Bundesbank (Δεκέμβριος 216), το 217, η οικονομία θα διατηρήσει τον ρυθμό μεγέθυνσής της, περί το 1,8%. 9,7 μονάδες το Φεβρουάριο, ενώ τον Φεβρουάριο του 216 διαμορφωνόταν μόλις στις,5 μονάδες. Περαιτέρω, ο επιμέρους δείκτης που αποτυπώνει τις προσδοκίες των καταναλωτών για τα εισοδήματά τους, παρότι παραμένει σε υψηλό επίπεδο, μειώθηκε για δεύτερο συνεχή μήνα, στις 43,4 μονάδες. Η μείωση αυτή οφείλεται κυρίως στην άνοδο των τιμών της ενέργειας, η οποία διαβρώνει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών. Ωστόσο, ο δείκτης που μετρά την ροπή προς κατανάλωση διαγράφει ανοδική πορεία, καθώς η εύρωστη αγορά εργασίας ενισχύει την επαγγελματική ασφάλεια, στηρίζοντας την καταναλωτική δαπάνη. Η καταναλωτική δαπάνη αναμένεται να αυξηθεί περί το 1,5% το 217, σε ετήσια βάση, παραμένοντας σημαντικός πυλώνας της οικονομικής ανάκαμψης. Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ, το 216, ανήλθε στο 1,8% (ΖτΕ: 1,7%), ενώ τα στοιχεία της έρευνας προοιωνίζονται αύξηση κατά 1,5% το 217. ΙΑΠΩΝΙΑ Οικονομική δραστηριότητα Η επέκταση της βιομηχανικής δραστηριότητας συνεχίσθηκε τον Μάρτιο, αν και με χαμηλότερο ρυθμό σε σχέση με τους δύο πρώτους μήνες του έτους, όπως δείχνουν τα στοιχεία που αφορούν στον δείκτη PMI στη μεταποίηση. Αναλυτικότερα, ο δείκτης υποχώρησε στο 52,6 τον Μάρτιο από 53,3 τον Φεβρουάριο, το οποίο αποτελούσε υψηλό τριετίας (Γράφημα 14). Η βιομηχανική δραστηριότητα επηρεάσθηκε από την επιβράδυνση τόσο της αύξησης των νέων παραγγελιών όσο και της ζήτησης από το εξωτερικό. Παραλλήλως, ο υποδείκτης της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης διαμορφώθηκε σε χαμηλότερο επίπεδο τον Μάρτιο έναντι του Φεβρουαρίου. 55, 53, 51, 49, 47, 49,1 Γράφημα 14. Δείκτης PMI στη μεταποίηση 48,2 47,7 48,1 49,3 49,5 5,4 Μαρ-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Σεπ-16 Νοε-16 Ιαν-17 Μαρ-17 Πηγή: Markit 51,4 51,3 52,4 52,7 53,3 52,6 Ισοτιμίες Δείκτης καταναλωτικών προσδοκιών GfK Ο δείκτης καταναλωτικών προσδοκιών για το προσεχές δωδεκάμηνο αυξήθηκε περαιτέρω, αναρριχώμενος στις 18,1 μονάδες τον Μάρτιο, από Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου του Σικάγου, οι συνολικές καθαρές τοποθετήσεις (αγορές μείον πωλήσεις) για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) στο ευρώ (Γράφημα 15) την εβδομάδα που 6

7 Αριθμός συμβολαίων Γράφημα 15. Specs θέσεις εναντίον (short) του ευρώ Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων προκύψουν στον Ευρωπαϊκό χώρο. Βάσει των δημοσιευθέντων νομισματικών στοιχείων της ΤτΕλβετίας (SNB), την προηγούμενη εβδομάδα, ενδεχομένως να υπήρξε παρέμβασή της στην αγορά συναλλάγματος για αποτροπή ενίσχυσης του φράγκου, καθώς το ποσό των μετρητών που οι εμπορικές τράπεζες της Ελβετίας είχαν καταθέσει στην SNB, ανήλθε στα 56,8 δισ. φράγκα για την εβδομάδα που έληξε στις 24 Μαρτίου, έναντι 555,17 δισ. φράγκα που ήταν την εβδομάδα μέχρι και 17 Μαρτίου Πηγή: CFTC,IMM, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank έληξε στις 21 Μαρτίου μειώθηκαν κατά συμβόλαια, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν στα συμβόλαια από που ήταν την προηγούμενη εβδομάδα. Σημειώνεται ότι πρόκειται για την μεγαλύτερη εβδομαδιαία μείωση από τις 13 Δεκεμβρίου 216. Ευρώ: Το ευρώ εμφανίζει τάση ενίσχυσης σε εβδομαδιαία βάση έναντι του δολαρίου-ηπα, κινούμενο υψηλότερα κατά 5,% από το χαμηλό των τελευταίων 14 ετών ($1,342) που κατέγραψε στις 3 Ιανουαρίου. Η ισοτιμία δολαρίου-ευρώ στις 27 Μαρτίου διαμορφωνόταν περί τα 1,855 USD/EUR από 1,76 USD/EUR που ήταν στις 2 Μαρτίου, με αποτέλεσμα το ευρώ να σημειώνει από την αρχή του έτους κέρδη 3,25% έναντι του δολαρίου. Η άνοδος του ευρώ αποδίδεται στην απογοήτευση των επενδυτών για το ότι ο ρυθμός ανόδου των επιτοκίων της Ομοσπονδιακής Τραπέζης (Fed) δεν είναι τόσο επιθετικός όσο προσδοκούσαν. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι μετά την πρόσφατη αύξηση των επιτοκίων της Fed, η απόδοση του 1ετούς ομολόγου των ΗΠΑ υποχώρησε από το 2,6% στο 2,39%. Θετικά επιδρά στο ευρώ, πρώτον η εκτίμηση ότι οι πολιτικοί κίνδυνοι στην Ευρωζώνη μετά το αποτέλεσμα των εκλογών στην Ολλανδία και στο κρατίδιο του Ζάαρλαντ στη Γερμανία έχουν αρχίσει να περιορίζονται και δεύτερον οι πιέσεις που ασκούνται στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προκειμένου να ξεκινήσει να προγραμματίζει το τέλος του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης μετά την άνοδο του πληθωρισμού τον Φεβρουάριο στο 2%. Ελβετικό Φράγκο: Το ευρώ, εμφανίζεται οριακά εξασθενημένο έναντι του φράγκου στην αρχή της εβδομάδας, κινούμενο στην περιοχή των 1,76 φράγκων. Σημειώνεται ότι το ευρώ διολισθαίνει έναντι του φράγκου από την αρχή του έτους κατά,11%. Σύμφωνα με το μέλος της ΤτΕλβετίας (SNB), Andrea Maechler η υφιστάμενη νομισματική πολιτική (αρνητικά παρεμβατικά επιτόκια, παρεμβάσεις στην αγορά συναλλάγματος) είναι η κατάλληλη για την αντιμετώπιση των όποιων τυχόν πολιτικών εξελίξεων Στερλίνα: Θετική η εικόνα της στερλίνας σε εβδομαδιαία βάση, καθώς στις 27 Μαρτίου κατέγραφε κέρδη τόσο έναντι του δολαρίου-ηπα (1,2546 USD/GBP), όσο και έναντι του ευρώ (,8651 GBP/EUR). Σωρευτικά η στερλίνα καταγράφει απώλειες 1,56% έναντι του ευρώ από την αρχή του έτους και κέρδη 1,7% σε σχέση με το δολάριο. Σημειώνεται ότι από την ημέρα διεξαγωγής του δημοψηφίσματος της 23 ης Ιουνίου 216, η στερλίνα έχει διολισθήσει κατά 15,3% έναντι του δολαρίου και κατά 12,8% έναντι του ευρώ. Στήριξη στη στερλίνα έναντι των βασικότερων νομισμάτων παρέχει η προσδοκία για αύξηση των επιτοκίων από την ΤτΑγγλίας (ΒΟΕ) μετά την άνοδο του πληθωρισμού τον Φεβρουάριο στο 2,3%, αλλά και η απόσυρση του νομοσχέδιου για την μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας στις ΗΠΑ η οποία εκλαμβάνεται ως αδυναμία προώθησης των προεκλογικών υποσχέσεων του νέου Προέδρου. Οι επενδυτές τηρούν στάση αναμονής, καθώς η ενεργοποίηση του Άρθρου 5 της Συνθήκης της Λισαβόνας στις 29 Μαρτίου σηματοδοτεί την έναρξη της διετούς διαπραγματευτικής περιόδου μεταξύ Ηνωμένου Βασίλειου και Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Η συμπεριφορά των επενδυτών αποτυπώνεται στο ασφάλιστρο κινδύνου (CDS-credit default swaps) πενταετούς διάρκειας το οποίο διαμορφωνόταν στις 27 Μαρτίου στα 31,4 bps, από 31,6 bps που ήταν στις 2 Μαρτίου. Αγορές ομολόγων Η πορεία του προγράμματος QE της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης (ΕΚΤ) Οι αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ (Γράφημα 16) την εβδομάδα μέχρι τις 24 Μαρτίου στο πλαίσιο εφαρμογής του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), ανήλθαν στα 1.449,9 δισ. με αποτέλεσμα ο μέσος εβδομαδιαίος όρος από την έναρξη του προγράμματος να υπολογίζεται στα 13,6 δισ. Παράλληλα, στην ίδια περίοδο, η ΕΚΤ προχώρησε σε αγορές καλυμμένων ομολόγων, αξίας 55 εκατ. και Asset-backed securities αξίας 123 εκατ. Επίσης, την περασμένη εβδομάδα η ΕΚΤ πραγματοποίησε αγορές εταιρικών και ασφαλιστικών ομολογιακών τίτλων αξίας 1,5 δισ. ενώ από τις 8 Ιουνίου 216 έχει συνολικά αγοράσει 73,8 δισ. 7

8 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων δισ Γράφημα 16. Πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων ΕΚΤ Εφαρμογή προγράμματος: 17 εβδομάδες Πηγή: Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, Διεύθυνση Oικονομικών Μελετών-Alpha Bank Στην Ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος τιμών (αγορά) του 1ετούς ομολόγου λήξης 24 Φεβρ. 227 διαμορφωνόταν στις 28 Μαρτίου μεταξύ 75,5-76,58 ήτοι απόδοση 7,12%-7,38%. Υπενθυμίζεται ότι στις το 1ετές ομόλογο είχε καταγράψει χαμηλό αποδόσεως 5,475% και στις υψηλό αποδόσεως 19,27%. Γράφημα 17.Αποδόσεις 1ετών ομολόγων Κύπρος Ανεργία Το ποσοστό της ανεργίας υποχώρησε οριακά σε 12,9% στο τέταρτο τρίμηνο του 216 από 13,% στο τρίτο τρίμηνο του 216. Στο τέταρτο τρίμηνο του 216, το ποσοστό της ανεργίας ήταν υψηλότερο στις γυναίκες στο 13,8% (τρίτο τρίμηνο 216: 13,6%) συγκριτικά με τους άνδρες στο 12,1% (τρίτο τρίμηνο 216: 12,4%). Παραλλήλως, ο αριθμός των ανέργων μειώθηκε σε άτομα στο τέταρτο τρίμηνο του 216 από άτομα στο τρίτο τρίμηνο του , 16, Γράφημα18. Ποσοστό της ανεργίας Γερμανία Ολλανδία Γαλλία Πορτογαλία Ιταλία Ισπανία Ελλάδα,45,4,54,47 1,13,97 2,55 2,35 1,87 1,69 3,94 4,7 7,44 7, Μαρ Μαρ-17 Πηγή: Reuters, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank Η διαφορά απόδοσης μεταξύ του Ελληνικού 1ετούς και Γερμανικού ομολόγου (spread) υποχώρησε στις 678 μονάδες βάσης. Παράλληλα, η απόδοση του 1ετούς Γερμανικού ομολόγου, ως σημείο αναφοράς του κόστους δανεισμού της Ζώνης του Ευρώ, υποχώρησε στο,4% (Γράφημα 17). Πίνακας 1. Διαφορά αποδόσεων 1ετών ομολόγων της ΖτΕ με το αντίστοιχο 1ετές της Γερμανίας 28-Μαρ-17 2-Μαρ-17 Διαφορά μβ* Ελλάδα Ισπανία Ιταλία Πορτογαλία Γαλλία Ολλανδία Πηγή: Reuters *μβ=μονάδες βάσης Το 1ετές ομόλογο της Πορτογαλίας στις 28 Μαρτίου κατέγραφε απόδοση 4,7%, της Ισπανίας 1,69% και της Ιταλίας 2,35%. Η διαφορά απόδοσης του 1ετούς Πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη του Γερμανικού, ανήλθε σε εβδομαδιαία βάση στις 367 μ.β. ενώ του 1ετούς Ιταλικού ομολόγου υποχώρησε στις 195 μ.β. (Πίνακας 1). Στις ΗΠΑ, η απόδοση του 1-ετούς ομολόγου διαμορφωνόταν στο 2,39% στις 28 Μαρτίου , 12, 1, 1ο Τρίμ.212 4ο Τρίμ.212 3ο Τρίμ.213 2ο Τρίμ.214 1ο Τρίμ.215 4ο Τρίμ.215 3ο Τρίμ.216 Πηγή: Στατιστική Αρχή Ρουμανία 12,9% Προϋπολογισμός Στους δύο πρώτους μήνες του 217, ο προϋπολογισμός παρουσίασε πλεόνασμα RON 397,1 εκατ. (,5% του ΑΕΠ), το οποίο ήταν χαμηλότερο κατά 49,6%, σε ετήσια βάση, έναντι RON 788,1 εκατ. (,1% του ΑΕΠ) τους δύο πρώτους μήνες του 216. Η υποχώρηση του πλεονάσματος του προϋπολογισμού ήταν αποτέλεσμα της μεγαλύτερης μείωσης των εσόδων συγκριτικά με εκείνη των δαπανών. Αναλυτικότερα, τα έσοδα του προϋπολογισμού μειώθηκαν κατά 1,4%, σε ετήσια βάση, με σημαντικότερη την υποχώρηση των εσόδων από τον ΦΠΑ κατά 15,8%, λόγω της νέας μείωσης του βασικού συντελεστή ΦΠΑ, τον Φεβρουάριο του 217. Αντιθέτως, αυξημένα ήταν τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος (+13,6%), τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης (+11,9%), τον φόρο εξωτερικού εμπορίου (+18,8%) και τον φόρο κεφαλαίου (+76,8%). Παραλλήλως, οι δαπάνες του προϋπολογισμού μειώθηκαν οριακά κατά,3%, σε ετήσια βάση. Χαμηλότερες ήταν οι δαπάνες για αγαθά και υπηρεσίες (-5,1%), ενώ υψηλότερες ήταν οι δαπάνες προσωπικού (+13,3%) και οι δαπάνες κοινωνικής πρόνοιας (+9,4%), λόγω της αύξησης των μισθών διαφόρων κατηγοριών δημοσίων υπαλλήλων και της κατώτατης σύνταξης, την 1 Ιανουαρίου

9 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 24 Μαρτίου 217 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές) -5,5-9,1-7,3-3,2,4 -,2, Ιδιωτική Κατανάλωση -6,5-9,9-7,9-2,6,4 -,2 1,4 Δημόσια Κατανάλωση -4,2-7, -7,2-6,4-1,4, -2,1 Ακαθάριστες Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου -19,3-2,7-23,4-8,4-4,6 -,2,1 Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 4,4,8 1,1 1,5 7,8 3,4-2, Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -3,4-8,2-9,4-2,4 7,6,3 -,4 Γενικός Δκτ Τιμών Καταναλωτή 4,7 3,3 1,5 -,9-1,3-1,7 -,8 Ανεργία (%) 12,7 17,9 24,4 27,5 26,5 24,9 23,5 Χρηματοδότηση Ιδιωτικού Τομέα, -3,1-4, -3,9-3,1-2, -1,4 Πρωτογενές της Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) (1) -5,7-3,3 -,9 1,7,3,2 Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) 146,2 172,1 159,6 177,4 179,7 177,4 Τρεχ. Συναλλαγών (% ΑΕΠ) -11,4-1, -3,8-2, -1,6,1 -,6 (1) Με βάση τον ορισμό του οικονομικού προγράμματος προσαρμογής της Ελλάδας Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας Τελευταία διαθέσιμη έτος έτος Q1 Q2 Q4 περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικού Εμπορίου (εκτός καυσίμων και λιπαντικών) -,5,4-2, -2,4 3,7 2,3,4 (216) Νέες εγγραφές Επιβατηγών Αυτοκινήτων 13,8 1,7 -,3 19,5 16,8 4, 32,6 (Ιαν.- Φεβ. 217) Ιδιωτική Οικοδομική Δραστηριότητα -,2-6,9-11,9-3,9 38,4-9,5-6,9 (216) Βιομηχανική Παραγωγή: Μεταποίηση 1,8 4, 1,1 7,3 5,1 2,3 1,1 (Ιαν.217) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 45,4 49,2 49,1 49,5 49,4 48,7 47,7 (Φεβ. 217) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 89,7 91,8 9,6 9,3 92,1 94,1 92,9 (Φεβ. 217) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 81,9 91,2 9,7 91,9 91,1 91,2 91,8 (Φεβ. 217) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -51, -68, -68, -71, -68, -65, -73,3 (Φεβ. 217) Πιστωτική Επέκταση (τέλος περιόδου) Ιδιωτικός Τομέας -2, -1,4-2,1-2, -1,6-1,4-1,6 (Φεβ. 217) Επιχειρήσεις -,9,1-1,4-1, -,5,1 -,3 (Φεβ. 217) - Βιομηχανία 2,4-1,5 -,3,2 -,7-1,5-2,7 (Φεβ. 217) - Κατασκευές -,9 -,7 1,,8 -,5 -,7-1,3 (Φεβ. 217) - Τουρισμός,6 2,3,9,4,3 2,3 2,5 (Φεβ. 217) Νοικοκυριά -3,1-2,8-3, -3, -2,8-2,8-2,7 (Φεβ. 217) - Καταναλωτικά Δάνεια -2,3 -,8-1,7-1,5 -,7 -,8 -,7 (Φεβ. 217) - Στεγαστικά Δάνεια -3,5-3,5-3,4-3,4-3,4-3,5-3,3 (Φεβ. 217) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή -1,7 -,8 -,9 -,9-1, -,4 1,3 (Φεβ.217) Δομικός Πληθωρισμός -,5 -,1,,3 -,3 -,7 -,7 (Φεβ.217) Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων -5,1-2,2 3, -2,6-1,5 -,6-2,2 (216) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές -,2, -,7 -,4 2, -1,1 - Ιδιωτική Κατανάλωση -,2 1,4 -,6 -,7 6,1 1,1 - Δημόσια Κατανάλωση, -2,1-3,5-1,5-1,3-2, - Επενδύσεις -,2,1-1,2 17,8 12,6-13,8 - Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 3,4-2, -11, -9,9 11, 5,7 - Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών,3 -,4-1, -2,1 13,8 3, - Πληρωμών (σε δις ) Εξαγωγές Αγαθών 24,8 24,5 5,5 6,1 6,3 6,6 2,1 (Ιαν. 217) Εισαγωγές Αγαθών 42, 41,1 9,7 1,2 1,1 11,1 3,5 (Ιαν. 217) Εμπορικό -17,2-16,6-4,2-4,1-3,8-4,5-1,4 (Ιαν. 217) Τρεχ/σών Συναλλαγών,2-1,1-2,4 -,4 4, -2,3 -,3 (Ιαν. 217) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ Το παρόν δελτίο έχει αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα. Οι πληροφορίες που περιέχει προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν επαληθευτεί από την Alpha Bank. Το παρόν δεν αποτελεί συμβουλή ή σύσταση ούτε προτροπή για την διενέργεια οποιασδήποτε συναλλαγής. Επίσης δεν συνιστά έρευνα στον τομέα των επενδύσεων κατά την έννοια της ισχύουσας νομοθεσίας και ως εκ τούτου δεν έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της έρευνας στον τομέα των επενδύσεων. Η Alpha Bank δεν υποχρεούται να επικαιροποιεί ή να αναθεωρεί το δελτίο αυτό ούτε να προβαίνει σε ανακοινώσεις ή ειδοποιήσεις σε περίπτωση που οποιοδήποτε στοιχείο, γνώμη, πρόβλεψη ή εκτίμηση που περιέχεται σε αυτό μεταβληθεί ή διαπιστωθεί εκ των υστέρων ως ανακριβής. Η Alpha Bank και οι θυγατρικές της, καθώς επίσης τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τα στελέχη και οι υπάλληλοι αυτών δεν παρέχουν καμία διαβεβαίωση ούτε εγγυώνται την ακρίβεια, την πληρότητα και την ορθότητα των πληροφοριών που περιέχονται και των απόψεων που διατυπώνονται στο παρόν ή την καταλληλότητά τους για συγκεκριμένη χρήση και δεν φέρουν καμία ευθύνη για οποιανδήποτε άμεση ή έμμεση ζημία θα μπορούσε τυχόν να προκύψει σε σχέση με οποιανδήποτε χρήση του παρόντος και των πληροφοριών που περιέχει εν όλω ή εν μέρει. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση αυτού του δελτίου ή τμήματος του πρέπει υποχρεωτικά να αναφέρει την Alpha Bank ως πηγή προελεύσεώς του.