Π Ε Ι Θ Ω Τ Ρ Ο Π Ο Ι Μ Ο Ρ Φ Ε Σ

Transcript

1 Π Ε Ι Θ Ω 1 Τ Ρ Ο Π Ο Ι ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΗ ΛΟΓΙΚΗ (Μέσα) Επιχείρημα Τεκμήριο Μ Ο Ρ Φ Ε Σ ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ (του δέκτη) ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΟ ΗΘΟΣ (του δέκτη) ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΟ ΗΘΟΣ (του πομπού) ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΥΘΕΝΤΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ

2 2 Π Ε Ι Θ Ω ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΣΑ ΣΤΟΧΟΙ 1. Επίκληση στη λογική 1. Επιχειρήματα - Να θεμελιωθεί μία θέση ή να αναιρεθεί κάποια άλλη 2. Επίκληση στο συναίσθημα 2. Τεκμήρια Παραδείγματα Στατιστικά στοιχεία Πορίσματα ερευνών Εμπειρικές αλήθειες Επικαιρικά γεγονότα Παραθέματα μαρτυρίες Εποπτείες αισθήσεων Ιστορικά γεγονότα περιγραφή αφήγηση χρήση συναισθηματικά φορτισμένων λέξεων / φράσεων ρητορικά ερωτήματα ειρωνεία σαρκασμός σκώμματα - χιούμορ - να ενισχυθεί η αποδεικτική αξία του επιχειρήματος με αναντίρρητα στοιχεία. - να συμπληρωθεί ή να επεξηγηθεί το θεωρητικό σκέλος ενός επιχειρήματος με απτά στοιχεία - να ενισχυθεί η διακειμενικότητα και η υφολογική ποικιλία του κειμένου. - Να προκληθεί συγκεκριμένη συναισθηματική αντίδραση στο δέκτη (π.χ. θυμός, οργή, αντιπάθεια, μίσος, φόβος, συμπάθεια, κ.α.) 3. Επίκληση στην αυθεντία 4. Επίκληση στο ή- θος: α. Του πομπού β. Του δέκτη αποφθέγματα -να ενισχυθεί η αποδεικτική ρητά αξία ενός επιχειρήματος γνωμικά - να ενισχυθεί η διακειμενικότητα του κειμένου παροιμίες αποσπάσματα από λόγους ή άλλες προφορικές δηλώσεις του πομπού - να καταδειχθεί η ευρυμάθεια εδάφια από γραπτά κείμενα Έπαινοι εγκώμια Θετικές κριτικές Αξιολογικοί χαρακτηρισμοί ανώτερης ηθικής τάξεως - Να προδιατεθεί θετικά ο δέκτης για τον πομπό και την ά- ποψή του είτε λόγω κολακείας είτε λόγω εκτίμησης προς τον πομπό. γ. Επίθεση στο ήθος του αντιπάλου Λίβελοι κατηγορητήρια Αρνητικές κριτικές Αξιολογικοί χαρακτηρισμοί κατώτερης ηθικής τάξεως - Να προδιατεθεί αρνητικά ο δέκτης για τον αντίπαλο.

3 3 ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ Μ Ε Σ Α Σ Τ Ο Χ Ο Ι 1. Σοφιστικά επιχειρήματα Να αποπροσανατολιστεί ή να εξαπατηθεί ο δέκτης, 2. Ανεξακρίβωτα δεδομένα ώστε να οδηγηθεί σε εσφαλμένες κρίσεις και συμπεράσματα. 3. Παραπλανητικά στοιχεία 4. Συναισθηματικά τεχνάσματα Να διεγερθεί το θυμικό του δέκτη προς όφελος του πομπού 5. Ηθικές πλάνες Να προβεί ο δέκτης σε πρωτοβουλίες και επιλογές Οι τεχνικές της προπαγάνδας αφορούν την επίκληση επικερδείς για τον πομπό στη λογική, στο συναίσθημα, στην αυθεντία και στο Να στραφεί μια διαδικασία σε κατεύθυνση συμφέρουσα για τον πομπό ήθος. Ο ακριβής διαχωρισμός ανάμεσα στην πειθώ και την προπαγάνδα είναι αδύνατος, γιατί εξαρτάται Να εξυπηρετηθεί μια ιδιοτελής επιδίωξη του πομπού. από την πρόθεση του πομπού και τη χρήση θεμιτών ή αθέμιτων μέσων ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ ονομάζεται κάθε λογική σειρά προτάσεων που διευθετούνται κατά κλιμακωτό τρόπο για την στήριξη ή την αναίρεση μιας θέσης και καταλήγουν σε ένα αιτιολογημένο συμπέρασμα. Η διαδικασία με την οποία οργανώνεται ένα επιχείρημα ονομάζεται συλλογισμός. Ο συλλογισμός αποτελείται από μία ή περισσότερες προτάσεις (προκείμενες) οι οποίες αποτελούν τη βάση για την αποδοχή μιας άλλης πρότασης (συμπέρασμα), που ακολουθεί λογικά τις προκείμενες. ΤΕΚΜΗΡΙΟ ονομάζεται κάθε στοιχείο που αποτελεί μια συγκεκριμένη πληροφορία και χρησιμοποιείται συμπληρωματικά ή διευκρινιστικά για την ισχυροποίηση ενός επιχειρήματος. Τα τεκμήρια δε διαθέτουν από μόνα τους αποδεικτική αξία, αλλά συμπληρώνουν, διευκρινίζουν ή αποσαφηνίζουν ένα επιχείρημα, προσθέτοντας έτσι στη θεωρητική φύση του επιχειρήματος ένα στοιχείο εμπειρικά ή πρακτικά επαληθεύσιμο. Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Η Μ Α ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΜΕΡΗ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Α. Προκείμενες Α. Μείζων προκείμενη Τα δέντρα είναι φυτικοί οργανισμοί Β. Ελάσσων προκείμενη Η πορτοκαλιά είναι δέντρο Β. Συμπέρασμα Άρα, η πορτοκαλιά είναι φυτικός οργανισμός

4 Τ Ε Κ Μ Η Ρ Ι Α ΕΙΔΗ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ 1. Παραδείγματα Η επιστημονική έρευνα εξαρτάται από εξωγενείς παράγοντες. Μια εταιρεία παρασκευής φυτοφαρμάκων π.χ. ποτέ δε θα χρηματοδοτήσει έρευνες για τη δημιουργία φυτών απρόσβλητων σε ζιζάνια, γιατί κάτι τέτοιο είναι αντίθετο στα οικονομικά συμφέροντά της. 2. Στατιστικά στοιχεία Σύμφωνα με τους στατιστικούς πίνακες της Unesco, το 40% του πληθυσμού της Γης είναι λειτουργικά ή οργανικά αναλφάβητοι. 3. Πορίσματα ερευνών Πολυάριθμες επιστημονικές έρευνες σε ιατρικά εργαστήρια απέδειξαν ότι το κάπνισμα προκαλεί πνευμονολογικές παθήσεις. 4. Ιστορικά συμβάντα Η Α και η Β Αθηναϊκή Συμμαχία του 5 ου αι. π.χ. δείχνει πως ένα κράτος εκμεταλλεύεται τη δημιουργία ευρύτερων κρατικών σχηματισμών για να προωθήσει τα ηγεμονικά σχέδιά του. 5. Επικαιρικά γεγονότα Οι πρόσφατες δολοφονικές επιθέσεις μαθητών εναντίον συμμαθητών και δασκάλων τους σε σχολεία των Η.Π.Α έχουν προκαλέσει ανησυχία στην κοινή γνώμη για την έξαρση της νεανικής βίας και εγκληματικότητας. 6. Εποπτείες αισθήσεων Αρκεί να περιδιαβεί κανείς τις φτωχογειτονιές των πόλεων των τριτοκοσμικών χωρών, για να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι την εξαθλίωση των δύσμοιρων ανθρώπων. 7. Παραθέματα / Μαρτυρίες Η ελευθερία λόγου και έκφρασης αποτελεί ένα δικαίωμα που κάθε άνθρωπος οφείλει να προασπίζεται, ακόμη κι αν δεν τον αφορά άμεσα. Ας θυμηθούμε το περίφημο απόφθεγμα του Βολταίρου: «Δε συμφωνώ με όσα λες, αλλά θα υπερασπίζομαι, ακόμη και με τίμημα την ίδια τη ζωή μου, το δικαίωμά σου να το λες» 8. Εμπειρικές αλήθειες Όλα τα πλάσματα είναι θνητά και κανένα επιστημονικό επίτευγμα δεν μπορεί να ανατρέψει αυτή την πραγματικότητα. 4 Ε Ι Δ Η Σ Υ Λ Λ Ο Γ Ι Σ Μ Ω Ν ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΟΡΦΗ ΕΙΔΟΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ 1. ΚΑΤΗΓΟΡΙΚΟΙ Οι Έλληνες είναι Ευρωπαίοι. Ο Γιώργος είναι Έλληνας. Άρα, ο Γιώργος είναι Ευρωπαίος. 2. ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΙ Εάν ο καιρός είναι αίθριος, θα πάμε εκδρομή. Ο καιρός είναι αίθριος. Άρα, θα πάμε εκδρομή. 3. ΔΙΑΖΕΥΚΤΙΚΟΙ Ένα ουσιαστικό της ελληνικής γλώσσας είναι είτε αρσενικού, είτε θηλυκού, είτε ουδετέρου γένους. Το ουσιαστικό σπίτι δεν είναι ούτε αρσενικού, ούτε θηλυκού γένους. Άρα, το ουσιαστικό σπίτι είναι ουδετέρου γένους.

5 ΚΑΤΑ ΤΟ ΕΙΔΟΣ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ 1. ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΣ Τα βοοειδή είναι χορτοφάγα ζώα. Η αγελάδα είναι βοοειδές. Άρα, η αγελάδα είναι χορτοφάγο ζώο. 2. ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΣ Τέλειος επαγωγικός Στο διαγώνισμα Γαλλικών ο Νίκος βαθμολογήθηκε με 20, ο Πέτρος με 20, η Μαρία με 20 και η Σοφία με 20. Ο Νίκος, ο Πέτρος, η Μαρία και η Σοφία απαρτίζουν το Γ1. Άρα, το Γ1 βαθμολογήθηκε με 20 στο διαγώνισμα των Γαλλικών. Ατελής επαγωγικός i. ΜΕ ΓΕΝΙΚΕΥΣΗ Σήμερα παρατηρείται αύξηση στα κρούσματα ανθρωποκτονιών, κλοπών, απατών και εκβιασμών. Οι ανθρωποκτονίες, οι κλοπές, οι απάτες και οι εκβιασμοί είναι μορφές εγκληματικότητας. Άρα, σήμερα παρατηρείται έξαρση της εγκληματικότητας. ii. ΜΕ ΑΙΤΙΟ - ΑΠΟΤΕΛΕ- ΣΜΑ iii. ΜΕ ΑΝΑΛΟΓΙΑ Το νερό βράζει σε θερμοκρασία 100ο C. Η θερμοκρασία του νερού έχει φθάσει τους 100 ο C. Άρα, το νερό βράζει. Ο Λαβύρινθος, εξαιτίας της πολυπλοκότητάς του προκαλούσε σύγχυση. Το ελληνικό δημόσιο χαρακτηρίζεται από την εξαιρετικά πολύπλοκη δομή του. Άρα, το λαβυρινθώδες ελληνικό δημόσιο προκαλεί σύγχυση στους πολίτες. 3. ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΣ Κάθε χρόνο βραβεύεται ο μαθητής με την υψηλότερη βαθμολογία. Ο Iάσων συγκεντρώνει μια από τις υψηλότερες βαθμολογίες. Άρα, φέτος είναι πιθανόν να βραβευτεί ο Ιάσων. Οι συλλογισμοί διακρίνονται ως εξής: Α. Κατά τη ΜΟΡΦΗ σε: 1. Κατηγορικούς: ονομάζονται οι συλλογισμοί, στους οποίους το συμπέρασμα συνάγεται χωρίς όρους ή επιφυλάξεις από τις προκείμενες προτάσεις, όπου δηλώνεται η κατηγορία του υποκειμένου. Στις προκείμενες, δηλαδή, υπάρχει το συνδετικό ρήμα είμαι ή κάποια ισοδύναμη έκφραση και το κατηγορούμενο του υποκειμένου. 2. Υποθετικούς: ονομάζονται οι συλλογισμοί, στους οποίους όλες οι προκείμενες ή τουλάχιστον η μείζων προκείμενη είναι υποθετικές (περιλαμβάνει, δηλαδή, έναν υποθετικό λόγο). 3. Διαζευκτικούς: ονομάζονται οι συλλογισμοί, στους οποίους μία προκείμενη συνήθως η μείζων έχει διαζευκτική διατύπωση, περιλαμβάνει, δηλαδή, διαζευκτικούς συνδέσμους, που συνδέουν παρατακτικά δύο ή περισσότερους όρους. Β. Κατά το ΕΙΔΟΣ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ σε: 1. Παραγωγικούς: ονομάζονται οι συλλογισμοί, οι οποίοι ξεκινούν από μία γενική θέση και καταλήγουν σε μία ειδική και συγκεκριμένη θέση. Στους παραγωγικούς συλλογισμούς οδηγούμαστε συνήθως σε βέβαια συμπεράσματα. 5

6 6 2. Επαγωγικούς: ονομάζονται οι συλλογισμοί, οι οποίοι ξεκινούν από μία ειδική και συγκεκριμένη θέση και καταλήγουν σε μια γενική και αφηρημένη θέση. Υπάρχουν δύο είδη επαγωγής: i. Τέλεια επαγωγή: Απαριθμούνται όλες οι δυνατές ειδικές περιπτώσεις οι οποίες οδηγούν σε ένα γενικό συμπέρασμα. Ο τέλειος επαγωγικός συλλογισμός οδηγεί πάντα σε βέβαιο και ασφαλές συμπέρασμα. ii. Ατελής επαγωγή: Δεν απαριθμούνται όλες οι δυνατές ειδικές περιπτώσεις που οδηγούν σε ένα γενικό συμπέρασμα, αλλά ένας αντιπροσωπευτικός αριθμός τους, από τον οποίο μπορεί να συναχθεί ή να προεξοφληθεί ένα γενικό συμπέρασμα. Μία ατελής επαγωγή μπορεί να αναπτυχθεί με τρεις τρόπους: με γενίκευση, με αίτιο-αποτέλεσμα και με αναλογία. Ο ατελής επαγωγικός συλλογισμός οδηγεί πάντοτε σε συμπέρασμα με πιθανολογικό χαρακτήρα. 3. Αναλογικούς: ονομάζονται οι συλλογισμοί, οι οποίοι ξεκινούν από μία ειδική και συγκεκριμένη θέση και καταλήγει σε μία άλλη ειδική και συγκεκριμένη θέση. Οι αναλογικοί συλλογισμοί οδηγούν πάντοτε σε συμπέρασμα με πιθανολογικό χαρακτήρα. Φυσικά, στην καθημερινή επικοινωνία (ομιλία, κείμενα) δε συναντάμε συλλογισμούς διατυπωμένους με την τυπική μορφή. Κανονικά τα επιχειρήματα παρατίθενται με φυσικό τρόπο και σε συνεχή λόγο ώστε να μην διαταράσσεται η συνοχή του κειμένου και να μην υ- πονομεύεται η αληθοφάνεια και η πειστικότητά του. Προκειμένου να εντοπίσουμε το συλλογισμό που περιέχεται σε ένα κείμενο και να τον αποδώσουμε με τη μορφή τυπικού συλλογισμού της Λογικής, ακολουθούμε την εξής διαδικασία: 1. Εντοπίζουμε ποια είναι η θέση του αποσπάσματος και θεωρούμε πως αυτή είναι το συμπέρασμα του συλλογισμού. 2. Διαμορφώνουμε τη μείζονα προκείμενη, σύμφωνα με το πνεύμα του κειμένου, φροντίζοντας να περιέχει το κατηγόρημα του συμπεράσματος, και την ελάσσονα προκείμενη, φροντίζοντας να περιέχει το υποκείμενο του συμπεράσματος. Οι προκείμενές μας θα περιέχουν έναν κοινό όρο, ο οποίος δε θα περιέχεται στο συμπέρασμα. Συχνά σε ένα κείμενο μπορεί να παραλείπεται είτε κάποια από τις προκείμενες του συλλογισμού, είτε το συμπέρασμα, που σ αυτή την περίπτωση θεωρούμε ότι εννοείται. ΕΓΚΥΡΟΤΗΤΑ ΑΛΗΘΕΙΑ - ΟΡΘΟΤΗΤΑ ΕΝΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΣ Κάθε επιχείρημα που υπόκειται στον έλεγχο της λογικής αξιολογείται ως προς τη μορφή και ως προς το περιεχόμενό του. Ως προς τη μορφή, το επιχείρημα ελέγχεται αν υφίσταται σχέση λογικής ακολουθίας και αναγκαιότητας ανάμεσα στις προκείμενες και το συμπέρασμά του. Εάν υφίσταται μια τέτοια σχέση, τότε το επιχείρημα θεωρείται έγκυρο, ενώ στην αντίθετη περίπτωση θεωρείται άκυρο. Ως προς το περιεχόμενο, το επιχείρημα ελέγχεται αν οι προκείμενες και το συμπέρασμα ανταποκρίνονται στα δεδομένα της αντικειμενικής πραγματικότητας (και όχι της υποκειμενικής αντίληψης της πραγματικότητας). Εάν κάτι τέτοιο συμβαίνει, τότε το επιχείρημα θεωρείται αληθές, ενώ στην αντίθετη περίπτωση θεωρείται ψευδές. Ένα επιχείρημα θεωρείται λογικώς ορθό, μόνο όταν είναι συγχρόνως έγκυρο και αληθές. Εάν ισχύει κάτι τέτοιο, το επιχείρημα ονομάζεται απόδειξη. Εάν ο συλλογισμός είναι είτε άκυρος, είτε επιφανειακά έγκυρος ( διατηρείται, δηλαδή, η εξωτερική λογική συνάφεια των προκειμένων και του συμπεράσματος, αλλά το περιεχόμενο των προτάσεων δεν ανταποκρίνεται στα δεδομένα της αντικειμενικής πραγματικότητας), τότε ο συλλογισμός ονομάζεται παραλογικός ή παραλογισμός. Εάν, μάλιστα, ο παραλογισμός δεν οφείλεται σε αβλεψία του πομπού, αλλά σε σκόπιμη ενέργειά του, προκειμένου να εξαπατηθεί ο δέκτης, τότε ο παραλογισμός ονομάζεται σόφισμα.

7 7 ΕΙΔΟΣ ΣΜΟΥ Α Ξ Ι Ο Λ Ο Γ Η Σ Η Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Η Μ Α Τ Ο Σ ΣΥΛΛΟΓΙ- ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΒΕΒΑΙΟΥ Ή ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣ ΑΠΟΔΕΚΤΟΥ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣ Παραγωγικοί Βέβαιο Οι προκείμενες πρέπει να αποτελούν γενικά αποδεκτές θέσεις και όχι υποκειμενικές κρίσεις. Επαγωγικοί 1. Τέλειοι Βέβαιο 2. Ατελείς α. Με γενίκευση β. Με αίτιο - αποτέλεσμα πιθανολογικό πιθανολογικό Η γενίκευση πρέπει να στηρίζεται σε επαρκή στοιχεία και να μην είναι βεβιασμένη και επισφαλής. Η αιτιώδης σχέση πρέπει να είναι λογική και όχι χρονολογική. Η σχέση μεταξύ αιτίου κι αποτελέσματος δεν πρέπει να υπεραπλουστεύεται, ώστε μια μερικότερη αιτία να προβάλλεται ως η μοναδική, ενώ στην πραγματικότητα τα αίτια είναι περισσότερα. Η αιτία πρέπει να είναι συγχρόνως και αναγκαία (χωρίς αυτή να μην μπορεί να προκύψει το αποτέλεσμα) και επαρκής (να αρκεί μόνο αυτή για να προκύψει το αποτέλεσμα) i. Με αναλογία Πιθανολογικό Εάν η αναλογία είναι κυριολεκτική, οι ομοιότητες ανάμεσα στις συγκρινόμενες έννοιες πρέπει να είναι επαρκείς σε αριθμό, να είναι σχετικές με το θέμα και η αναλογία να μην υπερβαίνει το επιτρεπόμενο λογικό όριο. Εάν η αναλογία είναι μεταφορική, πρέπει να διαθέτει την αποδεικτική αξία ενός λογικού επιχειρήματος. Αναλογικοί Πιθανολογικό Α Ξ Ι Ο Λ Ο Γ Η Σ Η ΕΙΔΟΣ ΤΕΚΜΗΡΙΩΝ 1. Παραδείγματα 2. Στατιστικά στοιχεία 3. Πορίσματα ερευνών 4. Ιστορικά συμβάντα 5. Επικαιρικά γεγονότα 6. Παραθέματα / μαρτυρίες 7. Εποπτείες αισθήσεων 8. Εμπειρικές αλήθειες Τ Ε Κ Μ Η Ρ Ι Ω Ν ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΟΡΘΟΤΗΤΑΣ ΤΕΚΜΗΡΙΩΝ Να είναι επιστημονικώς άρτια Να είναι κοινώς αποδεκτά Να είναι επαρκή σε αριθμό Να διακρίνονται από αξιοπιστία Να είναι σχετικά με το θέμα Να παρουσιάζονται ολοκληρωμένα.

8 8 ΜΕΣΑ/ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΟΜΠΟΥ 1. Περιγραφή 2. Αφήγηση 3. Ρητορικά ερωτήματα 4. Συναισθηματικά φορτισμένες λέξεις 5. Ειρωνεία/σαρκασμός 6. Χιούμορ/σκώμματα Ε Π Ι Κ Λ Η Σ Η Σ Τ Ο Σ Υ Ν Α Ι Σ Θ Η Μ Α ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΕΠΙ- ΕΠΙΔΙΩΚΟΜΕΝΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΠΟΜΠΟΥ ΤΥΧΟΥΣ ΕΠΙΚΛΗ- ΣΗΣ Α. Σε ποια ψυχική Α. Θετική συναισθηματική α- Β. Αρνητική συναισθηματική κατάσταση πρέπει ντίδραση αντί- να βρίσκεται το α- δραση κροατήριο αγάπη, συμπάθεια, κατανόηση, Β. Προς ποιους α- άλληλεγγύη,στοργή,τρυφερότητα, μίσος, αντιπάθεια, πευθύνεται η συναισθηματική αυτοθυσία, αυταπάρνηση, οί- εκδικητικότητα, φόδραση αντίκτος,συμπόνια, φιλευσπλαχνίβος, οργή, περιφρό- του ακροατηρίουγαλοψυχία, α,πραότητα, γενναιοδωρία, μενηση, αηδία, αγανά- κλπ. κτηση, επιφύλαξη, Γ. Ποιοι είναι οι λόγοι καχυποψία, ανησυ- που προκαλούν χία, ντροπή, ενοχή, τη συγκεκριμένη φθόνος, ανασφάλεια, συναισθηματική α- αδιαφορία, κλπ. ντίδραση του ακροατηρίου.. Ε Π Ι Κ Λ Η Σ Η Σ Τ Ο Η Θ Ο Σ ΜΟΡΦΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΟΧΟΙ 1. Επίκληση στο ήθος του 1.Έπαινοι εγκώμια Να προδιατεθεί θετικά ο δέκτης για τον πομπού 2.Θετικές κριτικές πομπό και την άποψη που πρεσβεύει είτε 2. Επίκληση στο ήθος του 3.Αξιολογικοί χαρακτηρισμοί λόγω κολακείας είτε λόγω εκτίμησης προς δέκτη ανώτερης ηθικής τάξεως την προσωπικότητα και το χαρακτήρα του πομπού. 3. Επίκληση στο ήθος του αντιπάλου i. Λίβελοι - Κατηγορητήρια ii.αρνητικές κριτικές iii.αξιολογικοί χαρακτηρισμοί κατώτερης ηθικής τάξης iv. Αποδοκιμαστικά σχόλια Να προδιατεθεί αρνητικά ο δέκτης για τον αντίπαλο είτε επειδή ο τελευταίος δε συμβαδίζει με τα κυρίαρχα ήθη είτε επειδή παρουσιάζεται ως άτομο αξιόμεμπτου ή- θους.

9 Ε Π Ι Κ Λ Η Σ Η Σ Τ Η Ν Α Υ Θ Ε Ν Τ Ι Α ΜΕΣΑ / ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΤΟΧΟΙ 1. Αποφθέγματα 2. Ρητά 3. Γνωμικά 4. Παροιμίες 5. Αποσπάσματα από ρητορικούς λόγους ή άλλες προφορικές δηλώσεις 6. Εδάφια από γραπτά κείμενα. Α. Να μην καταφεύγει ο πομπός σε κατάχρηση παραθεμάτων ή μαρτυριών για να καλύψει τις ελλείψεις της επιχειρηματολογίας του. Β. Να μην παρουσιάζει ο πομπός ως αυθεντίες πρόσωπα, τα οποία δεν είναι ειδήμονες στο υπό εξέταση ζήτημα, αλλά απλώς διάσημα ή δημοφιλή πρόσωπα. Γ. Να είναι οι δηλώσεις της αυθεντίας σχετικές με το υπό συζήτηση θέμα. 9 Να ενισχυθεί η αποδεικτική αξία του επιχειρήματος του πομπού Να ενισχυθεί η διακειμενικότητα και η υφολογική ποικιλία του κειμένου του πομπού. Να καταδειχθεί η ευρυμάθεια του πομπού. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΤΣΙΡΙΓΩΤΗ ΣΕΒΑΣΤΟΥΛΑ, ΠΕ2